„De kleine Moeck"- bijzonder
fraaie jeugdvoorstelling
Agenda voor
Haarlem
Vijftig jaar geleden
$$,,jnthra°IET
Er komt een wettelijke regeling
voor autorijscholen
Ir. Vos: hoogconjunctuur eist
voortdurende waakzaamheid
^Hoe is het ontstaan?-^
„Twee millioen lesuren
worden jaarlijks
verknoeid"
P.v.d.A.-cotigres geopend
„Integratie moet isolement door
breken, ook in onze eigen rijen"
Drie broers door het ijs
gezakt en verdronken
Thans is„Oldarra
in Amsterdam
DINSDAG 22 FEBRUARI 1955
3
SSSSSSSttSSfi
Wrak van Sabena-tocstel
in Italië gevonden
Kerkelijk Nieuws
betekent: doe méér met kaas
Publicatie Ned. Zuivelhureau
Sprong in Suezkanaal
bracht 41 legionnairs
niet de vrijheid
Soekarno gaat naar Mekka
Vijf doden na explosie in
Amerikaanse duikboot
De „Alderamin" werd niet
belaagd door zeerovers
Last van Zunrbranden
op Uw maag?
Neem Bennies.
Dit woord: INBORST
Weer een gezelschap
Baskische dansers
J
Uit Haarlems Dagblad
van 22 Februari 1905
Vrijdagmiddag wordt
jn de Haarlemse
Schouwburg, zoals
wij reeds berichtten,
de eerste van enige
voorstellingen voor
leerlingen der lagere
scholen van „De
wonderlijke avontu
ren van de kleine
Moeck" door het
enkele maanden ge
leden tot stand geko
men „Nieuwe Jeugd
toneel" gegeven. Dit
gezelschap van be-
rocpsacteurs staat
onder artistieke lei
ding van niemand
minder dan Cruys
Voorbergh, die zelf
voor dit debuut met
vaardige hand en
dartele fantasie het
gelijknamige sprook
je van Wilhelm Hauff
bewerkte. Dezer da
gen heb ik er (in
Rotterdam) een op
voering van gezien,
die al zijn er wel
enige critische kant
tekeningen te ma
kenals geheel tot
hartelijke waardering
aanleiding gaf.
In de aankondi
ging heeft men kun
nen lezen, dat het
ensemble is opgericht met de idealistische
bedoeling om de jeugd een smaakvormen-
de ontspanning te geven. Men hoopt kin
deren, van negen of tien jaar zo ongeveer,
ontvankelijker te maken voor schoonheid
dan voor de sensatie van „gangster"films
of gruwel„strips". Cruys Vooi-bergh zou
zichzelf niet zijn, als hij dit niet voor alles
met aesthetische middelen probeerde. En
zo is deze vertoning in de eerste plaats
een lieve lus't voor het oog. mede dank zij
de voortreffelijke décors, door Henri C.
Pieck ontworpen, waarvan als bijzonder
geslaagd voorbeeld de berg met de witte
moskee tegen een diepblauwe achtergrond
moet worden genoemd. De weelderig aan
doende costuums en dito accessoires in
vaak verrassende kleurcombinaties ver
hogen het sprookjesachtige element, dat
evenzeer gediend wordt door de melo
dieuze guitaarmuziek van en door Ap
Bronkhorst.
Het begin als silhouettenspel is aardig
opgezet, maar in de uitwerking niet hele
maal gelukt. De verschijning van een fee
in gouden licht schept inderdaad de ge
wenste sfeer voor de wonderen, die aan
de kleine titelheld worden geopenbaard en
het voorbijsnellen van woeste katten en
honden is leuk gesuggereerd, doch het
laten vallen van een kostbare vaas zonder
dat er iets van schade blijkt nee, dat
nemen jonge kijkers niet. Soms is het spel
misschien ook iets te moeilijk, voorname
lijk door de snelle overgangen en geringe
voorbereiding. Het is daarom te hopen,
dat het onderwijzend personeel voor het
bezoek aan de voorstelling in de klassen
dit sprookje, dat vrijwel zonder verande
ringen voor het toneel geschikt werd ge
maakt zal voorlezen en behandelen. Oók
als de kinderen op een leeftijd zijn, dat zij
het gemakkelijk kunnen begrijpen, want
met voorkennis zullen zij dubbel genieten
en oog hebben voor de kunstzinnige wijze
van verwezenlijking.
Dit kinderstuk is rijk aan scènische
vondsten. Waarlijk fantastisch is bij voor
beeld de hardloopwedstrijd met de ge
kleurde lantaarns, die men tegen de hel
ling omhoog ziet gaan, waarbij de opwin
ding op het toneel zich al heel gauw aan
de zaal meedeelt. Merkwaardig daaren
tegen is het ontbreken bij de handelende
personen van iedere spanning, zelfs bijna
van iedere belangstelling, bij het zoeken
naar de verborgen goudstukken, waar
toch zoveel van afhangt. Romantisch-
avontuurlijk is dan weer de nachtelijke
achtervolging en het vastbinden van de
kleine schatgraver met koorden aan een
lange stok, veel hilariteit verwekkend de
toverij met de lange neuzen en oren aan
het hof van de sultan.
ADVERTENTIE
-«•«»
maat.
DINSDAG 22 FEBRUARI
Stadsschouwburg: Hippo danst", Haagse
Comedie, 8 uur. Ged. Oude Gracht 104:
Avond t. b. van vluchtelingenhulp, 8 uur.
Cultura: Ned. Ver. voor sexuele hervorming,
8 uur. Luxor: „De woestijn leeft", alle leeft.,
7 en 9.15 uur. Rembrandt: „08/15", 18 jaar,
7 en 9.15 uur. Frans Hals: „Zij die zich ver
kopen", 18 jaar, 8 uür. Palace: „Wij willen
George", alle leeft., 7 en 9.15 uur. Roxy: „Tar-
zan's avonturen", 18 jaar, 8 uur. Lido: „Duel
in the sun", 18 jaar, 6.45 en 9.15 uur. Studio:
„Romeo en Julia 14 jaar, 7 en 9.15 uur.
WOENSDAG 23 FEBRUARI
Minervatheater: Heemsteedse Kunstkring,
violist Thomas Magyar, 8.15 uur. O.R.G.
centrum, Westerhoutpark 1 A: Voordracht
met lichtbeelden over Jeroen Bosch, 8 uur.
Concertgebouw: Voorlichtingsavond Gew.
Arbeidsbureau over Nieuw-Zeeland, 8 uur.
Luxor: „De woestijn leeft", alle leeft., 2, 7
en 9.15 uur. Rembrandt: „08/15", 18 jaar 2,
4.15. 7 en 9.15 uur. Frans Ilals: „Zij die zich
verkopen", 18 jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur.
Palace: „Wij willen George", alle leeft., 2,
4.15, 7 en 9.15 uur. Roxy: „Tarzan's avontu
ren", 18 jaar, 2.30 en 8 uur. Lido: „Duel in
the sun", 18 jaar, 1.45, 4.15, 6.45 en 9.15 uur.
Studio: „Romeo en Julia", 14 jaar, 2.15, 7 en
9.15 uur
Een scène uit „De kleine Moeck" met
rechts op de voorgrond Charlie 'albach
in de titelrol.
In de rolbezetting zijn wel enkele zwak
ke plekken, doch daar wordt binnenkort
verbetering in gebracht, als het gezel
schap versterking heeft ondergaan. Maar
met zulke krachten als Emmy Lopes Dias,
Elly Bakker, Hep van Delft en vooral de
lilliputter Charlie Nalbach is er in de
spelprestaties al meer te bewonderen, dan
doorgaans bij wat men jeugdtoneel noemt
aan de orde komt. Ondanks de gesigna
leerde en mogelijke andere tekortkomin
gen, is deze voorstelling een wezenlijke
bijdrage tot beschaving, spelenderwijze
geleverd, waarbij men dan een degelijke
portie moraal op de koop toe krijgt....
DAVID KONING
Geen overlevenden
LEONESSA (Reuter) Een patrouille
van de Italiaanse politie en vrijwilligers op
ski's hebben het wrak van de verongelukte
Belgische DC-6B bereikt. Zij hebben geen
overlevenden aangetroffen. Het wrak,
waarvan de staart en een afgebroken vleu
gel uit de sneeuw staken, was opgemerkt
door piloten van hefschroefvliegtuigen. Het
ligt op 1500 meter hoogte op de berg Ter-
minillo in midden-Italië. Het toestel werd
sedert Zondag 13 Februari met 29 inzitten
den vermist.
Vandaag zal een Italiaans-Belgische
commissie het wrak onderzoeken. Het
schijnt, dat het voorste gedeelte van de
romp geheel verpletterd is bij de botsing
van het toestel tegen de bergwand. De
reddingsploeg heeft twee politiemannen bij
hel wrak achtergelaten. Onder de vijf lij
ken die reeds in het wrak gevonden zijn,
bevindt zich dat van de 24-jarige Italiaan
se schoonheidskoningin en filmster Marcel-
la Mariani. De lijken van de 24 andere in
zittenden zijn verminkt en moeilijk te iden
tificeren.
Ned. Herv. kerk
Beroepen te Kampen (wijkgem. Broe-
derkerk) J. W. de Bruin te Harderwijk; te
Lexmond J. Vos, cand. te Huizen (N.H.).
Bedankt voor Delft (vac. W. L. Tukker)
H. Harkema te Zeist.
Beroepen te Putten J. v. d. Velden te
De Bilt.
Benoemd tot hulppred. te Willemsoord
A. C. Snoep a.s. era. pred. te Nieuwolda.
Geref. kerken
Beroepen te 's-Gravenhage-Loosduinen
(4e pred.pl.) C. H. Appelo te Nijkerk.
Aangenomen naar Bodegraven (vac. S.
Neerken) A. C. Kersten te Opperdoes.
Beroepen te Molenaarsgraf-Brandwijk
J. Nierop, cand. te Andijk-O.
Aangenomen naar Zweeloo A. Nagelker-
ke te Zonnemaire; naar Alkmaar (vac. G.
Vellenga) A. Reen te IJlst, die bedankte
voor Appingedam (vac. D. J. Modderaar),
Buitenpost en voor Ferwerd.
Chr. Geref. kerken
Tweetal te Rotterdam-C., D. H. Biesma
te Hoogeveen en Joh. Prins te Groningen.
Geref. gem. in Nederland
Bedankt voor Nieuwerkerk a. d. IJsel F.
Mallan te Bruinisse.
De sectie auto- en motorrijscholen van
de Federatie van Nederlandse Organisa
ties voor het Personenvervoer heeft in
Utrecht een congres gehouden voor auto-
rijschoolbezitters.
De voorzitter van de sectie, de heer J.
A. Hippe uit Amsterdam, betreurde het
dat geen wettelijk geregelde opleiding
bestaat. Iedereen kan een autorijschool
beginnen. In ons land worden per jaar
300.000 examens voor het rijbewijs afgeno
men, hetgeen betekent dat er circa twee
millioen uren les wordt gegeven. In ten
minste de helft van deze uren wordt vol
gens de heer Hippe een verkeerde oplei
ding gegeven. Grote aantallen rijscholen
staan bij de Kamers van Koophandel als
zodanig ingeschreven, die deze naam niet
verdienen. Met een vestigingswet, waarbij
dus „blijft zitten wat zit", wordt het euvel
niet verholpen, aldus de voorzitter. Hij
achtte het de hoogste tijd dat er wettelijke
ordeningsmaatregelen genomen worden.
De directeur van het Centraal Bu
reau voor de Afgifte van Rijvaardig
heidsbewijzen, de heer H. Westerla-
ken, verklaarde hierna dat er inder
daad een wettelijke regeling zal ko
men. Een aparte wet, zoals in Duits
land, Zweden en Zwitserland bestaat,
achtte hij de beste oplossing. Hij vond
de opleiding voor het rijvaardigheids-
examen belangrijk genoeg voor een
speciale wet. Naar zijn mening dient
iedere rijschoolondernemer opnieuw te
worden geëxamineerd, waartegen
geen enkele bona fide ondernemer be
zwaar zal hebben.
Op het ogenblik wordt een enquête ge
houden ter verkrijging van bijzonderhe
den over de rijscholen in Nederland. Deze
enquête eindigt Zaterdag.
De heer Westerlaken deelde mede dat in
1950 160.000 rijexamens zijn afgenomen.
In 1953 waren het er reeds 200.000 en in
1954 zelfs 253.000. Voor 1955 wordt het
aantal op 300.000 geschat en voor de eerst
komende jaren op 400.000 per jaar. Door
elkaar wordt 50 percent van de candidaten
teruggewezen. Dat percentage zal volgens
de heer Westerlaken aanmerkelijk minder
ADVERTENTIE
m.. kaas
Vanmorgen is in de Stadsgehoorzaal in
Leiden het vijfde Congres van de Partij
van de Arbeid, dat drie dagen duurt,
begonnen.
De Congresvoorzitter, i r. H. Vos,
(tweede voorzitter der Partij) stond in zijn
openingsrede uitvoerig stil bij het heen
gaan van de heer K. Vorrink als voorzitter
der P. v. d. A., welke functie hij sedert de
oprichting der partij heeft vervuld.
„Vorrink, die jarenlang voorzitter der
S.D.A.P. is geweest, was een van de
drijvende krachten, van de vorming van
de Partij van de Arbeid. In daad en
gedachten heeft hij de nieuwe politieke
partijverhoudingen met grote kracht be
vorderd."
De „doorbraak"
„De ontwikkeling der partij in de afge
lopen periode is verheugend geweest,
aldus ir. Vos, die daarna een overzicht gaf
van de verkiezingsuitslagen van 1948 tot
en met 1954..
Het ledental is gestegen tot 122.600, een
stijging in meer dan twee jaar van ruim
tien percent. Het mandement heeft en
daarvoor kunnen wij dankbaar zijn de
stijging van het ledental ongetwijfeld
bevorderd.
Aan de hand van het verkiezingsresul
taat van 1952 en de volkstelling in 1947
kwam ir. Vos met betrekking tot de door
braak tot twee conclusies: om een ver
klaring te vinden voor het aantal op de
P. v. d. A. uitgebrachte stemmen is het
nodig aan te nemen, dat van degenen, die
bij de volkstelling opgaven R.K. te zijn,
12 a 14 percent op de P. v. d. A. stemt. In
de grote steden van Brabant en Limburg
loopt dit op tot 20 percent.
Van degenen, die opgeven Nederlands
Hervormd te zijn, stemt 35 a 40 percent op
de P. v. d. A., waarbij plaatselijk vrij grote
verschillen optreden.
Isolement of aanraking
De strijd, gevoerd door het R.K. volks
deel in ons land heeft ook in vele opzichten
het kenmerkende van een emancipatie
strijd. Nu echter de weg naar emancipatie
van dit volksdeel grotendeels is afgelegd,
wordt de vraag van isolement of aanraking
steeds dwingender gesteld. Het vraagstuk
is er niet slechts een van groep tot groep,
maar ook een vraagstuk van de enkeling
binnen de groep. Wie het mandement leest
zal beide kanten behandeld zien.
Wij zijn echter ook in de socialistische
organisaties nog niet aan het eind van onze
eigen discussies rond de vragen van
isolement en aanraking, van afsluiting en
openheid, van klasseninstinct en gemeen
schap.
Het mandement
Eén van de gevolgen van het mandement
was, dat het N.V.V. de samenwerking met
de Raad van Vakcentralen beëindigde. Dat
betekende een stap terug. Maar de uit
sluitende verantwoordelijkheid daarvoor
ligt bij hen, die de grondslag van de
samenwerking hebben ondergraven.
Wij trachten de zorg te begrijpen, die
de opstellers van het mandement heeft
bewogen. Wij vragen van onze kant, als
politiek® partij, dat men onze bezorgdheid,
op grond van de uitspraken in het mande
ment, verstaat over de democratische en
over de geestelijke vrijheid, die de grond
slag vormen van ons volksdeel.
De economische toestand
De economische toestand in ons land is
gunstig. De omvang van de productie is
groot, de werkloosheid gering, de belas
tingopbrengsten zijn hoog, de deviezen-
positie is, ondanks schuldaflossingen aan
het buitenland, sterk. Het levenspeil van
de arbeiders vertoont een duidelijke
stijging.
In deze tijd van hoogconjunctuur zie ik
nationaal een belangrijke hoofdtaak: waak
zaamheid met het oog op een conjunctuur
omslag, ook ten aanzien van de verdeling
van het maatschappelijk inkomen.
Nationaal inkomen en sociale
verzekering
De cijfers over 1954 zijn nog niet ten
volle bekend, maar met voorbehoud
mag men afleiden, dat reeds in 1954 dus
een jaar vóór de verwachting in „De weg
naar vrijheid" uitgesproken ten opzichte
van 1950, en naar de prijzen van dat jaar
gerekend een verhoging van het
nationale inkomen met 25 percent zal zijn
verkregen, die op rekening komt van de
hoogconjunctuui\
Dit maakt een serie verbeteringen direct
bereikbaar. Op sociaal gebied is de actie in
volle gang. De grote mate van overeen
stemming in de S.E.R. over het rapport der
Ouderdomsverzekering zijn tekenen van
een algemeen verlangen om nu op dit ge
bied een tweede, grote sprong vooruit te
doen.
Minister Suurhoff heeft bijna gelijktijdig
met de vraag van de Ouderdomsvoor
ziening, ook die van de toestand van de
Weduwen en Wezen, en de Invaliditeits
verzekering aan de orde gesteld. Beide
vraagstukken zijn thans in behandeling.
Economie en expansie
Wij zullen in de grotere ruimte als
socialisten de strijd hebben aan te binden
voor sociale welvaart en economische
expansie in internationaal geïntegreerd
verband. Wij zullen ons doel slechts
kunnen bereiken door een gezamenlijke
strijd voor een tezamen ontworpen sociaal
en economisch program, van de verenigde
socialistische partijen in de Verenigde
Staten van Europa.
De „vergeten gebieden"
Het medewerken aan de uitvoering van
een samen met de onder-ontwikkelde ge
bieden opgesteld program, zal de samen
hang tussen de landen der vrije wereld
aanmerkelijk vergroten, en het emancipa
tieproces verhaasten.
De V.S. en Rusland
Bij deze wereldomvattende taak zullen
wij de Verenigde Staten aan onze zijde
vinden, als de politieke tendens, welke
daar bij de tussentijdse verkiezingen tot
uitdrukking kwam, doorzet.
Ik zou willen, dat wij met evenveel
nadruk zouden kunnen spreken van een
proces van democratische bewustwording
De politie van Port Said heeft medege
deeld, dat 41 van een groep van 56 militai
ren van het Franse Vreemdelingenlegioen
zijn gegrepen nadat zij in het Suezkanaal
van het Franse schip „Pasteur" waren ge
sprongen en naar de wal waren gezwom
men. Een van de 56 militairen, aldus de
politie, was een Nederlander. Er waren
verder 46 Duitsers, 4 Italianen, 4 Spanjaar
den en één Belg bij.
De „Pasteur" is met 2500 militairen van
het Vreemdelingenlegioen op weg van
Hongkong naar Marseille. De mannen
sprongen overboord zodra het schip het
Suezkanaal was binnengevaren. Zg zijn in
gesloten te Port Said en zullen worden be
recht wegens het betreden van Egyptisch
grondgebied zonder toestemming van de
Egyptische autoriteiten.
worden wanneer de opleiding beter is ge
worden door een wettelijke regeling daar
van.
In Duitsland, Zweden en Zwitserland,
waar de opleiding wettelijk is geregeld,
bedraagt het percentage afgewezenen 15,
20 en 20.
De hoofdinspecteur van politie te Rot
terdam, de heer K. J. Müller, gaf een uit
eenzetting van de vele soorten van oplei
dingen die er in Amerika bestaan. Deze
zijn niet te vergelijken met die in Neder
land, evenmin als het verkeer en de ver
keerstechniek te vergelijken zijn. In ons
land heeft één op de 35 inwoners een
auto. In Amerika is de autodichtheid één
op drie. Van jongsaf is men daar ver
trouwd met autorijden. De opleiding is
daar een deel van het schoolonderwijs. In
de Verenigde Staten zijn 150 millioen rij
bewijzen in omloop en elk jaar komen er
3 millioen bij van 14-, 15- en 16-jarigen
die op de rijscholen van de onderwijsin
richtingen les hebben gehad. De opleiding
op de scholen voldoet in de practijk goed.
De daar opgeleide jongeren veroorzaken
de helft minder verkeersongevallen dan
de andere autorijders.
Djakarta, (United Press) Het Indo
nesische ministerie voor kerkelijke zaken
heeft bekend gemaakt dat president
Soekarno een bedevaart naar Mekka zal
maken en tegelijkertijd een officieel be
zoek zal brengen aan koning Saoed van
Saoedi-Arabië. Soekarno en zijn gezel
schap zullen op 18 Juli per vliegtuig ver
trekken en het gezelschap zal terug zijn
in de hoofdstad voor 17 Augustus, de In
donesische onafhankelijkheidsdag. Ver
scheidene ministers, hooggeplaatste amb
tenaren en enkele journalisten zullen
Soekarno vergezellen.
San Fransisco, (United Press) Bij
ontploffingen op de vlootbasis Hunter's
Point aan boord van de Amerikaanse
onderzeeboot „Pomodon", zijn drie ma
trozen gedood en 4 anderen gewond .2 Ma
trozen worden vermist en men neemt aan
dat zij om het leven zijn gekomen. De red
dingsploegen hebben pas een lichaam
kunnen bergen, omdat het niet mogelijk
is tengevolge van de giftige gassen in de
zwaarbeschadigde onderzeeboot te dringen.
Twee leden van reddingploegen, die gif
tige dampen hadden ingeademd, werden
naar een ziekenhuis overgebracht.
Kapitein De Voogd van het Nederlandse
schip „Alderamin" heeft de berichten dat
zijn schip Zondag bij Rangoon zou zijn be
laagd door zeerovers, fantasie genoemd.
Er is geen S.O.S.-sein uitgezonden.
Wel heeft de loods, die van Rangoon uit
met de „Alderamin" was meegevaren, via
de scheepsradio aan de havenmeester van
Rangoon medegedeeld dat zich in een der
kreken bij de haven een groot aantal vaar
tuigen bevond dat daar gewoonlijk niet
lag. Er is niet gesproken over zeerovers en
er zijn ook geen kanonneerboten te hulp
geroepen om piraten te verjagen, aldus
kapitein De Voogd.
ADVERTENTIE
't Beproefde afdoende middel, dat ge inneemt
voor Uw genoegen en dat van de ene mi
nuut op de andere alle zuurbrand blust en
Uw overtollig maagzuur elimineert. Geen
wonder dat iedereen dweept met Rennies
een uitkomst voor die vele mensen die nooit
zonder zorg aan tafel gingen met het vooruit
zicht van hun maagklachten achteraf.maar
wien Rennies afdoende uitkomst brachten.
Maandagmiddag tussen vijf uur en half zes
heeft bij de halte Liebrug in de tramlijn
van Haarlem tiaar Amsterdam een botsing
plaats gevonden tussen een militaire
vrachtauto en een tramtrein. Auto en tram
reden gelijk op in de richting van Halfweg.
Bij de Liebrug gekomen wilde de vracht
auto links af slaan. Bij het oversteken van
de trambaan werd de wagen ter hoogte
van het achterwiel door de tram geraakt.
Het ongeval liet zich aanvankelijk nogal
ernstig aanzien, vooral door de grote kisten
•met het opschrift „Buskruit", welke uit
de vrachtioagen tuimelden. Zij waren ech
ter leeg en bestemd om aan het fort
Penningsveer te worden gelost. Persoon
lijke ongelukken deden zich niet voor. Het
tramverkeer ondervond op dit drukke uur
ernstige vertraging. De foto geeft de situa
tie na het ongeluk weer. Vanmorgen
ondervond het tramverkeer tussen Haar
lem en Amsterdam wederom vertraging,
zij het van beperkte aard, door een botsing
tussen een tram en auto. Nu wilde een
lasauto van de Amsterdamse gemeente
tram bij de kruising van de Bilderdijk-
straat en de De Clercqstraat de trambaan
oversteken. Zowel tram als auto werden
beschadigd.
cok in Rusland. Daar zijn ook belangrijke
dingen gaande, maar de betekenis er van is
niet eenvoudig. Is de val van Malenkov het
gevolg van een machtsstrijd tussen heersers
van staatsbureaucratie, partijbureaucratie
en leger, of van een wijdvertakte onrust
ten gevolge van interne economische en
sociale spanningen?
Zolang niet de overgang van isolement
naar een ingroeien in de wereld op de basis
van interne wijziging in Rusland zelf is
ingezet, zal de spanning voortduren. Pas
als de wind der democratische bewust
wording door de grote Russische ruimte
waait, is de vrede veilig, aldus ir. Vos.
Tussen Wons en Makkum in Friesland
zijn Maandagmiddag drie broers door het
ijs van de Makkumervaart gezakt. Hoewel
zij vrij snel uit het water werden gehaald
en ook artsen spoedig ter plaatse waren,
mocht hulp niet meer baten. De slachtof
fers zijn de 22-jarige Frans van der Burg,
zgn 20-jarige broer Pieter en hun 16-jarige
broer Douwe.
Dit woord lijkt bijzonder doorzichtig:
wat kan inborst anders zijn dan datgene,
wat men in de borst heeft, dus: zijn hart,
zijn gemoed, zijn innerlijk? Deze ver
klaring is evenwel geheel onjuist. Wij
hebben hier, als zo dikwijls, te maken
met een woord waarvan een niet langer
begrepen gedeelte door een ander woord
werd vervangen, al had dit er in feite
niets mee te maken. Inborst is zulk een
omvorming,uit inbronst dat: innerlijke
gloed betekent en verwant is met
branden. Oorspronkelijk is dus de be
tekenis: hartstocht, aandrift. Wanneer
men het woord als samenstelling van:
borst gaat beschouwen, verandert de
betekenis in: gemoedsgesteldheid, ka
rakter, aard.
99
Nauwelijks is de ook in Haarlem ge
weest zijnde groep Baskische zangers en
dansers „Etorki" uit ons land verdwenen,
of een tweede gezelschap uit deze eigen
aardige uithoek van Europa heeft zijn in
trede gedaan: het folkloristisch ensemble
„Oldarra" uit Biarritz, dat jongstleden
Vrijdag een reeks voorstellingen in het
Nieuwe de la Martheater in Amsterdam
begon. Aanvankelijk vereiste het, mede
door de nogal wat plaats innemende dé
cors, enige aanpassing aan de beperkte
ruimte van het zich daar bevindende, in
de eerste plaats voor cabaret bestemde
toneel, maar al heel spoedig heerste er een
vurige, aanstekelijk werkende bewegings-
lust. Of het nu een gevolg was van het
een of van het ander, dat kon ik zo gauw
niet nagaan, maar op een gegeven moment
vloog een der medewerkers dwars door
het gordijn, vlak bij de zijkant, een levens
grote scheur achterlatend.
Het répertoire van volksdansen is uiter
aard beperkt en zo kon het moeilijk anders
of de programma's van „Oldarra" en „Etor
ki" moesten talrijke dezelfde nummers be
vatten. Dat is ook zo en een vergelijking
kan dus niet uitblijven. Het is niet gemak
kelijk te bepalen waaraan men de voor
keur moet geven. Niet wat het vocale ge
deelte betreft, want dat was bij de eerst-
gekomen groep veel beter en veel gevari
eerder. Bij „Etorki" werden de dansen met
meer verfijning (waar alle ruimte voor
is, gezien de duidelijke sporen van oude
hofdansen en de wisselwerking van het
klassieke ballet) en zeker ook met aan
merkelijk grotere technische bedrevenheid
uitgevoerd. Doch daarmee is niet alles ge
zegd, integendeel.
Wat bij „Oldarra" zo bekoort is het een
voudige plezier. Men tracht evenzeer een
zo rijk mogelijk geschakeerd beeld te ge
ven van het Baskische dorpsleven, maar
men doet dat zonder oneigenlijke preten
ties en men schept er kennelijk behagen in.
De toeschouwer kan daardoor bij alle
primitiviteit, die zich ook aan de vorm
geving meedeelt vrolijk genieten om de
carnavalsdansen met maskers en poppen,
met rinkelende koebellen en gewone straat
muzikanten. Bijzonder aardig is de „bran
ie" voor enige oude boeren na de pittige
demonstraties van behendigheid door de
jongeren. Een hoogtepunt van de hele
voorstelling is in dit openingstafreel de ko-
misch-opwindende pantomime van het
denkbeeldig kaatsen tegen de muur.
Men moet, om naar waarde van dit bon
te spektakel het amusement te ondergaan,
zijn artistieke instelling thuis laten en zich
geheel als toerist pogen te beschouwen.
Dan voelt men zich al heel gauw in een
ander klimaat bij het zien van de vrouwen
in rode rokken met zwarte vesten en de
mannen in witte broeken en overhemden
met de oranje sjerpen en baretten, die hier
naar hartelust en zonder zich om de afwer
king te bekommeren batteren. Dan is men
ook bereid te vergeten dat men de txistu,
de fluit met drie gaten, wel eens virtuozer
heeft horen bespelen en dat sommige on
derdelen van het programma een beetje
aan een jeugdvoorstelling van „Scapino"
herinneren
Het middendeel is eigenlijk nogal saai,
maar het slot'maakt veel goed. Om te be
ginnen is daar een malle parade van aller
hande vrijers (onder anderen een komische
voetballer) naar de gunsten van een rijke
erfdochter, die tenslotte aan een eenvou
dige boer de voorkeur geeft. En dan voor
al: Lekeitio, de vissershaven. Helemaal
geen poging tot „ballet" of „dansdrama"
zoals bij „Etorki" maar gewoon een roe
zemoezig tafreel, uitermate levendig, waar
bij speciaal opvalt het vermogen om wis
selende stemmingen te scheppen. De
Kaxarranka of dans op de gildenkist is
bijna enerverend, de Kaskarotes of zigeu-
ner-achtige visvrouwen vertonen een mee
slepend temperament en de Baskische ze
vensprong wordt een feestelijk genoegen.
Halverwege de wervelingen van de fan
dango valt het doek en dan klapt men op
getogen, want alles bijeengenomen is men
een gezellig avondje uit geweest.
DAVID KONING
Tot burgemeester van Sliedrecht is be
noemd de heer P. Feitsma, met toekenning
van gelijktijdig ontslag als burgemeester van
Reeuwijk. De heer Feitsma is lid van de
Partij van de Arbeid.
Uit Moskou wordt bericht dat een ont
zettende moord gepleegd is op den groot
vorst Sergius, toen deze in een gesloten
rijtuig van het Nicolaaspaleis binnen het
Kremlin naar zijn badhuis uitreed. De
grootvorstin was niet met haar gemaal
uitgereden, daar samenzweerders haar
herhaaldelijk in anonieme brieven had
den gewaarschuwd dit niet te doen. Het
rijtuig, gevolgd door twee rijtuigen met
detectives, was 60 meter buiten de poort
van het Kremlin, toen een als werkman
gekleed persoon, zonder baard of knevel,
een bom onder het rijtuig wierp. De uit
werking was vreeselijk, want het rijtuig
werd versplinterd en de grootvorst uit-
eengescheurd.
De man die de bom had geworpen,
juichte „Vrijheid, vrijheid", waarna hij
door een massa volks werd gegrepen.
In Russische regeeringskringen heerscht
een volslagen paniek. Men overweegt of
het niet wenschelijk is den Tsaar en de
grootvorsten naar het buitenland te zen
den, daar zij in Rusland niet meer veilig
blijken te zijn.