Nieuwe gladiolengebieden van
groot belang voor export
Bezwaren over Oostelijke randweg
Agenda voor
Haarlem
I
„Dona Rosita" door „Theater
De Nederlandse Comedie met
„De Keizer van Amerika"
Geen vrees voor grote overschotten
Duyvis' LIVORNO
Kramsvogels en ko
perwieken op weg
Vijfjarig jongetje onder
steenhoop bedolven
6
Moeilijkheden
Collectief aangepakt
Nuttige buitengewesten
Houtstouw viel op arbeiders
Lezing over Frans Hals
Geslaagd weekeinde
van Instituut
Uitbreidingsplan Haarlemmerliede
Hoofddorp stroomloos
Geestige lezing
door dr. G. Ostlere
Symbolische taal der bloemen
II I 1SI|
Zeistenaar in arrest;
verdacht van aanranding
H. Familievereniging
bestaat kwart eeuw
De vogeltrek
Gina Lollobrigida
naar Amsterdam
„Het Spinneweb" vierde
het eerste lustrum
Franse onderscheiding
voor de heer G. Sluizer
MAANDAG 17 OCTOBER 1955
HAARLEMS DAGBLAD
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
(Van onze correspondent in de bollenstreek)
DE EERSTE SCHERMUTSELINGEN by de Inkoop van de gladiolen zyn begonnen.
Uit de pryzen is te merken, dat men zich niet bijzonder druk maakt, want er
wordt aangenomen dat er genoeg gladiolen zullen zijn. Men maakt zich dan niet
zoveel zorgen. Die komen wel weer als blijkt, dat er veel lage offertes zijn ver
zonden en dat daarop veel besteld is.
Daarbij komt nog, dat de gladiolen dit jaar over het algemeen best zijn gegroeid.
Ze hadden een zomer, die hen in de verte aan hun moederland Zuid-Afrika moet
hebben herinnerd, warm met weinig regen. Het is en blijft een subtropisch product,
zelfs nadat er van de oorspronkelijke geïmporteerde rassen door kruisingen niet
veel is overgebleven.
Dat men op het ogenblik zo rustig in de
veilingzaal zit, komt doordat men verleden-
jaar zulke hoge prijzen heeft geheven.
Handige lieden hebben hiervan druk ge
bruik gemaakt, door met de lijsten met vei-
lingprijzen in hun zak ,,de boer" op te trek
ken. Zij hebben boeren in Zeeland, West-
Brabant en de Zuid-Hollandse eilanden
voorgerekend, dat er goud in de gladiolen
te verdienen was. De boeren, die ook goed
kunnen rekenen, hebben in vele gevallen
toegehapt, niet alleen omdat ze een korrel
tje van de rijkdom wilden meepikken, maar
ze kunnen nog best een gewas er bij ge
bruiken, waardoor het risico steeds meer
wordt gespreid. Daarbij komt ook nog, dat
de schaarste aan grond de jonge boeren
naar gewassen drijft, waarvoor ze niet al
te veel grond nodig hebben en er toch een
bestaan op kunnen vinden.
Hoeveel mensen er met de teelt van gla
diolen zijn begonnen is nog niet met zeker
heid te zeggen. Zeker is wel, dat een groot
deel van hen in moeilijkheden is geraakt,
omdat juist de gladiolen een zeer moeilijk
artikel zijn geworden. De plantenziekten-
kundigen hebben er zich namelijk na de
oorlog intensief mee bemoeid en ze hebben
allerlei ziekten en kwalen ontdekt, die niet
bepaald meewerkten om de cultures vol
komen gezond te houden. Het gevolg is, dat
alle knollen door de keuringsdienst van de
Nederlandse Gladiolusverenigingen vlak
voor de export terdege worden nagekeken.
De Plantenziektenkundige Dienst heeft de
supervisie over alles en deze dienst weet,
dat de buitenlandse collega's ook steeds
scherper gaan kijken.
Daardoor dient men nu goed geoutilleer
de schuren te hebben om de knollen direct
na het rooien goed te drogen. Tevens dient
men te zorgen, dat een waarschijnlijk uit
Amerika geïmporteerd insectje, de thrips,
zijn vernielende arbeid niet kan beginnen
in de behaaglijke warmte van de schuren.
De kweker moet dan verder op de hoogte
zijn van allerlei andere aantastingen, meest
al schimmels. Aangetaste bollen moeten
daarom uit de partijen worden verwijderd.
Enig vakmanschap bleek dus ook wel nood
zakelijk.
Toen dit ontdekt werd kwam men dus
voor de moeilijkheid te staan om de kwa
liteit van de knollen aan de gewenste
normen te laten voldoen. Enkele groepen
van kwekers hebben de zaken collectief
aangepakt. In Zeeland, de Zuid-Hollandse
eilanden en West-Brabant heeft men
droogruimten gemaakt, die aan alle eisen
voldoen. Ze hebben hierbij een stevige
steun gekregen van de veilingen in Lisse,
die op deze manier trachten klanten te win
nen en dus de aanvoer te vergroten.
Eén veiling is er zelfs toe overgegaan om
zelf de gladiolen te behandelen, dus te dro
gen, te pellen en uit te zoeken, voor die
kwekers, die er geen ruimte voor hadden.
Dit streven van deze veilingen is voor
de gladiolencultuur beslist niet nadelig.
Men voorkomt hiermede, dat er minder
waardige partijen in de handel komen en
beschermt de nieuwe gebieden voor onge
lukken. De oude kwekers in de bollen
streek en Noordholland, die niet het geluk
hadden zo op hun vingers te worden geke
ken door de voorlichtings- en keurings
diensten zijn onwetend roekeloos met het,
meestal zieke, loof omgegaan. Ze lieten
het rustig op hun tuinen liggen en besmet
ten de grond zo, dat ze er eigenlijk niet
meer met gladiolen op terug kunnen ko
men. Sommige bacteriën en schimmels
blijven namelijk wel tien jaar of langer in
de grond liggen en worden pas weer actief
als de voor hen geschikte planten in de
buurt komen. Daardoor zijn vele tuinen in
deze gebieden voorlopig waardeloos ge
worden voor de gladiolenteelt.
Voor de export is het dus prettig, dat cte
nieuwe gebieden, kortweg buitengewesten
genoemd, zijn ontdekt, door die handelaars,
die wat wilden verdienen aan de verkoop
van het plantgoed. Van de enorm hoge prij
zen die beloofd werden is intussen niet veel
overgebleven. Op het ogenblik zijn de knol
len de helft goedkoper dan verleden jaar,
en soms zelfs meer. Blijven de prijzen zo
of worden ze iets hoger, dan is er voor de
nieuwe kwekers toch wel winst te behalen.
Als ze tenminste niet onverantwoord heb
ben geïnvesteerd. Bevreesd voor grote
overschotten behoeven ze bij gladiolen niet
te zijn. Dit artikel kan, in tegenstelling tot
ae bloembollen, over de gehele wereld wor
den verkocht doordat ze niet zo sterk aan
een bepaald klimaat gebonden zijn.
Twee gewonden in houtpark
Zaterdag is in het houtpark van Van Gel
der een Zogenaamde houtstouw gaan glij
den. Van der drie arbeiders, die er onder
werkten kreeg een hunner, J. V., uit Sant
poort een stapel hout op het been, waar
door hij met een waarschijnlijke ribfrac-
tuur naar het Rode Kruisziekenhuis moest
worden vervoerd. De tweede man, P. J. v.
d. M. uit Haarlem, liep een minder ernstige
kaakwond op en nummer drie ontsprong de
dans doordat het hout tegen een vracht
auto rolde en werd verstrooid.
Als onderdeel van het winterprogramma
van het Instituut voor Arbeidersontwikke
ling zal de heer H .A. Wormgoor op Vrijdag
avond 21 October om acht uur een lezing
houden over het leven en werk van de grote
Haarlemse schilder Frans Hals. Deze lezing,
welke met projectie wordt toegelicht, vindt
plaats in het Wijkgebouw aan de Molenaer-
straat. In aansluiting op deze lezing houdt
het Instituut op Zondag 23 October een
excursie naar het Frans Halsmuseum.
Onder het motto „Kent gij Noordholland"
hield de Natuurvriendencommissie van de
Federatie Amsterdam van het Instituut voor
Arbeidersontwikkeling dit weekeinde in het
Natuurvriendenhuis „Banjaert" in Wijk aan
Zee een bijeenkomst, waar op attractieve
wijze muziek, zang, volksdans, folkloristi
sche gebruiken en historische gegevens
onder de aandacht werden gebracht.
Gezien het grote succes van deze bijeen
komst zullen in de komende weken meer
van dergelijke weekeinden worden gehouden,
waarbij het in de bedoeling ligt ook andere
provincies onder de loupe te nemen.
Tegen het inmiddels door Gedeputeerde
Staten van Noordholland vastgestelde uit-
breidingsplan-in-hoofdzaak voor de ge
meente Haarlemmerliede en Spaarnwoude
hadden B. en W. van Haarlem bezwaren
ingediend; zy hadden er zich over verwon
derd, dat het oude tracé voor de „oostelyke
randweg" in het plan was gehandhaafd,
terwyl kan worden aangenomen, dat dit
tracé niet zal worden gerealiseerd.
Gedeputeerde Staten hebben hierop ge
antwoord, dat het oude tracé nog steeds in
het ontwerp-streekplan voor Zuid-Kenne-
merland voorkomt en dat er nog steeds
geen verzoek bij de streekplancommissie is
binnengekomen dit tracé te wijzigen. Daar
om dient in het onderhavige plan het tracé
aangehouden te worden. Wanneer te zijner
tijd definitief een beslissing omtrent een
ander tracé zal zijn genomen, zal het uit
breidingsplan gewijzigd kunnen worden.
De hoofdingenieur-directeur van de
Rijkswaterstaat verzoekt wegens het niet
geëindigde onderzoek omtrent het meest
gewenste tracé van de weg beoosten Haar
lem, de mogelijkheid open te houden voor
een tracé meer Oostelijk dan in het plan is
vastgelegd.
Gedeputeerde Staten hebben meegedeeld,
dat ten einde aan het bezwaar tegemoet te
komen, geen bezwaar bestaat de agrarische
Een gedeelte van Hoofddorp is Zondag
middag van half één tot even voor half
twee stroomloos geweest als gevolg van
het defect raken van een transformator.
Voor de afdeling Haarlem van het Ge
nootschap Nederland-Engeland hield Vrij
dagavond dr. Gordon Ostlere in café
restaurant Brinkman aan het Houtplein
een lezing getiteld „The brighter side of
medicine".
Dr. Ostlere, een 33-jarige Engelse medi
cus, die met groot succes enkele humoris
tische boeken geschreven heeft (onder het
pseudoniem dr. Richard Gordon), zal deze
maand op uitnodiging van het Genoot
schap zijn lezing tevens in enkele andere
steden van ons land houden.
Hij verwierf grote bekendheid met „Doc
tor in the house", van welk boek tevens
een film gemaakt is. Voorts schreef hij
„Doctor at sea" en „The Captains table". Hij
heeft thans zijn medische praktijk opge
geven en wijdt zich geheel aan zijn litteraire
arbeid.
De dokter-schrijver begon zijn beschou
wing over de amusante kant van de genees
kunde met de opsomming van een aantal
bekende schrijvers die van origine medici
waren of zijn, zoals bijvoorbeeld Sir Tho
mas Brown, C. S. Forrester, Axel Munthe,
Conan Doyle en anderen. Hij vroeg zich
af waarom deze medici tot schrijven waren
gekomen, waarna bij op geestige wijze
trachtte de oorzaak hiervan te vinden in
het studentenleven dezer schrijvers. Van
het studentenleven en in het bijzonder dat
der medische studenten vertelde hij een
aantal grappige voorvallen.
Dr. Ostlere vertelde voorts dat hij zijn
medische praktijk in 1945 als anaesthesist
begon. Daarna was hij enige tijd scheeps
arts en uit deze laatste periode haalde hij
enkele amusante herinneringen op.
Na de pauze sprak dr. Ostlere over de
Engelse humor in het algemeen, hetgeen
naar hij zeide het best gedaan kon worden
door er enkele voorbeelden van te geven,
waarop hij dan ook enkele typische Engelse
grappen ten beste gaf.
ADVERTENTIE
HEERLIJKE
TAFELSAUS
Doe Uw kinderen een plezier. Geef
ze eens een besmeerde boterham
met alleen een scheutje Livorno.
Verscheidene mensen hebben mij de
vorige week om advies gevraagd. Zij wil
den weten of het de moeite waard was
Zaterdag en Zondag in de Haarlemse
Schouwburg de opvoering van „Dona Ro
sita, of de taal der bloemen" van Federico
Garcia Lorca door de toneelgroep „Thea
ter" te gaan zien. Ik heb daar steeds een
ontwijkend antwoord op gegeven - en ik
weet nog steeds niet of in wat ik nu schrij
ven ga de aanbeveling of de critiek zal
overheersen.
Over de betekenis van de genoemde
Spaanse dichter, die ik reken tot de vier
grootste toneelschrijvers van deze eeuw,
zijn de lezers van deze courant de laatste
tijd voldoende voorgelicht. „Dona Rosita"
is kort na „De Bloedbruiloft" en kort voor
zijn meesterwerken „Yerma" en „Het Huis
van Bernarda Alba" tot stand gekomen.
Het spel is teer en precieus als de bloem
- de rosa mutabile - die het van aspect
wisselende symbool van de overheersende
gevoelsstemmingen vormt, de roos van
Granada, die zich zo moeilijk naar een
Hollandse bodem laat overplanten. Ik heb
niettemin de grootst mogelijke bewonde
ring voor de wijze, waarop regisseuse
Elise Hoomans het sentimentele klimaat
heeft weten op te roepen. Hoe jammer,
dat zij zich moest bedienen van de ontoe
reikende, te slap gespannen vertaling, die
Bernard Verhoeven maakte.
i
Een scène uit „Dona Rosita" van Federico
Garcia Lorca door de toneelgroep Thea
ter onder regie van Elise Hoomans) met
Lies Franken in de titelrol en Wim Hoddes
als de trouweloze verloofde.
„Dona Rosita" is een dramatisch gedicht,
dat wil hier niet zeggen een drama in
dichtvorm, maar een gedicht in dramati
sche vorm, een ballade in drie bedrijven,
met lyrische refreinen, meer melancholisch
dan tragisch. De intrigue van deze simpele
allegorie is bijna te eenvoudig om na te
vertellen. De zorgvuldig gekweekte rosa
mutabile bloeit maar één dag: ze opent
zich des morgens bloedrood, in de middag
is ze hard en vol als koraal, in de avond
wordt zij wit en begint te ontbladeren.
Deze taal der bloemen verzinnebeeldt het
leven van de titelheldin: op haar twintig
ste jaar is Dona Rosita gelukkig in haar
ontluikende liefde, op haar dertigste - in
de volle bloei van haar vrouwzijn, waarin
zij vrucht had moeten dragen - weet ze
dat haar wachten op de in Amerika met
een ander getrouwde verloofde vergeefs
is, doch belet haar trots haar dit te be
kennen, op haar vijfenveertigste sterft zij
een delicate verbeelding daarvan in dich
terlijke associaties.
Prachtig in dit stuk is mede de geva
rieerde weerklank van het thema in de
omgeving: de driftig of wijsgerig berustend
meelevende huisgenoten, de trouwlustige
meisjes, de oude vrijsters, de in de strijd
om het gedroomde bestaan verminkten.
Met een droom heeft dit in zichzelf beslo
ten spel tegelijk de vaagheid en de inten
siteit gemeen. Maar wat moet men begin
nen, als de stof ontbreekt, waaruit deze
dromen gesponnen zijn? Er is zo'n tiemels-
breed verschil van temperament en van
knellende, ons ten dele vreemde spannin
gen veroorzakende conventies, dat men
wel degelijk met voorkennis omtrent de
Spaanse natuur gewapend moet zijn - niet
alleen de spelers maar ook de toeschou
wers, want de bloemrijke taal verliest
haar zin als men de tekens niet begrijpt.
Elders heeft Garcia Lorca de spanningen
der geslachtsdrift naar de oppervlakte ge
bracht, hier ziet men (het is kenmerkend
dat het stuk in het fin de siècle speelt)
een delicate verbeelding daarvan in asso
ciaties.
Men kan het Lies Franken, die de drie
fasen uit het leven van Dona Rosita moest
uitbeelden, niet kwalijk nemen dat zij
veeleer aan Klaart je Donze uit de „Camera
Obscura" van onze brave Hildebrand - die
Gelderse bloem uit het verhaal „Gerrit
Witse" - dan aan een Andaluzische vrouw
deed denken. Zij heeft de rol met intelli
gentie getransponeerd en met inzet van
zuiver gevoel, zonder bijmenging van pa
thetische effecten of kleine handigheidjes,
vertolkt. Maar zij is hier in dubbele zin
niet tegen opgewassen. Haar technisch
kunnen, haar formaat als actrice zijn voor
een dergelijke taak nog beslist onvoldoen
de. Men bewijst haar, die zulke grote mo
gelijkheden zou kunnen hebben, naar mijn
stellige mening een slechte dienst door
haar voortdurend hoofdrollen toe te ver
trouwen die boven haar macht en buiten
haar ervaring liggen. Zij die in haar gelo-
vén moesten zich niet zo haasten.
Intussen heeft zij kennelijk aan Elise
Hoomans, die het stuk met inzicht en ge
voel voor de poëtische nuances regisseer
de, zonder echter tot een bevredigende
eenheid van stijl te kunnen komen, zeer
veel steun gehad. Willy Haak was als
medelijdende tante iets te bits misschien,
maar toch wel navrant. Gerard Hartkamp
is een fijnzinnig acteur, dat bleek ook bij
de aandoenlijke figuur die hij van de dro
merige rozenkweker maakte, hoe weinig
zijn timbre daar overigens bij paste. Wim
Hoddes speelde de minnaar beslist niet
sterk genoeg om de gedachten bij diens
afwezigheid levend te houden. De andere
medewerkenden leverden hun aandeel
over het algemeen verdienstelijk, met qua
ensemblespel het derde bedrijf als stem
mingsvol hoogtepunt van de voorstelling.
Apart moet ik echter melding maken van
Hetty Beck als de „ama" - een prachtige
creatie van volkse hartelijkheid en opstan
digheid, pruttelend en overlopend. Won
derlijk hoe treffend haar gewone bedrij
vigheid was. Tegen deze waarachtige
menselijkheid vielen alle taalverschillen
weg.
Het is heel goed mogelijk, dat men zich
bij deze voorsteling, die Zondagmiddag
onder grote belangstelling ook voor „Ge
loof en Wetenschap" werd gegeven, heeft
verveeld. Er is nu eenmaal een grote leeg
te tussen het aanvaardbare en het sublie
me. Schoonheid herkent men beter naar
mate men er op wordt voorbereid. Er was
meer kunst nodig dan hier geboden werd
om onvermoede kanten van de menselijke
natuur te openbaren. Het thans gebodene
zal velen vreemd gebleven zijn. De décors
en costuums van Johan Greter gaven ech
ter veel steun en ruimte aan de verbeel
ding.
DAVID KONING.
MAANDAG 17 OCTOBER
Luxor: „Zoek de zon op", alle leeft., 7 en
9.15 uur. Lido: „Van je familie moet je 't
maar hebben", alle leeft., 7 en 9.15 uur.
Frans Hals: „De wraak van het monster",
14 jaar, 7 en 9.15 uur. Roxy: „Prinses van de
Nijl", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Cinema Palace:
„Nana", 18 jaar, 6.45 en 9.15 uur. Rembrandt:
„Battle Cry", 18 jaar, 6.45 en 9.15 uur. Studio:
„Notorious", 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Concert
gebouw: 20 uur. Grote muzikale Show met
medewerking van The Dutch Swing College.
Frans Halsmuseum: 20 uur, Volksuniversi
teit, Lezing door prof. dr. G. C. van Niftrik,
over „De Liefde Minerva: „Als de dauw
hangt komt er regen", 18 jaar, 8.15 uur.
„Zang en Vriendschap", 20 uur: Geestelijk
Centrum. De Grotere Wereld. Begijnhof
kapel, 20 uur: Interkerkelijk Evangelisatie
Comité.
DINSDAG 18 OCTOBER
Luxor: „Zoek de zon op", alle leeft., 2, 7
en 9.15 uur. Lido: „Van je familie moet je 't
maar hebben", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15
uur. Frans Hals: „De wraak van het mons
ter", 14 jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur. Roxy:
„Prinses van de Nijl", 14 jaar, 2.30, 7 en 9.15
uur. Cinema Palace: „Nana", 18 jaar, 1.45,
4.15, 6.45 en 9.15 uur. Rembrandt: „Battle
Cry", 18 jaar. 1.45, 4.15, 6.45 en 9.15 uur.
Studio: „Notorious", 18 jaar, 2.15, 7 en 9.15
uur. Minerva: „De Afvallige", 18 jaar, 8.15
uur. Frans Halsmuseum: 20 uur, Volksuni
versiteit, Lezing door de heer G. Söteman
over „Penguins, Kangeroes en ander literair
gedierte in zakformaat. Lange Veerstraat 16,
20 uur: Tempeldienst der Geestelijke Ge
nezers A.
De Zeister politie heeft Zaterdagnamid
dag een 24-jarige in Zeist woonachtige
electricien, die als burger-werkman op een
militair kamp werkzaam is, aangehouden,
daar hij er van verdacht wordt op 29
Augustus een verpleegster uit Delft te heb
ben aangerand. Deze verpleegster stond te
liften op de Amersfoortseweg te Zeist. Hy
zal ter beschikking van de justitie worden
gesteld.
De Zeister politie tracht uit te zoeken in
hoeverre deze persoon te maken heeft met
de aanranding van Woensdagavond, waar
van mej. Van Soest het slachtoffer werd.
De aangehoudene moet zich einde dezer
maand verantwoorden voor een reeds eer
der in het jaar gepleegde aanranding met
geweldpleging in het Dijnselbos te Zeist.
Verdacht van dit laatste feit bevond hij
zich tot dusverre echter op vrije voeten. Hij
bleek vroeger in een inrichting voor gees
telijk gestoorden te zijn verpleegd.
De politie onderzoekt het alibi van de
Zeistenaar met betrekking tot de Woensdag
gepleegde moord nauwkeurig. Dit alibi
blijkt niet „waterdicht" te zijn.
Ter gelegenheid van het 25-jarige bestaan
van de H. Familievereniging van de parochie
O. L. Vrouw van Zeven Smarten in Haarlem-
Noord werd aan de leden van deze vereni
ging, bestaande uit ongeveer 200 dames en
heren, in de feestzaal „Kennemerland" een
feestprogramma aangeboden.
De feestelijke viering van dit zilveren ju
bileum was voorafgegaan door een tridium,
dat op Zondagavond in een plechtige lof-
dienst afgesloten werd. waarbij het woord
werd gevoerd door Pater Mauritius O.F.M.
Hierna kwam men in „Kennemerland" bij
een waar de muziek-, zang- en toneelvereni
ging „Musicorda" onder leiding van de heer
Ab Douwes voor een vrolijke opluistering
zorgdroeg.
Niettegenstaande de slechte vooruit
zichten viel het weer Zondagochtend nog
al mee. Er woei een matige tot krachtige
West-Noordwestelijke wind en het zicht
was zeer helder. Deze Zondag was de dag
van de kramsvogels en de koperwieken.
Vele duizenden van deze lijsters vlogen in
een breed front over het kustgebied naar
het Zuiden. Vooral trokken zij over het
middenduin en de binnenduinstreek, zelfs
tot in Spaarndam
vlogen zij ook ge
regeld in Zuidelij
ke richting over.
Waarschijnlijk is
een dergelijke
stroom ook langs
de gehele duin
streek in Zuid-
Holland te zien
geweest, want uit
Voorne kwam bericht van een enorme
trek van deze Noordelijke lijsters. Deze is
nu goed ingezet en de trek van vinken,
spreeuwen, piepers en leeuweriken, die
slechts heel zwak is, viel er geheel bij in
het niet.
In het Noordersportpark te Haarlem
wemelde het Zondag van de kramsvogels
en de koperwieken, die zich daar aan de
bessen van de verschillende heesters te
goed deden. Zondag telde men het eerste
uur 760 en tot twaalf uur 3100 kramsvo
gels. Van negen tot tien uur was er een
lichte vinkentrek. Er passeerden echter
veel mussen, van half negen tot elf uur
830 mussen, hetgeen voor deze soort een
groot aantal is. Aan de binnenduinrand
telde men van zeven tot negen uur 2000
kramsvogels en honderd koperwieken.
Hedenmorgen was er door de stormach
tige Westenwind geen trek, alleen in het
duin vlogen nog steeds grote troepen
kramsvogels met enkele koperwieken er
tussen. Hun trekrichting was niet te be
palen, omdat zij door de wind steeds uit
de koers gedreven werden en geregeld zag
men een troep weer strijken. Zaterdag werd
gemeld, dat op het strand een vaal
stormvogeltje was gevonden. Dit was ech
ter een vale Noorse pijlstormvogel. Deze
vogel ter grootte van een duif broedt op
eilanden in het Westen van de Middel
landse Zee en wordt 's winters wel eens
in Ierland en Engeland gezien. Het is
geen vogel van open diepe zeeën, zijn
voedselgebied ligt aan de ondiepe gedeel
ten tussen kustlijn en banken, waar hij
kleine visjes vangt.
bebouwingstroken te laten vervallen en
aan het desbetreffend terrein de bestem
ming te geven voor agrarische doeleinden.
Tut nho H wgr onden
B. en W. van Haarlem hebben voorts
bezwaar gemaakt tegen de bestemming
voor tuinbouw voor het Zuid-Oostelijk deel
van Schalkwijk, waar tuinderswoningen en
kassen zullen mogen worden gebouwd, na
dat een uitbreidingsplan-in-onderdelen zal
zijn vastgesteld, omdat voor dit gebied het
gemeentebestuur van Haarlem een grens
wijziging aanhangig heeft gemaakt ten be
hoeve van de stadsuitbreiding, welke be
stemming eveneens is opgenomen in het
ontwerp-streekplan voor Zuid-Kennemer-
land. Indien te eniger tijd de realisering
van de stadsuitbreiding ter hand zal wor
den genomen zal volgens het' college
de krachtens het plan toegestane tuinbe-
drijven, daarvoor een ernstige belemmering
vormen. B. en W. hebben tegen de hand
having van de bestemming voor tuinbouw-
gronden van een strook grond langs de
Ringvaart geen bedenkingen.
Ten aanzien van het bezwaar tegen de
bestemming van gronden voor tuinbouw in
het Zuid-Oostelijk deel van Schalkwijk
merken Gedeputeerde Staten op, dat de
vestiging van tuindersbedrijven aan de
rand van Haarlem wenselijk moet worden
geacht en dat het de onderhandelingen zal
vergemakkelijken met de tuinders, die hun
bedrijf wegens de verwezenlijking van het
plan niet zullen kunnen voortzetten, indien
terreinen kunnen worden aangewezen,
waarheen zij hun bedrijf zullen kunnen
verplaatsen. Op het uitbreidingsplan is
terrein aangegeven op grond van bodem-
kartering, die het betreffende gedeelte van
Schalkwijk als het meest geschikt voor de
tuinbouw heeft aangegeven. Te zijner tijd
kan het uitbreidingsplan-in-onderdelen in
overleg met het gemeentebestuur van
Haarlem worden opgemaakt; dan kunnen
de bezwaren opnieuw onder ogen worden
gezien. Gedeputeerde Staten achten het ge
wenst, dat intussen niet iets geschiedt, dat
de verwerkelijking van de latere plannen
in de weg kan staan.
Botenloodscn voor zeilers
Het bestuur van de Haarlemse Zeilver
eniging heeft in een bezwaarschrift opge
merkt, dat het plannen heeft nabij de
Mooie Hel botenloodsen te bouwen. De
plannen zijn reeds ontworpen en de lood
sen zullen verrijzen ten Noorden van het
clubhuis. In het ontwerp staat, dat de
grond de bestemming zal krijgen van
plantsoen en strook. Wordt dit uitgevoerd,
dan zullen de plannen niet verwezenlijkt
worden.
Gedeputeerde Staten hebben meegedeeld,
dat aangezien mag worden verwacht, dat
de gebouwen van de Haarlemse Zeilvereni
ging in het toekomstige watersportplan
zullen passen, bij hen geen bezwaar bestaat
aan het perceel, voorzover dit verhuurd is
aan de zeilvereniging, de bestemming te
geven „watersport met daarbij behorende
gebouwen", waardoor aan het bezwaar van
het bestuur wordt tegemoet gekomen.
Het vijfjarig: zoontje Grito van de familie
K. Werkman is Zaterdagmiddag: tijdens het
spel onder een instortende hoop stenen ge
raakt, waarin hij waarschijnlijk met
vriendjes een uitholling had gemaakt.
Dit werd pas Zondagmorgen ontdekt op
aanwijzing van een vrouw die de kinderen
had zien spelen in de steenhoop langs de
rijksweg naar Delfzijl.
Omdat het jongetje niet was thuis geko
men waarschuwden de ongeruste ouders de
politie. Deze heeft tot laat in de nacht van
Zaterdag met de speurhond Hertha uit
Scheemda zonder resultaat gezocht. Men
is nog gaan dreggen in het kanaal tot men
de steenhoop doorzocht en het stoffelijk
overschot van het knaapje vond.
Op Vrijdag 21 October zal in het
Tuschinski-theater in Amsterdam de we
reldpremière worden gegeven van de
nieuwste film van Gina Lollobrigida: „De
mooiste vrouw ter wereld."
De Italiaanse filmactrice zal bij deze
première aanwezig zijn, evenals Vittorio
Gassman, de vertolker van de mannelijke
hoofdrol en de producent van de film,
Maleno Malenotti.
De opbrengst van deze gala-première
komt geheel ten bate van de stichting
„Actie voor het asthmatische kind."
Voor de première van „La donna piu
bella del mondo" is een comité van aan
beveling gevormd, waarin onder andere zit
ting hebben genomen: de ambassadeur van
Italië, markies Giorgio Benzoni, minister J.
G Suurhoff, dr. M. J. Prinsen, Commissaris
van de Koningin in Noordholland, jhr. mr.
F. Beelaarts van Blokland, mr. dr. J. Don-
ner, de burgemeester van Amsterdam mr.
A. J. d'Ailly, de burgemeester van Rotter
dam mr. G. E. van Walsum, jhr. F. J. E.
van Lennep, prof. dr. M. W. Woerdeman,
rector-magnificus van de gemeentelijke
universiteit van Amsterdam, de hoofd-com-
missaris van politie H. A. J. G. Kaasjager,
dr. C. Banning en ds. G. van Leeuwen.
De tafeltennisvereniging „Het Spinneweb"
heeft Zaterdagavond in de feestzaal „Noord"
aan de Rijksstraatweg in Oud-Schoten op
uitbundige wijze het feit herdacht, dat zij
vijf jaar geleden werd opgericht.
In zijn openingswoord sprak de voorzitter
van het district Kennemerland van de
NTTB waarderende woorden over de goede
samenwerking, welke er in de afgelopen
vijf jaar steeds heeft bestaan tussen het
districtsbestuur en de jubilerende vereni
ging. Hij sprak de hoop uit, dat dit prettige
contact ook in de toekomst gehandhaaafd
zal mogen blijven.
Hierna bracht het muziekgezelschap de
„Wilawa's" onder leiding van de heer Mink
er al direct met pittige melodietjes de juiste
stemming in. Ook de toneelvereniging
„BAVO" liet zich niet onbetuigd. De drie
opgevoerde toneelstukjes ontlokten in de
zaal steeds grote hilariteit. Na de pauze bleek
de één-acter „Eén dag malle gevallen" een
nog groter lachsucces.
Het programma werd besloten met een
geanimeerd bal.
De Nederlandse Comedie heeft Zaterdag
avond het door de schrijver een „politieke
extravagantie" genoemde blijspel „The
Apple Cart" van George Bernard Shaw
onder de weinig toepasselijke maar mis
schien de nieuwsgierigheid prikkelende
titel „De Keizer van Amerika" aan haar
répertoire toegevoegd. Mevrouw E. A.
Keuls-Schuur leverde een naar het mij
toeklonk uitmuntende vertaling en Henk
Rigters nam, met klaarblijkelijk veel ge
noegen in de uitgestalde scherpzinnigheid,
de regie voor zijn rekening. De verhalende
inhoud kan in twee zinnen worden samen
gevat. Men maakt het vernuftig gevoerde
duel mee tussen de imaginaire Koning Mag
nus van Engeland en zijn raad van minis
ters, die hem poogt te beroven van zijn
macht om invloed op de openbare mening
uit te oefenen. De vorst slaagt erin zijn
positie te behouden door te dreigen af
stand te doen van de troon, zich als ge
woon burger in het Lagerhuis te laten kie
zen en het mogelijkerwijze aldus tot wer
kelijk hoofd van de regering te brengen.
Dit is een typisch Shaviaanse paradox: de
koning wint de strijd niet door uitoefening
van autocratische macht, maar juist door
deze naast zich neer te leggen en de demo
cratische weg te bewandelen.
In zoverre is dit stuk inderdaad een
comedie, afgezien nog van het feit dat er
voor mensen met hersens veel te lachen
valt: Shaw had de bedoeling de democra
tie in haar ware gedaante te tonen, ont
daan van alle demagogie. Een dergelijke
ontmaskering heeft natuurlijk zin: men
moet de gevaren kennen om deze te kun
nen bestrijden. Dit duidt dus op een ge
voel van onvrede met het gangbare rege
ringssysteem. Men moet hierbij bedenken,
dat „De Keizer van Amerika" werd ge
schreven in 1929, de tijd waarin Mussolini
verklaarde, dat er in bijna ieder land van
Europa een troon leeg stond voor een heer
ser met capaciteiten, de tijd waarin de
wereld om „grote, sterke mannen" vroeg.
Het is dan ook achteraf helemaal niet zo
dwaas dat dit spel, voor het eerst vertoond
in Warschau, destijds in Dresden verboden
werd. Men gebruikte het motief: blasfemie
tegen de democratie. Maar men herkende
vermoedelijk de fascistische ondertoon.
Laat men niet vergeten dat Shaw in Octo
ber 1933, toen Hitler in Duitsland de macht
reeds had overgenomen, aan zijn vriendin
Lady Astor schreef: „Alle anti-Mussolinis-
ten zijn idioten!"
Deze overweging maakt de keuze van
„De Keizer van Amerika" des te onbegrij
pelijker. Men begrijpe mij intussen goed:
ik beschuldig de artistieke leiding van de
Nederlandse Comedie allerminst van enige
sympathie met Shaw's kortstondige fascis
tische flirtation. Het is trouwens een stuk
met een dubbele bodem: men kan er ook
en zelfs meer argumenten ten gunste van
de constitutionele monarchie uit opdie
pen. De „harde waarheden" zijn trouwens
wel amusant, nu de wereld met geheel
andere problemen te maken heeft gekre
gen. Laat men de politieke inslag buiten
beschouwing, dan wordt het nog veel raad
selachtiger waarom deze „extravagantie"
voor het voetlicht gebracht moest worden.
Dit langdurige, afmattende praatstuk is
namelijk (ik kan het niet anders zien) een
prototype van anti-toneel. Er wordt geen
enkel gevoel, behalve dat voor humor, door
geraakt. Zelfs de liefde wordt als een cere
braal spel bedreven.
De enige verklaring, die ik kan beden
ken, is deze: de geschiktheid van de rol
van Koning Magnus voor het talent van
Han Bentz van den Berg, die er dan ook
inderdaad een voortreffelijke, soms zelfs
brillante interpretatie van gaf. De natuur
lijke superioriteit, de aristocratische een
voud van iemand die zich niet alleen qua
rang en geboorte maar ook door diploma
tiek inzicht en kennis van zaken de eerste
weet, de door wijsheid getemperde spot -
al deze kwaliteiten had hij spelenderwijze
tot zijn beschikking. Hij zag er ook subliem
uit: every inch a king, ook zonder kroon
en hermelijn. Maar ik vraag me af, of het
veel verschil zou hebben gemaakt indien
hij de tekst gewoon had voorgelezen. En
zelfs of hij niet nog veel meer succes had
gehad met een keuze uit de voorwoorden
van Bernard Shaw dan met de regels uit
dit stuk
En dat geldt voor de hele opvoering.
Waarom hebben vijftien dames en heren
van dit gezelschap al die dialogen uit hun
hoofd moeten leren? Waarom moest Wim
Vesseur décors ontwerpen, die toch geen
enkele functie hadden? Wat mij betreft
had men zich al die kosten en moeite kun
nen besparen. De vertoning beantwoordde
trouwens niet aan de verwachtingen, die
Rigters met vorige enscèneringen („Muite
rij op de Caine" met name) had gewekt.
Opvallend was speciaal het onvoldoende
reageren van de ministerraad: dit college
bleef een verzameling over het algemeen
zwakke acteurs. Loudi Nijhoff maakte niet
duidelijk, waarom men op haar een beroep
had gedaan om als gast de rol van Lysis-
trata te vervullen. Mimi Boesnach onder
scheidde zich als haar ambtgenote Amanda
evenmin. Het zou mijns inziens verstandig
zijn geweest, als men het inleidende ge
sprek tussen Pamphilius (Dick Scheffer) en
Sempronius (Allard van der Scheer) - een
„ouverture a la Mozart" volgens Shaw -
had geschrapt. Andrea Domburg was als
's konings geliefde Orinthia niet onvol
doende. Dat zij er niet in slaagde de zin
van het tussenspel te openbaren mag men
haar niet te kwalijk nemen. André van den
Heuvel verving zeer bevredigend de door
een keelaandoening verhinderde Louis van
Gasteren als de Amerikaanse ambassa
deur. De enigen naast Bentz van den Berg,
aan wier optreden men werkelijk genoe
gen kon beleven, waren Paul Huf als de
zelfingenomen comediant die als minister
president fungeerde en vooral Johan Fiolet
als de uit domheid krachtige en goedgelo
vige vakbondsleider Boanerges.
Noor vorm en inhoud is dit stuk volle
dig uit de tijd. Maar wie zei ook weer, dat
het toneel altijd tenminste vijfentwintig
jaar bij de werkelijkheid ten achter is?
Inderdaad, dat is Shaw geweest!
DAVID KONING.
De Franse regering heeft de heer G. Slui
zer, programmaleider van Radio Nederland
Wereldomroep onderscheiden door hem te
benoemen tot officier in de orde van de
Zwarte Ster. Tijdens de gala-avond voor
personeel en genodigden, waarmee de
Wereldomroep Zaterdagavond in „Gooi
land" te Hilversum de viering van het tien
jarig bestaan besloot is dit feit meegedeeld
door de voorzitter van het bestuur van de
Wereldomroep, mr. Arn. l'Ailly, die de heer
Sluizer de versierselen op de borst speldde.
