Verdediging spitst zich toe
de zelfmoordtheorie
op
"WHfeï.
(Twnda en de meester-buikspreker
D. C. Prins na tien maanden
arrest in Nederland terug
Wereldnieuws
De zaak tegen de Berkelse arts
Tumor-these naar het tweede plan
De radio geeft Dinsdag
BeroepsleugenaarTomasoa, die
onder hem diende, bracht hem aan
^Oocli ió het
zo
MAANDAG 15 NOVEMBER 1954
Zeven gewonden bij
autobotsing
„Mulberrv Hill" wees
hulp van sleper af
(Van een verslaggever)
De grijze lijkschouwer dr. Hulst, wie Zaterdagmorgen door de verdediging van
de Berkelse arts de bekentenis ontwrongen werd, dat slechts een klein gedeelte
van de hersenmassa der doktersvrouw bij de sectie onderzocht werd, heeft zich
nog diezelfde ochtend kunnen revancheren. Dat was bij het verhoor van een
andere getuige-deskundige, de psychiater dr. E. Q. H. Hoelen, aan wie door de
verdediger gevraagd werd, of dr. Hulst de hersenen van mevrouw O. ook niet
microscopisch had moeten onderzoeken.
„Als men tumoren vermoedt, is dit inderdaad de aangewezen methode", ant
woordde dr. Hoelen. Maar dr. Hulst, zelf ter verantwoording geroepen, deelde
mee dat zo'n onderzoek practisch onuitvoerbaar is. „Wij zouden dan de hele
hersenmassa in plakjes van 1/50.000 millimeter moeten snijden en ze stuk voor
stuk onder het microscoop bekijken", verklaarde hij, „en daar zouden jaren mee
gemoeid zijn".
De president: „Ik vraag er acte van, dat men zo'n onderzoek redelijkerwijs
niet kan eisen".
Mr. Huygens: „Maar dan is er dus ook geen kans microscopische hersenge-
zwellen te ontdekken - en daar vraag ik acte van".
Een beetje nijdig antwoordde dr. Hulst: „Mijnheer de president, toen ik als
doodsoorzaak cyaan in de lijkdelen geconstateerd had, was de kous voor mij af.
Het al of niet bestaan van een hersentumor was toen niet belangrijk meer. Ik
begrijp niet waarom de verdediger steeds maar weer op dat gezwel blijft
hameren".
President (onder grote hilariteit van het publiek): „Dat zal u dan wel blijken,
als mr. Huygens zijn pleidooi houdt".
en toen pure cyaankali het ene gram
dat ik besteld had
zo betoogde hij.
genomen hebben,"
ADVERTENTIE
Als U wacht op de
volmaakte bromfiets, dan is
nu Uw tijd gekomen:
De SIMPLEX-bromfiets met
de beroemde SACHS-motor:
Snel en... twpe versnellingen I
Dr. F. A. Nelemans arts en pharmacoloog
uit Utrecht, bevestigde wat hij reeds tijdens
de rechtbankzitting betoogd had. De
„proef van Bödeker", waarvoor de ver
dachte volgens zijn zeggen de bewuste
gram cyaankali besteld had, was naar dr.
Nelemans' oordeel laatig en omslachtig,
met geelbloedloogzout dat ongevaarlijk
is was die proef veel eenvoudiger en
zekerder uit te voeren. De verdachte zei,
dat hij de cyaanproef veel nauwkeuriger
vond.
„Maar waarom bestelde u maar één
gram?" vroeg de president.
„Ik had maar weinig nodig en heb er
verder niet bij gedacht."
„Toch heeft uw apothekers-assistente u
er opmerkzaam op gemaakt, dat zo'n klei
ne bestelling een beetje gek was en toen
hebt u er nog maar wat tabletten bij be
steld, om de order „aan te kleden."
Verdachte: „Dat idee van die tabletten
ging van haar uit en om van het gezeur
af te zijn, gaf ik toe."
„Deskundige was vooringenomen"
Mr Huygens viel de getuige Nelemans
aan over het feit, dat deze in zijn rapport
over de doodsoorzaak van mevrouw O. zijn
boekje ver te buiten gegtaan zou zijn. „U
schrijft daarin, dat het vergif de dokters
vrouw is „toegediend" en „ingegeven".
Daarmee verwerpt u niet alleen de moge
lijkheid van zelfmoord, maar u matigt zich
ook een oordeel aan over de schuldvraag",
fulmineerde de verdediger.
„Dr. Nelemans is misschien in een be
paalde stemming geraakt, toen hij zijn rap
port schreef" hielp de president.
„Maar die had nooit in zijn rapport mo-
ADVERTENTIE
Haarlem - Tel. 11828
HETELUCHTOLIEKACHELS
met carburator vanaf 299.
HILVERSUM I. 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.45 Morgengebed
en lithurgische kalend°r. 8.00 Nieuws en
Katholiek nieuws. 8.20 Platen. 9.00 Voor de
huisvrouw. 9.40 Lichtbaken, causerie. 10.00
Voor de kinderen. 10.15 Platen. 10.35 Amu
sementsmuziek. 11.00 Voor de vrouw. 11.30
Schoolradio. 11.50 Als de ziele luistert, cau
serie. 12.00 Angelus. 12.03 Platen. 12.30 Land
en tuinbouwmededelingen. 12.55 Zonnewij
zer. 13.00 Nieuws en Katholiek nieuws. 13.20
Metropole Orkest en solist. 14.00 Gevarieerd
programma. 14.45 Kamermuziek. 15.15 Pla
ten. 15.30 Ben je zestig? 16.00 Voor de zieken.
16.30 Ziekenlof. 17.00 Voor de jeugd. 17.15
Felicitaties voor de jeugd. 17.45 Regerings
uitzending: Nederland en de wereld: De be
tekenis van het Nederlandse rundvee stam
boek voor de rundvee-fokkers. 18.00 Dit is
leven, causerie. 18.15 Platen. 18.20 Sport-
praatje. 18.30 Lichte muziek. 19.00 Nieuws.
19.10 Lichte muziek. 19.30 Avondgebed en
lithurgische kalender. 19.45 Gevarieerd pro
gramma. 21.00 Actualiteiten. 21,15 De ge
wone man. 21.20 Omroep-orkest. 22.00 Uit
het Boek der Boeken. 22.15 Strijkkwartet.
22.45 Kan een haan een ei leggen? 23.00
Nieuws. 23.1524.00 Platen.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gymnastiek.
7.30 Platen. 7.50 Dagopening. 8.00 Nieuws.
8.15 Platen. 9.30 Voor de vrouw. 9.35 Platen.
9.40 Morgenwijding. 10.00 Platen. 10.50 Voor
de kleuters. 11.00 Voor de zieken. 11.30 Fluit
en piano. 12.00 Lichte muziek. 12.30 Land
en tuinbouwmededelingen. 12.33 Voor het
platteland. 12.40 Piano, gitaar en bas. 13.00
Nieuws. 13.15 Mededelingen of platen. 13.20
Musette-orkest. 13.55 Beursberichten. 14.00
Kookpraatje. 14.15 Platen. 14.40 Schoolradio.
15.00 Piano-recital. 15.30 Voor de vrouw.
16.00 Platen. 16.30 Voor de jeugd. 17.30 Lich
te muziek. 18.00 Nieuws. 18.15 Pianosnel. 18.30
Reportage. 18.35 Jazmuziek. 19.00 Vonr de
kinderen. 19.05 Paris vous parle. 19.10 Koor
concert. 19.45 FiLmpraatje. 20.00 Nieuws.
20.00 Nieuws. 20.05 Gevarieerd programma.
21.15 Amusementsmuziek. 21.35 Mededelin
gen. 21.40 Rhythmische muziek. 22.20 De
Antwoordman. 22.35 Bvzantijns Koor. 22.55 Ik
geloof, dat.23.00 Nieuws. 23.15 New York
Calling. 23.20—24.00 Filmprogramma.
TELEVISIE (N.C.R.V.)
20.15 Journalistiek en weerbericht. 20.30
Voordracht; 20.45 Documentair programma
over goede vormgeving. 21.15 Kleinigheden.
21.3521.45 Dagsluiting.
BRUSSEL. 324 M.
11.45 Filmmuziek. 12.30 Weerbericht. 12.34
Platen. 13 00 Nieuws. 13.15 Platen. 14.00
Schoolradio. 15.45 Orgel. 16.15 Platen. 16.30
Orgel. 17.00 Nieuws. 17.10 Gevarieerde mu
ziek. 17.40 Platen. 17.50 Boekbespreking.
18.00 Voor de jeugd. 18.30 Voor de soldaten.
19.00 Nieuws. 19.40 Knapenkoor. 19.50 Cau
serie. 20.00 Lichte muziek. 20.30 Solisten en
koor. 21.00 Omroep-orkest en solist. 22.00
Nieuws. 22.15 Platen. 22.55—23.00 Nieuws.
BBC
22.0022.30 Nieuws, zoeven verschenen en:
Boeken en schrijvers. (Op 224 m.).
gen doorklinken. De getuige moest een
objectief pharmacologisch rapport uitbren
gen, maar geen stemmingsstukje van een
hulprechercheur", aldus mr. Huygens. ..Er
gens in zijn rapport las ik b.v. „De dokter
O. gunde zijn vrouw nog niet eens een
leuke hoed". Vindt u dat nog tot de phar
macologic behoren, dr. Nelemans?"
Getuige: „De rechter-commissaris heeft
mij als medicus ook vragen over de ver
houding tussen de arts en zijn vrouw ge
steld. De antwoorden heb ik in mijn rap
port verwerkt."
Mr. Huygen: „Dan bent u uw bevoegd
heid daarmee verre te buiten gegaan."
Waarmee het hof stilzwijgend accoord
ging
Daarna was de beurt aan dr. J. Zelden-
rust, patholoog-anatoom bij het gerechte
lijke laboratorium in Den Haag. Hij sloot
zich aan bij de conclusies van dr. Hulst,
prof. dr. Steenhauwer en dr. Nelemans en
geloofd, net als dezen, dat de bevindingen
bij de sectie wezen op een gewelddadige
dood.
„Wat die sectie betreft," zo begon mr.
Huygens, „bent u niet van mening, dat die
onder de gegeven omstandigheden tot on
juiste conclusies heeft kunnen leiden?"
Hij doelde daarmee op het reeds eerder
vermelde Koninklijk Besluit van 1818, vol
gens hetwelk bij een lijkschouwing ook de
behandelende geneesheer van de over
ledene tegenwoordig moet zijn wat,
zoals men weet. bij de sectie op het lichaam
van mevrouw O. niet het geval geweest is.
Dr. Zeldenrust meende, dat de aanwezig
heid van de huisarts weinig verschil ge
maakt zou hebben. „Het ging hier immers
slechts om het vaststellen van de doods
oorzaak en die had volgens mij toch niet
anders kunnen luiden."
Het raadsel der tonicum-flesjes
De volgende getuige was prof. dr. W.
Froentjes, directeur van het gerechtelijk
laboratorium van het ministerie van Justi
tie, met wie de president uitvoerig de ver
onderstelde gebeurtenissen op de fatale
avond van 24 September doornam, om het
tijdschema, dat voor de moordthese is op
gesteld nog eens nauwkeurig te contro
leren. Daarbij kwam ook het belastende
feit ter sprake, dat het door prof. Froentjes
in beslag genomen tonieum-flesie van me
vrouw O. cyaan bevatte, terwijl een der
gelijk flesje tonicum, op dezelfde wijze en
uit dezelfde grondstoffen door O. bei-eid
voor een andere patiënte, geen cyaan in
hield. „Hoe verklaart u dit, verdachte",
informeerde de president.
O.: „Mogelijk heeft mijn vrouw zelf haar
tonicum vergiftigd."
President: „Maar prof. Froentjes heeft
ook in de grote voorraadfles cyaansporen
gevonden. Hoe rijmt dat met uw theorie?"
„Misschien heeft mijn vrouw dat ook ge
daan om haar zelfmoordpoging te verdoe
zelen. Het zou dan lijken, alsof het vergif
al bij de pharmaeeutische industrie in de
voorraadfles geraakt is."
President: „Maar toch was het tonicum
voor uw patiënte L., dat ook uit die voor
raadfles kwam, geheel vrij van cyaan. Weet
u daar ook een aannemelijke verklaring
voor?"
Hierop bleef de arts het antwoord schul
dig. Wel lichtte hij uitvoerig toe, hoe zijn
vrouw naar zijn mening tenslotte haar zelf
moordplan volvoerd heeft. „Zij zal bemerkl
hebben, dat het vergif in het tonicum te
veel verdund was om haar schade te doen
Geknoei met een gram vergif
Om een en ander te controleren werd
mej. M., ex-apothekersassistente van de
verdachte, nogmaals gehoord. Zij vertelde
hoe zij, de dag na mevrouw O.'s overlijden,
uit argwaan het flesje met het ene gram
cyaankali-kristallen nagewogen had en
toen geconstateerd had, dat de kristallen
plaats gemaakt hadden voor een plasje
vocht, dat precies een gram woog. Boven
dien had zij gezien, dat de kurk doorboord
was.
„Dat heeft dan niet goed gezien," in
terrumpeerde de president, „want de kurk
was niet geheel doorboord." En prof.
Froentjes gooide er nog een schepje boven
op door te verklaren, dat cyaankali-
kristallen. zelfs als zij aan de lucht bloot
gesteld zijn, nooit in zo korte tijd als een
etmaal, in een vochtplasje veranderen
kunnen. En iedereen begreep, wat hij daar
mee zeggen wilde: aan dit flesje is opzette
lijk .vocht toegevoegd om het gewicht weer
te doen kloppen en om zo de justitie op
een dwaalspoor te brengen....
„Kan er niet wat vocht aan de balans of
aan het weegpapier'tje gekleefd hebben,"
vroeg de verdachte zijn ex-assistente. Maar
deze verklaarde met grote nadruk, dat
alles kurkdroog was, toen zij de inhoud
van het cy'aanflesje nawoog.
Schoonmoeder van arts vergaloppeert
zich
Bij het nagaan of mevrouw O. op de
fatale avond, kort voor haar overlijden, de
huiskamer ongemerkt had kunnen ver
laten om vergif te gaan innemen, kwam
het nog tot een incident, dat een moreel
winstpunt voor de verdediging opleverde.
O.'s schoonmoeder, mevrouw E.-V., ver
klaarde namelijk desgevraagd, dat zij die
avond na zessen de kamer niet meer ver
laten had
„Ook niet om O.'s kinderen naar bed te
brengen," vroeg mr. Huygens haar.
„Nee, dat kon ik die avond niet doen,
omdat ik spit in mHn rug had."
Mr. Huygens: ..Wie deed het dan."
Mevrouw E.-V.: „De dienstbode".
Mr. H.: „Dan vraag ik acte van dit ant
woord, want in uw verklaring voor de
rechter-commissaris hebt u gezegd, dat u
de kinderen wel naar h*d bracht en onge
veer tien minuten wegbleef."
Dit werd gecontroleerd en juist bevon
den, met het gevolg dat de schoonmoeder
een ernstige berisping van het hof kreeg.
„Bedenk dat u onder ede staat", waar
schuwde de president haar met een drei
gende wijsvinger.
Tenslotte getuigde nog prof. dr. A. Gre-
venstuk, oud-hoogleeraar in de pharmaco
logic, die het met de Engelse deskundige
dr. Purchase eens was dat cyaan niet ogen
blikkelijk vergiftigingsverschijnselen be
hoeft te veroorzaken. Als er in de maag
geen of zeer weinig maagzuur aanwezig is
en ook geen andere zure vloeistoffen (b.v.
uit genuttigde dranken e.d.) dan gaat het
ingenomen cyaan maar zeer langzaam in
blauwzuur over." zo doceerde hij.
„Kan het in zo'n geval een uur duren,1
voor de cyaankali in de maag reageert?",
vroeg mr. Huygens.
„Dat is inderdaad mogelijk," zei de ge
tuige.
En mr. Huygens. die hiermee wilde aan
tonen (aan de hand van het tijdschema der
gebeurtenissen op de avond van mevrouw
O.'s overlijden), dat zelfmoord niet uitge
sloten geacht kan worden, knikte tevreden.
Een andere getuige-deskundige, dr. Ne
lemans. verklaarde echter later co de mid
dag dat prof. Grevenstuk zijns inziens de
plank missloeg. .Cyaankali in de maag rea
geert altijd onmiddellijk," stelde hij daar
tegenover.
Alweer een principieel verschil van me
ning tussen twee dtókundigen!
Prof. Grevenstuk opperde voorts de mo
gelijkheid, dat mevrouw O. „op een ge
geven moment herstellende was van blauw-
zuurvergiftiging". Hij geloofde dat zij zeker
hersteld zou zijn als dr. O. haar niet (on
geveer twintig minuten voor haar dood)
een morfinespuitje had gegeven. Dit was
volgens prof. G. stellig „met de beste be
doelingen gebeurd, maar pharmacologisch
zeer ongelukkig", want morfine verlamt
het ademhalingscentrum in de hersenen
en zo zou mevrouw O. de verstikkingsdood
gestorven kunnen zijn.
Ook deze conclusie paste alweer ge
zien het tijdschema van de noodlottige
avond in de zelfmoord-hypothese en
zo scoorde de verdediging ten derde male.
De briefjeskwestie
De zitting werd besloten met een discus
sie tussen de president en mr. Huygens
over de kwestie van de „zelfmoord'briefjes",
omdat de verdediging voor de zitting van
heden, Maandag, terzake twee grafologen
als getuigen a décharge had laten dagvaar
den. Tenslotte stelde de president voor, die
kwestie te laten rusten, tenzij de verdachte
zegt, zelf de briefjes geschreven te hebben.
„Accoord," zeiden de verdedigers.
Vanmorgen is op de vierde zittingsdag
van het Haagse hof in de zaak tegen de
Berkelse arts in de eerste plaats de al of
niet toerekeningsvatbaarheid van de ver
dachte ter sprake gekomen. Prof. dr. E. A.
D. E. Carp, hoogleraar in de psychiatrie te
Leiden, die in zijn psychiatrisch rapport
aan de rechtbank destijds verklaard had,
dat O. verminderd toerekeningsvatbaar te
achten was, maar die later in een aanvul
lend rapport hierop ten dele terugkwam,
werd als eerste getuige-deskundige over
dit punt gehoord.
Hij schetste O. als een abnormale per
soonlijkheid met abnormale neigingen tot
haat- en wrokgevoelens, die, overmand
door haat, tot de ernstigste daden in staat
is, maar de consequenties vfin die daden
wél kan overzien.
President: „Daarom hebt u dus in uw
aanvullend rapport aan de rechtbank ver
klaard, dat O.'s ziekelijke stoornis in me
dische zin wél op verminderde toereke
ningsvatbaarheid zou wijzen, maar niet in
juridisch opzicht".
Na lange discussies tussen de president,
de getuige en de tweede psychiater, dr. E.
Q. H. Hoelen uit. Wassenaar, bleek dat prof.
Carp's conclusie aldus geïnterpreteerd
moest worden: „De Berkelse arts heeft een
psychopatische persoonlijkheid en is uit
dien hoofde ook in juridische zin wel iet
wat verminderd toerekingsvatbaar." Prof.
Carp was tot die conclusie gekomen naar
aanleiding van zijn constatering, dat de
arts enerzijds een koud en ongevoelig mens,
anderzijds echter zeer kwetsbaar en over
gevoelig is een gespleten persoonlijk
heid. Hij draagt haatgevoelens zonder dat
cle buitenwereld er iets vam merkt en die
zo sterk zijn, dat zij stellig als ziekelijke
geestesstoornissen kunnen worden aange
merkt.
Voordien had het hof een tweede getui
ge, de particulier detective H. H. Bouwma
uit Rotterdam gehoord, die zei dat hij direct
na het overlijden van mevrouw O. op eigen
initiatief „uit pure belangstelling" een on
derzoek had ingesteld in Berkel en omge
ving en daarbij ook gesproken had met de
apothekersassistente van O., mej. M. Deze
had hem bij die gelegenheid verteld, dat
de dokter haar gezegd had een hekel te
hebben aan zijn beroep en alleen de prak
tijk aan te houden om wille van de kinde
ren.
Mej. M. had voorts aan getuige Bouwma
Lichten Hingen uit
Bij een autobotsing in Willemsdorp zijn
Zondagavond zeven personen gewond.
Een Belgische personenauto met vijf inzit
tenden, die op weg was van Antwerpen
naar Dordrecht moest plotseling stoppen,
omdat door een defect aan de elect.rische
installatie de koplampen en de achterlich
ten doofden. Een auto met vier Rotterdam
mers botste in volle vaart tegen de achter
kant van de stilstaande Belgische wagen.
Beide auto's werden ernstig beschadigd.
Vier van de vijf Belgen en drie van de vier
Rotterdammers werden gewond en zijn
naar een ziekenhuis in Dordrecht overge-
braeh t.
LONDEN (Reuter). Het 7.121 ton me
tende Britsche vrachtschip Mulberry Hill,
dat vier dagen op de Atlantische Oceaan
ronddobberde zonder olie, heeft Zondag
radiografisch aan Lloyds meegedeeld, dat
het dacht onder eigen stoom de haven te
kunnen bereiken.
De bemanning bouwde twee machines
voor oliegebruik om voor kolenverbruik.
De kapitein heeft geen gebruik van de
diensten van de Rcferdamse sleepboot
„Zwarte Zee", die van meer dan duizend
mijlen ver hulp kwam verlenen, willen ma
ken.
De „Mulberry" bevond zich Zondagmor
gen op een afstand van 450 mijlen van St.
Vincent op de Kaap Verdische eilanden.
gezegd: „Als de dokter zijn vrouw niet ver
giftigd heeft moet het zelfmoord geweest
zijn."
De apothekers-assistente, die in de .ge
tuigenbank zat, liet merken dat zij het met
deze verklaring niet eens was.
Procureur-generaal tot getuige Bouwma:
„Bent u eigenlijk opsporingsambtenaar?"
Getuige: „Dat ben ik niet".
Procureur: „Dan zie ik ook niet in hoe
uw verklaringen verder van enig nut kun
nen zijn".
(De zitting duurt voort.)
Een van de 35 a 40 Nederlandse gevan
genen in Indonesië, die door het openbaar
ministerie te Djakarta is vrijgelaten, de
Amersfoortse gymnastiekleraar D. C. Prins,
is Zaterdagmiddag in gezelschap van zijn
vrouw en zijn zoontje op Schiphol aange
komen.
In hetzelfde KLM-toestel was mr. W. F.
L. graaf Van Bylandt, Hoge Commissaris in
Indonesië, in Djakarta ingestapt. Hij had
samengereisd met de heer Prins, maar was
in Rome uitgestapt, omdat hij alvorens
naar Nederland voor besprekingen met de
regering terug te keren enige vacantie
neemt. „Ik wil wel iets vertellen," zo zei
de heer Prins, „maar ik heb met de Hoge
Commissaris in het vliegtuig nadrukkelijk
afgesproken, dat ik in het belang van de
mensen, die nu nog in Indonesië vast zitten,
geen mededelingen over mishandelingen
zal doen."
„We waren ongeveer met 40 man," zei
hij. „Gasten van de president. Eten, drin
ken en slaag kregen we cadeau. Het waren
onze kleine bruine broertjes van de politie,
die dat deden. Deze jongens zijn tot alles
in staat."'
De heer Prins zeide voorts binnenkort
contact te zullen zoeken met de juridische
afdeling van het ministerie van Buiten
landse Zaken in Den Haag om rapport over
zijn bevindingen uit te brengen. Hij had
circa 10 maanden gevangen gezeten, nadat
hij in Djakarta plotseling was gearresteerd.
Acht jaar geleden ging hij met de Zeven-
Deeember-divisie als tijdelijk eerste luite
nant naar Indonesië toe. In die tijd diende
iemand, wiens naam de laatste tijd her
haaldelijk als belangrijkste getuige in de
zaken Schmidt en Jungschlager wordt ge
noemd, als burger onder hem in het leger,
de Ambonnees Tomasoa. Drie jaar geleden,
toen de heer Prins dus geen militair meer
was, accepteerde hij de functie van gym
nastiekleraar aan een school van de Neder
landse Carpentier Alting Stichting in Dja
karta. Na zijn arrestatie, zo vertelde hij,
had deze stichting zijn salaris doorbetaald
aan zijn vrouw en haar waar zij kon mo
reel gesteund en daadwerkelijk geholpen.
De eerste twee maanden had hij met 16
man gevangen gezeten in een ruimte van 4
bij 5 meter in een oud huis te Bandoeng,
dat bij het politiebureau aldaar hoorde. Hij
deelde mede in die tijd vrijwel niet gelucht
te zijn. Na twee maanden was hij overge
plaatst naar Bogor en kwam daar onder
toezicht van de Mobiele Brigade.
„Daar was ik blijkbaar staatsvijand
nummero één," zei hij. „We zaten er cellu
lair. In totaal ben ik 5 a 6 maal in de zon
geweest. Dat was in Mei geloof ik, toen ze
mij af en toe een gesprek van 5 minuten
met mijn vrouw gunden. Dat geschiedde
onder strenge bewaking met politiemannen
met stenguns en zo er bij en met secreta
ressen naast me, die stenografisch noteer
den wat ik tegen mijn vrouw zei-" De
laatste zes maanden had hij gevangen ge
zeten in Djakarta, een gevangenschap, die
hii op Schiphol „vrij dragelijk" noemde.
Overdag liet men de gevangenen bij elkaar.
Alleen 's avonds na acht uur moest ieder
terug naar zijn cel.
De heer Prins zei niet te kunnen zeggen
waarom hij feitelijk gearresteerd was. Wel
was hij enkele malen verhoord en daarbij
van verschillende feiten beschuldigd.
Hij nam aan gearresteerd te zijn als ge
volg van bezwarende verklaringen, die de
Ambonnees Tomasoa over hem zou hebben
atgelegd. „Ik heb die man echter in geen
jaren meer gezien," zei hij, „nadat wij uit
het leger waren. Hij is een beroepsleuge
naar, die meen ik zélf destijds is opgepakt
en mishandeld. Toen is hij doorgeslagen.
Overigens geloof ik, dat hij mijn naam ge
noemd heeft in de veronderstelling, dat ik
toch allang in Nederland was en er geen
nadeel van zou kunnen ondervinden. Hij
heeft nooit iets tegen me gehad. Maar wat
hij me in de schoenen schuift over een op
dracht die ik hem zou hebben gegeven om
kaarten te maken van TNI-posten in Ban
doeng is klinkklare onzin. Er is geen woord
van waar."
Gulden vlies. Een Britse firma gaat een
nieuw soort veiligheidsglas vervaar
digen, waarin zich als geleider een dun
goudlaagje bevindt. Dit gouden „vlies"
is doorzichtig en wanneer het wordt
gebruikt voor de cockpitruit van een
vliegtuig, heeft men een lager voltage
voor het ontdooien van ijsafzetting no
dig dan bij materiaal dat tot dusverre
werd gebruikt. Het gouden vliesje is
minder dan een millioenste van een
inch dik.
Hoop. Een Italiaanse delegatie is uit Rome
naar Joegoslavië vertrokken om te on
derhandelen over een regeling van han
gende financiële vraagstukken tussen
de twee landen. De leider van de dele
gatie had de hoop uitgesproken, dat
overeenstemming over financiële kwes
ties de weg zou effenen voor belang
rijkere besprekingen tussen Italië en
Joegoslavië.
Productie. Volgens een naar West-Berlijn
gevluchte vooraanstaande functionaris
van de Junkers-vliegtuigfabriek in
Dessau, zou in Oost-Duitsland reeds in
het voorjaar de productie van vlieg
tuigen beginnen. Een groep onder lei
ding van de vroegere chef-constructeur
van Junkers, professor Bade, en de
voormalige leider van het Duitse proef
station voor de luchtvaart, professor
Bock, zou op het ogenblik in Pinna
(Saksen) werken aan productieplan
nen.
Neutraal. De Turkse premier, Adnan Men-
deres, heeft tegenover een parlemen
taire delegatie van India verklaard, dat
Turkije er van overtuigd is, dat het niet
neutraal kan blijven tussen de tegen
over elkaar staande wereldkampen.
„Om de vrede te handhaven moet men
op de oorlog zijn voorbereid", zo zeide
hij, er aan toevoegend, dat Turkije
slechts verdediging beoogt „evenals zijn
partners". Vriendschap tussen India en
Turkije, zó zeide hij, is van essentieel
belang.
Armzalig. Het politieke bureau van de
Franse communistische partij heeft de
staf van het partijblad „l'Humanité"
beschuldigd van „saai, monotoon ge
schrijf". „Onze journalistieke taal is
verschrikkelijk armzalig", aldus de
partijsecretaris, Etienne Fajon, in een
rapport van het politieke bureau, dat
is aangeboden aan het centrale comité
der partij en dat is afgedrukt in
„L'Humanité".
Keus. De Arabische prins en millionnair
Ezzat Jaffar, hoofd van het kabinet van
de heerser van het olierijk Koeweit,
heeft te Cairo verklaard, dat hij niet
van plan is met Narriman, de ex-vrouw
van ex-koning Faroek, te trouwen. Hij
zeide zich te zijner tijd zelf een vrouw
te zullen kiezen. Ik zal haar paleizen
geven en de beste juwelen, kleren en
parfums van de wereld. Ik zal haar
toestaan haar eigen auto te besturen,
maar ik wil geen moeilijkheden kopen,
aldus sjeik Jaffar, die er aan toevoeg
de, dat de huidige man van Narriman
nooit met een scheiding zou instemmen.
Anti-clericaal. Bij de opening van een Rijks
normaalschool te Tongeren in Belgisch
Limburg hebben Rooms-Katholieke stu
denten de socialistische minister van
onderwijs, Collard, en de liberale mi
nister van Publieke Werken, Van Glab-
beke, uitgejouwd en met eieren, aard
appelen en bieten bekogeld. Op een
bijeenkomst te Brussel hebben 25.000
katholieke leerkrachten besloten op 24
November in geheel België voor één
dag te staken uit protest tegen het
„anti-clericale schoolbeleid van de re
gering". De socialistisch-liberale re
gering zou hen van „godsdienstige en
politieke vrijheid" en gelijke rechten
met niet-katholieke leerkrachten be
roven.
Gedagvaard. De commissie voor controle
op de financiën van de Japanse rijks
dag heeft besloten eerste-minister Jos-
jida te dagvaarden op 25 November te
getuigen over het Japanse scheeps-
bouwschandaal. Indien Josjida geen ge
hoor geeft aan de dagvaarding, is hij
strafbaar. Voor de premier zijn over
zeese reis begon had hij geweigerd op
een dergelijke dagvaarding te ver
schijnen. De Japanse oppositiepartijen
hebben de meerderheid in de commis
sie.
Ontploffing. In een mijn nabij Farmington
in West-Virginia heeft zich een krach
tige ontploffing voorgedaan. Een mijn
werker kwam om het leven. Vijftien
man zijn ingesloten. Men heeft weinig
hoop. dat zij het leven er af zullen
brengen.
51. Op een wenk van de barones grepen
twee stoere matrozen Panda en de buik
spreker stevig vast. „Verwijder die twee
individuen onmiddellijk van mijn jacht",
zei de barones streng. „Zij hebben mijn
ere-gast, de admiraal beledigd!" „Maar
barones!", riep Panda, „hij is geen admi
raal, hij is portier van Frik Foppes' Varié
té Salon! En die dunne daar is een slan
genmens, die „Zwijg!", bulderde de por
tier, die zijn rol goed speelde, „ik wil deze
beledigingen niet langer aanhoren. Het is,
dat ik als admiraal te hoog sta, anders
zou ik jullie een watjekou verkopen!"
Laat hem maar praten", fluisterde Eric
Echo Panda in het oor, „ik zal ze wel even
ontmaskerenmet een buiksprekers
kunstje". Hij liet zijn adamsappel dansen
enop hetzelfde moment hoorde de ba
rones haar eigen stem zeggen: „Jullie heb
ben gelijk, hij is geen admiraal! En zijn
magere metgezel is ook een bedrieger!"
Het is moeilijk te zeggen, wie meer ver
baasd waren, de twee schurken, of de ba
rones zelf. En toen gebeurde precies, wat
de slimme buikspreker had verwacht. Den
kend, dat hun spelletje verloren was, gin
gen de twee boeven er als de wind van
door. „VrouwenBAH!", gromde de
portier bitter, terwijl hij de trap naar het
dek op stormde, „je weet nooit, wat je aan
ze hebt!"
SPREKEND OVER DAMAST, hebben de
meesten van ons de neiging daarbij te
denken aan linnen, waarin glanzende
figuren op een matte achtergrond gewe
ven zijn. Toch heeft damast met de textiel
soort als zodanig niets uitstaande, want de
vraag of iets al dan niet tot het damast
moet worden gerekend, wordt uitsluitend
en alleen door het ingeweven patroon be
paald. Damast kan dus inderdaad van lin
nen vervaardigd worden, maar
evengoed van katoen, wol,
halflinnen, zijde, kunstvezel of
combinaties daarvan.
De naam „damast" is welis
waar afgeleid van de naam
van de stad Damascus in Syrië,
maar dit wil geenszins zeggen
dat die weefsels oorspronkelijk
uit deze stad afkomstig waren. Damascus
had in de middeleeuwen een grote naam
door de versierde wapens, welke aldaar
werden vervaardigd. Een damascener kling
gold eeuwenlang als het beste wat er op
dit gebied te verkrijgen was. Het versieren
der wapens geschiedde in Damascus op
een zeer bijzondere wijze. In het metaal
werden groeven aangebracht, waarin een
anderkleurig metaal werd gespoten. Na
het afkoelen werd alles tezamen mooi ge
polijst, waardoor men in hei oorspronke
lijke metaal een onvergankelijk patroon
verkreeg, dat één geheel vormde met het
oorspronkelijke metaal en dat zó glad aan
voelde, dat de ingespoten tekening niet
afzonderlijk kon worden afgetast.
Een gedamasseerde stof is dus een weef
sel dat met het ingeweven patroon één on
deelbaar geheel vormt en glad aanvoelt.
Bovendien behoort het patroon gebogen
lijnen te vertonen, want geometrische fi
guren en rechthoekige patronen worden
niet tot het damast gerakend. Deze gebo
gen lijnen maken in de eerste plaats een
speciale weeftechniek noodzakelijk, maar
verklaren tevens nog wat uitdrukkelijker
de naam damast omdat ook hierin een ver
wijzing ligt naar de versierde stalen wa
penen, waarin het ingesmolten metaal im
mers ook die vloeiende lijnen vertoonde.
De eerste weefsels van da
mast die wij in de inventa
rissen van de 15de eeuw tegen
komen, spreken dan ook van
linnen „a l'oeuvre de Da-
mas", hetgeen we zouden
kunnen vertalen met: linnen
dat op z'n damasceens be
werkt is". Zou er sprake zijn
geweest van weefsels uit Damascus, of van
nabootsingen daarvan, dan zou dit onge
twijfeld op een andere manier tot uitdruk
king zijn gebracht.
Het typische effect van de damastpatro
nen, die op een andere wijze het licht
weerkaatsen dan de ondergrond, wordt be
reikt door een zodanige weefbinding, dat
de ondergrond bijvoorbeeld hoofdzakelijk
gevormd wordt door de kettingdraden, ter
wijl in de figuren in hoofdzaak de inslag
draden zich vertonen. Bij een bepaalde
lichtinval vertonen zij zich dan als glan
zende figuren op een matte achtergrond,
waardoor het weefsel een zeer aparte be
koring krijgt.
Dit is een mooie gelegenheid om ook eens
iets te zeggen van heel bijzondere tafel
lakens uit vroeger tijden.
Daarover morgen.
(Nadruk verboden) H. PéTILLON,
