Volkshuishouding wil verder
springen dan polsstok lang is
UüM
RANG
H—
PANDA EN DE MEESTER-VERZAMELAAR
LANGE
STERKE
NAGELS
Deskundigen gaan onderwijs aan
12- tot 15-jarigen bestuderen
Wereldnieuws
P. C. Hooftprijs uitgereikt
aan A. Roland Holst
Verbond Nederlandse Werkgevers:
De radio geeft zaterdag
Tïurn^Z
*t)e msMpeuttf. van cteMrfetany.
,Een monumentaal dichter"
^oclt ió Uet
zo
-J
2
Spanning tussen structuur-politieke doeleinden en
conjunctuur-politieke wenselijkheden
In elke hoogconjunctuur
ligt de kiem van latere
moeilijkheden
Optreden tegen ongewenste
nevenverschijnselen
Tegen gedetailleerde
p rij sbeheer sing
De brand in de St. Servaas
Belastingkommies stal
26 flessen sterke drank
Bloesem in de Betuwe
Alabastine
ÜC5
Tien huurders moeten de
„Twaalf Provinciën"
verlaten
NACHT
MERRIES
VRIJDAG 18 MEI 1956
Het verschijnsel van het schaarse aanbod op de arbeidsmarkt vormt geen probleem
op zichzelf, maar is een symptoom van een zekere mate van overspanning van onze
Nederlandse economie in het algemeen, aldus wordt in het vandaag verschenen jaar
verslag over 1955 van het Verbond van Nederlandse Werkgevers gezegd. Globaal
zou men het zo kunnen stellen, dat de Nederlandse volkshuishouding in haar totali
teit thans verder tracht te springen dan haar polsstok lang is. Er kan gesproken wor
den van een pathologische situatie, welke wel eens met de minder juiste uitdruk
king „over-employment" wordt aangeduid. Het feit, dat de huidige toestand een pa
thologische genoemd dient te worden, houdt in, dat op het economisch-politieke vlak
gezocht dient te worden naar een geneesmiddel, dat niet slechts de symptomen doet
verdwijnen, maar dat het kwaad in de wortels aantast.
De ervaring van de laatste twee eeuwen
heeft geleerd, zo wordt in het jaarverslag
betoogd, dat elke constellatie, welke als
een zeer gunstige conjunctuur wordt aan
gemerkt, reeds de kiemen in zich draagt
van latere moeilijkheden. Deze moeilijk
heden worden in hoofdzaak veroorzaakt
door de deelnemers aan het produktiepro-
ces en door de consumenten, maar even
zeer door de overheden. Voor de eerste
twee categorieën geldt, dat hun beperkte
economische horizon het hun praktisch
vaak onmogelijk maakt om de gevolgen
van een optreden voor een enigszins ver
verwijderde toekomst behoorlijk te over
zien. Met name voor de ondernemers komt
hierbij nog, dat een karakteristieke trek
van een opgaande conjunctuur is, dat het
geen voor elk individueel gezien het meest
voordelig is, of als men wil op be
trekkelijk kort zich het meest voordelig
lijkt, vaak niet in overeenstemming is met
hetgeen op enigszins lange termijn gezien
wenselijk zou zijn. Voor de overheden
geldt in dit verband, dat zij op het poli
tieke vlak vaak geconfronteerd worden
met tal van wensen van diegenen, die me
nen dat in een periode, van relatief gun
stige conjunctuur alles mogelijk is.
Het lijkt het Verbond van Nederlandsche
Werkgevers niet voor betwisting vatbaar,
dat het zwaartepunt van elke conjunctuur-
politiek zal moeten liggen bij de centrale
overheid. Wanneer er krachten in de parti
culiere sector zijn, die geacht kunnen wor
den een positieve bijdrage te leveren aan
de opbouw van een gezond conjunctuur-
politiek beleid, dan zullen die moeten wor
den gevonden in de centrale organisaties
ADVERTENTIE
Schoonheidsspecialiste
Ann Seymour schrijft in
„Woman and Beauty":
Nagels die breken en splij
ten hebben behoefte aan
een speciale olie. genaamd
NuNale. die onder de nagel
riem doordringt, snelle
groei bevordert en broos
heid voorkomt." Nu ook in
Nederland -ƒ1.80 per flacon.
maakt broze nagels sterk
Imp.: Dispac nv Oen Haag
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gewijde mu
ziek. 7.45 Morgengebed en liturgische kalen
der. 8.00 Nieuws en weerbericht. 8.15 Platen.
9.00 Voor de huisvrouw. 10.00 Voor de kleu
ters. 10.10 Platen. 10.30 Ben je zestig? 11.00
Voor de zieken. 11.45 Platen. 12.00 Angelus.
12.03 Metropole-orkest en solist. (12.3012.33
Land- en tuinbouwmededelingen)12.55 Zon
newijzer. 13.00 Nieuws en katholiek nieuws.
13.20 Lichte muziek. 13.40 Platen. 14.00 Boek
bespreking. 14.10 Platen. 14.20 Engelse les.
14.40 Gemengd koor. 15.00 Kroniek van let
teren en kunsten. 15.40 Orkestconcert. 16.00
De schoonheid van het Gregoriaans. 16.30
Voor de jeugd. 17.40 Jazzmuziek. 18.00 Lichte
muziek. 18.15 Joum. overzicht. 18.25 Platen.
18.30 Van het Binnenhof. 18.40 Dansmuziek.
19.00 Nieuws. 19.10 Concertgebouw-orkest en
solist. 20.00 Lichtbaken. 20.40 Actualiteiten.
20.35 De gewone man. 20.40 Gevarieerd pro
gramma. 22.05 Cabaret. 22.35 Wij luiden de
zondag in!, avondgebed en liturgische kalen
der. 23.00 Nieuws. 23.15 Nieuws in Esperanto.
23.2224.00 Platen met toelichting.
HILVERSUM n, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Gymnastiek. 7.20 Platen.
8.00 Nieuws. 8.18 Platen. 8.55 Voor de huis
vrouw. 9.00 Gymnastiek voor de vrouw. 9.10
Platen. 10.00 Tijdelijk uitgeschakeld, cause
rie. 10.05 Morgenwijding. 10.20 Voor de arbei
ders in de continubedrijven. 11.45 Kamer
koor. 12.00 Orgel. 12.30 Land- en tuinbouw
mededelingen. 12.33 Platen. 13.00 Nieuws.
13.20 Lichte muziek. 13.45 Sportpraatje. 14.00
Platen. 14.15 Voor de jeugd. 14.50 Politie-
kapel. 15.20 Brabants programma. 15.45 Ka
merorkest. en solist. 16.30 Van de wieg tot het
graf, causerie. 16.45 Lichte muziek. 17.10
Actualiteiten. 17.40 Orgel. 18.00 Nieuws en
commentaar. 18.20 Lichte muziek. 18.45 Rege
ringsuitzending: Atlantisch allerlei. Een en
ander over de 15 landen, aangesloten bij het
Atlantisch Pact. 19.00 Artistieke Staalkaart.
19.30 Passepartout, causerie. 19.40 De Bijbel
in het kerkelijk jaar, causerie. 19.55 Deze
week, causerie. 20.00 Nieuws. 20.05
Nelis Volle Vaart. 20.10 Gevarieerd pro
gramma. 22.15 Socialistisch commentaar.
22.30 Lichte muziek. 22.45 Voetbaluitslagen.
23.00 Nieuws. 23.15—24.00 Platen.
TELEVISIE (A.V.R.O., V.A.R.A.)
17.0017.30 Voor de kinderen. 20.00 Journ.
en weerbericht. 20.15 Gevarieerd programma.
21.15 Filmverzoekprogramma. 21.40 Elektro
nische tienkamp.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Pla
ten. 13.00 Nieuws. 13.15 Muzikale kalei -
doscoop. 14.30 Radiojournaal. 15.00 Orkest
concert. 15.45 Accordeonmuziek. 16.00 Platen.
16.15 Accordeonmuziek. 16.30 Platen. 16.45
Engels les. 17.00 Nieuws. 17.10 Viool en piano.
17.20 Liturgische gezangen. 17.30 Koor en
solist. (Intermezzo: Platen). 18.30 Voor de
soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Platen. 20.00
Omroep Ommeganck. 21.00 Cabaret. 22.00
Nieuws. 22.15 Amusementsmuziek. 22.45 Pla
ten. 23.00 Nieuws. 23.0524.00 Dansmuziek.
van het bedrijfsleven, waarbij het ver
bond zowel denkt aan de werkgevers-or
ganisaties als aan die van de werknemers.
Het Verbond van Nederlandsche werkge
vers gaat niet van de stelling uit, dat de
zeer gunstige conjunctuur van het ogenblik
op zichzelf een kwaad zou zijn. Veeleer be
schouwt het verbond met minister Zijl
stra een opgaande conjunctuur als de
normale ontwikkeling. Op sommige punten
moet echter worden ingegrepen, opdat de
op zichzelf gunstige ontwikkeling niet leidt
tot ongewenste neven-verschijnselen.
Het verslag noemt als belangrijkste
voorwaarden voor een gezonde structurele
ontwikkeling van de Nederlandse volks
huishouding: de bevordering van een
steeds gunstig klimaat voor een evenwich
tige groei van de investeringen van het be
drijfsleven, een belangrijke mate van sta
bilisatie in de prijsvorming en bewaking
van een zo gunstig mogelijke concurrentie
positie van het bedrijfsleven op de export
markten.
Wanneer de structurele problematiek zo
gesteld wordt, dan zal het duidelijk zijn
dat er telkenmale spanningen kunnen op
treden tussen structuur-politieke doelein
den enerzijds en conjunctuur-politieke
wensen anderzijds. Conjunctuur-politiek
mag dan ook nooit als een doel op zich
zelf worden beschouwd, maar dient te
worden geplaatst in het kader van de struc
tuur-politiek.
Het verbond meent in dit opzicht, dat
de minister van Economische Zaken de
spijker op de kop geslagen heeft, toen hij
stelde dat juist de door hem gevoerde
prijspolitiek een verbinding tracht te vor
men tussen de twee genoemde doelstellin
gen van economisch beleid.
De steun, die het verbond aan de rege
ring geeft met betrekking tot de door haar
gevoerde prijspolitiek, wordt in hoge mate
beïnvloed door de tot dusverre gebleken
bereidheid van de regering om te volstaan
met een globale politiek. Wanneer de rege
ring zou willen overgaan tot het invoeren
van een gedetailleerde prijsbeheersing, dan
zou zij het Verbond van Nederlandsche
Werkgevers tegenover zich vinden.
De overgang naar een meer gedifferiën-
tieerd loonbeleid wordt in het verslag van
harte toegejuicht.
Over het economisch beleid wordt onder
meer opgemerkt, dat het verbond daarbij
altijd vooropstelt, dat de ondernemersover
eenkomst in beginsel uitvloeisels zijn van
een gezonde ontwikkeling. Tal van vormen
van samenwerking maken een essentieel
bestanddeel uit van Nederland's economi
sche structuur.
Het verbond zal zich niet achter een be
leid plaatsen dat de emigratie wil vermin
deren. Zou het dat wel doen, dan zou het
daarmede de verplichting op zich laden
een soort morele garantie te geven, dat
diegenen, die ten gevolge van een derge
lijke actie niet tot emigratie overgaan, in
de toekomst in ons land passende arbeid
zullen vinden. De gunstige werkgelegen
heidssituatie heeft overigens reeds tot een
vrij belangrijke vermindering van de emi
gratie-neiging geleid.
Concluderende wordt in het verslag ten
slotte opgemerkt, dat het er niet om gaat
de hoogconjunctuur cfts een kwaal te be
schouwen en op korte termijn naar een re
medie te zoeken, maar om aan de nationale
expansie een evenwichtige ontwikkeling te
geven. Dit laatste houdt in dat het verbond
een op expansie gericht beleid nu en in de
toekomst als het juiste beschouwt.
ADVERTENTIE
Niet te scherp, niet te zuur;
Opnieuw twee weken tegen
loodgieter geëist
Tegen de loodgieter G. S. uit Maastricht,
die op de dag vóór de brand van de St.
Servaestoren aldaar op die toren gewerkt
had met een gasolinebout, is voor het Bos
sche gerechtshof door de procureur-gene
raal een hechtenis van twee weken geëist
wegens het door hoogst roekeloos, onvoor
zichtig en onachtzaam optreden veroorza
ken van deze brand.
S. was door de Maastrichtse rechtbank
vrijgesproken, nadat de officier van justi
tie eveneens twee weken hechtenis had
geëist. Een nieuw gezichtspunt, dat bij de
behandeling van de mogelijke oorzaken
van de brand ter sprake kwam, was de
vraag of het eventuele roken van sigaret
ten de oorzaak van de brand heeft kunnen
zijn. De verdachte verklaarde, dat her
haaldelijk onbevoegden op de toren kwa
men en dat daar ook dikwijls gerookt werd.
Dit laatste werd echter door verscheidene
getuigen ontkend. Een getuige-deskundige
achtte het gebruiken van de gasolinebout
zeer gevaarlijk, omdat de vlam daarvan
een hitte van ongeveer 800 graden Celsius
geeft.
De procureur-generaal verweet de ver
dachte, dat hij niet terstond toen hij in de
toren een schroeilucht bemerkte, een on
derzoek heeft ingesteld.
De verdediger, mr. G. Huurman uit
Maastricht, achtte in deze zaak zoveel on
waarschijnlijkheden en twijfel aanwezig,
dat hij tot vrijspraak meende te moeten
concluderen.
Op 30 mei zal het gerechtshof arrest
wijzen.
De Alkmaarse rechtbank heeft de 35-
jarige kommies der belastingen J. K. te
Enkhuizen veroordeeld tot twaalf maanden
gevangenisstraf met aftrek, waarvan ze
ven maanden voorwaardelijk met een proef
tijd van drie jaar.
K. had zich ten nadele van een drietal
Enkhuizer drankfirma's, waar hij als be
lastingkommies controlewerkzaamheden
moest verrichten, aan diefstal van zesen
twintig flessen sterke drank schuldig ge
maakt.
Tegen hem was twaalf maanden geëist,
waarvan vijf voorwaardelijk met een proef
tijd van drie jaar.
Indien het mooie weer aanhoudt zal het
tijdens de beide Pinksterdagen ongetwij
feld druk zijn op de Betuwse wegen. Naar
het zich laat aanzien, zullen de vele „bloe
semkijkers" ook geenszins teleurgesteld
worden, want de appelbomen zullen zich
dan in een prachtig kleed hullen, als de
zon maar wil schijnen.
ADVERTENTIE
voort
Pleiiterwerlt «n reparatie.
Verbetering van
houtoppervlakken.
Bijwerken van buitenwerk.
Gebruik als rawlplug.
Het repareren
van tegelwerk.
ADVERTENTIE
Waar zon is, is ook schaduw.
Waar RANG is. is ook namaak.
U kiest natuurlijk de zonzijde.
Overtuigt u daarom, dat u de
zonnige RANG ontvangt door te
letten op de naam RANG op het
beschermend omhulsel van elk
„Rangetje" en op iedere rol.
Verkrijgbaar in diverse smaken:
sinaasappel, citroen, frambozen enz.j
los A 32 cent per 100 gram en in
rollen A 17 cent.
99-
In de ridderzaal van het Muiderslot heeft
de secretaris-generaal van het ministerie
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen, dr. J. II. Wesselings, woensdagmiddag
de staatsprijs voor letterkunde de P. C.
Hooftprijs voor 1955 uitgereikt aan de
67-jarige dichter Adriaan Roland Holst.
Het was de negende keer dat de P. C.
Hooftprijs werd uitgereikt. Voor de derde
keer kreeg een dichter deze onderschei
ding. Roland Holst verwierf de prijs voor
zijn gedicht „Late telgen", dat hij heeft
opgedi'agen aan de dichter Gerrit Achter
berg bij diens vijftigste verjaardag. Achter
berg was de eerste dichter aan wie deze
prijs (in 1950) ten deel viel.
De jury zegt in haar rapport onder meer,
dat zij door de bekroning van „Late telgen"
de gelegenheid kreeg op grond van dit ge
dicht, maar met geheel het levenswerk
daarachter, de dichter Roland Holst voor
te dragen voor de P. C. Hooftprijs „die
hem zo onvoorwaardelijk toekomt, dat
lateren het onze tijd met recht zouden
verwijten, indien hem deze bekroning door
meer of minder toevallige omstandigheden
nimmer zou zijn toegekend". In „Late
telgen" erkent de jury een indrukwekkend
gedicht, dat in de beperkte omvang van
maar dertig versregels een aantal grootse
en essentiële motieven, zoals natuur en
mensenziel, waarneming en visioen, harts
tocht en heimwee, tweestrijd en berusting,
ijk pittig en... nictduur!
Minister Cals zegt in zijn Memorie van
Ar.twoord aan de Eerste Kamer over de
begroting van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen onder meer dat het onder
wijs aan de jeugd tussen 12 en 15 jaar een
van de kernproblemen is van het gehele
onderwijs. Het ligt in de bedoeling van de
minister de hiermede verband houdende
vragen van pedagogisch-didactische aard
aan de orde te stellen in een commissie van
dekundigen uit de daarbij betrokken sec
toren van het onderwijs, teneinde zo moge
lijk tot een gemeenschappelijk standpunt
te komen. Behalve het rijksschooltoezicht
zullen in deze commissie vertegenwoordigd
zijn de drie pedagogische centra voor wat
het v.g.l.o. betreft, de commissie-Van Hou
ten (voor wat het nijverheidsonderwijs
aan meisjes betreft) en voor wat het nij
verheidsonderwijs aan jongens betreft de
drie werkgroepen, die door de bonden van
besturen voor nijverheidsscholen zijn ge
vormd. Ook het land- en tuinbouwonder-
wijs zal in deze commissie vertegenwoor
digd zijn.
Wat het tekort van leraren betreft ver
klaart minister Cals zich er volledig van
bewust te zijn, dat dit een uiterst pijnlijk
vraagstuk is. De bestrijding ervan zal met
alle middelen worden voortgezet.
Voor wat het gewoon lager onderwijs
aangaat zal na het schooljaar 19561957
naar de mening van de minister het ergste
geleden zijn, al ziet hij daarbij de veel te
grote klassen van thans niet over het
hoofd.
Het tekort aan bevoegde leerkrachten
bij het voortgezet onderwijs verontrust ook
de minister ernstig. Naar zijn mening is de
enige juiste weg om aan het tekort tege
moet te komen het bevorderen van de toe
loop van leraren. Tegen het afremmen
van de toevloed van leerlingen, die geschikt
zijn voortgezet onderwijs te volgen, heeft
hij overwegend bezwaar.
Ongetwijfeld zullen zich in de komende
jaren ten aanzien van de lerarenvoorzie-
ning bij het v.h.m.o. ernstige moeilijkheden
voordoen en zal meermalen een beroep op
niet volledig bevoegden moeten worden
gedaan, aldus de minister.
Met alle la-acht zal de minister bij zijn
ambtgenoot van Wederopbouw en Volks
huisvesting op een vergroting van het
bouwvolume voor scholenbouw blijven
aandringen.
Er is 'n aantal ramingen opgesteld, waar
bij werd uitgegaan van hetgeen uit onder
wijskundig oogpunt los van de bestaan
de beperkingen wenselijk moet worden
geacht. Voor de komende jaren komt men
dan tot een bouwvolume van 235 miljoen
per jaar. Dit volume zal echter onmogelijk
beschikbaar kunnen worden gesteld.
36. „Mij hoopveel vereerd, dat jij zoveel
belangstelling hebben voor mijn niets
waardige verzameling", zei Hap Hum's
eerbiedvjaardige grootpapa, terwijl hij het
koffertje van de meesterverzamelaar leeg-
schudde. „Nu ik alles weer mogen terug
nemen, ja?" „Natuurlijk, ouwe jongen",
antwoordde van Ekster opgeruimd, neem
maar alles terug, hoor. Ik ken de regle
menten van onze Club!" „Wat een rare
reglementen heeft die Verzamelaarsclub
dan", dacht Panda. „Ze mogen dus zoveel
ze willen van eikaars verzameling wegne
men, maar als de ander het merkt, moet
alles weer worden teruggegeven!" Hap
Hum's eerbiedwaardige grootpapa keek
even met een snelle blik, of alles compleet
was. DU bleek helaas niet het geval te
zijn „Mungvazen weg!", riep hij. „Waar
Mungvazen?!"- „Lieve help!", riep van Ek
ster, verschrikt, „ze zijn verdwenen!" „En
het geld, dat u overal hebt neergelegd is
ook verdwenen!", riep Panda, rondkijkend
„enne... en Joris Goedbloed is OOK ver
dwenen!'
i
leven en dood, op even persoonlijke als
meesterlijke wijze vertolkt „een gedicht,
dat het kunstenaarschap van Roland Holst
voortzet in onverminderde kracht".
„Het stemt ons tot blijdschap en trots"
aldus dr. Wesselings „dat onze dicht
kunst zo rijk is, dat in een tijdvak van nog
geen tien jaren drie vooraanstaande dich
ters een bekroning ten deel kon vallen. Wij
bekronen een Nederlandse dichter, die diep
geworteld is in de Europese cultuur, waar
van het behoud voor komende tijden ons
allen en steeds meer aangaat. De betekenis
van Roland Holst reikt dan ook veel verder
dan het louter litteraire. Het is een pal-
staan in het spanningsveld tussen het ver
gankelijke en het onvergankelijke, een
„houding in deze tijd" die tot voorbeeld
kan strekken van latere geslachten", zo be
sloot de secretaris-generaal.
De voorzitter der jury, prof. dr. G. Stui
veling, sprak eerst een officieel en daarna
een persoonlijk woord van gelukwens tot
Roland Holst, die hij „een monumentaal
dichter" noemde. Prof. Stuiveling besloot
met de schalkse opmerking, dat dè prijs
(drieduizend gulden) voor het dertig regels
tellende gedicht de hoogste honorering is
die ooit een Nederlands dichter heeft ge
kregen.
Roland Holst zei in zijn dankwoord onder
meer: „Geen mens kan iets doorgeven, of
het moet hem gegeven zijn". Na het be
kroonde gedicht te hebben voorgedragen
besloot hij met voorlezing van „In memo-
riam Herman Gorter", dat hij schreef kort
na het overlijden van de door hem zo zeer
bewonderde dichter.
Vele letterkundigen woonden de uitrei
king in de ridderzaal bij.
De president van de rechtbank te Rot
terdam heeft uitspraak gedaan in het kort
geding, dat de directie van het winkelcom
plex „Twaalf Provinciën" aanhangig, had
gemaakt tegen een tiental marktkooplie
den, die weigerden hun stands te ontrui
men, zoals de directie gevorderd had.
De directie, zo luidde het vonnis, moet
vóór 25 mei een cautie storten van f 25.000.
Drie dagen daarna moeten de kooplieden
hun stands ontruimd hebben. Zij krijgen
een schadevergoeding die zal worden vast
gesteld door de Kamer van Koophandel.
Overleg-. De Jordaanse regering heeft bui
tenlandse correspondenten verzocht
overleg met de regeringspersdienst te
plegen voor zij berichten verzenden
over Jordaanse militaire aangelegen
heden. Deze maatregel volgt op de aan
houding van twee hoge officieren, die,
beschuldigd van samenzwering, voor de
krijgsraad moeten verschijnen.
Ongerijmd. Een jonge Mexicaan, die be
weert de ontvoerde „Lindbergh baby"
te zijn, kan op geen enkele wijze zijn
aanspraken waar maken. Dit is de me
ning van de Amerikaanse federale re
cherche, die ter plaatse een onderzoek
heeft ingesteld. De politie wijst er op
dat Lindberghs baby blauwe ogen had,
die van de Mexicaan zijn bruin. Bij het
onderzoek zijn ook nog andere onge
rijmdheden aan het licht gekomen. Een
woordvoerder van de FBI wilde geen
verdere bijzonderheden verschaffen.
Oproer. Enige honderden gevangenen in de
staatsgevangenis van. Florida te Talla-
hasse zijn in opstand gekomen uit pro
test tegen het voedsel dat zij krijgen,
Een der gevangenen is om het leven
gekomen. Elf werden gewond van wie
drie ernstig toen de bewakers met
jachtgeweren gevangenen beschoten die
de cantine bestormden, om die te plun
deren. In de loop van de dag is de
rust hersteld.
Slapeloos. Te Derbij in Noord-Engeland is
een fabriek in gebruik genomen, die
volledig automatisch werkt. Er werken
in deze fabriek, die eigendom is van
Micafine Ltd., producenten van mica
poeder, slechts vijf arbeiders tegelijk.
Volgens de directie hebben deze arbei
ders alleen een toezichthoudende taak.
Het enige, dat de directie van hen ver
langt is, dat zij niet in slaap vallen.
Spionage. De Amerikaanse scheikundige,
Thomas Black, heeft voor een subcom
missie van de Amerikaanse senaat be
kend dat hij jarenlang gespioneerd
heeft voor de Sovjet-Unie, aanvankelijk
vrijwillig, doch later omdat hij bang
was anders vermoord te zullen worden,
Hij zei dat hij in 1940 een communisti
sche opdracht om deel te nemen aari
het vermoorden van Leon Trotzky in
Mexico, uit de weg was gegaan. Black
wordt ervan beschuldigd Harry Gold,
die wegens spionage veroordeeld is
tot dertig jaar gevangenisstraf, aange
worven te hebben voor atoomspionage.
Gold werd in 1950 tijdens het proces
tegen de Rosenbergs wegens spionage
voor de Sovjet-Unie in oorlogstijd, ver
oordeeld.
Simplon. De Zwitserse president Markus
Feldmann en de Italiaanse president
Giovanni Gronchi hebben te Domodos-
sola de vijftigste vefjaardag van de
Simplontunnel meegevierd. De Italiaan
se PTT zal morgen een speciale Sim-
plonpostzegel uitgeven.
Oproep. De Westduitse bondskanselier, dr.
Adenauer, heeft een beroep gedaan op
de huisvrouwen te helpen prijsstijgin
gen tegen te gaan door te weigeren, be
paalde artikelen, die te duur worden,
te kopen. Hij zei, dat alle huisvrouwen
weer de pfennig moeten eren. Aden
auer deelde mede, dat de regering een
programma uitwerkt om de huisvrou
wen te helpen in haar strijd tegen de
stijgende prijzen.
Protest. De drie Westelijke ambassadeurs
in Duitsland hébben bij de Russische
ambassadeur geprotesteerd tegen de
parade in Berlijn op 1 mei van eenhe
den van het Oostduitse volksleger. In
het protest werd gezegd dat „zulke de
monstraties de veiligheid van de stad
bedreigen en niet in overeenstemming
zijn met de speciale status van de stad".
Dromen. De eerste secretaris van de Russi
sche ambassade in Washington heeft in
een redevoering te Maryland vei-klaard
dat Russische geleerden dromen van
een spoorweg tussen de Verenigde Sta
ten en Rusland over een dam over de
Beringstraat.
Gevolgen. De Rockefellerstichting heeft
250.000 dollar beschikbaar gesteld voor
een onderzoek naar de gevolgen van
atomische straling voor deze en volgen
de generaties.
Kanttekening. Aan de gemeenteraad van
Korfoe is een petitie gezonden, waarin
wordt Verzocht met rode inkt de naam
van Philip Mountbatten, de hertog van
Edinburgh, uit de registers van de bur
gerlijke stand te schrappen. De hertog
van Edinburgh, zoon van prins André
van Griekenland, is op Korfoe geboren,
waar hij volgens de orthodoxe rite is ge
doopt. In de petitie wordt voorgesteld,
dat in de kantlijn wordt geschreven:
..Echtgenoot van Elizabeth van Enge
land, die twee Cyprische strijders diet
terechtstellen.
WE HADDEN het kort geleden over
zonderlinge vertalingen die ons somtijds
worden voorgeschoteld. Zo herinner ik me
dat de een of andere vertaalvirtuoos het
Duitse woord Alpdriicken in het Neder
lands weergaf door: de druk van een Alp
op de borst. Raadplegen we het woorden
boek, dan vinden we daar voor Alp
driicken de term „nachtmerrie". Nu kan
een nachtmerrie inderdaad een
benauwing op de borst tijdens
de slaap geven, maar het lijkt
wat overdreven ons hierbij
voor te stellen dat een gedeel
te van de Alpen op de slaper
rust.
Toch had in de gewraakte
vertaling best „de druk van
een alp (met een kleine letter)
op de borst", kunnen slaan, mits de ver
taler geweien had wat hiermee werd be
doeld. En hij had ook het woord nacht
merrie kunnen gebruiken, dat ten nauw
ste met die alp sam.enhangt. De Engelsen
spreken van nightmare, de Fransen zeg
gen canchemare en in onze streken sprak
men vroeger van nachtmere, terwijl in het
zuidelijke deel van ons taalgebied het
woord nachtmaar nog steeds gebruikt
wordt. In Vlaanderen zegt men nog: „van
de maar bereden worden". Dit woord
maar, mare, of mar, over welks voorge
schiedenis tal van gissingen bestaan, be
tekende „vijandelijke natuurgeest", zodat
we nachtmaar rustig de betekenis van
nachtspook kunnen geven. Aangezien de
spraakmakende gemeente deze betekenis
op den duur niet meer begreep, is dit
woord vervormd lot iels, waarvan men
de betekenis wèl kende, t.w. nachtmerrie
(waartoe misschien nog heeft meegewerkt
de Vlaamse uitdrukking „van de maar be-
reden worden", waardoor men zich aller
lei spooksels, rijdend door de lucht kon
voorstellen).
De zojuist genoemde Franse term „cau-
chemar", bezit in de vorm „mar" dus
eveneens dit spooksel; bovendien gaat het
eerste deel van het woord (cauche) terug
op het Latijnse woord calcare, dat druk
ken betekent, zodat we hier te maken
hebben met een nachtgeest die de slaper
een beklemming op de borst
geeft. Maar die kwelgeest
heet in het Duits Alp, d.i.
elf. En nu mogen wij bij
het woord „elf' wellicht den
ken aan een lieftallig we
zentje uit een sprookje, maar
in de middeleeuwen was
de elf of alf letterlijk een
plaaggeest, een natuurgeest die de mensen
begoochelde en voor de gek hield. Toen
Karei de Grote door een engel lot stelen
wercl aangespoord, vroeg hij zich veront
rust af, of het een alfsgedrochwas, dat
hem kwelde, zo kunnen we in Carel ende
Elegast lezen. De kwaadaardige voorne
mens van de elfen of alfen staat dus als
een paal boven water.
Die Alpdriicken, waarmee de Duitsers
een nachtmerrie weergeven, is dus niets
anders dan een kwaadaardige alf die de
mens tijdens de slaap benauwt en hem op
de borst drukt. We zouden dit gedrocht
overeenkomstig het Duitse idioom ook een
alp kunnen noemen. Maar géén Alp! Dat
wordt een té grote last in de toch al be
nauwde nacht.
Het bezwaar van woordverklaringen is
steeds, dat je van het een in het ander
valt. Want een lezer toil roeten hoe kraam
vrouw (en kraamkamer) aan de „kraam"
is gekozen.
Daarover morgen.
(Nadruk verboden)
H. PéTILLON.
