Minder mannen doch krachtiger
wapens in de Verenigde Staten
„Starf'-expositie bij „Felison"
In anderhalf jaar 400.000
manschappen minder
Agenda voor
Haarlem
(ie
Algemene bedrijfscommissie
geïnstalleerd
Groeiende ongerustheid in pers en congres
maat.
8LJnthrmiet
Jonge kunstenaars
Wetenschap vervreemdt
van samenleving
Zuster van Nehroe is
niet helemaal gerust
v.J
Leemte door het ontbreken van zelf
standige commissies tijdelijk opgevuld
DINSDAG 28 DECEMBER 1954
3
Geen voorbeeld
M'W'MwS
MORR S bfcJieitCU Lil!
Reserve
Jonge vrouw van
het leven beroofd
Haar broer-premier is een
bewonderaar van Engeland
SALON HOFFMANN
Europese „Derde Weg"-
conferentie te Laren
^Hoe is het ontstaan?-^
Dit woord: DOMINEE
Sociaal-medische
radio-uitzendingen
Kerstspel te Antwerpen
werd afgelast
Nederlandse kunstenaars
in Parijs bekroond
Vijftig jaar geleden
Uit Haarlems Dagblad
van 28 December 1904
(Van onze correspondent in Washington)
In anderhalf jaar zullen de Amerikaanse strijdkrachten verminderd worden met
'meer dan 400.000 man. In de eerstkomende zes maanden zal het leger 173.000
man verliezen, de vloot 38.000 en de mariniers zullen het met 25.000 minder
moeten doen. Alleen de luchtmacht krijgt er 5.000 bij. Niettemin zullen de uit
gaven voor militaire zaken stijgen: vliegtuigen, geleide projectielen, en radar
installaties kosten meer dan manschappen
Een zekere verhoging van militaire uitgaven behoeft (en krijgt doorgaans) de
goedkeuring van het Congres. Maar tot een reductie in manschappen kan de
regering overgaan zonder toestemming van het Congres. Het kan achteraf
alleen blijk geven van bezorgdheid over de genomen maatregelen en een zekere
ongerustheid komt reeds thans tot uiting in de pers en in verklaringen van som
mige Congresleden.
Drie topfiguren van de Amerikaanse
regering hebben een verschillend ant
woord gegeven op de vraag waarom men
tot deze besnoeiing van het aantal man
schappen overging. Wilson, de minister van
Defensie, wees in de eerste plaats op de
ontspanning, die in de wereld is inge
treden. Dulles, de minister van Buiten
landse Zaken, sprak hem een dag later
tegen door te zeggen dat dit alles niet ten
gevolge van ontspanning was doch omdat
men thans, beschikkend over krachtiger
wapens, minder manschappen behoefde.
President Eisenhower tenslotte gaf weer
een andere visie. Zijn denkwijze is aldus:
De Verenigde Staten moeten om sterk ge
noeg te blijven tegenover de Sovjet-Unie
veel geld besteden aan lange-afstand-bom-
menwerpers, aan geleide projectielen en
aan een radarnet. Zouden daarbij nog de
kosten komen voor een groot paraat leger
«at voortdurend onder de wapenen is, dan
wordt de financiële last te zwaar. Vandaar
dat men zo mogelijk probeert een
betrekkelijk klein leger te hebben plus
een grote reserve.
Ik heb in mijn woorden weergegeven
hoe president Eisenhower „hardop dacht",
maar dat was de strekking van wat hij
zei. Men kreeg de indruk dat begrotings-
zorgen allerminst vreemd waren geweest
aan de besnoeiing.
De drie antwoorden bevatten waar
schijnlijk alle drie een deel van de totale
waarheid: sommigen geloven in een zeke
re ontspanning, de techniek kan voor een
deel mankracht overbodig maken en de
begroting wordt te zwaar belast; indien
men behalve de kostbare nieuwe wapens
ook alle divisies moet betalen. Zij die be
zorgd zijn over de nieuwe koers, vragen
zich af: heeft het budgetair beleid en heeft
Humphrey de minister van financiën
niet te veel invloed op de militaire
kracht van het land? Die vraag zal het
volgend jaar, wanneer het Congres weer
bijeenkomt, herhaaldelijk worden ge
steld.
Ik heb minister Dulles op een perscon
ferentie de vraag gesteld hoe hij het zou
vinden indien West-Europese landen het
Amerikaanse voorbeeld zouden volgen en
eveneens hun manschappen in aantal gin
gen verminderen. Dulles antwoordde dat
hij zulks zou betreuren en hij wees er op
dat de Verenigde Staten het West Euro
pese gebied zo belangrijk vond dat men op
dit ogenblik niet van plan was de Ame
rikaanse troepen in Europa in aantal te
reduceren.
Europa is inderdaad wel in een spe
ciale positie. Enkele minuten tevoren had
Dulles uitgeweid over de situatie in het
Verre Oosten en met name in Vietnam.
In zulke landen maakt men de locale
strijdkrachten alleen zo sterk dat zij revo-
ADVERTENTIE
v,
iaL?«®65^ï
DINSDAG 28 DECEMBER
Vleeshal: Marionettentheater van Bert
Brugman, operavoorstelling, 20.30 uur. Stu
dio: „Brood, lief 'e en fantasie", alle leeft., 7
en 9.15 uur. Luxor: „De avonturen van
Robinson Crusoë", alle leeft., 7 en 9.15 uur.
Frans Hals: „Ten Westen van Zanzibar", 14
jaar, 8 uur. Palace: „De levensroman van
Richard Tauber", aalle leeft., 7 en 9.15 uur.
Roxy: „Hondo", 14 jaar, 8 uur. Rembrandt:
„De Zigeunerbaron", alle leeft., 7 en 9.15 uur.
Lido: „Bengaalse brigade", 14 jaar, 7 en 9.15
uur. Minerva: „Roman Holiday", alle leeft.,
8.15 uur.
WOENSDAG 29 DECEMBER
Vleeshal: Marionettentheater van Bei-t
Brugman, '-inc.ervoorstelling, 2.30 uur; opera
voorstelling. 20.30 uur. Studio: „Brood, liefde
en fantasie", alle leeft., 2.15, 7 en 9.15 uur.
Luxor: „De avonturen van Robinson Crusoë",
alle leeft., 2, 7 en 9.15 uur, Frans Hals: „Ten
Westen van Zanzibar", 14 jaar, 2.30, 7 en 9.15
uur. Palace: „De levensroman van Richard
Tauber", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Roxy: „De schatgravers van Doodskop
eiland", alle leeft., 2.30 uur. „Hondo", 14
jaar, 3 uur. Rembrandt: „De Zigeunerbaron",
alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Lido: „Ben
gaalse brigade", 14 jaar. 2. 4.15. 7 en 9.15 uur
Minerva: man Holiday", alle leeft., 2.30
en €.15 uur.
lutie. van binnenuit tegen kunnen gaan.
Mocht er een aanval van buiten komen,
dan zouden bondgenoten thans ver
enigd in het Manillapact zich teweer
stellen, niet noodzakelijk ip het aange
vallen land, doch aanvallend op die plaat
sen, waar de vijand het meest kwetsbaar
was.
Sprekende over de militaire reorganisa
tie die thans zozeer de aandacht trekt,
wees Dulles er met nadruk op dat dit het
uitvloeisel is van een politiek die men een
jaar geleden begonnen is en als „New
Look" bekend is geworden.
Aan Eisenhower heeft men de vraag
gesteld of dit alles niet betekent dat de
Verenigde Staten minder in staat zal zijn
om „kleine oorlogen" te voeren, met an
dere woorden of de nadruk op die manier
niet gaat vallen op „massale vergelding",
die vrijwel altijd een „grote oorlog" zal
betekenen. De president gaf te kennen dat
ADVERTENTIE
LI0R1SSTR HAARLEM TEL. 13439
B0LSTR. 48 A DAM TEL. 717162
BARTE
FERD,
DUFFEL MONTY COATS
de Verenigde Staten er allereerst voor
moeten zorgen instaat te zijn een „grote
oorlog" te winnen. En hij voegde er aan
toe dat men, wanneer men in staat is een
grote oorlog te winnen, ook in staat zal
zijn tot het winnen van het kleine. Dit
laatste lijkt heel logisch, maar is toch niet
zonder meer waar. Het verschil in bewa
pening en manschappen, benodigd voor
respectievelijk een grote en een kleine
oorlog, is heel groot. Vijftig jaar geleden
zou Eisenhowers reactie, geen bezorgd
heid gewekt kunnen hebben, thans echter
kan men hier en daar bedenkingen ver
nemen.
Het ziet er naar uit dat men werkelijk
nogal drastisch te werk zal gaan: in het
begin van 1955 zullen er aanmerkelijk
minder jongemannen voor de militaire
dienst worden opgeroepen. Indien het Con
gres daarover enige bezorgdheid zal tonen,
kan dit de regering echter wel eens goed
te pas komen. Met meer hoop op succes
zal de regering dan het plan voor de vor
ming van een grote, getrainde reserve naar
voren, kunnen brengen in Huis en Senaat.
Zulk een plan heeft het doorgaans niet ge
makkelijk in het Congres, want het lijkt
veel op de invoering van een soort alge
mene dienstplicht. En daar is men in
Washington afkerig van.
Men zou gaarne zien dat vele jonge man
nen zich vrijwillig opgaven voor de reser
ve. Zij zouden in dat geval zes maanden
militaire training krijgen en daarna zou
den zij nog negen "en een half jaar op
moeten komen voor herhalingsoefenin
gen. Men legt veel nadruk op het „vrij
willig" in de reserve gaan, doch in de
praktijk zou het er bijna op neer komen
dat ieder, die niet in de reserve ging, op
geroepen zou worden voor de normale
diensttijd van twee jaar (plus zes jaar
herhalingsoefeningen). Men ziet het, krijgt
de regering haar zin, dan heeft Washing
ton nagenoeg de algemene dienstplicht
aanvaard. Het plan is dat men tenslotte
zal beschikken over een reserve van vijf
millioen man.
Het zal veel van de lengte en de ernst
van die herhalingsoefeningen afhangen,
of deze reserve militair grote waarde zal
hebben. En opnieuw denkt men aan de
reactie van de bondgenoten in West-
Europa, zal zich daar niet een tendens ont
wikkelen om de trainingstijd te verkorten?
Eén ding is zeker: de Russen kunnen
moeilijk beweren dat de Verenigde Sta
ten zich aggressief gedragen.
Het woord Start, dat men op de affiches
in Velsen-IJmuiden-Oost tegenkomt, krijgt
al een vertrouwde klank. Het is immers
reeds de tweede tentoonstelling, die onder
deze titel in de expositiezaal van „Felison"
aan de Heidestraat. gehouden wordt.
Men weet dat hier werk getoond wordt
van jonge kunstenaars, waarvan een aan
tal de Koninklijke subsidie voor vrije schil
derkunst ontvangt. Deze exposities hebben
de steun van het ministerie van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen. Prof. dr. N.
R. A. Vroom, destijds hoofd van de afdeling
Kunsten van dit ministerie, heeft zeer veel
voor de totstandkoming van deze groepe
ring gedaan. Sinds 1952 zijn deze exposi
ties op tournée door een aantal middel
grote Nederlandse steden met het prijzens
waardige doel het publiek in. staat te stel
len van de jongste stromingen in de vader
landse schilderkunst kennis te nemen. Het
pleit voor de altijd even actieve Vereniging
ter bevordering van Beeldende Kunsten in
Prof. Oppenheimer:
NEW YORK (Un. Press) Prof. dr. J.
Robert Oppenheimer, de atoomgeleerde die
sedert 29 Juni van dit jaar geen inzage
meer mag hebben van atoomgeheimen,
heeft ter gelegenheid van 't tweehonderd
jarig bestaan van de Columbia-universiteit
in een radiorede gezegd dat de moderne
geleerde zozeer opgesloten is in zijn ge
specialiseerde werk dat hij daardoor bui
ten het gewone leven staat. Hij keerde zich
verder tegen degenen die zich afkeren van
hetgeen zij niet begrijpen en hield hen voor
dat de wereld de ogen niet mag sluiten
voor nieuwe ontdekkingen.
De wetenschap, zei hij, is zo uitgebreid
geworden dat één man deze niet meer kan
beheersen. De geleerden, zei hij, bewegen
zich in een zo beperkte kring en zo ver
buiten het maatschappelijke leven, dat de
banden daarmee zeer zwak zijn geworden.
Prof. Oppenheimer, die directeur is van
het „Institute for advanced studies" van de
universiteit van Princeton, betreurde de
eenzaamheid van de moderne geleerde en
de onvolmaaktheid van zijn positie in de
moderne samenleving.
Hij zei dat de grensgebieden van de we
tenschap door jaren van studie en speciali
satie zijn verwijderd van het gemeen
schappelijk erfdeel van zelfs de hoogst ont
wikkelde beschaving. „Een ieder die ar
beidt in een dergelijk wetenschappelijk
grensgebied," zei hij, „is zodoende zeer ver
van huis, zeer ver van het practische leven
verwijderd."
Prof. Oppenheimer zei dat de plaats van
de geleerde in de universiteit is, omdat
daar de beperktheden van het wetenschap
pelijke werk het best verzacht kunnen
worden. In universitair verband, zei hij,
kunnen geleerden het best hun resultaten
in dienst van de mensheid stellen.
De geleerde moet deel uitmaken van de
samenleving, zei hij, en de samenleving is
zonder de geleerde verloren. In deze we
reld, betoogde hij, moet ieder op zijn eigen
beperkte wijze zich vastklemmen aan wat
hem het naaste is, aan wat hij weet en kan
doen, aan zijn vrienden, zijn tradities, zijn
liefde, omdat hij anders in een universele
verwarring ten onder zal gaan. De mens
heid zal in de twintigste eeuw zeer veel
moeite moeten doen, meende hij, om on
bevangen te blijven en aan de oppervlak
kigheid te ontkomen, zo zei hij.
de gemeente Velsen dat zij ook deze ten
toonstelling heeft weten aan te trekken!
Gevraagd een algemene indruk van deze
tweede Start-expositie te geven, moet ik
deze kenschetsen als tamelijk zwak en een
beetje lusteloos. Het zal mij moeilijk vallen
even enthousiast over deze tentoonstelling
te schrijven als ik dat. vorig jaar over de
eerste Start-tentoonstelling deed.
Iedereen, die zich bezig houdt met het
organiseren en samenstellen van regel
matig weerkerende exposities van een be
paalde groepering, weet hoe moeilijk het
is om een goed niveau te handhaven. Deze
wetenschap behoede ons er voor aan de
inzinking, die deze tentoonstelling-als-ge
heel vertpont, pessimistische conclusies te
verbinden. Wel mag men in het algemeen
stellen, dat organisatoren er goed aan doen
zich niet te veel aan een regelmatig ten
toonstellingsplan te binden en beter eens
een jaar verstek kunnen laten gaan, dan
toch maar uit te komen, al heeft men wei
nig boeiends te bieden.
De figuren, die vorig jaar de Start-groep
het meeste kracht bijzetten, waxen Alb.
Muis, Jan Groenestein en Jacob Kuyper.
Deze drie namen ontbreken nu. J. Diederen
is er nu wel weer bij en zijn kleine, maar
mooi gecomponeerde stilleven behoort tot
de beste inzendingen. Van Dick Zwier was
stellig een beter schilderij te kiezen dan
het „Fabrieksterrein" dat troebel van kleur
en in het algemeen te weifelend van voor
dracht is. „Moeder en kind" van Frans
Nols, opgebouwd uit een rijke schakering
van blauwen, is innig van expressie en
houding een mooi schilderij. De primi
tieve visie, die uit het landschap met een
brug door D. C. Breed blijkt, spreekt op
het eerste gezicht wel aan, maar bij nadere
beschouwing komt men toch tot de con
clusie dat zo'n schilderij te weinig over
tuigingskracht heeft om werkelijk te
boeien. Hetzelfde geldt voor Groenewoud
Kramer, van welke schilder we bij Felison
eerder beter werk zagen. Simon Erb maakt
gouaches waaruit smaak en vaardigheid
blijken. Na wat ik van Lataster en D. C.
Diederen al eerder zag, vraag ik mij niet
zonder zorg af of er niet van een zeker
maniërisme gesproken moet worden, nu
Erb ook in dit zelfde schuitje gaat mee
varen.
Tenslotte nog dit: Welke stijl vertegen
woordigen deze jongeren? De invloed van
de Amsterdamse Academie en speciaal die
van prof. Campendonck is hier en daar wel
nawijsbaar. Ik vraag mij af of hier aan een
decoratief smaakvol arrangement niet te
veel aandacht gegeven wordt. Er is net iets
te veel handigheid in dit alles. Een te ge
makkelijke hantering van cubistische en
expressionistische vormgevingen, die dank
zij de talloze edities van kunstboeken voor
iedere jonge schilder ter inzage liggen en
gauw worden overgenomen en eigen ge
maakt. Het wachten blijft op een eigen
geluid.
OTTO B. DE KAT.
In Hengelo heeft een 33-jarige textiel
arbeider in de Kerstnacht zijn 26-jarige
vrouw door messteken van het leven be
roofd op het ogenblik dat haar derde kind
geboren werd.
De man is de volgende morgen met zijn
twee zoontjes en de pasgeboren baby de
straat opgegaan. Een agent van politie, die
zag dat de man geheel overspannen was,
bracht hem naar huis, waar de politieman
toen het levenloze lichaam van de vrouw
aantrof.
De man is daarop in bewaring gesteld.
De baby is in een ziekenhuis opgenomen.
NEW YORK (Reuter) Mevrouw
Krisjna Nehroe Hoetheesing, jongere zus
ter van de Indiase premier, heeft haar
broer in een artikel van het Amerikaanse
maandblad „Ladies Home Journal" be
schreven als een man met alle voorwaar
den en eigenschappen voor een dictator:
grote populariteit, een sterke wil, be
kwaamheid, hardheid, onverdraagzaam
heid jegens anderen en een zekere min
achting voor de zwakke en onbekwame.
Mannen als Nehroe met al hun capaci
teiten voor groot en goed werk zijn niet
veilig in een democratie. Hij noemt zich
zelf een democraat en socialist en doet dat
ongetwijfeld in alle oprechtheid, maar
iedere psycholoog weet dat de geest uit
eindelijk het hart gehoorzaam is. aldus
ziin zuster. Er schuilt een gevaar voor In
dia en Nehroe in de mogelijkheid, dat
Nehroe in zichzelf een Caesar zou zien.
Mevrouw Hoetheesing wijdde uit over
de bewondering van haar broer voor
Groot-Brittannië. Gandhi had eens bij
wijze van grapje gezegd, dat Nehroe, als
hij in zijn slaap praatte. Engels sprak.
Sinds de onafhankelijkheid van India had
hij gepoogd Hindoestani te spreken. Thuis
werd echter meer Engels dan Hindoestani
gesproken. Lord en Lady Mountbatten
(Lord Mountbatten was de laatste onder
koning van India) blijven zijn beste
vrienden.
Nehroe is zich zeer bewust van zijn
plaats in de geschiedenis als de eerste lei
der van een onafhankelijk India. Hij koes
tert eerzucht voor India. In de ogen van
de wereld is hij ongetwijfeld de enige
man in India die het land kan leiden in
deze moeilijke tijden. Toch ligt ev gevaar
in hem te veel te bewieroken. „Om in zijn
eigen woorden te spreken: „Dit moet be
teugeld worden, we willen geen Caesars",
aldus mevrouw Hoetheesing in de „Ladies
Home Journal'.
ADVERTENTIE
UITNODIGING
In de week van 3 t/m 8 Ja
nuari is de Schoonheidsspe
cialiste van Gala of London
in onze salons aanwezig voor
het geven van gratis Make-
Up en verdere huidadviezen.
Middenweg 126 - Tel. 22202
Haarlem-Noord
In Laren is Maandag de eerste Europese
„Derde Weg"-conferentie geopend, welke
tot 30 dezer zal duren. Onder de buiten
landse deelnemers bevindt zich een drie
tal Engelse radicaal-pacifisten, de Duitser
August Bangel, president van de Deutsche
Friedensgesellschaft, de Zwitsers Julius
Umbo Droz en dr. Hugo Kramer, respec
tievelijk secretaris van de Socialistische
Partij in Zwitserland en van de Religieus-
socialistische Vereniging te Genève. Neder
land is vertegenwoordigd door dr. O. Noor
denbos, dr. P. J. Meertens en de heer J. W.
E. Riemens van de Nederlandse Vredes
beweging „De Derde Weg", die tevens als
gastheren optreden, en door ds. J. B. Th.
Hugenholz van „Kerk en Vrede".
„Goeie morgen, nog bijzonderheden?"
„Mogge, 2201 van de vijf vandaag, de sik
staat op de vier." „Okido."
Het is half zes in de morgen. De perron-
opzichter te Haarlem is zojuist in dienst
gekomen en heeft zich gemeld bij de .trein
dienstleider van de nachtdienst.
De opzichter staat op en zoekt in de kast
tussen een stuk of tien rode petten zijn
eigendom. Hij mikt zijn zwarte pet tussen
de rode collega's. Die zal daar acht uur
blijven liggen. De roodpet zet de deur op
de haak en verlaat het kantoor. De lucht
is bedompt binnen. Hij gaat op weg naar
spoor vijf een register in de hand. Trein
2201, de eerste naar Alkmaar, is zojuist uit
de „tuin" gehaald door de reservewagen-
voerder. Het is een zeswagentreinstel dat
in Haarlem zijn loop begint, dus vannacht
hier opgeborgen is geweest. Gisteravond
is dit stel om 0.21 uur afgekomen. De num
mers van de rijtuigen zijn toen genoteerd
in het register en in orde bevonden door
het materieelkantoor in Amsterdam. Nu
controleert de roodpet of het juiste trein
stel is voorgebracht. De stellen volgen een
vaste gecontroleerde loop, waarin „kleine"
en „grote" revisiedagen zijn verwerkt.
De wagenmeester meldt dat de remproef
is genomen en de trein gereed om te rijden.
Rustig loopt de roodpet langs de trein. Hij
ziet toe dat zes koers borden Haarlem-
Alkmaar op de trein bevestigd worden door
de rangeerder, dat sluitseinen en front-
seinen worden ontstoken, dat conducteurs
en wagenvoerder op tijd aanwezig zijn.
Vijf over half zes. De roodpet kijkt even
om zich heen. De ochtendmist hangt nog
wat verloren onder de. kap. Een paar dui
ven koeren hun eentonige praatje op de
bovenleiding. De kruier veegt de perrons.
Enkele arbeiders laden kisten vis. De por
tier hangt het bordje: Alkmaar, 5.51 uit.
De glimmende rails liggen bereidwillig te
wachten op de forensendienst. De eerste
bussen draaien het Stationsplein op. Een
vroege reiziger zoekt slaperig een plaats en
dut direct weer in.
De roodpet kuiert weer naar zijn kan
toor. De atmosfeer is wat opgefrist. Hij
slaat de map „Donderdag" open en neemt
telegrammen en aanschrijvingen door.
Extra treinen, gezelschapsvervoer, buiten
dienststellingen, spoorwijzigingen. Voor
alle zekerheid maakt hij enkele notities om
niets te kunnen vergeten, want het is nog
vroeg.
5.48 uur. De roodpet pakt zijn vertrekstaf
die vijf uur aan een spijker heeft gehan
gen. Het decorum is nu volledig. Hij gaat
opnieuw op weg naar spoor viif. Het sta
tion ontwaakt. Reizigers bevolken reeds de
perrons. De trein naar IJmuiaen is inmid
dels ook gereedgezet. Het materieel voor
de eerste trein naar Amsterdam scheurt
knarsend uit de „tuin" naar zijn vertrek-
spoor. De „sik", een kleine rangeermachine
op spoor vier fluit hard en hees als teken
dat hij gereed is om naar Haarlem-goede
renstation te vertrekken. De stationsom-
roep galmt onder de kap. De deuren van
trein 2201 staan nog open. De reizigers
gaan zwijgend naar binnen en zoeken hun
vaste plaats op. Hoe meer de tijd verstrijkt,
hoe vlugger zij zich bewegen.
De klok wijst 5.50 uur. Het signaal komt
op veilig. Deuren worden gesloten. De
wagenvoerder hangt met zijn hoofd uit het
raampje. De hoofdconducteur geeft met een
armbeweging de trein klaar voor vertrek.
De wijzer van de klok verspringt. Een
schril fluitje weerklinkt en de vertrekstaf
gaat omhoog. Dreunend zet de trein zich
in beweging en verdwijnt snel optrekkend
in een bocht. De draagkabels van de bo
venleiding schudden nog wat na.
De roodpet is reeds op weg naar zijn
volgende trein; zijn vertrekstaf bungelt
achteloos opzij.
J. J. B.
Een aantal Latijnse woorden, uit
gaande op us, heeft een afzonder
lijke vorm, wanneer ze worden ge
bruikt in de aanspreekvorm. Dominus
betekent: heer en dominee dus: o, heer.
Het is vanouds een van respect getui
gende benaming waarmee men een ho
ger geplaatste aansprak. In een ge
dicht van Huygens leest men:
Trijn viel den Doctor aen met water
[van haer man,
En vraeghde: Domine, wat seght
[ghij van mijn Jan?
Ook uit andere teksten blijkt, dat in
vroeger tijd het woord een zeer alge
mene betekenis had. Daarna is het
meer in het bijzondei „geestelijke"
gaan betekenen, aanvankelijk zowel
pastoor als predikant. Pas in later tijd
is het de specifieke benaming voor de
Protestantse geestelijke geworden.
De vereniging „Het Groene Kruis" ziet
ook voor de voorlichting van het pu
bliek door middel van de radio-omroep
een belangrijke taak weggelegd. Niet al
leen in ons land maar vrijwel overal in
de wereld blijkt haar inziens steeds duide
lijker dat het noodzakelijk is het grote
publiek ervan te doordringen, dat het in
belangrijke mate mee kan helpen aan de
zorg voor de geestelijke en lichamelijke
volksgezondheid, mits het een beter begrip
en dieper inzicht krijgt in de schijnbaar
simpele en alledaagse problemen, die zich
zowel in het gezinsleven als daarbuiten
voordoen. Het grootste effect hoopt zij te
bereiken door het houden van onderlinge
groepsdiscussies. Dit deed het Groene
Kruis besluiten deze voorlichtingsvorm
voor radio-uitzending geschikt te maken.
Ruim een half jaar heeft het Groene Kruis
hiermede geëxperimenteerd. Het gaat nu
enige moeders en vaders voor de micro
foon brengen, die als vrienden bij elkaar
zijn gekomen en met elkaar hun beleve
nissen open en eerlijk bespreken.
Het Groene Kruis hoopt dat de luiste
raars de lust bekruipt om over hetzelfde
onderwerp ook eens in eigen kring een
soortgelijke bespreking te houden of dat
het zelfs zover komt dat de luisteraars
hun eigen problemen aan deze radiogroep
voorleggen en daardoor deze nieuwe vorm
van sociaal-medische uitzendingen volko
men aan haar doel gaat beantwoorden.
Joris Diels, de vroegere directeur van
de Koninklijke Nederlandse Schouwburg
te Antwerpen was, zoals wij eerder be
richtten, doör het gemeentebestuur van
Antwerpen aangezocht gedurende de feest
dagen het Kerstspel „Zwervers om de
kribbe" van Henri Gheon te regisseren.
Van de zijde der Antwerpse verzetsbewe
ging was hevig geageerd tegen dit weder-
optreden van Joris Diels, die men verwijt
met de Duitsers gecollaboreerd te hebben.
Dagenlang stonden voor de ingang van
de schouwburg gewezen leden van het
verzet met hun vaandels opgesteld. Om
wanordelijkheden te vermijden, heeft
burgemeester Craeybeckx thans besloten
dit Kerstspel af te gelasten.
In de haven van Singapore werd een verwoede strijd geleverd om het behoud van het Deense schip „Leixa Maersk", dat,
na in deze haven geladen te zijn, tijdens het vertrek brand aan boord kreeg en één laaiende vuurzee werd. Het schip was
geladen met carbid, zodat het blussen niet alleen zeer moeilijk, maar ook buitengewoon gevaarlijk was.
In het gebouw van de Sociaal-Econo
mische Raad in Den Haag is de algemene
bedrijfscommissie door de staatssecretaris
van Sociale Zaken, mr. dr. A. A. van
Rhijn, geïnstalleerd.
De staatssecretaris zei, dat de algemene
bedrijfscommissie in het algemeen de taak
van bedrijfscommissie, bedoeld in de Wet
op de Ondernemingsraden, zal vervullen
in die sectoren van het Nederlandse be
drijfsleven, waar een eigen zelfstandige
bedrijfscommissie mocht worden verwacht.
Voor die bedrijfstakken is de algemene
bedrijfscommissie een noodoplossing van
tijdelijke aard.
De staatssecretaris wilde niet ingaan op
de oorzaken van de vertraging, welke is
ontstaan in de totstandkoming der bedrijfs-
commissies. Deze vertraging moet nu wor
den opgevangen door de instelling van de
algemene bedrijfscommissie. Daardoor was
het mogelijk de wettelijke verplichting om
ondernemingsraden in te stellen van 1
Januari af van toepassing te verklaren ook
voor al de bedrijfstakken, waar de instel
ling van ondernemingsraden nog geen
voortgang kon vinden omdat er nog geen
bedrijfscommissie was.
De staatssecretaris sprak de hoop uit, dat
het werkgebied van de commissie zo spoe
dig mogelijk zal ineenschrompelen door de
instelling van afzonderlijke bedrijfscom-
missies in daarvoor in aanmerking komen
de sectoren.
De staatssecretaris ging hierna nog uit
voerig in op de betekenis van de onderne
mingsraad.
Het grote nut van de ondernemingsraad
is naar zijn mening, dat dit instituut van
overleg en samenwerking een middel is
om het proces van het ontnemen van per
soonlijkheid, tegen te gaan. De onder
nemingsraad stelt de arbeiders in grote ge
tale in de gelegenheid kennis te nemen van
de gang van zaken in de onderneming en
daarover met de ondernemer overleg te
plegen. Hij meende, dat hiermede de waar
de van de arbeider als mens tot gelding
wordt gebracht en dat ook op deze wijze
een dam kan worden opgeworpen tegen de
technocratie en massificatie.
Op de in Parijs door de internationale
kunstvereniging „l'Art Libre" gehouden
jaarlijkse tentoonstelling in het Museum
van Schone Kunsten van de stad Parijs,
van 11 tot 29 December, is de door de
kunstschilder Lodewijk Bosch georgani
seerde Hollandse sectie bekroond met het
erediploma, zijnde de beste der twaalf
buitenlandse inzendingen.
Verder werden afzonderlijk met een
eremédaille bekroond: Charles Eyck te
Valkenbui-g, Jos Rovers te Amsterdam,
Matthieu Wiegman te Bergen en Lodewijk
Bosch te Parijs.
HAARLEM. De E.S.M.-tramdienst
tusschen Haarlem en Amsterdam heeft
onlangs een zeer langdurige vertraging
ondervonden doordat een electrische bo-
venlijn was gebroken. De maatschappij
heeft thans aan alle passagiers, die daar
door schade hebben geleden doordat zij
per rijtuig of per spoor huiswaarts
moesten keeren, al die schade vergoed.
Het blijkt dus wel dat de maats<-nappij
alles doet -vat zij kan om de passagiers
te gerieven. Het spreekt natuurlijk wel
vanzelf dat deze regel bij vertragingen
van zeer korten duur niet geldt.
