Donderdag heeft Santpoort
weer een modern badhuis
25 JAAR
Slechts veertig huisvrouwen
veranderden van leverancier
Nicolaas Samuel Cruquius overleed
tweehonderd jaar geleden in Spaarndam
Meer B.B.-vrijwilligers
in Bloemendaal nodig
Filantropie toen, hygiëne nu
De Heemsteedse melksanering
Ijsbaan aan Kleverlaan
vanmorgen geopend
„De leugen in de
geneeskunde"
Een bril!
FEDERMANNa
NATUURLIJK*
^Brieven aan
de redactie
DINSDAG 26 JANUARI 1954
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Propaganda-avond
in Gebouw Dotni
Lezing over Van Oosten
de Bruyn voor „Haerlem"
Gouden ring gevonden
Burgerlijke Stand
van Haarlem
F. H. van de Wetering sprak
voor G.H.-jongeren
Verruiming leverancierskeuze
sorteerde weinig effect
Dr F. Nolle over leven
en sterven
Amerikaanse zanger
naar Haarlem
Op 5 Februari is het tweehonderd jaar geleden dat Nicolaas Samuel Cruquius in
Spaarndam overleed. HU was een der grootste waterbouwkundigen van zün tUd,
heeft meegewerkt aan een ontwerp voor de drooglegging van het Haarlemmermeer
en was, toen hij in Spaarndam woonde, belast met het hoofdtoezicht op de uitwate-
ringswerken van Rijnland. Het gemaal aan de Ringvaart nabij het Zuider Buiten
Spaarne is naar Cruquius genoemd. Hij is in de kerk te Spaarndam begraven, waar
in 1913 een sierraam boven zyn graf is aangebracht.
Nicolaas Samuel Cruquius (er zijn ge
schriften die de naam Kruikius vermel
den), die op 2 December 1678 te Delft ge
boren is, werd in 1698 als landmeter gead
mitteerd te Delft, was o.a. examinator van
de stuurlieden voor de Oost Indische com
pagnie en vestigde zich in 1715 in Leiden,
om daar als landmeter van Rijnland op te
treden. Hij liet zich inschrijven als student
aan de universiteit aldaar en bracht het tot
candidaat in de medicijnen. In 1731 vertrok
Cruquius naar Spaarndam, om het hoofd
toezicht uit te oefenen voor Rijnland en
later werd hij ook schout.
Cruquius is een bekwaam kaarttekenaar
geweest en bekend is o.a. een album van
het Hoogheemraadschap Delfland. Als
waterbouwkundige heeft hij aan het ont
werpen van verscheidene plannen zijn
medewerking verleend. In October 1725
heeft hij de stoot gegeven tot het doen ver-
de dijkshoogten en de waterstanden aan de
rivieren en de zee. Van verscheidene zijden
werd zijn plan toegejuicht en het kwam
in de vergadering van de Staten van
Holland ter sprake. Een besluit om tot uit
voering er van over te gaan is echter niet
genomen. Wel kreeg Cruquius opdracht om
met Van 's Gravensande en Wittichius de
Merwede te inspecteren. Omstreeks 1729
werden overstromingen gevreesd en het
drietal werd verzocht een onderzoek in te
stellen. Het resultaat was, dat zij een jaar
later adviseerden overlaten te maken bij
Hardingsveld en het Land van Altena. Er
kwamen echter bij de Staten van Holland
bezwaren binnen van het stadsbestuur van
Gorinchem en van dijkgraven en hoog
heemraden van polders uit de omgeving.
Verschil van mening over de plannen had
tot gevolg, dat de voorstellen van Cruquius
en zijn medewerkers niet uitgevoerd wer
den. Alleen op een terrein in de omgeving
van Giesendam (deel van de Biesbos) werd
het rijshout ontruimd. Dat het werk van
Cruquius gewaardeerd werd, bleek uit het
feit, dat het terrein de naam kreeg van
Overlaat van Cruquius.
Plan voor het Haarlemmermeer
Volgend jaar wordt het feit herdacht, dat
de polder en de gemeente Haarlemmermeer
honderd jaar bestaat; in 1852 was het meer
reeds droog. Voor het zover was zijn vele
plannen gemaakt en één er van was van
Cruquius in samenwerking met J. Noppen
en M. Bolstra opgemaakt. In Juli 1742
dienden zij bij Rijnland een plan in, dat
echter niet voor uitvoering vatbaar was;
men vreesde verkleining van de boezem
van Rijnland. Dat men het werk van Cru
quius in latere jaren toch op prijs heeft
gesteld blijkt uit de benaming van het ge
maal. Dat gemaal is in April 1849 voltooid
vaardigen van een kaart met een staat van* en in 1933 buiten dienst gesteld. Het is voor
ADVERTENTIE
Van de 140 vrijwilligers, die in Bloe
mendaal, als deel van de BB-kring Noord
holland VI, nodig zijn hebben zich er tot
nu toe 40 gemeld, onder wie 17 dames.
De eerste opzet is nu althans zestig vrij
willigers bijeen te krijgen omdat men dan
zal kunnen beginnen met de eerste cur
sussen voor brandweer en opruim- en
reddingsdienst. Om de Bloemendalers de
noodzaak van de Bescherming Bevolking
nog eens duidelijk te tonen, werd gisteren
in het gebouw „Domi" aan het Zandvoor-
terpad een propaganda-avond gehouden,
die door de burgemeester, jhr. mr. C. J. A.
den Tex, werd geopend. Hij zeide dat de
organisatoren van de BB vooral tegen twee
moeilijkheden vechten: de moeheid van de
ouderen, die de vorige oorlog hebben mee
gemaakt en die in geen enkel opzicht wil
len heren van iets, dat aan een oorlog doet
denken, en de vrees voor een atoombom,
waartegen men niets bestand acht, ook
geen BB. Maar de ervaring heeft geleerd
dat men bij een onmiddellijke oorlogsdrei
ging spontaan van alle kanten hulp wil
bieden. De BB is er toe bestemd om daar
toe in vredestijd reeds een opleiding te
geven, omdat men zonder een speciale
scholing ondanks alle burgerzin en goede
wil machteloos staat.
Na deze toespraak werd het woord ge
voerd door de heer H. van Alphen, oud
burgemeester van Za.ndvoort en promotor
van de Stichting Bevordering Bescherming
Bevolking, die aan het adres van hen, die
zich afvragen of de BB wel nodig is, op
merkte, dat de regering de gelden die zij
er voor heeft uitgetrokken ook liever aan
woningbouw en sociale maatregelen had
besteed, indien zij er niet van overtuigd
was dat men niet zonder een bescher
mingsorganisatie bij rampen en oorlog
kan. „Als de mogelijkheid van een besmet
telijke ziekte bestaat, laat men zich im
mers ook inenten", zei hij, „waarom zou
men dan geen maatregelen treffen om het
aantal slachtoffers of de schade van een
mogelijke oorlog te beperken?" Hii gaf
voorts een overzicht van de wervingsre
sultaten in ons land en vergeleek daarbij
die in Bloemendaal met die in andere ty
pische woongemeenten, zoals Wassenaar.
Doorn, Driebergen en andere. Bloemendaal
kan de vergelijking met deze gemeenten,
waar de situatie ongeveer hetzelfde ligt,
niet doorstaan.
Er werden na deze toespraak twee films
vertoond, „Buurmans Buurman", die in op
dracht van de eerdei- genoemde stichting is
vervaardigd, en „Cycloon" een indrukwek
kende rolprent over de vooral preventieve
bescherming, die men in de Amerikaanse
staat Florida tegen de beruchte draaiwin
den heeft gevonden.
Vervolgens gaf de heer P. G. van Zwie-
ten, plaatsvervangend kringhoofd in Kring
Noordholland IV, een zeer duidelijke uit
eenzetting van de BB in de B-kringen.
(A-kringen en A-gemeenten zijn „gevaar
aantrekkende" gebieden door industrie,
bevolkingsdichtheid, enz. en B-kringen
zijn gebieden die niet tot de eerste doelen
van eventuele luchtaanvallen behoren).
Met de film „Houwe Zo" van Hei-man van
der Horst er: een opwekkend woord van
het hoofd Zelfbescherming in Bloemen
daal, de heer J. Buiter, werd deze propa
ganda-avond besloten.
Er bestond een flinke belangstelling voor.
ondergang behouden en is een nationaal
en historisch technisch monument gewor
den. Als museum trekt de Cruquius nog
vele bezoekers.
Voorts heeft Cruquius de doorgraving
van de Hoek van Holland, waarmee een
eeuw na zijn dood is begonnen, voorgesteld.
Grote en kleine geschriften over water
bouwkundige werken en plannen zijn van
de hand van Cruquius verschenen, waar
onder enkele die betrekking hebben op
Spaarndam, zoals: „Ordinaire hoogte van
de vloeden boven en van de ebben beneden
het Amsterdamsch peijl, mitsgaders de tijd
van 't hoogste en laagste water in het IJe
te Spaarndam" (1736); „Meteorologische
waarnemingen, verricht te Spaarndam van
1736 tot 1747", waarbij bijzonder aandacht
werd besteed aan stormvloeden aan de
Spaarndamse Slaperdijk; „Consideratiën,
raeckende voornamentlijk het aanvullen
van de gevaarlijke diepte in de groote
Rhijnlandse schutkolk te Spaarndam"
(April 1735).
Graf in Spaarndam
Op 5 Februari 1754 is Cruquius in het
Gemeenlandshuis van Rijnland, het lage
gebouw met het torentje, even buiten
Spaarndam aan de dijk naar Halfweg over
leden. Enkele dagen later werd hij volgens
zijn wens onder een mooi raam aan de
Noordzijde begraven. Twee jaar voor zijn
dood had hij een grafschrift gemaakt en
daaruit blijkt, dat hij een afstammeling zou
zijn van Rooms Koning' Willem. Geschied
schrijvers zijn van mening, dat deze af
stamming echter niet bewezen is.
Het grafschrift, dat met de namen van
de toenmalige kerkmeesters van Spaarn
dam begint, luidt als volgt:
I. d Vogel, W. van der Zijp, kerkmees
ters, ter eer en ophef der hooge be-
duidenis van het bovenstaande kerk
glas, vertoonde 't weled. coll. van
Heeren Dijkgr. en Ho. Heemraden van
Rijnl. met deszelfs instelder Graef
Willem van Holland Roomsch Koning,
V idus Oct Ao 1255. Indictie VI, wiens
XVI e afstammel. en naneef dienaer
van hare weled.heid en van den lande
was: Nicolaus Samuelis Cruquius, ge
admitteerde landmeter, candidatus
medicinae, examinateur der O. I.
stuurl. te Delft, lid van de Koninkl.
Soc. der wetensch. te Londen, lid van
het Houtgenootschap te Haarlem, toe-
ziender van Rijnland, Schout te
Spaarndam. Natus 2 Dec. 1678. Dena-
tus 5 Februari 1754. NaemzinspreuK:
Neminem Scientia Cruciat, Nooit
Schaad Konst. Fee. 1752.
In 1913 is het graf met financiële steun
van Rijnland gerestaureerd. Op 10 Juni van
dat jaar is een sierraam geplaatst, dat de
wapens bevat van Spaarnwoude, Rijnland,
Zaanen, Spaarndam, Haarlemmermeer
polder en Schoten. Dit raam heeft niets te
maken met het kerkglas, waarvan in het
grafschrift sprake is.
Voor een groot aantal leden van de ver
eniging „Haerlem" heeft de heer C. van
de Haar, historisch doctorandus, gespro
ken over Gerrit Willem van Oosten de
Bruyn, stadshistorieschrijver van Haarlem
uit de achttiende eeuw. De spreker deelde
mee, dat Van Oosten de Bruyn, die in
Utrecht onder meer rechtswetenschappen
studeerde, een gefortuneerd man was, zo
dat hij vrijwel al zijn tijd kon geven aan
studie en ereambten. Deze laatste heeft hij
in rijke mate gehad: kapitein van de schut
terij, commissaris van de Kleine Bank van
Justitie, regent van het St. Elisabeth's
Gasthuis en van het Burger Weeshuis, zelfs
burgemeester.
Nadat hij in 1758 van de burgemeesters
van Haarlem de opdracht had ontvangen,
een geschiedenis van de stad te schrijven,
verscheen in 1765 het eerste deel van deze
geschiedenis. Hoewel dit eerste deel zeer
gunstig ontvangen werd, is het vervolg, dat
in manuscript in het stedelijk archief aan
wezig is, nooit in druk verschenen.
De geschiedschrijver, die een conservatief
Oranje-gezinde was, had een afkeer van
volksinvloed. Dit verklaart wellicht zijn
vaak gewrongen hypothesen.
De heer Van de Haar noemde hem aan
het slot van zijn voordracht „een voor
Haarlem belangrijk persoon, die als direc
teur van het Teylergenootschap zich ook
zeer interesseerde voor de natuurweten
schappen".
De Haarlemse recherche verzoekt de
man, die onlangs in een rijwielhandel in
het centrum van Haarlem kwam infor
meren, of daar een gouden rimig was ge
vonden, zich met haar in verbinding te
stellen, daar onlangs een diergelijke ring
is gevonden.
HAARLEM, 25 Januari 1954
ONDERTROUWD: 25 Jan., H. W. Kaspers
en M. Grosze Nipper; J. H. de Kruif en M.
Jansen; M. H. Hoog en J. E. M. F. L. M.
Leempoels.
BEVALLEN van een zoon: 23 Jan., J. Ko
ning—van der Zande; C. H. Dekkers—Kas-
tercum; C. C. Nederstigt—Brand; 24 Jan.,
M. L. J. Gigengack—Korstjens; G. M. Koe-
lemeijerMannich; A. H. van Daalen—
Okker; C. A. C. van de Reepvan Assema;
W. J. Teunissen—Huiting; 25 Jan., M. M.
Oudolfvan Niekerk.
BEVALLEN van een dochter: 22 Jan., M.
de Heer—van der Vlist; E. SchautSpeijker;
W. G. A. Murkvan Roode; 23 Jan., G. Lan-
gereisBelgraver; W. H. Zeulevoet—Vaar-
berg; J. M. TillemansWijers; 24 Jan., J.
H. Koffemanvan Ooijen; J. L. E. van der
WulpHoogkamer; E. Chr. de Groot—Saf-
frie; C. J. KornelissenKalis; 25 Jan., P. A.
van VelzenPaap; P. Laarhovenvan de
Merwe.
OVERLEDEN: 21 Jan., J. van Domselaar,
49 j., Taanplaats; 22 Jan., M. Rodink, 77 j.,
Palamedesstraat; 23 Jan., W. J. A. Nelis, 57
j., Maerten van Heemskerkstraat; J. Th. La-
cunus—van Diggelen, 71 j., Teslastraat; C.
H. Bos, 85 j., Bloemveldlaan; J. Smitvan
Egten, 82 j., Kerkstraat; C. P. KolleWeijer-
mans. 48 j,, Judith Leijsterstraat; 24 Jan.,
J. P. Keijzer—Hageman, 49 j., Radboudstraat;
M. A. Steen, 13 j., Zaanenstraat.
Dit is de weg, welke toegang geeft tot het dorp Bruinisse. Noodwoningen zijn in de plaats gekomen van vele door het water
vernielde huizen, alle bomen zijn verdw enen. Hoe het ivas vóór de ramp blijkt uit de inzet. Zó kan het weer worden als de
Stichting Nieuw Schouwen-Duiveland slaagt in haar boomplantactie.
Na een maandenlange onderbreking zul
len de groene deuren van Santpoorts bad
huis aan de Wüstelaan Donderdag weer
geopend worden. De herstelwerkzaamheden
hebben langer geduurd dan voorzien was,
waardoor velen zo om en nabij de jaar
wisseling een vergeefse reis hebben ge
maakt.
Voor een paar noodzakelijke reparaties
moest een paar weken gestopt worden. Van
het één kwam echter het ander en de
weken werden maanden en het badhuis
bleef dicht.
In die tijd heeft de technische outillage
echter een fikse verandering ondergaan.
Niet alleen zijn de ketels vervangen en
de boilers vernieuwd, maar er is ook een
geheel nieuw buizennet aangebracht. De
oude kranen zijn vervangen door moderne
mengkranen en de capaciteit van de ketels
is groot genoeg om warm water te leveren
voor de badafdeling en tevens voor ae
centrale verwarming van het gehele ge
bouw.
Hierin houden onder meer zuigelingen
zorg, een chirurg en een oogarts spreek
uur en verschillende verenigingen maken
's avonds gebruik van het zaaltje, dat de
Santpoorters welbekend is uit de tijd der
distributiebonnen.
Voor de schoolbaden wordt het water op
de juiste temperatuur gebracht voordat
ADVERTENTIE
MAANDAG 1 FEBRUARI A.S. bestaat onze zaak
Dit hebben wij te danken aan onze uitgebreide klanten- en
vriendenkring, waarvoor wij U zeer hartelijk dank zeggen.
U heeft heel veel vertrouwen in ons gesteld en wij kunnen
zeggen: Wij hebben ons best gedaan.
GED. OUDE GRACHT 52
TEGENOVER DE KERK
Stofzuigers - Radio - Televisie - Haarden - Haardkachels
Wasmachines - Electrische Vloerwrijvers - Gasfornuizen
Radiotafels - Platenspelers - El. Scheerapparaten - Strijkijzers EI. Dekens
het naar de badhokjes geleid wordt. Door
het draaien aan verschillende kranen, kan
onder gelijktijdige controle van de wijzer-
thermometers op vernuftige wijze het
koude en warme water in de juiste ver
houding gemengd en de temperatuur con
stant gehouden worden.
De accomodatie van het badhuis is zo
groot, dat bij een gemiddelde douchetijd
van twintig minuten badmeester v. d.
Eijnde iedere honderd seconden een
nieuwe gegadigde tot zich kan roepen.
Het jaar 1932 was een heel belangrijk
jaar in de geschiedenis van het gebouw,
dat gezet is in opdracht van mevr. Olga
Wüste-von Gotsch, wonende op het huis
Spaarnberg. Het werd oorspronkelijk als
bewaarschool ingericht en juffrouwen De
Sauvage en Janke Akkerman zwaaiden er
zachtmoedig de scepter. Alle financiële
lasten kwamen voor rekening van me
vrouw Wüste-von Gotsch. Later gaf de
gemeente Velsen een subsidie, doch in
1932 werd deze niet meer verleend en
kreeg het gebouw de bestemming van bad
huis, „geheel in de geest van mevr. Wüste-
von Gotsch", zoals een van de hoogge-
hoede heren het bij de opening zei.
Donderdag wordt het wéér geopend:
heropend, zonder Commissaris der Ko
ningin, zonder voltallig B. en W., zonder
hoge hoeden. Zonder enig ceremonieel
draait de heer Van der Eijnde dan de
deuren van' het slot en de kranen open en
roept hij weer zijn welkomstwoord.
Gisteravond hield de C. H. Jongeren
groep Haarlem in het wiikgebouw Oude
gracht een propaganda-avond alwaar voor
een vrijwel geheel gevulde zaal het
Kamerlid de heer F. H. v. d. Wetering
sprak over „Jeugd en Toekomst".
Spreker wilde de achtergrond van het
politieke leven belichten. De na-oorlogse
jeugd heeft veelal geen basis. Maar er is
een basis, het Christendom. Toekomst is
voor velen niet meer dan de materiële toe
komst. Voor anderen gaat de toekomstver
wachting op in de culturele of wel de
maatschappelijke ontwikkeling. Daarin
liggen inderdaad grote problemen, juist
voor de jeugd. Ook in de toekomstige inter
nationale verhoudingen.
Naar \v\j vernemen, heeft te Heemstede
slechts een veertigtal huisvrouwen van de
onlangs gebodeii gelegenheid gebruik ge
maakt, zonder nadere omschrijving der
redenen van melkleverancier te veranderen.
Zoals men weet is dit met ingang van
Januari 1954 mogelijk geworden, doordat
het Bedrijfschap Zuivel te Den Haag er op
heeft aangedrongen, dat verschillende sec
toren door meer bezorgers zouden worden
bediend. Dit heeft dus ten gevolge, dat elke
Heemsteedse huisvrouw op haar verzoek
onmiddellijk een andere leverancier uit haar
sector krijgt aangewezen, ook al heeft zy
hiervoor geen enkele geldige reden, mits zij
dit verlangen kenbaar maakt aan de voor
zitter van de Coöperatieve Melkhandel,, de
heer H. G. Janmaat, Binnenweg 25.
Voorstanders van de melksanering zullen
hieruit de conclusie trekken, dat in de
praktyk het met de behoefte van de huis
vrouw aan een ruimere keuze van leveran
ciers nogal schikt.
Uit dit cijfer kan men ook afleiden, dat
de melksanering te Heemstede bevredigend
verloopt, want veertig veranderingen op
een aantal van ruim vijfduizend gezinnen,
wijzen toch geenszins op gefundeerde cri-
tiek of talrijke klachten. Voor dit onmis
bare succes moet ongetwijfeld voor een
groot deel de activiteit van de Vertrou
wens-commissie verantwoordelijk worden
gesteld, welke met mevrouw M. Kubatz-
Brugman als presidente, reeds lang be
wezen heeft allerminst als verlengstuk van
de melkhandel te willen fungeren. Integen
deel wordt door deze commissie nauwlet
tend toegezien op de door de melkhandel
uit te voeren voorschriften van het Bedrijf
schap Zuivel.
Daar staat tegenover, dat ook de huis
vrouw niet altijd de nodige voorzorgen in
acht neemt, die de houdbaarheid en het
vitaminengehalte van de melk op het ge
wenste peil moeten houden. Vandaar dat
sommige klachten over de kwaliteit na een
ingesteld onderzoek moesten worden toege
schreven aan de betrokken huisvrouw, die
de ontvangen melkproducten een volkomen
verkeerde behandeling gaf. Doordat een en
ander ongetwijfeld aan onwetendheid moet
worden toegeschreven, heeft de Vertrou
wens-commissie er reeds dikwijls bij het
bestuur van de coöperatie op aange
drongen, de huisvrouwen door middel van
een circulaire over de juiste methode van
het koken en bewaren van de melk voor
te lichten. Slechts weinigen zullen bijvoor
beeld op de hoogte zijn met het feit, dat
melk uiterst gevoelig is voor licht en door
de inwerking daarvan snel aan vitaminen-
gehalte en voedingswaarde verliest. Ook
in de zomermaanden is deze langer houd
baar, wanneer zij bij voorkeur in allu-
minium-pannen wordt gekookt en daarna
op steen, in plaats van een houten plank
zet. Zo zouden er door de melkhandel meer
nuttige wenken verstrekt kunnen worden,
die uiteindelijk de taak van de leverancier
niet weinig zullen vereenvoudigen. Boven
dien is het voor alle betrokkenen enigszins
spijtig te moeten constateren, dat de vele
aan de melkproducten besteedde zxrgen.jio
dikwijls door onwetendheid van de af-
neemsters het beoogde effect niet kunnen
resulteren. Want dat de Heemsteedse melk
handel inderdaad kosten noch moeite
wenst te sparen, ten einde steeds volwaar
dige producten af te leveren, moge blijken
uit het feit, dat binnenkort een nieuw type
bezorgwagen in gebruik zal worden ge
nomen. Deze zullen in het midden zijn
voorzien van een afgesloten ruimte, waar
in de flessenmelk, room, pap, boter, enzo
voort, volkomen van de buitenlucht ver
wijderd kan worden gehouden, waardoor
de nadelige inwerking van zon en daglicht
tot een minium beperkt wordt. Deze zijn
reeds enige tijd in bestelling, zodat de af
levering van de eerste wagens binnen af
zienbare tijd tegemoet kan worden gezien.
De houders van voorverkoop-abonne
menten van de ijsbaan aan de Kleverlaan
konden zich vanmorgen in de handen wrij
ven. En niet alleen omdat het op deze win
derige baan bijzonder moeilijk was om
warm te blijven, maar ook omdat zij de
enigen waren, die tot de baan toegelaten
werden.
Om tien uur werd de baan namelijk open
gesteld voor de bezitters van dergelijke
abonnementen en de vele andere schaats
liefhebbers, die ook een baantje wilden
trekken moesten zich, vandaag althans,
tevreden stellen met de sloten en vaarten.
Het ijs van de baan „zette" namelijk nog
niet genoeg „aan" om de duizenden Haar
lemmers te kunnen houden en de vertegen
woordigers van de gemeente, welke de baan
exploiteren, durfden het nog niet aan om
het ijs aan een dergelijke druk te onder
werpen.
Achthonderd uitverkorenen konden dus
vanmorgen en vanmiddag dt baan in ge
bruik nemen en al spoedig bleek dat deze
vorstperiode voor een dikke laag (6,2 cen
timeter) gezond ijs gezorgd had. En terwijl
de eerste groep schaatsers tegen 8e harde
wind optornde was het personeel van de
baan, dat uit vijftien man bestaat, druk
bezig met het ophangen van de feestver
lichting, die tijdens de Flora de wallekan
ten van de Nieuwe Gracht sierde.
Vanmiddag om half vier zou er opnieuw
vergaderd worden over de vraag of de
baan vanavond voor het „gewone" publiek
geopend zou worden.
Uiteraard zien ook de sportieve gemeen
teambtenaren, die de exeploitatie van deze
baan behartigen, uit naar dat moment,
waarop alle schaatsenrijders tot de baan
toegelaten kunnen worden, wanneer er
weer agenten op de schaats zullen verschij
nen om het ijsver keer te regelen en wan
neer de Haarlemse scholen weer hardrij-
wedstrijden zullen gaan houden.
Dan zullen de Broekmannen-in-spé weer
over het gladde ijs schieten, maar dan
zulen ook de jongens en meisjes weer
komen voor wie de ijspi-et alleen bes'aat
uit een uurtje vallen en opstaan. Want
vooral bij het schaatsenrijden is alle begin
bijzonder moeilijk.
„De moderne cultuurmens is in wezen
niets anders dan een groot kind en moet dus
ook als zodanig behandeld worden. Hij is
verwend en verwekelijkt en men kan hem
alleen met leugens-om-bestwil tevreden
stellen. Maar desondanks blijft hij schreeu
wen, als een eigenwijze puber, om „de volle
waarheid", die hij niet eens zou kunnen
dragen."
Aldus de weinig vleiende karakterstiek,
die de bekende predikant-geneesheer dr. F.
Nolle gisteravond in het Hervormd Wijk-
gebouw aan de Voorhelmstraat gaf van het
huidige „beschaafde" mensdom, dat zich
volgens hem in vele opzichten zou mogen
spiegelen aan de primitieve volken. Hij
vertelde zijn gehoor, dat hij bij de Torad-
ja's in Midden-Celebes een veel harmoni
scher instelling tegen over de wetten van
het leven gevonden had dan bij de Westerse
mens. De natuurvolken beseffen of weten
instinctief, dat er tuusen leven en dood al
tijd maar een schrede ligt; wij daarentegen
zijn ons daar slechts zelden acuut bewust
van, met het gevolg dat het sterven ons
veel zwaarder valt.
De angst om te sterven werkt volgens
dr. Nolte ook door in secundaire complexen,
zoals de vrees voor het ouder worden
waaraan de cosmetische industrie haar
bioéi te danken heeft"), het verzet tegen
de „nare" passages in Huwelijks- en Doop
formulier („het leven is een gestadig
sterven") en meer van zulk verstoppertje
spelen met de „harde realiteit" van het
leven. Die harde realiteit is echter in feite
Gods bestel en wie haar miskent, die is dus
ook blind en doof voor de eeuwige wetten
van de Schepper en hoe zou men onder
zulke omstandigheden vrede in het sterven
kunnen vinden?
Vandaar dat de geneesheer zelfs zijn
hopeloze patiënten nooit vertellen zal, dat
hij sterven moet, want geen enkele moderne
cultuurmens is sterk genoeg om die „waar
heid" te verwerken. De natuurvolken zijn
dat wel, maar hun behoeft men niet te ver
tellen, wanneer hun uur gekomen is
want dat tijdstip weten zij met groter
zekerheid dan de beste arts. De „leugen in
de geneeskunde" is dus een leugen-om-
bestwil en een onvermijdelijk uitvloeisel
van de leugenachtigheid van ons gehele be
staan. Pas als de mens terugkeert tot de
eeuwige waarden van het leven, zal hij
boven al dat kinderlijke zelfbedrog uit
groeien en vrede hebben met de laatste,
Goddelijke Waarheid.
Er zijn twee mogelijkheden van die ont
wikkeling: Verval of Wedergeboorte. Maar
dè toekomst is tenslotte altijd en alleen:
de Toekomst van Christus. Ook als wij het
hebben over toekomst in materiële of cul
turele zin, ook als wij denken aan maat
schappelijke of internationale verhou- i
dingen.
Onze toekomstverwachting mag niet ge
deeld zijn. Waarom is er geen scheppende
kracht meer? Omdat de werkelijke inspi
ratie alleen bij de Gratie Gods komt.
De C.H.U. wil een verbinding van leven
en samenleven. Het gaat haar om een pro
fetische houding. De toekomst is altijd ge
laden met gevaren èn beloften. Wij streven
naar een maatschappelijke opbouw in ver
antwoordelijkheid voor elkander, wij staan
voor de beveiliging van onze generaties.
Onze toekomst ligt in een gevarenzone?
Maar zijn wij niet wat al te defensief ge
oriënteerd? Durven wij de toekomst wel
voldoende aan? Daarop zal de jeugd het
antwoord moeten geven, aldus spreker.
Na de pauze werd door enkele leden een
eenacter opgevoerd, waarmee men een
dankbaar applaus oogstte.
Van 9 Februari tot 7 Maart komt de
Amerikaanse operazanger Anton Marco
naar ons land om in verscheidene plaatsen
mee te werken aan evangelisatiecam
pagnes. Hij was eerste bariton van de San
Carlo Opera, waarmee hij geheel Amerika
doorreisde, maar gaf enkele jaren geleden
die carrière prijs om zijn leven en gaven
in dienst van de evangelisatie te stellen.
Sinds die tijd werkt hij geregeld mee aan
evangelisatiesamenkomsten en aan Chris
telijke radio- en televisie-programma's.
Vorig jaar maakte hij een grote tournée
dóór Zuid-Amerika en momenteel vertoeft
hij in Engeland, waar hij overal stamp
volle zalen trekt. Vandaar gaat hij naar
verscheidene landen van West-Europa. De
tournée door Nederland wordt voorbereid
door de Europese Evangelische zending in
samenweking met plaatselijke comité's. De
eerste plaats in ons land, waar Anton Mar
co zal optreden is Haarlem, waar hij op 9,
10 en 11 Februari zal zingen in het gebouw
der Vrijzinnig Hervormden aan de Jacob-
straat. Als sprekers zullen aan deze cam
pagne medewerken de ®anadese Evangelist
George Brucks, die reeds enkele jaren in
ons land vertoeft en de heer J. Kits, direc
teur van 't Brandpunt te Doom.
ADVERTENTIE
Gr Houtstraat 37 - Rijksstraatweg 246 B
Ook voor alle Ziekenfondsen
(Verkort weergegeven)
Aestheticisme. Nu de discussies over het
plantsoentje op de Grote Markt zijn ont
aard in een moordplan op de ontwerper
van het baldakijn aan de Vleeshal, zou ik
gaarne het volgende willen opmerken:
Het feit dat zo'n simpel iets als het wel
of niet aanleggen van een plantsoentje op
de Grote Markt, zoveel technici, kunste
naars en instanties tot het geven van sug
gesties en adviezen bracht, alsof daaraan
al het wel en wee van Haarlem afhangt,
is weer een van de nieuwe ziekten, het
aestheticisme' de ziekelijke drang om over
al het schoonheidsbegrip bij te sleuren.
Het is wel zeker, dat wanneer uit de ge
geven suggesties er een werd uitgevoerd,
de overblijvenden ook hierop hun critiek
zouden uitoefenen in naam der schoonheid.
Bij een eenvoudig mens komt dan ook de
vraag naar voren: Wat is schoonheid, en is
het nu toch wel alles schoonheid wat ons
tegenwoordig als zodanig wordt aangepre
zen?'
Eenvoud goed, maar is het niet meest
al een gebrek aan kunnen,- waardoor de
eenvoud ontaardt in kale armoede? Als wij
de na-oorlogse stedebouwkundige produc
ten bezien, vooral op het gebied van de
woningbouw, dan twijfelt men toch aan
het schoonheidsbegrip, zoals dit nu gepro
pageerd wordt. Laten wij dus gerust het
plantsoentje accepteren en verder hierover
niet dik gaan doen in kunstbeschouwingen.
Ik vrees dat, als men consequent zou wil
len zijn, er buiten de Bavo, de Vleeshal,
het Stadhuis en een paar andere gebouwen,
niet veel op de Grote Markt zou mogen
blijven staan.
A. W. F. J. Z.
