IN DE WERELDPOLITIEK
Tweede acte van het spel „Djilas
Agenda voor
Haarlem
Eerste Kamer over verhouding
met Suriname en N.-Guinea
Een Eeuw Geleden
Begroting Overzeese Rijksdelen
Regering volgt prijs
stijging nauwlettend
Arbeidsonrust in
Engeland stijgt
r
Hoe is het ontstaan?"^
Cijfers over de
criminaliteit
Watersnoodmonument
te Melissant
Koningin op expositie
„Kunstenaars Helpen"
Eindhoven geeft drie ton
voor schilderwerken
„Miss Sherlock Holmes"
Op 31 December waren
er bijna 100.000 werklozen
Deze week bespreking in
Stichting van de Arbeid
Geschilderd portret van
Evert Cornells
Ontbreken van export
bedreigt tuindershestaan
Kerkelijk Nieuws
Staking van electriciëns
volgens vakbond een succes
Hoge onderscheiding
voor prof. G. A. van Poelje
Hans Henkemans naar
Salzburger Festspiele
Dit woord:
SMEERKANES
A
Een daling in 1953
Uit dj Opregte Haarlemsche
Courant van 19 Januarij 1854
DINSDAG 19 JANUARI 1954
In het Voorlopig Verslag van de commis
sie van rapporteurs van de Eerste Kamer
over de begroting van overzeese rijksdelen
hebben enige leden aangedrongen op meer
licht in de verhouding Nederland-Suri-
name. Het had deze leden echter getroffen,
dat de minister op de vraag „of Suriname
het Nederlandse standpunt met reserves
tegemoet is getreden", antwoordt „dat
beide landsregeringen, evenals de delega
ties ter conferentie de voorstellen aan
vaardbaar achten als uitgangspunt voor het
overleg in de kleine commissie". Gaarne
zouden deze leden vernemen, of alle par
tijen de voorstellen van ultimo Juni j.l.
hebben aanvaard als de onvervangbare
grondslag of slechts als het uitgangspunt
van de nieuwe onderhandelingen. Overi-
gens konden ook zij zich wel verenigen
met de opvatting, dat een uitvoerige ge-
dachtenwisseling over het toekomstige sta
tuut van het Koninkrijk onder de huidige
omstandigheden niet gewenst is.
Vele leden, die er mede accoord
gingen, dat in de Staten Generaal niet
zou worden vooruitgelopen op het
thans voortgezette overleg, konden
toch niet nalaten, te dien aanzien de
opmerking te maken, dat ook voor de
betrekkingen tussen Nederland, Suri
name en de Nederlandse Antillen geldt,
dat de graad van innigheid der samen
werking niet noodzakelijkerwijze wordt
bepaald door de engheid van de juri
dische banden, welke die samenwer
king beheersen.
Inzonderheid kwam het hun onredelijk
voor, de ontwikkeling van de nieuwe
rechtsorde tussen de drie genoemde rijks
delen meer aan banden te leggen dan de
ontwikkeling van de internationale rechts
orde, waarop de artikelen 58 en volgende
der grondwet betrekking hebben.
Status van Nieuw-Guinea
Vele leden verklaarden 's ministers me
ning te delen, dat het regeringsstandpunt
omtrent de status van Nieuw-Guinea thans
voldoende bekend is. Hoewel zij van oor
deel waren, dat de meest juiste oplossing
in casu slechts in het internationale kader
zou kunnen worden gevonden, gevoelden
zij thans geen behoefte er aan, de discussie
daaromtrent opnieuw te openen.
Wèl betwistten zij, dat er in de Partij
van de Arbeid van een frontwijziging
sprake zou wezen. Zo vestigden zij er de
aandacht op, dat er van de zijde dier partij
nooit propaganda was gemaakt voor over
dracht van Nieuw-Guinea aan Indonesië.
Vele andere leden stelden er in verband
met telkens opnieuw opduikende geruchten
over plannen der Indonesische regering
met betrekking tot Nieuw-Guinea prijs op,
andermaal van hunnentwege met nadruk
als hun mening te kennen te geven, dat
voortzetting van de jure en de facto bij het
Koninkrijk der Nederlanden berustende
souvereiniteit over West-Nieuw-Guinea, in
het belang der bevolking aldaar, ook in de
komende jaren een onaantastbaar beginsel
van de Nederlandse politiek behoort te
blijven.
Verscheidene leden wensten reeds thans
met grote nadruk te bepleiten, dat alles
moet worden gedaan om het geregelde
overlég tussen de gouverneur van Nieuw-
Guinea en het departement te 's-Graven-
hage zoveel mogelijk te bespoedigen. Zij
achtten het gewenst, dat het departement
niet pretendeert, allerlei détails te kunnen
beooi-delen en te wijzigen. Het is voorgeko
men, dat het departement op ondeskundige
wijze verandering bracht in de hoeveelheid
en de samenstelling van de aangevragde
geneesmiddelen voor de medische dienst op
Nieuw-Guinea, hetgeen grote moeilijk
heden heeft veroorzaakt. Naar de mening
van de hier aan het woord zijnde leden
heerst nog te veel de gedachte, dat iemand
met ervaring uit het voormalige Neder-
lands-Indië reeds hierdoor in staat is, in
casu als deskundige mede te beslissen.
De raad van Melissant heeft het initia
tief genomen tot het oprichten van een
monument op de algemene begraafplaats
dezer gemeente, waar 56 slachtoffers van
de watersnood uit Stellendam begraven lig
gen. Omdat tijdens de ramp de begraaf
plaats te Stellendam onder water stond,
is het merendeel der slachtoffers in het na
burige Melissant ter aarde besteld.
De opdracht voor het gedenkteken is
verleend aan de beeldhouwster mejuffrouw
G. Ru eter te Sloterdijk, die onder meer het
Vondelgedenkteken bij de vroegere wo
ning van de dichter in de Warmoesstraat
te Amsterdam heeft ontworpen en na de
bevrijding in opdracht van de gemeenten
Amsterdam, 's-Gravenhage. Rotterdam en
Utrecht een monument vervaardigde als
dank-voor de door Zweden verleende hulp.
DINSDAG 19 JANUARI
Concertgebouw: Noordhollands Philhar-
monisch Orkest, 8 uur. Gebouw
Lange Margarethastraat 13: Grote Groen
land-avond, m.m.v. Anthonie van Kampen
en Sicbe van der Zee, 14 jaar, 8 uur. Hötei
„De Leeuwerik": Demonstratie patroonteke
nen, 8 uur. Luxor: „Welkom Mr. Marshall",
alle leeft., 7 en 9.15 uur. Rembrandt: „De
zeven hoofdzonden", 18 jaar, 6.45 en 9.15
uur. City: „Wanda de zondares", 18 jaar, 7
en 9.15 uur. Palace: „Schandaal om een
kind", alle leeft., 7 en 9.15 uur. Lido: ,,'n
Dorpsschandaaltje", 14 jaar, 7 en 9.15 uur.
Frans Hals: „Jolanda, de dochter van de
Zwarte Piraat", 14 jaar, 8 uur. Roxy: „Rio
Grande", 14 jaar. 8 uur. Minerva: „Arseni
cum en oude kant", 18 jaar, 8.15 uur.
WOENSDAG 20 JANUARI
Koningin Emmaschool, ingang Raafstraat:
Cultureel comité „Over de Brug", filmverto
ning, 8 uur. Kloppersingelkerk: Concert
door het „Bartimeus"-koor, 8 uur. Kapel
Minahassastraat: Stichting „Petra", spreker
ds. J. Vasseur, 8 uur. Hotel „De Leeuwerik":
Demonstratie patroontekenen. 10, 2, 4 en 8
uur. Luxor: „Welkom Mr. Marshall", alle
leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Rembrandt: ,„De
zeven hoofdzonden". 18 jaar, 1.45, 4.15. 6.45
en 9.15 uur. City: „Wanda de zondares", 18
jaar, 2.15, 7 en 9.15 uur. Palace: „Schandaal
om een kind", alle leeft., 2, 4.15. 7 en 9.15
uur. Jo: ,,'n Dorpsschandaallje". 14 jaar.
2. 4.15, 7 en 9.15 uur. Frans Hals: „Jolanda,
de dochter van de Zwarte Piraat", W jaar.
2.30. 7 en 9.1* ^ir. Roxy: „Rio Grande", 14
jaar, 2.30 en 8 uur.
Vele leden constateerden met voldoe
ning, dat de belangstelling voor Nieuw-
Guinea in Nederland vooral ook in de
kringen van het particuliere bedrijfsleven
groeiende is. Dezelfde leden bepleitten een
snelle verbetering van de rechtspositie dei-
ambtenaren. Vrij algemeen achtte men een
uitbreiding van de luchtkartering en voor
al van de interpretatie der luchtfoto's van
het grootste belang om tot plannen voor
verdere ontwikkeling van Nieuw-Guinea
te komen. Men had zich afgevraagd, of. de
te dien einde uitgetrokken bedragen niet
aanmerkelijk dienden te worden verhoogd.
Enige leden hadden met belangstelling
kennis genomen van 's ministers mede
delingen met betrekking tot de op Nieuw-
Guinea gedetineerde vertegenwoordigers
van de Republiek der Zuid-Molukken.
Nochtans waren deze leden er niet van
overtuigd, dat tegenover die vertegenwoor
digers zowel de voor 's lands belang meest
verantwoorde als de jegens hen meest
tegemoetkomende houding was aange
nomen.
Koningin Juliana heeft gistermiddag met
haar secretaresse, mevrouw N. Smitt-Avis,
een bezoek gebracht aan de slottentoon-
stelling „Kunstenaars Helpen" in het
Rijksmuseum te Amsterdam. Op deze tot
8 Februari durende expositie, die Vrijdag
middag door Prins Bernhard werd ge
opend, zijn schilderijen, tekeningen en
beeldhouwwerken bijeengebracht, door
kunstenaars afgestaan voor de loterij,
waarvan de opbrengst voor het Rampen
fonds bestemd is.
De Koningin werd rondgeleid door de
voorzitter van de coördinatie-commissie
Kunstenaars Helpen, de heer J. J. Voskuil.
Na de rondgang, die drie kwartier duur
de. heeft de Koningin een aantal loten ge
kocht.
De gemeenteraad van Eindhoven heeft
Maandagavond besloten een crediet van
300.000 te verlenen ten behoeve van de
aanvulling van de basiscollectie van het
stedelijk Van Abbe-museum.
Aangekocht zal worden een beperkt aan
tal belangrijke schilderwerken, waarbij
men onder meer het oog heeft op een werk
van Picasso uit 1909, waarvoor een prijs
van 122.000 wordt gevraagd. De basis
collectie van het museum bestaat uit wer
ken van schilders van voor 1914, als ach
tergrond en ter fundering van de in aan
leg zijnde verzameling werken van expres
sionisten en tijdgenoten.
„De Toneelvereniging" heeft gisteravond
in het Centraal Theater te Amsterdam
onder regie van A. Defresne de eerste op
voering gegeven van de komische thriller
„Miss Sherlock Holmes" van George Batson
met Carla de Raet in de hoofdrol.
Blijkens mededelingen van het Centraal
Bureau voor de Statistiek waren er op 31
December 1953 in ons land 99.800 werk
lozen, waarvan 91.200 mannen.
Een maand daarvoor, op 30 November
1953, was het aantal werklozen 74.400,
waarvan 66.300 mannen.
Het totale aantal werklozen op 31 De
cember 1953 bedroeg in de nijverheid
32.900, in de handel 4.800. in de landbouw
16.000, in het verkeer 10.400, in de groep
kantoorpersoneel, ambtenaren en onder
wijzend personeel 6.100. Van de losse ar
beiders waren er 16.000 werkloos. Bij de
nijverheid wordt het grootste aantal werk
lozen gevonden in de bouwnijverheid, na
melijk 16.800.
In December 1953 kwamen bij de ar-
beidsbureaux 19.700 aanvragen van werk
gevers en 14.300 aanbiedingen van werk
nemers binnen.
Op 31 December 1953 waren op D.U.W.-
objecten 20.400 arbeiders werkzaam tegen
15.900 op 30 November 1953.
Men vreest ernstig dat de basiliek van St. Agatha en Barbara te Oudenbosch moet
worden afgebroken. Deze kerk werd in de jaren 1865 tot 1880 naar het voorbeeld van
de SI. Pieter te Rome gebouwd. Zij heeft een 68 meter hoge koepel, de basiliek zelf
is 80 meter lang. Volgens deskundige raming zal een afdoende restauratie meer dan
een millioen gulden kosten.
In dc loop van deze week zullen, naar
verwacht wordt, in de Stichting van de
Arbeid besprekingen worden geopend over
de gevolgen van de talrijke prijsverhogin
gen, die sedert het bekend maken van de
jongste loonronde hebben plaats gevonden.
Op het ogenblik worden, naar Het Pa
rool meldt, de gevolgen vam de prijsverho
gingen, die in de kring van de Stichting
van de Arbeid sterk de aandacht hebben,
intern besproken in de onderscheidene or
ganisaties van werkgevers en werknemers.
Deze week zullen deze groepen in de
Stichting van de Arbeid bijeen komen om
tezamen de consequenties van al deze
prijsverhogingen voor het evenwicht tussen
lonen en prijzen te bespreken, en zich te
beraden over eventueel te nemen maat
regelen.
Ook in regeringskringen geeft men er
blijk van dat de prijsstijgingen met argus
ogen zijn gevolgd. Men vestigt er in deze
kringen de aandacht op, dat vele van deze
prijsstijgingen geenszins het gevolg zijn van
de loonronde, en dat het vooral stijging
van de prijzen op de wereldmarkt is ge
weest, welke een stempel op de prijsstij
gingen van de laatste tijd heeft gedrukt.
Maar men ontkent niet, dat het voor de
uitwerking op het prijspeil weinig verschil
maakt of de prijsstijging gevolg is van stij
ging der prijzen op de wereldmarkten of
dat zij voortvloeit uit de loonronde en ne-
venversch ij 11selen daarvan.
Belangrijker acht men de vraag of deze
prijsstijgingen van invloed zijn op de direc
te levensbehoeften en hoe groot deze in
vloed is. Daaromtrent meent men in dit
stadium nog niet voldoende gegevens te
hebben.
Een door de Larcnse kunstschilder Wil
lem van Nieuwenhoven geschilderd por
tret van Evert Cornelis, die van 1909 tot
1919 tweede dirigent is geweest van het
Concertgebouw Orkest en daarna eerste
dirigent van het Utrechts Stedelijk Orkest,
zal Vrijdagmiddag aan het bestuur van de
N.V. Het Concertgebouw te Amsterdam
I worden aangeboden. Het initiatief hiertoe
werd genomen door oud-leden van het
orkest, de Amsterdamse kunstkring Voor
Allen, het Utrechts Stedelijk Orkest en de
Nederlandse Bachvereniging.
De afdeling Langedijk van de Hollandse
Maatschappij van Landbouw heeft in een
dezer dagen te Noordscharwoude gehouden
vergadering gesproken over de slechte toe
stand in de sector vam de grove tuinbouw.
Er is thans bijna geen export van bewaar-
kool met als gevolg lage prijzen en een
grote doordraaiMen heeft besloten zidh in
verbinding te stellen mei de andere stand-
organisaties en veilimgsvereniginigen. Ge
tracht zal werden steun te verlenen aan de
georganiseerde tuinbouw, door middel van
een weerstandsfonds, waarvan de gelden
uit 's rijkskas zouden moeten kamen.
Het vorig jaar werd nog een grote ex-
porttransactie van bewaarkool afgesloten
met Oost-Duitsland, doch thans is van een
dergelijke exportmogeliikheid nog niets
bekend, de huidige weersgesteldheid be
vordert ernstig het rottingsproces in de
kool.
De tweede acte in het spel „Djilas" heeft zich Zondag in Belgrado afge
speeld en totnutoe is het nog een blijspel gebleven, voorzover men althans
het verloop ervan wil beschouwen in het licht van de waarlijk zeer ern
stige aangelegenheid, die het gegeven vormt. Het is geen kleinigheid, die de
communistische partij van Joegoslavië heeft moeten verwerken. Haar eigen
vice-president en prominent theoreticus, een der „bouwers van de partij''
zoals dat heet, heeft in een reeks artikelen voorgesteld de partij geruisloos
in het niet te laten verdwijnen, of tenminste haar oppermachtigheid in
binnenlands-politieke zaken te liquideren tot een vorm van politieke
meningsuiting naast andere. Westelijke invloed in optima forma! Dat heeft
Tito, de dictator, toegegeven en de consequentie was duidelijk: Djilas moest
verdwijnen en het euvel van zijn dwaling zou moeten worden uitgesneden.
Djilas is nu afgezet als vice-president der partij en voorzitter der Natio
nale Vergadering. Maar van een executie, noch van een proces wegens
verraad, wordt gesproken en hij mag zelfs lid der partij blijven, om zijn-
medewerking te verlenen aan de verdere uitbouw van het „socialisme". En
Djilas heeft na deze beslissing met een opgewekt speechje afscheid ge
nomen. Plet nieuwe Joegoslavië.... Maar het spel is nog niet uit. Djilas
staat niet alleen en het lijkt er zelfs op, dat hij tal van openlijke medestan
ders heeft. Het Joegoslavische „communisme" staat in dok, om herzien
te worden
Er is tegelijk weer een tipje opgelicht
van de sluier, die nog steeds de bedoelin
gen van Tito ten opzichte van het Westen
bedekt. Tito heeft de gelegenheid, die het
afzweren van Djilas hem bood, aangegre
pen om de doorgewinterde communisten in
zijn land te laten weten, dat hij niet van
plan is de Westelijke „democratische-kapi-
talistische" staatsvorm te aanvaarden en
zich verder met het Westen in te laten dan
de vraagstukken van de buitenlandse poli
tiek eisen.
Het desavoueren van Djilas is klaarblijke
lijk een deel van Tito's geruststellende ma
noeuvre tegenover de „harde koppen" der
partij, die er zelfs een contra-revolutie
voor over zouden hebben om de commu
nistische partij oppermachtig te doen
blijven en daarvoor het offer-Tito zonder
gewetenswroeging zouden brengen. Het is
een feit dat overdenking waard is, dat
Tito de artikelen van Djilas tevoren heeft
gelezen en publicatie toestond, al merkte
hij daarbij op dat hij „het niet in alle op
zichten met de strekking ervan eens was".
Later zo luidde zijn apologie tegenover
het centrale comité der partij ondekte
hij dat Djilas ver over de schreef ging.
Een goed verstaander zou eruit kunnen
opmaken, dat Tito voorstander is van een
omschakeling der communistische denk
beelden wat de praktijk trouwens heeft
bewezen doch d#t hij bang is voor te
grote schokken en het proces liever wat
meer tijd laat. Het feit dat hij Djilas
verder ongemoeid wil laten en zich nog
eens uitdrukkelijk tegen de Russische
methode der gewelddadige zuivering heeft
uitgesproken, wijst er trouwens wel op
dat er in dit opzicht al heel wat veranderd
is in de' „communistische" denkwijze in
Joegoslavië. Djilas kreeg gelegenheid een
toespi-aak te houden, nadat de beslissing
van zijn aftreden was genomen, en hij
merkte daarbij niet zonder humor op: Ik
ben altijd een vrij man geweest en ik hoop
het te blijven. Hij zal het blijven, dank zij
de beschaafde opvattingen van Tito, waar
tegen blijkbaar ook in het centrale comité
geen verzet bestaat.
Het is trouwens wel duidelijk dat Djilas
niet een uitzonderlijke, eigen mening, doch
die van een groep verkondigde, waarmee
het omschakelingsproces der communisti
sche theorieën wel onmiskenbaar is be
gonnen. Het is bovendien verrassend dat
de Joegoslavische persbureaux zo vrijmoe
dig de interne ruzie naar builen brengen
in openhartige verslagen.
Het Westen, dat de gang van zaken in
Joegoslavië nog altijd met enige achter
docht volgt en zich afvraagt, welke weg
dit land zal kiezen bij zijn onmiskenbare
tocht naar het Westen, is door deze ge
beurtenis met Djilas weer wat wijzer ge
worden. Het zou eruit kunnen concluderen,
dat een voormalig satelliet van Moskou
met voorzichtigheid behandeld moet wor
den wanneer het erom gaat, zo'n land los
te weken uit de complexen, waarin het
verzeild is geraakt. Een nationalistische
politiek als die van Tito, afwerend gericht
tegen Oost maar ook tegen West, is bij uit
stek geschikt om op een gegeven moment
een nuttige bijdrage te leveren voor een
ordening van een eertijds zo roerig deel
van Europa als de Balkan, wanneer er
zekerheid voor betrekkelijke onaantast
baarheid kan worden verkregen. Een fede
ratie bijvoorbeeld is voor Joegoslavië de
aantrekkelijkste vorm van samenwerking
met andere landen. Doch als- men probeert
zo'n land in een machtsstructuur te binden,
waarin het opnieuw afhankelijk zou wor
den van een wereldmacht, komen de moei
lijkheden en de reacties onmiddellijk.
Dit zou ook en in nog belangrijker mate
kunnen gelden voor China, dat na de dood
van Stalin in een onzekere verhouding
met Moskou is komen te verkeren. De
nieuwe politiek van Washington tegenover
China, die is aangekondigd doch waarvan
nog geen symptomen te bespeuren zijn, zou
in de eerste plaats rekening moeten houden
met het feit-dat de binnenlandse structuur
van dit land taboe blijft, hoe onaangenaam
de gedachte ook kan zijn dat het een com
munistische structuur is. In dit \erband is
dc kwestie Indonesië evenzeer de aandacht
waard. In het midden latend wat ten aan
zien van Indonesië is besloten op Bermuda
als er iets besloten is moet toch
worden bedacht dat de binnenlandse situa
tie in dit land een aangelegenheid der In
donesiërs is en dat men niet tevoren reeds
kan uitgaan van het standpunt, dat een
bepaalde binnenlandse ontwikkeling, die
zich langs de lijnen der bestaande binnen
landse politieke situatie voltrekt, een in
grijpen van buiten af noodzakelijk zal
maken. Of zulk een ingrijpen op de lange
duur de binnenlandse situatie in Indonesië
zou kunnen stabiliseren, is zeer onwaar
schijnlijk. doch daar gaat het niet om. De
ontwikkeling in Joegoslavië heeft bewezen
dat men niet ongestraft de aspiraties van
een vrijheidslievend volk kan negeren en
dat de reactie op geweld of te weinig eer
bied voor de rechten van dat volk steeds
weer als een boomerang werkt. In het
Midden-Oosten (Egypte en Perzië) en in
het Verre Oosten (India en China) is een
al te nadrukkelijke aanhechtingspolitiek
van het Westen falikant uitgelopen. Een
nieuwe en doelmatiger strategie in dat
opzicht zou het Westen op de duur heel
wat bruikbaarder en toegewijder vrienden
verschaffen, vooral als zij er zeker van
konden zijn dat zij in hun eigen aange
legenheden baas in huis zouden blijven.
J. L.
Ned. Herv. kerk
Beroepen te Rijssen D. v. d. Ent Braat
te Opheusden.
Aangenomen naar Engelbert-Wester-
broek M. A. Slaager, voorg. Ver. van
Vrijz. Herv. te Alblasserdam-Nieuw-Lek-
kerland.
Bedankt voor Rotterdam-Delfshaven
(vac. A. Adriani) A. J. Hovy te Almelo.
Benoemd tot vicaris te Vlaardingen W.
J. Schönhardt, cand. te Groningen.
Beroepen te Veen (N.Br.) H. K. v. Win
gerden te Kockengen.
Aangenomen naar Antwerpen (2e pred.
pi.) Th. C. E. da Costa te Oudenbosch.
Gcrcf. kerken
Bedankt voor Lioessens J. D. Kruithof
te Zijldijk (Gr.)
Beroepen te Bunschoten-Spakenburg
(vac. dr. H. B. Visser) A. C. Kersten te
Opperdoes.
Bedankt voor Voorburg (vac. J. H. Mul
der) J. v. Leeuwen te Oudemirdum.
Geref. kerken onderh. art. 31 K.O.
Beroepen te Pretoria (Zuid-Afrika) C.
v. d. Waal te Leerdam.
Aangenomen naar Avereest-Dedems-
vaart F. v. d. Bos, cand. te 's-Gravenhage,
die bedankte voor Tiel-Zaltbommel en
voor Zuidbroek.
Doopsgcz. Broederschap
Aangenomen naar Veendam-Pekela mej.
da. J. W. Zuidema te Irnsum-Poppinga-
wier.
Gcrcf. gemeenten in Nederland
Tweetal te Vlaardingen: M. v. d. Kette
rij te Alblasserdam en F. Mallan te Brui-
nisse.
Chr. Geref. kerken
Beroepen te Utrecht-C. I. de Bruyne te
Hilversum-C.
Ds. G. Taverne
Nadat hij Vrijdagavond een scherpe rede
gehouden heeft over de gang van zaken in
de Ned. Herv. kerk en over zijn schorsing
als predikant bij deze kerkformatie heeft
ds. G. Taverne, iaatstelijk Ned. Herv. pre
dikant te Hoogeveen, daar eigen diensten
van de Presbyteriaanse Herv. gemeenten
georganiseerd. Zij zijn Zondag voor het
eerst gehouden.
Geref. kerken
Op 1 Jan. j.l. waren er in de Geref. ker
ken 170 predikantsplaatsen vacant tegen
172 op 1 Jan. 1953. In kerken met meer
dan één predikantsplaats waren 18, in ker
ken met minder dan 150 zielen 40, in ker
ken met 150200 zielen 20, en in kerken
met meer dan 200 zielen 92 vacatures. De
grootste geheel vacante kerk is die van
Boskoop (1379 zielen), de kleinste Hoenza-
Driel (33).
Ds. P. B. Westerdijk
In de ouderdom van 84 jaar is te Am
sterdam overleden ds. P. B. Westerdijk,
emeritus-predikant der Doopsgezinde
Broederschap, in wier midden hij vroeger
een zeer vooraanstaande plaats heeft inge
nomen. Hij ging in 1935 met emeritaat.
(Van onze correspondent in Londen)
Volgens de leiders der actie van de Brit
se electro-monteurs is de 24-uurs staking
van gisteren een groot succes geweest. De
stakingsoDroop was gericht tot 30.000 man,
merendeels in dienst van aannemers van
belangrijke werken, zoals liet atoom-
energiestatioji, de nieuwe televisie-stad van
de B.B.C. bij Londen, olieraffinaderijen en
mijnen.
Vorige week was de actie ingezet door
een reeks „guerilla-stakingen" in de door
de communistische vakbondslciding spe
ciaal daartoe uitgezochte bedrijven, waar
van de stopzetting een maximum schade
berokkent aan de Britse economie en de
fensie.
Deze gu er i 11 a - stek trage n, de tweede serie
na die van September, waren geen onver
deeld succes, want er waren vele arbeiders
die weigerden het stakingsbevel op te vol
gen. Zii staan onder dubbele druk. Ener
zijds is er het dreigement van de werkge
vers dat zij elke dag staking zullen beant
woorden met een dag uitsluiting, ander
zijds het dreigement van ce bond tot
royement van de arbeiders, die weigeren te
staken.
De toestand is daardoor verward. De
bond heeft tot dusverre arbitrage gewei
gerd.
In Londen staakten gisteren 7000 electro-
monteurs. In het gehele land werd de sta
king van gisteren bil 3000 firma's gepro
clameerd. Er werden tientallen massa-de
monstraties gehouden, waar de stakers zich
achter de leiding plaatsten en blanco vol
macht gaven voor verdere actie.
Het gaat thains hard tegen hard. Uitslui
ting, die vandaag verwacht werd, als ant
woord van de werkgevers op de staking
van gisteren, zal mogelijk op haar beurt
door de vakbonden beantwoord worden
met besmetverklaring van de bedrijven in
kwestie.
Het kan op deze manier een langdurige
reeks van stakingen worden en het ogen
blik lijkt thans gekomen dat het kabinet
zal kunnen ingrijpen. Met spanning kijkt
men naar het Lagerhuis, dat vandaag voor
het eerst na het Kerst-reces weer bijeen
kwam en waar minister Monckton waar
schijnlijk een verklaring zal afleggen.
De actie is een protest tegen de weige
ring van de werkgevers tot toekenning van
de geëiste loonsverhoging. Een lager aan
bod was door de vakbond afgewezen.
Communistische agitatie is niet de enige
oorzaak van de stakingen, die, welk mis
baar de extremisten aan de ton ook maken,
zonder werkelijke grieven met mogelijk
geacht moet warden.
Het conflict duurt reeds tien maanden
en het geduid van de betrokken arbeiders
schijnt uitgeput.
De algemene onrust in de industrie is
ongetwijfeld gestimuleerd door het succes
dat het. spoorwegpersoneel met zijn drei
gement van staking vlak voor Kerstmis
heeft gehad.
Bij Koninklijk Besluit is benoemd tot
commandeur in de Orde van Oranje-Nas-
sau prof. dr. G. A. van Poelje, lid van de
Raad van State, voorzitter van de Staats
commissie voor de Pensioenwetgeving.
De pianist Hans Henkemans zal met het
Mozarteum-orkest te Salzburg onder lei
ding van Josef Paumgartner optreden
gedurende de Festspiele 1954.
Een smeerkanes is een vuilpoets, een
viezerik, eigenlijk: iemand met een zeer
hoofd. Een kanis is een rond mandje,
zoals door vissers wordt gebruikt. In
het Grieks is kanna: riet en vandaar:
rieten mandje. Door de ronde vorm ge
lijkt zo'n mandje enigszins op een
menselijk hoofd. Dit klinkt misschien
een beetje vreemd, maar men vindt de
zelfde betekenisovergang in het woord
test, dat in het Latijn luidt: testum en
in die taal aarden pot betekent. Daaruit
is ook het Franse téte: hoofd ontstaan.
Verder zou men nog kunnen vergelij
ken ons woord kersepit dat ook veel
vuldig wordt gebruikt voor hoofd.
Volgens berekeningen van het Centraal
Bureau voor de Statistiek zijn in het eerste
en tweede kwartaal 1953 de indexcijfers
inzake de criminaliteit in Nederland ge
daald ten opzichte van 1952. In vele ge
vallen zijn deze cijfers evenwel nog boven
het peil van de jaren 1935-1938.
De veroordelingen wegens misdrijven
vermeld in de Wegenverkeerswet daalden
van. 3057 in het eerste en tweede kwartaal
van 1952 tot 2679 in de overeenkomstige
kwartalen van 1953. Nog altijd maken de
veroordelingen voor het rijden onder in
vloed van alcohol het allergrootste deel
van de veroordelingen uit: eerste halfjaar
1952: 2466 en eerste halfjaar 1953: 2057.
Uitgezonderd het doorrijden na een onge
val (stijging van 166 tot 234) en het ver
oorzaken dood door schuld bij een ongeval
(stijging van 17 tot 34) liepen in het eerste
halfjaar 1953 de veroordelingen in alle
andere soorten misdrijven, vermeld in de
Wegenverkeerswet, terug.
„Joyriding" komt nog vrij veelvuldig
voor: 185 veroordelingen in het eerste half
jaar 1953 tegen 231 in de overeenkomstige
periode van 1952. Amsterdam spant hierbij
met 65 veroordelingen de kroon, 's-Herto-
genbosch laat de hoogste cijfers zien in
zake het rijden onder invloed van alcohol
(695) en inzake het doorrijden na een
ongeval (61).
Het aantal veroordelingen in ons land
inzake andere misdrijven, uitgezonderd
eenvoudige stroperij en bedelarij, land
loperij en overtreding van het souteneurs
verbod, is in het eerste halfjaar 1953 totaal
18.387 geweest tegen 22.753 in het eerste
halfjaar 1952.
Vermogensmisdrijven, die de grootste
groep van de misdrijven vormt (8676 ver
oordelingen in het eerste halfjaar 1953
tegen 11.525 in het eerste halfjaar 1952),
zijn evenwel verhoudingsgewijze nog meer
gedaald dan het totale aantal misdrijven.
Het aantal veroordelingen voor misdrij
ven tegen de zeden en voor ruwheidsmis-
drijven tegen dieren en goederen is nog
boven het peil van de jaren 1935-1938.
Het minder ongunstig worden der crimi
naliteitscijfers doet zich voor bij alle res
sorten van de gerechtshoven. Sprekend is
volgens het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek de daling van het totale indexcijfer
van het ressort 's-Gravenhage voor het
eerste kwartaal 1953 tot 102 tegen 153 in
het eerste kwartaal 1952. De indexcijfers
zijn wat betreft het eerste kwartaal 1953
het hoogst in Leeuwarden, namelijk 143
tegen 189 in het eerste kwartaal 1952 en
wat betreft het tweede kwartaal 1953 in
's-Hertogenbosch, namelijk 134 tegen 175
in het tweede kwartaal 1952
Egypte sluit handelsverdragen
met communistische landen
Egypte heeft Maandag met Roemenië een
handels- en betalingsovereenkomst geslo
ten. die voorziet in een goederenuitwisse
ling ter waarde van een half millioen
Egyptische ponden. Roemenië zal olie en
olieproducten, levensmiddelen en chemi
caliën leveren in ruil voor katoen en ka
toenen goederen, fosfaat, uien, sponsen en
glas..
Besprekingen, die met de Sovjet Unie,
Hongarije en Polen worden gevoerd, zullen
naar verwachting binnenkort tot het slui
ten van een handelsovereenkomst met deze
landen leiden.
Getergde burendie nacht aan nacht uit de
slaap werden gehouden door de hond
Sally" van een zekere heer Peter Taran-
tino uit Shorewood (Wisconsin), hebben
teneinde raad de hond voor de vrederechter
gedaagd en beschuldigd van „burenge
rucht". De jury pleegde 38 minuten over
leg, toen werd bekend gemaakt, dat Sally
schuldig werd geacht. Hij werd veroordeeld
tot een boete van S 25, te betalen door zijn
baas. Foto: de hond, zijn baas en.de rechter.
PARIJS. De generaal baron Fagel. die
gedurende 40 jaren als gevolmagtigde
minister te Parijs de drie Souvereinen
heeft vertegenwoordigd, die elkander, na
1814, op den troon der Nederlanden zijn
opgevolgd, heeft thans den ouderdom van
82 jaren bereikt en zal naar zijn vader
land terugkeeren. Hij draagt met zich
mede de liefde en achting van alle Fran-
schen, die hem zoolang in hun midden
hebben gezien, en de dankbaarheid der
Nederlanders, welken hij zoo vele en be
langrijke diensten heeft bewezen. In den
oorlog heeft hij. op het slagveld van
Wagram, het leven van zijnen vorst gered.
Na de troonbeklimming van Willem I
heeft hij zich uitsluitend bezig gehouden
met de werkzaamheden des vredes.
