Scherpe critiek op onderwijs
beleid der regering
Bel
IN DE WERELDPOLITIEK
Een nieuwe energiebron wacht
Agenda voor
Haarlem
^Hoe is het ontstaan?^
In komende drie jaar wordt gedeelte
van de behoefte aan huizen gedekt
Een Eeuw Geleden
Bittere woorden
van N.O.V.-voorzitter
Belgisch-Russisch
handelsverdrag
Snelvervoer
J
voor laatste ronde
Bel!-Boy prijsvraag
12000.- aan prijzen
75 ct
Onderhandelt Nederland ook?
Volmachten voor stafchef
kol. Bambang Sugeng?
Dit woord:
BEUNHAAS
V
Provinciaal antwoord
over Holland-Nautic
Pensioenregeling van
Provinciaal orkest
Woningtekort in Noordholland
U:t de Opregte Haarlemse he
Courant van 28 December 1853
DINSDAG 29 DECEMBER 1953
De voorzitter van de Nederlandse On
derwijzers Vereniging-, de heer Jac. Loots-
ma, heeft in de jaarvergadering, die in Am
sterdam wordt gehouden, ernstige critiek
geoefend op het onderwijsbeleid der re
gering.
Wij willen, zo zei hij onder meer, een
behoorlijk levenspeil voor de Nederlandse
onderwijzer, dat hem in staat stelt te leven
in een milieu, waartoe hij krachtens zijn
opleiding, ontwikkeling en het gewicht van
zijn ambt behoort. Weliswaar zijn de on
derwijzerssalarissen ontknikt, maar de on
derwijzers hebben nog steeds het gevoel on
rechtvaardig behandeld te zijn.
De regering, die nu honderden millioe-
nen over heeft voor belastingverlaging,
weigerde hardnekkig een paar millioen
gulden beschikbaar te stellen om tegemoet
te komen aan de gerechtvaardigde verlan
gens der onderwijzers. Zelfs geen gebaar
wenste zij in die richting te maken, aldus
de heer Lootsma, die het voorts „een na
tionale schande" noemde, dat onderwijzers
na hun pensionnering „schrikbarend wor
den onderbetaald". „Deze oud-opvoeders
van de Nederlandse jeugd worden aan de
rand van de armoede, vaak in de bitterste
nood aan hun lot overgelaten. Deze men
sen verkommeren. Onze regering laat dit
onbewogen voortduren. Wij doen nogmaals
een klemmend beroep op de regering om
aan de oud-onderwijzers een extra toeslag
op de onvoldoende pensioenen te geven,
waardoor deze mensen althans in hun laat
ste levensjaren nog een enigszins draaglijk
bestaan krijgen".
„Het is onbegrijpelijk", zo zei de voor
zitter verder, „maar als wij de zorg van de
regering voor het onderwijs in beschou
wing nemen, moet men wel haast tot de
conclusie komen, dat onderwijszaken de
regering maar matig interesseren. Duide
lijk werd dit gedemonstreerd in de Troon
rede, aan het slot waarvan enkele zinnen
over onderwijs en cultuur waren vastge
plakt".
De heer Lootsma merkte voorts op, dat
de organisaties er jarenlang op hebben ge
wezen dat in 1952 en volgende jaren grote
behoefte aan schoolruimte en onderwijzers
zou ontstaan. Nu is er een aanzienlijk te
kort aan schoolruimte en een enorm tekort
aan onderwijzers. „Deze wantoestanden
zullen nog erger worden, want de grootste
golf van oorlogskinderen is nog maar tot de
laagste klassen van de lagere school door
gedrongen. Men staat versteld van de ge
moedsrust, waarmede de regering deze
chaos heeft laten ontstaan".
„Wij hebben enkele jaren gekend, dat
het leek alsof onderwijs een volwaardig
bestuursdepartement zou worden. Er wer
den voorbereidingen getroffen voor een
grondige reorganisatie van ons onderwijs.
Zo zou eindelijk ook eens aandacht wor
den besteed aan de reeds lang verwaar
loosde groep van 12- tot 15-jarigen. Toen
men hiervoor een leerplan begon op te stel
len werd de Lager Onderwijswet gewij-
ADVERTENTIE
Boekei Brandschoon, secretaris
van de Bell-Boy Bond, herinnerde
tussen het openen van twee post
zakken vol inzendingen door, ons
nogmaals aan de sluitingstermijn:
5 Januari 1954. Wie dus nog wil
meedoen, haaste zich.
Schrijf op een briefkaart een slagzin
van ten hoogste S woorrien, die. volgens
tl, de voortreffelijke eigenschappen van
de bovenste beste Bell-Boy het best
weergeeft.
Ie prijs f. 10C0.-, 2e prijs f. 600.-, 3e prijs
f. 25U.-, en 10 prijzen van f 25.- elk.
Iedereen kan gratis meedoen. Adres
seer aan Bell-Boy Bond, p.a. N.V. Ed.
Laurens, Postbus 3031, Amsterdam. Be
oordeling geschiedt dooreen jury: haar
ui'spraak is bindend. Inzendingen blij
ven eigendom der N.V. Ed. Laurens.
Over de prijsvraag kan niet worden
gecorrespondeerd. Uitslag: 27 Februari
1954, o.a. in dit blad.
Bovenste Beste Virginia
DINSDAG 29 DECEMBER
Begijnhofkapel: Interk. Herm. Zaiss co
mité, bijeenkomst. 8 uur. Bloemlust, Lisse:
Bloemententoonstelling 922 uur. Minerva:
„Fra Diavolo", alle leeft., 8.15 uur. Palace:
„By the light of the silvery moon", alle
leeft., 7 en 9.15 uur. Lido: „Het gouden
zwaard". 14 jaar 7 en 9.15 uur. Frans Hals:
„Vrouwen die het teken dragen", 18 jaar, 7
en 9.15 uur. Roxy: „De wraak van de zwarte
adelaar", 14 jaar, 8 uur. Luxor: „De kuise
Violetta", alle leeft., 7 en 9.15 uur. Rem
brandt: „Puntje en Anton", alle leeft., 7 én
9.15 uur, City: „Gevangenen van het oer
woud", 14 jaar, 7 en 9.15 uur.
WOENSDAG 30 DECEMBER
Concertgebouw: Noordhollands Philharmo-
nisch Orkest met Jo Vincent. 8 uur.
Bloemlust, Lisse: Bloemententoonstelling.
922 uur. Minerva: „Fra Diavolo", alle loeft...
2.30 en 8.15 uur. Palace: „By the light of
the silvery moon", alle leeft., 2, 4.15. 7 en
9.15 uur. Lido: „Het gouden zwaard", 14 jaar,
2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Frans Hals: „Twintig
jaar op wacht", alle leeft., 2.30 uur. „Vrou
wen die het teken dragen", 18 jaar. 7 en 9.15
uur. Roxy: „Dolle Woensdag", alle leeft., 2.30
uur. „De wraak van de zwarte adelaar", 14
jaar, 8 uur. Luxor: „De kuise Violetta", alle
leeft., 2, 4.15. 7 en 9.15 uur. Rembrandt:
Puntje rn Anton", alle leeft., 2, 4.15, 7 en
9.15 uur. City: „Zie je ze vliegen", alle leeft..
10.30 uur. „Gevangenen van het oerwoud",
14 jaar, 2.15, 7 en 9.15 uur.
zigd. waardoor de groeikansen voor dit ex
periment vrijwel tot nul werden geredu
ceerd. Dit experiment dreigt nu te verzan
den doordat de centrale leiding van het
departement ontbrak".
De heer Lootsma noemde het bescha
mend, dat Nederland nog geen wettelijk
geregeld kleuteronderwijs heeft. „Tot nu
toe heeft de rijksoverheid zich aan dit stuk
volksopvoeding niets gelegen laten liggen.
Men is gekomen tot een wetsvoorstel, dat
ten enenmale onvoldoende moet worden
genoemd. Het moet weer op een koopje.
Dit onderwijs kan op zijn allervroegst in
1955 op verzorging van overheidswege
rekenen".
Tot slot critiseerde spreker de hoge af
trek die op het grondsalaris wordt toege
past voor het niet bezitten van de niet
noodzakelijke hoofdakte. „Onderwijzers
met of zonder hoofdakte hebben dezelfde
verantwoordelijkheid en doen in de ge
wone lagere school hetzelfde werk", aldus
de voorzitter.
De vergadering heeft het hoofdbestuur
opgedragen bij de regering aan te dringen
op afschaffing van het toelatingsexamen
voor H.B S., lyceum en gymnasium. Voorts
werd b hoofdbestuur opgedragen te
trachten met de andere leden van de alge
mene Nederlandse Onderwijzers Federatie
te komen tot een gemeenschappelijke actie
om het instituut van de zogenaamde oplei
dingsscholen te doen verdwijnen. Verder
kreeg het hoofdbestuur opdracht er voor
te ijveren, dat de bevrijdingsdag 5 Mei
gehandhaafd blijft als nationale feest
dag.
Rusthuis
De vergadering besloot op voorstel van
het hoofdbestuur in Renkum een rusthuis
voor gepensionneerde onderwijzers te bou
wen. De verwachting is, dat het in het na
jaar van 1955 kan worden geopend. De af
deling Amsterdam schonk hiervoor 5000.
Prof. dr. M. J. Langeveld hield in de
avondzitting een inleiding over: „De mens
zal bij brood alleen niet leven", waarin hij
cultuur, na minimale materiële bestaans
voorwaarden, de tweede bestaansvoor
waarde voor de mens noemde.
Van onze correspondent in Berlijn)
Vorige week heeft het Belgische depar
tement van Handel belangrijke handels-
accoorden afgesloten met Tsjechoslowakije
en Polen. De Belgische export naar beide
landen zal tot een bedrag van 100 millioen
gulden mogelijk worden gemaakt. Met
Sovjet-Rusland worden de onderhandelin
gen gevoerd op basis van een handelsver
keer van 300 millioen gulden. Zo zal Bel
gië aan Rusland 5000 ton haring leveren.
Deze week zal een Russisch schip de haring
te Ostende inladen.
Een Antwerpse scheepswerf zal tien
koelschepen bouwen. De textielindustrie
zal voor het eerst ook weefsels en wel een
millioen meter kunnen leveren.
Te Brussel werd ons in bevoegde krin
gen verzekerd, dat Rusland ook met Ne
derland op het ogenblik over een belangrijk
handelsverdrag onderhandelt. Men vindt
het in Brussel eigenaardig dat hierover
niets bekend is gemaakt, zelfs niet eens
het feit dat de onderhandelingen binnen
kort beëindigd zullen worden.
Het Nederlands-Russische handelsao-
coord zou een Nederlandse export van
minimum 200 millioen gulden naar Rusland
behelzen.
Te Brussel wordt geconstateerd dat de
betrekkingen met Sovjet-Rusland sterk zijn
verbeterd. Normaal hebben de Russen drie
maanden tijd nodig om de voorbereidende
besprekingen te voeren over een handels
verdrag, thans werd alles in een paar we
ken afgehandeld. De sfeer is te Moskou
veranderd. Zo werd aan Belgische indus
triëlen toestemming gegeven om fabrieken
te bezoeken waardoor zij zich beter reken
schap konden geven van de toestand van
de bedrijven waaraan zij materieel leveren.
Onze Haagse redacteur meldt:
Naar aanleiding van het b ivenstaando
bericht van onze Brusselse correspondent
inzake handelsbesprekingen tussen Neder
land en Rusland, die momenteel aan de
gang zouden zijn en binnenkort zouden
worden beëindigd, deelde men ons van de
zijde van het ministerie van Economische
Zaken mede, dat van Nederlands-Russi
sche handelscontacten officieel geen spra
ke is.
De mogelijkheid is evenwel niet uitge
sloten. dat er officieus contacten met in-
dividuëlen zijn gelegd om na te gaan, wel
ke goederen aan Rusland geleverd zouden
kunnen worden. Het zou hen hierbij hoofd
zakelijk gaan om consumptiegoederen.
Binnenkort zal in Katwijk een monument
van Graaj Willem 1 worden onthuld bij de
ingebruikstelling van het in aanbouw zijnde
nieuwe stoomgemaal. Graaf Willem I
heeft in de geschiedenis van de waterstaat
een grote rol gespeeld. Het beeld werd
vervaardigd door prof. Wenckebachin
opdracht van het Hoogheemraadschap
Rijnland, ter gelegenheid van het
750-jarig bestaan.
Hoeveel mensen zijn dagelijks, alleen
reeds in Nederland, slachtoffer van het
zogenaamde snelvervoer?
Hoeveel tienduizenden worden iedere
:lag, vooral op de drukke uren, in kleine
ruimten geperst en moeten dan hangende
of staande, of leunende van het ene been
op het andere, geruime tijd in adembe
nemende benauwenis doorbrengen?
Hoeveel mensen, dikwijls vermoeid van
jaren, dikwijls armzalig van ouderdom en
kwalen, worden iedere dag heen en weer
geslingerd, gestompt, geduwd, gedrukt en
uit hun toch al povere evenwicht gezwaaid
op de balkons van onze verouderde trams
en in de kleine „open" ruimten van onze
bussen, vooral wanneer deze zwaaiend en
kreunend door de bochten gaan of wan
neer zij, bijna altijd zo plotseling dat de
een of ander van de been raakt, stoppen
bij bun halten? Ge moet op de drukke uren
aan de trein, de trammen, de bussen men
sen zien dringen en duwen voor hun on
menselijke staanplaatsje, om een gevoel van
werkelijk meelij te krijgen met de grove
wijze waarop alle individualiteit en alle
menselijke vrijheid opgaan in de drift
van de troep, die door de nauwheid der
deuren naar de benauwenis-binnen wor
stelt.
En nog dieper wordt dit medelijden-
met-ergernis wanneer ge overweegt, dat
al die tienduizenden het zich allemaal
maar laten doen, het allemaal maar aan
vaarden als een onwrikbare onvermijde
lijkheid. Voor gezonden én sterken is dit
vervoer reeds een bijna mensclijk-onwaar-
dige situatie; voor oude mensen en gebrek-
kigen is het een ware marteling: ge moet
eens zien hoe zulke oude dames en heren
als vodden worden behandeld in de snel
heid van een afgestampt trambalcon, van
een volle bus, of in een trein met aneen
nog maar sta-ruimte. Ik zou graag willen
dat het directorium der Nederlandse Spoor
wegen van hogerhand de opdracht kreeg
een maand lang, elke dag, om 5 uur in de
derde klas van Amsterdam naar Rotterdam
te reizen en dat de gemeentelijke hoger-
handen de dienstauto's van de directeuren
der tram- en bus-ondernemingen één
maand verzegelden en die heren de op
dracht gaven zelf de hele dag in hun eigen
vervoermiddelen te rijden, liefst in gezel
schap van hun familieleden van zeventig
jaar en daarboven. Misschien dat de ver-
voers-aspecten dan beter werden.
ELIAS
De Indonesische legerktvesfie
DJAKARTA (Aneta). De fungerende
chef-staf van de Indonesische Landmacht,
kolonel Bambang Sugeng, die zijn ontslag
bij president Sukarno had aangevraagd
wegens moeilijkheden met de minister van
Defensie, Kusumasumantri, heeft een wei
gerend antwoord van de President ont
vangen. Dat het Indonesische staatshoofd
dit ontslag niet wil verlenen, betekent
volgens het onafhankelijke blad „Indonesia
Raya" dat de minister van Defensie in de
toekomst geen belangrijke beslissingen
meer zal mogen nemen, zoals de jongste
mutaties in het stafkwartier van de land
macht, zonder medeweten van het kabinet.
Het blad meent, dat men van een „politieke
curatele" voor de minister kan spreken.
Het blad „Merdeka" schrijft, dat het be
sluit van de president aan kolonel Sugeng
de volmacht geeft alle moeilijkheden van
de landmacht op te lossen.
Vice-premier Wongsonegoro heeft ver
klaard dat volgens de regering de proble
men van de landmacht langs hiërarchieke
weg opgelost moeten worden, in casu door
kolonel Sugeng zelf. waarbij de regering
nauwlettend zal toezien:"
Een beun, bun of ben is een losse
planken vloer boven de eigenlijke vloer.
Het is zowel een viskaar als een zol
dering. Een beunhaas is dus een zolder
haas, een kat, net als een dakhaas. Men
gebruikte het woord reeds in de zes
tiende eeuw voor een arbeider die stil
letjes op een zolder werkte, omdat hij
geen lid was van het gilde. In Neder-
Duitsland was Böhnhase een scheld
woord voor 'n kleermaker die zijn proef
stuk niet gedaan had. Daardoor werd het
de algemene term voor: onderkruiper,
knoeier, iemand die een vak uitoefent
zonder het te beheersen. Van Effen, aan
wie wij zoveel bijzonderheden over hei
leven in de achttiende eeuw te danken
hebben, noemt de repetitoren, die in
zijn tijd ook al in Universiteitssteden
werkzaam waren: „avocatemakers of
beunhazen" in tegenstelling tot de
hoogleraren in de juridische weten
schappen.
Om elf uur Maandagochtend is de Koninklijke familie voor haar wintervacan'.ie in
Grindelwald aangekomen. Men ziet op de foto Koningin Juliana en links van haar
prinses Margriet. Meer naar rechts prinses Beatrix met prinses Marijke.
(ANP-Telefoto)
Naar aanleiding van een vraag van een
lid van de Provinciale Staten van Noord
holland bij de behandeling van de provin
ciale begroting over de Holland-Nautic te
Haarlem hebben Gedeputeerde Staten ge
antwoord, dat zij geen mogelijkheid zien de
Holland-Nautic te redden. Daar zou een
groot bedrag ingestoken moeten worden
zonder dat er enige aanwijzing is, dat daar
mee op den duur het bedrijf rendabel zal
worden. Het gemeentebestuur van Haarlem
heeft in deze reeds alles gedaan wat mo
gelijk was.
Bij de politie te Nijmegen heeft zich
een bediende van de stationsrestauratie
aangemeld, die bekende in één jaar tijd.
f6000 verduisterd te hebben. Het geld had
hij in het buitenland opgemaakt.
Gedeputeerde Staten van Noordholland
hebben aan de Provinciale Staten meege
deeld, dat de regeling van de salarissen en
sociale voorzieningen voor de leden van
het Noordhollands Pilharmonische Orkest
geschiedt evenals die voor de leden van
de andere van rijkswege gesubsidieerde
orkesten krachtens het Buitengewoon Be
sluit Arbeidsverhoudingen 1945 door het
college van riiksbemiddelaars. Gedeputeer
de Staten hebben te dier zake geen taak.
Het tot stand brengen van een pensioen
regeling voor het personeel is een van de
aangelegenheden die in de eerste plaats de
aandacht hebben van het bestuur der
stichting. Indien mocht blijken, dat de ex
ploitatie van het orkest tegenvalt, dan zal
dit bestuur zich ter zake tot de subsi
diërende overheidslichamen moeten wen
den. Uiteraard hebben Gedeputeerde Sta
ten zich nog niet beraden over de stap
pen, waartoe zij in dat geval aanleiding
zullen vinden, aangezien deze dan mede
bepaald zullen worden door de oorzaken
van het clan blijkende tekort.
Vijf gemeenten afzijdig
Wat de financiële medewerking van ge
meenten betreft delen Gedeputeerde Sta
ten mee, dat van de 28 gemeenten wier
medewerking gevraagd werd er zich vijf
afzijdig hebben gehouden. Aangezien van
geen van deze gemeenten een grotere bij
drage dan f 252 geraamd was is de toege
zegde steun slechts f 972 beneden de ver
wachting gebleven.
De belangstelling voor het orkest is
„Gedeputeerde Staten begrijpen zeer wel de belangstelling die -ik bij de leden der
Provinciale Staten bestaat zowel voor de omvang van het pro i ia 1 c richtcontingent
als voor de verdeling van dit richtcontingent. In de jaren 1951 tot en met 1953 heeft
het contingent ruim 24.000 woningen bedragen en dit is voor de jaren 1954 tot en met
1956 op 25.121 woningen gesteld. Het rijkswoningbouwprogramma in deze twee
perioden is opgevoerd van 150.000 tot 174.000 woningen. Het procentueel aandeel van
de provincie is verminderd", aldus delen Gedeputeerde Staten van Noordholland aan
de Provinciale Staten in de Memorie van Antwoord op de prov. begroting 1954 mee.
Zij vervolgen dat: hoezeer zij deze ver
mindering ook betreuren zij moeten erken
nen, dat de toeneming van de woningbe
hoefte in de provincie, als gevolg van de
vorming van meer nieuwe gezinnen dan
door sterfte uiteen vallen, langzamer ver
loopt dan elders. Ook is het contingent na-
groeiende. Gedeputeerde Staten hopen, dat
nog meer gemeenten docr toetreding de
financiële basis van het orkest zullen ver
sterken. Van de toegezegd bijdragen voor
het boekiaar 1952/1953 is reeds drie
kwart gedeelte betaald. Het resterende
kwart gedeelte zal worden betaald na de
vaststelling van de rekening over dat
boekjaar.
Misschien zal het jaar 1953 in de geschiedenis toch nog een goede reputatie
krijgen, wanneer uit het contact tussen de twee rivalen op het terrein van de
wereldpolitiek, de Verenigde Staten en Rusland, een basis kan worden
gebouwd waarop enige gelijkschakeling van het beleid dezer grote mach
ten zou kunnen worden gegrondvest. Plet contact is totstandgekomen in
de laatste maand van dit jaar, langs tweeërlei wegen: Ten eerste via de
diplomatieke notawisseling ten aanzien van de mogelijkheid om een vier-
mogendhedenconferentie over Duitsland te beleggen, en ten tweede door
het directe gebaar van president Eisenhower, die na de Bermuda-conferen
tie met een atoomplan voor de microfoon kwam. De onderhandelingen
over een eventueel „wereld-atoomplan", waarmede de heide partijen zich
reeds accoord hebben verklaard, hebben geen verhand met de viermogend-
hedenconfercntie, doch in wezen is er tussen deze twee manieren van
contact weinig verschil. Zij zijn beide ingegeven door de wederzijdse over
tuiging, dat dc problemen van vandaag wereld-problemen zijn, dat wil zeg
gen, dat zij niet meer eenzijdig kunnen worden aangepakt en wat veel
belangrijker is niet meer eenzijdig kunnen worden geëxploiteerd tot
eigen voordeel.
Het zijn niet alleen de eenvoudige, langs
directe wegen redenerende lieden, die in
de ontwikkeling van de techniek en dan
speciaal van de atoomtechniek een drei
gend monster de kop zien opsteken, waar
van het niet meer zeker is of het door de
mensen, die het vrijlieten, nog kan worden
beheerst. Ook geleerden, wetenschapsmen
sen, hebben huiverend kennis genomen
van de vooruitgang op het gebied dei-
at oomenergie en hebben zich gerealiseerd,
dal deze ontwikkeling vér uitgaat boven
datgene wat de huidige politieke situatie
op de wereld zou kunnen verwerken zon
der rampen te veroorzaken. De vooruit
gang zou in wezen een achteruitgang be
tekenen, wanneer de producten van de
wetenschap onheil zouden brengen over de
mensheid.
Er zijn wel eens lieden die alle ont
wikkeling van techniek en wetenschap be
treuren, omdat zij van mening zijn dat de
mens zonder deze veel gelukkiger zou zijn.
Het is mogelijk, dat zij gelijk hebben, doch
het is niet realistisch gedacht. De weten
schap en de techniek zijn onstuitbaar, zij
vormen beide ketenen van consequenties
waaraan niet te ontkomen valt. Het ligt in
de aard van de mens en in die van de
natuur besloten dat de een zoekt, en de
ander geeft. De wisselwerking tussen het
menselijk vernuft en de verborgenheden
van de wereld is een logische, „natuur
lijke" kracht, die telkens weer nieuwe uit
komsten geeft en telkens weer aanspoort
tot verdere navorsingen. Doch in geen en
kele stelling ligt het natuurlijke doel van
dit alles duidelijker voor iedereen te kijk
dan in deze: dat de menselijke samenle
ving een organisch geheel is, dat voor het
geluk van die samenleving de krachten
dienstbaar moet maken in gemeenschappe
lijk streven.
De atoomenergiebron, geëxploiteerd in
gemeenschappelijk streven, zou geen enkel
nadeliger aspect voor de wereldsamenle
ving behoeven te bezitten dan welke an
dere energiebron ook en zou wellicht zelfs
meer dan andere haar bijdrage kunnen le
veren voor een vergroting van het geluk
der mensheid, voorzover dat op deze we
reld bereikbaar is doch voorop staat de
eis, dat zij geëxploiteerd wordt met het
doel, waarmee in theorie de ganse bescha
ving wordt bevorderd: Het menselijk
geluk.
Hier tekent zich de tweespalt in de ont
wikkeling der wereld duidelijk af: Ener
zijds is de mens erin geslaagd, een energie
bron aan te boren die voor de hele wereld
bestemd is en uit de aard van haar krach
ten de hele wereld kan bestrijken. Ander
zijds is de wereldsamenleving gesplitst in
een aantal elkander soms nog naar het
leven staande kleinere gemeenschappen,
die deze energiebron willen dienstbaar
maken aan eigen, tegen het algemene be
lang indruisende strevingen. De politieke
structuur der wereld is dus achtergebleven
bij de ontwikkeling van wetenschap en
techniek en beweegt zich nog op het ver
ouderde, tot ongelukken nodende niveau
van de souvereine verdeeldheid.
Thans is een contact totstandgekomen
tussen twee gemeenschappen, die voordien
ieder binnen hun eigen grenzen geprobeerd
hebben de atoomenergie te onderwerpen
aan hun eigen oogmerken. Deze doorbre
king van de grenzen moet tot verheugenis
stemmen, al weten we nog niet of het
resultaat zal zijn, dat de atoomenergie
inderdaad tot een gemeenschappelijk goed
wordt. Het feit, dat de twee geïsoleerde
gemeenschappen of althans de leiders
daarvan tot. het inzicht zijn gekomen dat
de atoomenergie inderdaad uitgaat boven
datgene, wat een natie voor zichzelf kan
en mag gebruiken en bewaren, is een ver
schijnsel, dat, gezien in het grote panorama
der menselijke ontwikkeling, logisch en
natuurlijk zou moeten heten, doch dat niet
temin reden tot. optimisme geeft. Omdat de
logische en natuurlijke lijn in de verhou
dingen der naties zo vaak ontbreekt en tel
kens weer aanleiding is tot verdere ver
deeldheid, angst, rampen, misverstanden
en teruggang:
Men kan de vrees koesteren dat de oor
log, door atoomwapens nagenoeg onbruik
baar geworden als middel om geschillen te
beslechten, terugkomen zal wanneer men
hem bij afspraak bevrijd heeft van de
atoomvernietigingsmiddelen. Doch men
moet niet vergeten, dat een afspraak tus
sen naties slechts zolang geldt, als de par
tijen er voordeel bij hebben. De partijen in
een eventuele oorlog der toekomst zullen
voortdurend de vrees moeten hebben dat
de tegenstander toch ondanks de af
spraak gebruik zal maken van de
atoomkracht. Dit alleen al zal een toekom
stige oorlog ondanks alle overeenkomsten
op het gebied der atoomenergie zó af
schrikwekkend doen zijn, dat zijn onbruik
baarheid even groot zal blijven als wan
neer men geen accoord ever de atoom
energie zou hebben gesloten.
Het belang van een eventuele overeen
komst tussen Amerika en Rusland ten aan
zien van de atoomenergie ligt dus niet in de
eerste plaats op hel militaire terrein, al lijkt
dat zo. De natuur dwingt veeleer de ach
tergebleven naties in het gareel van haar
krachten voor het belang van de mensen
zelf. Een nieuwe energiebron wacht op
volledige exploitatie om een nieuw hoofd
stuk toe te voegen aan de ontwikkeling
der moderne techniek. Daartoe moeten de
naties of zij willen of niet naar buiten
kruipen uit hun eigendunkelijkheid en de
hand reiken aan andere. Anders gaat. de
nieuwe energie verloren. En dat is iets wat
de natuur zelf nog nooit getolereerd heeft,
althans niet in de moderne geschiedenis.
J. L.
delig beïnvloed door het feit, dat de vorige
keer aan de provincie 2661 woningen be
schikbaar waren gesteld voor de huisves
ting van migranten uit andere provinciën,
terwijl thans slechts 542 woningen voor
dit doel zijn uitgegeven. De toezegging
werd echter verkregen, dat de verhoging
van deze post zal plaats vinden zodra het
aantal zich uit andere provinciën gevestig
de migranten daartoe aanleiding geeft.
Slechte woningen
Gedeputeerde Staten hebben er bij de
gemeentebesturen zowel ten plattelande
als in de steden op aangedrongen, plan
nen tot systematische sanering van slechte
woningen voor te bereiden.
Het woningtekort in Noordholland is nog
belangrijk. De beschikbare cijfers hebben
geleid tot een berekening, waarbij dit te
kort thans valt te stellen op 42.817 wonin
gen, dit wil zeggen op 8,6"van de totale
behoefte. Van dit aantal zijn 26.000 stuks
geconcentreerd in Amsterdam, waar het
tekort niet minder dan 10"van de behoef
te uitmaakt. De toeneming van de woning
behoefte tengevolge van de natuurlijke
aanwas is voor de komende periode be
cijferd op 14.245. Tezamen is er dus naar
berekening een behoefte van 57.062. Ter
dekking hiervan is een volume van 27.429
woningen toegekend, waarop echter van
rijkswege weer 3.712 woningen in minde
ring gebracht zijn wegens geraamde emi
gratie uit de provincie.
Volgens Gedeputeerde Staten wordt in
de komende drie jaar dus slechts een ge
deelte van de behoefte gedekt.
De verdeling van het nieuwe provinciale
richtscontingent over de gemeenten zal
eerstdaags plaats vinden. Evenals de vori
ge maal zullen zowel de per gemeente be
rekende stijging van de woningbehoefte
tengevolge van de natuurlijke aanwas van
de bevolking en het in iedere gemeente
bestaande woningtekort als het bevorde
ren van de economische ontwikkeling dei-
provincie bij de verdeling in acht worden
genomen. Evenmin als bij de verdeling van
het contingent voor de jaren 1951 tot en
met 1953 zullen de ramingen van de toe
komstige inwonerstallen der gemeenten
ten grondslag liggen aan de verdeling van
het nieuwe contingent.
Gedeputeerde Staten merken op, dat de
mededeling, dat aan Beverwijk reeds 3.800
migratiewoningen voor de komende drie
jaar zouden zijn toegewezen, op een mis
verstand moet berusten. Het overleg met
het gemeentebestuur over een voorschot
voor migratiewoningen moet nog worden
geopend: over de periode van 1951 tot en
met 1953 heeft Beverwijk volume voor 553
migratiewoningen ontvangen.
AnvF.IErENTiE
HAARLEM. De gemeenteraad heeft
zich in meerderheid vereenigd met een
voorstel van burgemeester en wethouders,
om in beginsel te besluiten tot het sloopen
van de ves't-murèn van het Groote Hout
hek tot aan den Papentoren. De gronden,
welke hierdoor beschikbaar komen, zullen
tot openbaar gebruik worden aangewend.
