Onze puzzle
van de best^pp"*^
Amerikaanse shag!
Zwolle maakt zich op
voor grandioos festijn
Agenda voor
Haarlem
Minister Kernkamp won glansrijk
het steekspel over het Statuut
j J\yl/ voortaan
Uw eigen Amerikaan
Noordh. Philharmonisch Orkest zal
opera „Faust" in hangar begeleiden
SCHOOLBOEKEN
Jan van Ees veertig
jaar acteur
Tweede Kamer
ZATERDAG 17 JULI 1954
3
HL DE VRIES
Kerkelijk Nieuws
Examens
N.V. MIJ. „HOLSTER"- OVERVEEN
Centrale verwarming
Airconditioning
Aut. oliestook
Teddy gevoerde
windbreakers 42.50
„Wat een geluk, dat we Aspirin
bij ons hebben, voor 't geval
we verkouden worden".
Lei bij aankoop op het Bayer-kruis,
het teken van echtheid en zuiverheid.
In Zwolle, de hoofdstad van Over\jseI,
staan grote gebeurtenissen op stapel. Want
deze stad, onder meer bekend om haar
Joan Cele, Thomas a Kempis, Thorbecke
en Potgieter, gaat zich scharen in de rij
van Nederlandse steden, die z.o af en toe
door groots opgezette manifestaties van
zich doen horen. Zwolle gaat nu binnenkort
bewijzen, dat ook het Oosten van ons land,
dat vooral volgens sommiger vooroordelen
zowel industrieel als cultureel is ingesla
pen, in feite springlevend is en een goede
toekomst tegemoet gaat.
Het was voor de Zwollenaren, die terecht
trots zijn op hun reeds van verre zichtbare
Peperbus, hun prachtige Sassenpoort (een
herinnering aan de gloriedagen van de
Zwolse Gilden) en hun Grote Markt, waar
de Grote Kerk met haar uit 1720 dateren
de Schnitger-orgel domineert, niet moge
lijk, reeds eerder op zulk een wijze van
zich te doen spreken. De vier Zwolse win
keliersverenigingen, die voor het welslagen
van een dergelijk gröot feest in pais en
vreê zouden moeten samenwerken, konden
tot dusver een dergelijke samenwerking
niet tot stand brengen. De middenstander
hartstochtelijk individualist als hij is
wenste ook geen overheidsbemoeiing. Doch
na enige jaren van moeizaam praten en
nog eens praten is er daar iets unieks ge
beurd: in plaats van zich af te matten in
een felle concurrentiestrijd hebben de vier
organisaties eendrachtig de schouders ge
stoken onder een werk, dat blijkt de
grootte van het succes venredig te zijn
aan die van de opzet hen zeker geen
windeieren zal leggen. Bij deze krachtsin
spanning ondervinden zij grote steun van
het gemeentebestuur, de gemeentelijke
commissie voor de feestweek en de plaat
selijke v.v.v.
Stille revolutie
stadsschoon ten goede kwamen. En nu doet
zich dan voor de Zwolse zakenwereld een
unieke gelegenheid voor, om zich naar bui
ten te tonen.
Onder het motto „Zwolle Eén" hebben
de samenwerkende verenigingen nu een
veelomvattend programma samengesteld,
dat de Zwollenaren en niet alleen hen,
want men hoopt evenzeer op belangstel
ling uit de omgeving met een straal van
ongeveer vijftig kilometer van 28 Juli
ADVERTENTIE
voor alle inrichtingen voor onderwijs
SCHOOLBOEK-HANDEL
Jucohif nest raai 3 Geil. Oude Gracht 27-270
Bjjna f2500 heeft een 40-jarige ser
veerster uit Rotterdam, Hortensia van G. af
getroggeld van een Amsterdamse rijwiel
hersteller door hem verhalen op de mouw te
spelden over rijke ouders, een grote erfenis
en andere verdichtselen van soortgelijke
aard. Nu betaalt zij het „geleende" geld in
termijnenu van f 15 per maand teruf. Maar
bovendien zal zij drie maanden in de gevan
genis moeten doorbrengen, het onvoorwaar
delijk deel van de tien maanden die de
rechtbank haar heeft opgelegd. De officier
had tien maanden onvoorwaardelijk geëist.
„Verzoeke geen vuurpijlen!" riep Jan
van Ees uit, toen een A.N.P.-correspondent
hem kwam opzoeken naar aanleiding van
de omstandigheid dat het op 1 Augustus
veertig jaar geleden is, dat hij zijn eerste
voetstappen op het toneel zette. Hij is dus
niet van plan feestelijk te gaan jubileren,
deze vitale en nog vrij jeugdige acteur, die
in zijn carrière een grote veelzijdigheid aan
de dag heeft gelegd. Binnenkort gaat hij
zijn krachten wijden aan de Hoorspelkern
van de Nederlandse Radio Unie. Hij heeft
in de afgelopen jaren veel radiowerk ge
daan, en passant een boek geschreven en
doet nog het een en ander aan cabaret.
Maar zo is het niet begonnen.
Toen de jonge Jan van Ees, in 1896 ge
boren, van de H.B.S. kwam, deed hij zijn
entrée op een kantoor met de bedoeling
naar Indië te worden uitgezonden. Het be
viel hem totaal niet. Het toneel trok hem
en ook al dank zij zus Annie, die toen bij
Verkade speelde, kreeg hij als volontair
een kans bij het gezelschap Van Eiisden,
dat destijds het Rotterdams Toneel vorm
de. Daar speelde onder anderen de oude
Louis Chrispijn, die de jongen wel een
handje wilde helpen. Het jaar daarop, in
1915, kwam Jan van Ees eveneens bij Ver
kade, waar hij enkele kleinere rollen speel
de. Maar in 1917, toen Cor van der Lugt
Melsert met Annie van Ees zijn Hofstad
Toneel begon, kreeg hij pas zijn grotere
kansen. In dit milieu heeft hij vele belang
rijke rollen in grote stukken gespeeld.
Voor de oorlog maakte hij enige tour-
née's naar de West, in 1937 en 1938 ook
naar Indonesië. Na de bevrijding speelde
hij met Toon Hermans' cabaret. De radio
heeft hem grote populariteit bezorgd. Voor
al zijn creatie van Paul Vlaanderen in ver-
volghoorspelen maakte hem alom bekend.
Prins Bernhard en de prinsessen Bea
trix en Irene hebben in Wyndham's Theatre
te Londen een yoorstelling bijgewoond van
de operette „The boy friend".
Het heugelijke feit van deze plotselinge
samenwerking moge dan de directe aan
leiding zijn geweest voor dit feest, er is
nog iets anders, dat een gepast feest
mogelijk heeft gemaakt: na de tweede
wereldoorlog heeft zich in deze stad een
stille revolutie voltrokken. De handels- en
ambtenarenstad zei haar eenzijdige oriën
tering vaarwel en wierp zich op de indu
strialisatie. Voordien had Zwolle velen, die
met grote verwachtingen van het platte
land waren weggetrokken moeten teleur
stellen, omdat het niets te bieden had. Dit
had tot gevolg, dat de jongeren de stad
verlieten, terwijl de ouderen achterbleven.
Thans behoort dit beeld tot het verleden:
naast bedrijven als die van Stork, waar
ongeveer zeshonderd man arbeiden, en
Philips, dat er binnenkort met vijfhonderd
man hoopt te werken, zijn er vele andere,
die tezamen een wel zeer bonte verschei
denheid van industrieën vormen. Deze in
dustriële opbloei was uiteraard een sterke
impuls voor de middenstand, die onder
meer tot uiting kwam in een aantal win
kelverbouwingen, die in vele gevallen het
ADVERTENTIE
ZATERDAG 17 JULI
Openluchttheater Bloemendaal: Noordh.
Philharm. Orkest, 8 uur. Vleeshal: Mario
nettentheater van Feike Boschma, 8.15 uur.
Minerva: „De zevende sluier", 14 jaar, 7 en
9.15 uur. Frans Hals: „De schat van de gou
den Condor", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Palace:
„Het oerwoud roept", alle leeft., 7 en 9.15 uur.
Luxor: „Weekend in Parijs". 14 jaar, 7 en
9.15 uur. Rembrandt: „Quo Vadis", 14 jaar,
8 uur. Roxy: „IJsco-toeristen", alle leeft., 7
en 9.15 uur. City: „De duivel van Diablo",
14 jaar, 7 en 9.15 uur. Lido: „Ontvoerd uit
de harem", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. „Malou,
het meisje van Montmartre", 18 jaar, 23.30 u.
ZONDAG 18 JULI
Zuiderkapel, Zuider
straat: H. v. d. Brinuk, 10 en 5 uur. Grote
Kerk: Bijzondere kerkdienst, ds. P. Lugtig-
heid, 7 uur. Vleeshal: Marionettentheater
van Feike Boschma, 2, 3.15 en 8.15 uur.
Minerva: „De zevende sluier", 14 jaar, 2, 4.15,
7 en 9.15 uur. Frans Hals: „De schat van de
gouden Condor", 14 jaar 2, 4.30, 7 en 9.15
uur. Palace: „Bongo de beer", alle leeft.,
10.30 uur. „Het oerwoud roept", alle leeft.,
2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Luxor: Montagne's
jeugdvariété, 10.30 uur. „Weekend in Parijs",
14 jaar, 2, 4.15. 7 en 9.15 uur. Rembrandt:
„Quo Vadis", 14 jaar, 1.30, 5 en 8.30 uur.
Roxy: „IJsco-toei-isten", alle leeft., 2, 4.15,
7 en 9.15 uur. City: „De slimme streken van
Donald Duck", alle leeft., 10.30 uur. „De
duivel van Diablo", 14 jaar, 2.15, 4.30, 7 en
9.15 uur. Lido: „De zoon van Robin Hood",
14 jaar, 11 uur. „OntvoeVd uit de harem", 14
jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
MAANDAG 19 JULI
Begijnhofkapel: Hermann Zaiss Comité,
bijeenkomst, 8 uur.
Sportpark Heemstede: Circus Strassbur
ger, 8 uur. Vleeshal: Marionettentheater
van Feike Boschma, 2, 3.15 en 8.15 uur. Mi
nerva: „Brief encounter", 14 jaar, 8.15 uur.
Frans Hals: „De schat van de gouden Con
dor". 14 jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur. Palace:
„Bongo de beer", alle leeft., 10.30 uur. „Het
oerwoud roept", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15
uur. Luxor: Montagne's jeugdvariété, 10.30
uur. „Weekend in Parijs", 14 jaai', 2. 7 en
9.15 uur. Rembrandt: „Quo Vadis". 14 jaar,
2.30 en 8 uur. Roxy: „IJsco-toeristen", alle
leeft., 2.30 uur „De verboden vrucht", 18
jaar, 8 uur. City: „De slimme streken van
Donald Duck", alle leeft., 10.30 uur. „De
duivel van Diablo", 14 jaar, 2.15, 7 en 9.15
uur. Lido: „Ontvoerd uit de harem", 14 jaar,
2, 4.15, 7 en 9.15 uur
Zwolle's Grote Markt met links de Grote Kerk en rechts op de achtergrond de
Peperbus. Ook hier, waar nu alles nog zo stil lijkt, zal binnenkort het
feestrumoer opklinken.
tot en met 7 Augustus aangenaam zal be
zighouden.
Het hoogtepunt van deze feest-tiendaag-
se, een drietal opvoeringen van de opera
„Faust" van Charles Gounod, is daarbij ge
deeltelijk een Haarlemse aangelegenheid.
Want de „Imperial Opera Company" uit
Londen, die de opera zal uitvoeren, zal
worden begeleid door het Noordhollands
Philharmonisch Orkest dat, ervaren als het
reeds is in het begeleiden van operagezel
schappen door de samenwerking met de
Utrechtse Opera, wegens gebrek aan repe-
titïetijd voorkeur verdient hoven andere
orkesten.
Deze uitvoeringen, die in hoge mate de
cultuurspreiding zullen bevorderen, zullen
worden gegeven in een vroegere hangar
voor veertig jagers, met een vrije ruimte
van vijftig bij veertig meter; 22 masten
van zeventien meter lengte zullen het doek
ophouden, dat vijfduizend mensen tegen
eventuele regen zal moeten beschermen.
Men denkt het acoustische probleem met
hardboai'd grotendeels te kunnen oplossen.
Tegen deze toeschouwerstent wordt een
zestien meter breed en negen meter diep
toneel gebouwd door Genietroepen uit We-
zep, die een vloer en een „dak" zullen fa
briceren van een viertal Baileybruggen.
Shakespeareaan de IJsel
Doch er is meer op cultureel gebied: in
het Openluchtheater in het aan de IJsel
gelegen park „Het Engelse Werk" zal een
keur van Zwolse amateurs „Veel gemin
geen gewin!" van Shakespeare opvoeren.
Dit theater, de trots van vele Zwollenaren,
werd vier jaar geleden door deze amateurs
zelf aangelegd, nadat zij reeds twee seizoe
nen in een geïmproviseerd theater hadden
gespeeld, eveneens in dit park. En vrijwel
al die jaren is daar Shakespeare ten tonele
gevoerd.
Dan is er „Floi'alia", een expositie van
duizenden bloemen, met daar tussendoor
waterpartijen en tropische vogels, door de
bijzondere verlichting een sprookje gelijk.
Er is nog een tweede tentoonstelling, de
productenshow „Van grondstof tot eind
product", waarmee Zwolle's handel, indu
strie en ambacht zich van hun beste zijde
zullen laten zien.
Ook de muziek zal in die dagen een voor
name rol spelen: Er zal niet alleen opera
muziek ten gehore worden gebracht: vro
lijke Tiroler wijsjes van de Innsbrucker
Bauernkapelle zullen in alle wijken der stad
tegen de huizen opklinken. En ter gelegen
heid van het 25-jarig bestaan van de Zwol
se P.T.T.-harmonie zullen P.T.T.-fanfares
en harmonie uit Arnhem. Groningen
Leeuwarden, Deventer en Apeldoorn naar
de feestende stad reizen om er nog extra
vrolijkheid te brengen.
Uitgebreid sportprogramma
De sport wordt geenszins vergeten: er
zal een concours-hippique worden gehou
den, een jaarlijks terugkerend evenement
voor duizenden uit Zwolle en omstreken;
er komen speedboat-races in de Zwolse
grachten, waar ook een demonstratie wa-
terskieën zal plaatsvinden; er is een wie
lerronde op touw gezet benevens een mo-
tcrpolowedstrijd; een sportdag zal vele an
dere soorten van sport onder de aandacht
brengen.
Dit zijn slechts enkele van de vele evene
menten, waarmee binnenkort de „eenheids-
stad", die gedurende de festiviteiten zowel
roet electrische als met gas-verlichting
haar fraaie plekjes duidelijk zal acentue-
ren, wil bewijzen, dat zij allerminst dood is.
Chr. Gcref. kerken
Beroepen te Deventer G. Bilkes te Mus
sel; te Zwaagwesteinde J. Kampman te
Hoogeveen.
Mulo-diploma
Ir. het gebouw van de HKB zijn geslaagd
voor het Mulo-diploma A: P. A, de Wilde,
L. E. J. van Dijk; Heemstede; P. Stouthamer,
Bentveld. J. de Lange, T. Hettelingh, M. M.
Kooijman, L. J. Lem, J. C. van der Loos, J.
van Leeuwen, E. van Elleren, L. A. Jacob-
son. E. M. Jacobs, allen Haarlem, H. L. Joa-
cion, Zandvoort, J. Kooiman, Beverwijk. J.
A. Verbeek, Hoofddorp, G. Oosterom, Ab-
benes, H. van Leeuwen, Zwanenburg, A.
Ende, Haarlemmermeer, J. W. E. Nieuwen-
huis, Lisse.
Afgewezen: 8 candidaten.
ADVERTENTIE
Tel K 2500 - 15597 en 19057
(Van onze parlementaire redacteur)
Minister Kernkamp hield zich in zijn
rede ter verdediging van aanvaarding van
het Statuut allereerst bezig met de goede
sfeer en dito verstandhouding tussen de
deelnemers aan de jongste Ronde Tafel
Conferentie in het bijzonder, cn tussen de
West en Nederland in het algemeen. De in
het Statuut voorkomende bepaling om
trent de onderlinge bijstand noemde hij
van groot belang. Zeker zal de regering
ook het hare doen cm Nederland, onder
anderen de jeugd, meer kennis en begrip
omtrent de West bij te brengen. De rege
ring zal overwegen of na de totstandkoming
•van het Statuut de nationaliteitswetgeving
zal worden herzien. De verantwoordelijk
heid voor de benoeming van de Gouver
neur zowel van Suriname als de Antillen
zullen de rijksministers hebben te dragen.
Door Suriname en de Antillen medezeggen
schap te geven in aangelegenheden des
Koninkrijks zal Nederland niet meer alleen
de verantwoordelijkheid dragen. De stel
ling-Gortzak, dat er aan de vrijwilligheid
met betrekking tot de nu beraamde vorm
van samenwerking iets zou ontbreken, wist
de minister ten volle te weerleggen. De
communistische afgevaardigde had zijns
inziens opmerkingen gemaakt, die hij zeker
zou hebben achterwege gelaten als hij
maar enigszins op de hoogte ware geweest
van de toestanden in de Rijksdelen-over
zee. Welke taal men in Suriname zal wil
len bezigen, zal de landsregering daar ge
heel zelfstandig beslissen, zonder dat de
heer Gortzak of wie ook in Nederland
Horizontaal: 1. raam-
scherm, 3. ambacht, 5.
laagvlakte, 6. opening
van een fuik, 7. Bij
belse figuur, 9. stand,
10. ieder, 13. telwoord
14. stok, 15. kan mén
uit drinken, 17. onbe
kende (afk), 18. be
kende afkorting, 20.
fortuin, 23. deel van
een schip, 25. rood
achtig, 27. wilddief,
29. eerwaarde heer
Jafk. Latijn), 31. Ro-
Yneinse legerafdeling,
33. inrichting voor
lijders aan een be
smettelijke ziekte, 35.
fabelachtig monster,
36. middeleeuws bur
ger, 39. maanstand
(afk.), 40. gejaagd,
44. vernis, 46. stad in
Duitsland, 48. krach
tig, 51.welaan, 52. tel
woord, 53. witte sui
ker, 55. orgaan van
het gezicht, 57. dans
partij, 58. voorzetsel,
59. pijp van een ketel, 60. zwemvogel, 61.
vaarwel, 62. orgaan van het gehoor, 63.
meisjesnaam, 64. kippenloop.
Verticaal: 1. nu, 2. gekruide vleesspijs,
3. speeltuig van kinderen, 4. rolrond, hol
voorwerp, 7. ontkenning (spreektaal), 8.
aardsoort, 11. plomp, 12. meisjesnaam, 15.
vruchtje, 16. voertuig, 17. zot, 19. ponjaard,
21. jongensnaam, 22. oude benaming voor
liter, 23. voornaamwoord, 24. oogvocht, 26.
afkorting voor selenium), 28. rivier in Duits
land, 30. treurspel, 32. lisbloem, 33. een der
drie afmetingen, 34. algemeen kiesrecht
(afk.), 35. moerassig, 36. visje, 37. vreemde
munt, 38. lengtemaat, 40. schel, fonkelend,
41. meisjesnaam, 42 doortochtgeld, 43. naam
van een halve toon verlaagde g, 45. ge
tande opening aan de bovenrand van
kasteel muren, 47. bureau, 49. bedorven,
50. rund, 53. dwaas, 54. ieder, 56. koren, 57.
adellijke titel.
Om mee te dingen naar de drie geld
prijzen ad 7.50, 5.en 2.50 moeten
oplossingen onder de aanduiding „Oplos
sing Puzzle" uiterlijk Dinsdag 17 uur ont
vangen zijn aan een van onze kantoren in
Haarlem: Grote Houtstraat 93 en Soenda-
plein 37 of IJmuiden: Kennemerlaan 186.
Winnaars van de vorige puzzle zijn:
Mevrouw H. J. Noortman-Hondgraaf, C. J.
van Sluisstraat 11, IJmuiden, 7.50.
Mevrouw J. Mazee-Harmsen, Jan Steen
straat 75, Haarlem, 5.
C. J. Reinalda, Oranjelaan 4, Overveen,
2.50.
De oplossing van de vorige puzzle is:
Horizontaal:: 1. kamer, 5. al, 6. E.K., 7.
lor, 8. Ee, 9. do, 11. present, 14. A. D., 16.
na, 17. nor, 18. eg, 20. Em, 22. gerust, 25.
agenda, 27. sol, 28. ale, 29. nadeel, 33. kla
gen, 36. TI, 37 en 38. ook, 40. es, 41. ga,
42. daveren, 45. me, 46. as, 47. rat, 48. ia,
49. er, 51. klerk.
Verticaal: 1. ka, 2. alleen, 3. eei-der, 4.
R.K., 8. er, 10. on, 11. passend, 12. som, 13.
Tegelen, 14. agent, 15. de, 16. nu, 19. ge,
20. ed, 21. manna, 23. rad, 24. tol, 25. alk,
26. neg, 30. al, 31. Ee, 32. roe, 34. as, 35. eg,
38. overal, 39. krater, 43. A. M., 44. es, 48.
ik, 50. R.K.
hieromtrent iets te zeggen zullen heb
ben.
De regering heeft zich te voren en tijdig
afgevraagd of het Statuut „zich met de
Grondwet verdraagt". Anders zou zij de in
diening van dit voorstel niet voor haar
rekening hebben genomen. „Ik stel er prijs
op dit zeer nadrukkelijk hier op de voor
grond te stellen", zei de minister met stem
verheffing.
De nieuwe rechtsorde en de Kroon
Nu beweert prof. Oud, dat het Statuut
langs een omweg wijziging in de troons
opvolging mogelijk zou maken, hetgeen de
tegenwoordige Grondwet (in de artt. 218
en 217 van het veertiende hoofdstuk) zou
verbieden.
Kort samengevat komt volgens minister
Kernkamp het standpunt der regering
hierop neer, dat de laatste zinsnede van
artikel 213 (die een dergelijke wijziging
verbiedt) wel van kracht is ingeval van
overgang naar, echter niet van vestiging
van de nieuwe rechtsorde. En nu zijn wij
met dit laatste bezig. In elk geval is het
veertiende hoofdstuk na de inwerking tre
ding van het Statuut uitgewerk{. Dat
hoofdstuk gaat er vanuit, dat een nieuwe
rechtsorde gevestigd moet worden op de
grondslag van overleg met de gebieden in
kwestie. Artikel 215 geeft de eisen aan,
die aan de nieuwe rechtsorde worden ge
steld. Voorts geschiedt dit nog, wat Suri
name en de Antillen betreft, in een zin
snede van artikel 216. Met de daarin ver
melde materiële punten wordt in de Grond
wet volstaan. Daarom moet men bijvoor
beeld aannemen, dat alles wat verder be
trekking heeft op de Kroon, mits het ge
stelde van artikel 215 en 216 in acht ge
nomen wordt, in het Statuut verder zal
moeten kunnen worden geregeld. Tot zover
de materiële kant van de zaak.
En nu de formele zijde. Artikel 213
houdt met betrekking tot de wijze waarop
overgang naar de nieuwe rechtsorde tot
stand kan komen, zekere beperkingen in.
De wijze van totstandkoming van de nieu
we wetsorde treft men omschreven in ar
tikel 218. Nu kan hetgeen dat artikel in dit
opzicht verder inhoudt, en dat louter over
de formele wijze van het tot stand ko
men handelt, niet slaan op enige mate
riële kwestie, die nog wel voorkomt in
artikel 217. Daarom was het b.v, ook in
overeenstemming met d£ Grondwet ge
weest, zelfs een andere dan de bestaande
troonopvolgingsregeling in het Statuut op
te nemen. Dat is echter niet eens gebeurd.
Het gaat thans alleen om aanvaarding van
de nieuwe rechtsorde.
Nu geldt die wijzigingsmogelijkheid der
troonsopvolging niet meer de gang van
zaken na de intreding van de nieuwe
rechtsorde.
„Eenmaal tot stand gekomen is het Sta
tuut niet gebonden aan de Grondwet, doch
leidt het zijn eigen zelfstandig leven" zei
de minister. Dat noemde hij ook heel na
tuurlijk, aangezien het Statuut is voortge
komen uit gemeen overleg tussen de Rijks
delen in kwestie. Hier gaat goed op, zo
ging minister Kernkamp verder, een ver
gelijking met artikel 63 van de Grondwet,
dat het theoretisch mogelijk maakt als
de internationale rechtsorde dit vordert
zonder enige uitzondering elke
grondwettelijke bepaling krachteloos te
maken zonder Grondwetsherziening,
namelijk louter op grond van een met 2/3
meerderheid aangenomen wet. Die bepa
ling is alleen te verklaren als men er van
uitgaat, dat bij zulk een internationale
overeenkomst geen kwade trouw in het
spel zal zijn om iets uit de Grondwet weg
te werken dat langs de gewone weg van
Grondwetsherziening ondoenlijk zou zijn.
Dat zou zelfs in wezen op schending van
de eed op de Grondwet neerkomen. Het
gestelde met betrekking tot internationale
overeenkomsten, aldus 's ministers conclu
sie, gaat precies zo op ten aanzien van de
vruchten van het overleg tussen de drie
Rijksdelen in kwestie.
„Geen ommetjes"
Met verontwaardiging wees de bewinds
man af, dat mogelijk geacht zou worden om
artikel 55 lid 3 van het Statuut het
artikel dat de steen des aanstoots vormde!
met kwade trouw te bezigen om op
slinkse wijze aan 4e Grondwet te knab
belen. Voor dergelijke „ommetjes" behoef
de men niet bevreesd te zijn.
Aantwoord aan dr. Schouten
Na deze beschouwingen, kwam de minis
ter op dr. Schouten's bezwaar, dat wijzi
ging van het Statuut, tengevolge van ar
tikel 55, op in zijn ogen te gemakkelijke
manier bereikbaar zal zijn. Dit hing samen
met de „vertrouwenscrisis", die destijds
gedurende het overleg met de West was
ontstaan. Daarna bleek beëindiging van die
vertrouwenscrisis alleen mogelijk door op
neming in het Statuut van een bepaling als
artikel 55 bevat. Nu dient men ook niet te
vergeten, dat volgens dat artikel voor wij
ziging van het Statuut nodig is: aanneming
van de veranderingen door elk der drie
volksvertegenwoordigingen, en verder, als
het om afwijking van de Grondwet gaat,
ook nog na aanneming in eerste aanleg,
ontbinding van de Nederlandse Kamer,
vervolgens nogmaals aanneming, nu door
de nieuw gekozen Kamers. Alleen is daar
dan geen 2/3 meerderheid nodig. Het stel
len van die eis nu, gelijk dr. Schouten
voorstaat, zou de rechtsontwikkeling van
het Koninkrijk zeer in gevaar brengen.
Bij iedere poging dezerzijds «om alsnog
weer te gaan afwijken van het in het Sta
tuut neergelegde, zouden er geduchte moei
lijkheden te vrezen zijn, zowel wat de on
derlinge verstandhouding tussen de drie
„landen" betreft, alsook in de pi-aktijk.
Derhalve wees de minister alle tot zulk
een afwijking strekkende suggesties ten
enen male af, alsook de gedachte om het
Statuut nog maar een tijd aan te houden,
ten einde eerst (door de regering niet ge
deelde) grondwettelijke bezwaren weg te
nemen. Verwerping van de aanhangige
wet zou inderdaad een ramp zijn. Overzee
zou men zeer nuchter vaststellen, dat men
ondei-handeld had met een deelgenoot, die
met blijkbaar daar onverdedigbare denk
beelden was komen aanzetten. Elk ver
trouwen in de mogelijkheid ener goede
oprechte samenwerking zou dan komen te
ontbreken. En het zou niet zozeer een
„tijdbom" zijn, die onder het Koninkrijk
gelegd ware als wel een sluipend vergif,
samengesteld uit een grote dosis gebrék
aan vertrouwen in Nederland.
Bij de replieken ging de heer De Kadt
(Arb.) op uitermate scherpe wijze prof.
Oud te lijf. De aanvoerder van de V.V;D.
kreeg te horen, dat hij bewezen had hoe
een „groot Grondwets-theoreticus tevens
een armzalig politicus" kan zijn en verder,
dat hij in zijn hart helemaal niet zo op het
Statuut gebrand was als hij wel had laten
voorkomen en daarom zijn redding bij
constitutionele bezwaren had gezocht Heel
verstandig liet de aangevallene dit alles
vrijwel over zijn hoofd gaan. Tegenover
minister Kernkamp's betoog dat de geest
van de Grondwet doorslaggevend moet zijn
als er tweeërlei uitleg denkbaar is, gaf prof.
Oud volmondig toe. Maar zo ging hij
verder „ik ben doodsbenauwd om mét
die geest te laten werken als het, gelijk in
het onderhavige geval, om iets gaat, waar
voor tweeërlei uitleg geen plaats is." Aan
het slot van het betoog klonk heftige ver
ontwaardiging uit de mond van de heer
Oud, toen hem een ironisch gelach ten deel
was gevallen op het ogenblik, waarop hij
zinspeelde op Grondwetsherziening en dus
Kamerverkiezingen. Uitdrukkelijk ver
klaarde hij heus geen behoefte aan spoe
dige verkiezingen te hebben. Hem was het
hoge ernst met zijn bezwaren.
Prof. Lemaire (Kath. Nat.) bleek door
de minister nog niet overtuigd te zijn. Dr.
Schouten (A.R.) verklaarde over zijn
grondwettelijke bezwaren niet te kunnen
heenkomen. De overige sprekers leverden
niets vermeldenswaardigs op, behoudens
het feit dat mevrouw Fortanier (V.V.D.)
mededeelde, door de argumenten van mi
nister Kernkamp overtuigd te zijn, dat zij
voor moest stemmen. Na een korte dupliek
nam de Kamer tenslotte met 75-19 de wet
tot aanvaarding van het Statuut aan. Nog
een kort voorzitterlijk woord en toen was
dan ten langen leste het recès aangebroken.
Natuurlijk hadden de getriomfeerd heb
bende ministers heel wat handen te druk
ken.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
