Geweldloos verzet van zwart
nationalisme in Zuid-Afrika
Wij wachten op onze Gandhi
Wtfte tanden £>/&eadem
met de n/eatve Cb/gatef
IN DE WERELDPOLITIEK
Aziatisch getij knaagt aan Goa
Vijftig jaar geleden
Ongeduldige jongeren
wensen echter een
militanter actie
Apartheidslijn grens tussen twee vijandige kampen
Geslaagde
campagne
Japanse premier acht
herbewapening nodig
/'Hoe is het ontstaand
Communistisch besmet
Afrika voor de Afrikanen
Gevaarlijke gisting
Verkiezingen in Indonesië
worden niet uitgesteld
Uit Haarlems Dagblad
van 16 Augustus 1905
Londen en Parijs verheugd
over Sovjet-demobilisatie
Harahap stelt plan voor
bezuinigingen op
Telefonische filmcritieken
in Amsterdam
Grondwetsherziening in studie
Dit woord:
ROERDOMP
Multilaterale handel en
betaling met Brazilië
Nieuwe lage prijs!
DINSDAG 16 AUGUSTUS 1955
(Van onze reisredacteur)
JOHANNESBURG. Een groot wiel met vier spaken
stond in kalk op de muur geschilderd. En daaronder wa
ren vier mannen, een Bantoe, een kleurling, een Indiër en
een blanke bezig pamfletten uit te reiken: Bezoekt het
„Congres van het volk" in Kliptown. Steunt het Handvest
van de Vrijheid". Het was einde Juni. Enkele dagen later
kwamen enige duizenden afgevaardigden van de vier or
ganisaties, die gelijke rechten voor alle Zuid-Afrikanen
wensen, bijeen, liet waren het (zwarte) African National
Congress (ANC), het (blanke) Congres van Democraten,
het Indische Congres van Zuid-Afrika en de Organisatie
van Zuid-Afrikaanse kleurlingen. Zij kregen halverwege
hun congres bezoek van een vijfde groep: een grote po
litiemacht, op zoek naar documenten die op hoogverraad
zouden wijzen. De politie trad hardhandig op, fouilleerde,
fotografeerde, noteerde namen van afgevaardigden. De
door forse resoluties opgewonden sfeer van het congres
steeg tot een geladen spanning, er scheen een massale
g
vechtpartij in de lucht te hangen. Maar deze kwam niet
De afgevaardigden van de organisaties, die zich tot ge
weldloos verzet hebben gebonden, bleven met gekruiste
armen zitten en zongen „Mayibuye Afrika" het lied van
het African National Congress, dat in zijn titel „Afrika
keer terug" het heimwee uitdrukt van mensen, die zich
vreemdelingen in eigen land voelen.
Dit Ndebele-meisje verpersoonlijkt een kleurige traditie, maar
de Bantoe van vandaag wil meer, hij wil de twintigste eeuw
binnengaan.
99
99
GEWELDLOOS VERZET, de president van het ANC, de Zoeloe-hoofdman „chief" Luthuli, zette mij de beginselen uiteen in zyn
bescheiden huis in Natal, waar hy onder de wet tot onderdrukking van het communisme, gedwongen verblijf houdt.
Luthuli zei: „Wij verwerpen een gewelddadige revolutie zowel op tactische als op morele gronden. Ten eerste hebben wy tegen
over de vliegtuigen, tanks en kanonnen van de blanke overheid alleen kans op zelfmoord. Maar zelfs al zouden wij erdoor aan
de macht komen, dan nog zou zo'n revolutie ons, haar kinderen, verslinden. Bloedvergieten zou het toekomstig vreedzame samen
gaan van Zuid-Afrikanen van alle huidskleuren, dat wy boven alles wensen, onmogelijk maken. Daarom hebben wy ons
gebonden aan Gandhi's beginselen van geweldloosheid."
Het ANC en de ermee samenwerkende
organisaties hebben deze tactiek inderdaad
tot nu toe kunnen handhaven. Met name
in hun meest geslaagde campagne in 1952,
toen achtduizend vrijwilligers boeten, ge
vangenisstraf en stokslagen trotseerden
door de apartheidsvoorschriften van de
Unie te overtreden. Bantoes traden „blan
ke" ingangen van stations en postkantoren
binnen en gingen op banken in parken zit
ten, blanken reden in „zwarte" spoorrijtui
gen. Deze campagne, die vergezeld ging van
grote protestbetogingen, kon slechts door
de scherpste regeringsmaatregelen worden
onderdrukt. Eén ding was echter bereikt,
een samenwerking op politiek terrein tus
sen mensen van verschillende huidskleur,
met name tussen Bantoe en Indiër, die el
kaar in 1949 bij de afschuwelijke onlusten
in Durban nog zo bloedig hadden belaagd.
Op het „Congres van het Volk" in Klip
town bleek nóg iets, namelijk dat het com
munisme bezig is van het rassenconflict
in de Unie gebruik te maken. Terminolo
gie en organisatorische opzet maakten dat
vrij duidelijk. Die indruk wordt nog ver
sterkt door de aanplakbiljetten van jeugü-
congressen in communistische landen, van
Picasso's vredesduif en portretten van Mao
Tse Toeng, die men veelal in de kantoren
van deze organisatie aantreft. Vooral een
plaat van een jonge blonde Fin, die vrien
delijk met een zwart meisje staat te praten,
valt bijzonder in de smaak. Nu mag het
zijn dat men zich niet zozeer verdiept in
de verzamelde werken van Marx en Engels,
maar het feit dat de Sovjet-Unie en haar
satellieten in de UNO Zuid-Afrika voort
durend op zijn rassen beleid aanvallen,
dat het communisme rassendiscriminatie
zelfs bij de wet doet verbieden en dat Mao
Tse Toengs China de opkomst van een
niet-blanke grote mogendheid symboli
seert, schept een bij uitstek geschikt werk
terrein voor communistische agitatoren
ijverig en geschoold in ondergrondse tech
niek. En men moet niet vergeten dat in de
Unie een industriële revolutie aan de gang
is, gelijksoortig aan die welke in Europa
aan het communisme geboorte gaf.
Van de vier eerder genoemde organisa
ties zijn vooral die der blanken en Indiërs
zwaar met het communisme besmet. In
de kleurlingen-groep verliest de commu
nistische „eenheid"-groep tijdelijk terrein.
In het African National Congress zijn de
communisten aantalsgewijs ver in de min
derheid. Nog geen zeven procent van het
bestuursorgaan van het ANC bestaat uit
leden van de voormalige (thans verboden)
communistische partij. Ik vroeg „chief"
Luthuli's mening hierover. Hij zei: „Ik
ben geen zelf geen communist. Trouwens
de rechter die mij verbande, zei dat hij
geen verschijnselen van werkelijk commu
nisme bij mij kon ontdekken. Hij veroor
deelde mij wegens „statutair communisme",
volgens de merkwaardige definitie dus,
die de Zuid-Afrikaanse wet van het com
munisme geeft. Ik zou mijzelf Christen
socialist willen noemen. Maar één ding:
het ANC is geen politieke partij, het is een
bevrijdingsorganisatie, die open staat voor
mensen van alle politieke schakeringen. En
wij gaan onze bondgenoten heus niet in
het gezicht spuwen. Evenmin als de be
vrijdingsbewegingen in West-Europa of
zelfs de Westelijke geallieerden in de
tweede wereldoorlog dat hebben gedaan".
Hoe sterk is het African National Con
gress?
Zijn kracht ligt in de stedelijke industrie
gebieden, zijn actieterrein trouwens ook.
Op het land en in de reservaten, bij de
veel primitievere bevolking dus, heeft het
organisatorisch nog weinig vorderingen
gemaakt, hoewel het ook daar zeker op
veel goede gezindheid kan bogen.
Zijn innerlijke eensgezindheid is echter
aan enige twijfel onderhevig.
„Chief' Luthuli, voorzitter van het
African National Congress.
Tot nu toe hebben gematigde mannen als
Luthuli, prof. Matthews en de secretaris
generaal mr. O. Tambo, een advocaat uit
Johannesburg, de leiding kunnen behou
den. Maar de jongere generatie begint zich
te roeren en wordt ongeduldig. Zij verwijt
de leiding ie grote omzichtigheid en wenst
militanter actie. Het aanzien van de leiding
is ernstig geschokt door de volkomen mis
lukking van de twee jongste verzetscam-
pagnes tegen de uitruiming van Sofiatown
en de Bantoe-onderwijswet. De gebrekkige
organisatie van het ANC liet zich volkomen
verrassen door snel en doelbewust hande
len van de regering.
Het lydt geen twijfel of de jongere ge
lederen wensen thans een program van
protest-acties, van stakingen en desnoods
sabotage onder energieke leiders, die be
reid zijn het voorbeeld te geven en vrijheid
of leven ervoor op het spel te zetten.
Gekoppeld aan deze drang naar actie
treft men een nieuw verschijnsel aan, zeker
even zorgwekkend als de communistische
invloeden, namelijk een bij uitsluiting
zwart nationalisme, een „Afrika voor de
Afrikanen".
Het geduld van de jongeren raakt uit
geput, velen zijn niet meer bereid in min
nelijke schikkingen te denken, zij willen
alles of niets. Wanneer men hen vraagt
of zij tevreden zouden zijn met een erken
ning van het beginsel van algemeen kies
recht, echter met geleidelijke verwezen
lijking daarvan, bijvoorbeeld door quali-
tatieve beperkingen, dan zeggen zij: „Nee.
Wij willen algemeen kiesrecht. Nu".
Het is deze geest, die geleidelijk terrein
wint en leidt tot een merkwaardige afkeer
van liberaal-denkende blanken. Men heeft
geen vertrouwen meer in deze tussenper
sonen, meent dat hun compromissen de
zwarte onafhankelijkheid zullen vertragen.
Men wil dat zij onvoorwaardelijk partij
kiezen. Men zegt zelfs: „Wij geven de voor
keur aan mannen als Malan en Strydom.
Die zijn tenminste eerlijk. In hen zien wij
duidelijk onze vijanden. Wij weten waar
wij met hen aan toe zijn".
Dit is de keerzijde van de apartheids-
médaille. In plaats van het gestadig op
klimmen langs de ladder van de bescha
ving naar een nieuwe samenwerking
tussen blank en zwart, komt de gisting
van strijd en felle vijandschap. De apart
heidslijn wordt de grens tussen twee vijan
dige kampen. Men heeft genoeg van het
langzame proces van opvoeding, onderhan
deling en tijdelijke schikkingen. Men gaat
geloven dat de blanke alleen zal toegeven,
wanneer hij daartoe gedwongen zal worden.
Men wordt anti-blank.
Zonder te willen zeggen, dat deze ge-
dachtengang reeds algemeen is, is zij al
zover gevorderd dat zelfs de gematigde
leiders gedwongen worden zich niet teveel
met blanken in te laten om het contact
met eigen volgelingen niet in gevaar te
brengen.
Zelfs de vooruitstrevende liberale blan
ken lyden daaronder. Men begint de brug
gen te verbranden. De rassengevoelens
worden wederzijds!
Het is een gevaarlijke ontwikkeling, te
meer daar zij zich voordoet bij een bevol
king, die grotendeels primitief is of in
een wankel overgangstijdperk verkeert en
weinig sociale en geestelijke houvast heeft.
En reeds proberen communistische agita
toren de „tsotsi's", de benden van jeugdige
misdadigers te organiseren. Politieke on
tevredenheid en wijd-verspreide misdadig
heid vormen een grimmige combinatie.
„Wij wachten op onze Gandhi", zei een
Bantoen mij. En hij had gelijk. Want het
zwarte nationalisme staat op de drempel
van de periode van strijd en leed, die voor
ieder volk de prijs zijn, die het voor zyn
verlangens moet betalen. En in die periode
zal het een leider van groot formaat nodig
hebben.
DJAKARTA, (PIA/UP) De nieuwe
Indonesische minister van Binnenlandse
Zaken, Sunarjo (van de Nahdatul Ulama),
heeft aan het Chinese blad „Sin Po" ver
klaard, dat het huidige kabinet in geen
geval de verkiezingen zal uitstellen. De
technische voorbereidingen zijn zover ge
vorderd, dat ze op het vastgestelde tijd
stip kunnen worden gehouden. De opdracht
van zijn partij is ook de verkiezingen te
doen doorgaan, zo zei hij. (De verkiezingen
voor het parlement zullen worden gehou
den op 29 September, die voor de grond
wetgevende vergadering op 15 December.
DEN HAAG. De oorzaak van de ge
heimzinnige bevingen, welke zich den
laatsten tijd in verscheidene huizen te
Scheveningen voordoen, schijnt gevonden
te zijn. De ingenieur der gemeente heeft
een grondig onderzoek ingesteld en blij
kens zijn bevindingen ligt de oorzaak van
de bevingen in de electrische centrale.
In eenige huizen, waar zich de beving
bijzonder duidelijk voordeed, constateer
de men dat drie maal per minuut de tril
ling zeer hevig was. Vastgesteld kon wor
den dat in de electrische centrale de drie
gasmachines, die de electrische dynamo's
aandrijven, drie malen per minuut gelijk
loopen en dus bijna hetzelfde aantal sla
gen maken. De trilling hierdoor teweeg
gebracht, plant zich door den bodem
voort naar de huizen in de omgeving.
De ingenieur adviseert deze toestand
tot het volgende jaar zoo te laten, daar
dan de centrale veel minder zwaar belast
zal zijn, aangezien zij dan geen stroom
meer voor de electrische trams behoeft
te leveren.
LONDEN (Reuter/AFP/UP) Het be
sluit van de Sovjet-regering om de omvang
van haar strijdkrachten in de komende vier
maanden met 640.000 man te verminderen,
is door woordvoerders van de Britse en
de Franse ministeries van Buitenlandse
Zaken met instemming begroet. Het be
sluit wordt des te verheugender genoemd,
omdat de Sovjet-Unie als enige der grote
mogendheden niet aan het einde van de
tweede wereldoorlog is "gaan demobiliseren,
doch ongeveer 275 divisies op de been heeft
gehouden. In NAVO-kringen wordt de aan
kondiging evenwel van weinig practische
waarde genoemd, aangezien men de totale
sterkte van de Sovjet-strijdkrachten op
ongeveer vier millioen man schat.
Na de oorlog werd de omvang van de
Britse strijdkrachten teruggebracht van
vijf millioen tot onder een millioen. De om
vang van de Westelijke strijdkrachten is
algemeen bekend en onderworpen aan
goedkeuring door het parlement. Publiciteit
is een van de waarborgen van de vrede,
aldus de Britse woordvoerder.
Intussen geloven deskundigen dat de
Russische stap is ingegeven door de tegen
woordige noden van de Russische economie.
Landbouw en industrie zitten om werk
krachten verlegen en de defensiekosten zijn
een zware last.
Een woordvoerder van het Amerikaanse
departement van Buitenlandse Zaken in
Washington zei dat het nieuws „bemoedi
gend zou kunnen zijn." Amerikaanse func-
tionnarissen wezen er op, dat, tenzij de
Sovjet-Unie volledige cijfers over haar
strijdkrachten bekendmaakt, zoals ook de
Verenigde Staten doen, het moeilijk is de
vermindering op haar juiste waarde te
schatten.
In diplomatieke kringen acht men de
vermindering een goed voorteken voor de
komende bijeenkomst van de UNO-subcom-
missie voor ontwapening in New York op
29 Augustus.
DJAKARTA (PIA) Minister-presi
dent Harahap heeft een plan opgesteld voor
bezuinigingen. Hij wil beginnen met de uit
gaven voor het autopark te verminderen.
Een aantal ministers heeft hem steun toe
gezegd bij zijn voornemen de grote auto's
van de regeringsdiensten te verkopen en te
vervangen door kleine auto's, die goed
koper in het gebruik zijn. De minister van
staat Sutomo heeft de premier verzocht
hem de kleinste auto toe te wijzen, die in
Indonesië te koop is. Er zijn echter ook
functionarissen die het onjuist achten, dat
ministers in kleinere auto's rijden dan hun
ondergeschikten.
Premier Harahap zei, dat de nieuwe
regering slechts voor beperkte tijd kan
werken. In deze korte tijd zal worden ge
tracht alle vraagstukken rondom het leger
af te wikkelen, hoewel het daarin niet
mogelijk zal zijn alle kwesties op te lossen,
aldus Harahap.
Behalve de tijdmelding en het weerbe
richt zal men met ingang van 5 September
op 't telefoonnet Amsterdam ook een criti-
sche beschouwing van de in de hoofdstad
draaiende films kunnen beluisteren.
Na het draaien van nummer 123123 zal
men een mannenstem horen, die filmcri
tieken voorleest, samengesteld door daartoe
speciaal aangezochte (Amsterdamse be
roeps) critici.
TOKIO (Reuter-AFP) Premier Hato-
jama van Japan heeft ter gelegenheid van
het feit, dat het tien jaar geleden is, dat
Japan capituleerde, een verklaring uitge
geven, waarin de nadruk wordt gelegd op
de noodzakelijkheid de Japanse strijd
krachten opnieuw op te bouwen. Hij zeide
te werken aan de voorbereiding van een
grondwetswijziging, die herbewapening
mogelijk zal maken.
Krachtens de huidige grondwet mag
Japan niet over oorlogspotentieel beschik
ken. Hatojama, wiens democratische partij
de algemene verkiezingen van Februari
van dit jaar won, zeide nieuwe verkie
zingen te wensen met het oog op de grond
wetswijziging.
Japans leger zal binnenkort tot 160.000
man worden uitgebreid, later tot 180.000.
Toen in December 1941 de oorlog tussen
Japan en de geallieerden begon, beschikte
het Japanse leger over 1.900.000 man, aldus
Hatojama's verklaring.
Vervalst
Oud-premier Josjida heeft in zijn ge
denkschriften, welke verschijnen in het
blad „Asahi", onthuld, dat de laatste Ame
rikaanse nota aan Japan vóór de aanval op
Pearl Harbor bekend onder de naam
„nota-Huil" „op misdadige wijze door
de Japanse militaire leiders was vervalst",
voordat het stuk aan de kroonraad werd
voorgelegd. De nota van de toenmalige
Amerikaanse minister van Buitenlandse
Zaken Cordell Hull, was duidelijk geen
„ultimatum" (in het postscriptum was zelfs
het woord „niet-definitief" gebezigd). Bo
vendien behelsde het stuk slechts een „sug
gestie" voor een „basis voor onderhande
lingen".
De roerdomp is een schuwe nacht
vogel, die op eenzame, naargeestige
plaatsen leeft en in de broedtijd een
somber, laag geluid voortbrengt. Het
tweede lid van het woord geeft dit ge
luid weer, maar langzamerhand is men
er een vorm van het werkwoord dom
pelen in gaan zien, daarbij geleid door
de bekende gewoonte van deze steltloper
om zijn bek onder water te dompelen of
in het slijk te steken, wanneer hij zijn
triest geluid laat horen.
Het woord roer, Duits: Rohr, betekent
rietstengel en vandaar in het algemeen:
pijp, buis. Het wordt ook gebruikt voor:
geweer met korte loop. Een roerdomp
is dus: een in het riet levende vogel die
^een dof geluid maakt. j
Het Engelse ministerie van Financiën
heeft bekend gemaakt, dat het stelsel van
multilaterale handel en betalingen tussen
Brazilië en Engeland, West-Duitsland en
Nederland vermoedelijk vandaag in wer
king zal treden.
Als gevolg daarvan zal het handels- en
betalingsverkeer met Brazilië soepeler wor
den. Volgens het ministerie zullen ook an
dere Europese landen tot de „club" kunnen
toetreden.
..Klimop" gesnapt. De rijkspolitie en
ambtenaren van de PTT-opsporingsdienst
hebben te Oude Pekela de clandestiene
zender „Klimop" opgespoord, welke zender
aanvankelijk opereerde onder de naam
„Nooitgedacht". De apperatuur werd in be
slag genomen. Tegen de exploitant, T. de W.,
werd proces-verbaal opgemaakt.
ADVERTENTIE
Nieuwe heerlijke smaak!
De verrukkelijke peper-
muntsmaak vinden ook
de kinderen erg lekker.
Nieuw actief schuim!
Ïl Het zuivere, werkzame
f5schuim houdt Uwmond
fris en gezond.
Nu kan iedereen zich Colgate veroorloven.
Colgate - de meest verkochte tandpasta ter wereld
Het overblijfsel van het vroegere Portugese vice-koninkrijk in Indië, Goa
met Dioe en Damao, is op het ogenblik toneel van ernstige wrijving. Reeds
jaren met name sinds de Indiase onafhankelijkheid was de terugkeer
van het Portugese generaal-gouvernement naar de eenheid van India voor
de Indiërs een kwestie van tijd, niet van discussie. Die tijd is echter ver
streken en het herhaalde aanbod van India om met de Portugese regering
Dver de voorwaarden van vestiging ener Indiase heerschappij over Goa te on
derhandelen, is telkens afgewezen. Portugal wenst met koppige vastberaden
heid de resten van zijn koloniaal bezit te behouden en India heeft de
eis tot liquidatie van deze koloniale status met evenveel vastberadenheid
gehandhaafd. Thans heeft een volksbeweging de situatie trachten te for
ceren, waarbij de Portugese grenspolitie het vuur op de betogers, die over
de grens wilden trekken, heeft geopend. Het aantal doden staat niet vast,
doch dat er bloed gevloeid heeft is wel zeker. Ook hier dus doden bij de
ontbinding ener oude en de vestiging ener nieuwe Aziatische orde zoals
vrijwel overal elders, waar deze orde zich trachtte baan te breken.
In 1603 heeft een Hollandse vloot ge
tracht, Goa te veroveren op de Portugezen.
Dat is niet gelukt, zodat thans de Portu
gese en niet de Nederlandse regering ge
confronteerd wordt met de moeilijkheid om
de eisen der Aziaten te verstaan en zich
daartegen te verweren op de meest effi
ciënte, redelijke en progressieve manier.
Want dat er iets zal moeten gebeuren en
iets zal moeten veranderen met betrekking
tot Goa, staat wel vast. De ganse problema
tiek der koloniën is hier in enigszins ge
comprimeerde vorm weer aan het daglicht
getreden en de ervaring vaak zeer bitter!
heeft geleerd dat men in zulk geval met
botte afwijzingen en handhaving van gezag
door geweld niet tot een goede oplossing
komt. Dat geweld is door de Portugese
politie thans tegenover de geweldloosheid
der Indiase betogers gesteld, waardoor
niets is bereikt en veel is verloren. De
situatie is nu immers tot hoge graad van
gespannenheid gekomen, waarvan onlusten,
bloedige botsingen en netelige verwikkelin
gen op regeringsniveau het gevolg zouden
kunnen zijn.
Ongewapende aanhangers der „geweld
loosheid", die in India tot een religieus zo
wel als politiek geïnspireerd actiemiddel is
geworden, hebben ondervonden dat hun
principe de tegenstander niet behoeft te
dwingen tot even vreedzame tegenactie.
Niettemin is dit actiemiddel voor geen
wijziging vatbaar. Wel zou Nehroe, de In
diase minister-president, hebben kunnen
besluiten tot een militaire wraakoefening
of een gewapende ondersteuning van de
actie der geweldlozen, doch deze heeft zeer
nadrukkelijk verklaard dat dit niet het ge
val zal zijn.
Er is een opmerkelijke factor in het spel
bij dit en andere verschijnselen van poli
tieke agitatie in het Verre Oosten. Zoals
onlangs ook in Korea is gebeurd, zijn poli
tieke aspiraties in bepaalde richting onmid
dellijk voedingsbodem voor uitgebreide,
fanatieke volksacties, die vaak door de
regering niet eens kunnen worden beteu-
PORTUGEES GEBIED
IN INDIA
geld als zij dat zou willen. Hoe is het moge
lijk, dat volksmenigten zich zonder voor
behoud inzetten om een politiek doel te
helpen bereiken, dat niet eens direct hun
welvaart of voordeel raakt? Er moet een
soort van intense wisselwerking bestaan
tussen het politieke bestuursapparaat en
de belangstelling van de man in de straat
een wisselwerking die men heden ten
dage in Westerse landen tevergeefs zoekt.
Wij hebben enige tijd geleden op deze
plaats eens gewezen op de klaarblijkelijke
„breuk in de rails" in het Westen, het ont
breken van contact en inspirerend begrip
tussen regering en volk ten aanzien van
politieke streefdoelen. Dit defect in „mee
leven" heeft zich hier wel zeer duidelijk
gedemonstreerd in de herbewapenings
procedure, die nergens enthousiasme ont
moette, of schoon de aangevoerde argu
menten verstandelijk soms wel acceptabel
waren. Men mag daarom veronderstellen,
dat de massale belangstelling van een volk
veel meer op gevoelsimpulsen is gebaseerd,
wat zeer zeker ook in de Aziatische kwes
ties het geval is. Daaruit zou men in het
Westen moeten leren, dat de beweegkracht
van de Aziatische zelfstandigheidsbewegin
gen van onder op naar de oppervlakte van
het politieke niveau zijn gekomen, en dat
de autochthone regeringskringen veel meer
richtinggevend dan direct inventief werken
ten aanzien van het anti-kolonialisme. De
Aziatische massa heeft uit zichzelf een on
afhankelijkheidshartstocht en daardoor een
levenskrachtig ideaal gekregen, dat door
haar regeringen in goede banen dient te
worden geleid en zelfs moet worden inge
toomd. Het anti-kolonialisme is daardoor
wel zeer moeilijk bestrijdbaar geworden,
vooral ook omdat de bestrijders de Wes
telijke mogendheden tegelijk de perso
nificatie van het door de Aziaten gehate
stelsel zijn. Portugal zal daarom in Goa op
een of andere wijze het onderspit delven,
ook al zou het met vuurwapens een tijde
lijke zege kunnen bereiken. Dat de inwo
ners van Goa zelf het inlijven van hun
woongebied bij India niet in meerderheid
ambiëren, schijnt voor India geen beletsel
te zijn. Wel heeft Nehroe als onverander
lijk standpunt de geweldloosheid gekozen
en deze als voorwaarde tot het niet-belet-
ten der volksbetogingen gesteld. Dat zou er
op kunnen wijzen dat hij ook de vrije keuze
van de mensen in Goa wenst te eerbiedigen
en tenslotte met Portugal tot accoord zou
willen komen, bijvoorbeeld over een volks
stemming. De Portugese regering denkt er
voorlopig niet aan, daarop in te gaan, doch
staat daarbij voor de moeilijkheid dat
tegen een dergelijke oplossing geen aan
vaardbare bezwaren kunnen worden inge
bracht, tenzij het in de moderne tijd niet
meer afdoende argument van de koloniale
status, die zelfbeslissing niet toestaat.
Het is waarschijnlijk dat Nehroe stappen
zal doen de UNO voor het geval te interes
seren en dat Portgugal zich daartegen zal
verzetten. Wat intussen de volksbeweging
der geweldloosheid nog meer op haar pro
gramma heeft, moet worden afgewacht,
doch dat zij niet zal rusten, is wel zeker.
Het is moeilijk, tegenstand te bieden aan
een horde vreedzamen, die met lege handen
doch onverzettelijke wil en fanatieke be
zieling opmarcheert. Het is een Oosters
wapen, waartegen het Westen slechts de
overtuiging-misssende en armelijke argu
menten der kogels blijkt te kunnen stellen.
J. L.
