Gunstig 1955, maar één algemene
klacht: tekort aan arbeidskrachten
ERWTENSOEP
Nieuwjaarsrede Ch. E. Visser
in ridderzaal Stadhuis
LOOSJ ES
Pleidooi voor samenwerking
in de bouwnijverheid
PANDA EN DE MEESTER-0NTDEKK1NGSREIZIGER
Wereldnieuws
schrale huid?
Haarlemse Kamer van Koophandel
De radio geeft Zaterdag
Grafische- en papier
industrie
KALODERMA
GELEE
Doorbouwen bij vorst
TocU ia het
zo
Methodes
VRIJDAG 6 JANUARI 1956
2
Alabastine
Gunstige resultaten
OPRUIMING
BOEKEN
VOOR UW HANDEN
Burgemeester van Alkmaar
zeer verontrust door ver
legging Hemtunnel-tracé
Alken HONBG maakt
de echte ouderwetse
per pakje voor 4 volle borden 58 cent
„Aannemer heeft in dit
opzicht een sleutelpositie"
Amsterdamse raad voteert
vijfentwintig mille
„Wolanda" had aanvaring
op beneden-Elbe
Motorrijder omgekomen
bij botsing met
militaire auto
Grote bestelling aan IHC-
Holland uit Amerika
genééstm
J
In tegenwoordigheid van burgemeesters uit Haarlem en omliggende gemeenten en
vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven is donderdagavond in de ridderzaal van het
Haarlemse stadhuis een bijeenkomst gehouden, waarop de heer Ch. E. Visser, kort
te voren opnieuw gekozen tot voorzitter van de Kamer van Koophandel en Fabrie
ken voor Haarlem en omstreken, een nieuwjaarsrede heeft uitgesproken. Vroeger werd
de eerste bijeenkomst in het jaar in het gebouw der Kamer gehouden en dan gaf de
voorzitter een overzicht van het wel en wee uit het Haarlemse district. Vorig jaar
woonde de Haarlemse burgemeester de vergadering bij en thans maakte de Kamer
van het hoffelijke gebaar van het Haarlemse gemeentebestuur, gastvrijheid te ver
lenen in het stadhuis gebruik. Zeven burgemeesters van de elf gemeenten uit het
district waren aanwezig.
De heer Visser constateerde, dat 1955,
evenals het daaraan voorafgaande jaar,
voor de bedrijven in het district een gun
stig jaar is geweest. Het bedrijfsleven sluit
aan bij het beeld, dat Nederland in zijn ge
heel voor zijn bedrijfsleven biedt. De mid
denstand heeft geprofiteerd van een opge
wekte Sint Nicolaas- en Kerstmisverkoop.
Volgens de heer Visser is er in feite maar
één algemene klacht: de te krappe arbeids
markt. Hij ging de factoren na, die samen
werken om het tekort aan arbeidskrachten
te veroorzaken, niettegenstaande het feit,
dat de bevolking van Nederland van 1940
tot heden is toegenomen van 8.911.387 tot
10.680.023 zielen. In de eerste plaats na
tuurlijk de industrialisatie zelf, doch daar
naast zijn er enige andere factoren, die in
dit verband een machtig woordje meespre
ken. Spreker noemde daarvan de met de
toeneming der bevolking onevenredige
groei van het rijks-overheidspapparaat.
Telde Nederland einde 1939 65.700 ambte
naren in dienst van de rijksoverheid, thans
bedraagt dit aantal 167.400.
Ware de toeneming van de bevolking al
leen bepalend voor de groei van het aan
tal rijksambtenaren, dan zou het aantal tot
ongeveer 78.000 zijn toegenomen.
Een te groot ambtenarencorps leidt nood
zakelijk tot bureaucratie en bureaucratie
vindt niet slechts haar oorzaak in een over
dreven waardering voor formaliteiten, met
als gevolg een zekere gewichtigdoenerij,
maar niet minder van een zucht tot zelf
behoud.
De heer Visser herinnerde aan de uit so
ciale overwegingen genomen maatregelen
om de leeftijd, waarop meisjes tot de fa
brieken mogen worden toegelaten, te ver
hogen van 14 tot 15 jaar. Op zichzelf zou
deze maatregel, niettegenstaande het on
gerief, dat verscheidene takken van indu
strie daarvan ondervinden, toegejuicht
kunnen worden, ware het niet, dat er voor
deze kinderen geen opvangmogelijkheid is
ADVERTENTIE
voor:
Pleisterwerk en reparatie.
Verbetering van
houtoppervlakken.
lijwerken van buitenwerk.
Gebruik als rawlplug.
Het repareren
van tegelwerk.
7.00 Nieuws. 7.10 Gymnastiek. 7.25 Platen.
8.00 Nieuws. 8.15 Platen. 8.55 Voor de huis
vrouw. 9.00 Gymnastiek voor de vrouw. 9.10
Platen. 10.00 Tijdelijk uitgeschakeld, cause
rie. 10.05 Morgenwijding. 10.20 Voor de arbei
ders in de continubedrijven. 11.40 Sopraan
en piano. 12.00 Orgel. 12.30 Land- en tuin-
bouwmededelingen. 12.33 Platen. 13.00
Nieuws. 13.20 Platen. 13.45 Sportpraatje.
14.00 Voor de jeugd. 14.35 Muzikale causerie.
14.50 Boekbespreking. 15.05 Accordeon
orkest en solist. 13.35 Van de wieg tot het
graf. causerie. 15.50 Kamerorkest en solist.
16.35 Onderwijs volkszaak!, lezing. 16.50
Platen. 17.15 Actualiteiten. 17.45 Hammond
orgel. 18.00 Nieuws en commentaar. 18.20
Platen. 18.55 Sport. 19.00 Artistieke staal
kaart. 19.30 Passepartout, causerie. 19.40 De
Bijbel in het kerkelijk jaar, causerie. 19.55
Deze week, causerie. 20.00 Nieuws. 20.05 Ge
varieerd programma. 22.00 Socialistisch com
mentaar. 22.15 Weense muziek. 22.40 Binnen
zonder kloppen, hoorspel. 23.00 Nieuws. 23.15
24.00 Platen.
HILVERSUM n, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Koorzang.
7.45 Morgengebed en liturgische kalender.
8.00 Nieuws en weerbericht. 8.15 Platen. 9.00
Voor de vrouw. 10.00 Voor de kleuters. 10.15
Platen. 10.30 Ben je zestig? 11.00 Voor de
zieken. 11.45 Platen. 12.00 Angelus. 12.03
Promenade orkest en soliste. (12.30—12.33
Land- en tuinbouwmededelingen). 12.55
Zonnewijzer. 13.00 Nieuws en Katoliek
nieuws. 13.20 Salonorkest en solist. 13.40
Accordeon-orkest. 14.00 Boekbespreking.
14.10 Amusementsmuziek. 14.20 Engelse les.
14.40 Amateursprogramma. 15.15 Kroniek van
Letteren en Kunsten. 15.55 Platen. 16.00 De
schoonheid van het Gregoriaans. 16.30 Voor
de jeugd. 17.00 Amusementsmuziek. 17.20
Voor de jeugd. 18.00 Lichte muziek. 18.15
Journalistiek weekoverzicht. 18.25 Platen.
18.30 Parlementair overzicht. 18.40 Platen.
18.45 Regeringsuitzending: Atlantisch Aller
lei. Een en ander over de 15 landen van het
Atlantisch Pact. 19.00 Nieuws. 19.10 Platen.
20.0 Lichtbaken, causerie. 20.20 Actualitei
ten. 20.35 De gewone man. 20.40 Gevarieerd
programma. 21.45 Sprong in het Heelal,
hoorspel 22.05 Cabaret. 22.35 Wij luiden de
zondag in. Aansluitend: Avondgebed en
liturgische kalender. 23.00 Nieuws. 23.15
Nieuws in Esperanto. 23.22 Dansmuziek
23.45—24.00 Platen.
TELEVISIE (N.C.R.V.)
20.15 Journaal en weerbericht. 20.25 Rally
op de Rails. 20.50 Gevarieerd programma.
22.05 Dagsluiting.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Pla
ten. 13.00 Nieuws. 13.15 Radio Almanak.
14.30 Journaal. 15.00 Lichte muziek. 15.30
Platen. 15.45 Accordeonduo. 16.00 Platen.
16.15 Accordeonduo. 16.30 Platen. 16.45
Engelse les. 17.00 Nieuws. 17.10 Platen. 17.20
Liturgische gezangen. 17.30 Orgelconcert.
18.15 Omroepkoor. 18.30 Voor de soldaten.
19.00 Nieuws. 19.40 Platen. 20.00 Cabaret.
21.00 Verzoekprogramma. 22.00 Nieuws. 22.15
Platen. 23.00 Nieuws. 23.05—24.00 Platen.
BBC, uitzending voor Nederland
17.4518.15 Nieuws. Feiten van de dag. Op
de planken. (Op 224 en 49 m.).
geschapen, doordat aan deze verhoging
van de leeftijdsgrens niet is gekoppeld een
verlenging van de leerplicht.
Ook noemde spreker de emigratie en hij
vroeg zich af of de f 33.000.000 welke de
emigratie het land per jaar kost niet beter
te besteden waren geweest. Wel stemde het
hem tot voldoening, dat het emigratiepro
bleem thans méér dan een jaar geleden
de publieke belangstelling heeft getrok
ken, alsmede dat de animo om te emigreren
dalende is.
Het huisvestingsprobleem, dat zozeer met
de moeilijkheden van personeelsvoorzie
ning verband houdt, staat almede en wel
in het middelpunt der belangstelling.
Derving miljoenen
Het gebrek aan arbeidskrachten is zo al
gemeen en van dusdanige aard, dat de heer
Visser durfde te stellen, dat op geen 10-
tallen van miljoenen is te schatten wat het
bedrijfsleven daardoor aan produktie derft.
Het is uiteraard niet slechts de produktie,
die voor het buitenland bestemd is, en in
haar omvang wordt getroffen, maar even
zeer die, welke geëxporteerd wordt, daar
mede de producent belemmerende in zijn
streven nieuwe markten te ontginnen en
bestaande markten te behouden. Het niet
op tijd leveren, zoals in verschillende tak
ken van industrie voorkomt, is een toene
mend euvel.
Dat dit tekort aan arbeidskrachten on
gunstig werkt op het produktievermogen
van onderscheidene industrieën omdat de
produktiecapaciteit niet ten volle kan wor
den gebruikt en dus de produktiemogelijk-
heden en de afzet der produktie worden
geremd, spreekt vanzelf, aldus spreker.
Mechanisering
Van groot belang achtte spreker verder
voortschrijdende mechanisering van de ar
beid, uiteraard slechts mogelijk door in
vestering van kapitaal, hetzij dan dat dit
dient ter vervanging van oude door nieu
we machines, hetzij voor aanschaffing van
moderne machines met groter produktie
vermogen c.q. ter vervanging van handen
arbeid, hetzij voor interne reorganisatie.
Het lijkt spreker hieraan in de eerste plaats
te danken, dat, niettegenstaande de krappe
arbeidsmarkt met alle daaraan klevende
bezwaren, de produktie in 1955 die van
1954 met plus minus 7 heeft overtroffen.
Het Nederlandse bedrijfsleven heeft voor
een bedrag van f 567.000.000 geëmitteerd
waarvan f 440.000.000 aan aandelen.
In 1954 werd aan aandelen geëmitteerd
voor een bedrag van f 52.200.000 en in 1953
voor f 31.100.000. Het verschil met de voor
gaande jaren is opvallend.
Pijnlijke verrassing
Het was dan ook' voor het bedrijfsleven
een ietwat pijnlijke verrassing, dat de re
gering enige belastingfaciliteiten voor het
bedrijfsleven heeft opgeheven. Dit is ge
schied door verhoging van het percenta
ge van de voorlopige aanslag vennoot
schapsbelasting en vervroegde invorde
ringstermijn terwijl, waar de bestaande re
geling gold, dat op nieuwe investeringen
33 1/3 in 1 jaar mocht worden afge
schreven, deze afschrijving thans uitge
strekt dient te worden over 3 1/3 jaar, alzo
gedurende deze tijd niet meer dan 10
per jaar.
Deze maatregelen vormen in wezen een
verzwaring van de rentelast en remmen
daardoor nieuwe investeringen af, die voor
het bedrijfsleven zo broodnodig zijn.
De toekomst
Tenslotte zei spreker nog wat het be
drijfsleven van het ingetreden jaar naar
zijn mening kan verwachten. Het zaken
leven berust op vertrouwen, vertrouwen
ten opzichte van anderen, met wie men za
kelijke relaties onderhoudt, vertrouwen in
het groot, in de toekomst. Dat laatste is
het moeilijkst, omdat in deze gecompliceer
de steeds meer op de een of andere manier
van elkaar afhankelijke delen van de we
reld, onverwacht gebeurtenissen kunnen
plaats hebben, die het vertrouwen schok
ken en daardoor het economische leven
verontrusten en de war sturen. Het enige
wat gezegd kan worden, en dat is reeds
veel, zeer veel, is, dat er momenteel geen
tekenen aan de wand zijn, die er op wijzen,
dat zulke gebeurtenissen zullen plaats heb
ben.
Daarom nodigde spreker allen uit in dit
jaar met vertrouwen verder te gaan, een
jaar, waarvan hij verwacht, dat het op zijn
minst bestendiging zal brengen van de
gunstige resultaten.
De welvaart, die ons land thans kent, is
een zegen voor het overgrote deel van ons
volk en het bedrijfsleven, gesteund door
een op zijn ontwikkeling gericht regerings
beleid, is een der machtige zuilen, waarop
die welvaart rust.
Moge het bedrijfsleven in zijn geheel,
dat is met allen, die erbij betrokken zijn,
het zijne ertoe blijven bijdragen, die zuil
nog machtiger, nog hechter te maken tot
heil van het Nederlandse volk.
Burgemeester mr. O. P. F. M. C r e m er s
sprak woorden van dank mede namens de
andere burgemeesters. Hij zeide op de bij
eenkomst problemen gehoord te hebben,
waarmee gemeentebesturen niet dagelijks
te maken hebben. Toch dienen zij contact
te houden met het bedrijfsleven en de mid
denstand en de belangen en problemen
in het oog te houden. Het is voor een ge
meente van belang adviezen in te winnen
van de Kamer van Koophandel. Spreker
nodigde de kamer uit het volgend jaar weer
in de ridderzaal bijeen te komen en siprak
de wens uit, dat de bijeenkomsten tot een
traditie zullen uitgroeien, waardoor een
goede verstandhouding zal ontstaan tussen
bedrijfsleven en gemeentebesturen.
Het jaar 1955 kenmerkte zich wederom
door grote bedrijvigheid in de grafische in
dustrie en het kan worden gezegd, dat de
voorzichtige optimistische voorspelling be
treffende de toekomstige bedrijfsbezetting,
in het verslag over het vorige jaar, be
waarheid is, aldus wordt meegedeeld in
het jaaroverzicht van de Haarlemse Kamer
van Koophandel. De relatief gunstige pro-
duktie-omstandigheden in ons land maak
ten het mogelijk de vergrote activiteit ten
aanzien van de export te bestendigen, on
danks het feit, dat de kosten van de ver
vaardiging van drukwerk, in de kwaliteit,
welke ook de export in het bijzonder eist,
een naar verhouding belangrijke stijging
vertoonden.
De resultaten in de branche: lettergie
terijen en chemigrafie vertoonden nog een
iets beter beeld dan die over het afgelopen
jaar en men ziet dan ook de toekomst met
optismisme tegemoet.
De grondstoffenvoorziening voor de pa
pierindustrie geeft geen reden tot bijzon
dere opmerkingen. Behalve een zeer grote
aanvoer van hout uit Finland vond verle
den jaar ook een niet onbelangrijke aan
voer van de grondstof uit Canada plaats.
Verwacht wordt, dat in het tweede kwar
taal van 1956 in een fabriek in het district
der Kamer een nieuwe papiermachine in
bedrijf zal kunnen worden genomen. Een
gedeelte van de nieuwe loswal voor zee
schepen zal in het voorjaar klaar zijn. De
produktie bewoog zich over het algemeen
op een hoog niveau, zodat het zich laat
aanzien, dat de cijfers over 1955 die van
elk voorgaand jaar zullen overtreffen.
ADVERTENTIE
ZATERDAGMORGEN begint de
GROTE HOUTSTRAAT 100
RIJKSSTRAATWEG 125
ADVERTENTIE
taakt handen zacht ah fluweel
Aan het slot van de gebruikelijke nieuw
jaarsrede, die de burgemeester van Alk
maar in een raadsvergadering van Alk
maar heeft uitgesproken, uitte burgemees
ter Wytema zijn ongerustheid naar aanlei
ding van het bericht, dat Rijkswaterstaat
en de gemeente Amsterdam het blijkbaar
eens geworden zijn over een nieuwe tun
nel bij Zaandam en dat deze tunnel, die
op het streekplan Zaanstreek ten westen
van de Hembrug geprojecteerd is, nu een
flink stuk beoosten de uitmonding van de
Zaan zou komen.
,,Waar dient een streekplan voor", al
dus mr. Wytema, „als men gewichtige za
ken als deze, die in de openbaarheid zijn
behandeld, en waarover Provinciale Staten
hun beslissing hebben genomen, in een
binnenkamersconferentie zo maar van ta
fel veegt? Is dit", zo vroeg hij zich af, „een
redelijke behartiging van de belangen van
Noordholland benoorden het IJ, of zijn de
Zaanstreek en het Noorderkwartier soms
te verwaarlozen?"
De burgemeester zei zich danig veront
rust te voelen over deze verlegging van
het tunneltracé, waarbij klaarblijkelijk al
leen het Amsterdamse belang heeft gegol
den.
ADVERTENTIE
De voorzitter van de Raad van Bestuur
Bouwbedrijf, de reer J. Dura Dzn., heeft in
de eerste vergadering van de raad in het
nieuwe jaar een rede gehouden, waarin hij
aandacht wijdde aan de interne samenwer
king, dus die tussen de organisaties, die ge
zamenlijk de raad van bestuur dragen, als
de externe samenwerking tussen aanne
mers, architecten, onderaannemers, werk
nemers en leveranciers. In het gehele com
plex van samenwerking neemt de aanne
mer een sleutelpositie in. Hij is in de bouw
nijverheid het centrale punt voor de samen
werking en dit schept voor hem zeer grote
verplichtingen, aldus de heer Dura.. Er is
een erecode ingesteld, die beoogd de inte
griteit van de ondernemer als zakenman in
het onderlinge verkeer te versterken.
Na in overweging te hebben gegeven, de
ze erecode geleidelijk te verscherpen, zei
de heer Dura het van nog grotere betekenis
te achten, wanneer in deze erecode wordt
betrokken het zakelijk verkeer met derden.
Nog teveel komt het voor, dat door vage
verwijten en beschuldigingen het gehele
bouwbedrijf in een onjuist daglicht wordt
gesteld. Met een uitbreiding van de ere
code zou het mogelijk zijn zich daartegen
te verweren. Er zou in zulke gevallen een
onderzoek ingesteld kunnen worden, dat
enerzijds tot resultaat kan hebben, dat pu
bliekelijk de beschuldiging ontzenuwd
wordt en dat anderzijds kan leiden tot be
straffing van handelingen, die niet in over
eenstemming zijn met gedragingen van een
integere zakenman.
De heer Dura zag hierin tevens een ver
sterking van de bereidheid de aannemer
grotere verantwoordelijkheden te geven
dan tot dusverre gebruikelijk is.
Over de verhouding tussen werkgever en
werknemer zei de heer Dura: „Ik wil niet
ontkennen, dat op dit punt grote moei
lijkheden moeten worden overwonnen.
Het is niet eenvoudig een goede band
te scheppen met steeds wisselend personeel,
in het bijzonder op bouwwerken. Daarom
zal het goed zijn, indien wij zeer ernstig
onze aandacht gaan bepalen bij het vraag
stuk van de menselijke verhoudingen. Ach
terstand op dit gebied is van nadelige in
vloed op het aantrekken van arbeidskrach
ten. Wij zullen een verhouding moeten
scheppen, waarbij met respectering van een
ieders positie een band wordt geschapen,
die niet uitsluitend berust op materiële za
ken. Dit is tevens een uiterst belangrijk
middel om de aversie tegen een beroep in
de bouwvakken te overwinnen".
De heer Dura deed tenslotte een dringend
beroep op alle ondernemers in het bouw
bedrijf om bijvoorbeeld hygiënische voor
zieningen op de bouwplaats op een behoor
lijk peil te brengen en niet te wachten tot
daartoe bepalingen in de bestekken worden
opgenomen.
Ter financiering van maatregelen, die
het doorwerken bij de woningbouw tijdens
vorst, sneeuw of regen kunnen bevorderen,
verleende de Amsteerdamse gemeenteraad
woensdag zonder hoofdelijke stemming een
krediet van f 25.000.
De wethouder voor de volkshuisvesting,
mr. R. van den Bergh deelde mee, dat men
in navolging van het experiment bij het
bouwwerk in Rijswijk bij de te treffen
maatregelen denkt aan het gebruik van
goed dekmateriaal, het stoken van kachels
en andere verwarmingsinstallaties, zowel
binnens- als buitenshuis en het gebruik
van kunstlicht.
In Tilburg
Ook in Tilburg heeft men bij de bouw
van 439 arbeiderswoningen maatregelen
getroffen om te kunnen doorwerken bij on
gunstig weer. In de in aanbouw zijnde pan
den bevinden zich kachels, waardoor het
binnenwerk voortgang kan vinden. De ge
meente levert gratis electrisch licht om de
arbeiders in staat te stellen vroeger te be
ginnen en 's avonds langer door te werken.
Het complex huizen zal door deze voorzie
ningen naar men hoopt drie maanden eer
der gereedkomen.
18. „Op deze manier stopt hij het lek,
dat hij zelf gemaakt heeft", verklaarde
Panda. „En zolang hij in dat gat zit, kun
nen we hem goed in de gaten houden"
„Hm", bromde de ontdekkingsreiziger,
„dan moet hij daar maar blijven; hoewel
ik niet op zijn gezelschap gesteld ben"
„Laat me er uit!", riep neef Lodewijk, „ik
ben geen gootsteenstop!" „Net goed", zei
Panda. „Dan had u maar geen gat in deze
boot moeten maken, meneer Lodewijk"
Neef Lodewijk werd razend en hij begon
hen allerlei lelijke woorden toe te roepen.
„Wat een taal!" zei de ontdekkingsreiziger
geschokt. „Ik schuam mij voor deze neef.
Let maar niet op hem, Panda". Zij pro
beerden dus om niet op de razende neef
te letten, maar dat was erg moeilijk, want
hij begon hoe langer hoe harder te scheeu-
wen, tot het schalde over de golven. Dit
trok de aandacht van de waakzame water-
politie. „Er is iets niet pluis met dat rub
berbootje daar", zei een politieman. „Er
op af!" En schuim.end joeg de politieboot
over het water, recht op het bootje van
Panda en de ontdekkingsreiziger aan.
CUXHAVEN (DPA) Het Nederlandse
kustvaartuig „Wolanda", 233 ton, is woens
dagmiddag op de Beneden-Elbe, in dichte
mist, in aanvaring gekomen met het 4.689
ten metende Finse SiS. ~,Wirta". De „Wolan
da" was op weg naar Hamburg, de „Wirta"
zo juist uit Hamburg naar Havanna ver
trokken.
Nabij Heino is een 42-jarige motorrijder
uit Assen, W S., in botsing gekomen met
een militaire ziekenauto. Hij werd hierbij
zo ernstig gewond dat hij ter plaatse over
leed. De motor geraakte in brand en werd
geheel vernield. De bestuurder van de mi
litaire auto was in de zware mist bezig een
andere vrachtauto in te halen. Op dat ogen
blik naderde van de andere kant het slacht
offer.
Te Pittsburgh, Pennsyvania is onlangs
het contract getekend tussen de Suri
naamse Bauxiet Maatschappij, een doch
termaatschappij van de „Aluminium Com
pany of America" (ALCOA) en de IHC
Holland, Den Haag, voor de bouw van een
baggermolen ter waarde van ongeveer
1.250.000 Amerikaanse dollars.
De zuiger, die een totaal geïnstalleerd
vermogen van 4400 pk heeft, zal begin
1957 worden afgeleverd en worden ge
bruikt voor het verwijderen van de zeer
omvangrijke deklaag, welke rust op de
diepgelegen bauxietafzetting, die de laat
ste jaren in Suriname werden ontdekt en
die door de „Surinaamsche Bauxiet Maat
schappij" zullen worden geëxploiteerd.
Strafbank. De politie van New Orleans
(Verenigde Staten) heeft 72 negers,
merendeels jongeren, gearresteerd, die
zich niet hielden aan de bepalingen dat
kleurlingen in openbare voertuigen op
speciale banken moeten plaatsnemen.
Zij werden later, op een zeventienjarige
student na, vrijgelaten.
Officieel. Koningin Elizabeth van Groot-
Brittannië zal op 17 October 's werelds
eerste elektrische centrale die elektrici
teit opwekt door middel van atoom
energie officieel openen. Dit is van de
zijde van het Buckingham Palace in
Londen bekend gemaakt.
Actief. De gevaarlijke vulkaan Merapi op
Midden-Java was ook donderdag actief,
doch tot op heden werden geen onge
lukken gemeld. Een brug over de rivier
de Senowo werd weggevaagd en drie
huizen werden door lavastromen en
wolken hete as vernield. Tienduizenden
mensen worden uit gebieden, waar ge
vaar dreigt, geëvacueerd.
Tres Reyes. Het feest van Driekoningen
Tres Reyes wordt uit achting voor de
Rooms-Katholieke mening in Argentinië
weer gevierd. Perón had dit feest afge
schaft. De voorlopige Argentijnse pre
sident, generaal Aramburu, telegrafeer
de de Paus zijn dank voor de bijzondere
zegen van het Argentijnse volk.
Neergestort. Een straaljager van de Britse
marine is tijdens mist neergestort op een
woonwagenkamp nabij Ilchester. Vol
gens de eerste berichten werden vier
personen gedood, onder wie de twee
bemanningsleden van het toestel, dat
tussen twee woonwagens neerkwam. In
de ene wagen werden een vrouw en een
kind gedood, in de andere drie personen
gewond.
Onderscheiding. Bondskanselier Adenauer
en de christen-democratische afgevaar
digde in de Bondsdag Franz Böhm heb
ben als eerste Duitsers de medaille ge
kregen, die de „Internationale vrije
federatie van voormalige gedeporteer
den en geïnterneerden in de verzetsbe
weging" verleent aan hen die ijveren
voor herstel van het door het nationaal-
socialisme veroorzaakte leed.
Overtreders. De hoofdcommissarie van
politie te Parijs heeft laten weten, dat
er strenger zal worden opgetreden tegen
hen, die het in 1954 afgekondigde claxo-
neerverbod overtreden. In het afgelopen
jaar werden 25.181 processen-verbaal
opgemaakt.
Vondst. Volgens het Amerikaanse tijd
schrift „Life" heeft een Amerikaanse
duiker bij de Bermuda-eilanden het
wrak van een Spaans galjoen uit het
einde van de zestiende eeuw ontdekt en
een aantal gouden, bronzen en andere
voorwerpen geborgen. Hij dook een
gouden kruis met smaragden op, waar
voor 25.000 dollar geboden is.
Ongeluk. Bij Newport in het Engelse
graafschap Essex, is een bom op een
veld terecht gekomen en ontploft. Later
bleek het een bom te zijn, afkomstig van
een Amerikaans oefenvliegtuig, die „per
ongeluk" losgeraakt was.
Tegenbezoek. Premier Nasser van Egypte
zal een tegenbezoek aan president Tito
van Joegoslavië brengen. Tito en Nasser
hebben te Caïro in een gezamenlijke
bekendmaking opnieuw het voornemen
uitgesproken dat zij zich niet bij mili
taire verdragen zullen aansluiten. De
datum van Nassers bezoek is nog niet
vastgesteld.
Mist. Aan de Noordzeekust in Wesselburen
(Duitsland) zijn drie jongens van elf,
zeven en zes jaar verdronken. Volgens
de politie waren de kinderen te ver de
zee ingelopen en waren zij in de mist
verdwaald. Wesselburen is een vissers
plaats ongeveer 120 kilometer ten
noordwesten van Hamburg.
Omgekomen. Twee uitgeputte Zuid-Afri
kaanse studenten zijn te Fort Portal in
Oeganda aan de voet van de met
sneeuw bedekte Ruwenzori-bergketen
teruggekomen met de mededeling dat de
leider van hun expeditie, de medische
student Roger Crawford uit Pretoria om
het leven is gekomen. Crawford maakte
een val van honderd meter van een
gletsjerrots, toen zijn touw losraakte.
Hij is begraven op de plaats waar hij
gevonden is. De Ruwenzori-keten, die
toppen van bijna zesduizend meter
hoogte heeft, is gelegen aan de grens
van Oeganda en de Kongo.
ADVERTENTIE
r~
VOOR DE LEEK schijnen weinig dingen
zo eenvoudig als het zichtbaar maken van
gebeurtenissen die zich in ondenkbaar
kleine tijdseenheden afspelen. Wanneer
men de bewegingen die zich in die tijds-
onderdelen voltrekken, immers met razen
de snelheid op een filmstrook vastlegt en
deze film vervolgens met normale snel
heid op het doek projecteert, zal het hele
geval zich in vertraagd tempo
voor onze ogen afspelen. Klaar
is Kees!
De snelheden die nodig zijn
om de val van een waterdrup
pel in alle stadia weer te ge
ven, vereisen echter al 5000
filmbeeldjes per seconde, de
kogel die de loop van een re
volver verlaat vraagt 100.000, de barst in
een glas enige miljoenen beelden per se
conde, zodat van de filmstrook prestaties
zouden worden gevergd, waaraan het
materiaal onmogelijk kan voldoen. Daar
om zijn in de loop der tijden uiterst ver
nuftige methoden bedacht om aan deze
bezwaren tegemoet te komen. De vele ver
schillende systemen op dit gebied kunnen
we wel even uiteenzetten.
Wanneer we naar de draaiende schroef
van een vliegtuig kijken, zien we niets
anders dan een schijf met wat schaduw
en lichtstrepen. Stel nu dat het apparaat
600 omwentelingen per seconde maakt, dan
bevindt de schroef zich telkens tijdens
1/600 seconde in de verticale stand. Zorgen
we er nu voor dat een lichtflikkering met
een periode van eveneens 1/600 seconde
op de schroef valt, en fotograferen we
steeds dit moment, dan zullen we een
filmstrook krijgen waarop de schroef
voortdurend in verticale stand is afge-
beeld. Is de lichtflikkering echter iets ten
achter, dan zal de schroef op het eerste
beeld verticaal staan, op het volgende
beeld iets minder, dan weer iets minder,
enz. Gaan we deze film afdraaien, dan
vertoont hij een zeer langzaam draaiende
vliegtuigschroef. Nu is dit ook weer niet
zo eenvoudig uit te voeren als het lijkt,
want de belichtingstijden dienen syn
chroon met de draaiende on
derdelen geregeld te worden,
maar onoverkomelijke moei
lijkheden levert dit voor de
moderne elektrotechniek niet
op, aangezien men in staat
is de frequentie van elek
trische ontladingen met grote
nauwkeurigheid te regelen.
Hoe het ook zij, door deze methode kun
nen sneldraaiende machineonderdelen
bekeken worden omdat de lichtstralen het
betreffende onderdeel steeds in dezelfde
of in een iets gewijzigde stand belichten,
waardoor het lijkt dat dit machineonder
deel stilstaat of héél traag beweegt. Aldus
konden vervormingen van luchtschroeven
en aërodynamische verschijnselen bij
vliegtuigen worden bestudeerd.
Nog snellere belichtingstijden dan een
miljoenste seconde werden verkregen door
een krachtige vonk een kanaaltje van 3/10
mm. te laten passeren, waardoor bij een
belichtingsdtiur van een miljardste secon
de de schaduw van een voorbij flitsende
kogel, het barsten van glas en scheuren
van draden werd gefotografeerd.
En hoe zou de wereld er uitzien bij een
vertraagde waarneming
Daarover morgen.
(Nadruk verboden)
H. PéTILLON.
