Verheugende toeneming der belangstelling
voor Interscholair Jeugdtournooi
Tussen draden, spoelen en buizen
werkt de radiozendamateur
„Klokken van Haarlemzullen weer luiden
Unieke manifestatie van artistieke
vrije tijdsbesteding van jonge mensen
Vondels „Lucifer"
Twee aanrijdingen
op Zijlweg
<^Brieven aan
de redactie
Radio Moors
Santpoort
Kansel en toneel"
Bloemendaal
Heemstede
ZAT FR DAG 2 3 JANUARI 19 54
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
lil
ZIJLSTR.56
OLIESTOOKINSTALLATIES
Voordracht van prof. Asselbergs
Meer organisten
Ook cabaret
Eén-acters gevraagd
Vijf gemeenten stichten
zwembad in Beemster
Dr. P. J. R. Modderman
sprak over grafheuvel-
onderzoek
Filiaalbedrijf verlaagt
eveneens de prijzen
Gearresteerden steunden
en bevoorraden benden
Merapi blijft ernstig
gevaar opleveren
Fabrikantenbond en FIM
worden het niet eens
Kort nieuws
PAoNP SANTPOORT IN DE AETHER
Kaj Munk voor de NCVB
Volksonderwijs 40 jaar
Verjaagde kudde
„Krijt op Tijd"
Voor de achtste keer zal in Februari en Maart het Haarlems Interscholair Jeugd
tournooi worden gehouden. Welk een groei, die van een verblijdende belangstelling
zowel bij jeugd en ouderen getuigt, dit jaarlijks weerkerende evenement heeft onder
gaan, blijkt wel het best uit de volgende cijfers: in 1947 was een schoolbevolking van
3000 meisjes en jongens bij het Tournooi betrokken, thans zijn het 14.000. In het
eerste jaar kon volstaan worden met een gecombineerde uitvoering in de Concertzaal
van muziek en voordracht; thans zijn niet minder dan drie sehouwburgvoorsteliingen
voor toneel, voordracht en dans nodig en twee muziekuitvoeringen in de Concert
zaal. De tentoonstelling van tekenen en handenarbeid trok het eerste jaar 900 belang
stellenden, het vorig jaar ruim tweeduizend. Het eerste jaar werd het Interscholair
Jeugdtournooi alleen voor de middelbare scholen in Haarlem en Bloemendaal geor
ganiseerd, thans kunnen niet alleen de middelbare, maar ook de Ulo- en de kweek
scholen, zomede het nijverheidsonderwijs in al zijn geledingen in Haarlem, Bloe
mendaal, Heemstede en nu ook in Zandvoort meedoen. Ook de buitenwereld toont
meer en meer interesse voor dit in den lande geheel enige tournooi. De N.C.R.V. heeft
wederom aangekondigd met band en microfoon naar Haarlem te komen; Polygoon
en de televisie gaven ook al van hun belangstelling blijk en de Weense „Arbeiter-
zeitung" was gisteren met een correspondente op de persconferentie present.
Het organiseren van het tournooi - dat
al lang geen tournooi meer is, omdat niet
(meer) de competitie om de beste presta
tie, maar de demonstratie van het artis
tieke niveau als geheel van de schoolbe
volking in Haarlem en omgeving voorop
staat - stelt uiteraard hoge eisen aan de
leiding. Daarbij staat als een paal boven
water, dat ddt tournooi, geboren uit een
initiatief van scholieren, in wezen ook
altijd een aangelegenheid van de meisjes
en jongens blijft. Zonder hun geestdrift,
hun enthousiasme zou het Interscholair
jeugdtournooi al spoedig doodbloeden.
Maar de organisatie zelf groeide de jeug
dige initiatiefnemers al het eerste jaar over
het hoofd, zodat het maar goed was, dat
een paar eveneens door deze idee gegre
pen leraren de zakelijke" kant van het
tournooi overnamen.
Met grote dankbaarheid moet gewag
worden gemaakt van de nog niet ver
flauwde, eerder toegenomen activiteit van
de heren dr. J. R, H. de Smidt (muziek),
H. Elsinga (fotografie), en Ewout de Kat
tekenen), mevrouw M. H. de Vaal-Muller
voor voordracht, toneel en dans en de
heer P. J. Bouckaert voor handenarbeid
en handwerken.
De heer D. West van de afdeling On
derwijs neemt het Comité heel wat werk
uit de hand door als secretaris te funge
ren.
Het geheel onder voorzitterschap van
Haarlems wethouder van Onderwijs,
Kunstzaken en Lichamelijke Opvoeding,
de heer D. J. A. Geluk, die ook van het
begin af in woord en daad van zijn grote
ingenomenheid met het Interscholair
Jeugdtournooi heeft blijk gegeven.
Daarbij kan hij zich erover verheugen,
dat hij voor het Jeugditournooi nu eens
ADVERTENTIE
Op uitnodiging van de vereniging „Ge
loof en Wetenschap" sprak Vrijdagavond
prof. dr. Willem Asselbergs (Anton van
Duinkerken) voor een talrijk gehoor in de
Stadsschouwburg over Vondel's „Lucifer".
De Bijbel, aldus prof. Asselbergs, is de eer
ste bron van Vondel voor het scheppen van
de karakters in zijn „Lucifer". Vondels
dramatiek is oorzaak van veel misverstand.
Men verwijt hem dat hij geen onderscheid
in zijn figuren legt, dat zij ofwel „blanke'
engelen ofwel duivelen zijn zonder dat zij
in hun aard verschillen. Dat is niet juist.
Vondel's zogenaamde langdradigheid be
tekent geen verveling. Zijn draden zijn
lang, maar er zit een oneindige speling in
en een mensenleven is er voor nodig om
de schoonheid daarvan ten volle te ver
staan. Wanneer men de karakters van de
onderscheidene figuren in de „Lucifer" be
kijkt, dan vertegenwoordigt Beëlzebub ae
verbeelding, Belial de wil, Apollion het
verstand en tenslotte Lucifer de staats
zucht, hetgeen men moet verstaan als een
streven naar een plaats, die hem niet toe
komt. Deze engelen in een staat van be
proeving worden gesteld tegenover Rafael
(de liefde), Gabriel (de hoop), Uriel (de
trouw) en Michael (de kracht van het ge
loof). Ook deze engelen verkeren in een
slaat van beproeving, maar zij onderwer
pen zich aan Gods raadsbesluit. Zo is er
dus wel degelijk differentiatie èn in de
karakters èn in de dramatische omstandig
heden, waarin de partijen tegenover elkaar
worden geplaatst. Het kernprobleem voor
heel de dramatiek in de „Lucifer" ligt in
de zucht van Lucifer om als „eerstge
borene" voor Adam de plaats te bekleden,
die Christus toekomt. Hij beschouwt zich
als de eerstgeborene, dus ook voor Chris
tus, die mens zal worden uit Adams zaad.
„Laat ons God in Adam eren." Hierin ligt
de dramatiek van de „Lucifer" besloten.
Professor Asselbergs verdiepte zich voorts
in de reien, waarvan hij de Lofzang op
God als een meesterwerk van dichtkunst
roemde en wees op de eigenschappen, die
Vondel God toekent en waarin hij met de
Thomistische opvattingen overeenstemt. De
uitroep „Dat is God!" moet los gezien wor
den van de strophen, die daarna als een
gebed deze rei besluiten, zo betoogde hij.
Hij wees voorts op de demonische wer
king van het „Helaas, helaas, helaas, waar
is ons heil gevaren," welke zin tot 'n leuze
wordt. Tenslotte verdiepte professor Assel
bergs zich in de vraag waarom deze stof
Vondel zo aantrok. Hij wees op de mee
slepende verderfelijkheid van de verkeerde
keuze, welke in de „Lucifer" is uitgedrukt.
Hij bracht daarmee in verband de strijd,
die in Vondel's hart zelf woedde, gedreven
als hij werd door de felheid van zijn ge
voelens, die de staatszucht niet uitsloten.
Maar Vondel boog zich als wij voor het
„homo factus est", het mysterie, waartegen
Lucifer zich kantte.
De voorzitter van „Geloof en Wetenschap"
mr. F. Vorstman leidde de spreker in en
sprak een hartelijk dankwoord.
geen subsidie hoeft te vragen: het be
druipt zichzelf. Ook dat is een prestatie
wanneer men bedenkt welke bedragen
nodig zijn voor de huur van Concertzaal
en Schouwburg, voor het drukken van de
14.500 circulaires voor de leerlingen en
zovoort. De leerlingen betaden slechts twee
kwartjes voor een toegangsbewijs.
Mede om financiële redenen heeft men
dan ook afgezien van médailles en herin
neringen.
De selectie geeft natuurlijk wel romp
slomp, vooral voor de muzieek. De „nor
male" instrumentalisten komen bij dr. De
Smidt aan huis: die heeft tenminste twee
dagen voor die audities nodig. Voor die
solisten, die een ietwat uitzonderlijk in
strument bespelen, worden andere op
lossingen gekozen. De „hoorcommissie"
gaat naar het huis van een jeugdige
harpiste, die zich heeft aangemeld, en de
organisten mogen zich op een Zondag
morgen op het orgel in de Waalse kerk
laten horen.
Het feit, dat de jongens de kans krijgen
het grote orgel in de Concertzaal te be
spelen heeft stimulerend op het aantal
aanmeldingen in die groep gewerkt. Ook
zijn er dit jaar heel wat meer fluitisten.
Intussen blijven de pianisten nog steeds
ver in de meerderheid: 80 van het aan
tal aanmeldingen.
Verder zijn er natuurlijk weer koren
en orkestjes. De prestaties van de laatsten
blijven weinig stabiel, omdat de sehoo1-
ensembles sterk afhankelijk zijn van de
toevallige aanwezigheid van een paar zeer
bekwame spelers, vooral onder de blazers.
Daarom ook is het moeilijk om tot een
vast interscholair orkest te komen.
Er zijn dit jaar drie aanmeldingen van
toneelgroepjes, terwijl het Coornhertly-
ceum met een cabaretprogramma acte de
présence geeft, waarvan ook de teksten en
de muziek door de leerlingen zelf zijn ge
schreven. Twee meisjes van het Kenne-
mer Lyceum hebben ook een eigen stuk
geschreven.
De Da Costa-kweekschool komt uit met
een pantomime op de Sint-Nicdlaasavond
van De Genestet.
Opvallend is, dat er in de leeftijdsgroep
tot en met 15 jaar minder opgaven zijn
dan verleden jaar: zes tegen 25 in 1953.
Eén meisje zal uit eigen werk voordragen.
In de groep boven de vijftien jaar bleef
het aantal aanmeldingen normaal, bijna
twintig. Elf tournooi-lustigen zullen een
kans krijgen.
Voor het ballet werden acht aanmel
dingen genoteerd, waarvan één groeos-
dans, twee duetten en vijf solodansen. Op
merkelijk is op dit gebied de activiteit van
twee Ulo-scholen: de KeteLaarschool en de
Hildebrandschooi
De belangstelling was zo groot, diat de
voorstellingen in de Stadsschouwburg on
27 Januari en 3 Februari worden uitge
breid met een avond op 9 Februari.
Een belemmering in de sector der to-
neelbijdragen vormt het gebrek aan voor
schoolgebruik geschikte één-acters.
Daarom heeft de voorzitter van het co
mité de heer D. J. A. Geluk de gedachte
geopperd voor het volgend jaar een prijs
vraag uit te schrijven voor dergelijke
stukken. Het comité beschikt nog over
een „reservepotje", waaruit deze prijs
vraag bekostigd zou kunnen worden.
De schifting blijft altijd een moeilijk
punt, te meer omdat de schuchteren
moeilijk aan bod komen. Al is het wel zo,
dat de uitvoerende commissie nogal eens
een candidaat tóch een kans geeft, dde de
„officiële" vuurproef van vriendjes en
leraren niet heeft doorstaan.
En wat bijvoorbeeld het tekenen betreft:
dit moet minder gezien worden als een
De raad van Beemster heeft als eerste
van vijf samenwerkende gemeenten zijn
fiat gegeven aan de stichting en exploitatie
van een openluchtzwembad in de Zuid-
Oost-Beemster, dat ongeveer 200.000 zal
gaan kosten. De gemeenten Beemster, Pur-
merend, Kwadijk, Middelie en Ilpendam
zullen gemeenschappelijk dit openlucht-
bad gaan exploiteren en de geldlening,
nodig voor de stichting, garanderen. Het
zwembad zal bestaan uit drie afzonderlijke
bassins, -namelijk een groot bad met een
lengte van vijftig meter (wedstrijdformaal)
en een diepte, die van 1 tot 3Vs meter op
loopt, verder een instructiebad en een
kleuterbassin. Rondom is een groot gras
gazon geprojecteerd en een restaurant met
terras. Het bad is berekend op 20,000 baden
per jaar.
Het exploitatietekort, dat op ongeveer
8000 per jaar wordt geraamd, zal worden
omgeslagen naar het aantal inwoners van
de deelnemende gemeenten. Het gehele
recreatie-oord zal een hectare beslaan.
Voor een voetbalterrein zal hog een hec
tare worden gereserveerd. Volgens de ar
chitect, de heer C. Bos te Beemster, kan
het zwembad vier maanden na de aanleg in
gebruik worden genomen.
Hoeveel werk er voor het Interscholair
Jeugdtournooi moet worden verzet
blijkt uit het volgende: alleen al door de
ivegens de' grote belangstelling extra
ingelaste Schouwburgvoorstelling op 9
Februari moest de heer Elsinga 63 tele
foongesprekken voeren, terwijl hij 90
keer werd opgebeld.
Zonder mijn vrouw zou ik dit werk
niet kunnen doen", zegt hij en bij de
andere comité-leden gaat het al niet
anders.
demons tra tie van begaafdheid of van
technische beheersing dan wel als uit
drukkingsmiddel voor het kind. Vandaar
het devies van Ewout de Kat: alles wat
binnenkomt wordt opgehangen. Tenmin
ste voorzover de plaatsruimte strekt.
Dit jaar, uit kostenbesparende overwe
gingen, wordt de expositie weer in het
Huis Van Looy gehouden (Zaterdag 20
Februari tot en met Zondag 7 Maart).
Voor de foto's komt ook meer belang
stelling. De heer Elsinga vindt fotografe
ren een prachtig middel voor de leer
lingen om oog voor schoonheid te krijgen;
door de fotografie kan men tot waardering
van schilderkunst komen.
Tenslotte nog een enkele opmerking over
handenarbeid en handwerken. De laatste
jaren werden de inzendingen zowel kwan
titatief 'als kwalitatief steeds minder.
Daarom is thans bepaald, dat meisjes en
jongens nu ook dit werk op school mogen
maken.
Resumerende kan men zeggen, dat het
jaarlijkse Interscholaire Jeugdtournooi
een prachtige aanvulling betekent op het
werk van de Commissie voor de Culturele
Vorming van de Schooljeugd. Blijft de
jeugd ten aanzien van het werk van die
commissie passief (dat wil zeggen: zij
luistert of kijkt), voor het jeugditournooi
levert zij zelf een actieve bijdrage. En om
dat laatste is het tenslotte 'begonnen.
De Zijlweg is Vrijdagmiddag omstreeks
half vijf twee maal de plaats geweest, waar
verkeersongevallen voor persoonlijke en
materiële schade hebben gezorgd. Het eer
ste ongeluk gebeurde op de beruchte krui
sing van de Zijlvest en de Zijlbrug/Zijl-
straat. Een Studebaker, bestuurd door de
vlootaalmoezenier van het Marine Hospi
taal te Overveen, komende van de Zijlweg
en rijdende naar de Zijlstraat, heeft te
laat de met grote snelheid van de Raaks
af komende Citroën-personenauto, be
stuurd door een inwoner uit Haarlem-
Noord, opgemerkt en is tegen deze auto
aangereden. De aangereden auto kwam
pas vele meters voorbij de Zijlstraat op
het Oostelijk trottoir tot stilstand, en werd
zowel van voren als opzij ernstig bescha
digd. De auto van de aalmoezenier had
schade aan de voorkant. De straat lag ove
rigens bezaaid met glas maar persoonlijke
ongelukken deden zich niet voor.
Man aangereden
De 55-jarige Haarlemse tuinder P. S.
werd ongeveer tegelijkertijd aangereden
door een vrachtauto van de firma J. P.
Mollérs uit Leimuiden. Dit geschiedde ter
hoogte van perceel 147 nabij de Juliana-
laan. De man wilde met zijn fiets de Zijl
weg oversteken van de fabriek van Hin
af naar de Delftstraat en heeft daarbij
waarschijnlijk de van het viaduct Zijlweg
afkomende vrachtauto te laat opgemerkt.
Met een ernstige hoofdwond is hij naar
het Grote Gasthuis overgebracht. De
vrachtauto had een remspoor van onge
veer zes meter, en stuitte op de fiets, die
totaal werd vernield.
Voor de Archaeologische Werkgemeen
schap, afdeling Kennemerland, sorak dr. P.
J. R. Modderman, wetenschappelijk mede
werker bij de Rijksdienst voor Oudheid
kundig Bodemonderzoek, over grafheuvel-
onderzoek in midden-Nederland. Op de
Veiuwe werden in de zomer van 1952 door
spreker een aantal grafheuvels ontgraven,
gelegen op een militair oefenterrein in de
omgeving van Ermelo, die met vernieling
bedreigd werden.
Enige heuvels bleken tot zeven maal toe
voor begravingen gebruikt te zijn waartoe
men steeds een nieuwe heuvel over de oude
opwierp. De oudste grafvondst dateerde
van plus minus 2000 jaar voor Christus.
Door de vroegere heuvelbegroeiïngen zijn
verkleuringen in het zand ontstaan, die de
afscheidingen tussen de verschillende heu
vels aanduiden. In de heuvels heeft men
urnen en vuursteenwerktuigjes gevonden.
Na zorgvuldige afschaving van de bodem
werden een aantal lijksilhouetten aan het1
licht gebracht. De oudste begravingen
werden in hurkhouding verricht en bevat
ten bijgraven, later begroef men de doden
in gestrekte houding op hun rug, daarna
was lijkverbranding lange tijd gebruikelijk,
waarvan men de brandplaalsen heeft kun
nen blootleggen.
In de oudste graven ontdekte men met
visgraatmotieven versierde bekers, die ook
in het Gooi en Drente tot in Denemarken
worden gevonden. Sommige heuvels ver
toonden grondsporen van een hutje, dat
om de dode was gebouwd, andere heuvels
bleken omringd door een greppel. Ook
paalconstructies konden vastgesteld wor
den, zij vormden een omheining waarbin
nen de doden vaak in een krans begraven
werden. Latere dateringen worden bemoei
lijkt door het ontbreken van grafgiften.
Belangrijke grafsilhouetten worden in hun
geheel uitgegraven en in speciale kisten
bewaard, nadat de lijkresten door plastic
zijn geprepareerd. De gevonden skeletten
worden nauwkeurig gemeten en zijn van
veel betekenis voor de anthropologische
wetenschap. Uit de bronstijd heeft men
velerlei resten van kledingstukken gevon
den, vooral in Denemarken komen deze in
de boomkistgraven en in het veen veel
voor. Hierdoor heeft men een vrij duidelijk
beeld gekregen over de leefwijze van de
praehistorische mens.
Een serie lantaarnplaatjes brachten de
opgravingen en vondsten in beeld.
Na de pauze beantwoordde de spreker
vele vragen, waarna de voorzitter, mr. C.
M. J. de Jongh, de heer Modderman voor
zijn leerzame voordracht hartelijk dankte.
Nadat een groot Nederlands levensmid-
delenbedrijf had besloten tot prijsverla
gingen van diverse artikelen over te gaan,
heeft een vrijwillig filiaalbedrijf, waarbij
llhü zelfstandige kruideniers zijn aange
sloten, een dergelijk besluit genomen voor
jamsoorten, bakmeel, cakemeel, patent
bloem, biscuitsoorten, vermicelli, rijst, li
monade en slaolie.
Vice-premier Wongsonegoro
DJAKARTA. (Aneta). De vice-mi
nister-president, mr. Wongsonegoro, heeft
in een te Makassar gehouden persconfe
rentie over de recente arrestaties van Ne
derlanders verklaard. d?.t het onderzoek
in deze zaak nog niet gereed is.
Volgens de eerste aanwijzingen stelde de
beweging zich ten doel het verlenen van
steun aan en het bevoorraden van benden.
De beweging, die in West-Java is ontdekt,
schijnt ofschoon hierover nog geen ze
kerheid bestaat verbindingen te hebben
gehad met die in andere gebieden.
DJAKARTA. (Aneta). „De situatie
van de Merapi is ernstig, doch niet onrust
barend. Alle maatregelen zijn getroffen, en
mooht een werkelijke uitbarsting volgen,
dan kunnen wij deze met vertrouwen te
gemoet zien, in de wetenschap, dat alles
is gedaan, wat menselijkerwijs mogelijk
kan worden geacht". Dit verklaarde het
hoofd van de vulkanologische dienst, de
heer De Neve, Vrijdag aan Aneta voor zijn
vertrek naar Djakarta in gezelschap van
de gouverneur van Midden-Java, de heer
Budiono, en de sultan van Djokja, Ha-
menko Buwono.
In een oproep van gouverneur Budiono
wordt gezegd, dat de krater thans nog is
afgesloten door een prop, die op een met
vrees afgewacht moment, wel eens zal
kunnen worden uitgestoten, gevaar en ver
derf brengend naar alle richtingen. Er is
begonnen met de evacuatie van de inwo
ners van de bedreigde gebieden. Het eva-
cuatiegebied zal een streek omvatten met
een straal van 15 tot 20 km. van de berg
top. De gouverneur deed een beroep op
alle inwoners tot het oprichten van de co-
mité's voor steun aan de slachtoffers.
In Brussel is onder leiding van de voorzit
ter de heer Robert Hohl (Zwits.) een ver
gadering gehouden van het Bureau Perma
nent des Constructeurs Motorcyclistes (de
Internationale Motor Fabrikantenbond) wel
ke op uitnodiging van de Engelse delegatie
werd bijgewoond door de heren P. J. Nor-
tier en G. J, Bruinsma, resp. voorzitter en lid
van de sportcommissie van de Internationale
Motorfederatie (F.I.M.).
Een van de punten die ter tafel kwamen
was de kwestie van de wereldkampioen
schappon, waarover zoals bekend een diep
gaand verschil van mening bestaat tussen
de Fabrikantenbond en de F.I.M. In een
poging om tot een oplossing van dit pro
bleem te komen is in Brussel van de zijde
van de F.I.M. voorgesteld besprekingen te
houden tussen de sportcommissie van dat
lichaam en ten drietal „racende" fabrikanten,
een voorstel dat door de Fabrikantenbond
werd verworpen. Aangezien deze bond zijn
standpunt onwrikbaar handhaafde (wereld
kampioenschappen van zes wedstrijden,
waarvan die in Engeland, Italië en Duitsland
altijd moeten gelden voor de W.K. en die in
de andere landen om de twee jaar) is de
bijeenkomst geëindigd zonder dat beide par
tijen nader tot elkaar waren gekomen.
Op een doodlopende landweg te Sleeu-
wijk trof men een onbeheerde auto aan, die
bij nader onderzoek eigendom bleek te zijn
van de heer Hagenbeek uit Hamburg. De
heer Hagenbeek verbleef dezer dagen te
Rotterdam. De auto werd gestolen bij zijn
hotel, waar hij logeerde. De radio bleek uit
de auto te zijn gehaald, maar het toestel kon
worden achterhaald bij een handelaar in
Gorinchem, aan wie de dief het toestel had
verkocht. De auto is naar Rotterdam ge
bracht.
Aan de Vrye Universiteit is geslaagd
voor het candidaatsexamen economie de
heer J. J. Overbeek te Haarlem.
(Verkort weergegeven)
Schijnbaldakijnen II. Het spijt mij
niet mr. J. A. P. C. ten Boikkel dlat de
„Grote Markt-dtiscussie" een einde bad ge
nomen, geprezen hèm die haar nieuw leven
ingeblazen heeft, echter niet de wijze
waarop.
Allereerst zou ik de verantwoordelijke
cultuurdrager willen adviseren zijn levens
verzekering te verhogen of nog beter zich
te distanciëren van een stad als Haarlem,
waar zelfs in deze verlichte eeuw nog
Meesters in de Rechten blijken te wonen
die prae-historische straffen wensen uit te
delen aan baldakijnen-bouwers. Emigreren
dus maar, een profeet is nooit geëerd in
eigen land.
Wat zou er van Rembrandt terecht zijn
gekomen-als dergelijke wraakzuchtige lie
den in zijn tijd hun eisen zó gesteld had
den na zijn „fiasco" de Nachtwacht? En
hoe lelijk zo'n 20e eeuws lijk aan de gevel
van het stadhuis.
Persoonlijk heb ik meer respect voor het
misprezen object, dan voor veie andere he
dendaagse cultuuruitingen welke de Grote
Markt ontsieren. Bijvoorbeeld'de batterij
van gestroomlijnde vehikels welke je met
hun glanzende bumpers de toegang tot de
Vleeshal moeilijk proberen te maken, óók
door Meesters in de rechten daar neerge-
plant als zij in het theater gaan genieten
van liefde en leed aan de lopende band, of
op het terras van een café-restaurant, bij
een glaasje Coca-Cola, genieten van de
schrille lichtreclames.
Neen, indien wij van de Grote Markt een
cultuur-monument willen maken, dienen
wij haar voor alle 10e en 20e eeuwse uit
vindingen af te sluiten, zélfs voor Nylon
kousen en Be-bobhemden. Hellebaardiers
aan de poorten om ongerechtigheden te
weren, en ik meen dat dan zelfs het bal
dakijn niet zal ontsieren!
M. D. A. SMOORENBURG
P-S. En dan niet meer Grote Markt maar
Groote Markt. Red'actie!
PAoNP ZIJN DE ROEPLETTERS van het radiozendstation van de heer L. J. v. d.
Tooien in Santpoort, voorzitter van de VERON, de vereniging voor experimenteel
radio-onderzoek in Nederland. Het is de landelijke vereniging van radio-amateurs,
die zich bezighoudt met proefnemingen op zend- en ontvangstgebied, zowel met
telegrafie, telefonie en thans ook met televisie. Al in 1925, toen de radio nog in de
kinderschoenen stond, werd in Parijs de internationale vereniging van amateurs opge
richt. Steeds meer landen hebben zich erbij aangesloten en thans is er bijna geen
land meer op de wereld, dat niet in deze unie is opgenomen. De radio-amateur is
sterk internationaal georiënteerd. En hoe kan het anders. Voor deze mensen bestaan,
wat hun hobby betreft, geen grenzen. Op de eigen golflengten kunnen zij experi
menteren en ervaringen uitwisselen met collega's over de gehele wereld. Zij hebben
het voorrecht, direct contact te kunnen opnemen met andere amateurs, hetzij in Rome,
Bilbao, Haarlem, Montreal, Uitgeest of Sidney.
Nu zijn al deze verbindingen niet zo een
voudig te maken. Ondanks de in doorsnee
grote technische kennis en de uitgebreide
apparatuur, zijn de amateurs wei degelijk
afhankelijk van atmospherische omstan
digheden en lang niet iedere avond of nacht
is geschikt, om contacten te leggen met
stations op grote afstand. Het blijkt soms,
dat een verbinding op een bepaalde golf
lengte onmogelijk te maken is, terwijl op
een andere golf de condities prima zijn. Zo
langzamerhand is men er achter gekomen,
wat hiervan de oorzaken zijn.
Door jarenlange waarnemingen, die
hoofdzakelijk door amateurs gedaan zijn,
is het mogelijk geworden vooruit te voor
spellen, op welke uren van een bepaalde
dag verbinding met bijvoorbeeld Yokoha
ma tot de mogelijkheden behoort. Ook bij
de zee- en de luchtvaart hebben de mar
conisten met dezelfde problemen te kam
pen. Nog onlangs werd een tip van de
sluier opgelicht, toen bekend werd, dat
een van de experts van de K.L.M. nauw
keurig had uitgerekend, wanneer contact
met de machine in de Christchurch-race
mogelijk was. Diezelfde K.L.M.'er is in zijn
vrije tijd een enthousiast zendamateur en
hij werkt voor de golflengtebanden, die
door de amateurs gebruikt mogen worden,
iedere maand de mogelijkheden uit en pu
bliceert deze in het verenigingsblad.
Verbeteringen
Ook op ander terrein maken de amateurs
zich zeer verdienstelijk. Het laat zich be
grijpen, dat door.deze radiotechnici, die
avonden en nachten aan hun liefhebberij
geven, verbeteringen worden uitgevonden.
Vooral in de jaren voor de laatste oorlog,
ADVERTENTIE
van ouds bekend - Tel 14609
Officieel Philips-reparateur
KRUISSTRAAT 38 - HAARLEM
95
Excursie naar de tunnel
Voor het organiseren van een excursie
naar de in aanbouw zijnde tunnel te Velsen
heeft het bestuur van Santpoort's Bloei
contact opgenomen met de bevoegde in
stanties. De besprekingen hebben tot resul
taat gehad, dat er op een Zaterdagmiddag
een rondleiding zal plaats hebben, waar
voor belangstellenden, ook niet-leden, zich
schriftelijk kunnen wenden tot het secre
tariaat van Santpoort's Bloei.
Gisteravond kwam de bijna voltallige
afdeling Santpoort van de interkerkelijke
vereniging Nederlandse Christen Vrouwen
bond bijeen in de Herv. Kapel. Mevrouw
BuizerdKemper opende de avond en
leidde de huishoudelijke vergadering,
welke voorafging aan de lezing van ds. D.
ter Steege: Kansel en Toneel.
Op aardige wijze bracht hij zijn gehoor
via de theetuinen van West-Java, waar hij
als veldprediker gediend heeft, in aan
raking met de grote figuur van deze avond,
de Deense dominee, toneelschrijver en ver
zetstrijder Kaj Munk.
Ook in ons land is Munk bekend gewor
den door zijn, door de journalist Johan
Winkler vertaalde reeks boeken en toneel
stukken.
Twintig jaar lang heeft hij van de kansel
zijn miniatuur dorpje toegesproken. Zijn
preken waren geen juweeltjes, maar zijn
handjevol vissers en kleine boeren had er
genoeg aan. Ondertussen schreef Kaj Munk
verscheidene toneelstukken. Jarenlang
wachtte hij op bericht van het bestuur van
de Kopenhaagse Stadsschouwburg. Einde
lijk werd een van zijn stukken opgenomen
en het bleek een grandiose mislukking te
zijn. Ook het Nederlands Volkstoneel is
eens bijna failliet gegaan aan een van zijn
stukken. Later heeft „het Woord" daaren
tegen maanden en maanden op het pro
gramma gestaan. Kaj Munk was een zeer
productief schrijver. Te kust en te keur kan
men kiezen uit zijn prekenbundels, verza
melingen, toespraken en artikelen, toneel
stukken en zijn autobiografie.
De inval van de Duitsers tijderjs de laat
ste oorlog werkte zeer op zijn gemoed en
deze vroeger pro-Duitse schrijver en pre
dikant werd de spil van het Deense verzet.
Juist in deze maand is het tien jaar geleden
dat hij door de Duitsers op lafhartige wijze
door een schot in de rug om het leven werd
gebracht.
Namens de aanwezigen bracht de voor
zitster ds. Ter Steege dank voor zijn in
teressante en boeiende lezing.
Het bestuur van de afdeling Santpoort
van „Volksonderwijs" heeft, ter gelegen
heid van het veertigjarig bestaan van de
afdeling, de Kennemer Toneelkring uitge
nodigd op Zaterdag 6 Februari a.s. in „Zo
merlust" een opvoering te geven van het
blijspel „George en Margaret" van Gerald
Savory.
Op Woensdag 3 Februari komt het mario
netten-theater „Pitoek" in het Hervormd
Jeugdhuis voor de leerlingen van de open
bare scholen. Voor de kleintjes wordt
's morgens „Mannetje Piggelmee" opge
voerd; 's middags voor de groteren „Jan
Pierewiet".
Ook in de zaal van café „Zomerlust"
werd gisteravond in het kader van de Oost-
Priester-Hulp de aangrijpende film „Ver
jaagde Kudde" vertoond. Vooraf vernam
de bijna volle zaal het een en ander over
het geestelijk leven achter het ijzeren gor
dijn en van de ellende en armoede, welke
door de uit Oost-Duitsland verdrevenen in
hun evacuatie-kampen in het Westen ge
leden werd en wordt.
toen de radio verfijnd werd, hebben zij
vaak nieuwe mogelijkheden ontdekt, die
door de industrie werden overgenomen.
Zo hebben zij meegewerkt aan de ontwik
keling van de gecompliceerde en voor
leken onbegrijpelijke radiotechniek.
Meer tot het hart sprak de hulp, welke
zij na de Februaristorm van het vorige
jaar verleenden, door het contact tussen
het rampgebied en de rest van Nederland
te herstellen. Maar doorgaans blijven de
radio-amateurs achter de schermen en
hoort men weinig van hen.
Eigen taal
Zij leven in hun eigen wereldje van dra
den, spoelen en buizen en spreken een
eigen taal, een jargon, dat voor de buiten
staander onbegrijpelijk is. Oorspronkelijk
is het Engels geweest, maar in de loop der
jaren is het een aaneenschakeling van af
kortingen geworden. Bij het telegraferen
is iedere letter er één en vooral vroeger,
toen het veel moeilijker was elkaar goed
te ontvangen dan thans met de moderne
toestellen, kon het plotseling onmogelijk
worden elkaar te verstaan. Hoe vlugger
iets kon worden gezegd, des te beter. Voor
een radioamateur is het volgende heel be
grijpelijke taal: r fb es tks fr fb qso x ur
sigs dc t8 w5 r7. De buitenstaander doet
maar beter zich er niet in te verdiepen!
Met de telefonie kwam hierin wel veran
dering en was het Engels ook niet meer de
algemeen gebruikte taal. Spaans, Duits en
Frans worden nu ook gehoord op de ama
teurbanden en tussen twee Nederlandse
statibns wordt zelfs, zij het met vreemde
woorden doorspekt, Nederlands gesproken.
Zij vertellen elkaar van de bevindingen
met nieuw-bedachte schakelingen en
vreemdsoortige antennes, over de moge
lijkheden, welke een bepaalde radiobuis
biedt en vragen rapporten over de ruis-
verschijnselen van hun nieuwe versterker.
QSO met een VK
Het wordt als sport opgevat om een ge
sprekje te voeren met amateurs in ver ge
legen landen. „Ik sloeg gister nog. een Ja
panner aan de haak en had daarna een
QSO met een VK" vertelde een amateur
trots aan een collega. Bij navraag bleek
dit laatste te betekenen, dat de gelukkige
een gesprek had met een amateur in
Australië. Maar ook een QSO met iemand
in Luxemburg wordt als een aardige pres
tatie beschouwd. Niet om de afstand, maar
omdat er maar een paar amateurs in dat
landje wonen.
Natuurlijk was het een Amerikaan, die
ontdekte, dat er in Monaco in het geheel
geen amateurs wonen. Prompt ging de man
er zijn vacantie door brengen en vroeg een
zendvergunning aan in het kleine vorsten
dom aan de golf van Genua. De heef v. d.
Tooien bezit de QSL-kaart van de Ameri
kaan. Het is namelijk gewoonte, dat ieder
gesprek door een QSL-kaart wordt beves
tigd. Het zijn aardige herinneringen voor
de ontvangers en soms dienen zij als be
wijsstuk voor wedstrijden, die door de ver
eniging worden uitgeschreven. Op enkele
ervan staat vermeld: WAC; een aandui
ding, dat de betreffende amateur het'certi
ficaat: Worked All Countries in zijn bezit
heeft. Dit wordt, na de vereiste kaarten
getoond te hebben, door de internationale
vereniging uitgereikt.
Het radio-amateurisme is een boeiende
liefhebberij. Zo denkt de heer v. d. Tooien
erover en dat zeggen ook zijn vele hon
derdduizenden medeliefhebbers, verspreid
over de gehele wereld. Zij voelen zich als
een wereldje apart in de grote wereld en
doorgaans onopgemerkt door de laatste.
De biljartvereniging Krijt op Tijd heeft
het opgenomen tegen de Haarlemse vereni
ging Flora. Er wordt een handicapwedstrijd
gespeeld in 6 ronden, drie uit en drie
„thuis".
De Santpoorters hebben op de eerste
avond, welke in het clubcafé Zomerlust
gehouden werd, niet veel geluk gehad. Met
82 kregen zij er van langs. Zij zinnen nu
cp wraak, welke op 28 Januari in Haarlem
genomen dient te worden.
ZONDAGSDIENST
De artsendienst van de doktoren in Bloe-
mendaal-dorp wordt van Ledenmiddag twee
uur tot Maandagmorgen acht uur waar
genomen door de arts C. Eenhoorn, Bloe-
mendaalseweg 17, Bloemendaal. telefoon
25589; die van de Overveense huisartsen tot
Zondagavond elf uur door de arts C. G. J.
Bos, Zijlweg 17, Overveen, telefoon 11431.
In hetzelfde tijdvak als de doktoren is de
dienstdoende wijkverpleegster zuster M. G.
van der Loo. Dr. D. Bakkerlaan 78, Bloe
mendaal, telefoon 22528.
De Zondags-, avond- en nachtdienst van de
apotheken voor Overveen, Bloemendaal en
Santpoort wordt van hedenavond zes uur
tot Zaterdag 30 Januari in spoedgevallen
verzorgd door de Bloemendaalse apotheek
(mej. J. M. E. Reycrs), Bloemendaalseweg
85, Bloemendaal, telefoon 22181. Ook is ge
opend Apotheek De Wilde, Broekbergenlaan
42, Santpoort-dorp, telefoon K 2560 8284.
DOKTERSDIENSTEN
De doktersdiensten voor Zondag 24 Ja
nuari worden te Heemstede waargenomèn
door dr. P M. v. d. Gugten, Heemsteedse
Dreef 37, tel. 39903 en dr. J. G. M. van Wal-
sem, Bronsteeweg 32, tel. 38377.
Wijkverpleegster: zr. Langeveld, Van Ho-
g •ndorpstraat 21, tel. 16291 (b.g.g. 39818).
Apotheek Schotsman, Binnenweg 206, tele
foon 38320.
BURGERLIJKE STAND
ONDERTROUWD: H. Balk en S. J. Salo-
m°ns; A A_ van Dam en p Ch_ Jordan_
GETROUWD: J. B. Hellen en H. H.
Bakker.
GEBOREN: Yvonne, d. van P. C. Pieren
en Ch. M. Mantje; Leenderd, z. van L. Kui
per en A W. Ruijgrok; Lennard Jan. z. van
a! vj Swens en A. J. van der Hoeven;
Aleide, d. van H. D. Vooren en J. A. van Gel
der; Adriana Petronella, d. van J. Schouw
en D. v. d. Craats.
„OVERLEDEN: Mej. G Blokhuis, 86 j.;
Wed. H. M. E. Hooghoudt—Smeman, 57 j.;
H. E J. Billenkamp, 72 j.; Wed. M. Gout—
Gout 82 j.; wed G. M. Rolff-Mansveld,
54 j.; N. J. G. Sikkel, 56 j.
