Bezwaren tegen beperking
van winstmarges
Gruisvije
Agenda voor
Haarlem
Ingrijpende plannen ter opheffing
van het critieke verkeersprobleem
Mr. Sunarjo vindt dat enkele
klappen geen kwaad kunnen
EERSTE KAMER
Georg Rueter 80 jaar
EEN VOLTREFFER
Voor „mishandelingen" verwijst hij
naar het antwoord van ministerie
Ondergrondse in studie
KREOFLAVON
Minister gaat de
pontverdeling bekijken
Prof. Kathleen Lonsdale
in Nederland
3
Critiek op directeur, com
missarissen en het beleid
Nota van B en W van Amsterdam aan de Raad
anW-AOTHMOlH
Request aan Eerste Kamer
over „atoomoorlog"
Vrienden van de Franse
film
Koningin zag opvoering
van „Hedda Gabler"
Stedelijk Museumconcert
„Ook burgemeesters willen
wel eens als kinderen doen"
Benoeming mr. Wiersma
tot hoogleraar te Groningen
Twee lezingen over wetenschap,
godsdienst en politiek
Vier Japanners hielden
zich tien jaar schuil en
leefden als wilden
WOENSDAG 2 MAART 1955
(Van onze parlementaire redacteur)
De omzetbelasting in de kleinhandel is afgeschaft en daarentegen bij de fabrikanten
en de groothandel verhoogd van 4 tot 5 percent. De kleinhandel betaalt daardoor een
hogere inkoopsprijs. Wanneer dan de winkelier hetzelfde winstpercentage als altijd
berekent, leidt dat tot prijsverhoging. Minister Zijlstra koestert daarom het plan de
winstmarges van de handel te bevriezen op het peil van September 1954, verminderd
met de vervallen omzetbelasting bij de kleinhandel. Bij de behandeling van de be
groting van Economische Zaken in de Eerste Kamer maakten gisteren prof. Mole
naar (V.V.D.), mr. Regout (K.V.P.) en prof. Heil erna (A.R.) tegen die
plannen ernstig bezwaar. Alleen de heer Oosterhuis (P.v.d.A.) juichte de voor
genomen maatregelen toe.
Bemoeiingen rrïtet prijzen in gevallen van
misbruiken kon bij prof. Molenaar wel ge
nade vinden, maar voor 'n ingrijpen over de
gehele linie voelde hij niets. Critiek had hij
op de regeling der spoorwegtarieven van
öe Kolen- en Staalgemeenschap. Op voor
stel van Frankrijk heeft de Hoge Autori
teit op 20 Januari 1954 besloten tot een ge
leidelijke verlaging van de spoorwegtarie
ven binnen het gebied van de Kolen- en
Staalgemeenschap, waardoor de concur-
rentie-positie van Frankrijk ten opzichte
van Duitsland sterker is geworden. Voor
ieder land is. een algemeen spoorwegtarief
vastgesteld als optelsom van de verschillen
de tarieven. Met ingang van Mei mag het
algemeen tarief met een derde worden ver
laagd en volgend jaar nog eens met een
deel, waardoor het algemeen tarief onge
veer wordt gehalveerd. Bovendien wordt
het tarief lager naarmate de afstand voor
het vervoer groter is. Hetzelfde geldt ook
voor het vervoer van erts en staal. Maar
Frankrijk profiteert vooral van een goed
koper kolenvervoer uit het Ruhrgebied.
Prof. Molenaar noemde dit een overhaast
besluit. Zullen de tariefsverlagingen voor
de spoorwegen nu ook leiden tot verlaging
van de kolenprijs? Nederland brengt offers
ten voordele van slechts één land. Prof.
Molenaar wilde niet dat Nederland aldus
de rol van Lamme Goedzak zal vervullen.
In Nederland worden de spoorwegen als
een zelfstandig bedrijf beschouwd; bij het
beheer worden de beginselen van een par
ticuliere onderneming toegepast, hetgeen
echter elders niet het geval is. Harmoni
sering van onze vervoerspolitiek met die
van de andere K.S.G.-landen kan volgens
prof. Molenaar ernstige gevolgen hebben.
Mr. Regout (KVP) sprak over het in
de tegenwoordige hoogconjunctuur gelegen
gevaar van de prijsontwikkeling. Monetair
doet zich geen inflatieverschijnsel voor,
maar het is de vraag of op het ogenblik bij
de bestedingsdrang de productie niet in het
gedrang is. Beperking van binnenlandse
besteding achtte hij wel gewenst, anders
dus dan de minister van Economische
Zaken. Het bouwen van meer woningen
met minder mensen was een ander door
mr. Regout geuit verlangen. Gematigdheid
met prijsbeheersing was het door deze
senator aanbevolen recept.
Hij hoopte dat 's ministers verzoek inzake
de prijzen wijze zelfbeheersing in acht te
nemen, niet vergeefs zal zijn.
Prof. Hellema (A.R.) zei over de
voorgenomen beperking der winstmarges
dat slechts enkele groepen hun winstmarges
op onjuiste wijze hebben verhoogd. In tal
van gevallen is het onmogelijk de gestegen
kosten uit de oude winstmarge te bekos
tigen. Begrijpelijk is, dat het prijsverloop
de regering met zorg vervult, maar dit mag
niet tot zulk een verstrekkende maatregel
leiden.
De heer O os ter hu is (P. v. d. A.)
betoogde dat in tien jaar onze herstel
economie in een welvaartseconomie is
overgegaan. Nu de druk der oorlogsgevol
gen is verdwenen worden de tegenstellin
gen weer sterker. Gevoelens van ont
goocheling beheersen de vakbeweging ten
aanzien van de economische politiek, die
de regering nu blijkt te willen volgen.
Er is geen spi'ake van prijsinflatie, maar
van bestedings-inflatie, zo betoogde de
heer Oosterhuis, zodat men de oorzaak van
dc inflatie-spiraal niet in de loonstijging
moet zien.
Het actieve conjunctuurbeleid van de
minister begint wanneer de depressie zich
aankondigt, maar dat is te laat, dat be
tekent „de bus missen."
Volgens de heer Oosterhuis is er in de
hausse wel degelijk wat te doen, maar de
belastingverlaging past niet in deze periode
van de conjunctuur. Men moet in de hausse
de wapenen smeden voor de omslag en over
dat onderdeel van het te voeren conjunc
tuurbeleid zwijgt de minister, wiens beleid
in dit opzicht al te passief is.
De heer Oosterhuis liet duidelijk uit
komen, dat zijn fractie zich haar houding
met betrekking tot de komende voorstellen
inzake belastingverlaging ten volle voor
behoudt. Deze belastingverlaging zal, zo
zei hij, de inflatoire spanning vergroten en
de inkomsleriverschillen doen toenemen.
Met een aantal bouwvakarbeiders zijn
president en mevrouw Eisenhower onlangs
naar hun buitenhuis in Gettysburg gereden
om precies te zeggen hoe zij het wilden
laten opknappen. Men ziet hier president
Eisenhower aan de schilder zijn aanwij
zingen geven. Over de kleur van de schuur
konden zij het niet eens worden. Tenslotte
na een uur discussiëren hakte mevrouw
Eisenhower de knoop door: de schuur
wordt pastelgroen
Op 8 Maart hoopt de bekende Amster
damse schilder Georg Rueter zijn tachtig
ste verjaardag te vieren.
Wilhelm Christian Georg Rueter werd te
Haarlem geboren. Hij volgde aanvankelijk
gedurende drie jaren de Rijks-Normaal
school voor Tekenonderwijzers te Amster
dam en was daarna leerling van de Rijks
academie van Beeldende Kunsten aldaar.
Zich vooral specialiserend in het schilde
ren van portretten wist hij zich als zodanig
grote naam te verwerven. Tal van vooraan
staande persoonlijkheden, hoogleraren en
personen uit wetenschappelijke kringen zijn
door hem in de loop der jaren vereeuwigd.
Daarnaast wist Rueter zich naam te ver
werven door zijn uiterst subtiele en harmo
nieuze bloemstukken."
Op de tentoonstellingen der maatschappij
„Arti et Amicitiae" en op die van andere
verenigingen heeft men sinds jaren zijn
schilderijen kunnen bewonderen. Zijn
werk werd bekroond met de bronzen mé
daille op de stedelijke tentoonstelling te
Amsterdam in 1912. In 1923 werd hem de
gouden médaille van H. M. de Koningin
toegekend. Ook op decoratief gebied is
Georg Rueter werkzaam geweest. De ra
men in de Nieuwe Kerk te Delft en in de
Pieterskerk te Leiden leggen bewijs af van
zijn capaciteiten op dit gebied.
Op 8 Maart zal er. in de sociëteitszalen
van de maatschappij „Arti et Amicitiae"
aan het Rokin te Amsterdam een receptie
plaats vinden, waar voor belangstellenden
gelegenheid zal zijn tussen vier uur en half
zes de jubilaris gelukwensen te komen aan
bieden.
Rapport Hawoma-Commissie
De door de gemeenteraad van Den Haag
ingestelde commissie van onderzoek voor
de Haagse Woningbouw Maatschappij
(Hawoma), die inmiddels is geliquideerd, is
tot de conclusie gekomen dat het beleid
van directeur en commissarissen een aantal
tekortkomingen vertoonde. Over het finan
ciële beleid, in algemene zin, werd ongun
stig geoordeeld, evenals over de verhouding
tussen gemeente en N.V. Hawoma. Aan de
commissie is geen enkel feit ter kennis ge
komen, waardoor de integriteit wordt aan
getast van de personen, die in de N.V.
Hawoma met de leiding en het toezicht
waren belast.
De commissie, bestaande uit prof. mr. P.
J. Oud, buitengewoon hoogleraar aan de
Nederlandse Economische Hogeschool te
Rotterdam (voorzitter) en ir. E. H. Kraay-
vanger, lid van de Eerste Kamer, en prof.
mr. J. Simons, buitengewoon hoogleraar
aan de Economische Hogeschool te Rotter
dam (leden) en dr. S. O. van Poelje, admi
nistrateur bij de Vereniging van Neder
landse Gemeenten (secretaris) werd door
de raad destijds uitgenodigd tot instelling
van een onderzoek in de meest ruime zin
naar het beleid van de raad van commis
sarissen, van de raad van toezicht en van
de voormalige directeur van de N.V.
Hawoma. Het onderzoek omvatte zowel het
financiële als het bouwtechnische beleid,
alsmede andere beleidsvragen met betrek
king tot de interne gang van zaken bij de
N.V. De conclusies van de commissie zijn
in een tiental punten samengevat.
ADVERTENTIE
Precies in de roos. Dank zij het
volledige mengen der lichte en
zware tabakken! Die menging
maakt Niemeijer's SHOT
extra geurig, lekker en pittig
en toch zacht om te
roken.
„Voor onze stad komt het dempen van grachten als oplossing van het verkeers-
vraagstuk. wegens de ontoelaatbare aantasting van het stadsschoon van de grachten,
niet in aanmerking, omdat hierdoor geen blijvende oplossing voor de verkeerspro
blemen zou worden verkregen", aldus een zin uit de thans verschenen uitvoerige
nota van B. en W. te Amsterdam over de binnenstad. In deze nota aan de gemeente
raad stellen B. en W. een 12-tal voorzieningen voor, die de hoofdstad op den duur
zullen moeten bevrijden van het verkeersprobleem. Daarbij wordt medegedeeld, dat
met bekwame spoed de aanleg van een ondergrondse spoorweg in Amsterdam in
studie zal worden genomen. Het ligt in de bedoeling bepaalde tramlijnen door bus
lijnen te vervangen. Dit betekent echter niet, dat de tram geheel zal kunnen worden
gemist, aldus de nota. Bovendien geeft de nota een 7-tal „eerste maatregelen" aan,
die binnen korte tijd dienen te worden verwezenlijkt. B. en W. staat in dit verband
een tijdvak van vijf jaren voor ogen. Een van deze eerste maatregelen houdt het
voorstel in omtrent beperking van de parkeertijd en de stichting van een of meer
parkeergarages. Een andere het plan tot een voorstel de bodediensten, die tot dusverre
dagelijks de Spuistraat blokkeren in een nieuwe (tijdelijke) omgeving van de Nieuwe
Vaart te plaatsen.
voor zal uiteraard de grachtengordel moe
ten worden doorbroken. Voorts zal als
radiaalweg een verbinding moeten worden
gelegd tussen de Burgemeester Roëllstraat
in de Slotermeer naar de Jan van Galen
straat en de Rozengracht. De verbetering
van de radiaal Weesperstraat is uitgewerkt
in fret wederopbouwplan en kan betrekke
lijk spoedig ter hand worden genomen. Dit
laatste geldt eveneens voor de verbinding
tussen het Museumplein en het Wetering
plantsoen.
Als laatste verkeersslagader, die door de
cirkelvormige binnenstad naar het centrum
zal leiden, zal de Utrechtsestraat, naar het
oordeel van B. en W. op den duur moeten
worden verbreed.
ADVERTENTIE
N. VAN BMEH»»
fEL. 10070
WOENSDAG 2 MAART
Concertgebouw: Lezing over kleurenfoto
grafie door Walther Benser, 8 uur. Minerva-
theater: Hoofdstad-Operette met „Sag' beim
Abschied leise Servus", 8-.15 uur. Gebouw
H.K.B., Tempeliersstraat: Filmavond voor
emigranten, 8 uur. Studio: „Romeo en Ju
lia", 14 jaar, 7 en 9.15 uur: Luxor: „De
woestijn leeft", alle leeft., 7 en 9.15 uur.
Rembrandt: „08/15", 18 jaar, 7 en 9.15 uur.
Frans Hals: „Een vrouw zonder geweten",
18 jaar, 7 en 9.15 uur. Palace: „De slavinnen
van Bagdad", 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Roxy:
„De lifter", 18 jaar, 8 uur. Lido: „De droom-
fontein van Rome", alle leeft., 7 en 9.15 uur.
DONDERDAG 3 MAART
Zuiderkapel: J. A. Bruijn, 8 uur. Stads
schouwburg: „Hedda Gabler", 8 u. Minerva-
thaeter: „Le Menteur", Théatre Hébertot. 8
uur. Studio: „Romeo en Julia", 14 jaar, 2.15,
7 en 9.15 uur. Luxor: „De woestijn leeft",
alle leeft., 2. 7 en 9.15 uur. Rembrandt:
„08/15", 18 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Frans
Hals: „Een vrouw zonder geweten", 18 jaar,
2.30. 7 en 9.15 uur. Palace: „De slavinnen van
Bagdad", 18 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Roxy:
„De lifter", 18 jaar, 2.30 en 8 uur. Lido: „De
droomfontein van Rome", alle leeft., 2, 4.15,
7 en 9.15 uur.
DJAKARTA (PIA) De Indonesische
officier van Justitie mr. Sunarjo heeft in
antwoord op een vraag, of hij ervan over
tuigd is dat geen getuigen in de zaken
tegen Schmidt en Jungschlager zijn mis
handeld, verklaard, dat er verschil moet
worden gemaakt tussen mishandeling en
mishandelingen. „Wanneer iemand tracht
verklaringen aan de politie te onthouden
en na enkele klappen de waarheid wil ver
tellen, dan hebben die klappen ter aan
sporing weinig te betekenen wanneer blijkt
dat zijn verklaringen op waarheid berus
ten. In een dergelijk geval kan moeilijk
van mishandeling worden gesproken", al
dus mr. Sunarjo volgens het „Nieuwsblad
voor Indonesië".
Mr. Sunarjo antwoordde op vragen, die
hem waren gesteld naar aanleiding van
het door professor Van Bemmelen en me
vrouw professor Hazewinkel-Suringa ge
publiceerde protest tegen mishandeling
van Nederlandse arrestanten in Indonesië.
Over de brieven van de Nederlandse
arrestanten over ondergane mishandelin
gen, waardoor de politie bezwarende ver
klaringen tegen Schmidt en Jungschlager
zou trachten te verkrijgen en die beide
hoogleraren hebben gepubliceerd, zeide
mr. Sunarjo, dat hierop reeds een afdoend
antwoord is gegeven door hel ministerie
van Buitenlandse Zaken. Wat de getu'igen
in hun briefjes hebben geschreven, is ech
ter van weinig belang. Het papier is ge
duldig en men kan daarop alles schrijven.
Wanneer een getuige ter rechtszitting ech
ter verklaart dat zijn verklaringen tegen
over de politie tijdens het vooronderzoek
afgelegd, niet juist zijn, omdat zij onder
dwang zijn afgelegd eventueel na mis
handeling kan de rechter aan de Offi
cier van Justitie een nieuw onderzoek ge
lasten. Mr. Sunarjo bevestigde, dat de in-
Tweehonderd toneelspelers, letterkundi
gen, beeldhouwers, schrijvers, architecten,
artsen en verpleegsters hebben hun hand
tekening gezet op een request voor een al
gemeen verbod van het experimenteren
met en het gebruiken van atoomwapens,
dat Dinsdagmiddag door de arts K. May
uit Amsterdam aan de voorzitter van de
Eerste Kamer, mr. A. Jonkman, is over
handigd.
Bij de handtekeningen zijn er van ver
scheidene bekende figuren. De heer May
legde er de nadruk op, dat hij met de on
dertekenaars van het request zich met dit
adres wenst te distanciëren van iedere po
litieke richting, die men er aan zou willen
toeschrijven.
„De voorbereiding van een atoomoorlog
betekent het begin van het einde", zo
schrijven zij, de volksvertegenwoordiging
dringend verzoekend de regering te over
tuigen van de noodzakelijkheid deze kwes
tie „die er een is van leven of dood" bij de
UNO aan de orde te stellen.
specteur van politie Enduh met het onder
zoek in Bandung is belast.
Over de in het protest geuite beschuldi
ging, dat men door bepaalde handelingen
zou trachten mr. Bouman als verdediger
weg te werken, zeide mr. Sunarjo: dat is
zeker niet waar. Wij van het parket wil
len niets anders dan de waarheid vinden.
Wij hebben nooit getracht, met of zonder
hulp van de politie, mr. Bouman als ver
dediger weg te werken."
(Op 21 October 1954 heeft het Indone
sische ministerie van Buitenlandse Zaken
in antwoord op een Nederlandse protest
nota de beschuldigingen, dat de Indonesi
sche politie gearresteerde Nederlanders
heeft mishandeld om hen er toe te bren
gen verklaringen in hun nadeel af te leg
gen, categorisch van de hand gewezen.
A.N.P.)
Onder beschermheerschap van de Franse
ambassadeur, de heer Jean Paul Garnier,
is te Den Haag de landelijke stichting
„Les amis du film frangais aux Pays Bas"
haar activiteiten begonnen.
Het doel van deze organisatie, waarbij
ook de Alliance Frangaise en het genoot
schap Nederland-Frankrijk zijn betrokken,
is om propaganda te maken voor de goede
Franse film, speciaal die, welke om com
merciële redenen of anderszins niet in ons
land werden geïmporteerd en die repre
sentatief zijn voor Frankrijk.
Op Woensdag 9 Maart organiseert „Les
amis du film frangaise" in de Kurzaal de
eerste voorstelling, waarvoor vele leden
van het corps diplomatique zijn uitgeno
digd. De bekende scenarioschrijver, acteur,
regisseur en producent Abel Gance zal
deze voorstelling inleiden, waarna de ver
toning volgt van gedeelten uit zijn films.
Reeds heeft de stichting afdelingen te
Amsterdam en Rotterdam. Te Parijs is een
vaste vertegenwoordigster.
Koningin Juliana heeft Dinsdagavond in
de Koninklijke Schouwburg te 's-Graven-
hage de opvoering bijgewoond van het
stuk „Hedda Gabler" van Ibsen door een
groep Engelse tonelisten. In de pauze heeft
de Koningin zich onderhouden met Peggy
Ashcroft, vertolkster van de titelrol.
Op het Zondagmiddagconcert van 6
Maart in het Stedelijk Museum te Amster
dam zingt de bariton Rom Kalma „Cham
ber Music" op teksten van James Joyce van
Rudolf Mengelberg en liederen van Hugo
Wolf. De fluitist Frans Vester en de pianis
te Miep van Luin brengen werken van Wil
helm Friedemann, Bach, Louis Durey en
Nico Schuyt ten gehore. Johan van de Boo-
gert speelt pianowerken van Jeanne Beyer-
manWalraven en Turina.
Verkeeraantrekkende bedrijven, die niet
strikt noodzakelijk in of bij de binnenstad
gevestigd behoeven te zijn, zal de gelegen
heid moeten worden gegeven zich naar de
periferie te verplaatsen.
Ter ontlasting van het drukke verkeer op
en nabij het Stationsplein is het voorts
wenselijk, dat ook van het Amstelstation in
sterkere mate dan thans het geval is door
de treinreizigers wordt gebruik gemaakt.
Voorstellen daartoe hebben B. en W. de
Nederlandsche Spoorwegen reeds gedaan.
In de binnenstad is het fietsverkeer van
zeer grote omvang in het bijzonder op de
spitstijden. Naarmate de stad zich verder
uitbreidt zal enerzijds een groter gebruik
van de openbare vervoermiddelen ont
staan en anderzijds het gebruik van
bromfietsen toenemen. Onder de eerste
maatregelen, in de nota vermeld, wordt
voorgesteld het rijwielverkeer in de nauwe
Leidsestraat op spitsuren te beperken, B.
en W. zijn voornemens het rijwielverkeer
langs andere wegen te bevorderen. Op deze
wijze zou volgens B. en W. een verbreding
van de Leidsestraat, „die als een van de
meest aantrekkelijke winkelstraten van
Amsterdam geldt", voorshands achterwege
kunnen blijven.
In Westelijke richting zullen enige radi
cale verkeersdoorbraken van het plan uit
1931 tot stand moeten worden gebracht,
aldus de nota. De groei van de nieuwe
tuinsteden in Amsterdam-West maakt het
aanleggen van toegangswegen vandaar naar
de binnenstad actueel. Het meest urgent is
een toegang van de Elandsgracht naar het
Spui of naar de N.Z. Voorburgwal. Hier-
AD VRTEN TIE
voorkomt en geneest
Geen snoepje, maar'I helpt
20 tabletten 75 ft.
De *in de loop der tijden aan het Munt
plein aangebrachte verbeteringen zijn vol
gens de nota niet voldoende om het in de
toekomst te verivachten verkeer op dit
knooppunt te verwerken. Het zal nodig
zijn het plein aan de Oostzijde te verrui
men. Door de aanleg iwn een voetgangers
tunnel zal voor de voetgangers een betere
pasasge worden verkregen en het rijver-
keer worden gediend.
De brug tegenover het Victoriahötel voor
het Centraal Station zal moeien worden
verbreed, evenals de Kamperbrug, die uit
komt op het Oostelijk deel van het Sta
tionsplein, zodat éénrichtingsverkeer op de
gehele ring voor het station mogelijk
wordt. Behalve de toegangstunnel naar de
hal van het station voor voetgangers zal
bij de Westelijke uitgang voor de reizigers,
die het station verlaten, eveneens een tun
nel moeten worden aangelegd.
Prins Bernhard in klankbeeld
over de hongerwinter
Aan het klankbeeld over de hongerwin
ter, dat Hilversum I vanavond uitzendt
onder de titel „En zwart leek de dag van
morgenheeft ook Prins Bernhard
medewerking willen verlenen. Voorts wer
ken o.a. mede de Amerikaanse brigade
generaal Harold Q. Huglin, die het gezag
voerde over de Amerikaanse toestellen,
welke in 1945 voedsel boven Nederland
uitwierpen en „De Rotterdammer", wiens
stem men zich zal herinneren van Radio
Oranje en Radio Herrijzend Nederland.
Gabri de Wagt voert de regie van dit
door Rob Uschi geschreven klankbeeld.
Een lawine veroorzaakte een ware ravage bij het Noord-Italiaanse dorpje Cardano
op de Brenner-spoorweg. Een goederentrein, die op de grote rotsblokken inreed,
ontspoorde. Drie wagons vielen op de lager gelegen autoweg, de locomotief en een
aantal andere wagens liepen uit de rails en toerden zwaar beschadigd. Twee en
twintig uur was het spoorwegverkeer gestremd.
In de raadsvergadering van Culemborg
heeft burgemeester H. A. J. M. van Ko-
ningsbruggen gesproken over die officiële
ontvangsten door gemeentebesturen die
door de minister van Binnenlandse Zaken
minder passend worden geacht.
Burgemeester Van Koningsbruggen was
van mening, dat in de ontvangst van St.
Nicolaas niets kwaads schuilt.
„Het zou jammer zijn, aldus de burge
meester, wanneer het gemeentebestuur
Sint Nicolaas niet meer officieel zou kun
nen ontvangen. Want dat is de enige moge
lijkheid dat ook burgemeesters eens als
kinderen kunnen doen."
Binnenkort is de benoeming tot hoog
leraar aan de universiteit van Groningen te
verwachten van mr. K. Wiersma, thans
secretaris van het college van curatoren
der Leidse universiteit. Hij zou dan prof.
dr. A. van Oven opvolgen, die in Groningen
rechtswetenschap doceerde in de economi
sche faculteit en die onlangs tot hoogleraar
in het burgerlijk recht te Leiden werd be
noemd.
Mr. Wiersma werd op 28 Februari 1916
te Hengelo geboren en volgde middelbaar
onderwijs aan het Kennemer Lyceum te
Bloemendaal.
Van de Kamer van Koophandel en Fa
brieken voor Zaanland verneemt het dag
blad „Kennemerland" dat een antwoord is
ontvangen van de minister van Verkeer en
Waterstaat op een brief van de Kamers
van Koophandel voor Hollands Noorder
kwartier te Alkmaar en voor Zaanland te
Zaandam betreffende de oeververbindingen
Noordzeekanaal. In zrjn antwoord deelt de
minister o.a. mede, dat nadat het efect van
de noodverbinding over de sluizen te IJmui-
den bekend zal zijn, zal worden nagegaan
of een andere verdeling van de beschikbare
ponten over de veren te Velsen en te Zaan
dam in het algemeen verkeersbelang wel
licht aanbeveling verdient.
De vooraanstaande Engelse geleerde
prof. dr. Kathleen Lonsdale, F.R.S., die
onlangs een reis gemaakt heeft door India,
Australië, Nieuw Zeeland, Japan en Cana
da, zal deze week een bezoek aan Neder
land brengen. Zij zal in verschillende uni
versiteitssteden voor studenten in de wis-
en natuurkunde, en in Den Haag en Am
sterdam ook voor een breder publiek spre
ken.
Zaterdagavond spreekt zij in de grote
aula van het Koninklijk Instituut voor de
Tropen in Amsterdam over het onderwerp:
„Wetenschap, godsdienst en politiek". Alle
belangstellenden zijn welkom op deze bij
eenkomst, die onder auspiciën staat van
het Genootschap der Vrienden (Quakers),
„Kerk en Vrede", de Algemene Nederland
se Vredesactie, (de A.N.V.A.), de Doops
gezinde Vredesgroep, de Mennonite Central
Committee, de Vredesbeweging „De Derde
Weg'' en de Bibliotheek- en Documentatie
dienst (de B.E.D.A.). Haar toespraak zal
in het Nederlands worden vertaald.
Dr. Lonsdale is bekend door haar werk
als hoogleraar in de scheikunde en hoofd
van de afdeling kristallografie van de Uni
versiteit van Londen en door haar boeken
en andere publicaties op dit gebied. Haar
andere activiteiten hebben ook buiten we
tenschappelijke vakkringen de aandacht
getrokken. In 1943 bracht zij, als gevolg
van haar afwijzing van zelfs plaatsvervan
gende militaire dienst, een maand door in
de Holloway-gevangenis. In 1951 maakte
zij deel uit van een groep Engelse Qua
kers, die Rusland bezochten.
De laatste jaren heeft professor Lonsdale
met zorg haar aandacht gericht op de mo
rele aspecten van de huidige wetenschap
pelijke ontwikkeling. Zij heeft haar ver
ontrusting tot uitdrukking gebracht in pu
blicaties als: „Atoomenergie en de morele
aspecten', „Christelijk pacifisme en de
waterstofbom" en dergelijke.
De volgende aanhaling uit „Atomic
Energy and Moral Issues" typeert haar
opvatting over de verantwoordelijkheid
van de wetenschapsbeoefenaar ten opzichte
van de huidige politieke problemen:
„Wanneer ons beroep het vereist en het
moeilijk is een andersoortige betrekking te
vinden, wanneer het spook van „defensie-
doeleinden" het voorschrijft en de open
bare mening de noodzaak ervan schijnt te
hebben geaccepteerd, is het zo eenvoudig
een houding van onderwerping te zien als
een uiting van democratische zin: toe te
staan dat openbare discussie onderdrukt
wordt door geheimhouding, volgzame effi
ciency verstandelijk te verheffen tot de
hoogste wetenschappelijke deugd en dan
op te houden met denken over persoonlijke,
morele verantwoordelijkheid in sociale,
economische en politieke kwesties. Maar
zulk een houding opent de poorten der
macht voor fascistische en andere totali
taire dictatoren. Niet alleen beoefenaren
van de natuurwetenschappen, maar alle
burgers moeten op hun hoede zijn voor dat
gevaar. Democratie betekent niet regering
van de meerderheid. Democratie is regeren
door middel van discussie. U en ik nemen
als burgers aan die discussie deel; het is
onze plicht dat te doen en onze opvattin
gen naar voren te brengen. Het is even
eens onze plicht alle consequenties van ons
eigen werk en van onze nationale politiek
te overwegen en tot een persoonlijke be
slissing te komen aangaande de morele
aspecten ervan. Dan moeten we op grond
van die beslissing handelen, zo nodig ook
alleen."
Vier Japanse soldaten slechts gekleed in
lendeschorten en de vingers en tenen met
zich voerend van negen gestorven strijd
makkers hebben zich tien jaar na het einde
van de tweede wereldoorlog aan de Neder
landse autoriteiten in Hollandia overgege
ven. Zij hadden zich sedert 1944 in de
wildernis verborgen in het Koija-district
op Nederlands Nieuw Guinea. Zij hadden
de schuilplaats bereikt na een gevaarlijke
tocht door moerassen en over bergketens
en door de verraderlijke Bewani-rivier
over te zwemmen.
In 1946 waren er nog slechts vier van de
oorspronkelijke groep over, allen vlieg
tuig-mecaniciens. Het waren een sergeant
en drie soldaten. Vandaag zijn ze veilig
en wel scheep gegaan naar Japan met het
schip Taisei Maroe. De mannen zeiden dat
ze geleefd hadden op taro, knollen en tar
we die ze zelf op lapjes grond teelden. Ze
hadden geruchten gehoord over de atoom
ontploffingen. Later waren ze er van over
tuigd geraakt dat Japan vrijwel vernietigd
zou zijn. Vorige maand zijn ze op weg ge
gaan om de 50 kilometer af te leggen die
hen van Hollandia scheidden.
