Jongste uitbreiding van Joh. Enschedé aan controledienst P.T.T. overgedragen President-directeur getuigt van innige band tussen Haarlems binnenstad en Grafische Inrichting Fa. B. ENGELENBERG Else Mauhs na vijftien jaar afwezigheid weer op de planken «A r Een gebouw waarin met millioenen wordt gewerkt N.V.V.-besluit in straffe richtlijnen uitgewerkt mSÊBmÈ Hij sjouwt en sleept de hele dag Jubileum Amsterdamse Stadsschouwburg Bloemen van critici voor Charlotte Kohier Ogen in Artis 3 Mijlpaal Millioenenomzet „Kontiki" komt naar Amsterdam Twee radiomusici met Concertgebouw-Orkest naar Amerika „Geen enkel overleg" Wie hard werkt verdient Nieuwe schouwburg in Rotterdam-Zuid geopend Myxomatose op de Hoge Vel uwe DONDERDAG 2 SEPTEMBER 1954 Gistermiddag heeft de president-directeur van de Grafische Inrichting Joh. Enschedé en Zonen N.V., de heer B. F. Enschedé, aan de directeur-generaal van P.T.T., de heer L. N e h e r, de sleutel overhandigd van het nieuwe gebouw, waar de controle op de aanmaak van de post- en andere rijks waarden voortaan zal geschieden. De overreiking van de sleutel vormde als het ware het sym bool van de hechte band welke er tussen het bedrijf van En schedé en het staatsbedrijf is gegroeid, een verbondenheid welke zowel door de heer Enschedé als door de heer Neher in een toespraak werd gememoreerd. Het belang van het gebouw blijkt niet alleen uit de afme tingen: twee vleugels van vier en vijf verdiepingen met een inhoud van twaalfduizend kubieke meter en een vloeropper vlakte vaii 3880 vierkante meter; de vloeren zijn bovendien op een aanzienlijke belasting berekend, die van de kelder en de begane grond op een druk van tweeduizend kilogram, die van de overige verdiepingen op een belasting van 1200 kilogram per vierkante meter. Na een kort welkomstwoord door het directielid jhr. W. van An dring a de Kempenaer heeft bij de openingsplech tigheid in de cantine van het nieuwe ge bouw van de samenwerkende architecten prof. ir. C. We g e n e r S 1 e e s w ij k en IJ. Kok uit Amsterdam eerstgenoemde een korte toelichting gegeven op de bouwkun dige aspecten. Hij herinnerde er aan, dat door het Haarlemse gemeentebestuur de eis werd gesteld, dat het'nieuwe gebouw de sfeer van de Bakenessergracht met haar historische bebouwing niet mocht schaden, een eis welke overigens door de opdracht geefster werd gedeeld. Bij de voorstudie voor het ontwerp, die anderhalf jaar verg de, kwamen de bouwmeesters tot de con clusie, dat, wilde men de schoonheid van de gracht niet aantasten, het nieuwe ge bouw niet te massaal, noch in de breedte, de hoogte en de diepte mocht worden. Vandaar de geleding in drie hoofdele menten: een lagere vleugel aan de gracht welke bovendien in drie trafeeën werd verdeeld, daarachter een diepere en hogere partij met een nog daar bovenuit stekend trappenhuis als welkome onderbreking van het geheel. Professor Wegener Sleeswijk noemde nog enkele imposante getallen: voor de bouw werd 4500 kubieke meter grond verplaatst, 135 meter damwand werd aangelegd, 35 bemalingspompen werden opgesteld, 1500 kubieke meter beton ge stort, 190 ton wapeningsijzer en 400.000 bakstenen gebruikt. De architect sprak de hoop uit, dat het gebouw een vreugdevol bezit voor de op drachtgeefster en voldoening gevend object voor de gebruiker zou zijn. Die vloeren worden dan oo'k inderdaad belast met stapels papier, die intussen een heel wat grotere waarde vertegen woordigen dan alleen maar de kosten van vervaardiging en het bedrukken. Het magazijn van het nieuwe gebouw bevat bijvoorbeeld banderoles voor de tabaksaccijns in zeshonderd verschillende waarden, waarvan er 700.000 vel per maand worden afgeleverd. Er zijn cigarettenfabrieken die dagelijks voor een millioen gulden aan accijnsvellen komen weghalen. Niet minder omvangrijk is natuurlijk de productie en afleve ring aan postwaarden, van de briefkaart van zes en de post zegel van één cent af tot de beursbelastingzegel van vijf honderd gulden toe, waarvan de waarde per vel dertigdui zend gulden bedraagt. Van dit nieuwe, aan de Bakenesser gracht in Haarlems binnenstad gelegen gebouw vindt de ver zending van alle mogelijke postwaarden naar alle postkan toren plaats. Alleen al Amsterdam komt twee keer per maand voor anderhalf millioen aan zegelwaarden per vijftons-post- auto weghalen. De heer B. F. Enschedé overhandigt de heer L. Neher een koker, waarin zich de oorkonde bevindt waarin de overdracht van het gebouw wordt gememoreerd. Op de achtergrond een bijzonder fraaie foto van de jongste uitbreiding van het com plex van de Grafische Inrichting en de omringende stadskern. President-directeur B. F. Enschedé noemde deze gebeurtenis eên mijlpaal in de ge schiedenis van het bedrijf. Dat uitbreiding op deze plaats mogelijk was geweest, was te danken aan de vriendschappelijke ver houding met de Tey Ier stichting, die uit goede nabuurschap de benodigde grond in erfpacht had afgestaan, daarmee een op lossing vindend voor de wet, dat er nim mer grond door de Teylerstichting ver vreemd mag worden. Daarom ook kon Enschedé blijven waar het bedrijf groot is geworden: in het stads deel tussen Grote en Bakenesserkerk, dat men lief heeft gekregen en dat men niet gaarne zou verlaten, ook al wierp gebrek aan uitbreidingsmogelijkheden problemen op. De controle op de aanmaak van post- en andere rijkswaarden krijgt nu een zelf standig onderdak, zij wordt van het pro ductieproces enerzijds gescheiden, maar blijft er anderzijds door een luchtbrug toch mee verbonden. Daardoor is een goede gang van zaken gewaarborgd, ter wijl er toch geen vrees behoeft te ont staan voor een verwijdering door een te grote afstand. Ook de financiële problemen zijn opge lost op de grondslag van de historische verwevenheid van Enschedé en P.T.T. De heer Enschedé sprak de verwachting uit, dat dit vertrouwen nimmer betreurd zou worden, doch dat integendeel deze nieuwe band een stimulans zou zijn voor de Gra fische Inrichting om voort te gaan op de weg welke al zo vele jaren wordt gevolgd. Met de met hilariteit ontvangen opmer king, dat de rust nu in het staatsbedrijf kan komen spreker doelde op het ont breken van het gedreun der persen in het i.ieuwe gebouw en de overhandiging van een door J. van Krimpen ontworpen oorkonde, die de heugelijke gebeurtenis in herinnering brengt, besloot de president directeur zijn toespraak. De directeur-generaal van de P.T.T., de heer L. Neher, herinnerde eraan,-dat er wederzijds volledig begrip voor eikaars moeilijkheden bestond toen het ruimte gebrek door de heer Enschedé „met de hem eigen vriendelijkheid, maar niet minder beslist" werd ter sprake gebracht. Ook de heer Neher huldigde het ruime inzicht van het bestuur van de Teylerstichting en sprak met lof over de architectonische verdien sten van het gebouw: „geen ziekelijk pogen oude stijl na te bootsen, maar het scheppen van een eigen stijl, welke aansluit bij de omgeving en tevens recht laat varen aan de bestemming van het bouwAverk". De heer Neher zei voorts, dat rust welis waar niet de karakteristiek van P.T.T. be hoort te zijn, maar wel van dit specifieke contrólewerk op een millioenenomzet. Spreker vervolgde, dat ook dit keer P.T. T. zich verbonden had met een naam „sans peur, sans reproche", die van Enschedé. De resultante naar buiten van die samen werking moet de critiek doorstaan niet al leen van eigen land, maar van de gehele wereld. Vooral het oordeel van de wereld is de waardemeter over de prestaties van de postzegels vervaardigende en uitgeven de instituten. Tenslotte sprak nog de heer H. J. van Vliet, de met de dagelijkse leiding belaste controleur. Hij vroeg zijn directeur hem de sleutel toe te A'ertrouwen van het gebouw waar 's morgens het personeel reeds de in gebruikneming met een gezellig samenzijn had gevierd. Dat zijn dienst nu over grote voorraad- ruimten beschikt, vond hij een veilig ge voel met het oog op de lange levertijden. Dat het dagmagazijn voortaan ook inder- l>OfIstraal 39 - Haarlem - 'Iel. lU'ï OFFICIëLE VERKOOP SIKKENS LAKKEN Het vlot „Kontiki", waarmee de Noorse ethnoloog Thor Heyerdahl zich in 1947 over de Stille Oceaan heeft laten drijven, zal de komende maanden worden tentoon gesteld in verscheidene grote steden van West-Europa, waaronder Amsterdam. Het vlot zal op 1 October Oslo verlaten en een reis beginnen naar Rouaan, Parijs, Brus sel, Antwerpen en Amsterdam. Van Am sterdam gaat het naar Bazel en vandaar rta Hamburg, Kopenhagen en Stockholm ierug naar Oslo. daad bij daglicht kan werken in plaats van in een kelder, is ook een grote vooruitgang, evenzo de cantine, waardoor de ontspan ningsvereniging ook geen beroep op de gastvrijheid van het Johezhuis behoeft te doen. Een tweede exemplaar van de oorkonde zou de heer Van Vliet gaarne ophangen; het schonk hem de gelegenheid een grapje te maken over het bij het 250jarig bestaan van Enschedé aangeboden gedenkraam' dat niet in zijn afdeling was geplaatst, zo als hij gehoopt had. Daarna werd een rondigang door het ge bouw gemaakt. Met het aanbieden van verversingen aan de genodigden eindigde deze voor Enschedé en P.T.T. zo belang rijke middag. Op verzoek van de directie van het Con certgebouw-Orkest zullen twee radiomu sici dit orkest begeleiden op de tournee door Amerika. Dank zij de medewerking van de AVRO en de Nederlandse Radio Unie, die de betreffende musici voor enke le maanden uitleenden, kunnen de violist Jan Bleumers, concertmeester van het AVRO-Cosmopolitain Orkest en van de Zaaiers, en de trombonist Teun Ploeg, eer ste trombonist van het Promenade Orkest, de tour meemaken. Naar aanleiding van het besluit der hoofdbesturen-vergadering van de bij het N.V.V. aangesloten vakbonden op 17 Juii over het beëindigen van de samenwerking met de andere vakorganisaties, de K.A.B. en het C.N.V., heeft het verbondsbestuur thans richtlijnen uitgegeven voor het optreden in de toekomst. „In alle publiekrechtelijke en privaat- i echtelijke organen, van welke aard ook, waarin de werknemersvakbeweging op enigerlei wijze is vertegenwoordigd, zullen het N.V.V. en de N.V.V.-bonden voortaan geheel zelfstandig optreden," aldus deze richtlijnen. „Met de in deze organen zitting hebbende vertegenwoordigers van de confessionele vakbeweging zal dus generlei overleg meer plaats vinden over de aangelegenheden, welke in deze organen aan de orde komen, dan wel onzerzijds aan de orde worden gesteld." Het maken van voordrachten betreffende de samenstelling van organen, besturen en commissies, alsmede het opstellen en indienen van candidatenlijsten voor de verkiezing van leden van ondernemings raden en fabriekskernen zal voortaan niet meer gemeenschappelijk geschieden. Even min zal hierover enig overleg met de confessionele vakbeweging worden ge pleegd. Voorzover de structuur van bepaalde organen (Stichting van de Arbeid, vak raden en dergelijke) is gebaseerd op het bestaan van Raad van Vakcentrales of bedrijfsunies dient er naar te worden gestreefd, dat deze structuur ten spoedigste aan de thans ontstane situatie wordt aan gepast. Ook buiten de organen zal elke vorm van samenwerking met K.A.B. en C.N.V. v/orden vermeden. Dientengevolge zal dus voortaan vanwege het N.V.V. en de N.V.V.-bonden ook generlei voor- of tussentijds overleg,met de confessionele vakbeweging meer ge schieden over acties op het terrein der loon- en overige arbeidsvoorwaarden. „Het corresponderen met werkgevers en/of werkgeversorganisaties, overheids- en andere instanties, van welke aard ook, zal voortaan niet meer gemeenschappelijk geschieden. Gemeenschappelijke bestuurs-, leden- en personeelsvergaderingen zullen niet meer plaatsvinden, terwijl het uitgeven van gemeenschappelijke publicaties .even eens achterwege zal blijven," aldus de richtlijnen. ADVERTENTIE m WMiêMMmÊm Hoe houdt een mens dat vol? In de eerste plaats door goed te eten. Daarom is roomboter op het brood zo belangrijk voor harde werkers. In kosten scheelt het maar weinig meer dan 'n cent per boter ham. Dat is een klein verschil waar grote voordelen tegenover staan. m Binnenkort volgt de 4e grote Room koter Prijsvraag, weder om met f 10.000,- aan geldprijzen! Blijf dus de rijks- botermerken sparen. Op elk pakje roomboter staat er een. Met een spectacle coupé is Woensdag avond in de feestelijk met bloemen versier de Amsterdamse stadsschouwburg het zes tigjarig bestaan van '5 lands eerste schouw burg gevierd. Het gemeentebestuur had voor deze avond vertegenwoordigers uit alle kringen der hoofdstad en artisten uitgenodigd en tct de eregasten behoorden de minister van O., K. en W. mr. J. M. L. Th. Cals, en de waarnemend Commissaris der Koningin in de provincie Noordholland, de heer A. B. J. Prakken, die met Amsterdams burge meester en de wethouder van Kunstzaken in de ereloge hadden plaatsgenomen. In zijn kort welkomstwoord deelde de directeur van de schouwburg, de heer Joh. M. Bendien, mede, dat een Amsterdammer, die onbekend wenst te blijven, heeft aan geboden een bedrag van 25.000,te stor ten in het Sternheimfonds (voor weduwen en wezen van toneelspelers) indien de ge meente Amsterdam dat ook zou doen. Nadat het programma met het Wilhelmus was geopend, trad burgemeester d'Ailly voor het voetlicht. In zijn korte rede rele veerde hij de historie van de schouwburg, daarbij toneelstukken en namen van spelers noemend uit lang vervlogen dagen en het recente verleden, namen van acteurs en actrices, die op de planken van de stads schouwburg hun triomfen hebben gevierd. Voor de pauze werd een toneelprogramma uitgevoerd, dat begon met een verkorte op voering van „Elckerlyc" door leden van de Nederlandse Comedie. Daarna volgden fragmenten uit bekende stukken, gespeeld door leden van de oude toneelgarde, Jacquelline RoyaardsSandberg vertolkte met Louis van Gasteren de droom van Badeloch uit de Gijsbrecht. De zaal bracht de actrice aan het slot een langdurige ovatie. Jan Musch en Marie Faassen speel den een fragment uit de „Paradijsvloek." Ook hun bracht het publiek op ondubbel zinnige wijze dank voor het gebodene. Albert van Dalsum, Paul Huf en Jacques Snoek voerden vervolgens een scène uit „King Lear" op. Toen kwam het hoogtepunt van de avond: het optreden van Else Mauhs, die na vijf tien jaar weer op de planken van de Nooit ben ik zo hevig heen en weer geslingerd tussen mijn afkeer van een der aanvaarde gewoonten onzer in vele op zichten barbaarse samenleving en het verlangen, mijn kin deren een prettige middag te bezorgen, als in deze vacantie. Want de twee kleinen wensten een bezoek aan Artis Natura Magistra af te leggen en of schoon ik uit eigen ervaring weet dat het beschouwen van die Amsterdamse verzameling gedierten in gevangenschap tal van recreatie-mogelijk heden biedt, ben ik toch te zeer begaan met die stomme gevangenen, om zomaar voet stoots alle ethische bezwaren tegen dierentuinen opzij te zetten. Niettemin zijn wij naar Ar tis gegaan, nadat ik mijn ge weten had gesust met de drog redenering: ook al gaan we niet, dan nog blijft Artis ten eeuwigen dage de Sing-Sing van vele vrijheidslievende viervoeters. Een tweede reden was, dat Artis ongeveer de enige plek is in de omgeving onzer dierbare stad, waarop men niet uitgekeken raakt. Men ziet er telkens weer nieuwe gezichten, zowel bin nen als buiten de tralies, die het aanschouwen waard zijn, en bovendien worden er tot leringe en vermaak van de bezoekers nu en dan nieuwe bewoners geboren, die zich in hun prilheid en onschuld ko misch gedragen en als zodanig de harten der gevangenisbe zoekers weten te stelen. Ten tijde van ons bezoek was dit het geval met een Nijlpaardje, een Nijlveulen liever, dat, ondanks zijn zicht bare erfelijke aanleg tot een zeer grote mond, aandoenlijk kinderlijk naast zijn reusach tige moeder uit het water op dook en knipoogde tegen de kinderen. Nadat wij gedrieën het mis verstand van een onzer uit de wereld hadden gepraat, dat deze dieren niet nijlonpaalden heten waaruit men kan le ren hoezeer de moderne tech niek op jonge kinderzielen in werkt zagen wij toe hoe de moeder met karrevrachten hooi werd opgevuld, waardoor de gelijkenis van deze Nijl merrie met andere soorten paarden nadrukkelijker werd. De wonderen der natuur be gonnen zich daarna in snel tempo te ontrollen, naarmate wij vorderden langs de kooien en vijvers, omheiningen en stallen, springrotsen en bas sins. En gaandeweg rees het vraagstuk van de al of niet peadagogische werking dezer attracties levensgroot voor mij op. De geketende, uit hun levensareaal gerukte wezens achter de ijzeren stangen, treurend om het verlies van een nooit gekende vrijheid, die echter in hun diepste erfelijk heidsbesef blijft Avroeten en knagen en roepen en de vrolijke, verbaasde kinderen aan mijn hand, kreten van verrassing slakend over de lange nekken der giraffen en de snuffelende brandslangen der olifantenneuzen, en over de grillen en grollen der apen. Ziedaar de problematiek, de tegenstelling, het brandpunt ener vaderlijke gemoedson rust. Zo werd ik meegesleept langs de vele bezienswaardig heden, en die gemoedsonrust belette mij om dezelfde opge wonden vreugde te beleven van dit Artis-bezoek, als die ik mij uit mijn jongensjaren als onvergetelijk herinnerde. Ongetwijfeld moet degene, die mij indertijd als kleine jongen langs deze dierenuitstalling voerde, ook met dit probleem hebben geworsteld terwijl ik onophoudelijk babbelde. Ik heb er destijds niets van ge merkt. Maar nu weet ik, dat de volwassenheid verantwoor delijkheden en beslomme ringen met zich brengt, die zelfs de onbekommerde vreug de van aanschouwen ener vlooien-vangende apenmoeder bederven. Waar is het antwoord? Wij werden moe van het slenteren langs de stoffige pa den en rustten op een bank in de buurt van de statige struis vogels, die ons met bewege lijke nekken aandachtig be studeerden, als hadden zij nooit mensen van zo verschil lend formaat bij elkander ge zien. De mussen pikten de kruimels van onze boterham men op en in de verte trom petterde een olifant uit ver veling of wanhoop. Wij deden het aquarium met grote snel heid, nadat ik in de ogen der kleinen de ontzetting had be speurd over de loerende kro kodillen-blik. Deze monsters vervulden ook mij met het af grijselijk idéé, dat zij als ge knevelde krankzinnigen nog slechts met hun ogen kunnen moorden met ogen die mij en iedereen de wreedheid ver weten van deze nauwe opslui ting in enge bassins, waar zwemmen noch duiken tot de mogelijkheden behoort en waar men als krokodil ge doemd is om slechts te liggen en te loeren. Dit verscherpte het pro bleem opnieuw. Ik herinnerde mij de droeve ogen van een reusachtige gorilla, die zicht baar naar metershoge oer woudbomen snakte, en de tot fatalisme gedoofde blik van een tijgerin in haar naakte hok, die had opgehouden te hopen op bevrijding door eigen kracht. De leeuwen waren vi taler en trotser van aanzicht, zij hielden hun stand op door zich te gedragen als verzets strijders in een cel, rotsvast overtuigd van de ondergang hunner vijanden wij. Die blik van verachting, droefheid en haat begon ik langzamerhand bij alle dieren te bespeuren ten onrechte wellicht, want rnijn kinderen amuseerden zich kostelijk met vele van hen en kinderen ple gen antipathie eerder te mer ken dan volwassenen. Zij lachten luid om de pinquins, die als Charlie Chaplins door hun domein waggelden en over de glijbaan in het water duikelden als clowns. En zij gaven een pinda aan de oli fant, die zijn kleine, gewiekste ogen hebberig op hen bleef vestigen als een gierige oude vrouw. Maar de blikken van de ge vangenen lieten mij niet los. Ik meen het antwoord nu gekregen te hebben van mijn jongste, die boordevol indruk ken thuis niet uitverteld raak te over de biologische won deren van Artis. Zij dacht lang na op mijn vraag, wat zij het aardigst gevonden had. Zij keek daarbij dromerig omhoog en ik ben er zeker van, dat talrijke dierenblikken in haar gedachten passeerden. Toen zij haar conclusie ge trokken had, bleek het dat wij niet naar Artis hadden behoe ven te gaan om haar te ge rieven. Want zij zeide, dat zij de mussen het aardigst had gevonden, die de kruimels van onze boterhammen hadden op gepikt. De mussen, de enige vrije dieren van Artis. De mussen, die zich in de wolken kunnen verheffen als het hun goeddunkt en desnoods ook naar het Rijksmuseum of het Bosplan kunnen gaan. Kinderen zijn zeer gevoelig voor de stemming van de genen, die zij ontmoeten. Ook als „degenen" dieren zijn. Ik denk, dat de mussen in Artis in een opperbeste stemming verkeren, en dat hun ogen ons niets verwijten. En dat zij kleine kinderen opgewonden vertellen, hoe ge lukkig zij zijn. J. L. V.l.n.r.: Cruys Voorbergh, Else Mauhs, Ko Arnoldi en Georgette ReyeVski. schouwburg verscheen. Tezamen met Georgette Reyevsky, Cruys Voorbergh en Ko Arnoldi voerden zij het vierde bedrijf uit „Elisabeth, de vrouw zonder man", op. Bij de opkomst van de actrice rees de zaal als één man overeind en bracht haar een spontane ovatie. Herhaalde malen moest aan het slot het doek gehaald wor den. Na de pauze speelde het orkest van de Nederlandse Opera de ouverture „Tann- hauser," die gevolgd werd door een uitvoe ring van de laatste episode uit de opera „Fidelio" onder muzikale leiding van Alexander Krannhals. De Amsterdamse actrice Charlotte Kohier heeft gisteren een bloemenhulde met het volgende briefje ontvangen: „Een aantal Amsterdamse toneelcritici, teleurge steld, dat zij u de eerste September niet op de planken van de stadsschouwburg kun nen toejuichen, willen u gaarne langs deze weg hun hulde betuigen." Met de onthulling van de gedenkplaat, de aanvaarding van het destijds door J. Cossee geschilderde portret van Marie van EysdenVink en het zij het niet offi cieel gevierde zilveren toneeljubileum van de directeur C. L. van der Lugt Mel- sert, is de nieuwe „grote schouwburg" in Rotterdam-Zuid Woensdagmiddag geopend. Voor de bespeelbaarheid van de schouw burg en de eerste toneelvoorstelling des avonds door het Rotterdams Toneel ver wijzen wij u naar de beschouwing welke onze kunstredacteur daaraan binnenkort zal wijden. De vrees dat de myxomatose, die enige weken geleden in de omgeving van Voorst reeds ernstige vormen had aangenomen, zou doordringen tot de Veluwe, is niet on gegrond gebleken. Dezer dagen zijn in de bossen van het nationale park „De Hoge Veluwe" enkele gevallen van deze konij nenziekte geconstateerd.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1954 | | pagina 5