SCHOOI
HeErT
De toneelmuziek
van China
Kerk en school
in Indonesië
vaCA*t'e
Nederlandse „Unhöflichkeit"
Prijsvraag voor
kamermuziek
KERKELIJK LEVEN
Hier zijn vijf beroepen verborgen
8
VOLGENS een bericht van de Oecume
nische Persdienst te Genève werd in de
afgelopen maand te Soekaboemi (West-
Java) een nationale conferentie gehouden
over Christelijke godsdienstige opvoeding,
uitgaande van de Nationale Raad van
Kerken in Indonesië. Alle dertig aangeslo
ten kerken namen aan de conferentie deel.
Tezamen waren er honderd vijf en twin
tig afgevaardigden en bezoekers.
Het vooruitzicht het beheer over hun
scholen te verliezen, stelde de Indonesi
sche Christenen voor de noodzaak te zoe
ken naar andere wegen voor de godsdien
stige opvoeding van de jeugd. De Indone
sische kerken beheren thans vijftienhon
derd lagere en tweehonderdvijftig middel-
bare scholen. Het is slechts een kwestie
j van tijd, dat alle lagere en middelbare
scholen, die door de overheid gesubsi-
dieerd worden, onder staatstoezicht zul
len komen. Met het oog op deze ontwik
keling overleggen de Christenen wat er
gedaan moet worden om de jeugd gods
dienstonderwijs te geven.
Dr. Winburg Thomas, een correspondent
van de Oecumenische Persdienst in Indo-
j nesië, schrijft het volgende: „De Indonesi-
sche pers heeft grote aandacht geschon-
ken aan deze conferentie, zowel aan het
I bijzondere karakter daarvan, als om het
feit, dat zij gekenmerkt werd als een po
ging van de Christelijke kerken om de
Afro-Aziatische conferentie te evenaren",
i De leider van de conferentie, ds. Thromi,
secretaris-generaal van de Indonesische
Christen Studenten Beweging, zei dat de
resultaten van deze bijeenkomst nog wel
tien jaar merkbaar zouden zijn in het
kerkelijk leven van Indonesië.
De reis van de voorzitter van de confe
rentie, dr. Homrighausen uit de Verenig
de Staten, was ontworpen door de We
reldraad voor Christelijke Opvoeding, zijn
reis werd door het Theologisch Seminarie
te Nanking bekostigd. De uitgaven van de
deelnemers aan de conferentie, de kosten
van reis en verblijf werden betaald door
de Internationale Kerk in Djakarta en
door een aantal particulieren in Amerika.
De conferentie deed ook enige aanbe
velingen: aan de Commissie voor gods
dienstige opvoeding van de Raad van Ker
ken wordt in overweging gegeven het
woord „christelijk" in de titel op te ne
men. In alle theologische scholen moet het
probleem van de Christelijke opvoeding
practisch en theoretisch in het leerplan
worden opgenomen. Er moet een specialist
op het gebied van de Christelijke opvoe
ding worden aangesteld voor geheel In
donesië, die dan afwisselend in de ver
schillende scholen zal werken. De studie
conferentie moet om de twee jaar plaats
hebben.
Aan de Vereniging voor Christelijke
Lectuur wordt aanbevolen om een com
plete leergang voor de verschillende leef
tijden te geven voor de Indonesische ker
ken, voorts om een leidraad samen te stel
len, waarin de plichten en de verantwoor
delijkheid van de kerkelijke medewerkers
worden vastgesteld. Verder beval de con
ferentie aan, dat commentaren van het
Oude en Nieuwe Testament gedrukt zou
den worden. Godsdienstige afbeeldingen
moeten worden verbreid in Indonesië,
waarop Christus is uitgebeeld als Aziaat
en niet als Europeaan.
Aan de Indonesische raad van kerken
deed de conferentie de aanbeveling om
een „rondtrekkend" oecumenisch instituut
in het leven te roepen, dat cursussen en
conferenties kan organiseren in verschil
lende streken, waar de oecumenische be
trekkingen en de verantwoordelijkheid
van de afzonderlijke kerken ter sprake
kunnen komen.
Welke beroepen staan in deze visitekaartjes verscholen?
Zet de letters op de kaartjes in een andere volgorde en je
weet het.
•jo^ea
'joSbis 'Jo^oa *)si3oja 'aaiuopinJH :ipmi Suissoido aa
De minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen stelt Nederlandse compo
nisten in de gelegenheid mede te dingen
naar de Prof. van der Leeuwprijs, welke
hij voor 1955 zal kunnen verlenen.
In aanmerking komen kamermuziekwer
ken, welke zijn geschreven voor vier of
meer instrumenten, tot maximaal de bezet
ting van een normaal kamerorkest. Van de
voorwaarden, waaraan werken moeten vol-
K doen, noemen wij: het werk moet geschre-
ven zijn in de periode tussen de bevrijding
en 31 December 1955 en geschikt zijn om
h voor de gramofoon te worden opgenomen.
De winnaar ontvangt een geldsom van
3000. Op voordracht van de voorlopige
Raad voor de Kunst zullen de heren Sem
8 Dresden, Eduard van Beinum, Hans Hen-
8 kemans en B. P. Wagemans (secretaris van
t de commissie) de minister adviseren over
de toekenning van de prijs.
Kleurplaat: In cle kleren van Opa en Oma uit wandelen.
kinderen van school ons
zien, juichen ze en zwaaien
met hun armen. We krij
gen het park te zien en alle
vogels waarover de juf
frouw het hele jaar vertelt.
Na een lange, lange rit wor
den we afgeladen. We gaan
één voor één in het bad.
Alle vieze inktmoppen, alle
krassen en alle rare poppetjes, die de
kinderen op onze ruggen hebben ge
maakt, worden er af geboend. We krij
gen een nieuw velletje van mooie glan
zende verf dat naar het demnebos ruikt.
En als we terugkomen zijn we allemaal
uitgerust en kunnen we er weer een
jaar tegen".
Alle dingen lachten tevreden naar de
bankjes, want iedereen was blij dat er
na al die inktmoppen, die krassen en al
dat gestoot en getrap nu ook voor hen
een prettige tijd begon. Behalve het ro
de potloodje natuurlijk. Dat keek alleen
maar streng en nog roder dan het al was
toe.
„Ik", bromde het schoolbord, „ik hoef
niet meer te staan, ik kom languit op
mijn rug te liggen en net als de bankjes
word ik gewassen en gepoetst en krijg
ik een mooi nieuw velletje van glim
mend zwart. In de warme zon ga ik lig
gen drogen en niets geen gezeur meer
van krassende krijtjes, borstels en bor
dendoeken".
„Maar wat dacht je", riepen de krijt
jes, „dat wij ook niet naar vacantie ver
langden? We zullen jou eens wat vertel
len. Wij gaan met vacantie en komen
nooit meer terug."
Daar keken de anderen van op. „Jaze
ker", knikten de krijtjes, „wij gaan met
juffrouw Van Dommelen mee, in de zak
van haar schort. Wij hoeven geen moei
lijke woorden meer te schrijven, geen
sommen en geen namen van kinderen,
die niet goed hebben opgepast. De kin
deren van juffrouw Van Dommelen mo
gen met ons spelen. We trekken hinkel-
baantjes en tekenen rare poppetjes, wat
we maar willen. En als jullie weer naar
school toegaan komen onze zusjes, splin
ternieuwe lange krijtjes, daar begint het
jaar mee. Dat hoort nu eenmaal zo."
„Ik ook", zei de aanwijsstok, „ik ga
ook met juffrouw Van Dommelen mee.
Ze heeft thuis een heel oud vadertje en
die gebruikt me als hengel om te vissen.
Ik breng mijn vacantie dus op het water
door. En na de vacantie poetst juffrouw
Van Dommelen me met boenwas weer
op en kan ik weer glimmend en wel
een heel jaar aanwijzen".
„Van water gesproken", zeiden de
spons en de bordendoek, „reken maar
dat wij ook gaan zwemmen en een jaar
lang vuil en stof van ons afspoelen."
„Wat zullen we het fijn hebben", riep
de witte glazen bol boven in de klas.
„Jij?", vroegen ze allemaal. „Wat ga jij
dan doen?"
Hij lachte heel wijs. „Juffrouw Van
Dommelen wast me in een warm zeep-
sopje tot ik helemaal blinkend wit ben.
Dan word ik voorzichtig weer opge
hangen. Geen lawaaivoetjes onder en
boven me, geen geschreeuw en geen bo
ze stem van juf. Ik word er van binnen
helemaal stil van. Maar af en toe lach
ik zachtjes. Weet je waarom? Om het
rode potloodje dat in een lade wordt ge
gooid, die met een .harde klap dicht gaat.
Wie wil er nog van een rood potloodje
weten in de vacantie? Als ik dan aan
jullie allemaal denk en aan dat eigen
wijze ding in het donker, moet ik lachen
begrijp je!"
De dingen sliepen in. Ze droomden
allemaal van de heerlijke vacantie die
vlakbij was, net als wij allemaal doen.
„Jaja", zei juffrouw Van Dommelen
en ze stond langzaam op uit haar bankje,
„ja ja, zo gaat het in het leven".
MIES BOUHUYS
Geen banken meer, geen boek, geen bord,
niet lezen, rekenen of schrijven,
't is net of je een vogel wordt
die heel zijn leven dom mag blijven.
Alle dagen buiten,
huppen door het gras,
zomaar onzin fluiten,
poedelen in een plas.
Praten met de bomen,
zeilen op de wind
tot de sterren komen
en de nacht begint.
Weggedoken in de veren
wachten op de dag.
Wéér niet hoeven leren:
spelen, want dat mag!
Spelen al je vogeldagen
met de zon als vriend
tot je haast zou vragen
waar je 't aan verdient.
Misschien denk je, dat jij de enige
bent, die droomt over de vacantie en alle
heerlijke dingen, die je dan kunt gaan
doen. Niets daarvan. Dat moet je maar
eens vragen aan juffrouw Van Domme
len, die de school altijd zo mooi schoon
houdt. Dat schoonmaken doet ze des
avonds als alle kinderen al naar bed zijn.
Dan komt juffrouw Van Dommelen met
haar stoffer en blik en haar emmers en
dweilen en gaat aan het werk. Pas heel
laat is ze klaar. Ze rust nog even uit op
het voorste bankje van de eerste klas
en dan gaat ze naar huis.
Maar gisteravond, toen ze op dat
bankje zat uit te blazen, merkten de
dingen die anders stil in school staan
niet, dat juffrouw Van Dommelen daar
nog zat. Opeens begonnen ze te praten:
„Kijk eens wat ik gedaan heb", zei het
krijtje met zijn hoge krasstemmetje.
Alle dingen begonnen te bewegen en ke
ken op. „Ik heb kruisjes gezet hoeveel
nachtjes het nog slapen is", lachte het
krijtje. „Zie je welZe rolde tegen
de rand van het bord en wees de krijt
jes aan. „Hoeveel nog?" vroegen alle
dingen tegelijk. „Hoeveel nachtjes nog?"
en ze rekten zich uit om de kruisjes te
tellen.
„Stilte", riep het strenge rode pot
loodje dat net als altijd midden op de
lessenaar zat. 's Nachts speelde het altijd
voor juf en alle dingen waren een beetje
bang voor haar. Maar nu niet.
„Wij", riepen de plantjes in de ven
sterbank, „wij gaan fijn met de kinde
ren mee naar huis. We komen in echte
kamers te staan tussen andere planten
die ons vertellen over het leven in de
huizen. De kinderen zorgen nog beter
voor ons dan op school, want na de va
cantie kijkt juf natuurlijk of we ge
groeid zijn en bloemen hebben. Heer
lijk zal het zijn".
„Maar wij dan", riepen de bankjes,
„wij gaan net als de mensen in de va
cantie uit rijden. Er komt een grote open
wagen waarop we allemaal een plaatsje
krijgen. We rijden door de stad. Als de
16 JULI 1955
Onze correspondent te Parijs heeft reeds met groot enthousiasme ziin
indrukken gegeven van het optreden van de Opera van Peking en liet
Staatstheater van Liaoning in het Tweede Internationale Toneelfestival,
dat daar de grote sensatie van het seizoen was. Ter inleiding van het ko
mende bezoek aan Nederland geeft onze medewerker Bernard IJzerdraat
hieronder een karakteristiek en een historisch overzicht van de Chinese
muziek, die een belangrijke rol in de vertoningen speelt.
DE CHINESE toneelmuziek is fel, in snaarverdeling. Dat leverde als bouwsteen
rhythmische dynamiek zowel als in geluid, voor beide theorieën een licht verschillen-
Schelle bekkens en penetrante tromklan- de kwint op.
ken scanderen handeling en tekst ten to- De theoretisch zuivere kwint wijkt weer
nele. Een nasale hobo en een fluit zingen in latere eeuwen in beide gevallen voor de
de interludia en somtijds hoort men twee- practische eisen van de muzikale techniek,
snarige violen, banjo's en luitsoorten, te- Men kwam tot de tempering, waarbij dus
genwoordig ook versterkt met Westerse de zuivere kwinten een lichte afwijking
violen en een zoetgevooisde tegenhanger kregen om een gavere en rijkere totaal
van de Chinese hobo: de saxofoon. vorm te krijgen van een complex van toon-
Dit alles geeft een melodisch samen- ladders. Dit bereikte Prins Ju Tzay-yu
spel, meer in registers dan als een orga- een eeuw vóór Werckmeister en Bach, nu
nisch orkest, want de melodie wordt vrij- ook uitgaande van snaarverdeling voor be-
wel unisono, door al- paling van de kwint,
leen éénstemmig, De voorstellingen door het gccombi- De Chinese muziek
voorgedragen, zij het neerde Chinese gezelschap in Nederland kent pentatoniek, me-
in meerdere octaven, zijn als volgt vastgesteld: op 19, 20 en lodieën op vijftonige
In de rhythmen- 21 Juli in de Stadsschouwburg te Am- ladders. Men paste
groep daarentegen sterdam, op 23 en 24 Juli in de Rotter- sinds de oudheid
vormen de trommen, damse Schouwburg en op 26, 27 en 28 steeds meer schaal-
gongs en bekkens een Juli te 's-Gravenhage in het Gebouw vormen en transpo-
machtig apparaat, voor Kunsten en Wetenschappen. neermogelijkheden
een muzikaal-draima- t°e> alles in verband
tisch orkest, dat men zijn kleine perso- [uet de eisen van de toonsymboliek
neelsbezetting, twee of drie man sterk, ze- in het ritueel. Aanvankelijk onder-
ker niet aanhoort. Zij kunnen zowel zelf- scheidt men vijf modi, tenslotte somtijds
standig rhythmisch als melodie-begelei- in de ook muzikaal zeer bewogen geschie
dend opereren en zijn de hoofdzakelijke genis van China een vierentachtig modi!
veroorzakers van de meeslepend rhythmi- Er ontstond in verband hiermee al vroeg
sche dramatiek van het geheel der opvoe- twee eeuwen voor Christus, een zeven-
ring. Deze muziek is onscheidbaar van het tonig, dan een twaalftonig systeem. Later
klassieke Chinese toneel. is het, maar alleen met theoretisch belang,
Reeds Confucius getuigde van de bijzon- wel eens tot driehonderdzestig tonen uit-
dere luidheid van het Chinese rhythmische gebreid. Omstreeks 1300 blijkt de ook in
instrumentarium. Het is een product van Europa thans meest gebruikelijke diatoni-
een cultuur, die in den beginne in het ge- sche majeur-schaal uit dit alles te zijn uit
luid een krachtig middel zag tot afweer gekristalliseerd als voornaamste drager der
van geesten of ter bescherming van de ge- Chinese melodieën.
wone burger tegen de verschroeiend heilige China's muziekgeschiedenis dankt dit ge-
straling, die uitgaat van zeer hoog geplaat- hele verloop goeddeels aan de rituele prac-
sten en goden. Het toneel was een culmi- tijk, zoals in Europa aanvankelijk de Kerk-
natie van sacrale krachten, zo niet van muziek evenzeer practisch en theoretisch
kosmische symboliek en het behoefde, normstellend was. Ook de grondvorm der
naar oude normen, zulk een naar binnen meerstemmigheid heeft China reeds vroeg
en naar buiten beschermend pantser van gekend, hoewel vermoedelijk later dan
het meest felle en werkzame geluid onte- Europa, dat er in de zevende eeuw al mee
genzeggelijk, vooral op de oorspronkelijk bezig is. Het-is het organum, bestaande uit
magisch zeer geladen hoogtepunten der het samengaan van gelijke melodieën in
handeling. parallele kwarten. Dit was in China rituele
In dat geluid is echter niet alleen het symboliek. Men kende voorts reeds gedruk-
magische en kosmisch-ceremonieel afwe- te muziek in de elfde eeuw.
rende te zoeken. Nee, het is ook zelf Echter raakte rond 900 de rijke Chinese
drager van kosmische activiteit. En daar- rituele muziek danig in verval, te midden
uit vloeide langs de weg van eeuwen de van strijd en overheersing. De eeuwen daar-
onverbreekbare band met toneelspel voort, op tonen wel weer opbloei, maar ook veel
óók in het profane, totdat een expressivi- muzikale verwarring en cultureel ongelijke
teit bereikt werd, die verre uitgaat boven hoogten. Zoals enerzijds de Europese, an-
sfeertekening en klankschildering alleen - derzijds de Javaans-Balische muziek zich,
een expressiviteit, die norm is bij Chinese dank zij voortschrijdende meerstemmig-
toneelmuziek en die thans in Europa spo- heid en harmonische structuur, ontwikkel-
radisch hier en daar in werken van avant- den, zó ontwikkelde de Chinese zich niet.
gardistische componisten als „dernier cri" Men hield nu verder vast aan eenstemmig-
en begerenswaardig wordt nagestreefd, heid als regel en aan begrensde,maar voor
zonder dat men overigens aan Chinese in- beeldige normen. Dat neemt niet weg, dat
vloed hoeft te denken. er toch een verdieping, een raffinement op-
De Chinese muziekgeschiedenis toont bloeide, die vooral in de beperkte kring van
een merkwaardige reeks van op Europa musicerende litteratoren en huns gelijken
vooruitlopende wetenschappelijke vond- een ongeëvenaard hoogtepunt bereikte.Hun
sten. Als gevolg van de coördinatie der „k'in" of citherspel is, vooral nog in de
Chinese antieke wetenschappen werd reeds negentiende eeuw, een zéér verfijnde kunst
enige eeuwen vóór het begin der jaartel- De moderne Chinese volkszang, het com-
ling de logische constructie van de toon- munity singing, ontstond pas na 1930. Het
schaal een feit, waarbij men uitging van groeit in Kwomintang-sfeer op en spreidt
de symboliek der getallen, terwijl de hei- zich, met zijn Europese stemvorming, als
lige norm voor de grondtoon tevens die een olievlek over het Chinese land.
van maten en gewichten was. Het bureau BERNARD IJZERDRAAT.
voor muziekzaken, ongeveer honderd jaar
voor Christus gesticht, was dan ook een
onderdeel van het Staatsorgaan voor ma- De Pakistaanse autoriteiten hebben het
ten en gewichten! eerste deel van de „Goddelijke Comedie"
Reeds ligt de theorie van de ontwikke- van Dante De Hel verboden, omdat
ling der toontrappen, uit de opeenvolging daarin wordt verhaald, dat de profeet
van kwinten, vast in een legende. Pas dan Mohammad in de hel verblijft. De Pa-
komt Pythagoras voor Europa óók langs kistaanse autoriteiten achten dit beledigend
de weg van getallenmystiek en kwinten- voor de Mohammedanen,
cirkel tot de z.g. natuurlijke toonschaal. In De exemplaren van Dante's Hel, die zich
China ging men uit van maten van bam- in Pakistaanse bibliotheken bevonden, zijn
boefluiten. In Europa zocht men het in door de politie in beslag genomen.
(Van onze correspondent in Bonn)
Het in Bonn verschijnende dagblad
„General Anzeiger" vertelt zijn lezers dat
Arnhem („Eutopia") waarlijk een „Euro
pese stad" geworden is en dat alle op
schriften er, tot in de winkel-étalages toe,
behalve in het Nederlands, ook nog in" een
andere taal gesteld worden.
„Wij vonden," aldus het blad, „dat idee
voortreffelijk, maar stonden raar te kijken
toen wij lazen dat die tweede taal Engels
moet zijn. Engels is een wereldtaal, maar
wij nemen aan dat een aanzienlijk gedeelte
van de volwassen bevolking van Arnhem,
toch al twee talen verstaat en ten dele ook
spreekt, namelijk Nederlands en Duits. Wat
niet verwonderlijk is, want Arnhem ligt 20
kilometer van de Duitse grens, en tussen
Arnhem en het Munsterland hebben vroe
ger nauwe betrekkingen bestaan. Dat is
door de oorlog helaas anders geworden,
wat zoals wij graag uitdrukkelijk willen
doen uitkomen, niet aan de Nederlanders,
maar in de eerste plaats aan ons gelegen
beeft. Het is verheugend dat de betrekkin
gen tussen beide landen intussen weer wat
beter geworden zijn en dat thans weer dui
zenden Duitsers naar Nederland en talrijke
Nederlanders naar de bondsrepubliek rei
zen. Zou het dan niet natuurlijk geweest
zijn, de Duitse taal de rol te geven welke
nu aan het Engels Is toegedacht? Wij
schatten dat onder de buitenlanders, die
Arnhem bezoeken, op elke honderd Duit
sers slechts één Engelsman komt."
Herhaaldelijk kan men, hier overigens
ook, constateren dat Duitsers zich, ook in
krantenartikelen, er over beklagen dat in
ons land bij benzinepompen^ en voor eet-
en drinkgelegenheden en hotels wel veel
andere buitenlandse vlaggen, maar slechts
weinig Duitse vlaggen uitgestoken zijn. Ge
lukkig denken wij Nederlanders daar
anders over. Men kan dagenlang in West-
Duitsland rondrijden zonder dat men er één
Nederlandse vlag ziet. Winden w ij ons
daar over op?
Twee manieren om foto's aan het strand te maken
