Bevolking van Haarlems binnenstad en
oude woonwijken neemt geleidelijk af
Gillette
BB
VITAMINE
GIST
VLOKKEN
Geringe verschuiving in
godsdienstige verhoudingen
U voelt sich als 're tnillionnair
JAN VAN DER PIGGE
Boeiende film over het leven
van dr. Maarten Luther
Demografische analyse
Een muzikale show
van accordeons
Nederlands Ballet
in Monopole
E.R.O.-sigaren
7
Lichtbee J denavond
van het Brandpunt
Doopsgezind Zangkoor
bestaat zestig jaar
l
BLUE - 75 cent per 5
Barnabas von Géczy
en zijn solisten
Bespreking inrichting van
speeltuin Brouwersplein
Vijf candidaten bevestigd
in het predikambt
- ..yfj...
Herdenking in Hoofddorp
op klaproosdag
Stormvogels-EDO gaat
Zondag niet door
WOENSDAG 27 OCTOBER 1954
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Nadat het Nederlands Economisch Instituut een overzicht heeft gegeven van woning
bouw en woningnood in Haarlem, is thans het tweede deel van het statistisch
overzicht over 1953 verschenen, dat een bevolkingsstatistiek behelst met zoveel
mogelijk cijfers over de voorafgaande jaren. Aldus kwam materiaal voorhanden,
dat het mogelijk maakte de ontwikkeling van sommige belangrijke demografische
gegevens over een aantal jaren te analyseren. Deze statistiek is gesplitst in twee
delen. In het eerste deel vindt men cijfers betreffende de stand van de bevolking
op 1 Januari 1954. Zij geven een beeld van de samenstelling der bevolking naar leef
tijd, naar kerkgenootschap en naar stadswijk op genoemd tijdstip. Het tweede deel
van de statistiek bevat g'egevens omtrent de loop van de bevolking in het afgelopen
jaar. Hierin zijn opgenomen tabellen, die een overzicht geven van de mate waarin
en de wijze waarop de bevolking naar aantal en samenstelling veranderde door
geboorte, overlijden, vestiging en vertrek en voorts gegevens omtrent de wijzigingen
ontstaan in de burgerlijke staat der inwoners door huwelijk, overlijden en echt
scheiding. De bevolkingsstatistiek bevat een bijlage met gegevens over de Haar
lemmers die tussen 9 Mei 1940 en 1 Juni 1945 in het buitenland zijn overleden. Deze
gegevens zijn ontleend aan een uitvoerig onderzoek van de heer R. Vleer, ambtenaar
van de Burgerlijke Stand. Wij laten hieronder enkele belangrijke punten uit het
bevolkingsoverzicht volgen.
In de analyse van de bevolkingssamen
stelling per 1 Januari 1954 valt als steeds
het vrouwenoverschot op, dat in Haarlem,
vooral in de leeftijdsklassen boven 45 jaar,
geaccentueerder is dan in de rest van
Nederland.
Het aantal vrouwen in procenten van het
aantal mannen bedraagt in Haarlem in de
leeftijden 0 tot 20 jaar 94,5 van 20 tot
45 jaar 108,8 en boven de 45 jaar
121,3 Het gemiddelde ligt op 107,6
Een en ander wordt veroorzaakt door het
relatief groter aandeel van vrouwen in de
omvangrijke vestigingsoverschotten tussen
1920 en 1940.
Voorts wordt gewezen op de toenemende
veroudering van de Haarlemse bevolking,
een verschijnsel waaraan wij nog onlangs
een beschouwing hebben gewijd.
De tabellen welke betrekking hebben op
de indeling der bevolking naar kerkge
nootschappen tonen, dat er zich slechts ge
ringe wijzigingen hebben voorgedaan in
de periode van 1948 tot en met .1953 waar
over wij de volgende cijfers geven:
Nederlands Hervormd
42.378
42.387
26,7
25,7
Rooms-Katholiek
62.774
37,4
38.0
Gereformeerd
8.899
5,4
5.4
Christelijk Gereformeerd
1.239
0,7
0,8
Doopsgezind
3.906
2,7
2.4
Evangelisch Luthers
3.061
2,0
1,9
Israelietisch
349
297
0,22
0,18
Oud-Katholiek
266
215
0,17
0,13
Remonstrants
867
875
0.54
0,53
Waals Hervormd
130
92
0,08
0,06"
Overige kerkgenootschappen
2.965
1,8
1.8
Zonder kerkgenootschappen
35.334
38.432
22,3
23,3
Wat het meest opvalt in bovenstaand
staatje is wel de geringe relatieve toene
ming van het aantal onkerkelijken in
Haarlem.
Zoals bekend, was deze toeneming in
Nederland als geheel aanzienlijk groter
nl. 2,7 terwijl zij in sommige andere
grote steden zoals Amsterdam, Rotterdam
en Groningen nog ver boven dit percentage
uitging.
Uitzonderlijk is de positie van Haarlem
in deze echter niet. Ook in steden als
Utrecht, Tilburg en Eindhoven bleef de
toeneming der onkerkelijkheid relatief
beperkt, terwijl in Nijmegen zelfs een rela
tieve vermindering viel waar te nemen.
Een interessant onderdeel van deze be
volkingsstatistiek betreft de verdeling van
de Haarlemmers over de verschillende
stadswijken.
De samenstellers hebben nagegaan hoe
bij een verandering in het totale inwoner
aantal ook het inwonerstal der wijken
verandert. Daarom is in onderstaande tabel
het aantal inwoners per stadswijk opge
geven op 31 Mei 1947, op 1 Januari 1953
en op 31 Mei 1954, dus precies zeven jaar
na de volkstelling.
Bevolking naar stadswijk op 31 Mei 1947, 1 Januari 1953 en 31 Mei 1954
Omschrijving
Centrum
Stationsbuurt
Spaarnwouderstraatbuurt
Zijlwegbuurt Oost
Oude Leidse buurt
Leidsevaartbuurt
Houtvaartbuurt
Rozenpriëel
Oude Amsterdamse buurt
Van Zeggelenbuurt
Slachthuisbuurt
Harmenjansbuurt
Patrimoniumbuurt
Transvaalbuurt
Indische buurt
Kleverpark
Huis ter Zaanenkwartier
Rivieren- en Vogelenbuurt
Vondelkwartier
Tempeliers- en Bos en Vaartkwartier
Rustenburgerlaankwartier
Haarlemmerhoutkwartier
Ramplaankwartier
Zijlwegbuurt West
Duinroosbuurt
Spaarndam
Woonschepen
Woonwagens
Varende schepen
Aantal
Aantal
Aantal
inwoners
inwoners
inwoners
31-5-'47
1 -1 —*52
31-5-'54
13.900
13.958
13.432
3.304
3.414
3.391
3.420
3.453
3.510
5.653
5.656
5.452
8.460
8.438
8.243
4.901
4.725
4.711
6.069
6.127
6.061
5.413
5.356
5.321
6.737
7.002
6.328
12.376
3.206
5.902
9.719
9.112
2.075
2.294
2.369
2.784
2.685
2.752
11.063
11.240
10.998
12.391
13.860
13.812
8.258
8.374
8.518
18.527
18.631
18.571
9.017
10.144
10.196
4.453
7.943
8.373
6.765
6.886
6.713
1.621
1.756
1.712
3.425
3.501
3.546
3.288
3.404
3.426
1.694
1.731
1.683
211
270
345
965
953
925
37
211
274
19
37
47
Vergelijkt men het inwonertal ten tijde
van de volkstelling met dat van 31 Mei
1953, dan valt weldra op, dat de toeneming
van de totale bevolking tussen de genoem
de tijdstippen zich concentreerde in slechts
enkele wijken en wel die, waarin het me
rendeel van de na-oorlogse nieuwbouw
piaatsvond.
Toeneming van de bevolking in
enige wijken tussen 31 Mei 1947
en 31 Mei 1954
Nieuwe Amsterdamse Buurt 2638
Indische Buurt 1421
Rivieren- en Vogelbuurt1179
Muiderslotweg e.o3920
In sommige andere wijken viel aanvan
kelijk eveneens een toeneming te constate
ren, welke echter later gevolgd werd door
een teruglopen der bevolking. Met name
was dit het geval in enige hieronder ge
noemde wijken van de binnenstad. De ge
zamenlijke bevolking van deze wijken
steeg tussen 31 Mei 1947 en 1 Januari 1953
met 0,8 Tussen 1 Januari 1953 en 31
Mei 1954 daalde zij echter weer met 3,8
Afneming van de bevolking in
enige wijken tussen 1 Januari
1953 en 31 Mei 1954
Centrum 526
Stationsbuurt 23
Zijlwegbuurt Oost 204
Oude Leidse Buurt195
Rozenpriëel 35
Oude Amsterdamse Buurt 674
Het is niet onmogelijk, dat men in deze
daling in de eerste plaats een phase van
„city"-vorming moét zien. Een andere mo
gelijke oorzaak van de geconstateerde da
ling is het vertrek van inwonende jonge
gezinnen naar de nieuwbouw.
Op enkele andere aspecten van de be
volkingsstatistiek komen wij nog terug.
Bij de muzikale show, die dezer dagen
onder auspiciën van de Haarlemse mu
ziekhandel Hogenbijl iai de gemeentelijke
Concertzaal werd gegeven, ging het er
voornamelijk om om de Hohner-accordeon
in het middelpunt van de belangstelling
te plaatsen. Daartoe waren reclame-attri
buten op het podium opgesteld, zoals een
voortdurend aan- en uitknippend licht-
transoarant en een constant werkende
draaitafel Ier alzijdige bezichtiging van
zo'n instrument. Daartoe werden ook mu
ziekuitvoeringen gegeven, onder andere
door het Hohner-amateur-orkest uit Rot
terdam, dat vóór de pauze originele accor
deon-composities speelde en in de tweede
helft van de avond met arrangementen zou
optreden.
Voor. het samenstellen van hun réper
toire zijn onze accordeonisten in belang
rijke mate op arrangementen aangewezen,
althans wanneer het hen er om begonnen
is ook' muziek van behoorlijk niveau te
brengen. Vooraanstaande componisten heb
ben zich voor het accordeon tot nu toe met
bijzonder geïnteresseerd. Sommige fabri
kanten van accordeons trachten hierin
verandering te brengen. Met het harmo
nium heeft men vroeger iets dergelijks be
leefd. Een man als Sigfrid Karg-Elert heeft
zich al bijzonder beijverd om het harmo
nium tot kunstzinnig instrument te ver
heffen. En zelfs César Franck schreef er
werkjes voor. Maar er is nog geen Franck
opgestaan om de accordeon-litteratuur te
verrijken met muziek van hoog niveau.
Dat neemt niet weg, dat minder grote
figuren onder de hedendaagse componisten
pogingen ondernemen om iets goeds voor
dit instrument te bedenken. Een paar re
sultaten van die pogingen heeft men gis
teravond op de muzikale show kunnen be
luisteren. De uitgevoerde werken waren
bestemd voor accordeon-orkest, een begrip,
dat men in dit geval niet al te scherp om
lijnd moet zien. Want bij de accordeonis
ten hadden zich nog gevoegd een pianiste
en een slagwerker op grote trom met bek
kens, kleine trom en pauken. En bovendien
waren er buis-klokken opgesteld voor be
paalde effecten en voor timbre-verrijking.
Men ziet: een flinke ensemble, waaraan
ADVERTENTIE
nog best een contra-bassist toegevoegd had
kunnen worden om de totale klank een ste
vige basis te geven. Nu bleef deze, althans
voor deze composities, te weinig gefun
deerd, wat ook in de hand gewerkt werd
door de beperkte functie, die de compo
nisten aan de accordeons opgelegd hadden.
Aan deze behandeling van het instru
ment moesten de zeer talrijke toehoorders
nog merkbaar wennen.
Van de orkestleden vergden de uitvoe
ringen bijzonder veel technische vaardig
heid. Maar zij bleken in staat om aan de
gestelde eisen te voldoen. Met de onsamen
hangende ouverture Caprice" was niet
veel eer te behalen, maar met het werkje
„Voor een oude kerk" wist de dirigent Van
Loon een gevoelige sfeer te scheppen en
de weinig belangrijke „Suite" klonk ook
lang niet kwaad, al hadden de dynamische
tegenstellingen minder nadrukkelijk kun
nen zijn.
De heer Hogenbijl, die een woord van
welkom tot de genodigde toehoorders
sprak, deelde mede, dat men talrijke ac
cordeonliefhebbers voor deze uitvoering
geen plaats had kunnen geven. Voor deze
teleurgestelden zal in de loop van de vol
gende maand een tweede avond belegd
worden. P. Z.
Op Donderdag 28 October des avonds om
acht uur zal de heer J. Kits. directeur van het
Brandpunt te Doorn in de Zuiderkapel aan de
Zuiderstraat 15 een spreekbeurt vervullen op
uitnodiging van de Stichting tot Verkondiging
van het Evangelie. Hij zal daarbij kleuren
dia's vertonen over het conferentie- en jeugd
centrum „Het Brandpunt" en over het „Jong-
Europa-voor-Christus"-jeugdkamp, dat in
Augustus in Doorn werd gehouden.
Donderdag 28 October houdt het Doopsge
zind Zangkoor naar aanleiding van het 60-ja-
rig bestaan een herdenkingsconcert in de
Doopsgezinde Kerk. Ds. C. P. Hoekema, ere
voorzitter, zal de avond met een toespraak
openen. Solistische medewerking verlenen
Corry Bijster, sopraan, Bep van Leuven, alt
en Piet Kee, winnaar van de Zilveren Tulp,
orgel. Op het programma staan werken van
Bach, Handel, Sweelinck, Constantijn Huy-
gens. Mendelssohn, Cesar Franck en Hendrik
Andriessen.
Een evenement zo mag inderdaad het
optreden van het Nederlands Ballet onder
leiding van Sonia Gaskell op Donderdag 4
November in theater Monopole voor Zand-
voort worden genoemd. Hiermede opent de
stichting 't Helm officieel haar winterpro-
gramma. Dit door de regering gesubsidi
eerde ensemble heeft zich in de eerste
plaats tot taak gesteld het klassieke ballet
in ons land te doen herleven. Daarom zul
len enkele werken uit het klassieke réper
toire worden uitgevoerd Op het programma
vinden we de beroemde „Pas de Quatre"
uit 1851 in de reconstructie van Dolin en
de „Grand pas de deux" (de blauwe vogel
uit de derde acte van het ballet „Doorn
roosje" van Tsjaikofsky, met de vermaar
de virtuoze mannensolo. Het Triovan deze
componist is de muziek voor het ballet
„Dessins pour les six" in de choreografie
van John Taras. Uit het befaamde ballet
„De Notenkraker" van Tsjaikofsky (cho
reografie Marius Petipa) wordt de „Grand
pas de deux classipue" gedanst. Op „Auffor-
derung zum Tanz" van C. M. van Weber
maakte Michael Fokine „Le Spectre de la
Rose" de geest van de roos, die zij op
haar eerste bal droeg, v.erschynt in de
droom van een jong meisje als de ideale
minnaar. Het „Ballet van de lezer" ver
beeldt in vijf taferelen hoe het boek de spie
gel van het leven is en hoe de uitwerking
van lectuur de lezer troost of verrukking
kan brengen. Jurriaan Andriessen compo
neerde de muziek, van Sonia Gaskell is de
choreografie, van dr. J. Hulsker het senario.
Het is noodzakelijk in theater Monopole
op het toneel voor dit optreden een speciale
vloer te leggen.
ADVERTENTIE
als LI zich scheert met Gillette. Dat ligt in ieders
bereik! Het Gillette precisie-scheerapparaat 32' met
2 Blauwe Gillette mesjes kost slechts f 1.10. Met
Gillette scheert U zich perfect en snel. Gillette mesjes
zijn de scherpste en hardste ter wereld. Daarom
gaan ze ook langer mee.
're „goeie mórgen? begint met Gillette!
Dispenser met 10 mesjes
f 1.50. Zonder extra kosten
kunt U nu Blauwe Gillette
mesjes brijgeD in de ideale
Dispenser-verpakking. Eén
druk met de duim en een
nieuw mesje ligt in Uw
apparaat
Barnabas von Géczy, de vermaarde Hon
gaarse violist, onderneemt binnenkort met
zijn solisten-orkest weer een tournée door
Europa, waarbij slechts een vierdaags bezoek
aan Nederland is inbegrepen. Behalve in
Zwolle en het Concertgebouw in Amsterdam,
zal hij ook nog optreden en wel op Dins
dag 2 November in het Minerva Theater
te Heemstede. Het gevarieerde programma
bestaat onder meer uit de Hongaarse Rhapso-
die van Liszt, enige fragmenten uit operettes
en „gecultiveerde dansmuziek". Diverse or
kestleden zullen op dit concert solistische
improvisaties ten uitvoer brengen.
ADVERTENTIE
30 geteld op waladres
Totaal 156.856
164.974
165.723
„het exclusieve merk
verwachten wij binnen
enkele dagen.
Nadere mededelingen
volgen.
GROTE HOUTSTRAAT 81 - Haarlem
Het Haarlems Speeltuin Verbond houdt op
Vrijdag 29 October in het wijkgebouw, Leid-
sestraat 20 een openbare propaganda-avond
met film.
De voorzitter van de Nederlandse Unie van
Speeltuin Organisaties, de heer J. Dubois, zal
spreken.
Deze avond wordt belegd met het oog op de
inrichting van een nieuwe speeltuin op het
Brouwersplein en men hoopt, dat deze pro
paganda-avond door vele belanghebbenden in
de Leidse buurt bezocht zal worden.
Plechtigheid in Leiden
(Speciale berichtgeving)
Zelden in de geschiedenis van de Ned.
Hervormde kerk van ons land zal het zijn
voorgekomen dat vijf candidaten tot de
heilige dienst tegelijk in het predikambt
bevestigd werden. Zondagavond is dat ge
beurd in de Leidse Pieterskerk. Vijf aan
staande predikanten, die binnenkort naar
Australië zullen vertrekken, om voor de
Presbyterian Church het werk onder de
Nederlandse immigranten aan te vatten,
spraken daar als antwoord op de vragen
uit het bevestigingsformulier het „Ja, ik
van ganser harte" uit. Het waren de heren
J. W. Berging uit Enschede, C. B'regman,
uit Pijnacker, J. C. Fischer uit Amsterdam,
R. Versloot uit Leiden en H. J. Voors uit
Heemstede. Vooraf hield de rector van het
seminarium te Driebergen, dr. H. Berkhof,
die zoveel van hun geestelijke vorming had
bijgedragen, een predikatie over Psalm
119 19 „Ik ben een vreemdeling op aarde,
verberg uw geboden niet voor mij".
Na afloop van de bevestiging richtte de
praeses van de generale synode der N.H.
kerk, ds. H. J. F. Wesseldijk, zich in een
kort woord tot de nieuwe predikanten. Hij
verwachtte dat zij „Met God hun taak in
een nieuw land tegemoet zouden gaan".
Put energie uit de natuur,
neem elke dag
ADVERTENTIE
Goed voor het gehele gezin
KONINKLIJKE N E D ER L A N DS CH E GIST- EN SPIRITUSFABRIEK N .V. DELFT
Voor de negende maal na de bevrijding
zal op „KLaiproosdag" (Zaterdag 13 Novem
ber) des namiddags bij de militaire graven
op de nieuwe algemene begraafplaats in
Hoofddorp (hoek Vijfhuizerweg-Hoofd-
weg) een plechtige Dodenherdenking wor
den gehouden.
Deze wordt georganiseerd door de afde
ling Haarlemmermeer van het Nederlands
Oorlogsgraven Comité. Herdenkingstoe
spraken zullen werden gehouden door pa
ter S. Jelsma uit Den Haag en door ds.
H. W. E. Wierdia, Gereformeerd predikant
te Haarlem. Het muzikale gedeelte wordt
verzorgd door Hoofddorps Fanfaregezel-
schap „Excelsior" onder leiding van de
heer H. M. Mellema. Verder wordt mede
werking verleend door een erewacht, be
staande uit militairen van de aan- en af
voer troepen. uit Haarlem en de Hoofd-
dorpse Padvindersgroep „De Meervogels"
Ook dit jaar zijn de nabestaanden der
Nederlandse gesneuvelden weer uitgeno
digd om de plechtigheid bij te wonen. De
families der vliegers in het buitenland
krijgen van de herdenking een uitgebreid
verslag en een serie foto's.
Dank zij de medewerking van de N.V.
Maarse etp Kroon zal een speciale lijn
dienst worden ingelegd. Hierdoor zal het
belangstellenden uit Hoofddorp en Vijfhui
zen gemakkelijk zijn de begraafplaats te
bereiken. Ook na de plechtigheid zullen de
bussen een extra dienst op genoemde
plaatsen rijden.
Evenals vorige jaren is de verzorging
van de Klaprooscollecte in de week van 7
tot en met 13 November, weer in handen
van het Rode Kruis. Uit de opbrengst van
deze collecte worden nabestaanden in het
buitenland, die de reis naar en het vèrblijf
in Nederland oan een graf te bezoeken zelf
niet kunnen bekostigen, in staat gesteld oim
tóch naar ons land te komen. Sedert zijn
oprichting heeft het Nederlands Oorlogs
graven Comité oo deze wijze meer dan
12000 nabestaanden uit alle delen der we
reld kunnen ontvangen en onderdak gebo
den.
Collectanten voor deze collecte kunnen
zich melden bij de bestuursleden van de
plaatselijke afdeling van het Nederland-
sche Roode Kruis.
„The British Legion", een organisatie
van oudstrijders en nabestaanden in En
geland, heeit uit waardering voor het
werk van de collectanten van de klap-
rooscollecte een 22-tal gratis reizen naar
Engeland beschikbaar gesteld, welke lan
delijk onder de collectanten zullen worden
verloot.
ADVERTENTIE
Al brandt het maagzuur
nog zo fel,
één R I S P-tabletje
blust het wel
De Lutherfilm, die gisteren voor een beperkt aantal genodigden in het Rembrandt-
theater is vertoond en nog vóór Hervormingsdag (31 October) voor het eerst in
Amsterdam gaat draaien, komt volgende week in Haarlem. Deze bijzondere rolprent,
die de Koningin en de prinsessen op Soestdijk ook al hebben gezien, wordt aanbe
volen door een comité, dat vertegenwoordigers van verschillende protestantse ge
zindten telt. En dr. W. J. Kooiman, Luthers hoogleraar te Amsterdam, die een
boek en radiopraatjes aan de grote Hervormer heeft gewijd, staat in voor de
historische juistheid van het geheel.
Het is een film
met een geschiedenis.
Zij is vervaardigd in
opdracht van de
Amerikaanse Luther
se kerk als een „do
cument van een ge-
loofsbeslissing". De
voorbereidingen heb
ben enkele jaren in
beslag genomen.
Vooraanstaande
kerkgeschiedkundi-
gen werden geraad
pleegd, de spelers
met zorg gekozen,
(waarbij vooral is ge
let op de gelijkenis
die zij met de histo
rische figuren ver
tonen moesten), de
opnamen in Duits
land gemaakt, ver
dwenen historische
gebouwen natuur
getrouw nagebouwd
of door gelijkwaar
dige vervangen. Hier
en daar zijn prenten
en houtsneden ge
bruikt om de toe
schouwer een beeld
te geven van het
herfsttij der Middel
eeuwen, dat Hui-
zinga kenschetste als
een wereldvoorstel
ling die de rust had
bereikt van een ka
thedraal in het maanlicht, waarin de ge
dachte kon gaan rusten.
In de Augustijner monnik Maarten Lu
ther rustte de gedachte niet. Velen vóór
hem hadden de macht van Paus en Keizer,
wier macht de West-Euro'pese wereld
overkoepelde in woord en geschrift aan
gevochten. De meesten hadden hun
nieuwe leer moeten herroepen of met de
dood bekopen. Luther echter verwierf
steun en aanhang. Eerst in de kleine kring
van geleerden aan de hogeschool van Wit
tenberg, waar hij op 31 Oct. 1571 zijn 95
stellingen tegen de aflaathandel van de
pauselijke afgezant Tetzel aan de deur
van de slotkapel nagelde. Later onder de
Duitse vorsten, die in navolging van keur
vorst Frederik de Wijze van Saksen de
kans zagen zich geestelijk van de Paus en
politiek van de Keizer los te maken.
Luther was de rusteloze zoeker, die geen
vrede kon vinden. Niet in de R.K. Kerk,
waarin hij de misstanden steeds duide
lijker ging zien en niet in zijn innerlijk dat
verscheurd werd door twijfel. Toen hij
eenmaal op al zijn vragen het antwoord
in de Bijbel had gevonden, kwam de
breuk mei: zijn orde en met de R.K. kerk
onafwendbaar nader. Deze geestelijke
worsteling en de verdediging van de ge
wetensvrijheid tegenover de gehele ker
kelijke en vrijwel de gehele wereldlijke
overheid van die dagen, zijn in de film
op overtuigende wijze verbeeld. Niemand
behoeft zijn hart vast te houden dat zijn:
„Hier sta ik, ik kan niet anders. God helpe
mij. Amen", vals zal klinken in de Rijks
dag te Worms, waar keizer Karei V zijn
rijksgroten heeft samengeroepen. De zorg
vuldigheid waarmee het onderwerp is be
handeld blijkt niet alleen uit de lange tijd
van voorbereiding, maar vooral uit het
weglaten van de vertoning van de bloe
dige boerenoorlog, waaraan geen kosten
waren gespaard.
In Amerikaanse R.K. kringen heeft het
verontwaardiging gewekt dat vooral Paus
Leo X en de aflaatprediker Tetzel in een
ongunstig licht ziin geplaatst. Het oordeel
van R.K. schrijvers over deze beide figu
ren is echter ook verre van vleiend. De
Paus is van die zijde zelfs medeverant
woordelijk gesteld voor het ontstaan van
de Reformatie. De Katholieke Film Cen
trale heeft de film toegelaten voor vei'to-
ning in openbare bioscoopvoorstellingen.
Ongetwijfeld zal deze film ook in pro
testantse kring strijdvragen oproepen. Me_
lanchton. die een onbekwame indruk
maakt, zal verdedigers vinden, die zullen
wijzen op zijn latere houding. Sommigen
zullen de vraag stellen of het verantwoord
is de geloof worsteling van Luther te ver
filmen. Zonder aarzelen kan men echter
zeggen dat hier een goede film wordt ge
boden, die voor de beste speelfilm niet
onderdoet en die voor allen van pro
testantse huize een boeiend beeld oproept
van een beslissend tijdvak in de kerkge
schiedenis.
De wedstrijd StormvogelsEDO, die Zon
dag voor de eerste klasse competitie van de
KNVB op Schoonenberg in Velsen zou wor
den gespeeld, gaat niet door. Naar ons ter
ore kwam vreest men de concurrentie van
de wedstrijd HaarlemVSV. De wedstrijd
is verschoven naar Zondag 21 November
aanstaande.
Hieronder: een scène uit de film Maarten
Luther". „Herroepen kan en wil ik niet.
Want het is niet veilig en niet goed tegen
het geweten te handelen. God helpe mij!
Amen". (Luther voor de Rijksdag te Worms
in 1521)
