Wereldnieuws
Huisvesting Esperantisten
had een vlot verloop
eö
Juni-geldomzetten in détail
handel hoger dan in 1953
PANDA EN DE MEESTER-SCHURK
Architect Dudok
zeventig jaar
Den Haag verhoogt
schou wburgpr ij zen
Haarlem niet
Ik sta van vroeg tot laat aan
de wasmachine
u/aar
ZocU ia het zo
J
2
Lengte van een lichtgolf
Jgg.rlUKKlO oefcteyea ton/!
De radio geeft Zaterdag
Europese federalisten
aanvaarden een motie
Hulde uit binnen-
en buitenland
Komvisserij op ansjovis
Zij waren echter lager
dan die in Mei
Wringers met bok ƒ45.
KLOMPENCENTRALE
Zelfoverschatting
Hoge muur ingestort te
Karatsji: 17 doden
Met interessante
vliegtuigplaatjes
Water samen
drukbaar
VRIJDAG 6 AUGUSTUS 1954
„Wegens excursies is het Concertgebouw
tot halfzeven gesloten", stond er Donder
dag op de deur vermeld en daardoor wa
ren in het gebouw en in de omgeving geen
Esperantisten te vinden. Wel was het rij
dend postkantoor op het Klokhuisplein ge
opend, maar de ambtenaren hadden het
niet druk. De meeste deelnemers(sters)
aan het congres waren er op uitgetrokken
o— Noordholland of de Vel uwe te verken
nen.
j-.e leden van het Nederlands voorbe
reidingscomité hadden het daardoor ook
rustig en enkelen maakten van de ge
legenheid gebruik om wat uit te rusten
of zich voor te bereiden voor de nog ko
mende dagen. De heer N. H. Beun, die zich
speciaal had bezig gehouden met de huis
vesting, kon zich niet geheel aan het con
gres onttrekken, want zijn hulp werd in
geroepen voor het zoeken naar een meisje
uit Joegoslavië, dat in het bezit gesteld
kon worden van een aantal dollars. Bij de
Stichting Haarlems Bloei was een brief
binnengekomen uit Australië, waarin een
vader in het Joegoslavisch schreef, dat hij
geld had overgeschreven op een bank in
Haarlem en zijn verzoek was het mee te
delen aan het meisje, dat deze week in
deze omgeving vertoeft. Haarlems Bloei
vermoedde, dat het meisje een bezoekster
was van het Espranto-congres.
De heer Beun vertelde, dat hij nu wel
door de drukte heen is. Ongeveer een jaar
geleden is men begonnen met maatregelen
te treffen voor de huisvesting van de
gasten en de Haarlemse commissie is
daarin goed geslaagd. Natuurlijk waren
er klachten, maar over het algemeen kon
den die naar genoegen worden opgelost.
Ongeveer dertienhonderd gasten zijn on
dergebracht, een aantal heeft zelf voor
onderdak gezorgd door te logeren bij ken
nissen, met wie zij gecorrespondeerd heb
ben en de Nederlanders hebben voor eigen
logies zorg gedragen of reizen des avonds
naar huis terug.
Toen bekend was, dat Haarlem aange
wezen was als congresstad is de huisves
tingscommissie aan het werk getogen. Zij
heeft bekend gemaakt, dat het aantal hotels
beperkt was, maar dat het mogelijk was de
gasten bij particulieren onder te brengen.
Bepaald werd, wegens de accommodatie
der zalen, het aantal gasten op ruim 2000
te stellen. Bezoekers konden tevoren opge
ven of zij gebruik wensten te maken van
hotels of particuliere huizen en uit de ant
woorden bleek, dat over het algemeen
Zweden, Italianen en Fransen de wens te
kennen gaven onderdak te vinden in hotels.
Daar ons land niet beschikt over minder
gerieflijke hotels zoals in het buitenland
Zomeruniversiteit
Op een bijeenkomst van de zomeruni
versiteit in Teylers Stichting heeft de
oud-hoogleraar prof. dr. H. Sirk uit Oos
tenrijk vanmiddag ter gelegenheid van het
Esperantocongres te Haarlem gesproken
over de lengte van een lichtgolf als na
tuurlijke standaardlengte. Hij deelde mee,
dat men er in geslaagd is de lengte van de
lichtgolven te meten en uit te drukken
in de meter. Men kan echter ook omge
keerd de lengte van de meter definiëren
op de grondslag van de lengte van een
zekere lichtgolf. Prof. Sirks gaf een over
zicht van hetgeen bereikt is en deed mede
delingen over de in de herfst te houden
algemene conferentie voor maten en ge
wichten, waarop het onderwerp besproken
zal worden. Dan zal worden aanbevolen
het gebruik van de golflengte voor het ver
krijgen van een nieuwe definitie van de
meter. Tevens zal worden aanbevolen het
verrichten van nieuwe metingen van de
meter met behulp van nieuw ontdekte
spektraallijnen, waarvan de lijnen een nog
grotere scherpte hebben, om daarmee een
nieuwe definitie van de meter vast te
leggen.
ADVERTENTIE
BARTELJORISSTR. HAARLEM-TEL 13439
FÉRD. BOLSTR. 48 ADAM TEL 71716?
GabardineRegenmantels 69,50
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.13 Platen. 8.00 Nieuws. 8.18
Platen. 8.55 Voor de huisvrouw. 9.00 Gym
nastiek voor de vrouw. 9.10 Platen. 10.00
Tijdelijk uitgeschakeld, causerie. 10.05 Mor
genwijding. 10.20 Voor de arbeiders in de
continubedrijven. 11.05 Platen. 11.35 Viool en
piano. 12.00 Platen. 12.30 Land- en tuinbouw-
mededelingen. 12.33 Platen.
meldden gasten, dat hun de prijzen voor
logies tegenvielen.
Dank zij de medewerking van de Stich
ting Haarlems Bloei beschikte de huisves
tingscommissie over een voldoend aantal
adressen van particulieren. De hotels uit
Haarlem en naaste omgeving verleenden
grote medwerking en begin Juni kon aan
de deelnemers (sters) worden opgegeven
waar hun tijdelijk adres in Haarlem was.
Vrijdag j.l. heeft de heer Beun de gehele
dag gezeten in het bureau van Vreemde
lingenverkeer aan het Stationsplein en met
medewerking van de dames van Haarlems
Bloei heeft hij nog vele gasten aan onder
dak kunnen helpen. Er meldde zich een
groep van veertien Joegoslaven, die op het
laatste ogenblik nog een visum had ont
vangen en over weinig geld beschikte. Con
tact werd gezocht met Teijlingerbos te Vo
gelenzang en men was bereid de Joegosla
ven onderdak te verlenen. Een handicap
bleek de hoge kosten voor vervoer naar en
van Haarlem. De Noord-Zuid-Hollandse
Vervoermaatschappij, die de Esperantisten
een weekkaart tegen een laag tarief voor
de stadslijnen te koop had aangeboden,
was de buitenlanders welwillend gezind en
stelde een lager tarief vast. Hieruit blijkt
wel, dat de heer Beun van vele zijden
medewerking ontving.
In het gebouw van het Centraal Instituut
Opleiding Sportleiders te Overveen zijn
honderdtwintig jonge mensen uit vele lan
den bijeen gebracht. Er heerst daar een ge
zellige stemming en op een avond is een
tuinfeest gehouden.
De secretaris van de Wereldbond van
Esperantisten, de heer Cecil C. Goldsmith,
heeft voor zijn familie en bekenden, de
beschikking over een hötel in Zandvoort.
Negenendertig Engelsen zijn Vrijdag met
een speciaal voor de reis naar Nederland
gecharterd vliegtuig op Schiphol aangeko
men en reisden verder naar Zandvoort,
waar zij prettig bijeen zijn.
De heer Beun is bijzonder tevreden over
de medewerking van Haarlems Bloei, di
recties van hotels en vele particulieren.
Daardoor was het mogelijk alle buitenlan
ders, die bemiddeling hadden verzocht, on
derdak te verschaffen.
Europese Federalisten zijn tijdens het
Esperantocongres bijeen geweest en hebben
geluisterd naar een rapport van dr. Her
mann over het talenprobleem en de Raad
voor Europa. De vergadering heeft een
motie aangenomen, waarin aan het bestuur
van de Wereldbond van Esperantisten ver
zocht wordt stappen te doen, opdat de bond
een wettelijke staat krijgt bij de Raad van
Europa ten einde het recht te ontvangen
zich officieel bezig te houden met de ver
dere ontwikkeling van het talenprobleem;
aanbevolen werd aan die leden die actief
deelnemen in de nationale organisatie voor
Europees federalisme, dat de besturen van
die organisaties op hun beurt Esperanto
aanbevelen als oplossing van het talen
probleem.
De architect W. M. Dudok, ex-supervisor
van Velsens wederopbouw en ontwerper
van Velsens toekomstige raadhuis, is gister
middag in het Hilversumse raadhuis, een
van zijn grootste scheppingen, gehuldigd ter
gelegenheid van zijn zeventigste verjaar
dag, Architecten en autoriteiten uit bin
nen- en buitenland hebben hierbij van hun
grote bewondering voor het werk van
deze bouwmeester getuigd. Burgemeester
J. J. G. Boot van Hilversum memoreerde
de grote verdiensten die de heer Dudok
voor Hilversum heeft gehad, niet alleen
als architect, maar ook als de stedebouw-
kundige die de uitbreidingsplannen heeft
ontworpen. Daarom heeft het huldigings
comité over het werk van de heer Dudok
een boek laten verschijnen, dat niet alleen
een hulde voor hem inhoudt, maar tevens
een dienst betekent aan het komend ge
slacht.
Namens de provincie Noordholland en
als presidente van de commissie voor de
gemeentelijke uitbreidingsplannen sprak
mej. mr. A. E. Ribbius Peletier, lid van
Gedeputeerde Staten. Zij getuigde van de
grote waardering welke men koestert voor
het werk van de heer Dudok als stede-
bouwkundige en voor zijn arbeid in de
commissie voor de gemeentelijke uitbrei
dingsplannen.
De rij van buitenlandse sprekers werd
geopend door de heer Mare Bitterlin, voor
zitter van de Académie d'architecture de
Paris, die meedeelde dat de bewondering
van de Franse architecten voor de presta-
13.00 Nieuws. -
SSiÜ?* "nUZi^,H-45, ties van de heer Dudok tot uiting is ge
bracht in de zeer zeldzame toekenning van
Filmland. 14.30 Platen. 15.00 Platen. 15.25
Van de wieg tot het graf, causerie. 15.45
Tosca, opera. 17.00 Actualiteiten. 17.30 Ca
baret. 18.00 Nieuws en commentaar. 18.20
Accordeon-orkest en solist. 18.50 laten.
19.00 Artistieke Staalkaart. 19.30 Passepar
tout, causerie. 19.40 Het Boek Handelingen,
causerie. 19.55 Deze week, causerie. 20.00
Nieuws. 20.05 Platen. 20.45 Cabaret. Prome
nade-orkest en solist. 21.45 Socialistisch com
mentaar. 22.00 Hawaiian muziek. 22.30 Moord
met muziek, hoorspel. 23.00 Nieuws 23.15
Verslag van het 39e Wereld Esperanto
congres te Haarlem. 23.30—24.00 Platen.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gymnastiek.
7.30 Gewijde muziek. 7.45 Gebed. 8.00 Nieuws.
8.15 Platen. 9.100 Voor de vrouw. 10.00 Voor
de kleuters. 10.15 Franse chansons. 10.45
Platen. 11.00 Voor de zieken. 11.45 P.aten.
12.00 Angelus. 12.03 Platen. (12.30—12.33
Land- en tuinbouwmededelingen). 12.55 Zon
newijzer. 13.00 Nieuws. 13.20 Amusements
orkest en solist. 13.45 Platen. 14.00 Boek
bespreking. 14.10 Platen. 14.40 Amateurspro
gramma. 15.15 Kroniek van Letteren en
Kunsten. 15.55 Militair orkest. 16.20 Platen.
16.30 De schoonheid van het Gregoriaans.
17.00 Voor de jeugd. 18.00 Platen. 18.15 Jour
nalistiek weekoverzicht. 18.25 Platen. 19.00
Nieuws. 19.10 Platen. Parlementair overzicht.
19.30 Platen. 20.30 Lichtbaken, causerie. 20.50
Platen. 21.40 Actualiteiten. 21.50 Radio Phil-
harmonisch orkest. 22.30 Wij luiden de Zon
dag in. 23.00 Nieuws. 23.15 Nieuws in Espe
ranto. 23.2224.00 Kamerorkest en solist.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Pla
ten. 13.00 Nieuws. 13.15 Klankbeeld. 14.30
Platen. 15.45 Accordeon. 16.00 Platen. 16.15
Accordeon. 16.30 Orkest-concert. 17D0
Nieuws. 17.10 Vlaamse muziek. 17.20 Cause
rie. 17.30 Orgel. 18.30 Voor de soldaten. 19.00
Nieuws. 19.30 Ariadne auf Naxos, opera.
22.30 Nieuws. 23.00 Dansmuziek. 23.30—24.00
Platen.
BBC
17.0017.15 Engelse las voor beginnelin-
ten. (Op 224 en 42 m.). 22.0022.30 Nieuws.
piegel van de week. Soprtjournaal. (Op
224 en 75 m.).
de gouden médaille der academie. Namens
de Engelse architecten spraken de heer
Eric Bird uit Londen, F. R. Yerbury uit
Londen en H. Wylie uit Edinburgh. De be
wondering der Amerikaanse architecten
werd tot uiting gebracht door de vertegen
woordiger van het Amerikaanse Institute
of Architects, mr. Francis Keally.
B. en W. van 's-Gravenhage stellen de
gemeenteraad voor te besluiten de huur
prijs van de Koninklijke Schouwburg te
bepalen op f 300 per voorstelling, vermeer
derd met vijftien percent van de recette
(na aftrek van de vermakelijkheidsbelas
ting) boven de duizend gulden tot een ma
ximum van f 500. De thans geldende huur
prijs bedraagt f 275 tot f 450. De toegangs
prijzen worden voor alle rangen behalve de
beide galerijen met 25 verhoogd.
De directeur van de Haarlemse Schouw
burg, de heer Hm. Deinum, deelde ons me
de dat hij niet het voornemen koestert de
toegangsprijzen te verhogen en dat hem
van de zijde der toneelgezelschappen nog
geen verzoeken dienaangaande hebben be
reikt. De huurprijs van het theater zal voor
de oude relaties evenmin verandering on
dergaan.
Dit jaar is voor de eerste keer op de
Oosterschelde in de gemeente Bergen op
Zoom de komvisserij op ansjovis toege
past. De resultaten zijn zeer bevredigend
geweest, doch voor de weervisserij was de
vangst allerdroevigst. In de kommen werd
de laatste maand bovendien nog al veel
makreel gevangen.
Een nieuwe expeditie naar de grot van Pierre Saint Martin is begonnen. Het lichte
materiaal werd reeds per muilezel en per paard aangevoerd en de zwaardere stuk
ken zijn per parachute op de top van de Soun de Lèche neergelaten. Zoals men weet
is een van de redenen van deze expeditie het bergen van het lijk van de Belgische
grotonderzoeker Loubens, die tijdens de expeditie van 1952 op de bodem van de
grot een rampzalige dood vond. Foto: de karavaan van muilezels en paarden met
materiaal onderweg naar de Pierre Saint Martin.
ADVERTENTIE
Ik ben aan het sparen voor een
vacantiereisje en sta nu overal
van vroeg tot laat aan de wasma
chine om geld bij elkaar te krij
gen. Overal was ik, bij rijke en
arme mensen, en ze zetten me
verschillende waspoeders voor.
Onmiddellijk viel het mij op, hoe
anders „Castella
Parels" is. Hoe
veel gemakkelij
ker en vlugger
ging het daarmee!
Overal waar ik
nu kom, raad ik „Castella Parels"
aan
U vliegl nu door
de was heen
Zo schrijft ons één van de vele tiendui
zenden huisvrouwen, die opgetogen zijn
over de snelle en fantastische resultaten
die zij bereiken met Castella Parels, het
wasmiddel van de nieuwe tijd. Castella
Parels strooit men zó in het water en
direct ontstaat verrukkelijk schuim. Geen
papje vooraf te maken Alle vuil trekt
enorm snel uit het goed: in paniek vluch
ten de vuilste vlekken. Eén maal spoelen
is genoeg. Door de veel kortere behande
ling gaat het goed veel langer mee: hier
is nu eindelijk eens
een 100 veilig was
middel.
En U staat versteld
van de blankheid, de
helderheid en de zacht
heid van alle goed,
dat U behandelt met Castella Parels.
Volg de beste raad, die U ooit werd ge
geven: haal nog vandaag Castella Parels
(47 ct. per pak) in huis
Uit een overzicht, dat door het Econo
misch Instituut voor de Middenstand is
gepubliceerd over het omzetverloop in het
midden- en kleinbedrijf gedurende Juni
biijkt, dat over het geheel genomen hogere
geldomzetten werden behaald dan in Juni
1953. Voor een deel moet dit worden toe
geschreven aan de omstandigheid, dat de
Pinksterdagen dit jaar in Juni en in 1953
in Mei vielen. Overigens hebben uiteraard
in vele branches de in Januari ontstane
prijsverhogingen mede tot een verhoging
van de geldomzetten bijgedragen.
In de voedingsmiddelensector werd de
grootste stijging genoteerd in het slagers-
bedrijf en in de zuivelhandel, namelijk van
12 pet. Slechts iets geringer was de voor
uitgang in de kruideniersbedryven, waar
de omzet in Juni 11 pet. hoger was dan in
Juni 1953. De detailhandel in aardappelen,
groenten en fruit en het bakkersbedrijf
boekten Juni-omzetten die respectievelijk
7 en 5 pet. hoger waren dan in het vorige
jaar.
Groter nog was de omzetsstijging in een
aantal branches in duurzame consumptie
goederen. Vooral in de détailhandel in
schoeisel, in meubelen, in glas, porselein,
aardewerk en huishoudelijke artikelen en
in textiel, met een percentuele stijging van
respectievelijk 17, 14, 13 en 12, kunnen de
omzetten in Juni alleszins bevredigend
worden genoemd. De toeneming van de
geldomzetten in de boekhandel en de kan
toorboekhandel was van geringe omvang,
namelijk 4 en 1 percent.
De omzetontwikkeling in de sector der
genotmiddelen was aanzienlijk gunstiger
dan in Mei. In het banketbakkersbedrijf
gaven de omzetten een stijging te zien van
17 pet. en in de détailhandel in alcohol
houdende en alcoholvrije dranken een van
14 pet. De détailhandel in tabaksfabrikaten
vertoonde een vooruitgang met 5 pet.
Vergelijking van de Juni-omzetten met
ADVERTENTIE
SPECIALE AANBIEDING
met garantie. - Alléén bij de
Dr. Leydsstraat 10 - Tel. 11784 Ilaarlem-N.
die in de voorafgaande maand wijst echter
uit, dat vrijwel in alle branches minder
werd omgezet. Ten dele is dit een gevolg
van de omstandigheid, dat Juni één Zater
dag minder telde dan Mei. De daling van
de geldomzetten was het grootst in duur
zame consumptiegoederen; in de zaken in
meubelen bedroeg deze teruggang 20 pet,
in textiel 17 pet., in schoeisel 16 pet. en
in huishoudelijke artikelen 14 pet. Ook in
de voedingsmiddelenbranches deed zich
omzetdaling voor, met uitzondering echter
van de détailhandel in aardappelen, groen
ten en fruit, waar, mede tengevolge van de
slechte weersomstandigheden, de prijzen
in Juni op een hoog peil lagen.
cxxyyyyyyxxyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyxayyxxxyyyyyyx/yyyyyxco
f; Enkele honderden bezoekers in Ouwe-
8 hands dierenpark op de Grebbeberg te
Rhenen zijn getuige geweest van een
uitbraakpoging van Max, de oudste
leeuw van het park.
Iedere avond sluit oppasser Lubout te
genover het leeuwenterras de grote
fontein af, welk werkje hij verricht
onder het wakend ook van Max. Ook
gisteravond stond Lubout aan de fon
tein en Max aan de rand van de gracht,
die de scheiding vormt tussen mens en
dier. Plotseling maakte Max een lucht
sprong in de richting van zijn oppasser.
De toeschouwers, die dachten dat de 8
leeuw de overkant van de gracht zou 8
bereiken, renden weg, maar uit een 8
harde plons konden zij opmaken dat de
afstand net iets te groot was voor Max.
Oppasser Lubout en een van zijn helpers
gingen naar het leeuwenterras met een 8
lange ladder en staken deze de leeuw h
toe. Max beet in de onderste sport en
hield deze zo stevig vast, dat de beide
oppassers hem op deze wijze uit het 8
water konden optrekken. De aarzelend
naderbij gekomen toeschouwers wacht- g
ten vol spanning af wat Max nu zou
gaan doen. Langzaam weken de beide P
oppassers achteruit, daarbij de ladder
hanterend als afweermiddel. Zij wisten p
de uitgang te bereiken, op de voet ge- 8
volgd door Max die tenslotte volstond g
met zich het grachtwater van zijn lange 3
manen te schudden, zodat oppasser h
Lubout met een vriendelijk woord tot g
Max het hek achter zich kon sluiten. 8
23. Mario's list gelukte; zijn oom keerde
zich om en maakte zich gereed om langs
de andere helling omlaag te glijden.
„Klaar?", vroeg hij. „Wacht even!", riep
Panda, angstig in de diepte kijkend, „deze
helling lijkt me nog veel gevaarlijker! Deze
eindigt in een afgrond!" Neef Mario wierp
hem een koele blik toe. „Het is duidelijk,
dat je niet veel verstand van bergsport
hebt", zei hij, „anders zou je niet zulke
domme opmerkingen maken. Op gindse
helling staat een waarschuwingsbordje en
niet op deze. Hier kan dus geen gevaar
zijn en „Genoeg gepraat!", riep kapi
tein Paverits ongeduldig. „Houd je vast,
kleine, daar gaan we! Joho!" En, terwijl
Panda zich krampachtig aan hem vast
klemde, wierp hij zich onverschrokken
naar voren. Satanisch lachend keek Mario
hen na. „Dat is dat", knorde hij. En hij
plantte het waarschuwingsbord weer op
zijn oude plaatsop de helling, die kapi
tein Paverits had gekozen. Ja, die Mario
was wel een ZELDZAME schurk!
KARATSJI (United Press) Zeventien
personen, onder wie acht vrouwen en drie
kinderen, verloren het leven toen op een
tentoonstellingsterrein in Karatsji een acht
meter hoge muur, die door de zware regen
val ondermijnd was, instortte. Minister
president Mohammed Ali begaf zich naar
de plaats van het ongeval. De muur om
geeft het terrein dat op het ogenblik als
huisvesting dient voor 15.000 vluchtelingen.
Zware brokstukken' van de muur vielen
neer op hutten en tenten waarvan de be
woners werden bedolven.
ADVERTENTIE
serie I
serie II
(Nrs 7 t/m 64
(Nrs 65 t/m 128)
Blinden. Te Parijs is de eerste algemene
vergadering van de wereldraad voor
blinden van de UNESCO geopend,
de conferentie, die vijf dagen zal duren
en die wordt bijgewoond door onge-
veer zeventig afgevaardigden uit vijf
werelddelen, zal gesproken worden
over de manieren om blindheid te
voorkomen en blinden weer in de
maatschappij te doen opnemen. De
voorzitter, de Canadese kolonel Baker,
heeft het gezicht in de eerste wereld
oorlog verloren. Vele afgevaardigden
zijn eveneens blind.
Geneesmiddel. De staatslaboratoria van
Michigan (V.S.) hebben een genees
middel tegen typhus gevonden. Het
heet Synnematin en heeft volledige ge-
nezing bewerkstelligd in zestien geval
len. Het is het eerste speciale middel
tegen typhus en heeft meer effect dan
de tot nu toe gebruikte geneesmidde
len.
Gratie. Drie oorlogsmisdadigers, die Ie-
venslange gevangenisstraffen ondergin
gen in de Britse gevangenis te Werl
Walter Schenk, Karl Wiedemann en
Karl Totzauer, hebben gratie gekregen,
aldus een mededeling van het Britse
Hoge-Commissariaat te Bonn: Zij waren
veroordeeld wegens mishandeling en
moord op gevangenen in de concen
tratiekampen Ravensbrück en Neuen-
gamme.
Ontslagen. Volgens radio-Vaticaan is de
84-jarige bisschop van Timisoara, Au-
gustin Pracha, door de Roemeense
autoriteiten in vrijheid gesteld. De
bisschop werd in 1951 gearresteerd
omdat hij niet met het communistische
regiem wenste mede te werken. Hij
werd tewerk gesteld bij de aanleg van
een kanaal.
Staart-landing. De Amerikaanse marine
heeft bekend gemaakt, dat een nieuw
Amerikaans jachtvliegtuig in verticale
stand is opgestegen tot een hoogte van
50 meter en daarna weer op zijn staart
is geland. Een andere jager steeg ho
rizontaal op en kon vervolgens in bijna
verticale stand enkele seconden in de
lucht blijven „hangen". De vliegtuigen
zijn wat ontwerp betreft hetzelfde. Zi;
kunnen verticaal alsook op de gebruike
lijke wijze opstijgen en landen.
Hermetisch. Donderdag brak brand uit
in het Paleis van Justitie te Brussel.
Het vuur woedde in een der kelders in
de rechtervleugel, die als archief in ge
bruik is. Aan het feit, dat deze kelder
hermetisch van de rest van het gebouw
geïsoleerd is, is het waarschijnlijk te
danken, dat het vuur tot dit gedeelte
beperkt bleef.
Spannend. Ruim 800.000 arbeidskrachten
werken aan de versterking van de
dijken van de Chinese rivier de Hoeai
om het wassende water in toom te
houden, aldus meldt het communistische
persbureau „Nieuw China". De strijd
tegen het water is in zijn spannendste
fase gekomen, aldus het persbureau.
Onblusbaar. De brand in de fabriek van
de „American Distilling Co", die
Woensdag uitbrak was Donderdag nog
niet geblust. Reeds 110.000 vaten
whiskey zijn verbrand. Het grootste
gedeelte van de fabriek is door een
zeer krachtige explosie vernield. Een
persoon is daarbij om het leven ge
komen. Zeven mensen worden vermist.
Men vreest, dat zij onder de smeulende
puinhopen liggen.
Verboden. In de Beierse stad Peiting
(7000 inwoners) zijn bijna driehonderd
gevallen van typhus gesignaleerd. De
gezondheidsdienst heeft kerkdiensten
en andere samenkomsten verboden.
Slachtoffers. De Zwitserse politie heeft
bekend gemaakt dat de Matterhorn in
vijf dagen drie Britten het leven heeft
gekost. Eerst maakte een 38-jarige
Schot een noodlottige val aan de voet
van de berg en sedert Zaterdag wor
den twee Engelse jongelui van 26 en
29 jaar vermist, die de berg over de
moeilijkste route zouden beklimmen.
Een berggids heeft hen in een 900
meter diepe afgrond zien vallen.
Toegang. De Franse zanger Maurice Che
valier heeft een visum gekregen voor
de Verenigde Staten, nadat hem de
toegang tot dit land drie jaar geleden
was ontzegd. Hij kreeg in 1951 geen
visum, omdat hij zijn handtekening had
gezet onder het door de communisten
gelanceerde vredesappèl van Stock
holm. In het begin van dit jaar kreeg
hij een uitnodiging om te Hollywood
toe te zien op de verfilming van zijn
levensgeschiedenis met Danny Kaye in
de hoofdrol. Toen wilde hij geen visum
aanvragen op raad van Amerikaanse
vrienden, die meenden, dat het ministe
rie van Buitenlandse Zaken de aanvraag
waarschijnlijk zou afwijzen.
U WEET, dat de druk in het water steeds
groter wordt naarmate we daarin dieper
afdalen, en dat deze toename 1 atmosfeer
per 10 meter bedraagt. Dientengevolge
moet op de diepste plaatsen in de oceanen
een druk heersen van meer dan 1000 at
mosferen, een bedrag waarvan we ons
geen voorstelling kunnen maken, doch dat
beter tot ons spreekt zodra we zelf eens
een (theoretische) duik in de
diepte nemen. Want het men- f
selijk lichaam zou op de bodem
van de diepste troggen welke
we momenteel kennen, een
druk van 10.000 kilogram per
vierkante centimeter hebben te
doorstaan, zodat zijn hele cor- V.
pus een totale belasting
van 150.000 ton zou moeten torsen!
Tegen een dergelijke belasting zijn we
niet bestand, want het onbeschermde li
chaam kan ten hoogste 3 atmosferen ver
duren. Over het gehele lichaam gerekend,
komt dit neer op 450 ton, wat toch ook
lang niet gek is. Maar goed, we laten dit
verder rusten, want we wilden uitsluitend
tot uitdrukking brengen dat op grote diep
te, waar dus een druk heerst van duizen
den kilo's per vierkante centimeter, elke
stof tot het kleinst mogelijke volume wordt
samengeperst. Geen enkele stof kan aaui-
aan ontkomen, zelfs de weinig-samendruk
bare vloeistoffen niet.
Nu is water, zoals u weet, weinig veer
krachtig en moeilijk samen te drukken.
Maar op grote diepte wordt ook deze vloei
stof door de druk van de boven liggende
watermassa's samengeperst. Hierdoor
wordt het volume verkleind met een wel
iswaar gering bedrag, maar op de totale
kolom water die in diepe zeeën en oceanen j
staat, maakt deze vermindering van volu
me toch een belangrijke grootheid uit.
Want knappe koppen zijn eens gaan uit
rekenen hoe de toestand zou zijn, indien
water in het geheel niet samendrukbaar
was. De zeespiegel zou dan hoger komen
te staan dan thans het geval is. Maar hoe
veel hoger? Daar gaat het om!
De uitkomst is werkelijk
ontstellend, want het niveau
van de zee zou in dat ge
val ongeveer 30 meter ho
ger komen te liggen dan
thans. Vrijwel ons gehele
land, met uitzondering van wat
hoger gelegen gebieden, zou
door de zee overstroomd
zijn, evenals belangrijke delen van Frank
rijk, België, Duitsland, en noemt u verder
maar op. Ja, in verreweg de meeste kust
landen ter wereld zou de kustlijn vele
honderden kilometers verder landinwaarts
komen te liggen en het bewoonbare deel
der aarde zou aanzienlijk zijn ingekrom
pen.
Dank zij het in 't dagelijks leven niet
waarneembare verschijnsel dat water
een héél klein beetje kan worden samen
gedrukt, heeft het landoppervlak de uit
gebreidheid van thans. Zonder dit ver
schijnsel zou de jeugd aanzienlijk minder
aardrijkskunde behoeven te leren dan
thans.
Over zeeën gesproken, weet u waarom
de Zwarte Zee zwart wordt genoemd, ter
wijl de kleur toch verre van zwart is?
Daarover morgen.
(Nadruk verboden)
H. PéTILLON.
