Sultanskwestie is bron van de
huidige crisis in Marokko
Zwitsaletten
Afgezette vorst werd het
symbool van verzet
l
PANDA EN DE SPOKEN-MEESTER
Wereldnieuws
s
VA LD A
De radio geeft Dinsdag
ocli ió tiet
zo
J
MAANDAG 10 JANUARI 1955
KOU, GRIEP, KOORTS
i Historie vort het
protectoraat
Baby van zeven maanden
bij brand verstikt
LIKDOORNS
In December 67000
werklozen
Uitvoer sierteeltproducten
steeg met ruim 13 percent
Politie schoot
inbreker in been
Tankscheepje doorbrak
ijsbarrière
Schilders vergiftigd
tijdens verfwerk
De leeftijd van
de zakdoek
(Van onze reisredacteur)
Er bestaat een Marokkaans probleem en er bestaat een Marokkaanse crisis. De
oplossing van het probleem sociaal en economisch is een werk van lange
adem. liet door cle schok van de ontmoeting tussen de twintigste eeuw en
Middeleeuwen verbroken evenwicht, is niet een-twee-drie te herstellen. De crisis
echter die door een binnenlands conflict en door een onafwendbare internationale
stroming is ontstaan, eist een oplossing op korte termijn. Maar is zij oplosbaar:'
Het heet van niet. De impasse schijnt volledig. En toch zal er een uitweg ge-
Het crisisbeeld is te ernstig. Waar het uit bestaat? Uit
;en paar aans
stichtingen, sabotage, terreur en contra-tcrreur. Uit stakingen, boycot van Franse
-111 T? •- 1 J. 1... L» U.l rvnlt'rlf
vonden moeten worden. Het crisisbeeld is te ernstig. Waar het uit bestaat? Uit
dagelijks een paar aanslagen met mes, revolver, bom en handgranaat, uit brand-
roducten, collectieve winkelsluitingen. Er is kapitaalvlucht, het toerisme mijdt
et land, de economie stagneert, de belastingen stijgen, op de begroting drukken
zware lasten van het versterkt veiligheidsapparaat. Gevangenissen en inter
neringskampen zitten vol nationalisten. De nerveuze politie heeft haar toevlucht
genomen tot collectieve straffen en gebruikt hier en daar onduldbare methoden.
Uit rouw en protest blijven de moskeeën leeg, familie- en zelfs godsdienstige
feesten worden nauwelijks meer door de Marokkanen gevierd. En van buiten het
land hitst de Arabische Liga, manoeuvreert het Spanje van Franco en stookt de
Sovjet-Unie. Verbittering, haat en angst vergiftigen het klimaat.
De komst van Mondès-France heeft een
zekere opluchting- gebracht: het vertrou
wen dat de nationalisten in hem hebben,
de nieuwe politiek in Tunesië, de vrijlating
van Istiqlal- en vakbondsleiders rijn
daar de oorzaak van. Maar het is een tijde
lijke ontspanning, het crediet van Mendès-
France is niet onuitputtelijk. Wanneer hij
de oorzaken van de crisis niet kan weg
nemen, kan zij ponieuw uitbarsten in een
golf van geweld.
Hoe en wanneer is deze crisis ontstaan?
Haar geboorte ligt in de jaren van de jong
ste oorlog, toen nieuwe gedachten door de
wereld trokken. Het voordien slechts on
der een kleine groep intellectuelen levende
nationalisme breidde zich uit als een olie
vlek en von-d in die jaren zijn definitieve
vorm in de Hizb el-Istiqlal, de partij van
de onafhankelijkheid, en in de PDI, kleine
partij van intellectuelen. De Istiqlal reeru-
teerde haar kader uit in Frankrijk ge
vormde intellectuelen, uit vooruitstreven
de Islamieten, de bourgeoisie en de jeugd.
Zij vond een willig gehoor bij de massa's
van het nieuwe proletariaat in de steden,
huizend in overvolle „medina's" en mise
rabele bidon villes". Haar belangrijkste
steunpilaar vond zij echter in het paleis te
Rabat. Sultan Sidi Mohammed ben Yoes-
soef had lang met president Roosevelt ge
sproken, het Handvest van de UNO had
het kolonialisme veroordeeld, de nieuwe
gedachten schoten zelfs wortel temidden
van de Middeleeuwse pracht en praal <-an
een Oosters potentaten-hof. De sultan koos
de zijde van de Istiqlal.
Massaal verzet
Zo begon het huidige conflict. Het begon
met manifesten waarin erkenning der Ma.
rokkaanse souvereiniteit, geleidelijke de
mocratisering van het sultanaat tot een
constitutionele monarchie en invoering van
politieke vrijheden werden geëist. Het
Frankrijk van De Gaulle rook revolutie en
achtte zijn oorlogsinspanning bedreigd. Het
sloeg fel terug met verbod van de Istiqlal
en verbanning van haar leiders. Hoe ver
rassend diep de beweging onder het volk
in de steden al wortel had geschoten, toon
de een massaal verzet tegen deze maat
regelen: in Casablanca, Rabat en Sale de-
ADVEPTENTIE
lijo snel er» afdoend te bestrijden met:
'n Z W/TSAL preparaat.'
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 laten. 7.15 Gymnastiek.
7.30 Platen. 7.50 Dagopening. 8.00 Nieuws.
8.15 Platen. 9.30 Voor de huisvrouw. 9.40
Morgenwijding. 10.00 Platen. 10.50 Voor de
kleuters. 11.00 Platen. 11.15 Kookpraatje.
11.30 Sopraan en piano. 12.00 Musette orkest.
12.30 Land- cn tuinbouwmededelingen. 12.33
Voor het platteland. 12.40 Orgel en piano.
13.00 Nieuws. 13.15 Mededelingen of platen.
13.20 Promanade-orkest en solist. 13.55 Beurs
berichten. 14.00 Kamerorkest. 14.40 School
radio. 15.00 Pianorecital. 15.30 Voor de
vrouw. 16.00 Platen. 16.30 Voor de jeugd.
17.30 Platen. 18.00 Nieuws. 18.15 Piano. 18.30
R.V.U.: Dr. A. Saalborn: Batavus Droog
stoppel. de onsterfelijke burger. 19.00 Voor
de kinderen. 19.05 Paris vous parle. 19.10
Koorconcert. 19.45 Filmpraatje. 20.00 Nieuws.
20.05 Radiojournaal. 20.15 Gevarieerd pro
gramma. 22.20 De Antwoordman. 22.35 Ka
mermuziek. 22.55 Ik geloof, datcauserie.
23.00 Nieuws. 23.15 New York Calling. 23.20
24.00 Filmprogramma.
HILVERSUM II. 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.30 Platen. 7.45
Morgengebed en liturgische kalender. 8.00
Nieuws., weerbericht cn katholiek nieuws.
8.20 Platen. 9.00 Voor de vrouw. 9.30 Licht
baken, causerie. 10.00'Voor -te kinderen. 10.15
Platen, 10.30 Franse chansons. 11.00 Voor de
vrouw. 11.30 Schoolradio. 11.50 Als de ziele
luistert, causerie. 12.00 Angelus. 12.03 Lunch
concert. 12.30 Land- en tuinbouwmededelin
gen. 12.33 Lunchconcert. 12.55 Zonnewijzer.
13.00 Nieuws cn katholiek nieuws. 13.20
Pianoduo. 13.45 Platen. 14.00 Gevarieerd pro
gramma. 14.45 Radio Philharmónisch orkest.
15.00 Schoolradio. 15.30 Ben je zestig? 16.00
Voor de zieken. 16.30 Ziekenlof. 17.00 Voor de
jeugd. 17 45 Regeringsuitzending: Nederland
cn de wereld: Technische en economische
hulp aan de achtergebleven gebieden, waar
om en hoe, door Mr. F. J. van der Dussen.
18.00 Dit is leven, causerie. 18.15 Platen.
18 20 Sport praatje. 18.30 Metropole-orkest en
solist. 19.00 Nieuws. 19.10 Lichte muziek.
19.30 Avondgebed en liturgische kalendpr
19.45 Platen. 20.40 Actualiteiten. 20.55 De ge
wone man. 21.00 Driekoningenavond of
Wat Gij Wilt. hoorspel 'In de pauze: platen).
23.00 Nieuws. 23.15 Brabants orkest en solist.
23.50—24.00 Platen.
TELEVISIE (V.A.R.A.)
20.15 Actualiteiten. 20.30 Een huis van de
Nacht, spel.
BRUSSEL. 324 M.
14.45 Platen. 12.10 Platen. 12.30 Nieuws.
12.34 Platen. 13.00 Nieuws. 13.10 Tuinbouw,
kroniek, 13.15 Platen. 14.00 Schoolradio. 15.45
Platen. 16.02 Orgel 16.30 Platen. 17.00 Nieuws
17.10 Orkestconcert. 17.35 Platen. 17.50 Boek
bespreking. 18.00 Jeugd en muziek. 18.30
Voor de soldaten 19.00 Nieuws. 19.40 Platen.
19.50 Causerie. 20.00 P.aten. 21.30 Orkest
concert 22.00 Nieuws. 22.15 Pianorecital.
22.5523.00 Nieuws.
BBC
22.00— 22 30 Nieuws, feiten van de dag, en:
Boeken en schrijvers. (Op 224 m.).
monstreerden geweldige menigten. Het
kwam tot gevechten met Franse en Sene
galese troepen, er vielen tientallen doden,
dc eerste van vele honderden.
De sultan legde al spoedig zijn kaarten
op tafel. Tijdens een bezoek in 1945 aan
Marrakesj, waar hy begroet werd met uit
roepen als: ..Leve de sultan. Wij zijn de
zonen van een vrije Marokkaanse natie",
zei hij: „Weet dat hetgeen u bedroeft, ook
mij bedroeft, dat hetgeen gij hoopt, ik ook
hoop". En niet alleen hij, ook zijn wilde
zoon erfprins Monlay Hassan en zijn mo
derne, ongesluierde jonge dochter prinses
Lalia Aitsja, kozen partij voor de Istiqlal,
keuze die hen een ongekende populariteit
bij het volk in de r'eden bezorgde.
Parijs bezon zich. Het verving de strenge
resident generaal Puaux door de vooruit
strevende Labonne. Maar deze legde zich
vooral toe op economische hervormingen,
die, hoe dringend nodig en weldadig zij
hadden kunnen zijn, niet meer voldeden
aan de hartstochtelijke politieke aspiraties
der Marokkanen. Zij ontketenden wel een
tegenverzet in de Franse administratie zelf
en bij de „colons", die zeiden: „Teveel, te
vroeg en te snel". Zijn vastlopend experi
ment onderging een triest einde. De sultan
liet uit een niet bepaald pro-Franse rede
in Tanger een op verzoek van de resi
dent-generaal opgenomen passage weg.
die hulde bracht aan het beschavingswerk
van Frankrijk. De avond tevoren hadden
Sengalese troepen in Casa om een banale
vrouwen-affaire het vuur geopend op een
massa Marokkanen. Dit bloedbad dreef de
sultan er toe de passage niet uit te spreken.
„Verraad"
Parijs, dat. een halve stap voorwaarts had
gedaan, deed van schrik om dit „verraad"
twee stapoen terug: het benoemde in 1947
maarschalk Juin tot resident-generaal.Deze
zoon van een politieman uit Bone, In Alge
rije. geschoold in de traditie van de „Fran
se tegenwoordigheid" in Noord-Afrika, zou
dit varkentje wel eens even met sterke
militaire hand schoonboenen. Hij riep de
sultan ter verantwoording, dwong hem de
Istiqlal openlijk te verloochenen, ontnam
Marokkaanse afgevaardigden in de consul
tatieve raad van de regering het woord en
Drobeerde de Istiqlal van de kaart te vegen.
De coalitie van de sultan en de Istiqlal
echter bleek onbreekbaar, al moest zij in
het geheim werken. De stichting van na
tionalistische scholen ging voort, de Istiqlal
versterkte haar kader. De sultan weigerde
residentiële credleten te tekenen en de
breuk tussen paleis en residentie barstte
steeds verder open.
De gedwarsboomde Juin besloot daarop
de hele nationalistische coalitie te liquide
ren. En met de leeoheid die in enn veld
slag mogelijk een deugd Is, mobiliseerde
hii daartoe in 1951 een nieuwe bondgenoot.
Hij stimuleerde de groepering om El
Glaoui, Pasja van Marrakesj en getrouw
bondgenoot van Frankrijk, van een aantal
Pasja's en Ca ids, die bij de gratie van de
Franse administratie een bevoorrechte po
sitie hadden en die in de Istiqlal een toe
komstig gevaar voor eigen profitabele al
macht zagen. Deze groep vulde zich aan
met enige vertegenwoordigers van mystie
ke en on-orthodoxe Islam iet ische broeder
schappen zoals El Kittani, om zich ook op
het religieuze front te dekken en zij voor
zag zich van een ha'f-imaginair leger
naar men zegt met geld en dwang ge-
reeruteerd uit Berberstammen uit de
bergen. Men proclameerde het bestaan van
een de sultan vijandig gezinde volksbewe
ging en beschuldigde hem van on-oirbare
praktijken.
De bedoeling was duidelijk: afzetting van
de onhandelbaar geworden Mohammed V,
nochtans wettig staats- en religieus hoofd
Het. Frans-Spaanse protectoraat over j
Marokko werd in feite gevestigd door
het verdrag van Algeciras van 1906 (ook
j door Nederland ondertekend). Nadat
Spanje tot de positie van onderhuurder
in een kleine zóne teruggedrongen was,
werd het Franse beheer bevestigd door
het verdrag van Fez (1912) waarbij de j
sultan zich verbond die hervormingen
in te voeren die de Fransen noodzake- j
lijk achtten. De pacificatie en de open-
legging van dit door interne twisten
verscheurde en achterlijke land begon j
daarna onder leiding van de legendari-
scire resident-generaal Lyautey.
j Hij versterkte het centrale bestuur
van de sultan de Maghzen en on-
derwierp de Berberstammen, die zich
in vrijwel voortdurende opstand de
„Siba" aan de Maghzen onttrokken.
Naast de theoretische en absolute mo-
narchie van de sultan, die het land re- j
j geerde via zijn viziers (ministers)pas-
ja's (in de steden) en Caids (in de
..bied'', het binnenlandstelden de j
Franseneen bcstuurs-apparaat in van
resident-generaal, directeuren, regiona-
le chefs, civiele controleurs en militaire
officieren van inheemse zaken, dat
formeel de taak had de hiërarchie van
de sultan op de overeenkomstige ni- j
veau's te controleren, doch dat zich in
feite snel ontwikkelde evenals in Tu-
nesië tot een ..administration direc-
te'", tot het feitelijk bestuur van het land,
f aan de Maghzen slechts de rol van het
ja-knikken'' overlatend. Dit directe
bestuur versterkte zijn invloed nog door-
dat het de benoeming van de Caids in i
j feite geheel in handen nam. Zo schrom-
j pelde de autoriteit van de sultan ineen j
tot een kleurig stempel op de decreten
l van een Franse administratie, ongecon-
j troleerd door enigerlei vertegenwoordi-
ging van het Marokaanse volk. Slechts
op religieus gebied bleef de macht van
de sultan, die ook „Imam", eerste voor-
ganger in de Mohammedaanse religie is, j
tot in Augustus 1953 onaangetast.
Een oud en eenzaam man, sultan Sidi Mohammed Ben Arafat, rijdt iedere Vrijdag,
omringd door een enorme lijfwacht, van zijn paleis naar de moskee om zijn volk voor
te gaan in de „Tsjotba", het plechtig gebed. Maar de wijde vlakte om het paleis is
niet meer, zoals in de tijd van zijn afgezette voorganger, gevuld met het juichen van
duizenden mannen en het „You-You" van even zovele vrouwen. De vlakte blijft
leeg en verlaten zoals de moskeeën leeg blijven. Er zijn slechts cordons van soldaten.
Er is al driemaal een aanslag op zijn leven gepleegd.
Kinderen speelden met lucifers
van Marokko en vervanging door een groep
„loyale leiders".
Verscherpte actie
Parijs schrok hiervoor terug en het ac
cepteerde ondanks zijn hevige protesten
dankbaar een gelegenheid om Juin in
een militaire functie bij de NAVO te be
noemen en hem te vervangen door generaal
Guillaume. Het liet helaas n,a mèt Juin ook
zijn onzalige plan weg te werken. De
..Siba", het opstandige complot, ging voort.
De breuk tussen paleis en residentie werd
niet geheeld. De nationalisten verscherpten
hun actie: nieuwe bloedige onlusten, nieu
we scherpe overheidsmaatregelen.
Zo kwam tenslotte in Augustus 1953 de
door Juin geplaatste tijdbom tot explosie.
De Glaoui en de zijnen stelden een gehei
me petitie op, waarin de sultan niet langer
werd erkend en die door Pasja's en Caids
getekend moest worden. Zij genoten steun,
althans welwillend advies, van Franse
overheidsdienaren. De meerderheid van de
Franse bevolking in Marokko koos hun
zijde.Tevergeefs trachtten sultan en Istiqlal
het complot te verijdelen, het was niet
meer te stoppen.
De GlaoudLsten hadden hun staatsgreep
groed voorbereid. Zij hadden zelfs een
nieuwe sultan in petto: Sidi Mohammed
ben Arafat, oud, handelbaar en anti-Istiq.
lal. Hij zou op de belangrijkste feestdag
van het jaar, Aid el Kebir, waarop alle
Mohammedanen ter wereld een offer aan
Allah brengen, op de troon worden gezet.
En zo verschenen de eerste Berber-ruiters
op de heuvels om de steden. Parijs, ver
lamd door de grote staking, die ook de
P.T.T. omvatte, evenzeer verlamd door
schrik, waagde een weifelende bemidde
lingspoging. maar deze faalde. Een burger
oorlog heette onvermijdelijk.
Zo ging op de twintigste Augustus 1953
de resident-generaal Guillanme, afgezant
van een staat die zichzelf volgens het ver
drag van Fez verplicht hadzijne ma
jesteit de sultan te beschermen tegen ieder
gevaar dat zijn persoon of zijn troon be
dreigtnaar de sultan om zijn aftre
den te eisen. Mohammed V weigerde. Hij
werd daarop afgezet en verbannen. De
hand die op de dag van Aid el Kebir het
schaao voor Allah slachtofferde, was die
van Sidi Mohammed hen Arafat. De mi
nister onder wiens auspiciën deze manoeu
vre, die talloze Fransen met schaamte en
ontzetting heeft vervuld, plaats greep,
heette Georges Bidault.
Ziedaar de aanleiding van de Ma
rokkaanse crisis. Zij voerde iot een
uitbarsting van volkswoede, tot moord
partijen door extremisten, tot mas
sale deportaties, tot verbittering, ook
op religieus gebied, tot verdeeldheid:
aan de ene kant de „lastige" nationa
listen, die nochtans de krachten van
de toekomst zijn, aan de andere de
Middeleeuwen.de Glaoudi en de zijnen.
Men heeft van de aanvankelijk niet
eens algemeen beminde sultan een
door vele kringen aangevochten figuur
een symbool van het verzet ge
maakt. En nu zit men met de brokken
van een crisis, die uit de weg moeten
worden geruimd, eer men aan het
probleem-Marokko kan beginnen.
Zaterdagavond heeft in een woonhuis
aan de Burchtsteeg te Leiden een felle
brand gewoed, waarbij een baby van zeven
maanden om het leven is gekomen. Het
huis werd bewoond door de familie Cornc-
lisse, bestaande uit de ouders en zeven
kinderen. De vader cn moeder waren met
drie kinderen uitgegaan, terwijl op het gas
stel het avondeten stond. Zij lieten een ne
genjarige jongen, twee kleinere jongens en
de 7 maanden oude baby achter.
De jongste twee jongens staken aan de
brandende gaspitten lucifers aan, en sta
ken daarmede de inhoud van een prulle-
mand in brand. Toen de oudste jongen van
negen jaar dit bemerkte, sloeg hij onmid
dellijk alarm uit een raam van de eerste
étage. Op dat moment greep het vuur ech
ter reeds zo snel om zich heen, dat buren
en voorbijgangers de grootste moeite had
den de drie jongens uit het huis te redden.
Enkele ogenblikken later arriveerde de
brandweer, die na vernomen te hebben dat
op de tweede étage nog een baby lag, on
middellijk alle pogingen in het werk stelde
om ook dit kind te redden. Men slaagde
erin de baby naar buiten te brengen doch
deze bleek door rookverstikking om het
leven te zijn gekomen. De brandweer wist
daarna het vuur in korte tijd meester te
worden, doch de eerste en tweede étage
waren reeds volkomen door het vuur ver
woest.
ADVERTENTIE
VERWUDE8D MET
WONDEROLIE
Weg met onhandige llkdoornringen en gevaar
lijke scheermesjes. Ken nieuw vloeibaar middel.
NOXACORN, neemt <1e pijn weg In seconden.
Eeltplekken en eksterogen verschrompelen
met wortel en al.
Bevat gezuiverde wonderolie.: jodium en net
pijnstillende benzocaine. Een flesje NOXA
CORN Antiseptisch Likdoornmiddel van t. 1.36
bespaar*. U veel ellende.
In December nam het aantal werkloze
mannen toe van 45.071 tot 66.977. De be
zetting voor dc aanvullende werken steeg
van 7036 tot 14.505, zodat het aanbod van
arbeidskrachten totaal met 29.375 toenam.
Deze toeneming van de geregistreerde
werklozen is te wijten aan het winter
seizoen, waardoor vooral in de landbouw,
de bouwnijverheid en in de voedings- en
genotmiddelenindustrie de werkgelegen
heid afnam. Hierdoor nam ook de werk
loosheid toe onder de veenarbeiders, de
losse arbeiders en het transportpersoneel.
Afgezien van de seizoeninzinking hand
haafde de werkgelegenheid zich op een
hoog peil. De omvang van het aanbod lag
eind December ruim 30.000 lager dan een
jaar geleden, hoewel de mannelijke be
roepsbevolking inmiddels met ongeveer
40.000 personen is gestegen.
Het aanbod van bouwvakarbeiders steeg
van 10.081 tot 17.731; veenarbeiders van
1734 tot 2499; metaalarbeiders van 2465
tot 3083: landarbeiders van 7883 tot 18.570;
transportpersoneel van 2715 tot 3868 en
losse arbeiders van 10.865 tot 16.056.
Dc vraag naar mannelijk personeel
daalde van 41.947 tot 33.266.
De werkloosheid was eind December het
hoogst in Drente met 58 werklozen per
1000 mannelijke beroepsbeoefenaren en
het laagst in Limburg met 10. Het rijks
gemiddelde bedroeg 21 tegen 14 op 30 No
vember.
Het aantal als werkloos geregistreerde
vrouwen steeg van 5219 tot 5902. De ge
registreerde vraag naar vrouwelijk perso
neel daalde van 27.029 tot 26.576.
ADVERTENTIE
BU HOEST EN KEELPIJ N
PASTILLES
ONTSMETTEND- VERZACHTEND
Op de te Zeist gehouden conferentie
van de Ned. Chr. Boeren- en Tuinders-
bond heeft dr. A. J. Verhage, voorzitter
van het Bedrijfschap voor Sierteeltpro
ducten, enige gegevens over de uitvoer
van sierteeltproducten verstrekt. In gul
dens bedroeg de uitvoer van bloembollen
in 1953 145.094.000 en in 1954 159.267.000,
een toeneming van 11,5 percent. De uit
voer van bomen bedroeg in 1953 21.494.000
en in 1954 21.823.000, een toeneming van
1.5 percent. De uitvoer van bloemen be
droeg in 1953 21.233.000 en in 1954
28.678.000, een toeneming van 33,2 per
cent. De uitvoer van planten bedroeg in
1953 3.377.000 en in 1954 4.473.000, een
toeneming van 4,8 percent.
Totaal werden in 1954 uitgevoerd voor
f 214.241.000 aan sierteeltproducten, tegen
f 189.141.000 in 1953. De algehele toe
neming bedraagt 13,3 percent.
De politie te Rotterdam heeft Zaterdag
avond de 24-jarige olieman T. v. d. B. en
de 21-jarige expeditieknecht C. V., beiden
uit Rotterdam, aangehouden, nadat zij een
inbraak hadden gepleegd in een woonhuis
van een dokter aan de Schepenstraat te
Rotterdam, waar zij geld, sigaretten en
chocola hadden gestolen. Bij de arrestatie
haalde een hunner een dolk te voorschijn
en dreigde de politiemannen. Een der
agenten schoot de man door het linker
bovenbeen. Deze werd niét ernstig gewond
en nadat hij in het ziekenhuis Coolsingel
was behandeld, werden beide mannen ach
ter slot en grendel gezet.
Een tankscheepje, de „Shell 13", is Zon
dag met behulp van de voor ijsbreken ge
bouwde sleepboot „Tina" door de ijsvlakte
buiten de Oranjesluizen bij Amsterdam
gedrongen.
De sleep maakte een vaargeul door het
10 a 15 cm dikke ijs en kwam om kwart
over elf in Huizen aan. Zondagavond om
half zes is de sleep door deze vaargeul
weer in de Oranjesluizen teruggekeerd.
Bij verfwerkzaamheden in een van de
lokalen van het scheikundig laboratorium
aan de Bloemsingel te Groningen hebben
zich bij enkele schilders vergiftigingsver
schijnselen voorgedaan. De 55-jarige schil
der J. R. en twee schildersknechten wer
den bij het aanbrengen van celluloselak
onwel en moesten naar' het Academisch
Ziekenhuis worden overgebracht.
De schilder J. R. is in het ziekenhuis
overleden. De beide andere slachtoffers
maken het thans goed. Scheikundigen van
het Academisch Ziekenhuis assisteren de
recherche bij het onderzoek naar de oor
zaak van de vergiftigingsverschijnselen,
welke waarschijnlijk gezocht moet worden
in de wijze waarop met de celluloselak is
gewerkt. Er is geen gebruik gemaakt van
maskers.
j
Docent. Adlai E. Stevenson, de democra
tische candidaat voor het president
schap in 1952 zal rechten doceren ge
durende de wintercollcges van de North
Western University te Evanston in
Illinois.
Formules. De Hongaarse posterijen heb
ben nieuwe telegramformulieren met
vaste teksten uitgegeven, zoals „kame
raadwenst u een succesvol Nieuw
jaar, leidend naar socialisme", „Wij zen
den u slrijdgtroetcn voor topprestaties
en besparingen", of „Met vreugde ver
welkom ik de pasgeborene en ik hoop
dat hij een strijdvaardig, opbouwend
lid van de socialistische gemeenschap
zal worden".
Ereburger. Premier Mendès-France is be
noemd tot eerste ereburger van Posita-
no, het Italiaanse plaatsje waar hij
enige dagen met vacantie verblijft al
vorens naar Rome Ie reizen voor be
sprekingen met Italiaanse autoriteiten.
Recht. De Ford Foundation heeft 4.650.000
dollar aan de universiteiten van Har
vard, Columbia, Michigan cn Stanford
ter beschikking gesteld ter bevordering
van de internationale studies van het
recht.
Voorbij. De grote tijden voor de koffie-
smokkelaars aan de grens bij Aken
schijnen voorbij te zijn sedert de daling
van de belasting op koffie in Duitsland
het bedrijf minder winstgevend heeft
gemaakt. In het gebied van Aken heeft
de douane in 1954 slechts 16 ton ge
smokkelde koffie In beslag genomen.
Een jaar tevoren bedroeg de buit nog
43 ton en in het laatste grote smokkel-
jaar 1952 74 ton.
Hoofd. De 65-jarige ex-generaal Serge
Makejef is te Miinchen gekozen tot
hoofd van de Kozakken in balling
schap, wier aantal op enige honderd
duizenden wordt geschat, van wie er
ongeveer 5500 in West-Duitsland wonen.
Wervelstorm. Een wervelstorm, die het
midden en het Zuidelijke gebied van de
Philippijnen heeft geteisterd; heeft aan
53 personen het leven gekost. Een vis
sersboot met achttien opvarenden wordt
nog vermist. Men vreest dat het vaar
tuig met man en muis vergaan is.
Broeders. In Egypte zijn weer drie leden
van de Mohammedaanse Broederschap
ter dood veroordeeld, verdacht van deel
neming aan een samenzwering tegen d«
regering. Veertig andere samenzweer
ders kregen gevangenisstraffen.
Honderd. Wenen heeft van alle grote ste
den de meeste personen boven de hon
derd jaar tien vrouwen en twee man
nen, aldus blijkt uit een te Wenen ge
publiceerde statistiek.
Hoogste. De Belgische regering overweegt
om voor de wereldtentoonstelling van
1958 in Brussel de hoogste wolkenkrab
ber ter wereld te bouwen, aléfus een
bericht in het liberale blad „La Der-
nière Heure". De wolkenkrabber zou
500 meter hoog moeten worden met
bovenop een televisiemast van 135
meter hoogte. Dit gebouw, dat tweemaal
zo hoog zoö zijn als de Eiffeltoren in
Parijs en 120 meter hoger dan het State
Building In New York, zou 25 verdie
pingen krijgen. De doorsnede aan de
basis zou evengroot zijn als de hoogte.
Antwoord. De. Sovjet-regering heeft be
sloten haar diplomatieke missie uit Irak
terug te roepen in antwoord OP het slui
ten van de Iraakse ambassade te Mos
kou. hetgeen het Sovjet ministerie van
Buitenlandse Zaken „het bewijs van
een onvriendelijke houding, waardoor
de internationale spanning wordt ver
groot". heeft genoemd. De Iraakse re
gering baseert het sluiten van de am
bassade te Moskou op overwegingen van
bezuiniging.
Reislustig. In een rapport aan de Ameri
kaanse Senaat is critiek geleverd op de
vele reizen van minister Foster Dulles
naar Europa. Volgens het verslag, dat
is opgesteld in opdracht van de begro
tingscommissie van de Senaat, „maait
Foster Dulles met zijn veelvuldige be
zoeken het gras weg voor de voeten van
de Amerikaanse diplomaten in Europa".
De Europese staatslieden moeten maar
naar Washington komen als zij overleg
willen plegen met de minister.
Vergeten. De 53ste verjaardag van de
Russische premier Georgi Malenkov is
Zaterdag voorbijgegaan zonder dat de
Russische pers of radio er de minste
aandacht aan hebben geschonken. Het
was tevens de verjaardag van Ruslands
beroemde prima ballerina, Galina Oela.
nova van het Bolsjoi-theater. Haar 45e
verjaardag kreeg evenmin enige publi
citeit.
WANNEER u ergens leest dat de zak
doek een onontbeerlijk onderdeel van de
dagelijkse uitrusting van ieder mens is,
moet u er voor oppassen dat u zich niet
koningin Clementia van Hongarije in het
jaar 1328 de eerste zakdoek tegenkomen,
maar dit is dan ook de enige die werd
aangetroffen. Ruim anderhalve eeuw later
laat meeslepen door de nadruk waarmee schijnt de zakdoek reeds een luxe artikel
V.
41. Diep verontwaardigd verliet Jolliepop
het politiebureau, waaruit nog steeds de
lachsalvo's van de politieman klonken. „De
onbeschaamdheid mompelde hij, „de
verregaande onbeschaamdheid „De
politie was niet erg behulpzaam hè?", zei
Panda, „ze schijnen het nog grappig te
vinden, dat Joris jou als geest heeft ver
kocht". Jolliepop slikte krampachtig. „In
derdaad", zei hij bewogen, „doch ik ben
zo vrjj, mij hier niet bij neer te leggen.
Ik zal mij beklagen bij de Vakgroep van
huispersoneel". „Ik denk niet, dat je daar
veel hulp zult krijgen", zei Panda, „als het
nu de Vakgroep van Bouwvakarbeiders
was „Hoe bedoelt u, mijnheer Panda,
als ik het vragen mag?" „Wel", zei Panda,
„Joris heeft toch dat kasteel in één nacht
door geesten laten bouwen? Ik geloof niet,
dat de bouwvakarbeiders dat prettig zul
len vinden. Zij zouden dus wel willen hel
pen, als het tegen Joris gaat. Maar ik ben
bang, dat het dan wel wat hard zal toe
gaan". Mijnheer Panda", zei Jolliepop be
wonderend, „u hebt een waar woord ge
sproken. Ik ga mij tot de bouwvakarbei-
ders wenden!" „Zou je dat wel doen?", zei
Panda, „je weet nooit wat de gevolgen
zullen zijn!" Maar Jolliepop was niet te
houden. Zo snel, als dit met enige waar
digheid mogelijk was, spoedde hij zich
naar het gebouw van de bewuste Vak
groep. 9
dit wordt gezegd. Het klinkt
wel overtuigend, maar de
werkelijkheid is helaas anders.
Zelfs wanneer we onder
„ieder mens" gemakshalve
iedere landgenoot zouden ver
staan, moeten we toch consta
teren dat er nog steeds velen
zijn die het zonder zakdoek
kunnen stellen en zich op een allerprimi-
tiefste en onsmakelijke manier weten te
behelpen. We doelen hierbij niet op kleine
jongetjes die 'met een vies neusje rond
lopen, maar op volwassenen die de zak
doek nog steeds geen plaats gunnen in
handelingen die anderen zo discreet mo
gelijk trachten te verrichten.
Ook in de oudheid kende men geen
zakdoeken, al droeg men vaak een doek
waarmee het voorhoofd kon worden af
gewist. Bij de Romeinen droeg deze lap
de naam sudarium. Gedurende de mid-
d.eleeuwen werd de neus met de vingers
gesnoten, maar soms werden hiervoor ook
de slippen van de mantel gebruikt. De
huilebalken die, in steen gehouwen, op
het graf van de Franse koning Philips IV
staan te treuren, geven ons daarvan het
beste bewijs, want één hunner veegt de
monstratief de neus af met. de punt van
de rouwmantel, een gebruik dat. dus nog
in hel begin van de 14de eeuw bestond.
liet is werkelijk een verademing, wan
neer we eindelijk in.de nalatenschap van (Nadruk verboden
te zijn geweest, want Charlotte
van Savoye, weduwe van Bo
dewijk XI van Frankrijk, bezat
drie zijden zakdoeken, met
gouddraad bewerkt, aller
minst geschikt dus voor het
gebruik dat wij er van ver
onderstellen. De practische
Erasmus beval de zakdoek
natuurlijk van harte aan. Het werd
hoe langer hoe meer een rijk versierd
onderdeel van het toilet, wajirmee co
quette vrouwen en onuitstaanbare man
nen gedurende het gesprek zaten te ma
noeuvreren, doch dit was niet de bedoe
ling van de Rotterdamse zedemeester. In
tussen snoot men toch nog wel de neus
en herhaaldelijk komen we dan ook het
woord neusdoek in de inventarislijsten
tegen, maar dit behoeft geen zakdoek te
zijn geweest, want ook de halsdoek werd
/rvoor gebruikt. Kortom, tot aan de
ë'ranse revolutie behoeven we ons werke
lijk geen illusies te maken aangaande een
algemeen en nuttig gebruik van de zak
doek. Dit onderdeel van het toilet is pat
in de vorige eeuw in de meeste kringen
doorgedrongen. En zien we om ons heen,
dan moeten we constateren dat in ander
halve eeuw tijds nog lang niet allen van
de nuttigheid overtuigd zijn.
O ja, weet u dat de oude Egyptenaren
reeds blokdruk kenden? Daarover morgen.
H. PéTILLON
