Zo zag Amsterdam zijn Koninklijke gasten
Dichte hagen Amsterdammers
wuifden Koninklijke gasten toe
Morgen bezoek aar
Aalsmeer en Lisse
Galaconcert onder leiding
van Eduard van Beinum
F
Bewondering voor Nederlandse kunstschatten;
wederzijdse lofredes aan galadiner
3
In het Rijksmuseum
Gala-diner
Koninklijke stoet rijdt
door Heemstede
Gegijzelde Amerikaanse
getrouwd en weer vrij
Zweedse havenstaking
verloopt
DINSDAG 27 APRIL 1954
Foto rechts hoven: Gezicht op de Dam terwijl Koning Frederik en Koningin Ingrid
zich naar het Nationaal monument begeven. De Deense koninklijke gasten gingen
te voet naar het monument via een pad. vrijgehouden op de steentjes". Foto
midden: Koning Frederik en Koningin Ingrid op het Damplantsoen. Foto rechts
beneden: een overzicht van de kranslegging bij het Nationaal monument in tegen
woordigheid van minister-president Ir. W. Drees en burgemeester d'AiÜy van
Amsterdam.
Dichte hagen van belangstellenden hebben gistermiddag de beide Konink
lijke paren opnieuw hartelijk toegejuicht, toen Koningin Juliana met Koning
Frederik aan haar zijde en Koningin Ingrid met Prins Berhard in een
tweede calèche in het licht van de stralende zon een rijtoer door de stad
maakten. De kleurige stoet, die om kwart voor vier bet Paleis verliet op
weg naar het Rijksmuseum, had zich onder grote belangstelling van het
publiek, dat zich achter de nieuwe stevige afzettingen bij duizenden ver
drong, tevoren rondom het Paleis opgesteld. De stoet zette zich ónmiddelijk
in beweging. Langs dichte hagen van mensen trok de stoet in matige draf
over de N.Z. Voorburgwal, het Koningsplein en door de Leidsestraat naar
het Leidseplein. Tevoren had het Deens Koninklijk paar de hoofden van
de bij het Nederlandse hof geaccrediteerde diplomatieke missies ontvangen.
Na d'e kransleggimg des morgens bij het
Nationale Monument op de Dam, waarover
wij gisteren berichtten, werd de comman
dant van de erewacht van oud-B.S.'ers aan
Koning Frederik voorgesteld.
De Koning sprak toen een compliment
uit over de voormalige binnenlandse strijd
krachten en over deze wacht. Toen de com
mandant, de heer Kok, hem in het Deens
dank bracht voor „de grote eer die de B.S.
te beurt viel door deze Koninklijke lof",
sprak de vorst zijn verbazing uit over het
feit, dat de heer Kok de Deense taal mach
tig is. De Koning maakte zijn gemalin
hierop attent. De B.S.-commandant
drager van het mo bil is atiekru is en de in-
huldigingsmédaille werd daarop even
eens aan Koningin Ingrid voorgesteld.
In de omgeving van het Rijksmuseum
hadden zich honderden belangstellenden op
de trottoirs geposteerd om de aankomst
gade te slaan. Het was een imposant ge
zicht toen de paarden de brug voor het
museum opdraafden en naar de Westelijke
ingang werden gestuurd. In de hall stonden
de minister van O., K. en W., mr. J. M. C.
Th. Cals, en de hoofddirecteur vain het
museum, jhr. D. C. Röell met enkele leden
van zijn staf, de koninklijke bezoekers op
te wachten. Het gezelschap begaf zich
eerst naar de zalen met de meesters van de
Hollandse School: Ruysdael, Frans Hals,
Hobbema, Rembrandt. Nadat men al ver
schillende zalen had bezichtigd keerde
Koningin Ingrid nog even terug omdat zij
bijzondere belangstelling had voor een por
tret van Maria Stuart (de weduwe van
Stadhouder Willem II), op een verzilverde
stoel, een doek van Van der Helst.
Om kwart over vijf weid het museum
verlaten voor de terugrit naar het paleis.
De burgerzaal was als dinerzaal voor
twee vorstenparen en nóg 177 gasten in
gericht. door het plaatsen van eon hoofd
tafel langs de Zuidelijke wand en vijf
tafels loodrecht daarop. Tachtig grotere en
kleinere bloemstukken, merendeels tulpen,
gegroepeerd hetzij in zilveren of vergulde
gebeeldhouwde vazen, hetzij waaiervormig
op het tafellinnen, verleenden de zaal een
feestelijke aanblik, die nog werd verhoogd
door meer dan honderd grote kaarsen in
twaalf kandelabers. Met de rug naar de
Zuidelijke wand gekeerd zat Koningin Ju
liana links van de Deense koning. Naast
deze bevond zich Koningin Ingrid, aan
wier zijde Prins Bernlwd was gezeten.
Tweeënveertig lakeien bedienden van ser
veertafels die langs de Noordelijke en Zui
delijke wand van de zaal stonden opge
steld. Uit de Westelijke vleugel vond kapel-
muziek een weg naar het galadiner door
geopende ramen.
Voordat de gasten waren gearriveerd
stonden de stoelen zo onberispelijk in een
rechte lijn langs de tafels opgesteld, dat
het iedereen verboden was ze aan te raken.
In het licht van de kaarsen en van de
zes kristallen kroonluchters, dat weerkaatst
werd in de lange spiegelplaat, die voor de
couverts van de koninklijke families was
neergelegd, werden toen redevoeringen ge
houden door Koningin Juliana en Koning
Frederik.
„Wij, de kleine landen van Europa", zo
luidde een passage uit de red'e van de
Koningin, „mogen een gerechtvaardigde
trots voelen wat betreft onze bijdragen tot
haar cultuur. Hoe groter crus aandeel, des
te groter ook onze verplichting haar een
middelpunt te doen blijven, waar bescha
ving en welvaart veilig kunnen bloeien, en
waar toekomstige geslachten er de vrucht
van mogen oogsten. Het concert, dat wij
vanavond zullen horen, doet mij denken
aan de harmonie, die de natiën der wereld
van zich zouden moeten geven. Ieder daar
van moet de partij spelen, die zijn eigen
aanleg aangeeft, en wel naar de volle maat
van zijn kunnen, en zonder anderen te
overstemmen. Aldus bevordert ieder de
schoonheid van het geheel en draagt ieder
het zijne bij tot de harmonie, waarna wij
allen zo zeer verlangen, en die af te lezen
is aan de regels, ons door ons gemeen
schappelijk geweten voorgeschreven. Mis
schien verenigen enige led'en van het orkest
zich tot een kwartet, of een sextet.. Niette
min. hun werkelijk doel is harmonie van
allen met allen. Zó alleen kunnen de wan
klanken van allen tegen allen, die we tot
iedere prijs moeten doen verdwijnen, over
gaan in een volle en schone samenklank."
De Deense koning zeide in zijn antwoord
onder meer: „Er zijn weinig landen, waar
mede Denemarken zo oude en zo belang
rijke betrekkingen heeft onderhouden als
met Nederland. In onze cultuur, in onze
architectuur en in de kronieken van de
handelsbetrekkingen uit vroeger dagen
vinden wij een verscheidenheid van feiten,
welke ons herinneren aan deze betrekkin
gen. Zij, die van Nederland kwamen om
zich in Denemarken te vestigen, waren
weibekend om hun bekwaamheid en zij
brachten met zich hun diiepe liefde voor
bloemen, dat symbool van schoonheid, dat
zo kenmerkend is voor uw bekoorlijke
landschap. Onze landen deelden gedurende
de laatste wereldoorlog hetzelfde lot. Dit
feit droeg grotelijks bij tot de versterking
van onze vriendschap en tot de saamhorig
heid van onze twee volkeren. Na de oorlog
hebben Denemarken en Nederland weder
om hun krachten verbonden in de gemeen
schappelijke inspanning om de vrede en
de vrijheid te bewaren. In de gemeenschap
van naties,verenigd in de defensieve Noord-
Atlantische Verdragsorganisatie, streven
wij er naar om door harmonieuze samen
werking dat gevoel van eenzaamheid te
overwinnen, waarover uwe majesteit
sprak."
Ondanks de gure Oostenwind zijn hon
derden Amsterdammers des avonds getuige
geweest van de uittocht der koninklijke
paren en hun hoge gasten, die het Konink
lijk paleis op de Dam verlieten op weg naar
het Concert aebouw. Hierover berichten wij
elders op deze pagina.
Morgen brengen Koning Frederik en
Koningin Ingrid van Denemarken met
Koningin Juliana en Prins Bernhard
bezoeken aan de bloemenveiling te
Aalsmeer, de Keukenhof te Lisse, paleis
Soestdijk te Baarn,,Hilversum en Hui
zen. Om 0.15 uur vertrekken het Deense
en het Nederlandse Koninklijk Paar
per auto van het paleis op de Dam naar
Aalsmeer, waar zij om 9.40 bij het ge
bouw van de Centrale Aalsmeerse vei
ling arriveren. Het bezoek aan de vei
ling duurt tot 10.10; daarna rijden de
vorstelijke bezoekers via Hoofddorp,
Heemstede (Cruquiusweg, Heemsteedse
Dreef, Raadhuislaan en Van Merlen-
laan) Bennebroek en Hillegom naar de
Keukenhof te Lisse.
Het bezoek aan de Keukenhof duurt
van 10.10 uur tot 11.25 uur, waarna via
de Haarlemmermeer, Aalsmeer, Mij
drecht, Vinkeveen en Hilversum naar
paleis Soestdijk wordt gereden.
Des middags om 14.30 uur bezichti
gen Koning Frederik en Prins Bernhard
in Hilversum Philips' Telecommuni-
catie-Industrie. Koningin Ingrid en Ko
ningin Juliana gaan om 15.00 uur naar
het Instituut tot Onderwijs van Blin
den te Huizen. De Vorstinnen rijden na
dit bezoek terug naar Amsterdam, waar
zij om 16.45 aankomen. Een kwartier
later arriveren ook Koning Frederik en
Prins Bernhard aan het paleis op de
Dam.
Des avonds omstreeks acht uur ver
trekken de Deense vorstelijke gasten
weer per trein naar Denemarken. Om
19.30 uur rijden zij in open rijtuigen
van het paleis via het versierde Dam
rak naar het Centraal Station.
Het is een goede zede aan geëerde gasten
het beste aan te bieden, dat men bezit. Het
is dus begrijpelijk dat Amsterdam giste
ren aan het Deense Koninklijke Paar een
concert door het Concertgebouw-Orkest
aanbood, want nog altijd heeft dit, ook in
het buitenland een aureool van uitzonder
lijkheid. En omdat de Deense koning zelf
een voortreffelijke musicus is, had dit
hoofdstedelijk gebaar dit keer nog een spe
ciale betekenis.
Nadat de zaal, die smaakrijk versierd
was met gele en oranje azalea mollis, rode
bougainvillea en varens, zich gevuld had
met een publiek van heren in uniform of
avondtoilet en dames, getooid met diverse
spitsvondigheden der haute couture, ver
schenen de vier vorstelijke bezoekers, die
plaats namen in een loge op het midden-
balcon. De twee volksliederen weerklonken
en daarna kon het eigenlijke concert on
der leiding van Eduard van Beinum een
aanvang nemen.
Het Ricercare van Hendrik Andriessen
(uit 1949) vertegenwoordigde de heden
daagse Nederlandse muziek en deed dat op
waardige zij het niet bijzonder uitbundige
wijze. Met de zestiende-eeuwse ricercare-
vorm heeft dit stuk alleen de veelheid en
uiteenlopendheid der themas gemeen een
veelheid, die hier enigszins brokkelig aan
doet, niettegenstaande de gedegen verwer
king. Men voelt steeds het grote vakman
schap, dat erachter schuilt, maar zelden
de noodzakelijkheid tot uiting. Hol effect
bejag is echter ostentatief afwezig, zodat
er een sympathieke indruk achterblijft.
Koning Frederik van Denemarken volgde
de uitvoering aan de hand van de parti
tuur, die door de stichting Donemus ter
beschikking was gesteld. Na de vertolking
mocht de op het podium geroepen compo
nist een ovatie in ontvangst nemen.
De rest van het eerste deel van het pro
gramma bestond uit twee felle contrasten:
een gepolijst juweel van Haydn (de sym-
phonie „Het Wonder") en een magische
bezweringsformule van Strawinsky (de
suite uit het ballet „De Vuurvogel").
Het is ondoenlijk, alle schoonheden te
noemen, die Haydn met kwistige hand over
dit werk (het dateert uit 1791, geschreven
gedurende zijn eerste verblijf in Londen)
uitstrooide. De gemakkelijkheid, waarmee
hij uit één motief het materiaal voor een
geheel symphoniedeel bouwde, zonder ooit
in eentonigheid te vervallen, is steeds weer
opnieuw verbluffend. Aan de verrassende
vondsten op het gebied der melodie, har
monie en instrumentatie komt geen einde.
Het orkest speelde het werk dan ook met
zulk een vreugde en virtuositeit, dat men
gaarne vergat, dat de dirigent nu en dan
de lichtheid opofferde aan de snelheid. De
doorzichtigheid der orkestklank kwam
daardoor soms in gevaar. Hier stonden
echter ongetwijfeld andere momenten
tegenover, bij voorbeeld het verrukkelijke
trio in het menuet, waarin een uiterste ver
fijning der klank bex-eikt werd.
In de pauze begaven de vorstelijke paren
zich met hun gevolg naai- de uit de zoge
naamde Blauwe Zaal herbouwde foyer. Er
waren fraaie kroonluchters aangebracht,
alsmede een Breitner en een Maris uit het
Stedelijk Museum opgehangen. In deze
sfeerrijke omgeving werd Eduard van Bei
num aan de koninklijke toehoorders voor
gesteld. Hij bood Koning Frederik een
gramofoonplaat aan, waarop aan de ene
zijde een uitvoering van de Derde Sympho-
nie van Willem Pijper (waarvan de diri
gent twee jaar geleden reeds de partituur
aan de vorst had geschonken) en aan de
andere zijde de Marsyas-suite van Alphons
Diepenbrock was opgenomen. De Deense
Koning sprak zijn bijzondere waardering
uit voor de uitvoering van de werken. Hij
zeide in het bijzonder te hebben genoten
van de svmphonie van Haydn.
Na de hervatting van het concert kon
Van Beinum alle troeven op tafel leggen
met de ,,Vuurvogel"-suite van Strawinsky
en van deze gelegenheid maakte hij dank
baar gebruik. De grandioze muziek, waarin
tederheid, demonie, mystiek en bezeten
heid verenigd zijn tot een adembenemend
geheel, stelt het orkest in staat in alle
facetten te schitteren. En hier toonde het
zich dan ook in grootse vorm. Men werd
beurtelings geschokt, betoverd, verschrrlrt,
gestreeld. Men kon eindelijk vergeten, dat
men op nette rood-trijpen stoelen zat. Het
publiek toonde terecht zijn grote dank
baarheid na deze prestatie.
Amsterdam had zieh tegenover de vor
stelijke bezoekers een goede gastheer be
toond.
PIERRE VERDONCK.
De Amerikaanse mejuffrouw V. B. K., die
onlangs in gijzeling werd gesteld, is Neder
landse geworden, doordat zij Zaterdag te
Rotterdam in het huwelijk is getreden met de
Rotterdammer R. L. H. V.
Door dit huwelijk werd haar gijzeling be
ëindigd. omdat men Nederlanders niet kan
doen gijzelen dan alleen krachtens een ge
rechtelijk vonnis. Het huwelijk werd vol
trokken in het Huis van Bewaring te Rot
terdam, nadat de rechtbank had beslist, dat
de ambtenaar van de burgerlijke stand voor
het huwelijk de fotocopie van het geboorte
bewijs van de Amerikaanse mocht gebruiken.
Zij was niet in het bezit van een origineel
geboortebewijs.
Meer dan de helft van de 4000 Zweedse
havenarbeiders die in wilde staking wa
ren. zijn Maandag weer aan het werk ge
gaan. De vakbond had gedreigd, hen te
royeren. De werkgevers hadden gewaar
schuwd, dat zij de mannen zouden doen
vervolgen wegens contractbreuk.
De staking had 20 havens, waaronder
Gothenburg, getroffen. De arbeiders in Go
thenburg staken nog. Zij staan onder lei
ding van een communist. Het geschil ging
over de bepalingen van een nieuwe loon-
overeenkomst met betrekking tot overuren
en nachtdienst.
Foto links boven: Koningin Juliana en Koning Frederik op weg van jic.t Centraal
Station naar het paleis op de. Dam. Foto links onder: Ten paleizc op de Dam werd
met welwillende medewerking van het Hof een statiefoto gemaakt van Hunne
Majesteiten, Koning Frederik (staande links), Koningin Ingrid (zittend links),
Koningin Juliana en Prins Bernhard.
