BELANGRIJK DEBUUT
Haarlem op zijn Paasbest
plantaardappelen
De Schoolvoetbalcompetitie
Kort en bondig
van MARIS
Tm k WERFFI ROBRECHT
Piet van Heerden exposeert
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
9
Over marionetten
Schilder in Vishal
Haarlemse architecten en
Hildebrandmonument
Wenen in Vleeshal
VAN DEURSEN
Geen bijdrage voor
„volksdansbals"
Driehonderd deelnemers
bij tochten in Aalsmeer
Motorrijder liep zware
hersenschudding op
Mevrouw C. v. d. Berg-
Dikmans onverwacht
overleden
Jongen te water geraakt
Concert op 4 april
in Santpoorts oude kerk
Lichamelijk misdeelden
in gemeente Haarlem
Bewusteloos geraakt
door kolendamp
Kaars in een bed had
brand tot gevolg
Oecumenische Paasdienst
met Bach-ensemble
DINSDAG 3 APRIL 1956
Wie zich zaterdagmiddag koesterde in de
voorjaarszon op de Haarlemse Grote Markt,
moet zich hier weldadig thuis hebben ge
beld. Enerzijds kon men er genieten van
een provinciale beslotenheid in een monter
belicht decor, waarbij de aaneenschakeling
van monumentale eeuwigheidswaarden en
tijdelijke monstruositeiten zonder nadruk
de vaderlandse verdraagzaamheid illustre
ren Er was ook een draaiorgel, dat met
succes een geweldige wals liet concurreren
tegen de klinkklare bescheidenheid van
het klokkenspel uit de grijze toren. Ander
zijds herinnerde het daveren van het snel
verkeer er vrijwel elk ogenblik de wande
laar aan, dat hij zich bevond op een knoop
punt van wegen, die hij zou kunnen volgen
naar Rome of Parijs, naar Moskou of Zand-
vport, naar waar ook ter wereld. Wie hier
bij nog een plantsoen met burgerlijke bloe
men had gewenst, die moet blind zijn ge
weest voor de vrouwelijke schoonheid, als
bij toverslag ontloken, die modeus en geu
rig haar kopjes opstak boven het riet van
het caféterras.
Op deze historische grond laat Haarlem
er geen twijfel aan bestaan welk jaar wij
♦hans vieren. Borden aan en naast de pit
toreske gevels wijzen ons erop. Staat hier
niet het Rembrandttheater om met zijn rol
prenten in technicolor dagelijks viermaal
hulde te brengen aan de prachtlievende
schilder.die driehonderdvijftig jaar geleden
geboren werd? En heeft men nu ook niet
het wonderkind der muzen, dat als negen
jarige knaap het orgel van Christiaan Mül-
ler bespeelde, twee eeuwen na zijn geboorte
nader tot het volk gebracht door de Vlees
hal te herscheppen in een Weense taveerne,
waar zijn naam Mozart boven iedere
wijnkaart staat? En dan zijn er nog men
sen, die durven te beweren dat er in de
Spaarnestad geen kunstgevoeligheid zou
heersen! Of dat. de gemeenteraad woensdag
een laatste poging zou wagen de onsterfe
lijkheid te winnen door de dwaasheid het
beter te willen weten dan de geestelijke
vader van het Hildebrandmonument.
Zo is de Grote Markt een kruispunt van
de voornaamste stromingen in ruimte en
tijd, waar toch voldoende meters ongerept
heid overblijven voor onderonsjes en ter
zijdes. Zo was er om kwart voor vier op
eens om met Greshoff te spreken, toen
die het over Arnhem had een „drievul
dig beeld van al wat wijs en waar is" voor
elkeen op het trottoir te aanschouwen: een
wethouder, een journalist en de gemeente
secretaris (deze volgorde is niet die van be
langrijkheid, doch uit rijmdwang ontstaan).
„In mijn tent", aldus mr. H. E. Phaff, „is
iiet drukker dan in die van Baard: drie
honderd bezoekers per avond. Maar de toe
gang is dan ook gratis, alles inbegrepen".
De goede verstaander begreep, dat hier
mede onparlementair het verlichte stadhuis
en het dito museum werden aangeduid.
„Maandag begint in de Vishal het mario
nettentheater", zei de heer D. J. A. Geluk
actief. En de journalist dacht: „Natuurlijk
heeft de raad hiervoor het stadhuis niet
beschikbaar willen stellen om verwarring
te voorkomen. Doch niettemin gaan woens
dag achter de groene tafel de poppen aan
het dansen. Want voor velen is blijkbaar
ook een stenen Nurks een onaangenaam
mens in de Haarlemmer Hout".
Om vier uur zagen wij elkaar allemaal
terug in het voorgedeelte van de Vishal om
de opening van de eerste van een reeks
tentoonstellingen-bij-wijze-van-proef bij te
wonen. De heer Pieter Leffelaar, directeur
van het Singermuseum in Laren, promotor
van deze bestemming, voerde het woord.
„Een verouderd genootschap", zo zei hij
Deze foto geeft een indruk van de wijze
waarop het voorgedeelte van de Vishal te
Haarlem als expositieruimte wordt ge
bruikt. Het tentoongestelde werk is van
Piet van Heerden.
ADVERTENTIE
Indtmutebt Sfmialisten sinds 1899
Bmmlwrteht t» 157 it verschwtn
8EBRS. BERVOETS
Het Comité tot Stichting van een Hilde-
brandgedenkteken te Haarlem schrijft ons:
„Met enige verwondering heeft het comité
kennis genomen van het adres op 29 no
vember 1955 door het dagelijks bestuur van
de Kring Haarlem van de Maatschappij tot
Bevordering der Bouwkunst, Bond van Ne
derlandse Architecten, BNA aan de raad
der gemeente Haarlem.
Het comité heeft aanleiding gevonden
zich met het dagelijks bestuur van het
hoofdbestuur van genoemde maatschappij
in verbinding te stellen. Hierbij is geble
ken, dat bovengenoemd adres door het da
gelijks bestuur van de Kring Haarlem is
verzonden zonder voorkennis van de leden
van de Kring Haarlem, die over de inhoud
niet zijn geraadpleegd. Bovendien heeft het
dagelijks bestuur van het hoofdbestuur van
de maatschappij ons medègedeeld, dat het
de mening van het dagelijks bestuur van
de Kring Haarlem geenszins deelt en van
oordeel is, dat nu het ogenblik gekomen
is dat de beeldhouy/er zijn monument vol
tooid en geplaatst zal zien geen verdere
hindernissen in de weg moeten worden
gelegd en het monument geplaatst dient te
worden op de plaats, die daarvoor inder
tijd door de raad der gemeente Haarlem
is vastgelegd, namelijk de „doorkijk" in de
Kleine Hout.
Naar aanleiding van bovenstaande mede
deling hebben wij ons gewend tot het be
stuur van de Kring Haarlem van de BNA,
dat ons als volgt antwoordde:
„Het bestuur van de kring Haarlem van
de Bond van Nederlandse Archjtecten
(BNA) merkt omtrent het bovenstaande op,
dat het met algemene stemmen tot het
zenden van het adres inzake het Hilde
brandmonument besloot.
Wat betreft de instemming van de leden
van de kring meende het bestuur voldoen
de op de hoogte te zijn van de heersende
opinie. Dit is achteraf ook duidelijk ge
bleken omdat, na de publikatie van slechts
één van de éénenvijftig leden bericht bin
nenkwam, dat hij het met het adres niet
eens was. Ook op de nadien gevolgde
kringvergaderingen is geen enkel bezwaar
van de leden vernomen.
Het hoofdbestuur van de BNA is er bui
ion gehouden, omdat het een zuiver plaat
selijke aangelegenheid betreft, welke het
beste door de kring kan worden beoor
deeld."
(w.g.)
K. JONKHEID, voorzitter
W. PH. VAN HARREVELD.
secretaris.
onder meer, „is aan het vissen in tioeoel
water met onhoudbare argumenten". Spre
ker doelde daarbij op een brief van „Kunst
zij ons Doel" aan het gemeentebestuur, die
dezer dagen ook in deze kolommen is afge
drukt. Daarin werd gesteld, dat men schil
derijen alleen zou kunnen waarderen en op
zich laten inwerken in stille, afgelegen
zalen. „Wij willen echter de kunst midden
in de samenleving brengen," aldus betoogde
de heer Leffelaar, die het vooruitstrevende
gemeentebestuur dankbaar was voor het
ter beschikking stellen van „een ruimte
met een zo bijzondere charme en ligging
als nergens anders is te vinden".
Wat het door „Kunst zij ons Doel" naar
voren gebrachte bezwaar tegen gebrek aan
ramen en accommodatie betreft, kan het
beste de mening worden geciteerd van een
bekende schilder, die ik hoorde zeggen:
„Het lijkt wel of men eeuwen geleden de
Bavo heeft opgericht om de lichtval voor
deze expositie te regelen". Intussen achtte
wethouder Geluk het nodig de aanwezigen
te waarschuwen: „De bestemming van de
Vishal staat voor het gemeentebestuur nog
niet vast. Gedacht wordt aan een informa
tiecentrum voor Haarlems Bloei, waarbij
een gedeelte voor exposities gereserveerd
zou kunnen worden." Men is thans in het
stadium van het experiment, aldus de on
aangekondigde spreker, die verder onthul
de dat men bezig is met de voorbereiding
van een grote tentoonstelling, die misschien
van invloed kan zijn op de toekomstige
vormgeving. De wethouder maakte van de
gelegenheid gebruik de aanwezigen dank
baar te stemmen jegens de dienst van
Openbare Werken voor de geboden hulp bij
de inrichting. Wat de te verwachten toe
loop van kijkers aangaat zei hij: „Het hier
tijdelijk ondergebrachte kledingmagazijn
heeft een topseizoen geboekt."
De keuzetentoonstelling uit het werk van
de Haarlemse schilder Piet van Heerden is
een opzienbarend begin. Maar daarover zal
professor Otto B. de Kat u meer vertellen
als plaatsvervanger van onze recensent
Bob Buys, die enige weken in het buiten
land vertoeft. De heer Leffelaar vestigde in
zijn inleiding de aandacht op het onge
noemde bestaan van een Haarlemse School
met een eigen plaats in het artistieke leven
en op de strijd, de liefde en de innigheid,
waarvan dit werk resultaat van jaren
lang vechten getuigt „met de donkere
tonen van een stilzwijgend mens als een
bronzen torenklok".
Op tweede Paasdag zijn de voorstellingen
door Feike Boschma (des middags voor
kinderen, des avonds voor volwassenen) in
het daarachter gelegen marionettentheater
begonnen. De volgende week zijn Don en
Ly Vermeire aan de beurt.
In de Vleeshal werd zondagavond het
Mozart-Café geopend een poging om een
beetje Weense sfeer naar Haarlem over te
planten. Eigenlijk is het een merkwaardige
onderneming, om zoiets te proberen in een
pronkstuk van Hollandse bouwkunst, doch
zulke overwegingen behoren om de trant
van de componist te bezigen, vermoedelijk
tot de „petits riens". Het gaat tenslotte om
de stemming en die is thans van die aard.
dat vele buitenlanders zich hier thuis zul
len voelen. Naar aanwijzingen van de heer
J. F. Obermayer (oud-Oostenrijker, bekend
door zijn initiatief en zijn organisatiedrift
voor het jaarlijkse orgel concours) werd
door de kunstschilder L. H. H. Schutte een
fleurig interieur ontworpen, dat door de
bouwkundige Han Loots in samenwerking
met een aannemer is uitgevoerd, waarbij
niet onvermeld mag blijven dat Levinus
Tollenaar voor de versiering van het ex
terieur heeft gezorgd.
Links van de ingang bevinden zich, be
halve de kostbare garderobe, de zogenaam
de „Heurigen"-tenten van wit latwerk met
klimop en doorregen met lampen in de
vorm van gekleurde druiventrossen. Aan
de wanden hangen affiches ter bevordering
van het vreemdelingenverkeer. De zitjes
aan de overzijde zijn overdekt met brede
luifels van rood-wit gestreept linnen en
afgebiesd met bakken vol asparagus en pri
mula's. Dit zijn dan wat in de uitnodiging
de „Laubpn" en de „Kaffees" worden ge
noemd. Er is ook een dansvloer tegenover
het podium, waarop een degelijk ensemble
onder leiding van Ferenc Koller van acht
uur 's avonds tot half twee 's nachts veler
lei populaire, maar toch voornamelijk
Weense muziek voortbrengt. Merkwaardig
genoeg heb ik de Café Mozartwals uit „De
derde man" daar niet bij gehoord. Bij zo'n
gelegenheid mist men toch de helaas over
leden Dominika Loss, die in Amsterdam
woonde en menigmaal in diezelfde Vleeshal
met grappige verbazing om de gevonden
akkoorden op haar citer tokkelde. Verwon
dering wekt ook de keuze van Paulette
Fontaine als vocale soliste, want deze
charmante Saarlandse zingt innemend in
vele talen, doch slechts bij hoge uitzonde
ring in het Duits, waar men overigens
geenszins rouwig om zal zijn. Toch stelt zij
de liefhebbers van gemoedelijke Oosten
rijkse klanken niet teleur, want zij kan
fluiten alsof zij Johanna heet
Het feit, dat de mooie blauwe Donau
door vele landen vloeit, heeft de samenstel
ling van de consumptielijst vergemakke
lijkt, want men kan in het Mozart Café
behalve alle normale dranken en kaassoor
ten ook Wachauer drinken en Hongaarse
goulasch eten. Op zaterdagen en zondagen
wordt er bij wijze van seleetiemaatregel
entrée geheven. Het bedienend personeel
draagt witte voorschoten: Deze reportage
lijkt wel wat op een opstel van een middel
bare scholier of een vacantiebrief, want: nu
eindig ik, omdat ik niets meer weet te
schrijven. En dat is dan in zekere zin een
aanbeveling. Wie liever muziek van Scar
latti of Vivaldi hoort, die richtte zijn schre
den naar het Heiligland en verloochene zijn
Haarlemmerschap, door een bezoek aan het
Frans Halsmuseum te brengen. Op de
prachtig verlichte binnenhof daarvan
met een doorkijk op een schuttersstuk
wordt de rust met grammofoonplaten mu
zikaal tot uitdrukking gebracht. K.
ADVERTENTIE
SINDS 1851
AARDAPPELENBEDRIJF
Gcd. Oude Gracht 107 - Telefoon 14245
In december van het vorige jaar heeft
de Haarlemse Volksdans Federatie de ge
meenteraad van Haarlem verzocht om een
jaarlijkse bijdrage ter dekking van het
tekort van de tweemaal 'sjaars te houden
„volksdansbals" voor de deelnemers der
vijf bij deze federatie aangesloten groe
pen. De inspecteur voor de lichamelijke
opvoeding, sport en jeugdzaken is van oor
deel dat deze avonden vergeleken kunnen
worden met normale jaarlijkse uitvoerin
gen van andere verenigingen.
B. en W. stellen nu voor, het verzoek in
kwestie af te wijzen, omdat de federatie
huns oordeels het vrij geringe tekort (plm.
f 30 per avond), zelf zal kunnen dekken
door een iets hogere entreeprijs of contri
butie, welke laatste thans, naar de mening
van het college, wel zeer miniem is, name
lijk 10 cent per lid per jaar.
Ook zaterdag hadden de schoolvoetbalwed-
strijden een vlot verloop. In afdeling B liet
de A. H. Gerhardschool zich door een nu
meriek mindere ploeg verrassen en de be-
drijfsschool van de N.S. kon de Ambachts
school maar net baas blijven.
In afdeling C werd die eerste ronde afge
sloten. Van de St. Garardus Majellaschool
waren maar vier spelers aanwezig zodat de
St. Henricusschool een vergeefse tocht naar
het RCH-terrein maakte.
De uitslagen waren:
Afdeling B: Jac. :P. Thysselyceum 2A. H.
Gerhardschool 1 21; Ambachtsschool 1
Bedrijfsschool N. S. 12.
Afdeling C: Ambachtsschool 2Kon. Wil
helminaschool 20; A. H. Gerhardschool 2
KI. de Vriesschool 2 20; HBS B 4Pr.
Bernhardschool 1 11, Pr. Bernhardschool
wint; W. Gertenbachschool 2G. Barger-
school 14; Chr. Lyceum 1Hartenlustschool
2 07; Marnix v. St. Aldegondelyceum 2
Ambachtsschool 3 40; St. Henricusschool 2
—St. Ger Majellaschool, St. Gerardus Ma
jellaschool niet opgekomen; Triniteitslyceum
2—RK ULO 3 6—0; RK ULO 2—St. Henricus
school 1 07.
Afdeling D: Verliezersafdeling: RK VGDO
2—Mendelcollege 3 2—6; Trinietitslyceum 5—
2de Centr. School 2 1—3; HBS B 5—HBS A 3
42; Hartenlustschool 4Pr. Ireneschool 2
40; M. v. St. Aldegondelyceum 3HBS B 7
14—0.
Winnaarsafdeling: RK ULO 5St. Henri
cusschool 3 04; St. Jeroenschool 4Coorn-
hertlyceum 1 32; Pr. Bernhardschool 3
Sted. Gymnasium 40; Bronsteeschool KI.
de Vriesscrool 3 02; Th. M. Ketelaarschool
3Lorentzlyceum 3 13; Kon. Wilhelmina-
school 2lste Centr. School 1 11, Kon.
Wilhelminaschool wint.
Het programma voor woensdag luidt:
Afdeling B: Jac. P. Thysselyceum 2Be-
drijfschool N. S. (2 uur EDO); A. H. Gerhard
school 1Ambachtsschool 1 (3.15 uur EDO).
Afdeling C: A. H. Gerhardschool 3HBS
B 3 (9.15 uur Schalkwijkerweg)L. de Colig-
nyschoolHildebrandschool 2 (9.15 uur
Schalkwijkerweg); Ambachtsschool 2—Jac.
P. Thysselyceum 3 (1(X30 uur Schalkwijker
weg); A .H. Gerhardschool 2Pr. Bernhard
school 1 (9.15 uur EDO); G. Bargerschool—
Hartenlustschool 2 (10.30 uur Schalkwijker
weg) M. v. St. Aldegondelyceum 2Mendel
college 2 (10.30 uur EDO); St. Henricusschool
2Triniteitslyceum 2 (2 uur Noordersport
park); St. Henricusschool 1—St. Jeroenschool
2 (3.15 uur Noorder Sportpark).
Afdeling D: verliezersafdeling:: Triniteits
lyceum 4RK ULO 4 (9.15 uur Haarlem);
Mendelcollege 4St. Henricussch. (9.15 u.
Haarlem); Mendelcollege 32de Centr.
School 2 (10.30 uur Haarlem); HBS B 5
Hartenlustschool 4 (10.30 uur Haarlem); M.
v. St. Aldegondelyceum 3Pr. Bemhardsch.
2 (9.15 uur Bloemendaal); A. H. Gerhard
school 4Chr. Lyceum 2 (9.15 uur Bloemen
daal); Lorentzlyceum 5—Coomhertlyceum
3 (10.30 uur Bloemendaal); Lorentzlyceum 4
Coomhertlyceum 2 (10.30 uur Bloemen
daal).
Winnaarsafdeling: R.K. VGLO 1—St. Ge-
rai-dus Majellaschool 2 (2 uur Schalkwijker
weg); St. Jeroenschool 5Triniteitslyceum 3
(2 uur Schalkwijkerweg); St. Henricusschool
3St. Jeroenschool 4 (2 uur Kleverpark
weg); Pr. Bernhardschool 3KI. de Vries
school 3 (2 uur Kleverparkweg); Lorentz
lyceum 3Kon. Wilhelminaschool 2 (3.15
uur Kleverparkweg); Hildebrandschool 3—
lste Centr. School 2 (3.15 uur Kleverpark
weg); 2de Centr. School 1Chr. Dreefschool
(3.15 uur Schalkwijkerweg); HBS B 6L. de
Colignyschool 2 (3.15 uur Schalkwijkerweg).
De nog maar vijf jaar oude wandielsport-
vereniging „Klein maar dapper" in Rijk
(Haarlemmermeer), aangesloten bij de af
deling Noordholland van de Nederlandse
Wandelsportbond. heeft van het clubge
bouw Algemeen Belang aan de Aalsmeer-
derdijk af op tweede Paasdag wandeltoch
ten gehouden over tien, vijftien en vijfen
twintig kilometer. Het aantal deenem ers
van. totaal 279 bedroeg op deze afstanden
respectievelijk 149, 75 en 55.
Het totaal aantal deelnemen^ was iets
lager dan het vorige jaar, toen deze tocht
voor het eerst door K.M.D. alleen werd ge
houden, maar de datum viel toen iets gun
stiger in het seizoen. Overigens ligt het in
de bedoeling van deze wandelsportvereni
ging om uiteraard met toestemming van
het bestuur van de afdeling Noordholland
van de wandelsportbond elk jaar Paas-
tochten te kunnen houden.
De medailles, die als prijzen beschikbaar
zijn, zullen dan een Paasserie kunnen gaan
vormen. Hoewel het weer niet meewerkte
en vooral in de omgeving van het water de
kou zich deed voelen, was het toch goed
wandelweer. De parcoursen leidden tot. de
Bosrand, voor de vijftien kilometer boven
dien naar Schiphol en voor de deelnemers
aan de langste van de drie afstanden nog
naar Amstelveen en de omgeving van de
Bosbaan.
Behalve de ind'ividuelen, waarvan er
waren uit vele plaatsen uit alle delen van
de provincie, schreven er negen groepen in.
Daartoe behoorde het Bosvolkje van me
vrouw Marsehall uit Haarlem, die haast op
geen enkele wandeltocht tegenwoordig
meer ontbreekt, en een groep van de wan
delsportvereniging „Onder Door", die over
drie weken van Hiilegom uit de eerstvol
gende wandeltocht in deze omgeving, de
Bloembollentocht, zal houden.
Een twee en twintigjarige motorrijder
reed maandagmiddag in de Leeuwerik
straat in Haarlem-Noord en ging met een
snelle vaart door de bocht naar de Ka
nariestraat. Hij raakte de macht over het
stuur kwijt en zijn motor botste tegen de
gevel van Kanariestraat 66. De motorrijder
liep een zware hersenschudding op en is
naar een ziekenhuis vervoerd. De motor
werd ernstig beschadigd.
In de ouderdom van vijftig jaar is te
Haarlem onverwacht overleden mevrouw
C. van den Berg-Dikmans, voorzitster van
de afdeling Haarlem van de NVV-vrou-
wenbond. Van 1947 af vervulde zij deze
functie en in de loop der jaren heeft zij
aan vele activiteiten haar medewerking
verleend. Vroeger heeft zij een vooraan
staande rol vervuld in de AJC. Als voor-
zitser van de NVV-vrouwenbond nam zij
zitting in diverse plaatselijke commissies.
Haar verscheiden wordt in brede kring
betreurd.
De crematie is bepaald op donderdag
5 april na aankomst van trein 11.02 uur te
Velsen. Het hoofdbestuur van de NVV-
vrouwenbond zal vertegenwoordigd wor
den door de voorzitster Nel Kranenburg.
Zaterdagmorgen was een vijfjarige jon
gen aan het spelen bij een vijver aan de
Gerrit Bartholomeuslaan in de omgeving
van de Ramplaan te Haarlemh; hij viel in
het water en raakte twee keer onder. Twee
onbekend gebleven burger en een brigadier
van politie hebben de jongen op het droge
gebracht.
Dat de schilderkunst (en als nevenfacet
de beeldhouwkunst) het enig voorhanden
medium is waardoor Piet van Heerden
zich als kunstenaar uiten kan, leert ons
de tentoonstelling die zaterdag in de Haar
lemse Vishal geopend werd. Er zijn meer
kunstenaars van wie men dit met inacht
neming van hun metier kan poneren, maar
in absolute zin doet zich dit verschijnsel
toch niet zo veelvuldig voor.
Zichtbaar of hoorbaar denken, waarbij
de gedachte niet of nauwelijks vooraf ver
woord wordt, blijft een voor velen moei
lijk verstaanbaar fenomeen. Men is ge
neigd hierbij tot een trance-toestand te
concluderen. Dat zou een vergissing zijn.
Om concreter te zijn: de onderwerpen door
de jonge kunstenaar Pieter van Heerden
geschilderd staan nooit in een toevallige
betrekking tot zijn picturale of sculpturele
expressie. Er is dus niet een kind, een
landschap, een vrouw, die toevalligerwijze
binnen zijn gezichtskring vallen en con
grueren met een bepaalde persoonlijke
smaak of voorkeur, neen, deze verschijn
selen bestaan als reëele waarden in de
kunstenaar en de kunstenaar kan deze
innerlijke ervaringen alleen en uitsluitend
met picturale en sculpturele middelen ken
baar maken. Dit behoeft niet uit te sluiten
dat de kunstenaar werkt naar een „ge
zien" model. Het is aannemelijk en zelfs
aanvaardbaar, dat het een bepaald kind,
een bepaalde vrouw of een speciaal land
schap is, dat door Piet van Heerden ver
beeld wordt. Hierdoor is zijn kunst ver
staanbaar. Hij deformeert de werkelijk
heid niet, zoals de expressionisten dit doen:
hij realiseert een innerlijk gezien beeld,
dat op ervaring en herinnering berust in
vormen die hij ziet of gezien heeft.
In bovenstaande formule is getracht de
sleutel te geven tot het verstaan van de
kunst van deze schilder. Heeft hij deze
eenmaal in handen, dan kan de beschouwer
trachten te ontdekken, welke aandriften
tot deze kunst geleid hebben. Dan begint
echter de hachelijke onderneming de kunst
van Pieter van Heerden in woorden om te
Bij de orgelrestauratie
Ter gelegenheid van de restauratie van
het orgel der hervormde kerk in Sant
poort geeft Albert de Groot woensdag vier
april een concert op het vernieuwde instru
ment, samen met de fluitist Jac. Stoffer.
Het programma vermeldt werken van J. S.
Bach, Handel en César Franck.
Nadat de in 1916 afgebrande dorpskerk
in 1917 was herbouwd, ontbraken de gelden
om tot aanschaffing van een nieuw orgel
over te gaan. Tot eind 1924 behielp men
zich met een harmonium voor de begelei
ding van de gemeentezang. In oktober van
dat jaar kon echter dank zij de finan
ciële steun van de heren H. Cremer en P.
W. Jansen een orgel gekocht worden.
Dit pneumatische orgel werd gebouwd door
de firma Heitman en Vierdag te Enschedé
en de totale bouwkosten bedroegen f 5200.
In 1938 werd het orgel, dat niet in alle
opzichten voldeed, gereviseerd, terwijl
tevens een zwelkast werd aangebracht.
Vele defecten, onder meer veroorzaakt
door een ernstige houtwormaantasting in
orgel en speeltafel, waren oorzaak dat in
1954 besloten moest worden om het orgel
opnieuw te restaureren.
Na overleg tussen de Orgelcommissie van
de Nederlandse Hervormde Kerk, de orga
nist Albert de Groot en de Kerkvoogdij
werd een plan tot restauratie en wijziging
opgesteld.
Na verkregen prijsopgave van enkele
orgelbouwers werd in september 1955 aan
de fa. G. van Leeuwen te Leiderdorp niet
alleen opdracht tot deze restauratie ge
geven, doch tevens werd, mede op diens
advies en in overleg met de Orgelcommis
sie, besloten het orgel met enkele stemmen
uit te breiden.
De kosten van deze restauratie en uit
breiding zullen ongeveer f 7000 bedragen.
Hierin zijn ook inbegrepen de kosten voor
het aanbrengen van een verwarming in het
orgel, het verbeteren van de klankkast en
wijzigingen in de windvoorziening en in de
elektronische installatie.
Het uitbreiden van hét tweede manuaal
heeft de klankverhoudingen van het instru
ment belangrijk verbeterd; met de vroe
gere dispositie van manuaal II was vroeger
niet veel meer te bereiken dan een slechte
imitatie van een vioolDe tegenwoor
dige samenstelling der stemmen brengt het
orgel echter op een bescheiden concert
niveau.
zetten. Hachelijk omdat uitdrukkingen als
„primaire levensinstincten" - die ons dan
op de lippen komen - enerzijds te positief,
anderzijds te vaag zijn om de kern van zijn
kunst aan te duiden.
Liever wil ik trachten dit werk van een
andere kant te benaderen. De schilderijen
bezitten weinig kleur, maar verraden een
aangeboren gevoel voor plastische waar
den. Zij zijn getuigen van een uiterst per
soonlijke instelling tegenover het leven.
De tentoonstelling van werken van Piet
van Heerden, die thans als eerste in de
a l'improviste ingerichte Vishal gehouden
wordt, mag als een debuut beschouwd wor
den. Op exposities van de Haarlemse ver
eniging van beeldende kunstenaars „De
Groep" heeft men reeds eerder met zijn
werk kennis kunnen maken, maar het is
de eerste keer dat de schilder met een eigen
expositie naar voren treedt.
Het indringende karakter van zijn kunst
ontslaat ons van de verplichting de wer
ken afzonderlijk te bespreken.
De kleur, of toon is monochroom, maar
zeer genuanceerd. Deze waarden merkt de
bezoeker der tentoonstelling echter pas bij
nadere beschouwing op, want het is de
visie van de schilder die primair treft. Een
staand naakt kindje tegen een nachtelijk-
duistere fond, faccineert, niet doordat men
daarbij aan een bepaald kind denkt, maar
doordat de eenzaamheid, de afgesloten
heid van het kinderleven verbeeld wordt.
Ik weet niet of de schilder dit heeft willen
uitdrukken. Hij heeft' het niettemin ge
daan.
Dat zich hier een belangrijk talent in
de hedendaagse beeldende kunst aandient,
mag uit het bovenstaande geconcludeerd
worden.
OTTO B. DE KAT.
Blijkens het verslag van de heer L. C.
Carstens over de nazorg voor verstande
lijke en lichamelijk misdeelden te Haarlem
stonden op L januari 1955 ingeschreven
1659 mannen en 770 vrouwen (oud-leer
lingen van de scholen voor buitengewoon
lager onderwijs sinds 1909). In de loop van
het jaar verlieten 89 jongens en 52 meisjes
de scholen, zodat op 31 december 1955
stonden ingeschreven 1748 mannen en 822
vrouwen. Daarbij zijn 420 jongens en 202
meisjes beneden de leeftijd van 21 jaar. De
groep pupillen tot en met de leeftijd van
25 jaar vereist uiteraard de meeste zorg
Deze groep omvat 723 jongens en 332
meisjes. Daarbij komen 40 „zorggevallen'
boven die leeftijd. Met een totaal van 1100
heeft de nazorg zich vrij regelmatig te be
moeien. Ruim 50 percent van de leerlingen
die de school verlieten, gaven zich op voor
de a vond ver zorging. Dat is vrij gunstig, in
aanmerking genomen, dat het voor vele
buitenleerlingen te bezwaarlijk is om na
de dagtaak de lange weg naar school te
gaan. Aan de Prinses Marijkeschool werd
op 1 september een tweede jongensklasse
gevormd. In het afgelopen jaar werden 89
nieuwe leerlingen ingeschreven namelijk
56 jongens en 33 meisjes.
De heer E. P. Sehuyt deelt over de
Haarlemse werkinrichting mee, dat in de
loop van 1955 13 personen (10 mannen en
3 vrouwen) werden geplaatst. Afgevoerd
werden 5 mannen en 3 vrouwen. Eind 1955
werden de arbeidsinrichtingen bezocht
door 72 mannen en 33 vrouwen. De ge
middelde bezetting was 101. De verkoop
der artikelen leverde f 81.023 op (vorig
jaar f72.124).
Zaterdagmiddag is een zesen dertigjarige
mevrouw, wonende aan de Zaanenlaan te
Haarlem, door kolendamp bewusteloos ge
raakt. Nadat leden van de ongevallen-
dienst haar zuurstof hadden toegediend, is
zij naar het Diaconessenhuis overgebracht.
De bewoonster was op haar kamer op de
eerste verdieping, waar een haardkachel
brandde. Micaruitjes wasen stuk en kool-
oxyde is ontsnapt.
Een achtjarig jongetje begaf zich maan-
damiddag naar de slaapkamer van een wo
ning aan de Nieuwe Raamstraat te Haar
lem en nam een kaars en lucifers mee; hij
heeft de brandende kaars op een bed gezet,
waarna brand is ontstaan. De bewoners
hebben het vuur geblust. Een bedstel en
beddegoed gingen verloren.
binnenland
Prins Bernhard. Prins Bernhard zal op
1 Juni een werkbezoek aan Groningen bren
gen. Op die dag zal die Prins tevens het ver
brede Winschoterdiep officieel in gebruik
stellen. De vernieuwing en verbreding van
het Winschoterdiep is een belangrijk miljoe-
nenproject, waaraan de Provinciale Water
staat van Groningen de laatste jaren intensief
heeft gewerkt.
Van marine naar scheepswerf. Met in
gang van 1 april, dus direct nadat hij zijn
functie bij de Koninklijke Marine heeft be
ëindigd. is vice-admiraal A. de Booy be
noemd in de hoofddirectie van Verolme Ver
enigde Scheepswerven. Deze omvatten het
scheepsmstallatiebedrijf „Nederland" te
IJsselmonde, de werf De Haan en Oerlemans
te Heusden en Verolme Dok- en Scheeps
bouwmaatschappij te Rotterdam.
Ambassade. Het gezantschap der Neder
landen te Kopenhagen is verheven tot am
bassade. De gezant, de heer G. P. Luden, is
benoemd tot ambassadeur. Tegelijkertijd is
het Deense gezantschap in Den Haag verhe
ven tot ambassade.
Mammoethbeenderen. Bij de ontgron
ding van de Culemborgse uiterwaarden langs
de Lek, zijh twee beenderen gevonden, waar
van men aannam, dat zij afkomstig waren
van dieren uit een zeer oud tijdperk. De
Geologische Dienst van de Rijksuniversiteit
te Utrecht stelde vast. dat de beenderen, af
komstig waren van een mammoeth, die naar
schatting ongeveer 20.000 jaar geleden heeft
geleefd.
Prof. ir. J. O. Hinze. Ir. J. O. Hinze is
benoemd tot gewoon hoogleraar aan de Tech
nische Hogeschool te Delft om onderwijs te
geven in de aero- en hydrodynamica, Hij is
leider van de afdeling Chemical Engineering
van het Koninklijke Shell Laboratorium te
Delft.
Scheepsbotsing. Het 8210 bruto register-
ton metende tankschip „San Velino" is op de
Nieuwe Waterweg in botsing gekomen met
het 15.586 bruto register ton metende Libe
riaanse tankschip „Buikstar". De „San Ve
lino" kreeg aan stuurboordzijde een scheur
boven de waterlijn van 10 meter lengte.
Beide schepen zijn de petroleumhaven bin
nengelopen.
Betovergrootmoeder. De 85-jarige me
vrouw Johanna Jacoba Lamberta Duyts
Kok te Bergen (N.H.) is betovergrootmoeder
geworden bij de geboorte van Eugene Marie
Gerard van de Nieuwendijk te Elspeet. Me
vrouw DuijtsKok heeft twee kinderen, 9
kleinkinderen, 18 achterkleinkinderen en
thans 1 achter-achterkleinkind.
HAARLEM EN OMGEVING
Been gebroken. Tijdens een maandag
morgen op het terrein aan de Schalkwijker
weg te Haarlem gespeelde voetbalwedstrijd
heeft de achtendertigjarige G. v. d. B. een
been gebroken. Door een samenloop van om
standigheden trapte een speler van de tegen
partij tegen zijn been.
Ouderavond. Woensdagavond 11 april
zal in de gymnastiekzaal van de Linnaeus-
school een ouderavond worden gehouden. Er
zal een film over opvoedingsproblemen wor
den vertoond, waarbij drs. G. P. van Alke
made een toelichting zal geven.
ADVERTENTIE
SPECIAALZAAK
Grootste sortering
Vakkundige bediening
Barrevoetestr. 19 TeL 15051
Johann Sebastian Bach had als cantor
van de Thomaskerk te Leipzig een om
vangrijke taak. De opdracht, die hij voor
het verzorgen van de muziek kreeg van
de kerkelijke overheid, bewees enerzijds
hoe groot de eisen waren, die aan de can
tor werden gesteld, anderzijds ook hoe
krachtig de kerkbestuurders er naar
streefden de muziek in de eredienst tot een
zeer belangrijk, integrerend bestanddeel
te maken. De muziek was nauw aan de
liturgie van de Evangelisch Lutherse Kerk
verbonden. Maar in de loop der jaren
raakte het liturgische principe steeds meer
op de achtergrond en werd de preek tot
een centrale factor van de godsdienst
oefening. Kon men ten aanzien van de
Lutherse kerken spreken van een verlo
pen van de liturgie, in de Zwingliaanse en
Calvinistische kerken werd daarmede van
meet af aan gebroken, waardoor ook de
liturgische muziek geen kans meer kreeg.
In de laatste dertig jaren is men zich in
protestantse kringen in Europa en vooral
ook in ons land gaan bezinnen op de bete
kenis van de liturgie en van de liturgische
muziek voor de eredienst. Allerwegen nam
de belangstelling daarvoor toe en zo kon
het gebeuren dat ook in de oecumenische
dienst, die op de Eerste Paasdag 's avonds
werd gehouden in de Nieuwe Kerk te
Haarlem, een Cantate van Bach tot uitvoe
ring kwam, die in samenhang met het on
derwerp van deze dienst, de verschijning
van Christus aan de Emmaüsgangers, tot
een zinrijke, gesublimeerde meditatie
werd. Deze cantate die begint met de
woorden „Bleib bei uns, denn es will
Abend werden" werd vertolkt door het
Haarlems Baehensemble, een uit vocalisten
en instrumentalisten gevormd gezelschap,
onder leiding van de dirigent George Ro
bert.
De uitvoering van de cantate, met fraaie
klank en eenvoudige expressiviteit ge
zongen en met begrip gespeeld door strij
kers en houtblazers, maakte diepe indruk.
De in wezen eenvoudige tekst, gedragen
door de aangrijpende schoonheid van de
muziek, richtte de gedachten der talrijke
toehoorders op de zin van het wonder
baarlijke evangelieverhaal en op de be
vrijdende betekenis, die het voor ieder per
soonlijk kan krijgen. De Nieuwe Kerk
bleek voor de cantate een voortreffelijke
uitvoeringsruimte, waar het melodische
lijnenspel in onvertroebelde klank tot ons
kwam.
In deze Paasdienst werd het woord ge
voerd door ds. A. J. Snaayer, Doopsgezind
predikant, die sprak over Lucas 24 vers 25,
benevens door ds. J. J. van Hille, Remon
strants predikant, die Lucas 24 vers 32 tot
het onderwerp van zijn overdenking koos.
De leiding van de dienst berustte bij ds.
G. J. Waardenburg, Hervormd predikant,
die voorging in gebed en sprak over de
oecumenische betekenis van deze bijeen
komst en over de muzikale taak van het
Haarlems Bach-ensemble hierin. Uit de
verheugende mededeling van ds. Waar
denburg, dat men in de loop van dit jaar
nog verscheidene uitvoeringen van canta
tes van Bach hoopt te kunnen geven, kon
men concluderen, dat ook in de Haarlemse
Hervormde Gemeente de waarde van li
turgische muziek beseft wordt.
P. ZWAANSWIJK
