-r
IN DE WERELDPOLITIEK
Een nieuwe kolonisaties-vorm
Bezwaren Westelijke randweg langs
spoorlijn worden breed uitgemeten
Apothekers zijn te Haarlem bijeen
voor de honderdste jaarvergadering
Agenda voor
Haarlem
Vijftig jaar geleden
Ministers antwoorden Kamerlid
Ford geeft garantieloon
in perioden van slapte
Onze PLASTO WAVE
Provinciale landdag
„Steun Wettig gezag"
De spellingskwestie
in België
Hoe is het ontstaan?
DINSDAG 7 JUNI 1955
'3
Onderzoek naar verhouding tussen schade aan bos
bij Vogelenzang en voordelen nieuw tracé
ml I
3 te -> &1|
af Hf ill
itJI IMISIM'
Staking na inwilliging van een
deel der eisen opgeheven
SALON HOFFMANN
Bloemen verzonden aan op
zwarte lijst staande firma
Keuringsveearts door
rechtbank vrijgesproken
Dit woord: LEEMTE
Dodelijk verkeersongeval
Bliksem verlotingen
waren groot succes
Onschatbare schade aan
Santpoortse opgravingen
Prijzenswaardige snelheid
van politie
Uit Haarlems Dagblad
van Woensdag 7 Juni 1905
jy
Wanneer men met de voldoening, die inhaerent is aan een begrip voor nieu
we verhoudingen op de wereld, vaststelt dat een einde is gekomen aan het
koloniale tijdperk, begaat men eigenlijk een fout der generalisering. Er
is immers, strikt genomen, geen einde gekomen aan het uitzwerven van
pioniers uit hoog-ontwikkelde en dichtbevolkte gebieden naar andere
werelddelen en zich op lagere trap van technische, industriële en com
merciële evolutie bevindende landen en er is zelfs geen einde te verwach
ten aan het infiltreren van intellectueel leiderschap uit de landen met een
hoog ontwikkelingsniveau naar de gebieden waar primitieve toestanden het
produceren van inheems leiderschap verhinderen, zolang niet overal
ter wereld dit ontwikkelingsniveau het algemene peil heeft bereikt.»
Afll
M ÏS
In Bavaye.en dorpje bij de Franse plaats Maubeuge, dat in 1940 vrijwel geheel werd
vernield door bombardementenhebben archaeologen de overblijfselen aan het licht
gebracht van een forum van 100 bij 225 meter, een tempel, een geplaveid, plein en
diverse andere bouwwerken uit de gallo-Romeinse periode. De gevonden ruines
tonen aan, dat Bavay de hoofdstad was van Noordelijk Gallië, dat door de legioenen
van Julius Caesar werd veroverd. Er kwamen in ffie tijd zeven bestrate Romeinse
wegen in Bavay samen.
Op vragen van het Tweede Kamerlid de
lieer Van der Goes van Naters (Partij van
de Arbeid) over de tracé van de voorge
nomen Noord-Zuidverbinding ten Westen
van Haarlem hebben de minister van
Verkeer en Waterstaat en de minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen het
volgende geantwoord:
Naar aanleiding van het onderzoek van
het provinciaal bestuur van Noordholland
om een subsidie voor de ten Westen langs
Haarlem geprojecteerde weg no. 43 van het
provinciaal wegenplan heeft een technisch
overleg over het tracé van die weg plaats
gehad, waarbij ook over een bij de buiten
plaats Vogelenzang ongeveer langs de
duinvoet gelegen tracé is gesproken. Later
is door Gedeputeerde Staten medegedeeld,
dat hunnerzijds reeds voorgenomen was op
het ontwerp-strèekplan voor Zuid-Kenne-
merland een tracé langs de spoorlijn op te
nemen. Dit ontwerp-streekplan is nog niet
gepubliceerd of aan de gemeentebesturen
en andere openbare instanties ter beoor
deling gezonden. Ook al zou het streekplan
reeds in een verder stadium zijn of zelfs
zijn vastgesteld en door de Kroon goedge
keurd, dan zou, ook naar de mening van
Gedeputeerde Staten van Noordholland,
dit niet in de weg staan van een studie be
treffende wijziging van dat tracé. Naar
aanleiding van de opmerking, dat het tracé
langs de spoorlijn, zo weinig mogelijk
openbare en andere belangen zal schaden,
wordt de aandacht er op gevestigd, dat de
aanlegkosten volgens dit tracé plus minus
vier millioen hoger geraamd zijn dan vol
gens het tracé langs de duinvoet, terwijl
het eerstgenoemde tracé uit het oogpunt
van verkeersverbindingen minder goed ge
oordeeld wordt.
De minister van Verkeer en Waterstaat
pleegt met Gedeputeerde Staten van
Noordholland overleg omtrent de vraag
stukken ten aanzien van de in de vragen
bedoelde weg van het provinciaal wegen
plan. Hij meent zich niet te moeten ver
zetten, op gronden als er hier in het spel
zijn, tegen de aanleg van een op een pro
vinciaal wegenplan staande en derhalve
onder de verantwoordelijkheid van een
provinciaal bestuur vallende weg. Indien
voor een dergelijke weg evenwel subsidie
van het rijk gevraagd wordt, acht hij het
zeker toelaatbaar, dat hij zich een eigen
oordeel vormt over het betrokken wegont-
v/erp.
Het is de ministers bekend, dat door het
tracé langs de duinvoet bij Vogelenzang
DETROIT (United Press) De directie
van de Fordfabrieken en vertegenwoordi
gers van de in het C.I.O. georganiseerde
stakende personeelsleden z\jn het eens ge
worden over een nieuw drie jaar lopend
contract krachtens hetwelk de werknemrs
een loonsverhoging van twintig (dollar)-
cent per uur en een garantieloon t\jdens
periodieke slapte krpgen.
Walter Reuther, de voorzitter van de
United Auto Workers, noemde het accoord
het beste resultaat dat de bond in twintig
jaar onderhandelen met de automobielindu
strie heeft bereikt. Het nieuwe contract is
niet algemene stemmen aanvaard door de
onderhandelingscommissie van de bond. De
staking in vele van de 83 fordfabrieken in
het gehele land zal vermoedelijk meteen
eindigen.
Men verwacht dat Reuther vandaag nog
de directie van General Motors zal verzoe
ken een soortgelijk contract te sluiten. Het
huidige contract van General Motors voor
325 werknemers loopt heden af. Onder de
nieuwe regeling met Ford vallen 140.500
uurloonwerkers. De nieuwe regeling kwam
twaalf uur na het uitbreken van de staking
bij Ford tot stand.
Tijdens perioden van slapte zullen de
Fordfabrieken de mensen voor wie zij geen
werk hebben 26 weken lang 65 percent van
hun normale loon geven zodra het daarvoor
bestemde fonds van 55 millioen dollar voor
39 percent beschikbaar is. Tot het zover is
zullen zij vier weken lang een garantieloon
van 65 percent krijgen en vervolgens 22
weken lang een garantieloon van zestig
percent. Het nieuwe contract voorziet ook
in een jaarlijkse uurloonverhoging van zes
(dollar) cent. De oude jaarlijkse uurloon
verhoging was vijf (dollar) cent. Ook de
pensioenregelingen zijn verbeterd.
ADVERTENTIE
is de ideale Permanent Wave
voor het moderne kapsel.
Buitengewoon houdbaar
Middenweg 126 - Haarlem
Telefoon 22202
DINSDAG 7 JÏJNI
Stadsschouwburg: Eindexamen Toneel
school, 8 uur. Frans Hals: ..Liefdesroes", 18
jaar, 8 uur. Luxor: „Ontvoerd uit Singapore",
13 jaar, 7 en 9.15 uur. Minerva: „De goede
aarde", 14 jaar, 8.15 uur. Palace: „Heidd en
Peter", all leeft., 7 en 9.15 uur. Lido: „De
wereld veroordeelde haar", 18 jaar, 7 en 9.15
uur. Studio: „Vermist", alle leeft., 6.45 en 9.15
uur. Roxy: „Onteerd", 18 jaar, 8 uur. Rem
brandt: ..There's no businiss like showbusi
ness", alle leeft., 7 en 9.15 uur.
WOENSDAG 8 JUNI
Frans Hals: „Liefdesroes", 18 jaar,, 2.30, 7
en 9,15 uur. Luxor: „Ontvoerd uit Singa
pore", 18 jaar, 2, 7 en 9.15 uur. Minerva: „All
about Eve", 18 j„ 8.15 uur. Palace: „Heidi
en Peter", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur
Lido: „De wereld veroordeelde haar", 18
jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Studio: „Vermist",
alle leeft., 2, 6.45 n 9.15 uur. Roxy: „Een
mooi portret", a. leeft., 2.30 uur. „Onteerd".
13 jaar, 8 uur. Rembrandt: „There's no
business like showbusiness", alle leeft., 2,
4.15, 7 en 9.15 uur.
het bij dit buiten behorende loofbos wordt
doorsneden, waardoor schade aan dit in
derdaad zeer waardevolle landgoed zou
worden toegebracht. Omtrent de vraag hoe
zwaar deze schade moet worden aange
slagen in verhouding tot mogelijke voor
delen van het tracé zullen zij zich volgens
de daarvoor ingestelde werkwijze doen
voorlichten.
Economische rechter
Een firmant van een Aalsmeerse bloe-
menkwekerij had zich Maandag voor de
Economische politierechter te Haarlem te
verantwoorden, verdacht van overtreding
van artikel 2 van het monopolie-besluit
voedselvoorziening. In de eerste helft van
het vorig jaar zou hij bloemen vérzonden
hebben voor een bedrag van ruim drie
millioen Franse francs of 35.000 aan een
Parijse importeur, zij het dan aan een tus
senpersoon, hetgeen niet toegestaan was,
omdat de importeur op de zwarte lijst
stond.
Erkende Nederlandse exporteurs kunnen
vrij gemakkelijk aan uitvoermachtigingen
komen zonder zich rechtstreeks tot het Be
drijfschap voor sierteeltproducten te wen
den. Zij dienen een afschrift van de factuur
op een Aalsmeers bureau in en ontvangen
dan de toesteming. Staat een buitenlands
bedrijf op de zwarte lijst, dan mag er geen
levering volgen. De officier van Justitie
was van mening, dat de firmant via een
tussenschakel had geleverd. Uit overschrij
vingen uit Parijs was gebleken, dat de
Aalsmeerse firmant geld ontvangen had
van de Parijzenaar, die op de zwarte lijst
stond.
Verdachte ontkende het tenlasle gelegde.
Hij verklaarde niet geweten te hebben dat
de bloemen bestemd waren voor een ander
dan geadresseerde. Toen hij geld ontving
van de Parijzenaar, die op de lijst stond,
verkeerde hij in de veronderstelling, dat
een speciale regeling getroffen was door
de Parijzenaars.
Een getuige deelde mee, dat in Maart
van het vorig jaar gebleken was, dat de
Aalsmeerse firma bloemen gestuurd had
naar Parijs en dat verzocht was hiermee
te stoppen. Men is nog enkele maanden
doorgegaan, zij het ook, dat de bloemen
gezonden werden naar de tussenschakel.
De officier van Justitie eiste een onvoor
waardelijke geldboete van 500 en een
voorwaardelijke geldboete van ƒ2500.
Mr. H. J. F. M. Hüffer vroeg de econo
mische rechter rekening te houden met de
belangen en de moeilijkheden van de Aals
meerse firma. De Parijzenaar was reeds
geruime tijd klant en die kon men niet
zonder meer aan de dijk zetten. De omzet
beliep immers ruim een ton. Bovendien
wist verdachte niet op welke wijze de be
taling geregeld was. Hij was niet op de
hoogte van het feit, dat de bloemen voor
een ander bestemd waren. De Aalsmeerder
heeft dus niet geleverd aan de Parijzenaar,
die op de zwarte lijst stond. Het bewijs
was. volgens mr. Hüffer, niet geleverd en
hij vroeg vrijspraak.
De economische politierechter achtte het
tenlaste gelegde wel bewezen. De firmant
had moeten begrijpen voor wie de bloemen
bestemd waren. Voorts is van opzet sprake,
omdat de firmant gewaarschuwd is. Daar
de Parijzenaar niet meer op de zwarte lijst
staat achtte de rechter het niet nodig een
voorwaardelijke boete op te leggen: het
vonnis luidde een geldboete van 500.
In Haarlem is Zaterdag de provinciale
landdag gehouden gehouden van het Na
tionale Instituut Steun Wettig Gezag. De
vrijwilligers van de S.W.G. stelden zich
om 5 uur op in de Hout nabij Dreefzicht,
het uitgangspunt voor de mars die de po
litionele en militaire onderdelen door de
Haarlemse binnenstad maakten. Onder
commando van luitenant-kolonel R. Hoe
gen ging de Haarlemse Politie Muziekkapel
vooraf aan de reserve gemeentepolitiekorp
sen van Haarlem, Velsen, Bloemendaal,
Zandvoort, Heemstede en verscheidene an
dere gemeenten uit de provincie Noordhol-
land. In de tweede colonne volgden de
drumband van de Amsterdamse politie-
kapel en de reserve rijkspolitie uit de
districted Amsterdam en Alkmaar. Het
slot van de politionele afdeling werd ge
vormd door de drumband en de leden van
het korps vrijwillige politie uit Amster
dam, waarvan ook een groep vrouwelijke
vrijwillige politie deel uitmaakte.
De militaire onderdelen, onder comman
do van luit.-kolonel G. J. van Zeben, af
delingen van de Maréchaussée Reserve,
compagnieën uit verscheidene gemeenten
en een batterij luchtdoelartillerie van het
Korps Luchtwachtdienst, werden vooraf
gegaan door de muziekkapel van het Ma
rine Vliegkamp Valkenburg.
Al deze onderdelen défileerd'en op de
Dreef ter hoogte van de ingang van het
Provinciehuis *voor de Commissaris der
Koningin in de provincie Noordholland, dr.
M. J. Prinsen, en voor de territoriale be
velhebber in Nederland, luitenant-generaal
D. C. Buurman van Vreede. Op het plat
form waren nog tal van andere burgerlijke
en politie-autoriteiten aanwezig, zoals leden
van Provinciale Staten, leden van de recht
bank, burgemeesters uit tal van plaatsen in
deze provincie en wethouders en raadsleden
uit deze plaatsen.
Na afloop van défilé en mars kwamen de
bijna tweeduizend reservisten, ongeveer
twaalfhonderd man politie en nog zeshon
derd man van de militaire onderdelen, bij
een in het Krelagehuis. Daar werd hun
een cabaretprogramma aangeboden, dat op
sommige onderdelen geweldig insloeg. Het
Majoco-trio had reeds bekendheid verwor
ven door het optreden voor de radio. Toby
Rix toonde als muzikale clown heel wat in
zijn mars te hebben.
In het begin van de bijeenkomst voerde
de heer L. J. P. N. A. Bouwman, voorzitter
van de provinciale commissie van het Na
tionaal instituut Steun Wettig Gezag, het
woord. „Al staan vele mensen aan de kant",
aldus de heer Bouwman, „wij marcheren
verder en blijven bij elkaar. Wij zullen te
zamen een krachtige steun vormen van het
wettig gezag in Nederland, dit alleen is het
doel en de taak van het instituut. We zijn
het verplicht aan hen, d'ie hun leven gaven
in de jaren 19401945 en die wij de vorige
maand hebben herdacht."
Vervolgens las de heer Bouwman de tekst
voor van de telegrammen, die verzonden
werden aan Koningin Juliana en Prinses
Wilhelmina. Met het gezamenlijk zingen
van het eerste couplet van het Wilhelmus
werd daarna de avond begonnen.
In kringen van de adviserende commis
sie bij het Belgische departement van On
derwijs, aldus 't Belgische blad „Het Volk",
wordt met betrekking tot de spellings
kwestie verklaard, dat waarschijnlijk bin
nen enkele weken een compromis tot stand
zal komen waarbij de bestaande verschil
len in Noord en Zuid zullen worden erkend
bij behoud van een zo groot mogelijke
eenheid.
In deze kringen acht men het ergerlijk
en dwaas een spelling-Cals te willen stel
len tegenover een spelling-Collard. België
heeft weliswaar bepaalde voorstellen ge
daan aan Den Haag, doch er is geen sprake
van dat België zonder overleg van Neder
land zijn eigen gang zou gaan en nog min
der is er sprake van een Belgische druk
De in 1846 opgerichte Koninklijke Ne
derlandse Maatschappij ter bevordering der
Pharmacie is vandaag te Haarlem bijeen
gekomen voor de honderdste algemene ver
gadering. Een groot aantal apothekers was
gisteren reeds in Haarlem aangekomen en
wel na een sterrit per auto. Evenals vorige
jaren was een auto-evenement op het pro
gramma geplaatst en de deelnemers arri
veerden in restaurant Bolwerk, waar de
finish was. Uit elke willekeurige plaats,
waar een apotheek gevestigd is, kon ge
start worden.
Tijdens een gezellig samenzijn heeft dr.
C. Spoelder een praatje gehouden over
oud-Haarlem.
In restaurant Brinkmann begon vanmor
gen om 10 uur de honderdste algemene
vergadering onder leiding van de heer J.
van den Berg. In diens openingsrede gaf
hij een terugblik in de geschiedenis der
maatschappij. De heer Van den Berg rele
veerde onder meer, dat in de oprichtings
vergadering der maatschappij werd vast
gesteld, dat de pharmacie in Nederland in
een betreurenswaardige toestand verkeer
de. Verder zeide de heer Van den Berg dat
vele vraagstukken die in de vergaderingen
van vroeger jaren aan de orde kwamen,
ook nu nog zij het dan dikwijls in een
ander gewaad actueel zijn. Reeds tijdens
de vijftigste algemene vergadering in 1901
werden voorstellen ingediend om te be
reiken, dat zogenaamde specialité's in alle
apotheken naar uniforme voorschriften en
in overal gelijkvormige verpakking en
tegen dezelfde prijs bereid en verkocht
zouden kunnen worden. In 1925 werden de
mogelijkheden onder het oog gezien de ge
neeskundige en pharmaceutische verzor
ging uit te breiden door verhoging van de
weistandsgrenzen der ziekenfondsen of door
oprichting van zelfstandige middenstands
ziekenfondsen, zo bracht de heer Van den
Berg in de herinnering.
Na te hebben verklaard, dat hij bij deze
terugblik zich nog eens goed bewust was
geworden van de goede instelling, die de
Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter
bevordering der Pharmacie is, verklaarde
de heer Van den Berg deze honderdste al
gemene ledenvergadering voor geopend.
Hierna kwamen de jaarverslagen aan de
orde.
De Haarlemse rechtbank heeft een keu
ringsveearts uit Aerdenhout, wie het toe
brengen van zwaar lichamelijk letsel door
schuld ten laste was gelegd vrijgesproken.
Veetien dagen geleden had de officier van
Justitie een hechtenisstraf van een maand
geëist.
De keuringsveearts reed op 28 April van
het vorig jaar op de Olmenlaan te Zwanen
burg per auto en rechts van hem naderde
uit de Essenlaaan een motor, bestuurd door
een inspecteur van een dagbladbedrijf. Een
botsing volgde, waardoor de motorrijder een
zware hersenschudding opliep en geruime
tijd niet in staat was om te werken.
Het hedendaagse Nederlands kent het
woord leemte alleen in de betekenis:
gaping, lacune en speciaal ;n de ver
bindingen: in een leemte voorzier en:
een leemte aanvullen. Maar hef woord
heeft een lange weg moeten afleggen
alvorens tot die betekenis te komen. Het
stamt af van: lam en woorden als: loom
en: belemmeren horen tot dezelfde fa
milie. De oorspronkelijke betekenis is
dus: lamheid, verlamming. Daaruit
vloeit die van: ziekte in het algemeen
voort. Dan wordt de betekenis op zede
lijk terrein overgebracht. Vandaar: fout,
ondeugd. Busken Huet spreekt nog over
„de leemten der amsterdamsche zamen.
leving". Veelvuldig kwam de combina
tie voor: leemten en gebreken en daar
door kregen deze woorden ongeveer de
zelfde betekenis. En uit: gebrek, dat wil
zeggen: het niet aanwezig zijn van ie's,
i komt voort: gaping, opening. i
Op de Laan van Nieuw Oost Indië in Den
Haag is Maandag een verkeersongeval ge
beurd, dat de 59-jarige, in die laan woon
achtige, heer O. A. B., het leven heeft ge
kost.
Een vrachtauto met aanhangwagen reed
op de Laan van Nieuw Oost Indië in de
richting van het Willem Witsenplein. De
wagen werd bestuurd door de 36-ja.rige
C. K. uit Bleiswijk. De aanhangwagen was
aan de trekker bevestigd met een zoge
naamde triangel. Ter hoogte van de Juli
ana van Stolberglaain brak een van de
stangen van deze triangel, waardoor de
aanhangwagen schuin achter de trekker
kwam te hangen. Daardoor botste de aan
hangwagen tegen een langs het trottoir ge
parkeerde vrachtauto. Deze ging door de
schok aan het rijden, kwam op het trottoir
terecht en overreed daar de heer O. A. B.
De aangeredene was op slag dood.
De bliksemverlotingen ten bate van het
Nederlandse Rode Kruis en georganiseerd
door de afdeling Haarlem en Omstreken, zijn
nu ten einde. In totaal zijn er acht verlotin
gen gehouden, zes in verschillende wijken
van Haarlem en twee in Heemstede. Deze
actie is een groot succes geworden. De ver
koop der loten verliep vaak bijzonder vlot en
voor de trekkingen (gedaan door notaris J. C.
Stuart) bestond uiteraard telkens 'grote be
langstelling. Behalve de hoofdprijs naar
keuze een heren- of damesfiets waren er
per verloting nog twee troostprijzen, bestaan
de uit een doos bonbons of een Rode Kruis
lepeltje. Verscheidene eerste prijswinnaars
konden hun dames- of herenrijwiel direct in
ontvangst nemen. Van enkele verlotingen
echter zijn de prijzen nog niet afgehaald.
Deze kunnen alsnpg worden verkregen aan
het bureau van het Rode Kruis te Haarlem,
Paviljoenslaan 3. De uitslagen van de drie
extra-verlotingen op Zaterdagmiddag zijn als
volgt: Santpoorterplein, eerste prijs 380,
tweede prijs 402, derde prijs 41. Sophiaplein.
eerste prijs 1461. tweede prijs 586, derde prijs
10. Teylerplein, eerste prijs 1337, tweede prijs
815, derde prijs 143.
Wellicht opzet
wellicht „amateurisme"
In het weekeinde is door tot nu toe on
bekenden zeer grote en onschatbare schade
toegebracht aan de opgravingen door de
Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodem
onderzoek aan de Spanjaardsberg aan de
Cremerlaan te Santpoort.
Zoals Zaterdag gemeld, werden op deze
plek voor de eerste maal in Westelijk Ne
derland de resten gevonden van een wo
ning uit de eerste eeuw na Chr. Het profiel
van een woonlaag van 100 jaar v. Chr., die
al door de Rijksdienst was blootgelegd,
werd door de onverlaten tot veertig cm
diepte en over een lengte van twee meter
afgegraven. Voorts werden pas ontdekte
ploegsporen, die voor het uitdrogen waren
bedekt met was los zand, vernield doordat
het grondvlak tot twintig cm diep werd
omgespit. Ook aan de verticale vlakken
werd grote schade toegebracht. De wanden
werden hier afgeschilferd.
De schade aan het werk loopt in de hon
derden guldens, maar de schade, die is toe
gebracht aan het Oudheidkundig Onder
zoek in Westelijk Nederland en vooral in
Velsen, is niet te schatten. De Velsense po
litie, die het onderzoek naar de dader(s)
Maandagmiddag onmiddellijk is begonnen,
is van mening, dat men hier niet met kin
derwerk heeft te doen. Er kan hier sprake
zijn van opzet en in de tweede plaats is
het mogelijk, dat iemand op eigen initiatief
naar potten en scherven wilde graven.
De Rijksdienst voor Oudheidkundig
Bodemonderzoek doet een dringend beroep
op een ieder om de Spanjaardsberg niet te
betreden, opdat de schade, die thans is
toegebracht,- niet wordt vergroot.
De politie van West-Berlijn heeft een
man gearresteerd, die de prijzen voor de
Enropese amateur bokskampioenschappen
wilde stelen. Deze lagen uitgestald in een
raam van een luchtvaartmaatschappij in
de voornaamste winkelstraat van Berlijn,
cn de adspirant-dief had juist de ruit in
geslagen toen een jeep van de politie op
kwam dagen. Na een jacht door de straten
werd de man gearresteerd.
ADVERTENTIE
De ontmoeting tusschen Togo en Rod-
jestwensky te Sasebo was indrukwek
kend. De Russissche admiraal rees van
zijn sponde op. ondanks zijn zes wonden,
om Togo te begroeten. Dpze zeide, spre
kende op zachten en vertroost enden toon
dat hij niet als overwinnaar gekomen
was. Het deemoedige optreden van Togo
maakte op Rodjestwensky diepen indruk.
Beide admiralen spraken een min of
meer gebrekkig Engelsch. Slechts een
dokter woonde de ontmoeting bij.
Waaraan wel nagenoeg een einde is ge
komen, is een manier waarop gekoloniseerd
werd: de brute, met geweld gestaafde an
nexatie van onontwikkelde landen, ten
einde een brond van rijkdom ten koste van
de autochtone bevolking aan te boren. Er
zijn andere manieren voor in de plaats ge
komen en enkele daarvan zijn eveneens
gedoemd om onder de druk van beter in
zicht het veld te ruimen. Doch de neiging,
de taak en de roeping van hen, die door
de kracht van hun oorsprong in staat zijn
elders ter wereld evoluerend werk te doen,
zijn geenszins uitgedoofd of vervallen. In
dit tijdperk van doorbraak, nu oude metho
den zich trachten te handhaven en nieuwe
met grote schokken zich een weg bevech
ten op het terrein der contacten tussen
„oude" en „jonge" landen, duikt het ge
vaar op dat mét de veroordeelde koloniale
systemen het heilzaam werk van Westelijke
potentie in achtergebleven landen in Azië,
Afrika en elders wordt vernietigd.
De ervaringen van Nederland als kolo
niale mogendheid kunnen in dit opzicht
als toetssteen geld'en. Dat echter de rol van
Nederland bij de ontwikkeling van achter
gebleven gebieden zou zijn uitgespeeld,
doordat de politieke status van overzese
gebiedsdelen onder dwang der omstandig
heden zich heeft gewijzigd, zou een mis
vatting zijn van de eerste orde. Het bezit
ten en exploreren van koloniën is een ver
ouderde vorm van „kolonialisme". Het
medewerken aan de ontwikkeling van ach
tergebleven gebieden is een nieuwe en
er is geen enkele reden waarom een land
als het onze niet in de voorste rij zou staan
bij de praktijk van deze nieuwe vorm.
Een overbevolkt en hoog-ontwikkeld
land heeft de natuurlijke neiging om zijn
invloed uit te spreiden. Nu verovering en
annexatie uit de tijd zijn geraakt en de
inheemse bevolking haar politieke mondig
heid opeist, is de keus van het gebied,
waarover de Westelijke medewerking kan
worden uitgespreid, afhankelijk van de
mate, waarin de autochtonen op d'ie mede
werking prijs stellen. Eenvoudige logica
leert nu dus, dat in de plaats van geweld
en macht goodwill en reputatie zijn geko
men. Als vroegere koloniën de deskundig
heid van hun vroegere heersers niet meer
wensen te gebruiken waarbij de vraag
of dergelijke antipathie gerechtvaardigd is
gerust onbeantwoord kan blijven dan
zijn er op de wereld nog gebieden genoeg,
waar het intellect en de geschooldheid van
het Westen welkom zijn.
Deze overwegingen kunnen de regering
van een Westelijk land inspireren tot een
welbewuste „nieuw-koloniale" politiek:
bevordering van de emigratie, het sluiten
van handelsverdragen met mogelijke afzet
gebieden, het vergemakkelijken van de
uitvoer van energie en intellect naar ge
bieden, die er behoefte aan hebben. Er zijn
op dit terrein talrijke regeringsmaatrege
len te treffen, die op lange termijn een
wereldreputatie kunnen opbouwen, tegelijk
met de vestiging van zeer lucratieve afzet
markten. Doch evenals in oude tijden on
dernemingsgeest en brede visie voorwaar
den waren voor succes op het gebied dei-
kolonisatie, evenzeer is in deze moderne
tijd een verbeeldingskrachtige politiek ver
eist in de hitte van de mededinging.
Een grote voorsprong van Nederland op
zijn concurrenten wordt gevormd door de
goede naam, die ons land geniet bij tal
rijke overzese volken. Zelfs in gebieden
waar eertijds Nederland zijn koloniale as
piraties heeft gekoesterd en in praktijk
gebracht, vindt men heden ten dage nog
de zeer vriendschappelijke gevoelens te
rug, die daar in 'oude tijden werden gewekt
door Nederlanders. Daaruit blijkt wel, dat
„kolonisten" indertijd van zeer verschil
lend kaliber konden zijn en dat velen van
hen reeds de plicht verstonden, hun kolo
niserende arbeid af te stemmen op de verre
toekomst. Een toekomst die de inheemsen
de vruchten zou doen plukken van het con
tact met de afgezanten uit de ontwikkelde
landen en in ieder geval een toekomst
waarin de inheemsen op zeker moment de
mondigheid zouden verwerven, te kunnen
oordelen over de tend en-zen, waarmee de
kolonisten zich tot exploratie van het be
treffende gebied hadden beijverd.
Een van de landen, waarin de mogelijk
heden voor Nederlandse activiteit op het
gebied van industriële en commerciële ont
wikkeling zeer groot zijn, is Brazilië. De
Brazilianen koesteren ten aanzien van de
Nederlanders gevoelens van respect en
vriendschap, zij zijn overtuigd van de Ne
derlandse deskundigheid en hebben gaarne
met Nederlandse zakenlieden en experts te
doen. Wanneer Nederland een uitweg zoekt
voor zijn potentie op commercieel en in
dustrieel terrein, is Brazilië zeer zeker een
der meest voor de hand liggende landen.
De aanzienlijke emigratie van Nederlan
ders naar Brazilië is trouwens een bewijs,
dat voor een deel deze uitweg reeds ge
kozen is.
Nu doet zich echter de vraag voor, of
Nederland wel voldoende beseft dat het
wegvallen van zijn betekenis als koloniale
mogendheid een verdubbelde activiteit op
dit nieuwe terrein van overzeese werk
zaamheid noodzakelijk maakt. De Neder
landers die als pioniers naar Brazilië trok
ken, de bedrijven die op eigen kracht zich
een Braziliaanse markt schiepen, de onder
nemingen die door scherp eigen oordeel
het voordeel zagen van vestiging ener
dochtermaatschappij in Brazilië, zij allen
vertolken een individuele, particuliere
energie op dit gebied. Doch teveel wordt
nog geklaagd over het feit, dat men op
officieel Nederlands niveau te voorzichtig
en te bekrompen- tewerk gaat, wanneer het
erop aankomt de „nieuwe uitleg" van Ne
derlandse belangen in den vreemde te be
vorderen. In Brazilië werd mij van diverse
zijden zowel Nederlandse als Brazi
liaanse verzekerd dat wij ons in dat op
zicht. door bijvoorbeeld de West-Duitsers
voorbij laten streven. Ook de Japanners
geven blijk van goed begrip voor de stel
regel, dat de „cost voor de baet uitgaet",
wanneer men markten wil veroveren voor
alles, wat men in eigen land teveel heeft.
De Nederlander echter, zo zeide men, ris
keert niets, wantrouwt wissels op de toe
komst en houdt zich star aan feitelij'ke,
directe voordelen, terwijl hij al te zeer ver
geet dat in landen zoals Brazilië, waar de
ontwikkeling zich in hoog tempo voortzet,
de dingen in korte tijd sterk veranderen
en een toekomst voor zich hebben, die nu
reeds grote, beslissende daden vereist.
De grote Nederlandse kolonie van Sao
Paulo, Brazilië's eerste industriestad, om
vat talrijke eminente zakenlieden en in
vloedrijke figuren, die vaak met grote per
soonlijke ondernemingsdurf in dit land
monumenten van Nederlandse energie op
commercieel en industrieel gebied hebben
gebouwd. Zij klagen echter over het feit,
dat in het moederland zo weinig verbeel-
dingskrachtig begrip wordt getoond voor
de mogelijkheden, die hier voor het grijpen
liggen. De zeshonderd Nederlandse families
in Sao Paulo hebben een actieve Neder
landse vereniging, die de onderlinge ban
den beschermt en bevordert en de belan
gen der Nederlanders dient. In dit harde,
onberekenbare land is deze saamhorigheid
voor sommigen zelfs de redding van totale
ondergang geweest. Deze vereniging echter
heeft behoefte aan een stamlokaliteit, een
verenigingsgebouw, dat de mogelijkheden
tot Nederlandse samenwerking in deze
metropool aanzienlijk zou kunnen vergro
ten. Zou het nu zozeer buiten de belangen
van de Nederlandse regering vallen, le
zorgen voor de totstandkoming van een
dergelijk gebouw? Talrijke beroepen op
regeringshulp zijn echter tevergeefs ge
bleken. Het is slechts een voorbeeld van
de manier, waarop men „thuis" de succes
sen van overzeese representanten der Ne
derlandse ondernemingskracht kan steu
nen cn bevorderen. Doch dit terrein is nog
veel uitgebreider: vooral een verlichte,
progressieve handelspolitiek ten aanzien
van het land waar zich Nederlandse on
dernemers en zakenlieden bevinden, is van
grote betekenis.
Afgaande op wat men in dié landen van
Nederlanders hoort, lijkt het ons dat de
omschakeling van „kolonialisme" op de
nieuwe, moderne methode van verspreiding
der Nederlandse gaven over de wereld nog
niet tenvolle heeft plaatsgehad. Dat een
land als Duitsland, waar men door verlies
van koloniën op een vroeg tijdstip nood
gedwongen nieuwe wegen moest inslaan,
ons daarbij ver vooruit is, zou een aan
sporing temeer moeten zijn om na een
wereldwijd marktonderzoek onze krachten
:e richten on die punten, waar een nieuwe
methode van exploratie de toekomst van
Nederland mede zou kunnen verzekeren.
J. L.
