Theo van Reijn zeventig
Agenda voor
Haarlem
Koninklijke Shell groep rekent
op scherpe concurrentie
Voorlopige kennismaking met
Symphonia van Van Lier
Nachtelijke brand in
Canisius-college
te Nijmegen
Daar had ik altijd naar uitgezien
Wereldproductie overtreft vraag"
„Gunstig prijspeil voor West-Europa door
hoge verbruiksbelasting teniet gedaan"
CPN wil een regering
van P.v.d.A. en VVD
Hoe is het ontstaan?^
Motorrijder liet zich
door taxi aanrijden
EEN EEUW GELEDEN
3
Torengebouw verwoest;
grote waterschade
LIKDOORNS
Kunstmaand Amsterdam 1954
Billy Graham nam afscheid
van duizenden Londenaars
Londen spreekt bewering
van McCarthy tegen
GADESLAAN
V
Japanse dansgroep komt
naar Nederland
Ongeluk geënsceneerd om
verzekeringssom te krijgen
Groothandel bezorgd voor
belastingwijzigingen
Uit de Opregte Haarlem sche
Courant van 25 Mei 1854
DINSDAG 25 MEI 1954
Op Vrijdag 28 Mei hoopt de bekende Haarlemse beeldhouwer Theo van Reijn zijn
zeventigste verjaardag te vieren. Een dezer dagen heb ik de aanstaande jubilaris in
zijn atelierwoning bezocht en hem verzocht mij enige belangrijke feiten uit zijn
kunstenaarsloopbaan te vertellen. De beeldhouwer wilde mij die gegevens van harte
geven en spoedig zaten wij gebogen over allerhand illustrerend materiaal, als
krantenknipsels, foto's, critieken, enzovoorts, die gezamenlijk een soort strip vorm
den, die via de Prix-de-Rome, de eerste opdrachten, de evolutie naar de bouwbeeld-
bovwkunst, de terugkeer naar het realisme, voerde tot het grote werk, het beeld
bouwwerk aan de St. Eusebiuskerk te Arnhem, waaraan Theo van Reijn thans
werkzaam is. Het behoeft wel geen betoog dat een dergelijke opname in vogelvlucht
van een lang kunstenaarsleven slechts een heel vage impressie geeft van wat het
in werkelijkheid geweest is. Om de beeldspraak nog even aan te houden: de voor
stelling is niet alleen vaag, maar moet ook vertekend zijn. Want wie verzekert ons
dat de, door officiële erkenning gemarkeerde hoogtepunten op dezelfde plaats lig
gen als de door de kunstenaar zelf als beslissend gevoelde momenten? De op en
neer gaande ontwikkelingscurve welke in ieder kunstenaarsleven getrokken kan
worden, zal zelden parallel lopen met de lijn die de wisselvallige weg van het
succes aangeeft. Wanneer ik mij hieronder toch in hoofdzaak zal bepalen tot de
bekende feiten, dan is dat dus niet omdat ik deze het belangrijkste acht, maar
omdat een poging tot het geven van een „levensecht portret" binnen het bestek
van een krantenartikel niet mogelijk is en bovendien een veel ruimere kennis van
werk en leven van deze kunstenaar vereist, dan die waarover ik beschik.
Ik keer dus tot het plakboek terug en
vind daarin als eerste plaatje een afbeel
ding uit het blad „Panorama" van 1915,
waarop men de 31-jarige beeldhouwer,
met volle baard, neerhangende lokken en
een donker, peinzend oog ziet staan naast
het beeld van de zestiende-eeuwse kunst
schilder Pieter Aertsen, vervaardigd voor
het gebouw van Amsterdams Stedelijk
Theo van Reijn
Museum. Het was de eerste grote opdracht,
die Van Reijn uitvoerde. Een niet alleen
knap en enigszins traditioneel werkstuk,
maar getuigend van een echt talent. Drie
jaar eerder was het beeld: „Cain door de
pijl van Lamech gedood" in de wedkamp
in de Beeldhouwkunst met de goud-en mé
daille (eerste prijs) bekroond. Van Reijn
had daarmede de Prix de Rome gewonnen
en vertrok naar Italië en Frankrijk.
Het uitbreken van de oorlog in 1914
bracht hem in Nederland terug en hij ves
tigde zich in Haarlem. Hij betrok een ate
lier op het Phoenix-terrein, dat juist dooi
de, beeldhouwer Brommer verlaten was, die
tot professor aan de Amsterdamse Acade
mie was benoemd.
Na de eerste wereldoorlog had een merk
waardige opbloei van de Nederlandse ar
chitectuur plaats, een fenomeen dat aan
vankelijk hoog geprezen en later diep ver
guisd is. Dit deed de zogenaamde bouw-
beeld'houwkunst ontstaan met zijn even
merkwaardige styieringen en ornamentiek.
Van Reijn heeft aa-n deze beweging voluit
deelgenomen, al mag niet vergeten worden
dat hij te zelfd-ertij-d ook verscheidene por
tretten maakte, waaronder het krachtig
monumentale van Charles Boissevain. An
dere bekende tijdgenoten zijn in d-e loop
der jaren door Van Reijn geportretteerd,
onder andere dr. Ja-c. P.Thysse, Kamerlingh
Onnes, dr. Bredius en mr. dr. A. baron
Röell. De overzichtstentoonstelling van
Van Reijn's beeldhouwwerk, die vijf jaar
geled'en in het Frans Halsmuseum gehou
den is, gaf duidelijk te zien hoe de beeld
houwer zich in later jaren van de sterke
stylering der vormen heeft losgemaakt en
overging tot een meer realistische uitbeel
ding, waaruit het idealisme der midden
periode echter niet gebannen was. Het
beeld „Inspiratie" vervaardigd voor het
Haarlemse stadhuis in 1926 staat nog
geheel in het teken der decoratieve sty
lering.
In 1937 maakte Van Reijn het beeld
houwwerk voor de Gereformeerde kerk
aan de Kloppersingel. Van weer later da
tum zijn de grote beelden van het Amstel-
station in Amsterdam. Het monument ter
herinnering aan de drooglegging van het
Wieringermeer kwam in 1942 gereed. Na
tuurlijk mag in dit blad niet onvermeld
blijven het beeld „de aankondiging van het
nieuws" symboliserend, dat zich in de hall
ADVERTENTIE
van het gebouw van Haarlems Dagblad
bevindt.
De werkzaamheden aan de Eusebiuskerk
te Arnhem, welke onder leiding van archi
tect B. T. Boe ij inga herbouwd wordt, is
zeer omvangrijk. Talloze kapitelen en zo
genaamde „hogels" (dat zijn de kleine fi
guurtjes welke de luchtbogen versieren)
zijn reeds door Theo van Reijn ontworpen
en door zijn uitvoerder in steen gehakt.
Het is een opgave welke van de kunstenaar
veel intentie en fantasie vraagt en wij ver
heugen ons er over dat Theo van Reijn,
wiens gezondheid de laatste jaren enigszins
geleden heeft, in deze boeiende arbeid zijn
talent en la-n/ge ervaring nog volkomen tot
hun recht kan doen komen en daaruit nog
zoveel levensvreugde kan puren.
OTTO B. DE KAT.
In de afgelopen nacht heeft een felle
brand gewoed in het Canisius-college aan
de Berg- en Dalseweg te Nijmegen. De
brand is omstreeks halftwaalf ontstaan in
een kast van een recreatiezaal. Het vuur
had, voor het ontdekt werd, zich een weg
gebaand naar een trap van een der onge
veer 25 meter hoge geveltorens. Het vuur
werd hier als in een schoorsteen omhoog
gezogen. Weldra stond de toren in lichter
laaie en sloegen de vlammen uit de spits.
In het gebouw, waarin ruim 300 interne
leerlingen verblijven en ongeveer 100
priesters, ontstond grote opschudding. Met
tientallen bramdiblusapparaten poogde men
aanvankelijk nog het vuur meester te wor
den, maar dit bleek onmogelijk. De inmid
dels gearriveerde brandweer bestreed van
de hoog uitgeschoven Magirusladder het
vuur in de toren en tastte in het gebouw
de brandhaard aan. Het torengebouw
brandde echter vrijwel geheel uit. Door de
grote hoeveelheden water werd aanzien
lijke schade aangericht in het gebouw. Tot
in de morgenuren duurde de blussing
voort. De oorzaak van de brand is nog on
bekend.
„Dossier Mussolini" vals
Het Italiaanse blad „II Messagero" is tot
de slotsom gekomen, dat het „Dossier Mus
solini", Waaruit Guareschi, de schrijver
van Don Camillo, voor Alcide de Gasperi
bezwarende documenten had gepubliceerd,
vals is. Het weekblad „Oggi" heeft aange
kondigd de publicatie van de documenten
van het dossier stop te zetten.
ADVERTENTIE
TT ET resultaat van Castella Pa-
*--*-rels was eenvoudig verbluffend.
Binnen 20 minuten had ik mijn was
kraakhelder aan de lijn hangen. Dit
is juist waar ik altijd naar heb uit
gezien. Daarom wil ik U mijn blijd
schap en dankbaarheid uiten. Voor
mij staat het vast, dat dit het won
dermiddel is voor
deze tijd, waarin
alles vlugger
economischer
willen.
Zo schrijft ons één van de vele tiendui
zenden huisvrouwen die opgetogen zijn
over de snelle en fantastische resultaten,
die zij bereiken met Castella Parels, het
wasmiddel van de nieuwe tijd.
Castella Parels strooit men zo in het wa
ter en direct ontstaat verrukkelijk schuim.
Geen papje vooraf te maken! Alle vuil
trekt enorm snel uit het goed: in paniek
vluchten de vuilste vlekken. Eén maal
spoelen is genoeg. Deze nieuwe, veel kor- rjn,g
99
In het verslag van de Koninklijke Shell-
groep over 1953 gewaagt deze van een gro
tere concurrentie, die zich naar verwacht
wordt nog zal verscherpen. De wereldpro
ductie van olie is wederom gestegen.
Het netto resultaat der groep is 130 mil-
lioen ponden (vorig jaar 125 millioen). Na
de voltooiing van het huidige bouwpro
gramma zal de Shellvloot een draagvermo
gen hebben van 3.5 millioen ton.
Het jaar 1953 kenmerkte zich door een
toenemende bedrijvigheid in de aardolie-
indiustrie, die wederom haar aandeel in de
voorziening in de energiebehoeften van de
wereld verhoogde en thans ongeveer de
helft van alle verbruikte energie levert.
De stijging in het totale olieverbruik was
ongeveer gelijk aan die gedurende 1952,
doch varieerde voor de verschillende pro
ducten. Zo steeg de vraag naar benzine,
kerosine, gas- en dieselolie meer dan die
naar stookolie.
Zowel de capaciteit voor de winning van
ruwe olie als voor de verwerking er van in
raffinaderijen was groter dan de onmiddel
lijke behoefte en dientengevolge bestond
er neiging tot overproductie. Zelfs vlieg-
benzine, waarvan de levering na het sluiten
van de raffinaderij te Aba-dar. met moei
lijkheden gepaard was gegaan, was tegen
het einde van het jaar in voldoende hoe
veelheden beschikbaar. De in de Verenigde
Staten getroffen speciale maatregelen ter
verhoging van de productie van vlieg-
benzine konden worden ingetrokken.
Daar het aanbod van olieproducten ster
ker toenam dan de vraag, werd het ver
slagjaar gekenmerkt door grotere concur
rentie. Bovendien begon in 1953 het in
de Sovjet-invloedssfeer gelegen gebied
wederom als leverancier van olieproduc
ten aan de Westerse landen op te treden,
al waren de hoeveelheden betrekkelijk ge-
we
en
Vvliegt nu door
de was heen!
tere wasbehandeling is ook veel beter voor
alle textielweefsels: ondanks de geweldige
waskracht van Castella Parels is er van
slijtage-in-de-was geen
sprake meer.
En U staat versteld
van de blankheid, de
helderheid en de zacht
heid van alle goed, dat
U behandelt met dit
wonder-wasmiddel.
Volg de beste raad. die U ooit werd ge
geven: haal nog vandaag Castella Parels
(47 ct. per pak) in huis!
De uitbreiding van de wereldtanker-
vloot met nieuwe schepen met een draag
vermogen van in totaal 3X millioen ton
was groter dan in enig vooral gaand jaar
en verwacht mag worden dat zij zich in de
komende twee jaar zal bestendigen. Dien
tengevolge was de stemming op de tank-
vrachtenmarkt in 1953 gedrukt. In het
mid'den van het jaar bereikten de vrachten
het laagste peil sedert 1949. In 1953 kwa
men de gemiddelde tankvrachten circa 40
percent lager te liggen dan in 1952. Of
schoon de tarieven eind 1953/begin 1954
VERWIJDERD MET
WONDEROLIE
Weg met onhandige likdoornringen en gevaar
lijke scheermesjes. Een nieuw vloeibaar middel,
NOXACORN, neemt de pijn weg in GO seconden.
Eeltplekken en eksterogen verschrompelen
met wortel en al.
Bevat gezuiverde wonderolie, jodium en het
pijnstillende benzocaïne. Een flesje NOXA
CORN Antiseptisch Likdoornmiddel van f. 1.36
bespaart U veel ellende.
DINSDAG 25 MEI
Stadsschouwburg: „Maria Stuart", Haagse
Comedie, 7.30 uur. Concertgebouw: Noordh.
Philh. Orkest, 8 uur. Frans Hals: „Verzwegen
Verleden", 14 jaar, 8 uur. Lido: „Warenhuis
op stelten", alle leeftijden, 2, 4.15, 7 en 9:15
uur. City: „Gekke toeristen", alle leeftijden,
7 en 9.is uur. Luxor: „BerlijnOost-
zóne!" 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Rembrandt:
„Roman Holiday", alle leeftijden, 7 en 9.15
uur. Palace: „Vergeef mij!", 18 jaar. 7 en
9.15 uur. Roxy: „Amsterdam bij nacht", 14
jaar, 8 uur.
WOENSDAG 26 MEI
Minervatheater: „Kleurenpracht van Zuid-
Afrika", Jan P. Strijbos, 8.15 uur. Hotel „De
Leeuwerik", Kruisstraat: uitvoering door
leerlingen van Cor Teves, 7 uur. Frans Hals:
„Verzwegen Verleden", 14 jaar, 2.30. 7 en
9.15 uui'. Lido: „Warenhuis op stelten", alle
leeftijden. 2. 4.15, 7 en 9.15 uur. City: „Gekke
toeristen", alle leeftijden, 2.15, 7 en 9.15 uur.
Luxor: „BerlijnOostzóne!", 18 jaar, 2,
7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Roman Holiday",
alle leeftijden. 2. 4.15, 7 en 9.15 uur. Palace:
„Vergeef mij!", 18 jaar. 2, 4.15. 7 en 9.15 uur.
Roxy: „Joe Brown als de pechvogel", alle
leeftijden, 2.30 uur. „Amsterdam bij nacht",
14 jaar, 8 uur.
In een bijeenkomst van het partijbestuur
van de Communistische Partij Nederland,
ter bespreking van de uitslag van de ver
kiezingen voor de Provinciale Staten, heeft
de algemeen secretaris van de partij, de
heer P. de Groot, onder meer verklaard,
dat de tijd begint te rijpen voor een actie
vere rol van de C.P.N. in het Nederlandse
politieke leven. De mogelijkheden beginnen
te groeien, die de C.P.N. in staat stellen
haar gewicht in de schaal te werpen ten
gunste van een verandering' in de politieke
machtsverhoudingen, zo zei hij. Hij achtte
het niet te vroeg om te denken over een
regering, die hoofdzakelijk zou steunen op
de P. v. d. A. en de V.V.D., „zonder katho
lieken van de richting-Romme". Hij ver
klaarde, dat zulk een regering, indien haar
buitenlandse politiek op internationale ont
spanning zou zijn gericht, een stap vooruit
zou zijn en dat de C.P.N. bereid is mede te
werken aan het tot stand komen ervan.
De heer De Groot stelde voor de commu
nistische leden van de Provinciale Staten
te adviseren om, waar dit mogelijk is, op
te treden voor en hun medewerking te ver
benen tot het samenstellen van colleges van
'Gedeputeerden uit P. v. d. A. en V.V.D.,
met uitsluiting van de K.V.P. Hij zei voorts
dat de verkiezingsuitslag als geheel niet
ongunstig is en een zeer goed uitgangspunt
voor de vooruitgang van de C.P.N. in de
naaste toekomst biedt. Voorts merkte hij
op dat „de strijd tot het verwezenlijken
van het onmiddellijke doel der C.P.N.
het heroveren van de nationale zelfstan
digheid in nauw verband staat met de
uitkomst, van de grote strijd tussen het
Amerikaanse imperialisme en het kamp
van het socialisme onder aanvoering van
de Sovjet-Unie".
Hij verklaarde, dat de C.P.N. haar strijd
voor de nationale zelfstandigheid tot nieu
we terreinen moet uitbreiden: „tegen de
bevoorrechting van Amerikaanse onder
nemingen boven Nederlandse, tegen de
West-Duitse concurrentie op het gebied
van handel, transport en industrie, tegen
de bedreiging van de Nederlandse markt
en zijn buitenlandse afzetmarkten door de
Amerikaanse landbouwoverschotten, voor
de bescherming van de Nederlandse koop
vaardij tegen Amerikaanse discriminatie".
Hij sprak 'zich voorts uit voor een vriend
schappelijke regeling van de verhouding
met Indonesië, „tegen verscherping van
het Nederlandse optreden tegen Indonesië
onder druk van Amerika" en voor snelle
overdracht van Nieuw Guinea aan Indo
nesië.
De heer De Groot zei, dat de oriëntering
van de C.P.N. op een eenheid van actie
tussen socialisten en communisten aller
minst betekent dat de communisten zich
zouden afkeren van gelovige werkers, het
zij katholieken of protestanten. „Integen
deel, wij zullen ons best doen om nader
tot hen te komen en vooral om de absoluut
verkeerde voorstelling uit de weg te rui
men alsof onze partij zich de bestrijding
van het geloof ten doel zou stellen".
Na bespreking van enkele interne partij-
zaken zei de heer De Groot, dat in de loop
van de tijd een aantal agenten van de
Binnenlandse Veiligheidsdienst in de C.P.N.
zijn ontdekt en verwijderd en dat daarbij
de ervaring is opgedaan „dat onwettige,
ondergrondse spionnage- en provocateurs-
arbeid in deC.P.N. georganiseerd wordt
door officiële overheidsinstanties." Volgens
de heer De Groot had een wegens crimi
nele misdrijven veroordeelde de vrijheid
verkregen op voorwaarde dat hij als provo
cateur de C.P.N. zou binnendringen. „De
C.P.N. zal overgaan tot het bekend maken
van enige van deze praktijken van de ge
heime politie en de vijfde colonne van
Amerika in onze democratische rechtsstaat"
I zo zei hü.
De stichting „Kunstmaand Amsterdam'1
heeft ook voor dit jaar een reeks van
kunstmanifestaties in de hoofdstad geor
ganiseerd. Het is de vierde keer dat deze
jaarlijkse kunstmaand gehouden wordt.
Elk jaar is men tot óe verheugende ont
dekking gekomen, dat de belangstelling
voor deze kunstgebeurtenis groeiende is.
De directeur van de stichting, de heer Jan
Huckriedè, sprak hierover zijn grote vol
doening uit in een woord van welkom,
waarmede hij het openingsconcert van de
Kunstmaand, dat gisteravond in de Bach-
zaal van het Amsterdams Conservatorium
gegeven werd, inleidde. De directeur gaf
na zijn toespraak het woord aan de Am
sterdamse wethouder mr. A. de Roos, die
zijn tevredenheid uitte over het geestdrif
tig ondernomen werk der stichting, dat hij
van belang achtte voor de voorgenomen
geleidelijke uitbreiding van het concert
leven in Amsterdam.
Dit eerste concert werd verzorgd door
het Kunstmaand Kamerorkest, dat onder
leiding van Anton Kersjes zijn optreden
begon met de uitvoering van Haydn's Acht
ste Symphonie (Le Soir). Er werd vrij
verdienstelijk gemusiceerd, maar tot een
waarlijk overtuigend spel kwam men niet.
De muzikale bedoeling bleef in de opzet
steken en zelfs kon men niet steeds van
een voldoende intonatie-zuiverheid spre
ken. Op eenzelfde plan bleven ook de uit
voeringen van Schubert's balletmuziek uit
„Rosamunde", waarvoor met te grote te
rughoudingen en overdreven lange ferma-
tes gepoogd werd een expressief accent te
bereiken.
In eerste uitvoering bracht het orkest de
Symohonia voor twee groepen strijkinstru
menten, hoorns en pauken van Bertus van
Lier. Het werk, gecomponeerd in opdracht
van de stichting Kunstmaand Amsterdam,
kwam verleden week Vrijdag gereed. Om
de uitvoering van de symphonia behoorlijk
voor te bereiden, ontbrak dus de tijd en
dat was merkbaar. Voor zover dit uit de
vertolking op te maken was, had men hier
LONDEN (Un. Press) Dr. Billy Gra
ham, de Amerikaanse evangelist heeft zijn
Londense kruistocht Zaterdag beëindigd
met een bijeenkomst in het Wembley-sta-
dion, waar meer dan 120.000 toeschouwers
het grootste aantal mensen dat er sinds
1923 bijeen was geweest waren heen
getrokken. Graham's sermoen werd uit
gezonden. Via een net van telefoonlijnen
waren vele steden van de Kanaalkust tot
Schotland met Wembley verbonden.
„Men zei mij," aldus Graham, „dat toen
ik naar Engeland kwam, de zaken hier an
ders lagen. Maar ik ben nu van gevoelen
dat de Geest van God over Groot-Brittan-
nië waart met een grotere snelheid dan ooit
tijdens de 20ste eeuw het geval is ge
weest."
Des middags had Graham al een „af-
scheidsdienst" gehouden in het athletiek-
stadion „White City", waar 67.000 toehoor
ders zaten samengepakt; 10.000 mensen die
geen plaats konden vinden, dromden naar
het naburige voetbal terrein van Queen's
Park Rangers om daar via luidsprekers
Graham's woorden te kunnen volgen.
De laatste woorden van de openlucht-
dienst werden gesproken door de aarts
bisschop van Canterbury. In zijn gebed
vroeg hij dat God „deze grootse Christe
lijke poging" en zijn Amerikaanse initia
tiefnemers zou zegenen.
te doen met esn compositie, waaraan een
volledige' vrijheid opeisende contrapunt-
techniek ten grondslag ligt. Maar het stem-
menweefscl lijkt te dicht geweven. Althans
in de uitvoering doemde het vaak voor mij
op als een rookgordijn, waardoorheen vage
thema-gestalten merkbaar werden, die te
goed van gehalte leken om zo gecamou
fleerd te worden. Het objectief muzikale
element, dat soms de kans kreeg om zich
met meer klaarheid, en dan voortreffelijk
te laten gelden, kwam meermalen in con
flict met een romantische nadrukkelijke
geladenheid van Mahleriaans allure.
Dit verschijnsel gaf, in de uitvoering al
thans, de indruk van een psychische hete
rogeniteit, die de kunstzinnige eenheid van
de symphonia in de weg staat. Maar mo
gelijk kan een werkelijk goede vertolking
die indruk wijzigen. Bij deze gelegenheid
kon men nog nauwelijks spreken van een
generale repetitie. Het Kunstmaand-Orkest
dat men eigenlijk niets verwijten kan, moet
nog maar eens terugkomen met Van Lier's
Symphonia.
Tn plaats van Erna Spoorenberg, die vrij
plotseling door ziekte verhinderd was.
werkte de bas Guus Hoekman aan het
concert mede. Hij vertolkte eerst Mozart's
aria „Non so d'onde viene" (K.V. 512) met
waardigheid en fraaie stemklank. En na
de pauze kon hij zijn geestige voordracht-
capaciteiten voortreffelijk in dienst stel
ten van twee liederen, „Prüfung des Küs-
sens" en „Mit Madeln sich vertragen" van
Ludwig van Beethoven, waarbij het orkest
hem met zorg begeleidde.
P. ZWAANSWIJK.
MISCHA ELMAN WEGENS ZIEKTE
NIET NAAR NEDERLAND
De violist Mischa Elman heeft wegens
ziekte zijn concerten in België en Neder
land moeten afzeggen. De recitals in Den
Haag en Amsterdam op respectievelijk 28
en 31 Mei gaan dus niet dtoor.
door seizoeninvloeden enigszins aantrok
ken, zijn zij sedert dien weer gedaald en
het is niet te verwachten, dat hierin in
1954 verbetering komt.
Financiële positie
De voortgaande daling van de tank-
vrachten leidde tot een belangrijke vermin
dering van de inkomsten. In normale om
standigheden is de exploitatie van tank
schepen behoorlijk winstgevend. In tegen
stelling edhter tot 1951 en 1952, toen de
vrachten uitzonderlijk hoog waren, werden
in 1953 de kosten (inclusief afschrijvin
gen) nauwelijks goed gemaakt.
Aan de bijzondere olieverkopen, waar
aan de groep vooral in 1952 had bijgedra
gen oan de tekorten te helpen dekken, ont
staan door het uitvallen van de leveringen
uit Iran, kwam in het verslagjaar een
einde. De stijging in de normale verkoop
bleef echter ruimschoots gehandhaafd.
De resultaten van de belangrijke Shell
Oil Company in de Verenigde Staten ver
toonden dit jaar een aanzienlijke verbete
ring
Uit het netto resultaat van de groep over
1953 is 22.136.010 ponden sterling als divi
dend ter beschikking gesteld van de beide
moedermaatschappijen, de Koninklijke en
de Shell.
„Belangrijke kapitaaluitgaven zijn on
vermijdelijk, wil de groep haar posi
tie handhaven. De kapitaaluitgaven
gedurende de laatste drie jaar hebben
in totaal meer dan 572 millioen ponden
sterling bedragen en te verwachten is,
dat zij in de naaste toekomst van de
zelfde orde van grootte zullen zijn.
Daar in de wereld de potentiële pro
ductie- en verwerkingscapaciteit de
vraag overtreft, moet worden ver
wacht, dat de concurrentie scherper
zal worden. Daar bovendien de kos
ten nog steeds toenemen, worden de
voordelen van de voortdurende groei
in het wereldverbruik een stijging,
waaraam ook de groep verwacht haar
aandeel bij te dragen hierdoor ten
dele teniet gedaan", aldus het verslag.
„In dit licht bezien, is het van groot be
lang dat de groep in de concuirentiemoge-
lijkheid met andere internationale olie
maatschappijen relatief niet wordt achter
gesteld. In één opzicht is dit voor de groep
helaas im sterke mate wel het geval, door
dat men in Nederland en Engeland, waar
de drie top-werkmaatschappijen zijn ge
vestigd, geen fiscale tegenmoetkoming kent
voor een extractieve industrie, die er door
wordt gekenmerkt, dat haai- reserves aan
olie of andere mineralen uitgeput raken.
De regeringen van de Verenigde Staten en
Canada hebben reeds vele jaren de rede
lijkheid van een belastingvrije reserve voor
dit doel ingezien en deze bepalingen zoda
nig gehanteerd, dat de in deze landen ge
vestigde maatschappijen bij de bestaande
concurrentie een belangrijke voorsprong
hebben verkregen. In de 'laatste tijd zijn
ook in sommige andere landen dergelijke
regelingen van kracht geworden, doch el
ders heeft de groep tot nu toe vergeefs
hierop aangedrongen".
Dit acht de groep te meer teleurstellend
omdat, hoewel de wereldprijzen voor olie
producten in verhouding tot die van andere
goederen laag zijn gebleven, dit voordeel
voor de consument in enkele landen, met
name in West-Europa, volkomen teniet is
gedaan door de enorme verhogingen van
de verbruiksbelastingen. Door de zeer
grote betekenis van het verkeer heeft dit
een kostprijsverhogende werking in alle
geledingen van het economische leven tot
gevolg.
De olie-industrie ondervindt het nadeel
dat door deze zware belastingen het ver
bruik wordt belemmerd. Nog ernstiger is,
dat de kosten van het -levensonderhoud
hierdoor worden opgedreven, hetgeen weer
zijn terugslag heeft op de concurrentie
positie van de betrokken landen in de we
reldhandel.
LONDEN (Reuter) De Britse regering
heeft de beschuldiging van McCarthy, dat
Groot-Brittannië voornemens zou zijn wa
pens naar communistisch China te ver
schepen, tegengesproken.
De parlementaire staatssecretaris van
defensie, Nigel Bii-ch, verklaarde, desge
vraagd in het Lagerhuis, dat het weliswaar
ae politiek der regering is de uitvoer van
conventionele wapens naar landen van het
Gemenebest en andere bevriende staten toe
te staan, maar dat er een verbod rust op de
verkoop van wapens van alle typen naar
het Sovjet-blok en China.
r
Er zijn twee woorden gade: het ene
betekent echtgenoot, het tweede aan
dacht. Zou gade in het bovenstaande
woord echtgenoot betekenen, dan zou
men moeten denken aan het mis
handelen van de huwelijkspartner. Wij
zullen het dus maar houden op de be
tekenis: aandacht, opmerkzaamheid,
acht (denkt u maar aan: acht slaan
op). Het werkwoord wordt alleen ge
bruikt voor een waarneming die niet
kortstondig of vluchtig is en daaruit is
te verklaren dat het langzamerhand de
bijbetekenis heeft gekregen van: een
wakend oog over iemand laten gaan,
iemand beschermen. Men gebruikt het
in die zin speciaal van Hemelse mach
ten. Bekend is het gedichtje van De
Génestet dat begint met de woorden:
U volgen op uw levenspaên Twee Eng-
len, die u gade slaan.
Om de aandacht te vestigen op de gevaarlijke toestand bij het kruispunt van de
Rijksweg te Laren (N.H.), waar Zaterdagmiddag bij een verkeersongeluk zeven
personen loerden gewond, hebben enige personen in de nacht van Zaterdag op
Zondag geprobeerd, het wegdek bij het kruispunt met doodskoppen te beschilderen.
De politie heeft dit toen echter verhinderd, maar kon niet voorkomen dat in de
nacht van Zondag op. Maandag toch achttien grote witte doodskoppen op de weg
verschenen. De schilders aan het werk.
PARIJS (U.P.) Een Japanse dans
groep die ook in Nederland voorstellingen
zal geven, treedt vandaag voor het eerst
op in het Theater Marigny in Parijs.
De groep, die elf leden telt, staat onder
leiding van mevrouw Miho Hanayagui en
wordt gevormd door zes danseressen, een
danser en drie musici. De voorstellingen
worden gegeven in nationale costuums en
omvatten de Japanse Mai en Odori dan
sen en folkloristische liederen. De muziek
voor de begeleiding zal typisch Japans zijn.
Nu hun optreden in Parijs zullen de dan
sers en musici voorstellingen geven in
Scandinavië, Nederland en Zuid-Amerika.
De 39-jarige bouwvakarbeider J. van H.
uit Den Haag was in November van het
vorige jaar de trotse eigenaar van een
nieuwe motorfiets. Hij kreeg er echter een
ongeluk mee, waardoor zijn motor nogal
veel schade opliep, die niet door ver
zekering gedekt werd. Hij bedacht een lis
tig plan. Met een vriend, de 31-jarige expe
diteur A. K. M. zocht hij een taxi-chauf
feur, de 46-jarige H. J. E. op, en samen
ontwierpen ze een fraai ongelukje. In de
Cornelis Jolstraat in Scheveningen werd
's avonds in het duister een aanrijding ge-
ensceneerd. De politie werd erbij gehaald.
Er werd proces-verbaal opgemaakt. De
eigenaar van de taxi-onderneming, waar de
chauffeur werkte, was verzekerd. De poli
tierechter veroordeelde de taxichauffeur, die
„ruiterlijk" alle schuld op zich nam tot
25,boete.
Zeker van zijn zaak claimde de motor
eigenaar 500.bij de verzekeringsmaat
schappij voor de schade aan zijn motorfiets.
Maar de verzekeringsmaatschappij ging
inmiddels failliet. De taxi-onderneming
weigerde de vordering, die inmiddels
wegens loonderving en dergelijke tot 1700
was opgelopen, te betalen.
Vorige week kwam de Haagse politie
achter het snode plan. De drie samenzweer
ders zitten nu in het gevang.
H. wordt nu ten laste gelegd, dat hij ge
poogd heeft oplichting te plegen en dat hij
een meineed heeft afgelegd voor de politie
rechter. M. en E. wordt verweten dat zij
medeplichtig zijn aan deze poging tot op
lichting en dat zij een valse verklaring in
een authentieke acte hebben doen opnemen.
Ze zijn alle drie oude bekenden bij de
politie.
ADVERTENTIE
Door het Verbond van de Nederlandse
Groothandel ingediende bezwaren tegen
het oorspronkelijke ontwerp van wet Om
zetbelasting 1952 zijn voor de regering aan
leiding geweest een aantal wijzigingen in
het wetsontwerp aan te brengen, waardoor
hetzij ten volle, hetzij in belangrijke mate
aan deze bezwaren wordt tegemoet ge
komen.
Ongerustheid is evenwel bij de groot
handel ontstaan over het in de nota van
wijziging vervatte voorstel van de rege
ring om de Omzetbelasting op groothan
delsleveringen aan andere ondernemers
dan kleinhandelaren te verhogen van op
X percent, aangezien men meent, dat hier
door de bestaansmogelijkheid van een groot
deel van de groothandel in het gedrang
zal komen. Voor dit punt heeft thans ook
het Verbond van de Nederlandse Groot
handel de aandacht van de Tweede Kamer
gevraagd.
Lagerhuisletlen krijgen opslag
De leden van het Britse Lagerhuis heb
ben Maandag, met 280 tegen 166 stemmen,
besloten hun salarissen met 50 procent te
verhogen tot 15.000 gulden per jaar. De re
gering had een jaarlijkse onkostenvergoe
ding van 5000 gulden voorgesteld, omdat de
salarisverhoging wellicht niet zou worden
begrepen.
PARIJS. De Fransche regering heeft
eene depêche naar Athene gezonden,
waarin bij het bewind van den Koning
Otto met kracht wordt aangedrongen, de
renten te betalen van de in 1828 ver
strekte geldleening van honderd millioenen
francs. Ingeval het Grieksche bewind in
gebreke mogt blijven om aan deze vor
dering te voldoen, zullen Athene, de
Pyraeus en andere gewigtige plaatsen in
dat land door de Fransche krijgsmagt
worden bezet, dewelke dan tevens een
einde zou kunnen maken aan de zee
roverij in den Griekschen archipel, welke
door het Grieksche bewind aangemoedigd
schijnt te worden. Tot de zeerovers be-
hooren vele gelukszoekers, waarvan er
onlangs 2000 in Macedonië zijn aangeko
men, onder aanvoering van zekeren
Chamikaratasso, een gewezen adjudant
\an Koning Otto.
Men spreekt van verregaande wreed
heden, door die lieden gepleegd, die 150
Turken, zoowel mannen, vrouwen als
kinderen, in eene kerk bijeendrevsn en
het bouwwerk in brand staken» zoodat
allen levend verbrandden.
