President Vargas van
Brazilië afgetreden
Weerbericht
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Val
Vliegramp op 5 kilometer uit de kust
Stoffelijk overschot van één der
21 inzittenden geborgen
Het woord is aan
Ontploffing in
de stuurhut
69e JAARGANG No 38
DINSDAG 24 AUGUSTUS 1954
29 8e JAARGANG No 192
Wrakstukken en olievlek voor Bergen aan Zee
Laatste radiocontact:
12.32 uur
Zoeken wordt voortgezet
Mevrouw Pandit onthield
zich van alle commentaar
Weerrapport
IS I®
zzw
Hoofdkantoor Grote Houtstraat 93, Haarlem.
Telefoon 15295 (zes lijnen) Directie, Hoofd
redactie, Redactie en Administratie. Bijkantoor
in Haarlem-Noord, Soendaplein Tel 12230.
Drukkerij Zuider Buitenspaarne 12, Tel. 15295.
Directeur Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Haarlems Dagblad
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh.opZon-en Feestdagen.
Abonnement p. week 50 ct., p. kwartaal 6.50,
franco p.p. ƒ7.-Losse nrs. 12ct. Postgiro 273107
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar
Directie: P. W. Peereboom en A l1 Huijsman
HF.T GEBEURT ZELDEN dat schroef-
vbegtuigen uit volle vlucht neerstorten;
het schijnt wel zeker te zijn dat dit giste
ren geschied is bij de ramp van de uit
Amerika naar Schiphol terugkerende Dou
glas DC 6 b dus niet „Constellation" van
de K.L.M. Ongelukken met passagierstoe
stellen hebben zich het meest bij landin
gen, in minder mate ook bij opstijgen voor
gedaan. De ramp met de Willem Bontekoe,
een van de zeven toestellen die twee jaar
geleden in dienst zijn gesteld en namen
van Nederlandse ontdekkingsreizigers kre
gen de K.L.M. had toen een prijsvraag
voor de keuze van namen uitgeschreven
zal menigeen herinneren aan de raadsel
achtig gebleven val van de „Roermond" bij
Bari in Italië. Die gebeurde op 23 Juni '49,
op een stralende zomerdag, in de gunstig
ste weersomstandigheden. Ook de Roer
mond stortte uit volle vlucht in zee; de
oorzaak van de ramp werd nooit nauw
keurig vastgesteld, al onderzocht men ver
schillende mogelijkheden. Een iets later
geval van deze aard', dat minder de aan
dacht trok omdat het geen passagiers-,
maar een post-toestel betrof, een K.L.M.-
Dakota die 's nachts naar Engeland vloog,
deed zich op 2 Februari 1950 voor. Volgens
de mededelingen van de bemanning van
een schip was de Dakota brandend in zee
gestort. Omdat er bijna geen wrakstukken
gevonden werden moest d'e Raad van de
Luchtvaart van het instellen van een nader
onderzoek afzien.
Van de Willem Bontekoe zijn gisteren
door de uitgevaren redding- en loodsboten
wel reeds vrijwat wrakstukken gevonden
en aan land gebracht. Dat uiteengerukte
schuimrubber kussens, uiteengereten de
kens en delen van vliegtuigstoelen daartoe
behoren schijnt te duiden op de mogelijk
heid van een explosie aan boord. Maar dat
is alleen nog maar een mening van bij
reddingspogingen betrokkenen; de K.L.M.
zelf heeft verklaard dat het zeer moeilijk
is op korte termijn vast te stellen, of er
een ontploffing in het vliegtuig is geweest.
In dit geval zal ongetwijfeld wel een on
derzoek door de Raad van de Luchtvaart
kunnen worden doorgezet, zoals dat als
regel geschiedt. Te verwachten is dat men
nog wel meer wrakstukken zal vinden.
Misschien ook meer lijken van slachtoffers.
Van de eenentwintig is tot dusver alleen
dat van het negenjarige Franse jongetje
Baussan, uit Haïti, ontdekt en in IJmuiden
aan land gebracht. Die ene vondst schijnt
er op te duiden dat ook andere opvarenden
uit het vliegtuig geslingerd moeten zijn, al
is het mogelijk dat een aantal lijken zich
nog in het wrak, op de bodem dier zee,
bevindt. Vanmiddag zou de Marine pro
beren om met omderzee-opsporiogs-appa
raten. de ligging van het wrak vast te stel
len. Misschien zou dit kunnen leiden tot
een poging om het te bergen, hetgeen na
tuurlijk voor het onderzoek van het groot
ste belang zou zijn. Een patrouille-vaartuig
van de Marine bleef vanmorgen nog in de
omgeving van de plaats, waar naar men
meent het vliegtuig in zee is gestort: een
grote „olievlek" gaf die blijkbaar aan.
De vorige ramp met een K.L.M.-passa
giersvliegtuig, die veel slachtoffers kostte
greep 2'A jaar geleden plaats toen de Ko
ningin Juliana viel, bezig te landen bij
Frankfort. De enige overlevende was toen
de stewardess mej. Gautier. Een Duitse
vrouwelijke passagier, die zwaar gewond
was, stierf kort na de ramp.
Gerekend naar de tegenwoordige omvang
van het passagiers-luchtverkeer is het aan
tal ongevallen uiterst gering; niet alleen
bij de K.L.M., maar ook als men in het
algemeen de burger-luchtvaart beschouwt.
Dit in tegenstelling met de militaire lucht
vaart, waar het is toegenomen sinds men
een moderner type vliegtuigen de straal
jager op grote schaal is gaan toepassen.
De straaljager verkeert nog in een betrek
kelijk jong stadium van zijn ontwikkeling.
Engels initiatief om hem ook voor passa-
giersvluchten te bezigen (de Comet) is na
enige ongelukken onderbroken; ook in an
dere landen heeft men toen de Cornets aan
de grond gezet.
De val van de „Willem Bontekoe" heeft
ongetwijfeld opschudding gewekt, temeer
door de raadselachtigheid van de omstan
digheden waarin de ramp is geschied. Want
„een ontploffing aan boord" is tot dusver
slechts een veronderstelling en ook als die
bewaarheid zou worden zou nog moeten
blijken, waardoor ontploffing in de stuur
hut dan zou zijn veroorzaakt. Oplossing
van dit raadsel kan wellicht leiden tot
maatregelen of nieuwe vindingen, die her
haling voorkomen. Overigens is het zeker
dat absolute veiligheid' nimmer te bereiken
zal zijn, evenmin als die met vervoermid
delen te land en te water ooit bereikt is.
Wij spreken onze deernis uit met de
slachtoffers en onze sympathie met de
families, die zo plotseling en in zo tragi
sche omstandigheden een der hunnen heb
ben verloren.
R. P.
KLMVLIEGTUIGINZEEGESTORT
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT PAGINA'S
Napoleon:
Mannen zijn zeldzaam.
Nadat men van ongeveer half een Maandagmiddag af in het onzekere had ver
keerd over het lot van het KLM-vliegtuig „Willem Bontekoe", dat met twaalf
passagiers en een uit negen leden bestaande bemanning van New York onder
weg was naar Amsterdam, bleek aan het einde van de middag dat moest worden
aangenomen dat het in de Noordzee is gevallen, op een afstand van ongeveer
vijf kilometer uit de Nederlandse kust, ter hoogte van Bergen aan Zee. De
IJmuidense kotter „Texel", de loodsboot uit IJmuiden „Bellatrix", en de motor
reddingboot uit IJmuiden „Neeltje Jacoba", die zich Maandagmiddag onmiddel
lijk nadat via Scheveningen-Radio aan de scheepvaart een waarschuwing was
uitgezonden om naar de „Willem Bontekoe" uit te zien, naar de aangeduide
plaats, twintig mijl ten Noord-Westen van Amsterdam, begaven, troffen om
ongeveer half zes 's middags papieren, twee witte hoofdkussentjes met daarop
in blauwe letters „KLM", een vliegtuigstoel, een reddingvlot, een tank, een
brandend wrakstuk en andere voorwerpen aan. Daardoor kwam wel vast te
staan dat de viermotorige „Willem Bontekoe", een van een serie van zeven
Douglas DC 6 b-verkeersvliegtuigen van de KLM in de Noordzee, op slechts
enkele tientallen kilometers van het eindpunt, de Amsterdamse luchthaven
Schiphol, in zee was gestort.
De „Willem Bontekoe", was Zondag om 17.30 uur plaatselijke tijd uit New Yori;
vertrokken. Het toestel had geen tussenlanding gemaakt te Gander op New
Foundland, maar was rechtstreeks naar Shannon op Ierland gevlogen, waar het
Maandagmorgen aankwam. In Shannon gingen negen passagiers van boord en
er stapten geen andere in. Toen de „Willem Bontekoe" Shannon verliet, om on
geveer kwart over tien, bevonden zich aan boord de uit drie personen bestaande
familie Haussan, een echtpaar en klein jongetje uit Haïti, de uit vier personen
bestaande familie Yarrow, een echtpaar en twee jongens uit de Verenigde Staten,
het echtpaar Peeper uit Amsterdam, de heer en mevrouw Decker en de heer
Leonard Jamison uit de Verenigde Staten, alsmede de bemanning van negen
leden. ff
Volgens een mededeling van de KLM was
het vliegtuig, dat door de gunstige wind
een snelle vlucht over de oceaan had ge
maakt, anderhalf uur vóór de schematijd
te Shannon aangekomen. Op normale wijze
steeg de „Willem Bontekoe" van het vlieg
veld op met bestemming Amsterdam, waar
het toestel omstreeks 12.40 uur werd ver
wacht.
Tot 12.32 uur heeft de verkeerstoren van
Schiphol radiocontact met het toestel gehad.
De telegrafist bevestigde toen de ontvangst
van weerberichten en barometerstanden.
Het was het laatste dat men van de „Wil
lem Bontekoe" heeft gehoord.
Toen verdere berichten uitbleven, heeft
men bij de KLM nog de mogelijkheid over
wogen, dat de PH-DFO, door een radio
defect of lage bewolking gedwongen, naar
een vliegveld met helder zicht zou zijn uit
geweken. Maar al spoedig werden, met de
gedachte aan een eventueel ongeluk, op-
sporingsvluchten door de reddingsdienst
van de Marine Luchtvaartdienst en door de
KLM ondernomen. Omstreeks vijf uur
bracht de kotter „Texel" uit IJmuiden het
bericht dat ruim 20 km. ten Noord-Westen
van IJmuiden wrakstukken en papieren op
zee ronddreven. Even later rapporteerde de
loodsboot „Bellatrix" een stoel, twee witte
kussens met KLM-merk en enige andere
voorwerpen te hebben zien drijven op
dezelfde plaats.
Aangezien deze mededelingen verder alle
twijfel uitsloten, werden alle reddings
pogingen door de Marine Luchtvaartdienst,
sleepboten, redding- en loodsboten, alsmede
een helicopter van het vliegkamp Valken-
Wrakstukken van de in zee gestorte „Bontekoe" werden door de loodsboot Bellatrix
te IJmuiden aan land gebracht. Men ziet hier een rubberboot, een deel van de
pantry en enige kussens.
burg op de plaats van het ongeval gecon
centreerd.
Omstreeks zeven uur begaven zich de
heren J. J. van Balkom, L. Sillevis, H. Wes
terhuis en J. Bak van de KLM en de heer
G. C. Wansbeek, adjunct-inspecteur van de
Rijksluchtvaartdienst met de sleepboot
„Noordholland" van IJmuiden uit naar de
plaats van de ramp. Ook de directeur-
generaal van de Rijksluchtvaartdienst, de
heer J. Bakker, had zich met de sleepboot
„Hector" daarheen begeven.
Ook gingen twee onlangs uit de V.S. in
ons land aangekomen fregatten, de „Wolf"
en de „Fret", alsmede de mijnenvegers
„Volkerak" en „Hollandsch Diep" en een
kleine snelvarende patrouilleboot naar de
olek toe, die kenbaar was door een grote
dievlek op het water.
Omstreeks half acht seinde de loodsboot
Bellatrix", dat men het zwaar verminkte
toffelijk overschot van een kind had ge
borgen. Dit was het zoontje van het echt
paar Baussan uit Haïti.
Om kwart voor negen zetten de redding
boot „Neeltje Jacoba" en de „Bellatrix"
koers naar IJmuiden. De vliegtuigen had
den reeds bij het invallen van de duisternis
het zoeken moeten staken.
Ondanks de stromende regen stond een
zwijgende schare aan de kop van de
IJmuidense haven, toen de beide schepen
daar om half tien binnenkwamen.
Een helicopter van de Marine zoekt de zee af.
Naar bij de reddingspogingen betrok
kenen menen, zou de toestand waarin
men uit het vliegtuig afkomstige voor
werpen heeft aangetroffen de mogelijk
heid van een' ontploffing aan boord niet
uitsluiten. Er zijn uit elkaar gerukte
schuimrubber kussens, kapot gereten
dekens en delen van vliegtuigstoelen
opgevist. Het grootste deel van deze
voorwerpen en gevonden papieren ver
toonde geen sporen van brand. De
loodsboot „Bellatrix" heeft echter wel
een brandend deel van het vliegtuig
waargenomen. Deze feiten geven de red
ders grond voor hun mening, dat er
waarschijnlijk een ontploffing is ge
weest. Zij menen, dat deze zich kan
hebben voorgedaan in de stuurhut van
het vliegtuig en zij zijn voorts van me
ning dat een volkomen onverwacht
voorval als een explosie het vliegtuig
verhinderd heeft een noodsein uit te
zenden. Indien er brand in een der mo
toren zou zijn opgetreden, zou er voor
het geven van een noodsignaal nog tijd
zijn geweest.
Van de zijde der K.L.M. verklaarde
men dat het zeer moeilijk is oo korte
termijn vast te stellen of er zich een
ontploffing in het vliegtuig heeft voor
gedaan.
De exploitant van een strandrestau-
rant te Schoorl. de heer B. M. C. Snorre.
heeft gistermiddag omstreeks half een
een doffe slag gehoord als van een ont
ploffing. Hij bevond zich toen op het
terrasje van zijn restaurant. Ook enkele
leden van ziin gezin hoorden de doffe
klap. Zij hebben op zee niets kunnen
waarnemen, daar het zicht zeer slecht
was.
De „Neeltje Jacoba" had een paar
blauwe dekens en hoofdkussentjes aan
boord. In de motorvlet van de loodsboot
„Bellatrix" lag het stoffelijk overschot van
het zoontje van het echtpaar uit Haïti.
Voorts bracht de loodsboot een aantal
schuimrubber kussens, een oranje red
dingsvlot, een paar dekens, een zuurstof-
fles en een gedeukte aluminium ijskast
mee, alles afkomstig van het verongelukte
toestel. Het stoffelijk overschot werd naar
het Velsense politiebureau overgebracht.
De wrakstukken werden ter beschikking
gesteld van de Raad voor de Luchtvaart,
die onmiddellijk met zijn onderzoek was
begonnen. Zij zijn via de garage van het
Loodswezen in de nacht naar Schiphol
vervoerd.
In Egmond aan Zee was het ondanks
duisternis en liegen op het strand zwart van
de mensen, toen om half tien de motoi--
strandreddingboot „President Steyn" na
een tocht van zeven uur terugkeerde. Tot
de voorwei-pen, die uit zee werden opgevist,
behoorden KLM-dekens, geheel aan flar
den gescheurd, een stuk van een cabine-
stoel met een lege tas er aan en talrijke
stukken sponsi-ubber van stoelbekleding.
„Het is ontzettend jammer, dat wij niets
anders hebben gevonden dan een stuur
stoel, enige dekens en rubberkussens," ver
telde 's avonds om 11 uur de vermoeide
schipper van de Egmondse reddingboot
„President Steyn", de heer C. P. van Pel,
„Van 3 uur af tot kwart over negen hebben
wij alles afgezocht, hoofdzakelijk op acht
mijl W.N.W. ten Westen van Egmond. De
„Neeltje Jacoba" was er ook, alsmede een
loodsboot en een mijnenveger."
Door en door nat kwamen de beman
ningsleden terug. In café De Boer schonken
hulpvaardige handen een sterke kop koffie
in en daarna bracht men de boot naar de
bergplaats.
Bij het aanbreken van het daglicht is
vanochtend het zoeken naar wrakstukken
Zodra de Bellatrixte IJmuiden was ge
arriveerd werd het stoffelijk overschot van
het zoontje van de familie Baussan naar
de gereedstaande ziekenauto overgebracht.
en stoffelijke resten van de inzittenden van
de „Willem Bontekoe" voortgezet. Voor dit
doel is ook een vaartuig van de Koninklijke
Marine uit Den Helder naar de plaats van
de ramp vertrokken. Vannacht hebben de
marinevaartuigen „Wolf", „Volkerak" en
„Hollands Diep" het opsporingswerk voort
gezet. Deze schepen zijn vanochtend in Den
Helder teruggekeerd.
Om kwart over elf is vanochtend een door
gezagvoerder Schroder bestuurde KLM-
Dakota van Schiphol opgestegen om de zee
naar overblijfselen van de „Willem Bonte
koe" af te zoeken.
De PH-DFO „Willem Bontekoe" is de
laatste van de serie van zeven DC-6 B's van
de KLM, die naar Nederlandse ontdek
kingsreizigers zijn genoemd. Het toestel kan
34 tot 37 passagiers vervoeren, heeft een
totaal gewicht van 48.580 kg. en een kruis
snelheid van 505 kilometer per uur.
Het was twee jaar geleden bij de KLM in
dienst gesteld.
De president-directeur van de KLM, de
heer I. A. Aler, bevindt zich op het ogen
blik in de Verenigde Staten.
De heer Aler vertrok op 13 Juni naar de
West om een bezoek te brengen aan de
KLM-vestigingen aldaar. Zijn reis ging van
daar naar Mexico en verder via Montreal
naar New York. Hij zou Donderdag naar
Nederland terugkeren.
RIO DE JANEIRO (A.F.P.) De Brazi
liaanse radio-omroep heeft bekend gemaakt,
dat president Getulio Vargas is afgetreden.
Het ministerie van Oorlog heeft de presi
dent medegedeeld, dat de militaire leiders
besloten hebben, hem te verzoeken af te
treden. De omgeving van het presidentiële
paleis is tot verboden gebied verklaard.
Uit Rio is bericht, dat Vargas aftrad na
dat hij een memorandum had ontvangen
van legerleiders, waarin zij zich achter de
eisen van de luchtmacht stellen. Volgens de
Grondwet zal vice-president Cafe Filho het
presidentschap waarnemen. Volgens Reuter
heet het in sommige berichten uit Rio de
Janeiro, dat Vargas' aftreden slechts als
een tijdelijke maatregel is bedoeld.
De laatste drie weken waren er tekenen,
dat een crisis op handen was. Leiders van
de Braziliaanse luchtmacht zouden Vargas
hebben verzocht af te treden. Gisteren
opperde vice-president Filho, dat hij en
president Vargas zouden heengaan en dat
binnen 30 dagen nieuwe verkiezingen zou
den worden gehouden.
Vargas werd in Januari 1951 voor een
termijn van vijf jaar tot president gekozen.
Een staatsgreep van het leger had in 1945
een einde gemaakt aan zijn vorig bewind
van 15 jaar.
De spanning der laatste weken bereikte
een hoogtepunt door een moordaanslag op
een hoofdredacteur van een dagblad, die
tegen het regiem van Vargas was. Bij deze
aanslag werd een officier van de lucht
macht gedood.
Overal met Irian-eis begroet
Uit de berichten van Aneta over het be
zoek van mevrouw Pandit Nehroe, de hui
dige presidente van de Algemene Vergade
ring der U.N.O., aan Indonesië is wel ge
bleken dat zij zich in alle opzichten nauw
keurig heeft onthouden van commentaar
op de Indonesische Irian-eisen. waarmee zg
op haar tournee door het eilandenrijk over
al geconfronteerd werd.
In een rede voor studenten van de Gadja
Mahla-Universiteit te Djokja heeft zij naar
aanleiding van de spandoek-opschriften,
die zij hieromtrent had gelezen, slechts op
gemerkt, dat souvereiniteit een voor de
Aziatische landen gerechtvaardigde eis is,
maar dat zij een geweldige verantwoorde
lijkheid met zich mee brengt, waarop zij in
het bijzonder de aandacht van haar gehoor
vestigde.
Op een persconferentie in Djokja, vóór
haar vertrek naar Bali, weigerde zij beslist
commentaar te geven op het Indonesische
verzoek aan de UNO om het vraagstuk van
Westelijk Nieuw-Guinea op de agenda der
komende Algemene Vergadering te bren
gen.
Een door de luchtmacht gevormde com
missie van onderzoek verklaarde, dat de
aanval was beraamd door personen uit de
kring van president Vargas.
In een officieel communiqué wordt
verklaard, dat Vargas formeel 90 dagen
met verlof gaat en het presidentschap voor
deze periode aan Filho heeft overgedra
gen.
Naar AFP meldt heeft de president zich
van het leven beroofd.
(van hedenochtend 7 uur)
Stockholm
Oslo
Kopenhagen
Amsterdam
Londen
Luxemburg
Parijs
Bordeaux
Grenoble
Nice
Genève
Zürich
Locarno
Berlijn
Frankfort
München
Wenen
Innsbrück
Rome
Ajaccio
toestand
zwaar bew.
licht bew.
regen
regen
regen
motregen
zwaar bew.
mist
regen
zwaar bew.
regen
regen
zwaar bew.
zwaar bew.
nevel
zwaar bew.
zwaar bew.
zwaar bew.
zwaar bew.
zwaar bew.
Neerslag laatste
60
•-
•o+j ■O'ü
5 C 5
O 2
NNO 3
Z 10
ZW 5
W 7
ZW 6
WZW 5
windstil
windstil
NW 3
windstil
O
O
z
ZW
NO
windstil
windstil
ONO 2
24 uur
c C re
Se
fe£
OJ t/i O
PU 7.S
20 0
23 0
17 2
15 20
16 4
16 3
20 1
19 10
20 2
24 0
16 11
18 2
14 15
18 0.2
17 0.1
22 0.4
20 7
26 0
23 0
PLAATSELIJK BUIEN
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. in De Bilt, geldig van Dins
dagavond tot Woensdagavond, opge
maakt om 10 uur:
Veranderlijke bewolking met plaatse
lijk enkele buien en vannacht hier en
daar mist. Zwakke tot matige wind in
hoofdzaak tussen Noord-Oost en Zuid-
Oost. Morgen overdag dezelfde of iets
hogere temperaturen.
25 Augustus
Zon op 5.39 uur, onder 19.45 uur.
Maan op 1.59 uur. onder 18.15 uur.
Maanstanden
28 Aug. 11.21 uur: Nieuwe maan
Hoog en laag water in IJmuiden
Dinsdag 24 Augustus
Hoog water: 12.19 uur.
Laag water: 7.30 en 20.10 uur.
Woensdag 25 Augustus
Hoog water: 1.00 en 13.42 uur.
Laag water: 8.57 en 21.30 uur.
