IJsclub ter rein zou 's zomers
sportveld kunnen zijn
TAXI
18000
Gevolgde methode door Vereniging
Nederlandse gemeenten aanbevolen
Nieuwe drukkerij in Waarderpolder
belangrijke deviezenbron
Bartok's Concert voor Orkest
„de daad" van het seizoen
Ook plannen voor zaaltje
N.V. „Velserbad"
geliquideerd
De Interscholaire
brieven aan
de redactie
WOENSDAG 10 FEBRUARI 1954
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSGHE COURANT
5
Ongevallen door gladheid
Weekend-conferentie
van Woodbrookers
Dan
bestellen
bellen
Programma bespeling
beiaard St. Bavo
Twee aanrijdingen
op Woerdersluis
Burgerlijke Stand
van Haarlem
De verdeling van de bouwvolumepot
Commentaar op critiek van Heem steedse burgemeester
Reproducties trekken
veel kijkers
Voordrachtavond in
Prot. Militair Tehuis
Door gas onwel geworden
Weinig belangstelling
voor sleeën op 't Kopje
Emigratie en toerisme in
Europa en Noord-Afrika
A. K. D. Spruit overleden
Noordhollands Philharmonisch Orkest
De commissie voor de ijsbaan aan de Kleverlaan heeft grootse plannen voor de toe
komst. Men wil een gedeelte van het terrein, waar 's zomers slechts koeien grazen,
ook in dat jaargetijde nuttig maken. Wanneer men het terrein, dat tamelijk drassig is,
zou kunnen verharden, zou men een prachtig speelveld voor de jeugd kunnen krijgen.
Basketball en volleybal zou er uitstekend gespeeld kunnen worden, terwijl ook reeds*
gedacht is aan rolschaatsen en de modelvliegtuigsport. Ook de plaatsing van een
permanent gebouw op het terrein lijkt de commissie zeer wenselijk wanneer men
namelijk een zaaltje van behoorlijke afmetingen in dit gebouw zou kunnen vestigen,
dan zou dit voor hen, die in de omgeving van het IJsclubterrcin wonen, een geschikte
vergaderzaal zijn. Vooral de jeugd zou met een dergelijk zaaltje ten zeerste gebaat
zijn, want voor bijeenkomsten zijn zij grotendeels aangewezen op zalen in de stad,
die meestal lang van te voren reeds zijn besproken. De gemeente schijnt niet onwel
willend tegenover deze plannen te staan. Voor men evenwel tot verharding van het
terrein kan overgaan, dient dit eerst volkomen droog te zijn. Waarschijnlijk zal dit
voorjaar reeds een pomp worden geplaatst.
Na de oorlog bleek de stroom van schaats
liefhebbers zo groot te worden, dat het
systeem van kris-kras door elkaar rijden
dringend herziening behoefde. In de loop
der jaren is men dan ook tot reorganisatie
van het „ijsverkoer" overgegaan. Dit jaar
voor het eerst is het nieuwe systeem tot in
onderdelen perfect uitgevoerd, tot ieders
tevredenheid. Hardrijders, rondrijders en
krabbelaars zullen elkaar voortaan niet
meer hinderen: de grote omloop heeft men
thans gereserveerd voor de recht- en hard
rijders, daarnaast is er een aparte ruimte
voor rondrijders, een oefenbaan voor ijs
hockeyers, een groot terrein voor de kunst
rijders, een baantje voor de beginnelingen
en een demonstratiebaan, die precies de in
ternationale afmetingen van een ijshockey-
terreir heeft, maar ook uitstekend gebruikt
kan worden voor demonstraties. Dit ge
deelte is omgeven door staantribunes, zo
dat de toeschouwers niet op het ijs behoe
ven te staan.
De ijscluib heeft het achter haar liggende
ADVERTENTIE
ijsseizoen niet ongebruikt gelaten, getuige
de demonstratie van de Haagse sohoonrijd-
sters, de ijshockeywedstrijd tussen twee
juniorteams van HHIJC en de politie-, mi
litairen- en interscholaire schaatswedstrij
den. De* ijsclub wenst voorts herinstelliftig
van de interscholaire ijshockey wedstrij
den. Om deze sport te stimuleren heeft
zij een aantal ijshockeysticks aangeschaft,
die zij uitleent aan gymnastiekleraren van
middelbare scholen, die met hun pupillen
willen oefenen. Een en ander maakt, dat
de toekomst van dit terrein er rooskleurig
uitziet.
Dinsdagmiddag om twee uur is de der
tienjarige Vera Zwart op de hoek van de
Zaanenlaan en de Meteorenstraat door de
gladheid van de weg van haar fiets geval
len. Zij brak haar rechter onderbeen en
is per ziekenauto naar het Sint Elisaoeths
Gasthuis vervoerd. Twee uur later viel de
drieënzeventigjarige H. L. in de Antonie-
straat en brak zijn i'echter enkel. Hij is
naar de Mariastichting overgebracht.
De tweeënveertigjarige chauffeur H. van
P. had gistermiddag een pakje bezorgd in
een kledingmagazijn aan het Kennemer-
plein. Toen hij weer naar zijn auto wilde
gaan en een stenen trap afliep gleed hij uit
en viel. Enkele ribben werden gekneusd.
Van P. is in het ziekenhuis Sint Joannes
de Deo behandeld en vervolgens naar zijn
woning overgebracht.
„Het bedrijf als gemeenschap
De Arbeiders 'Gemeenschap van de
Woodbrookers houdt op 20 en 21 Februari
in Bentveld een weekend-conferentie, met
als thema: „Het bedrijf als gemeenschap".
Dr. A. van Biemen, die de leiding van deze
conferentie heeft, houdt des Zaterdags een
inleiding over het onderwerp: „Wat bedoe
len we met gemeenschap" en des Zondags
zal dr. D. Horringa spreken over: „Kan
een bedrijf een gemeenschap worden??
ADVERTENTIE
De liquidatie van de N.V. „Velserbad"
het sinds lang gesloten enige overdekte
zwembad van Velsen is een feit en daar
mee is een der meest langdurige en tevens
pijnlijke affaires uit Velsens historie tot een
einde gebracht. Enige leden van de raad,
die deze liquidatie gisteravond met alge
mene stemmen bekrachtigde, zagen hiermee
echter nog niet alle moeilijkheden, die de
aangelegenheid lange jaren hebben ver
troebeld opgelost en uit de Arbeid-fractie
kwam bijvoorbeeld een waarschuwing aan
het adres van het college om met de afwik
keling van het geval de grootst mogelijke
voorzichtigheid te betrachten. Aan het eind
van een lange agenda van 21 punten, die
niet meer dan een uur nodig had om te
worden behandeld, kwam er een onver
wachte draai aan de discussies, doordat de
heer Nu ij ens (Katholiek) bij de benoe
ming van een nieuwe directeur van Gas en
Water die er overigens eveneens met
algemene stemmen doorging) opmerkte,
dat er zo weinig Katholieken op Velsense
openbare functies te vinden zijn.
Het programma van de beiaardbespeling
St. Bavo op Vrijdag 12 Februari, van half-
twaalf tot halfeen uur door de stadsbeiaar-
dier Arie Peters luidt:
1. Improvisatie: 2. Geestelijke liederen,
a. Gott ist gewaltig (melodie van Meissner);
b. Busslied (mei. Tannhauser pl.m. 1250);
c. Waarom zou mij kommer drukken (J. G.
Ebeling gest. 1676); d. Wij loven U o grote
God (16e eeuw); e. Was Gott tut (bew. met
1 variatie naar Pachelbel); 3. Pavan, Gal-
liard, and Medley, W. Byrd; 4 a. Courante,
Raick; b. Menuetto, M. van de Gheyn; 5.
Koraal: „Wohl mir", J. S. Bach; 6 a. Cebell,
H. Purcell; b. Menuet, W. A. Mozart; 7 a.
Legende Bretonne; b. Bergère Légère; 8 a.
Allegretto, Schmitt; b. Rondo, Dussek.
Dinsdagmiddag om één uur slipte een per
sonen-auto, welke in de richting van Sant
poort reed over de Woerdersluis in Spaarn-
dam door de gladheid van het wegdek en
gleed tegen een vrachtwagen met oplegger
uit Aalsmeer, geladen met papier, welke bij
de sluis geparkeerd stond. De personenwagen
werd a^n de voorzijde ingedrukt, waardoor
spatborden en radiateur beschadigd werden
en de wielen ontzet.
De personenauto werd door een kraanwagen
weggesleept.
Op 1 2tze"de punt. twee uur later, kwam
wèer een personenauto ook met een truck met
onlegger in botsing. Hier werd de wagen aan
de linkerzijde opengereten. Beide auto's wa
ren u't Haarlem afkomstig en daarheen werd
ook weer de personenwagen gesleept.
HAARLEM. 9 Februari 1954
ONDERTROUWD: 9 Febr., H. C. Koster
en H. M. C. Kuijten; C. B. Piët en E. van
Kooten.
GEHUWD: 9 Febr., H. Drogtrop en J. M.
C. van Oei.
BEVALLEN van een zoon: 5 Febr., I. B.
WassingtonRakers; 6 Febr., J. Lansdorp
-Breedveld; M. Thuis—van Veen: 7 Febr.,
E. R. Joustra—Bartels; 8 Febr., C. Boter—
Kraaij; A. M. Boumande Ruigh: 9 Febr.,
Jkvr. M. E. A. M. NieuwenhuijsL~ Grelle.
BEVALLEN van oen dochter: 8 Fobr., G.
C. Kuijer—Bosch: Th. A. Rientjes—Rompn:
E. M. van ZomerenWesselman; A. C. van
Viersenvan Sinderen; 9 Febr., M. J. Bak
kerErkelens.
OVERLEDEN: 6 Febr.. F. J. A. M. Haak
man van den Bergh, 82 j„ Westerhoutstraat:
L. A. J. M. Beune, 57 j„ KamperlaanP.
Draijer—Kerkman, 82 j., Hazepaterslaan; 7
Febr., M. M. Bakkers, 91 j.. Prins Bernhard-
laan; J. M. ClaassenMulder, 67 j., Lange
Molenstraat; 8 Febr., J. M. van de Kerk
hof, 78 j., Ged. Raamgracht: J. van Kampen,
2 m., Thorbeckestraat; N. Cobelens, 86 j.,
Ged. Schalkburgergracht; M. J. van Hooi
donk, 83 i., Westerhoutpark; J. F. van den
Hooven. 87 i„ Ternatestraat; A. J. Wassen-
bere—van Kempen. 52 j.. Amsterdamstraat:
T. Kok—Mollevanger, 81 j., Visserseinde; A.
Velthuijs, 75 j., Generaal Joubertstraat; W.
«au der Flier, 78 j., Betje Wolff straat.
De critische opmerkingen welke de burgemeester van Heemstede onlangs heeft ge
maakt over de verdeling van het bouwvolume over de Noordhollandse gemeenten
zijn voor ons aanleiding geweest ons licht op te steken over de methode welke bij die
toewijzing is gevolgd. Wil men daarover meer weten, dan dient men zich niet tot
de planologische dienst te wenden. Over de toewijzing van bouwvolume, welke formeel
door Gedeputeerde Staten geschiedt, wordt geadviseerd door een niet-ambtelijke
Adviescommissie voor de bouwnijverheid en de wederopbouw in Noordholland, waar
in onder meer drie vertegenwoordigers van gemeenten zitting hebben, namelijk de
burgemeesters van Haarlem en Bergen en een wethouder van Amsterdam. Alvorens
wij nu tot het principe der verdeling overgaan, dienen we ook nog op te merken, dat
er geen sprake van is, dat er vijf verschillende berekeningen zouden zijn gemaakt en
dat er tenslotte een zesde is gekozen. Men kan ten hoogste van twee berekeningen
spreken, waarbij de tweede op verlangen van de Adviescommissie werd gemaakt,
omdat het principe van de eerste haar niet geheel beviel. De tweede berekening om
vatte vier varianten, waarvan de Commissie er een koos welke nog iets werd gewijzigd.
Wel is er ten aanzien van Heemstede een fout gemaakt bij de becijfering der toe
wijzing, doch die was al gecorrigeerd voordat de burgemeester zijn Nieuwjaarsrede
uitsprak, zoals ons werd meegedeeld.
De toewijzing van bouwvolume bestaat Zaandam 7 procent, Alkmaar en Beverwijk
in wezen uit het uitsmeren van een tekort.
Dat wordt wel duidelijk wanneer men
ziet, dat er voor dg dekking van de natuurT
lijke bevolkingsaanwas en het inhalen van
de achterstand 13.892 woningen beschik
baar zijn, terwijl alleen al de natuurlijke
aanwas in de jaren 1954 tot en met 1956
op 14.245 „woningbehoevende eenheden"
wordt geraamd, terwijl het theoretisch
tekort op 42.817 woningen wordt berekend,
waarvan ongeveer 26.000 in Amsterdam.
Nu heeft men in Noordholland het be
schikbare bouwvolume (in feite de rijksbij
dragen in de bouwkosten) veideeld naar
rato van de ook door het Rijk gemaakte
verdeling tussen dekking van de natuurlijke
aanwas en het inhalen van het tekort.
De natuurlijke aanwas wordt berekend
door op de leef tij dspyramiden der vrouwen
sterftekansen en huwelijkskansen toe te
passen. Het verschil tussen de cijfers van
1Ö54 en 1956 geeft dan de natuurlijke aan
was weer.
Ten aanzien van het tekort wordt alleen
rekening gehouden met de woningbehoeven
de eenheden (huishoudens), hoewel bij de
schattingen ook wordt gerekend met de
„meisjes van Sprunöel, zoals naar aan
leiding van een anecdote van minister
Witte de meisjes worden genoemd welke
zich ongehuwd in een gemeente vestigen en
daar later willen trouwen. Dat aantal is
groter dan men denkt en loopt in een stad
als Amsterdam in de duizenden.
Wat nu de toewijzing van de woningen
voor de natuurlijke aanwas in de eerstvol
gende drie jaren betreft: men heeft de helft
van dat aantal pondspondsgewijs over alle
gemeenten van Noordholland verdeeld.
De andere helft is alleen over de „werk-
gemeenten" verdeeld (inclusief de foren
sengemeenten), hetgeen er op neerkomt,
dat dit alleen de steden en plaatsen in de
industriegebieden zijn. Bij de toewijzing
van de woningen voor inhaling van het
reeds bestaande woningtekort is uitgegaan
van de relatieve omvang van dat tekort,
volgens een door de Vereniging van Neder
landse Gemeenten aanbevolen methode.
Haarlem bovenaan
Daarbij stond Haarlem met een tekort
van 12 procent van het bestaande aantal
woningen bovenaan de lijst, hetgeen de zo
veel grotere toewijzing dan drie jaar ge
leden het geval was, verklaart. Daarna
volgen Amsterdam met 10 procent, Hilver
sum 9 procent, Zandvoort 7Vj procent,
Niettegenstaande de ijsgeneugten is de ten
toonstelling van „Reproducties naar werken
van klassieke moderne meesters" in het Iluis
Van Looy te Haarlem een groot succes ge
bleken. Tot Maandag 8 Februari werd de
expositie bezocht door 1100 scholleren en
andere bezoekers.
De tentoonstelling (die ook voor volwas
senen toegankelijk is en bijzondere instruc
tieve waarde heeft) blijft geopend tot 17
Februari.
Op Woensdag 17 Februari wordt door de
culturele commissie van het Protestants In
terkerkelijk Thuisfront in het Protestants
Militair Tehuis een voordrachtavond gehou
den, waarop de voordrachtkunstenaar Willem
Berkhemcr uit het boek Jeremia „de ver
woesting van Jeruzalem" zal voordragen
Deze voordracht zal worden afgewisseld door
harpspel van Rosa Spier.
C procent; Heemstede ruim vijf procent.
Bloemendaal heeft geen (theoretisch)
tekort, hetgeen nog niet wil zeggen, dat er
daarom geen verloofden op een huis wach
ten of grote gezinnen een betere huisves
ting, zoeken.
De migratie
In het hierboven beschreven verdelings
schema zit niet verwerkt de bevolkingsaan
was welke door migratie ontstaat, bijvoor
beeld omdat ,in een plaats een nieuwe in
dustrie is gevestigd, die arbeidskrachten
van elders aantrekt.
Daarvoor hebben Gedeputeerde Staten hun
„migratiepot", die 7000 woningen omvat.
'Deze toewijzingscategorie maakt het
mogelijk, dat de door het bedrijfsleven ge
wenste stroom van buiten naar de werk
centra op gang komt en blijft.
Schade voor de woningbehoeften van de
eigen inwoners van zo'n gemeente behoeft
dat niet te betekenen, omdat het toekennen
van een aandeel in de „migratiepot" elk
jaar kan geschieden op grond van de be
volkingsstatistiek, waaruit immers blijkt
hoeveel woningbehoevenden van buiten in
de gemeente zijn toegelaten.
Wij menen hierbij deze uiteenzetting te
kunnen besluiten, omdat er wel uit blijkt,
dat de toewijzing van bouwvolume verre
van lichtvaardig geschiedt en dat tal van
overwegingen, niet alleen van theoretische,
maar ook van practische aard, bij de be
rekening der verdeling worden betrokken.
In de nacht van Maandag op Dinsdag
werden enkele leden van de uit man,
vrouw en drie kinderen bestaande familie
De N., wonende Haarlemmerliedestraat te
Haarlem, onwel. Zij roken gas en de heer
De N. heeft de hoofdkraan van het gas af
gesloten.
De volgende morgen voelde een zesjarige
jongen zich nog niet goed en leden van de
Ongevallendienst hebben zuurstof toege
diend.
Personeel van het Gemeentelijk Ener
giebedrijf heeft een onderzoek ingesteld en
geconstateerd, dat een lek was ontstaan in
de dienstleiding van het gas. Het lek was
vermoedelijk door vorst ontstaan.
De vorst belemmert op het ogenblik dat
voortgang wordt gemaakt met de pas be
gonnen bouw van het complex voor de
N.V. Grafische Industrie, dat aan het be
gin van de Nijverheidsweg in de Waarder
polder zal verrijzen naar een ontwerp van
ir. S. J. van Emden uit Delft. Daarom zal
het gebouw, waarvan voorlopig alleen de
benedenverdieping wordt gebouwd, niet in
Augustus, maar pas aan het einde van het
jaar gereedkomen.
De Grafische Industrie is niet „zo maar
een drukkerij", maar een uiterst belang
rijk gespecialiseerd bedrijf, dat voorname
lijk voor de export werkt. Een nieuwe
huisvesting is broodnodig, omdat de on
derneming thans verspreid zit over niet
minder dan zeven bedrijfsruimten in Haar
lem en Heemstede, van de Brouwersvaart
tot de Cruquiusweg.
De technische directeur legt per dag een
afstand van vijftig kilometer af op zijn
tocht langs de verschillende afdelingen van
de drukkerij-uitgeverij, welke ongeveer
70 man werk verschaft.
Een der drie directeuren, de heer C. Hes-
seling, vertelde ons hoe de Grafische In
dustrie ontstaan is uit de ook nog steeds
bestaande, door hem in 1937 te Heemstede
opgerichte uitgeverij „De Toorts". Die uit
geverij toonde ook grote belangstelling
voor muziekuitgaven, speciaal volksmuziek,
een oude liefde van de heer Hesseling die
hij reeds in zijn studententijd hij stu
deerde aanvankelijk in Delft architectuur
koesterde.
Het bundeltje .Het Nederlandse volks
lied" van Jop Pollman en Piet Tiggers
was er onder meer het resultaat van: men
is thans aan het 170.000ste exemplaar toe.
Door allerlei omstandigheden zag de
heer Hesseling zich na de oorlog genood
zaakt zelf een technisch apparaat voor zijn
muziekuitgaven te stichten en al spoedig
stond in een perceel aan het Van Ostade-
plein in Heemstede een eerste nieuwe off
setpers opgesteld.
De Grafische Industrie heeft er nu^al
Zes, die aan het einde van het jaar, wan
neer de grote fabriekshal in de Waarder
polder gereed is, met nog een zevende wor
den aangevuld.
De internationale relaties van de Grafi
sche Industrie dateren reeds van 1946, de
activiteit Van „Musica" overtrof al spoedig
die van „De Toorts", de verzorging van
exportorders die van de eigen uitgaven.
Het door de Grafische Industrie toege
paste offsetprocédé, inzonderheid voor mu
ziekdruk met tekst, vond aftrek in vrijwel
alle windstreken en werelddelen.
De heer Hesseling toonde ons niet alleen
een Graduale Romanum voor gregoriaans,
gedrukt voor Schwann in Düsseldorf, als
een vierstemmige liederenbundel voor
Brand in Amsteydam, het B.B.C.-jaarboek
voor de kinderuurtjes (reeds voor de derde
keer gedrukt), als een bundel Deense
Kerstliederen en een deeltje rijk geïl
lustreerde kinderliederen in het Bahasa
Indonesia, maar ook de Geestelijke liede
ren uit de schat van de kerk der eeuwen,
een bekende uitgave van Jongbloed in
Leeuwarden.
Ook liet de heer Hesseling ons de Or
gelboeken zien voor de bisdommen Aken,
Osnabrück en Keulen, welke door zijn
bedrijf werden verzorgd en de door „De
Toorts" gezamenlijk met een Keulse uit
gever gemaakte 36-delige serie „Das Mu-
sikwerk", dat een muziekgeschiedenis met
muziekvoorbeelden omvat.
De buitenlanders schijnen ons land voor
dergelijke opdrachten uit te kiezen gezien
de constante arbeidsvrede, maar vooral
ook om de technische prestaties, die uit
steken boven het gemiddelde in het bui
tenland. Dit laatste wordt verklaard uit het
intelligentiepeil der Nederlandse typo- en
chemigrafen, dat hoger ligt dan het bui
tenlandse.
Maar het aantal geschoolde offsetdruk
kers is beperkt en dat stelt grenzen aan
de uitbreidingsmogelijkheden aan bedrij
ven als dat van de Grafische Industrie.
Het sleeën op het Bloemendaalse Kopje
trekt tegen de verwachting in slechts wei-
ning belangstelling.
Dinsdagavond waren er hoogstens zestig
sleeliefhebbers, die het niet later maakten
dan ongeveer half elf. Hoewel de baan
niet in een al te beste toestand verkeerde
kon men toch over een behoorlijke lengte
sleeën tot ver voorbij de Midden Duin en
Daalseweg. Het was er alleen iets te don
ker en daarom werd de sympathieke geste
van de familie Duinker die aan de slee-
baan woont om evenals vorige jaren
de buitenlichten aan het huis te ontsteken,
bijzonder gewaardeerd. Vele sleeërs ont
breekt het aan wat wij zouden willen
noemen „Baanervaring". Zij letten te veel
op eigen belang, haken en duwen de in
hun weg komende sleeërs de kant in. Voor
zover hier sprake is van opzet, zou een
beetje meer sportiviteit wel gewenst zijn.
Een met die baanervaring doelen wij ook
op al diegenen, die op de baan tot botsin
gen komen of naast de slee vallen. Indien
zij dan niet terstond opzij gaan met
slee zijn ze de oorzaak van nog meer
kluwen van op elkaar rakende sleeërs.
Niet zelden gaat dit met ongelukken ge
paard.
Met het oog op de onzekere weersom
standigheden, was er nog geen afzetting
van de weg. Wel werd er doorlopend door
een politieagent tegen eventueel onheil ge
waarschuwd.
De heer J. J. Delfos, directeur van het
kantoor Haarlem van het Reisbureau Lis-
sone-Lindeman, heeft op bijeenkomsten in
gebouw Cultura aan aanstaande emigran
ten en aan toeristen mededelingen gedaan
over onderwerpen, waarmee deze te ma
ken hebben als zij zich elders willen ves
tigen of een reis naar het buitenland wil
len maken. Voor de emigranten werden
films vertoond over Australië, Canada en
Zuid-Afrika.
Aan de toeristen vertelde de heer Delfos
in het bijzonder over reisplannen voor de
zomermaanden, waarbij hij o.a. de aan
dacht vestigde op de goedkope spoorweg
tarieven in Frankrijk en Oostenrijk. Toe
risten kunnen vlotter deviezen krijgen.
De belangstellenden kregen daarna
gelegenheid een indruk te krijgen van de
Rivièra, Oostenrijk, Parijs, de Hartz en
Noord-Afrika dank zij een aantal films.
Ook werd de film van de KLM „Vacantie
in Europa" vertoond.
In de ouderdom van 73 jaar is te Haarlem
overleden de heer A. K. D. Spruit, oud-hoofd
der school voor uitgebreid lager onderwijs
letter C aan de Parklaan (de tegenwoordige
Th. M. Ketelaarschool) en oud-directeur
van de Gemeentelijke Avondschool voor
Handelsonderwijs.
De thans overledene is op 6 Maart 1880 te
Rotterdam geboren en begon aldaar zijn
loopbaan bij het onderwijs op 1 Januari 1901;
eerst was hij zes maanden tijdelijk en daar
na tot 31 Augustus 1907 vast onderwijzer.
Met ingang van 1 September 1907 werd hij
benoemd tot onderwijzer bii de Mulo. Op 1
September 1933 werd de ULO-school C als
zelfstandige school ondergebracht in het
gebouw aan de Parklaan. De heer Spruit
werd met de leiding van deze school belast.
Bij het bereiken van de zestigjarige leef
tijd werd hem met ingang van 13 Juli 1940
eervol ontslag verleend. De school telde
aanvankelijk vier klassen en breidde zich
in de loop der jaren tot acht klassen uit. Dat
het werk van de heer Spruit gewaardeerd
werd is op een afscheidsbijeenkomst ge
bleken.
Ook is de heer Spruit bij de Gemeentelijke
Avondschool voor Nijverheidsonderwijs
werkzaam geweest. Op 1 September 1909
werd hij tijdelijk leraar, op 1 September
1913 leraar in vaste dienst en op 1 Septem
ber 1934 directeur. Om gezondheidsredenen
heeft hij op 1 Mei 1941 de functie van
directeur neergelegd.
Vandaag is zijn stoffelijk overschot in
stilte ter aarde besteld.
Door Toon Verhey met het Noordhol
lands Philharmonisch Orkest werd gister
avond de „daad" van het Haarlemse mu-
ziekseizoen gesteld door een perfecte uit
voering van het „Concert voor Orkest"
van Béla Bartök. Deze meesterlijke com
positie kan men zien als een synthese, niet
alleen van Bartok's levenswerk, maar van
een periode die vaak vastgelopen is in ex
perimenten en als gevaarlijkste van al
in cerebrale stelsels. Wat niet weg
neemt, dat er met al dat experimenteren
elementen zijn ontdekt en pasklaar ge
maakt, die een verrijking van de muzikale
bouwstof zijn, wanneer de ordenende geest
van het genie ze dermate weet aan te wen
den, dat ze logisch klinken en in hun klank
en zinsbouw persoonlijkheid en wat meer
zegt: menselijkheid verraden.
Dit is wat wij bij het beluisteren van
het „Concert voor Orkest" zo sterk er
varen': het betoog van een geniale samen-
vatter, die op ongedwongen voor hem
natuurlijke wijze zijn musieeerlust bot
viert. Wat Bartók er mee bedoeld heeft,
kan ik met zijn eigen woorden uiteenzet
ten; maar ik zeg vooraf dat ik daar weinig
of geen waarde aan hecht en die uitspraak
van de componist slechts beschouw als een
weinig zeggend, beleefd antwoord op een
nieuwsgierige interpellatie. Hij zei dan:
„De algemene stemming van het werk, met
uitzondering van het schertsende tweede
deel, is een geleidelijke overgang van de
ernst van het eerste deel en de sombere
zang van de dood in het derde, naar de
levensbevestiging van het laatste". Het
klopt allemaal, maar men wordt er niet
wijzer door. Bartók is hier slechts muzi
kaal te benaderen. Van ieder der vijf delen
van zijn werk heeft hij weliswaar de
grondstemming vastgelegd, maar dan ging
hij musiceren op de vleugels van de fan
tasie en met de ordonnantie van evenwicht
en goede smaak.
Het was hem erom te doen een concer
tante symphonie te schrijven, waarbij
ieder instrument aan zijn trekken zou ko
men en dat wekte zijn musieeerlust in
hoge mate. Uiteraard kon dit bij het ver
werken van folkloristische motieven wel
eens tot concrete verbeeldingen aanleiding
geven. Een feit is, dat Bartók in zijn „Con
cert voor Orkest" de samenvatting van zijn
enorme meesterschap getoond heeft, zowel
in materiële als in geestelijke zin. Het hier
bedreven spel met zijn kunst en kunde
markeert een hoogtepunt van de moderne
muziek, ook al omdat het zo zuiver muzi
kaal is, zo volkomen het werk van een
Koningin Elizabeth van Engeland heeft in Nieuw Zuid-Wales (Australië) het parle
ment geopend. De foto toont haar met rechts de Hertog van Edinburgh tijdens
de ceremonie. (Telefoto-ANP).
Gisteravond werd in de Haarlemse
Schouwburg de laatste herhaling van het
programma van toneel, dans en declama
tie als onderdeel van het Interscholaire
Jeugdtournooi 1954 gegeven. Evenals bij
de tweede keer (verleden week) waren er
enkele kleine wijzigingen, maar men kan
niet zeggen dat deze nieuwe gezichtspunten
hebben geopend. Wij hebben een aardige
voordracht beluisterd van een werkje van
Annie M. G. Schmidt, thans in proza en
wij zagen een danseresje, dat zeker niet
minder was dan de wel voor drie avonden
gekozen mededingsters, integendeel zelfs
beter dan de meesten.
Over het algemeen waren het dit keer
bijzonder aantrekkelijke avonden, waar
mee men zowel de deelnemers als de or
ganisatoren van harte geluk kan wensen,
Er waren minder uitblinkers dan bij
vorige gelegenheden, maar het geheel stond
duidelijk op een hoger niveau. Én nu maar
afwachten wat er in de afdeling muziek
gepresteerd zal worden.
De demonstraties in de gemeentelijke
Concertzaal worden gehouden op 12 en 17
Februari, beginnend om kwart voor acht.
De tentoonstelling van werk van scholieren
uit Haarlem en omgeving op het gebied
van tekenen, handenarbeid en fotografie
in het Huis Van Looy wordt op 20 Febru
ari geopend en duurt tot 8 Maart
„muzikant". Modern, zal menigeen zeggen,
maar ik zeg klassiek, want zijn moderne
middelen zijn in klassieke zin aangewend.
De virtuositeit waarmee het orkest be
handeld is, zodat alles klaar en doorzich
tig blijft, is wel een van de merkwaardig
ste eigenschappen van deze wonderlijke
partituur. En wij mogen Verhey en zijn
orkest de roem nageven, dat zij de aarts-
moeilijke partituur schitterend vertolkt
hebben. Ja, werkelijk, het was de „daad"
van het seizoen, ook wat de realisatie be
treft.
Het wordt moeilijk hierna nog te praten
over het Pianoconcert in Es van Liszt en
wij bepalen ons tot de mededeling, dat de
solist Theo van der Pas het stuk met tech
nisch bravour vertolkte en het orkest hem
daarbij accuraat ter zijde stond. De avond
was met de ouverture tot „De verkochte
Bruid" van Smetana geopend. Ik houd
van dit prachtige stuk, maar dit keer heeft
Bartok's meesterwerk alles wat er aan
voorafging vervaagt. JOS. DE KLERK
(Verkort weergegeven)
Sneeuwruimen. Een bejaarde dame, die
alleen woont omdat haar zoon in dienst is,
klaagt dat het haar niet meer mogelijk is
de sneeuw voor haar woning te ruimen, en
zij wijst-daarbij ook op andere bejaarde en
gebrekkige alleenwonenden, die nu zitten
te hopen op hulp van bijvoorbeeld de pad
vinders. Zij zegt dat er voor dit karweitje
dat tegelijk menslievend hulpbetoon be
tekent best een „heitje" kan overschie
ten. Misschien zijn er padvinders die zich
deze tip zullen aantrekken?
Woningverdeling. Naar aanleiding van
de vergadering van de Katholieke Mid
denstandsvereniging, waarop de heer W.
Hazevoet, directeur van het Huisvestings
bureau een uiteenzetting gaf van de werk
wijze van dat bureau, zou ik gaarne het
volgende opmerken.
De heer Hazevoet gaf o.a. te kennen, dat
een eigenaar zelf een candidaat mag stel
len, maar vergat er bij te voegen, dat in
sommige gevallen het huis al wordt toege
zegd, vóór de eigenaar een candidaat heeft
voorgesteld.
Wanneer huisvesting met een geval „in
de m&ag" zit ontneemt zij alle rechten van
de eigenaar, en vordert zonder meer de
woning.
Aangezien ik dit zelf heb ondervonden,
haal ik mijn schouders op over zulk een
uiteenzetting. In de bezettingstijd werden
fietsen, enz., gevorderd, in deze tijd heeft
men ook geen zeggenschap over zijn be
zittingen meer.
Dan over de twee kamerwoningen, „on
dingen", volgens deze heer. Als twee jonge
mensen een huis met drie kamers wagen,
dan wordt dat zonder meer geweigerd, en
moet het per se een huis met twee kamers
zijn. Dit lijkt mij ook enigszins tegenstrij
dig met de uitlegging van de heer Haze
voet.
EEN HUISEIGENAAR
(Woonruimte wordt niet door het Huis
vestingsbureau gevorderd, maar door het
college van B. en W. op advies van een
onafhankelijke, door de raad benoemde
commissie, waarin ook de huiseigenaren
vertegenwoordigd zijn.
Over de tweekamerwoningen heeft de
heer Hazevoet betoogd, dat deze voor jong
gehuwden niet geschikt zijn, hetgeen niet
wegneemt, dat ze in deze tijd, uit nood,
wel moeten worden toegewezen aan die
categorie, omdat voor de drie-kamerwo
ningen al een overvloed aan gegadigden
D.K. met grotere gezinnen zijn. Red.)
