Ben Goerion en Mosje Sjarett
loodsen Israel door de storm
GOLDEN FICTION
IN DE WERELDPOLITIEK
Stalin past niet meer
Zelfs uiterlijk doet het
tweemanschap denken
aan Churchill en Eden
Lichten branden tot diep in de nacht
3
Eenzaam
Vreedzaam
Sterk
Bekende mensen over een bekende sigaret (12)
Onder ons gezegd:
toch maar liever
Vastberaden
Congres van Hervormden
en Gereformeerden
Europa moet Amerikaanse
kolen blijven invoeren
Kerk gesloten wegens
gevaar voor instorten
Adenauer verkiest hotel
boven villa Rezzonico
Washington boycot firma
waar communisten werken
Fort van Herodes ontdekt
Hollandse bollen voor
Franse kwekers
DINSDAG 27 MAART 1956
JERUZALEM De eerste minister heeft beslist geen tijd
en de minister van Buitenlandse Zaken moet een paar
dagen volstrekte rust houden. De Israëlische voorlich
tingsambtenaar haalt met een licht-wanhopige berusting
zijn schouders op. Het spijt'hem verschrikkelijk; het spijt
de buitenlandse journalisten, die naar het spanningscen
trum in het Midden-Oosten zijn gekomen nog veel meer.
Een Franse crack-reporter slaat met zijn vuist op tafel:
„Ik heb twee en een half uur met Nasser gesproken, wilt
u mij nu vertellen, dat ik Ben Goerion niet kan zien?" De
Israëliër glimlacht beleefd: „Aan de overkant bij meneer
Nasser hebben ze het minder druk, omdat zij met veertig
miljoen zijn. Wij moeten alles met een driekwart miljoen
doen". Inderdaad, tot diep in de nacht branden lichten
in de werkkamers van de twee mannen, in wier handen
de toekomst van Israël ligt: premier David Ben Goerion
en zijn minister van Buitenlandse Zaken, Mosje Sjarett.
Ben Goerion en Sjarett, de vergelijking met twee andere
staatslieden, die vijftien jaar geleden voor het voortbe
staan van een ander land moesten zorgen, dringt zich
onmiddellijk op. Zelfs uiterlijk is er de gelijkenis met
Churchill en Eden. Ook Ben Goerion lijkt in zijn „battle
dress" op een grimmige cherubijn, hij oreert in de „Grand
Churchillean Manner belooft slechts bloed, zweet en
tranen, lardeert zijn redes met dreigende stiltes, is de
harde rots in de branding. Sjarett mag dan niet helemaal
Sir Anthony's elegantie bereiken, hij is de onberispelijke
diplomaat, die de harde kantjes afslijpt van de ruwe poli
tieke lijnen door de oude leeuw uit de Negeb op tafel
gesmeten, die nuanceert en sust en lijmt. In de samen
werking van dit merkwaardige tweetal ligt ook de onver
mijdelijke tegenstelling besloten tussen ae profeet en de
vakman, de ongeduldige die in eigen kracht gelooft, en de
onderhandelaar die het crompromis zoekt. De vuistslag
op tafel en het geduld.
Premier Davicl Ben Goerion in de Kibboetz „Sde Boker"
waar hij zich tot aan zijn terugkeer in het politieke
leven had teruggetrokken.
Mogen de methodes van Ben Goerion en Sjarett verschillen of elkaar aan
vullen, hun doel blijft hetzelfde: Israel veilig door de zware storm loodsen, die
de Jonge staat bedreigt. Voor Ben Goerion, die ook minister van Defensie is,
ligt de taak voornamelijk op nationaal terrein: opvoering van Israels paraatheid,
duidelijk maken dat de kleine staat geen katje is om zonder handschoenen aan
te pakken. Daarom gaf hij opdracht de dagelijks weerkerende Arabische infil
traties af te straffen met de vergeldingsacties bij Gaza en het Meer van Galilea.
Acties die overigens hun doel voorbijschoten. De aanval op Gaza droeg bij tot
Nassersbesluit communistische wapens te kopen. De operatie in december bij
het Meer van Galilea kostte Israel internationale sympathie. Sjarett moet die
schade herstellen, opnieuw steun zoeken,. Een moeilijke taak, want de grote
Westelijke mogendheden betwisten Moskou de Arabische cliëntèle, zijn doods
benauwd Nasser c.s. voor het hoofd te stoten, want de Arabische landen be
schikken over driekwart van de oliereserves van de wereld en nemen militair
en politiek een strategische positie van belang in. Zodat het Westen Israel meer
en meer als een lastpost gaat zien en Sjarett een eenzaam man begint te worden.
Hoe denkt Israel zich in zijn steeds moeilijker wordende positie te handha
ven? Is het bereid door concessies een vrede te „kopen"? Zal het proberen
respijt te winnen door een preventieve oorlog? De gedachte aan de laatste mo
gelijkheid welt steeds weer op. Niet verbazingwekkend trouwens wanneer een
volk zich steeds meer in de hoek gedrongen voelt. Maar zij wordt telkenmale
weer afgeschud. Israel heeft boven alles vrede nodig. Het weet dat het de
Arabische landen niet kan bezetten. Het wil zijn jeugd niet nog eens laten
bloeden.
Zal Israel dan bereid zijn de Arabische eisen in te willigen? Zijn grond
gebied te amputeren? Een deel van de Negeb aan Egypte af te staan? Jeruza
lem op te geven? Het miljoen Arabische vluchtelingen terug te nemen of scha
deloos te stellen? De Israëliërs zijn kopschuw voor concessies. Zij stellen dat
vrede een beloning op zich is, en zijn bereid op ieder tijdstip te onderhandelen.
Zij zijn in beginsel bereid om: a. de vluchtelingen schadeloos te stellen; b.
Jordanië een vrijhaven in Haifa te geven; c. het verkeer tussen Egypte en Jor
danië overland (door de Negeb) te vergemakkelijken. Tot grenscorrecties zijn
zij wèl bereid. Tot eenzijdige gebiedsafstand niet.
Dit Israëlische standpunt ligt nog een heel eind af van het Arabische. De
Arabieren immers zij niet tot onderhandelen geneigd. Zij eisen eerst eenzijdige
Israëlische concessies en willen dan wel verder zien. Deze gok nu kan en wil
Israel niet nemen.
Mosje Sjarett, Israels minister van
Buitenlandse Zaken.
■v
Op het militaire kerkhof bij Jeruzalem rusten de duizenden doden van de
Iiaganah, Israels strijdkrachten in de onafhankelijkheidsoorlog. Zij zijn een
stille waarschuwing tegen iedere gedachte aan een preventieve oorlog.
ADVERTENTIE
Tom Manders in civiel met Tom Manders
in zijn creatie van Dorus, de hoofdfiguur
uit „Rendez-vous in St. Germain des Prés",
het populaire televisieprogramma.
Een gulden genieting voor 80 ct.
Waar Israel ervan overtuigd is, dat
iedere stap terug, zonder een gegarandeer
de vrede, een stap in de richting van de
zee is, maar tegelijkertijd weet dat de Ara
bieren nog niet tot tegemoetkomendheid
geneigd zijn, is de hele politiek van Ben
Goerion en Sjarett gericht op het hand
haven van de status quo. Sterk zijn en
sterk blijven om de Arabieren niet in de
verleiding te brengen tot de aanval over
te gaan. Vandaar de hevige aandrang op
het Westen om defensieve wapens te
krijgen, Straaljagers tegen Egypte's Migs
en Iljoesjins, tanks en moderne afweerwa-
pens tegen Nassers Stalin-tanks.
Israel twijfelt met reden aan de Weste
lijke bereidheid en capaciteit om tussen
beide te komen eer het te laat is. Het ge
looft dat niets beter geschikt is om de Ara
bieren van aggressie te weerhouden dan
de wetenschap dat Israel zich verdedigen
kan. Het meent dat pas wanneer de Ara
bieren op de lange duur gaan beseffen dat
zij Israel nooit onder de voet kunnen lo
pen, dat zij hun aandacht beter aan nut
tiger zaken kunnen besteden, zij op de
duur eieren voor hun geld zullen kiezen.
Israel hoopt tenslotte dat het als UNO-
lid niet in de steek gelaten zal worden, nu
zijn bestaan bedreigd wordt. Ben Goerion
is voldoende staatsman om te beseffen, dat
het getij zijn land niet gunstig is, hetgeen
echter zijn vastbeslotenheid slechts ver
hoogt. Met de moed en de vastberadenheid
van deze kleine man, in wiens werkkamer
dezer dagen het licht zo laat blijft bran
den, zal men misschien op korte termijn
nogmaals kermis maken.
Op 18 juni a.s. zal in het zendingscentrum
te Baarn een congres worden gehouden van
leden van de Nederlands Hervormde Kenk
en de Gereformeerde Kerken in Nederland.
Dit congres gaat uit van het gereformeerd
stiudieverband voor oecumenische vragen.
Het onderwerp is de toenadering tussen
hervormden en gereformeerden in de prak
tijk. Sprekers zijn dr. H. Berkhof en prof.
dr. W. F. de Gaay Fortman.
GENÈVE (Reuter). De kolencommis-
sie van de Economische Commissie voor
Europa van de UNO (ECE) heeft bekend
gemaakt, dat Europa in 1956 zijn kolen te
kort zal moeten blijven aanvullen door de
invoer van kolen uit de Verenigde Staten
in ongeveer dezelfde omvang als op het
ogenblik (acht miljoen ton per kwartaal).
Volgens de commissie bestaat er ook een
zeer grote moeilijkheid bij de Europese
cokesvoorziening, als gevolg van de gro
tere vraag van de ijzer- en staalindustrie.
De koude winter heeft de kolenvoorraden
doen verminderen en ziekte van mijnwer
kers heeft da produktia kleiner doen wor
den.
Zondagmorgen heeft de pastoor van de
R.K. kerk in de Hoogstraat te Vlaardin-
gen meegedeeld, dat het kerkgebouw ge
sloten moet worden, omdat het op instorten
staat.
Het kerkgebouw werd in 1869 gebouwd
naar de plannen van de architect P. J. H.
Cuypers. In 1916 had een grondige restau
ratie plaats en in 1949 werden nieuwe her
stelwerkzaamheden verricht. Onlangs ont
stonden weer scheuren in de muren. De
hoofdmuur aan de zuidzijde verzakt zodat
er kans is op instorten van de voorgevel.
Deskundigen zijn van oordeel dat het
herstel zeer kostbaar zal zijn, zodat beter
een nieuwe kerk kan worden gebouwd.
ASCONA (Un. Press) Bondskanselier
Adenauer vond de villa, die voor hem was
gehuurd om zijn vakantie in door te bren
gen, niet naar genoegen en heeft zijn intrek
genomen in een hotel.
De tachtigjarige westduitse staatsman is
uit Porza bij Lugano in het hotel Monte
Verita te Ascona aangekomen, waar voor
hem en zijn staf vijftien kamers zijn ge
reserveerd.
Zwitserse en buitenlandse bladen hadden
er aanmerking op gemaakt dat Adenauer
zijn intrek zou nemen in een villa die toe
behoorde aan de voormalige leider van de
Zwitserse fascistenbeweging, Rezzonico.
Volgens de krantenberichten was de kan
selier klaarblijkelijk niet op de hoogte van
het politieke verleden van de eigenaar der
villa. De westduitse regeringsvoorlichtings
dienst had in een bekendmaking verklaard
dat de kanselier de villa gehuurd had en
er niet als gast van de eigenaar zou ver
blijven.
WASHINGTON (Reuter) De Verenigde
Staten hebben opnieuw een lage offerte
van een buitenlandse firma afgewezen en
twee contracten voor de levering van drie
generatoren aan een Amerikaanse firma
toegewezen. Het Amerikaanse departement
van Binnenlandse Zaken maakte bekend,
dat na raadpleging van het departement
van Buitenlandse Zaken besloten werd dat
het in strijd met het nationale belang zou
zijn een buitenlandse firma de opdracht te
geven. Volgens het departement van Bui
tenlandse Zaken staan de arbeidskrachten
van deze firma onder invloed van een com
munistische vakbeweging.
De American Elin, die de opdracht kreeg,
is een dochtermaatschappij van de Oosten
rijkse Elin maatschappij. De generatoren
zullen in Oostenrijk worden gebouwd.
JERUZALEM (Reuter) Een Israëlische
archeologische expeditie heeft, naar men
gelooft, in het oude Joodse fort Massada,
op de rotsen die uitzien op de Dode Zee.
het arsenaal en voedselmagazijn van ko
ning Herodes aan het licht gebracht. Vol
gens de leider van de expeditie, dr. Jo-
hanan Aharoni moet het arsenaal door
brand zijn verwoest vóór de komst van de
Romeinse troepen. Het bolwerk viel de
Romeinen in handen en de 960 verdedigers
pleegden zelfmoord. De voedselvoorraden
waren niet in brand gestoken. De expeditie
heeft overblijfselen aangetroffen van grote
potten.
De vondsten bevestigen de beschrijving
van het fort en de verovering er van door
de Joodse historicus Flavius Josephus in
zijn werk ,.de oorlogen van de Joden".
Hierin vertelt hij, dat de verdedigers het
fort in brand staken, doch de voedselvoor
raden spaarden om de Romeinen tp ken
nen te geven, dat zij niet wegens gebrek
aan voedsel de strijd hadden opgegeven..
De ijzeren hand van Stalin heeft deze
evolutie tegengehouden met eindeloze zui
veringen en bloedige terechtwijzingen. Zijn
vergissingen, zwart op wit geboekstaafd in
vele publicaties van zijn hand en in de
praktijk zijner regering, zijn met een sluier
van bloed en terreur bedekt en met geweld
gemaskeerd. Toen Stalin stierf, zaten zijn
politieke erfgename met niet meer aan
elkaar te passen brokstukken van politieke
schema's. Vele dezer schema's hebben ja
renlang in het buitenland door hun klaar
blijkelijke ongerijmdheid als nuttig wapen
gediend in de handen der anti-communis
tische propaganda. De overtuiging, waar
op de Sovjet-Russische politiek tegenover
het westen was gegrondvest een onver
mijdelijke ineenstorting van het kapitalis
tische stelsel heeft haar eigen onjuist
heid terdege bewezen. Een tweede stelling
van Stalin, namelijk de uiteindelijke capi
tulatie van het westen voor de communis
tische staatsidee, werd volkomen teniet
gedaan door de eensgezinde strijd van het
westen tegen de dictatuur van Hitier. Het
verbrokkelde „op sterven na dode" westen
beleefde zijn heldhaftigste, vruchtbaarste
en imponerendste eensgezindheid in de pe
riode, waarin het zich vrijworstelde van
de staatsidee der nazi's. Zelfs de meest toe
gewijde aanhanger van het communisme
heeft toen kunnen beseffen, dat dit westen
nooit of te nimmer zou buigen voor welke
dictatuur ook. Het snelle herstel van wes
telijke landen na de oorlog heeft bewezen,
dat de gesocialiseerde toepassing van het
kapitalistische stelsel uitgeputte en ver
armde landen nieuwe kracht en nieuw le
vensbloed kon toevoeren.
Waar bleven nu die twee pijlers van Sta-
lins profetie? Zij smolten weg en deden
de profeet kennen als een kwakzalver, die
leurde met onbruikbare heilmiddelen.
Dat zijn blunders zo algemeen bekend
werden, is aan tal van factoren te danken.
De aanraking van de Sovjet-Unie met het
westen tijdens de gezamenlijke oorlog te
gen Duitsland, de verderschrijdende tech-
PARIJS (Un. Press) Nederlandse bol-
lenkwekers hebben iris-bollen ter waarde
van zeven miljoen francs geschonken aan
kwekers in Zuid-Frankrijk, wier gewassen
door de koude golf in februari vernield zijn
aldus deelde de Nederlandse ambassade te
Parijs mede.
niek die contact mogelijk maakte over ge
sloten grenzen heen, de samenwerking in
internationale organisaties als UNO en
haar nevenorganen, de wetenschappelijke
congressen en uitwisselingen, al deze ver
mengingen van geest en weten deden in
de Sovjet-Unie en in de satellieten de mas
sa-overtuiging groeien, dat de doctrine
verkeerd was en dat er een andere basis
voor de sociale wereldrevolutie moest wor
den gezocht. Er was wel een andere, theo
retische basis, namelijk de oorlog. De ag
gressie was een mogelijkheid om de wes
telijke volken de „sociale bevrijding" te
brengen en het kapitalistische systeem de
genadeslag te geven. En dit is de mogelijk
heid, die het westen gevreesd heeft sinds
het de val van Berlijn vernam, en waarop
het zich met volle kracht heeft voorbereid
zo zelfs, dat het zichzelf en zijn demo
cratische instellingen in gevaar bracht. De
herbewapening van het westen was de
consequentie van een westelijke theorie,
een theorie die helaas het gebrek van een
zijdigheid vertoonde. De eenzijdigheid
waarmee het westen zich teweer heeft ge
steld tegen het gevaar uit het oosten heeft
tot gevolg gehad, dat het alle andere theo-
reën negeerde. Thans is gebleken, dat de
Sovjet-leiders geen plannen tot militaire
overrompeling van het westen hebben
overwogen, aangezien zij lering hebben
getrokken uit de laatste wereldoorlog en
de ontwikkeling der oorlogstechniek. Een
man als Foster Dulles kan blijven beweren
dat die overrompeling is uitgebleven door
de „eensgezinde krachtsinspanningen van
het westen", doch een nadere beschouwing
van die krachtsinspanningen en haar ge
volgen op de dag van vandaag doet zon
neklaar blijken, dat er noch eensgezind
heid, noch werkelijke resultaten van die
inspanningen te constateren vielen. De
verdediging van Europa in het kader van
de NAVO is uiterst gebrekkig op gang ge
komen en mist thans nog de werkelijke
doeltreffendheid in al haar onderdelen.
De Sovjet-leiders hebben dus de oorlog
Misdadigersbenden in New York?
De eerste openbare aanklager van de
staat New York, Paul Williams, heeft ge
waarschuwd dat misdadigers, die met be
dreiging en afpersing werken, weer pogen
vaste voet te krijgen in bepaalde bedrij
ven. Een federale „grand" jury zal een
onderzoek instellen naar de praktijken van
deze „lijnrechte afstammelingen" van de
bende Al Capone", die in het begin van de
jaren twintig Chicago terroriseerde.
als mogelijkheid verworpen en zijn, voort
bouwend op theorieën van vóór Stalin, tot
de conclusie gekomen dat de invloed van
het communisme op de situatie in weste
lijke landen sinds 1917 duidelijke resulta
ten heeft afgeworpen wat betreft de poli
tieke en sociale opvattingen in het westen.
Het is van ons standpunt gezien wellicht
enigszins eigengereid van die communis
tische voormannen, dat zij de verderschrij
dende socialisatie in het westen beschou
wen als een der vruchten van hun revo
lutie, doch een feit is het dat de westelijke
landen bijtijds hebben ontdekt dat een ver
hoging van de levensstandaard der arbei
dende bevolking en een vastlegging van de
rechten dezer bevolking een verspreiding
van de extremistische ideeën uit de Sovjet-
Unie konden tegenhouden. De landen, waar
het communisme een grote aanhang heeft
verworven, hebben dat niet bijtijds ont
dekt. Italië en Frankrijk met name hebben
het communisme een al te vruchtbare
voedingsbodem gegeven en zitten nu met
de politieke consequenties van een gebrek
aan sociale progressiviteit. In zoverre dus
kan men zeggen, dat het kern-communisme
uit Rusland zijn invloed op de westelijke
maatschappij niet heeft gemist.
In een wereldsamenleving, die de oorlog
niet meer erkent als bruikbaar middel tot
slechting van geschillen, zien de huidige
Sovjet-leiders grote mogelijkheden voor
verderschrijdende „socialiserende" infiltra
ties hunner doctrines. Hunner aangepaste
doctrines, meer in overeenstemming met
de naar vrede snakkende maatschappij en
gespeend van de ouderwetse terreurmetho
des, die het beschaafde westen altijd zozeer
hebben afgeschrikt. Welnu, nergens in dit
nieuwe beleidsbeeld past Stalin nog.
Nu de Sovjet-voormannen zulke voort
varendheid en koelbloedigheid tentoon
spreiden als het op peiling en honorering
van de massale volkswil aankomt, mag het
westen dubbel op zijn hoede zijn. De wes
telijke politici hebben zich totnutoe aan die
volkswil weinig gelegen laten liggen. Zij
hebben zich het etiket van oorlogszuchti-
gen opgeplakt, al ging dat dan onder de
leuze van „verdediging der vrijheid en der
christelijke beschaving" een leuze die
nergens meer op slaat wanneer men beseft
welk enorm gevaar vrijheid en beschaving
in een atoomoorlog lopen.
Het ziet er naar uit, dat het westen nood
gedwongen de handschoen uit het oosten
zal moeten oprapen: vreedzaam samenleven
en de krachten meten. Krachten op econo
misch gebied vooral, doch op het terrein
der maatschappelijke vooruitgang niet
minder. Het oosten riskeert in deze samen
leving een steeds groeiende zeggenschap
der massa in het regeringsbeleid, dus een
evolutie naar democratie. Daarbij zal de
ontwikkeling van nieuwe energiebronnen
zowel voor oost als voor west van groot
belang zijn, zeker wat him gebruik in
dienst van de maatschappelijke vooruit
gang betreft. Het is een koortsachtige en
enerverende competitie, die de wereld nu
te wachten staat Doch zij ligt in de lijn der
dingen: als de mensheid zich een geeste
lijke groei permitteert, moet zij niet ver
baasd zijn dat er om haar geest gevochten
wordt, al is het dan met andere dan mili
taire wapenen. J. L.
Nu de verbazingwekkende koersverandering van de Sovjet-Russische
regeerders is doorgevoerd naar de communistische partijen in het buiten
land en de reacties van deze partijen over de hele wereld min of meer zijn
uitgewerkt, kan men te naastenbij overzien welke gevolgen de val van het
idool-Stalin heeft gehad. Daarbij valt het op, dat voorlopig althans
heftige tegenstellingen in de communistische rangen zijn uitgebleven, waar
door eens te meer met ernst moet worden overwogen dat de discipline in
deze rangen geen loze leuze is. Al te veel waarde moet daaraan echter ook
niet worden gehecht, aangezien het steeds duidelijker wordt dat de Stalin-
mythe over de hele linie der communistische massa's nagenoeg was uitge
werkt en de koersverandering in Moskou eerder een aanpassing van de
hoogste regionen aan de overtuiging der lagere moet zijn geweest, dan an
dersom. Het kan zonder veel twijfel worden aangenomen dat de voormannen
der Sovjet-Unie de stromingen hebben gepeild, die de massa der wereld
bevolking in beweging brengen en met koelbloedig realisme het roer hebben
omgegooid in de richting dezer stromingen. De periode-Stalin heeft afgedaan
en het werk van Stalin is mét de dictator in puin gevallen, voorzover het
in de doctrines van het praktische staatscommunisme duidelijke tekenen
van veroudering vertoonde. Wat in een democratischer geregeerde samen
leving geleidelijker en onmerkbaar gaat, is in een dictatuur meestal een
schokkend en stotend proces. Doch tenslotte komt het op hetzelfde neer:
de bewuster wordende wil en de geestelijke groei van een volksmassa
stuwen de evolutie van het staatsapparaat en van de doctrines volgens welke
het werkt.
