Hitler's dienaar eist Oostelijke
provincies voor Duitsland terug
AABO
Socialisten op sleutelpositie
in het Franse parlement
PANDA EN DE MEESTER-BUIKSPREKER
Blijft
het meest
opzienbarend!
Wereldnieuws
7ïjo/elijk 2 paJhfr worfl/ce/t/-;
1WITSMIM
Von Papen's zwanenzang
„Frankrijk is niet
te paaien'
De radio geeft Zaterdag
Jongens Horloge
Mendès-France kan hun steun niet
ontberen bij beslissende stemming
och ió liet zo
J
VRIJDAG 8 OCTOBER 1954
2
't SILVER-STOEPKE
Reis van avonturiers
eindigt in gevangenis
Gemeentesecretarissen
vergaderden
EMAILLE BIJNA VOOR NIETS!
DE KLOMPENCENTRALE
ELKE DAME weet het:
verfraait Hw teint
Kerkelijk Nieuws
VA
grote houtstraat 98 - haarlem
DRUK VAN
KWIK
11
De vroegere Duitse diplomaat Von Papen
is weer in het nieuws. Hü heeft in een
brochure zijn mening over Europa's poli
tieke toekomst ten beste gegeven.
Franz von Papen, die thans 75 jaar is,
werd in 1932 tot rijkskanselier benoemd.
Hij bleek evenwel niet in staat om krachtig
genoeg tegen de steeds sterker wordende
nationaal-socialistische stroom in zijn land
op te roeien en hetzelfde jaar nog moest
hij zijn plaats weer afstaan. Hü bleef als
willig werktuig der nazi's in de diplomatie
en in 1933 en 1934 was hij vice-kanselier
onder Hitier. Vrijwel onmiddellijk na de
door de nationaal-socialisten georganiseer
de. maar mislukte staatsgreep in Oosten
rijk, waarbij Doifuss werd vermoord, werd
hü door Hitier als Duits gezant naar Wenen
gestuurd, waar hij een zeer dubieuze rol
speelde.
In Oostenrijk werd in die tijd, tot aan
1938 toe, een buitengewoon intensieve na
tionaal-socialistische activiteit ontwikkeld,
die het volk en het land rijp moest maken
voor de „Anschluss" bij het Duitse rijk.
welke dan ook in Maart 1938 inderdaad
gekomen is. Het was een open-lijk geheim,
dat de Duitse delegatie en de Duitse gezant
daarbij aan de touwtjes trokken.
Tijdens de oorlog heeft Von Papen de
voor Duitsland in die tijd bijzonder be
langrijke post van gezant te Ankara be
kleed. Men heeft het Von Papen zeer kwa
lijk genomen dat hij indertijd een maar al
te willig werktuig van Hitler is geweest,
vooral ook omdat hij nog wel uit de R.K.
Rijksdagfractie was voortgekomen. Toch
ADVERTENTIE
De post brengt het U thuis
als U ons nog heden een brief
kaart zendt en daarop jg.jj
vermeldt.
Het vertelt U alles over onze cur
sussen per post in Nederl.,
Frans, Duits, Engels (Handelscor
respondentie en taallessen).
Boekhouden, Moderne Bedrijfs
Administratie en Middenstands
examen; over de lage lesgelden
(I 4.- a 6.- per maand), het uit
lenen van studieboeken, enz
Ook U zult na lezing zeggen:
Ik studeer bij AABO
Uw exemplaar van ons prospec
tus 10-d 'igf reeds klaar.
Erkend door de I S.O.
SMIDSWATER 10 DEN HAAG i
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Koorconcert.
7.45 Morgenbed en liturgische kalender 8.00
Nieuws., weerbericht en katholiek nieuws.
8.20 Platen. 9.00 Voor de huisvrouw. 9.40
Platen. 10.00 Voor de kleuters. 10.15 Platen.
11.00 Voor -de zieken. 11.45 Instrumentaal
octet. 12.00 Angelus. 12.03 Platen. 12.30 Land
en tuinbouwmededelingen. 12.33 Platen. 12.55
Zonnewyzer. 13.00 Nieuws en katholiek
nieuws. 13.20 Platen. 14.00 Boekbespreking.
14.10 Zang en piano. 14.20 Engelse les. 14.40
Mannenkoor. 15.00 Kroniek van letteren en
kunsten. 15.40 Accordeon. 16.00 De schoon
heid van het Gregoriaans. 16.30 Voor de
jeugd. 17.00 Gitaarspel. 17.20 Voor de jeugd.
18.00 Platen. 18.15 Journalistiek overzicht.
18.25 Platen. 18.30 Van het Binnenhof. 18.40
Platen. 19.00 Nieuws. 19.10 Lichtbaken. 19.30
Avondgebed en litteraire kalender. 19.45
Symphonetteorkest, kinderkoor, gemengd
koor en solist. 20.15 Gevarieerd programma.
21.00 Actualiteit. 21.15 De gewone man. 21.20
Platen. 22.00 Wie 't weet mag 't zeggen. 22.30
Promenade-orkest en soliste. 23.00 Nieuws.
23.15 Nieuws in Esperanto. 23.2224.00
Platen.
HILVERSUM n, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gymnastiek.
7.30 Platen. 7 45 Even opkrikken! 7.50 Platen.
8.00 Nieuws. 8.18 Platen. 8.35 Orgel. 8.55 Voor
de huisvrouw. 9.00 Gymnastiek voor de
vrouw. 9.10 Platen. 10.00 Tijdelijk uitgescha
keld, causerie. 10.05 Morgenwijding. 10.20
Voor de arbeiders in de continubedrijven.
11.35 Kamerkoor. 12.00 Platen. 12.30 Land
en tuinbouwmededelingen, 12.33 Platen. 13.00
Nieuws. 13. 20 Platen. 13.45 Voor de jeupd
14.20 Sportpraatje. 14.35 Lichte muziek. 15.00
Hawaiïanensemble en Hammondorgel. 15.25
Praatje over consumen nbelangen. 15.40 Ka
mermuziek. 16.00 Van de wieg tot het graf
causerie. 16.15 Radiophilharmonisch orkest
en solist. 17.00 Actualiteiten. 17.35 Accordeon
orkest en solist. 18.00 Nieuws, en commen
taar. 18.20 Lichte muziek. 18.45 Regeringsuit
zending: Atlantisch allerlei. 19.00 Artistieke
staalkaart. 19.30 Passepartout, causerie. 19.40
Het boek Handelingen, causerie 19.55 Deze
week, causerie. 20.00 Nieuws. 20.05 Geva
rieerd pragramma. 22.00 Socialistisch com
mentaar. 22.15 Weense muziek. 22.45 Schat
gravers aan de Amstel, hoorspel. 23.15
Nieuws. 23.3024.00 Platen.
TELEVISIE (N.T.S. gezamenlijk progr.1
22.4223.30 Internationaal Concours Hip-
pique (relais v. d. BBC).
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Pla
ten. 13.00 Nieuws. 13.15 Platen. 14.30 Piano-
Pianorecital. 15.00 Platen. 15.45 Accordeon
recital. 16.00 Platen. 16.15 Accordeon recital.
16.30 Platen. 16.45 Engelse les. 17.00 Nieuws.
17.10 Platen. 17.20 Liturgische zangen. 17.30
Platen. 18.00 Idem. 18.15 Idem. 13.30 Voor de
soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Platen. 19.45
Omroep-Ommeganck. 21.15 Verzoekprogram
ma. 22.00 Nieuws. 22.15 Lichte muziek. 23.00
Nieuws. 23.05 Platen. 23.5024.00 Zigeuner-
muziek.
BBC
17.00—17.15 Engelse les voor beginnelingen.
(Op 224 en 49 m.). 22.0022.30 Nieuws. Spie
gel van de week. Sportjournaal, (Op 224 eh
75 m.).
werd hij iin het 'grote proces van Neuren
berg niet verantwoordelijk gesteld voor
oorlogsmisdaden en dientengevolge vrijge
sproken. Een Duits „Spruchgericbt", een
denazificatie-rechtbank, legde hem kort
daarop weliswaar aoht jaar dwangarbeid
op, maar dit vonnis werd later vernietigd.
In de afgelopen jaren heeft Von Papen
betrekkelijk teruggetrokken geleefd. Wel
heeft hij echter een boek geproduceerd en
verleden jaar is hij ook begonnen artikelen
voor Spaanse dagbladen te schrijven.
„Frankrük onverbeterlük"
In een brochure onder de titel „Europa,
wat nu?", houdt Von Papen, wiens portret
op de omslag prijkt van het boekje dat
sinds kort in de uitstalkasten van de Duitse
boekwinkels prijkt, zich bezig met de grote
wereldpolitiek sedert het einde van de oor
log, zowel in Europa als in Azië.
De Franse tegenstanders van de Euro
pese integratie, aldus Von Papen, willen
Duitsland bij de gemeenschappelijke ver
dediging van het Europese continent geen
gelijkwaardige rol laten spelen omdat zij
geloven dat een goede verstandhouding
met Rusland of het nu een tsaristisch of
een bolsjewistisch Rusland is Frankrijk
weer zijn positie als grote mogendheid zou
kunnen weergeven. „Hoeveel staatslieden
hebben al vóór Adenauer geloofd," zo ver
volgt hij, „dat zij de verhouding tussen
Duitsland en Frankrijk fundamenteel kon
den veranderen. Maar allen hebben schip
breuk geleden. De tegenwoordige kanselier
moet daaruit de consequentie trekken dat
noch het afstaan van Duits grondgebied,
noch het sluiten van onevenwichtige ver
dragen, of zelfs goede woorden en vurige
beloften zo'n resultaat tot gevolg zullen
kunnen hebben. Een souvereiniteit voor
Duitsland zonder vrijheid van bewapening
vindt Von Papen echter niet aanvaardbaar.
Klaaglied
„Wij Duitsers hebben wel geweten", al
dus Von Papen, „dat men na de misdaden
die tegenover het Joodse ras zijn begaan,
op vergelding zou zinnen." Merkwaardig
genoeg rept Von Papen met geen enkel
woord over wat zijn landgenoten tegenover
andere landen en volken van Europa mis
dreven hebben. „Wij hebben er ons", zo
gaat hij voort, „hartstochtelijk tegen ver
zet met de kliek van moordenaars over één
kam te worden geschoren. De Duitsers wil
den met de volken van het Westen samen
gaan. Maar nu ziet men dat de geesten van
de haat zich opnieuw tegen de Duitsers
verheffen zonder dat zij er rekening mee
houden wat het wegvaren van Duitsland
voor de gemeenschappelijke verdediging te
betekenen zou hebben."
Von Papen is een tegenstander van het
plan het Saargebied prijs te geven en het
Van der Goes van Naters-plan vindt hij
een „doodzonde tegen de geest van het
Europeaniseren".
Natuurlijk is hii er, evenals bijna alle
bewoners van West-Duitsland. voor dat de
zogenaamde „Oost-zone" weer bij het Wes
ten wordt gevoegd. Maar daarmee is het
volgens hem nog niet gedaan. Want wan
neer dde twee stukken van Duitsland zich
weer aaneengesloten hebben, is daardoor
nog niet een Duitse ..he-eniging" bereikt.
Het teruggeven van de Oostelijke provin
cies, „de stabilisatie van Duitsland", is niet
alleen een Duitse, maar ook een Europese
aangelegenheid.
„Wij willen toch." zo zegt hij, „niet al
leen Europa verdedigen. In de eerste plaats
zal de Duitse soldaat zijn eigen vaderland
te verdedigen hebben. Zou men dat met
12 of zelfs met 24 Duitse divisies kurnnen
doen, zelfs met de best uitgeruste pantser
divisies, wanneer de vijand achter de rug
van de eerste verdedigingslijn een gordijn
van bommen legt, die iedere verbinding
met het achterland onmogehik maakt? Is
niet het gebied tussen de Elbe en de Rijn
veel te nauw voor zo'n strategisch plan?
Von Papen beseft hoe moeidjlk het is diit
probleem op te lossen, en hij werpt die
vraag op of het niet doelmatiger zou zijn
als nieuwe oplossing de oprichting van een
geneutraliseerd middel-Europees blok voor
te stellen, een blok, dat het herenigde
Duitsland omvat, dat weluitgerust is om
zichzelf te kunnen verdedigen, en waarvan
het bestaan zowel door het Oosten als door
het Westen wordt gegarandeerd.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
WEER PETER
WEER MOOIER
WEER STERKER
is ons nieuwe KIENZLE
De prijs is een weinig hoger dan de
oude modellen slechts 22.95
Grote Houtstr. 49 - Tel. 20049 - Haarlem
DE KLEINE ZAAK MET
DE GROOTSTE KEUZE.
In Juni van dit jaar hebben twee Am
sterdammer s, de 29-jarige L. S. en de 25-
jarige H. de B. van drie inwoners van
Schagen een motorjacht, „De Amateur"
gehuurd, zogenaamd om er een tochtje
mee te maken.
Zij hadden echter het plan naar Tanger
in Noord-Afrika te gaan. Hoewel het jacht
verre van zeewaardig was, bereikten zij
via het Kanaal en de Seine Parijs. Daar
was al spoedig hun geld op en omdat zij
eigenlijk zelf maar weinig vertrouwen in
hun onderneming hadden, besloten zij „De
Amateur" te verkopen en maar naar het
vaderland terug te keren.
Een koper voor de boot was spoedig ge
vonden: een Griekse handelaar, die er
210.000 francs voor betaalde. Toen hier
van nog 5.000 francs over was keerden zij
naar Nederland terug. In Rotterdam wer
den zij aangehouden.
Zij stonden thans voor de tweede keer
voor de Alkmaarse rechtbank terecht. De
eerste keer was 9 maanden gevangenis
straf tegen hen geëist, maar de rechtbank
verwees de zaak terug naar de instructie.
Thans vorderde de officier van justitie 12
maanden, waarvan 6 voorwaardelijk.
Op 19 October zal de rechtbank uit
spraak doen.
Te Zwolle is de jaarvergadering gehou
den van het landelijk contactorgaan van
gemeente-secretarissen.
De voorzitter, dr. J. de Lange uit Utrecht,
deelde mede dat er plannen bestaan om
binnen afzienbare tijd de salarissen van
het secretarie-personeel op het platteland
te verbeteren.
Prof. dr. G. A. van Poelje uit Den Haag
hield een rede over de betekenis van het
ambt van gemeente-secretaris in de laatste
vijftig jaar. Hij zei onder meer dat een
halve eeuw geleden de gemeente-secretaris
de raadsman was van iedereen. Meestal
verzorgde hij zelf de administratie. Door
een groot aantal wetten is het werk van
de secretarissen zeer toegenomen. Vooral
op financieel gebied verricht hij zeer veel
arbeid, onder meer bij de begrotingen, als
mede op het gebied van personeelszaken.
(Van onze correspondent in Parijs)
Het brandpunt van de internationale
belangstelling heeft zich weer van Londen
naar Parijs verplaatst. De ministers wik
ken, maar de parlementen beschikken en
de ervaringen met de Europese Verdedi-
gingsgemeenschap hebben wel aangetoond
dat de Franse Kamer uit lieden bestaat,
die zich niet gedwee de weg laten voor
schrijven. Premier Mendès-France wordt
in het buitenland wel eens voorges-teld als
een spelbreker in het diplomatieke ver
keer, als een lastig ambitieuse rnan, die er
geen been inziet internationale conferen
ties in de war te sturen door zich koppig
vast te bijten in denkbeelden, waarvan hij
voor geen geld of goede woorden af te
brengen valt.
Men deed er echter beter aan zich het
jongste verleden voor de geest te halen en
zich de positie in te denken, waarin Men
dès-France verkeert. Geen benijdenswaar
dige positie. De ministers van de oude
school, Mayer, Pleven, Bidault, Pinay, La-
niel, toonden zich meegaander in het in
ternationale overleg, maar hebben zii er
veel mee bereikt? Ze hebben vier jaar lang
onderhandeld over een E.V.G.-project, dat
ze bewust op sleeptouw hielden, omdat ze
wisten dat het parlement er niets van wil
de weten.
Mendès-France heeft deze knoop einde
lijk doorgehakt en men kan alleen nakaar
ten over de wijze waarop dat is geschied.
In ieder geval is Mendès-France vastbe
sloten geen beloften te doen, die het par
lement niet vrijwel zeker zal inlossen.
Wanneer hü een koppige, stuurse en veel
eisende indruk maakt, dan is dat een veel
eisende koppigheid in commissie. Voor hem
betekent het woord van een vertegenwoor
diger van Frankrijk meer dan een loze be
wering. Hij ziet de noodzaak van Euro
pese samenwerking in, en zelfs van een
Europese eenwording. Maar eerst moet het
vertrouwen worden hersteld, dat zym voor
gangers met kwistige hand verspeelden.
De voornemens der negen ministers van
Buitenlandse Zaken te Londen zijn voor
gelegd aan het Franse parlement, dat zijn
vacantie voor een debat heeft onderbro
ken. Die voornemens moet een meerder
heid in de parlementen en in de Franse
Kamer in het bijzonder, goedkeuren al
vorens zij van kracht kunnen worden.
Vooruitzichten
Hoe zijn de vooruitzichten? De voorstan
ders van dé vroegere E.V.G. hebben nooit
een meerderheid in het parlement gehad.
Dat betekent echter niet dat Mendès-
France nu wèl automatisch op een meer
derheid kan rekenen. De honderd commu
nists zullen hem in de steek laten. En bij
die oppositie zullen zich ook alle anti-
E.V.G.'ers voegen, die, om de een of andere
reden, tegen Duitse herbewapening zijn, in
welke vorm die ook wordt voorgedragen.
De socialistische oud-minister van Oorlog,
Jules Moch, behoort tot deze stroming.
Mendès-France zal tal van oud-E.V.G.'ers
van de aanvaardbaarheid van zijn oplos
sing moeten overtuigen. Bij de conserva
tieven, de partij van oud-minister Pinay, is
een kentering ingetreden, die gunstig lijkt
voor de huidige regering. Mendès-France
zal zijn partijgenoten, de radicalen, ver
moedelijk in grote meerderheid mee krij
gen, hoe groot de tegenstand van mannen
als Mayer, Martinaud-Delplat en anderen
nog altijd is. Op veel rooms-katholieken
zal hij niet kunnen rekenen, want Bidault
en Schuman hadden de E.V.G. in deze
kring bijna tot een geloofsartikel verheven.
Mollets dilemma
Onder die omstandigheden zal Mendès-
France het niet kunnen stellen zonder
ruime steun van de socialisten om het aan
tal benodigde stemmen (313) vol te maken.
De socialisten zijn het algemene beleid
der regering, waarin ze niet vertegenwoor
digd zijn, stellig welgezind. Het ongeluk
voor Mendès-France is echter dat juist in
deze partij de E.V.G. de diepste kloof ge
slagen heeft. Verscheidene gezaghebbende
voormannen, als Moch en Mayer, zijn van
wege hun afwijzend' oordeel uit de partij
gestoten en de atmosfeer is nog altijd be
zwangerd van wraakgevoelens. Voor de
partijleiding is de verleiding groot de
Kamerfractie op het beslissende ogenblik
buiten de stemming te houden. Een stern-
onthouding zou wel eens het enige middel
kunnen blijken om een algehele breuk in
de partij te voorkomen.De algemeen partij
secretaris, Guy Mollet, heeft in laatste in
stantie het heft in handen. Van hem hangt
het goeddeels af of Mendès-France zijn
Londense zege in het parlement erkend zal
krijgen en of op de grondslag, die daar
werd gelegd, in nauwe samenwerking met
Groot-Brittannië een verenigd Europa kan
worden gebouwd. Mollet is een vurig voor
stander van het verenigde Europa, maar
hij is ook een man, die zich niet gemakke
lijk tot avonturen laat verleiden. Zijn keus
ligt tussen een isolement voor Frankrijk en
het risico van een breuk in de socialistische
gelederen. Die keuze zal tevens het lot van
Europa bepalen.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
Honderden stuks eerste kwaliteit
NESTEN PANNEN17.95
FLUITKETELS, alle kleuren 1.98
Dr. Leüdsstr. 10 - Haarlem - Tel. 11784
19. „Bueno", zei Piedro de slangenmens
na enige aarzeling, „wij doen dus sami-
sami. We stelen de poppetis van Signor
Echo en verkopen ze aan de barones voor
tienduizend florijnen per stukko". „Afge
sproken", zei de portier. „Kom mee, dan
zal ik je laten zien, hoe we die buikspre
ker zijn poppen kunnen ontfutselen". De
twee snoodaards begaven zich naar de
zijkant van het toneel, waar zij de buik
spreker met Panda en Oswald in het voet
licht konden zien zitten. De voorstelling
was in volle gang. De lachsalvo's, die uit
de zaal opklonken, deden Piedro knarse
tanden van nijd. Maar de portier stond er
zakelijker tegenover; het ging hem er al
leen maar om, aan de poppen van de buik
spreker een lief duitje te verdienen. „Kijk",
fluisterde hij, „ze zitten boven op toneel
valluik, dat de goochelaar gebruikt voor
zijn verdwijn-trucEn", vervolgde hij,
zich omwendend en naar het schakelbord
wijzend, dat naast het toneel was opge
steld, „hier is de hefboom, waarmee dat
luik geopend wordt. Het is dus alles heel
eenvoudig; let maar op!"
Geref. Kerken
Beroepen te IJmuiden (vac. R. D. Beu-
kema) W. Diepersloot te Franeker.
Bedankt voor Ferwerd M. G. Ton te
GeesterenGelselaar.
Chr. Geref. Kerken
Bedankt voor Delft M. Holtrop te
Leeuwarden.
ADVERTENTIE
nouveauté^
in wollen
tricot 1
jumpers
vesten
blouses
daar wij van al)^ exclusieve
artikelen een beperkte voor
raad hebben adviseren wij u
koopt u vroeg
Verrassing. Te Columbia in de Amerikaan
se staat Zuid-Carolina heeft de politie
ruim 800 liter in beslag genomen whisky
in een afvoerpijp achter de stadsgevan
genis gegoten in de veronderstelling,
dat de buis in verbinding stond met de
stadsrioleving. De pijp mondde echter
uit in een droogstaande put, waar al
gauw een aantal mensen blij verrast,
met flessen en emmers de whisky
kwamen afhalen. Toen de politie einde
lijk, gewaarschuwd door een voorbij
ganger, arriveerde, waren de whisky en
de liefhebbers reeds verdwenen.
Ontvoerd? De Amerikaanse commandant
in Berlijn heeft in een nota aan de Rus
sische autoriteiten gezegd dat vermoe
delijk uit West-Berlijn een Duitse bur
ger i« ontvoerd door twee Amerikaanse
broers, die in Oost-Duitsland politiek
asyl hebben gevraagd. Aan de Russen
wordt toestemming gevraagd de ont
voerde Duitser, en de twee gebroeders
te mogen ondervragen. Laatstgenoem
den zijtn communisten, hoewel geen par
ty-lid. Zij woonden sinds 1953 in
Duitsland.
Veteranen. De gepensionneerde Britse
schout-bij-nacht Angus Nicholl, mili
tair medewerker van de Europese
dienst van de BBC, heeft in Londen
verklaard, dat de Britse marine binnen
vijf of zes jaar op zee aan grote geva
ren zou blootstaan, als geen nieuwe
schepen aan de vloot worden toege
voegd. De meeste Britse oorlogsschepen
zijn veteranen, terwijl bijna de gehele
Russische vloot uit na-oorlogse sche
pen bestaat. Er dient een program te
komen voor vervanging van de oudere
schepen door nieuwe. Bovendien be
schikt de marine over te weinig vlieg
tuigen.
Samenzwering. Te Tokio is een man gear
resteerd, die een samenzwering op touw
had gezet om de Japanse premier Jos-
jida die thans een buitenlandse reis
maakt en andere Japanse politieke
leiders te vermoorden.
Meineed. Aan de Amerikaanse specialist
op het gebied van het Verre Oosten
Owen Lattimore is ten laste gelegd, dat
hij meineed heeft gepleegd, toen hij
ontkende ooit „de communistische leer
te hebben aangehangen" of „de belan
gen van het communisme te hebben
voorgestaan". Lattmore wordt ten laste
gelegd dat hij tussen 1935 en 1950 zijn
positie als Amerikaans ambtenaar heeft
gebruikt om over de gehele wereld de
Russische politiek en propaganda te
verkondigen.
Monorail. Het Hamburgse blad „Die Welt"
verneemt, dat de aanleg van de eerste
mono-rail spoorweg binnen afzienbare
tijd kan beginnen in de nabijheid van
Keulen. De Zweedse promotor van de
monorailmaatschappij, dr. Axel Wen-
nergren, heeft kort geleden 42 percent
van de aandelen van het Bochumer
Verein staalbedrijf verworven..
Weg. In een van de drukste straten van
Cheltenham, in het Engelse graafschap
Gloucestershire, is uit een auto, die op
slot was, voor een waarde van. ruim
200.000 gulden aan juwelen gestolen,
terwijl de eigenaar even weg was om
in een nabijgelegen bioscoop in
lichtingen over een film te vragen. De
auto behoorde aan een juwelier uit
Londen, die zich specialiseert in kost
bare tweedehands juwelen.
Lustrum. Te Sens in Frankrijk is het feit
herdacht, dat daar vijf jaar geleden een
Nederlands-Franse Protestantse school
is geopend. Een afvaardiging uit Ne
derland en vele in Frankrijk woon
achtige Nederlanders, ten getale van
ongeveer 250, woonden de herdenking
bij. Des middags werd een kinderspel
opgevoerd.
Volkstelling Frankrijk telt op het ogen
blik 42.774.000 inwoners. Dit aantal is
berekend aan de hand van een in Mei
gehouden volkstelling.
Reus. In het instituut van de RAF te Farn-
borough is een electronische „brein" in
gebruik genomen, die zo groot is als zes
huizen van vijf verdiepingen. De ma
chine, die het werk van 10.000 gewone
rekenmachines kan doen, wordt ge
bruikt bij het bestuderen van de vlucht
van geleide projectielen.
Migraine. Een Britse dokter heeft in een
artikel in het Britse tijdschrift voor
medische hypnose verklaard, dat jaar
lijks in Groot-Brittannië honderd mil-
lioen werkdagen verloren gaan als ge
volg van migraine.
Gewoon. Sir Russel Brock van het Guys'
ziekenhuis te Londen heeft op de jaar
lijkse bijeenkomst van hartspecialisten
te San Francisco gezegd, dat hart
operaties in de Britse ziekenhuizen
bijna even dikwijls worden verricht als
operaties van de galblaas en als blinde
darmoperaties in de Verenigde Staten.
PROEVEN HEBBEN uitgewezen dat op
bepaalde plaatsen van de huid de gevoe
ligheid zo groot is, dat een druk van 0,18
gram op een halve vierkante millimeter
van de huid, als aanraking kan worden
gevoeld. De energie die voor een dergelijke
aanraking nodig is, bedraagt ongeveer
1/10.000 erg, zodat we inderdaad kunnen
beweren dat onze huid hier en
daar erg gevoelig is. We moe
ten ons daarop echter weer
niet al te veel gaan beroemen,
want een gevoelige weegschaal
reageert nog 10.000 maal ge
voeliger.
We zullen de imponerende
getallen echter verder laten
rusten en ons bezig houden met de proef
die we de vorige maal voorstelden: u zoudt
uw hand in een (denkbeeldige) bak met
kwik steken, om dan tot de ontdekking te
komen dat uw hand de druk van het kwik
in het geheel niet voelt, hoewel de druk
van het kwik per halve vierkante milli
meter toch ruim 27 maal zo groot is als
de lichtste aanraking waarover we het zo
juist hadden.
Hoe zonderling het ook moge klinken,
we krijgen pas een tastgewaarding wan
neer het aangeraakte gedeelte van de huid
een meer of minder grote verplaatsing
ondergaat ten opzichte van de omringende
huiddelen. Drukking of trekking, welke
indeuking of opheffing van de huid ten
gevolge hebben, zijn dus voorwaarden
voor de tastgewaarwording. Wanneer u de
hand in een bak kwik zoudt dompelen,
over de gehele oppervlakte van de hand
niet voordoen, om de eenvoudige reden
dat nergens de huid ten opzichte van de
omringende delen wordt ingedrukt. Het
grote drukverschil tussen het kwik en de
lucht zou uitsluitend voelbaar zijn aan de
pols, dus op de plaats waar de druk van
het kwik ophoudt.
Dat de verplaatsing van
de huid ten opzichte van
de omringende delen voor
waarde is voor de tastzin,
schijnt in tegenspraak met
het feit dat zelfs de lichtste
aanraking van een haartje
op de huid direct door ons
wordt waargenomen. Toch
is deze tegenspraak slechts schijn. Want
het aangeraakte haartje werkt als een
soort hefboom, vergroot de kracht van de
aanraking enige malen en duwt de huid
enigszins op, op gelijke wijze als een in
de grond gestoken schop de aarde opdrukt.
In het huidoppervlak ontstaat dus wel een
opheffing (aan de ene kant van het haar
tje) en een indeuking (aan de andere kant)
en juist deze tegengestelde werking aan
beide zijden van de hefboom doet het
drukverval des te sterker uitkomen. Met
het blote oog zijn deze veranderingen in
het oppervlak van de huid echter niet
waar te nemen.
Nu we het toch over haren hebben, weet
u dat de doorsnede van een haar bepaalde
raskenmerken te zien geeft?
Daarover morgen.
zou de tast- of drukgewaarwording zich I (Nadruk verboden)
H. PéTILLON.
