Maandelijks wordt 27 millioen
aan tabaksaccijns geïnd
BICAHPAN
Gramofoonplaten
IeebéSEI
IS UW WINKELIER
'N HELDERZIENDE?
PANDA EN DE MEESTER-BUIKSPREKER
Wereldnieuws
Wat de fiscus ontvangt
Maagpij»
De radio geeft Dinsdag
Waardering voor beleid
van minister Zijlstra
Wegenbelasting en
besteding wegaanleg
TocU ió l\et
zo
r
Roesten
MAANDAG 1 NOVEMBER 1954
2
In Tweede Kamer:
Grote investeringen maar geringe
productiviteitsverhoging
Indonesische minister van
Defensie omstreden figuur
Minister stelt KNAC een
rapport in vooruitzicht
Toeristen kampeerclub
vergaderde
Scandinavic doktert aan
gemeenschappelijke markt
Duitser krijgt zijn
grensgronden terug
Josjida critiseert Britse
buitenlandse politiek
Ir. W. B. I. Hofman hield
tweedaagse afseheids-
receptie
Het ministerie van Financiën heeft een
overzicht gegeven van de opbrengst der
rijksmiddelen in September. In die maand
werd aan gezamenlijke kohierbelastingen
een bedrag van 214,5 millioen opgelegd,
tegenover in Augustus 285,7 millioen.
Door het opleggen van definitieve aansla
gen 1952 en nadere voorlopige aanslagen
1953 voor de Inkomstenbelasting nam het
kohierbedrag van het boekingstijdvak
1953-'54 toe met 68,6 millioen. Het kwam
daarmede op 937,5 millioen. In Juli en
Augustus bedroeg de stijging respectieve
lijk 23,6 en 52,5 millioen.
De voorlopige aanslagregeling over het
belastingjaar 1954 loopt ten einde. In Sep
tember werd nog 18.7 millioen opgelegd,
waarmede totaal 584,5 millioen ten ko-
hiere is gebracht.
Wegens het opleggen van definitieve aan
slagen 1953 steeg het kohierbedrag van de
Vermogensbelasting, boekingstijdvak 1953-
'54, met 4,5 millioen tot 87,5 millioen.
Voor de voorlopige aanslagregeling 1954
werd 5 millioen op kohier gebracht,
waarmede het totaal van het boekingstijd
vak 1954-'55 is gekomen op 34,6 millioen.
Het aan Vennootschapsbelasting opge
legde bedrag vertoonde een stijging ten
opzichte van het bedrgg van 45,9 millioen,
dat in Augustus werd opgelegd. In Sep
tember werd 102,7 millioen op kohier
gebracht, waarmede het boekingstijdvak
1954-'55 een totaal van 481,5 millioen
heeft bereikt.
De uiteindelijke opbrengst van de aan
slagregeling over het boekjaar 1952 (1951-
'54) zal ongeveer 900 millioen belopen.
De herziene begrotingsraming 1954 ten be
drage van 1000 millioen zal waarschijn
lijk niet worden gehaald.
De ontvangsten
De ontvangsten kwamen in September
opnieuw op een hoger peil. Geïnd werd
266,4 millioen tegen in Augustus en Juii
respectievelijk 223,7 en 127,6 millioen.
De stijgirng van Augustus op September is
veroorzaakt door toenemende betaling van
voorlopige aanslagen voor de Inkomsten
belasting 1954.
De opbrengst van de niet-kohierbelas-
tingen beliep in September 248,7 mil
lioen. Totaal is daarmede in de eerste drie
kwartalen van dit jaar 2800 millioen ont
vangen. Dit bedrag is ongeveer 25 mil
lioen boven drie kwart van de jaarraming
ad 3,699 millioen. Bij deze vergelijking
dient echter in aanmerking te worden ge
nomen, dat de ontvangsten van de Divi
dend- en de Motorrijtuigenbelasting in de
laatste drie maanden van het jaar steeds
betrekkelijk gering zijn.
De loonbelasting bracht in het derde
kwartaal van 1954 186 millioen op; de
Vereveningsheffing 73,5 millioen en de
Omzetbelasting 317,4 millioen.
De invoerrechten leverden in September
46,5 millioen, opnieuw een hoog bedrag
op. In de eerste drie kwartalen van dit
jaar hebben de invoerrechten ongeveer
387 millioen opgeleverd tegenover in de
overeenkomstige periode van het voor
gaande jaar 313 millioen.
De opbrengst van de accijns op gedistil
leerd daalde van 9,2 millioen in Augustus
tot 9 millioen in September. De accijns
op tabak leverde met 30 millioen een be-
ADVERTENTIE
U kunt Uw ^°agevneUn e5aarom zi\n
volledig rust g „g^kiq Begint j
maagcachetsaju^R
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.50 Morgengebed
en litteraire kalender. 8.00 Nieuws, weerbe
richt en Katholiek nieuws. 8.20 Platen. 8.25
Plechtige Requiemmis. 9.40 Platen. 10.00 Voor
de kleuters. 10.15 Platen. 10.30 Lichte mu
ziek. 11.00 Voor de vrouw. 11.30 Platen. 12.00
Angelus. 12.03 Platen. 12.30 Land- en tuin-
bouwmededelingen. 12.33 Platen. 12.55 Zon
newijzer. 13.00 Nieuws en Katholiek nieuws.
13.20 Metropole orkest. 14.00 Platen. 14.25
Viool en cello. 14.50 Platen. 15.25 Idem. 15.30
Ben je zestig? 16.00 Voor de zieken. 16.30
Ziekenlof. 17.00 Voor de jeugd. 17.45 Rege
ringsuitzending: Nederland en de wereld:
Het oude en nieuwe vaderland van de emi
grant 18.00 Voor de jeugd. 18.20 Sport-
praatje. 18.30 Platen. 19.00 Nieuws. 19.10 Pla
ten. 19.30 Avondgebed en litteraire kalender.
19.45 Clavecimbelvoordracht. 20.15 Repor
tage uit Rome. 20.30 Platen. 21.00 Actualitei
ten. 21.15 De gewone man. 21.20 Omroepkoor
en -orkest en solist. 22.45 Uit het Boek der
Boeken. 23.00 Nieuws. 23.1524.00 Platen.
HILVERSUM II. 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gymnastiek.
7.30 Platen. 7.50 Dagopening. 8.00 Nieuws.
8.15 Platen. 9.30 Voor de huisvrouw. 9.35
Platen 9.40 Morgenwijding. 10.00 Platen.
10.50 Voor de kleuters. 11.00 Voor de zieken.
11.30 Alt-mezzo en piano. 12.00 Lichte mu
ziek. 12.30 Land- en tuinbouwmededelingen.
12.33 Voor het platteland. 12.40 Platen. 13.00
Nieuws. 13.15 Mededelingen en platen. 13.25
Tiroolse muziek. 13.55 Beursberichten. 14.00
Voor de huisvrouw. 14.15 Platen. 14.40 School
radio. 15.00 Cello en piano. 15.30 Voor de
vrouw. 16.00 Platen. 16.30 Voor de jeugd.
17.30 Jazmuziek. 18.00 Nieuws. 18.15 Piano
spel. 18.25 Reportage. 18.30 Amateurprogram
ma. 19.00 Voor de kinderen. 19.05 Paris vous
parle 19.10 Dierenhoekje. 19.15 Bariton en
piano. 19.45 Filmpraatje. 20.00 Nieuws. 20.05
Gevarieerd programma. 21.15 Lichte muziek.
21.35 Mededelingen. 21.40 Gavarieerde mu
ziek. 22.20 De Antwoordman. 22.35 Kamer
muziek. 22.55 Ik geloof, datcauserie.
23.00 Nieuws. 23.15 New York Calling. 23.20
24.00 Filmprogramma.
TELEVISIE (N. C. R. V.)
20.15 Journ. en weerbericht. 0.30 Horen
en zien. 21.05 Gesprek met zijn jeugd, TV-
soel 21.3521.45 Dagsluiting.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Pla
ten. 13.00 Nieuws. 13.15 Voor de soldaten.
14.00 Platen. 15.30 Kamerorkest en solist.
16.02 Koorzang. 16.30 Omroep-orkest. 17.00
Nieuws. 17.10 Platen. 18.00 Voor de jeugd.
18.30 Godsdienstig halfuur. 19.00 Nieuws.
19.40 Platen. 20.00 Symphonie orkest, koor
en solist. 21.15 Omroep-orkest. 22.00 Nieuws.
22.15 Platen. 22.55-23-00 Nieuws.
BBC
22.00—22.30 Nieuws, zoëven verschenen en:
Boeken en schrijvers. (Op 224 m.).
trekkelijk hoog bedrag op. In de periode
Januari tot en met Augustus werd gemid
deld ruim 27 millioen per maand aan
tabaksaccijns geïnd.
In September vorderde het bruto-kohier-
bedrag der buitengewone heffingen met
3,4 millioen tot 4,095,3 millioen. Van
dit totaal heeft 2,909,7 millioen betrek
king op de Vermogensaanwasbelasting en
1,185,6 millioen op de Vermogensheffing
ineens. Het netto-kohierbedrag daalde tot
3,230 millioen.
Aan bijzondere heffingen werd in Sep
tember 14 millioen ontvangen. Totaal is
daarmede 3,149,66 millioen geïnd, waar
van 2,054,6 millioen de Vermogensaan
wasbelasting en 1,095 millioen de Ver-
mogensheffing ineens betreft.
In het Voorlopig Verslag van de Tweede
Kamer over de rijksbegroting van Econo
mische Zaken wordt onder meer gezegd dat
de minister van Economische Zaken er, in
het algemeen gesproken, in geslaagd is het
bij de gunstige conjuncturele ontwikkeling
passende beleid te vinden. In grote lijnen
kon men zich met dit beleid dan ook ver
enigen.
Uit de thans beschikbare cijfers over
de arbeidsproductiviteit moet volgens
vele leden de conclusie getrokken wor
den, dat ondanks de enorme investerin
gen, welke in de laatste 10 jaren heb
ben plaats gehad, de productiviteit
slechts 10 percent hoger is dan in 1938.
Indien dit juist is, dan zouden deze in
vesteringen naast herstel van de
oorlogsschade alleen tot resultaat
hebben gehad, dat de industriële be
volking zonder ernstige storingen kon
toenemen, maar dat het overschot voor
verbetering van het welvaartspeil als
gevolg van de verhoging van de ar
beidsproductiviteit in de industrie wel
zeer bescheiden is.
Vele leden waren ten aanzien van de
loonontwikkeling van mening, dat de
kunstmatige druk op de lonen dient te ver
dwijnen. De situatie van onze volkshuis
houding is thans zo krachtig, dat zij de
natuurlijke concurrentie wel kan en dus
ook moet doorstaan, aldus deze leden.
Bij vele andere leden was de vraag ge
rezen of het juist is een politiek te voeren,
welke weliswaar structurele werkloosheid
voorkomt, maar die de gevaren van een
crisiswerkloosheid naderbij roept.
Verscheidene leden verklaarden met vol
doening geconstateerd te hebben, dat de
minister zich door de toestand van het
ogenblik niet heeft laten verleiden tot een
minder verantwoord optimisme. Het is im
mers niet aan te nemen, dat de huidige
hoogconjunctuur zich ononderbroken zal
voortzetten. Daarom moet men zich reeds
thans rekenschap geven van de vraag, welk
beleid gevolgd dient te worden bij even
tuele omslag van de conjunctuur. Mèt de
minister waren deze leden van oordeel, dat
het industrialisatieprogramma slechts bij
enorme krachtsinspanning van het be
drijfsleven zal kunnen worden verwezen
lijkt. Overigens vroegen zij zich met be
zorgdheid af, of de mogelijkheid van een
voortdurende ruime afzet verzekerd is.
DJAKARTA (Aneta) Een aantal te
Djakarta verschijnende bladen hebben een
onderhoud gepubliceerd met een „vooraan
staand parlementslid", die zich afvroeg, of
de minister van Defensie, Iwa Kusumasu-
mantri, nog wel gehandhaafd kan worden,
nu de nieuwe Defensiewet is goedgekeurd.
Artikel 3 van die wet bepaalt namelijk, dat
een persoon, die is veroordeeld wegens ac
tiviteiten, die de veiligheid van de staat
bedreigen, geen aandeel kan hebben in
's lands defensie. Voorts wordt hierin be
paald, dat een persoon, die meer dan een
jaar gevangenisstraf achter de rug heeft,
niet als lid van de strijdkrachten kan wor
den aanvaard. In verband met de 3 Juli-
affaire in Djokja in 1946 werd Iwa Kusu-
masumantri veroordeeld wegens een po
ging tot het omverwerpen van de regering.
Andere bladen beweerden daarnevens dat
Iwa's positie in het kabinet dank zij steun,
die hij onder andere van de communisten
ADVERTENTIE
Als U shag haalt, koopt U natuurlijk
de beste. Daar neemt U vloeitjes bij.
Welke
Uw winkelier is geen gedachtenlezer
zèg dus precies en met naam, welk
merk U hebben wilt. Vraag het vloei,
dat bijna alle zelfrollers kiezen: het 3 x
betere Mascotte-vloei.
De K.N.A.C. heeft enige tijd geleden in
een brief aan de minister van Verkeer en
Waterstaat gewag gemaakt van haar on
gerustheid met betrekking tofe het haars
inziens trage tempo waarmede diverse we
genbouwwerken worden uitgevoerd.
In zijn antwoord aan de K.N.A.C. merkt
de minister op dat hij de mening van de
automobielclub geheel deelt, dat de snel
heid van de uitvoering van het rijkswegen
plan en andere wegenwerken voornamelijk
wordt bepaald door de beschikbare gelden
enerzijds en de personele en technische mo
gelijkheden anderzijds. Wat het beschik
baar stellen van middelen betreft is de mi
nister optimistisch. Naarmate het herstel
van de oorlogsschade voortschrijdt en de
economische kracht van ons land toeneemt,
zo merkt de bewindsman op, zullen ook
meer gelden ter beschikking van de wegen
bouw worden gesteld.
Omtrent «1e verhouding tussen de aan
wegenbouw bestede gelden en de door het
verkeer opgebrachte middelen, hoopt de
minister binnenkort een rapport te ontvan
gen van een door hem ingestelde commissie.
Het tempo in de wegenbouw blijkt te
worden afgeremd door een algemeen ge
brek aan civiel-technische krachten in
overheidsdienst. Het inschakelen van par
ticuliere bureaux, zoals de K.N.A.C. heeft
voorgesteld, stuit hier op niet te overko
men moeilijkheden.
Tenslotte wijst de minister in zijn ant
woord aan de K.N.A.C. erop dat het tempo
onder meer kan worden vertraagd door
een veel tijd vergende onteigeningsprocedu
re, terwijl, als het werk eenmaal ter hand
genomen is, men soms op moeilijkheden
stuit welke niet waren voorzien, zoals bij
voorbeeld voortdurend slechte weersom
standigheden of een plotseling ondervon
den noodzaak om op sommige punten de
ondergrond te verbeteren, zoals dit bijvoor
beeld het geval was bij de aanleg van het
nieuwe weggedeelte Den DeylHaagsche
Schouw.
De afdeling Kennemerland van de Ne
derlandse Toeristen kampeerclub N.T.K.C.
heeft Zaterdagavond de jaarlijkse leden
vergadering onder voorzitterschap van de
heer J. G. F. Swemle (voor de pauze) en
van de heer Joh. H. Hensen die bij de be
stuursverkiezing volgens het reglement
moet de voorzitter in functie worden ge
kozen zijn functie van secretaris ver
wisselde met die van voorzitter. In de va
cante twee bestuursplaatsen hadden zowel
het bestuur als de leden twee candidaten
gesteld. Van hen werden de heren C. S.
Correljé te Velsen en G. C. Bleeker te
IJmuiden-Oost gekozen.
Het jaarverslag van de secretaris maak-
KOPENHAGEN (Reuter) De premiers,
de ministers van Financiën en van Handel
en andere functionarissen van Denemar
ken, Zweden en Noorwegen zullen ge
durende het weekeinde in Stockholm be
raadslagen over het instellen van een ge
meenschappelijke Scandinavische markt,
ongeveer naar het voorbeeld van Benelux.
Het denkbeeld voor een gemeenschap
pelijke markt is reeds vele jaren geleden
geopperd en het is dit najaar in beginsel
aanvaard door de Scandinavische raad, een
lichaam, dat bestaat uit parlementsleden
uit de drie landen. De laatste maanden
hebben verscheidene commissies het plan
in bijzonderheden uitgewerkt en de aan
bevelingen dezer commissies zullen thans
door de regeringen der drie landen worden
overwogen.
Denemarken zal voorstellen, dat om te
beginnen veertig percent van de handel
tussen de Scandinavische landen vrij zal
worden van douanerechten. Denemarken
is van oordeel, dat het mogelijk is een
Scandinavische tolunie te vormen.
ADVERTENTIE
His Master's Voice, Columbia,
Parlophone, Decca, enz.
KRUISWEG 49, HAARLEM
krijgt, sterk is, maar dat het dubieus is, of "C1"'n5U,s Vct" uc 'UddA-
zijn positie een wettige grondslag heeft, j te melding van een toename van het aan-
'Van de züde van de reaerine wordt naar tal leden met 34' van 164 eind vong seizoen
tot 198 od 1 October 1954. Een gustige ont-
aanleiding van deze berichten thans mede-1 i.jj...
gedeeld, dat de positie van de minister van
defensie een politieke en geen militaire is.
Voorts werd van deze zijde medegedeeld,
dat het staatshoofd Iwa Kusumasumantri
in 1948 amnestie heeft verleend en dat Iwa
als parlementslid en als minister de eed
van trouw aan de staat heeft afgelegd.
wikkeling van het ledental dus, waarbij
opgemerkt dient te worden, dat velen ver
spreid woonachtig zijn. De afdeling Ken
nemerland van de T.T.K.C. omvat de om
geving van Zandvoort tot Halfweg en van
Alkmaar tot Noordwijk.
Waarschijnlijk zal de heer J. Boomsma
op 27 November spreken over „Corsica".
De voorzitter van de Raad voor Rechts
herstel prof. mr. P. S. Gerbrandy, heeft uit
spraak gedaan in een door de gemeente
Bergen (L.) aanhangig gemaakt geschil
over de teruggave van ongeveer 38 ha.
landbouwgrond te Siebengewald, gemeente
Bergen, aan de Duitse landbouwer Scha-
brucken te Hulm (Did.).
Deze gronden waren na de bevrijding
krachtens het Besluit Vijandelijk Vermogen
aan de staat vervallen verklaard en door
het Beheersinstituut ten dele verkocht aan
de Nederlandse landbouwer G. van Treeck
en ten dele aan de gemeente Bergen. De
gemeente heeft sindsdien aan de verbete
ring der gronden f 37.000 ten koste gelegd.
Toen later Schabrucken in beroep kwam
bij de Raad voor Rechtsherstel verklaarde
deze de verkopen nietig. Inmiddels had de
gemeente Bergen de gronden aan zeven
landbouwers verpacht.
De gemeente Bergen verzocht bij de Raad
voor Rechtsherstel opschorting van de ten
uitvoerlegging van het vonnis, totdat een
redelijke schadevergoeding voor de kosten
van grondverbetering zou zijn betaald.
Thans is beslist, dat Schabrucken voor
verbetering van de grond f 4800 moet bij
dragen.
39. De morgen daagde, toen Panda en
Eric Echo bij de haven aankwamen. Van
de portier en de slangenmens was geen
spoor te bekennen, maar zij wisten waar
zij die twee schurken zouden moeten zoe
ken. „Kijk", zei Eric Echo, „daar ligt het
jacht van de barones van Edelstein, de
Sprankier. Maar hoe komen we aan
boord?" „We hebben een bootje nodig",
antwoordde Panda. „Daar verderop ligt er
een, misschien kunnen we die huren". Vlug
liepen zij naar de houten loods, die bij de
aanlegsteiger van de boot was gebouwd.
Maar toen zij dichterbij kwamen, hielden
zij hun schreden in en spitsten de oren.
Uit het geopende raam van de loods klon
ken stemmen BEKENDE stemmen.
„Kom zee-signor, verhuur ons nou jouw
boti, dan krijg je een magnefieke belo-
ningki". „Ja, we betalen je er dik voor.
We hebben alleen maar even je boot no
dig, om naar de Sprankier te varen". En
een brommerige stem antwoordde: „Ik
verhuur mijn schuit liever niet aan land
rotten". Voorzichtig gluurden Panda en
Eric Echo naar binnen. En ja hoor, daar
zagen zij hun tegenstanders, de portier
en de slangenmens!
TOKIO (Reuter) Het onafhankelijke
Japanse blad „Asahi Sjimboen" bericht,
dat premier Josjida in een exclusief inter
view met een correspondent van dat blad
heeft verklaard, dat Groot-Brittannië „te
toegevend en schuchter" ten aanzien van
communistisch China is geweest. Josjida,
die uit Groot-Brittannië naar de Verenig
de Staten is vertrokken, deelde de corres
pondent kort voor zijn inscheping op de
„Queen Mary" mede, dat hij minister
Eden van dit standpunt op de hoogte had
gebracht. De Britse politiek in het Verre
Oosten was een „vergissing" geweest,
waardoor de huidige vraagstukken waren
ontstaan.
De Japanse premier, die weieens de
„grootste vriend van de Verenigde Staten
in Japan" wordt genoemd, had ook critiek
op Washington. „De Verenigde Staten heb
ben Japan tot een machteloze natie ge
maakt", zo zei hij. Hij reisde dan ook
naar de Verenigde Staten „om geld te
vragen'-, zo voegde hij schertsend hieraan
toe, aldus de correspondent van de „Asahi
Sjimboen".
Vele honderden hebben Vrijdag en Za
terdag afscheid genomen van ir. W. B. I.
Hofman, die als directeur van het hoofd
stedelijk gemeentelijk vervoerbedrijf is af
getreden.
De heer Jac. Rustige, lid van Gedepu
teerde Staten van Noordholland, voor
dien jarenlang wethouder van Financiën
in Amsterdam, diens opvolger wethouder
mr. F. van Wijck en wethouder B. Ram
deze beiden namens het dagelijks bestuur
van de stad de heren R. Th. Ie Cavelier
en A. A. van Sandick leden van de
hoofdstedelijke gemeenteraad voorts
delegaties uit alle geledingen van het per
soneel en de personeelsorganisaties, direc
teuren, hoofden van diensten en vertegen
woordigers uit alle sectoren van het be
drijfsleven die contact met de scheidende
directeur hebben gehad, kwamen ir. Hof
man de hand schudden.
„Het waren vooral de ontspanningsver
enigingen, het voorzieningsfonds en de zo
vele nog actieve of reeds lang gepension-
neerde werklieden, die met de oprechtheid
en de warmte, waarmee zij voor het laatst
op deze plaats tot deze directeur kwamen,
het bewijs leverden, dat tallozen buiten het
bedrijf deze directeur eigenlijk nimmer
wezenlijk hebben gekend en juist hebben
beoordeeld", aldus vatte ir. W. Wijt, de
waarnemend directeur van het trambedrijf,
de sfeer samen, die deze tweedaagse af
scheidsreceptie heeft gekenmerkt.
Weigering. Bij een tramongeluk in Zagreb
zijn zeventien Joegoslaven om het leven
gekomen en 35 gewond, van wie zeven
ernstig. De tram reed uit de rails en
kwam tegen een boom terecht. Volgens
een voorlopig onderzoek is het ongeluk
te wijten aan het weigeren van de rem
men.
Spreekvermogcn. De 25-jarige Ier Kevin
Sheehan uit Limerick is er in geslaagd
zijn plan om 127 uur aan een stuk te
spreken, te volbrengen. Zaterdagavond
om zes uur, toen hij een woord van
dank tot zijn gehoor richtte, viel hij
flauw. Hij zpide later te hopen dat zijn
spreekvermogen hem een baantje zal
opleveren. Sheehan is tijdens de spreek-
marathon ongeveer 13 kilogram afge
vallen. Hij had in de 127 uur alleen
vloeibaar voedsel gebruikt. Om zijn
zenuwen te kalmeren rookte hij 120
sigaretten per dag. In totaal hebben
ongeveer 1000 personen een shilling be
taalt om hem te zien en te beluisteren.
Laatste. De zesde en laatste Amerikaanse
divisie zal Zuid-Korea in November
verlaten, met uitzondering van twee
infanterieregimenten, die nog enige tijd
in het land zullen blijven. Het hoofd
kwartier van de divisie zal op het Ja
panse eiland Kioesjoe worden geves
tigd.
Zonnekuur. De Zwitserse pionier van de
zonnekuur als geneeswijze van tuber
culose, dr. August Rollier, is Zaterdag
op 80-jarige leeftijd te Leysin (Zwitser
land) overleden.
Erewoord. Twee Japanse oorlogsmisdadi
gers, die na de oorlog aanvankelijk ter
dood veroordeeld werden, doch die latei-
langdurige gevangenisstraffen kregen,
zijn om gezondheidsredenen op ere
woord vrijgelaten. Het zijn de 75-jarige
oud-veldmaarschalk Hata, bevelhebber
van de Japanse troepen in China en de
64-jarige oud-vice-admiraal Oka, vroe
ger onderminister van Marine. Beiden
zijn naar een ziekenhuis overgebracht.
Schadevergoeding. Een Amerikaanse long
kankerpatiënt, Norman Samuelson,
heeft bij de rechtbank van San Fran
cisco 'n schadevergoeding van 1.000.000
dollar geëist van een grote tabakmaat
schappij. Verder eiste hij 300.000 dol
lar aan algemene schadevergoeding en
alle kosten voor medische en juridische
bijstand.
Ontruiming. De commissie inzake commu
nistische aggressie uit het Amerikaanse
Huis van Afgevaardigden heeft in een
rapport de regering aanbevolen in de
UNO een resolutie in te dienen, waarin
er op wordt aangedrongen, dat de Sov
jet-Unie de Baltische staten, Littauen,
Letland en Estland, ontruimt. Deze sta
ten zijn, aldus de commissie, „met ge
weld bezet en op onwettige wijze inge
lijfd".
Gemenebest. Men is van plan in het begin
van het volgend jaar te Londen weer
een Britse gemenebestconferentie te
houden, waarop over de buitenlandse
politiek en financiële en economische
problemen zal worden gesproken. De
eerste-ministers, de ministers van Bui
tenlandse Zaken en die van Financiën
van alle bij het Gemenebest aangesloten
landen zullen spreken over beëindiging
van de „koude oorlog", het scheppen
van een tijdperk van vreedzaam naast-
elkaar-bestaan tussen de communis
tische landen en de Westelijke wereld,
en de voorbereiding van plannen tot
vrijmaking van het pond.
Betrekkingen. Ter gelegenheid van het 31-
jarig bestaan van de Turkse republiek
heeft radio-Moskou een boodschap uit
gezonden, waarin wordt verklaard, dat
de Sovjet-Unie zulk een vriendelijke
en technisch gebied betrekkingen met
Turkije wil aanknopen. Vriendschap
tussen Ankara en.Moskou werd een on
misbare factor voor de vrede in het
Nabije en Midden-Oosten genoemd. Dit
is de eerste maal sinds twintig jaar, dat
de Svjet-Unie. zulk een vriendelijke
toon tegen Turkije bezigt Waarnemers
te Istanbul hechten veel waarde aan
deze wijziging in de houding van Mos
kou.
Dienstregeling. Op initiatief van journa
listen en deskundigen is te Marina di
Pietrasanta bij de Italiaanse stad Lucca
een informatie- en waarnemingscen
trum voor vliegende schotels opgericht.
Een Salzburger heeft een „dienstrege
ling", volgens welke de vliegende scho
tels vliegen, ontdekt, die volgens de
Oostenrijkse politie klopt.
EEN WILLEKEURIG stuk ijzer bestaat
uit een netwerk van fijne kristallen die
door verhitting, druk, schok, buiging, rek,
enz., min of meer vernietigd zijn en uit
hun verband geraken. Deze inwendige
wanorde wordt nog vergroot doordat de
ijzerkristallen met geringe hoeveelheden
van andere bestanddelen zijn vermengd.
Onder de microscoop zal dan ook blijken,
dat een ogenschijnlijk homogene staalsoort
uit een groot aantal afzonderlijke deeltjes
bestaat, waarvan de meeste wel ijzer zijn,
maar waartussen zich talloze
andere deeltjes bevinden.
Komt het ijzer nu in aan
raking met vocht, dan treden
die verschillende deeltjes als
het ware op als de polen van
kleine electrische elementjes,
zodat vele kleine electrische
stroompjes optreden. Door
deze stroompjes wordt het vocht (water)
gesplitst in ionen, dus in electrisch geladen
atomen, of atoomgroeperingen. Het zuur
stof-waterstof ion begeeft zich dan naar
een ijzerdeeltje en gaat daar een verbin
ding mee aan, die ijzerroest en water op
levert; het waterstof ion zet zich af op
een nabij gelegen deeltje van edeler me
taal. De zuurstof uit de lucht helpt nu het
vernielingswerk voltooien, want zij ver
bindt zich met deze' waterstof tot water,
dat door de optredende electrische stroom
pjes opnieuw gesplitst kan worden, enz.,
enz.
Dit is in vereenvoudigde vorm het „roes
ten", dat zich overal om ons heen afspeelt
en waarbij de zuurstof weliswaar een be
langrijke rol speelt, maar toch een geheel
andere dan men aanvankelijk dacht. De
electrolytische splitsing van water waar
om het dus in hoofdzaak gaat kan door
allerlei omstandigheden nog begunstigd
worden, bijvoorbeeld door de aanwezigheid
van zouten, koolzuur, etc., maar we zullen
ons hierin niet begeven, omdat het voor
gaande voor ons betoog voldoende is.
We hadden het de vorige maal immers
over ijzer dat niet, of althans moeilijk,
roest? Welnu, deze schijnbaar met de
praktijk strijdige uitspraak is met behulp
van onze roest-theorie niet moeilijk te
verklaren. In ijzer, in zuiver ijzer wel te
verstaan, zijn geen afzonderlijke bestand
delen aanwezig die tezamen met de ijzer
deeltjes de twee polen kunnen vormen die
voor het opwekken van de electrische
stroompjes noodzakelijk zijn. De éne pool
van het vreemde bestanddeel ontbreekt
immers en de ijzerdeeltjes zijn
in dit geval dus te verge
lijken met een zakbatterijtje
dat we zorgvuldig in tweeën
hebben gehakt. Ook van
dit batterijtje zal elke pool
afzonderlijk geen stroom kun-
y nen leveren. En het ont
breken van de electrische
stroompjes in ijzer betekent dat het water
dat zich op het metaal heeft afgezet, niet
gesplitst wordt, zodat géén ion-vorming en
dus ook geen verbinding van het zuurstof-
waterstof ion met ijzer, dus géén roest op
treedt.
Zuiver ijzer roest dus niet. Maar zuiver
ijzer met een gehalte van 99,9 °/o komt in
het dagelijks leven niet voor. En daarom
blijft de zuil van Koetoeb, die weliswaar
een hoge zuiverheidsgraad heeft, doch on
voldoende om het roesten te beletten, een
fascinerende bijzonderheid voor de metal
lurgie.
Nu we de oude Indiërs alle eer hebben
gegeven die hun toekomt, en hebben er
kend dat zij voor de vervaardiging van
grote stukken werkmethoden moeten heb
ben gekend die inmiddels verloren zijn
gegaan, is het niet ondienstig ook eens te
spreken over het harden van koper, waar
van verteld wordt dat de oude volken ons
ook in deze kunst hebben overtroffen. Maar
dat is niet waar!
Daarover morgen.
(Nadruk verboden) H. PéTILLON.
