Winst van P.v.d.A. zou tot meer
raadszetels hebben geleid
Nieuwbakken zeehavens in het
Noordamerikaanse vasteland
Nieuwe waterweg van 3500
kilometer lengte
De dichter Gaston Burssens
Verliezen vooral aan zijde van de
Protestants-Christelijke partijen
Joods eerherstel
voor Spinoza
Gerechtvaardigd eerbetoon
Nu al meer tonnage dan Panama en Suez samen
Aanmeldingsformulier
Amsterdamse Beurs
DONDERDAG 14 JUNI 1956
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
17
De uitslagen in Haarlem en omgeving
Opmerkelijke cijfers
Bij de keuze
van klassieke
of moderne meubelen
Resultaten snel bekend
Veel kiezers tussen
vijf en zeven
School met 9 leerlingen
Op terrein Hoogovens
Dodelijk ongeval
bij graafwerk
VOOR PAPPA
Imp. uit
China, Japan, India enz.
VAN EIF
Verval: 180 meter
Washingtonconcurrentie
Tonnage: 10 miljoen
Ongeval in Staalfabriek
Kort
nieuws
Wie gisteravond op de stille Bakcnessergraclit wandelde, kon reeds in de verte het
feestgedruis horen dat opsteeg uit het gebouw „Het Baken", waar de federatie Haar
lem van de Partij van de Arbeid haar verkiezingsreünie had belegd. De vreugde die
daar heerste de belangstellenden moesten zelfs op straat blijven staan, zo vol was
het er had uiteraard haar oorzaak in het voor de Partij van de Arbeid zeer gun
stige resultaat van deze Kamerverkiezingen en de plaatselijke uitslag maakte daarop
geen uitzondering. Men heeft de toch al belangrijke positie in Haarlem niet alleen
weten te behouden, maar zelfs op overtuigende wijze weten te verstevigen, vooral
wanneer men er rekening mee houdt, dat juist in Haarlem de voorkeur voor de Partij
van de Arbeid zich meer bij de gemeenteraadsverkiezingen dan bij verkiezingen voor
Tweede Kamer of Provinciale Staten manifesteert. In 1952 behaalde de Partij van
de Arbeid in Haarlem 35,8 van de stemmen, in 1954 voor de Provinciale Staten
38,1 en bij de daartussen gehouden verkiezingen voor de gemeenteraad 39,23
Gisteren bracht 40,4 van de kiezers zijn stem op de lijst van de Partij van de Ar
beid uit. Het aantal stemmen op lijst 2 bedroeg 37.444, een aantal dat, ware het bij
de gemeenteraadsverkiezingen uitgebracht, de Partij van de Arbeid een zetel winst
zou hebben opgeleverd. Dan zou haar fractie met zeventien zetels in de raad ver
tegenwoordigd zijn geweest.
Die ene zetel winst zou ten koste zijn
gegaan van de Christelijk Historische Unie,
die met 4.160 stemmen weliswaar geen
slechter percentage maakte dan in 1952,
namelijk 4,5 maar wel minder dan bij
de gemeenteraadsverkiezingen in 1953,
toen zij 4609 stemmen op haar lijst ver
enigde of 5,13
Maar bepaald merkwaardig is de door
weinigen verwachte achteruitgang van de
Anti-Revolutionaire Partij. Een frisse en
intensieve propaganda ten spijt heeft de
partij van prof. dr. Zijlstra het niet verder
kunnen brengen dan 6441 stemmen of wel
zeven percent, nadat voor de Kamerver
kiezingen 1952 8,4 voor de Provinciale
Staten 8.1 en voor de gemeenteraads
verkiezingen 1953 7,3 werd behaald.
Voor een eventueel op basis van deze cij
fers samen te stellen Haarlemse gemeente
raad zouden de Anti-Revolutionairen door
toewijzing van een laatste restzetel hun
drie zetels nog juist behouden.
In tegenstelling tot de beide Protestants-
Christelijke partijen vertoont het beeld
van de V.V.D. in Haarlem van jaar tot
jaar een grotere stabilisatie met een lichte
vooruitgang. In 1952 en 1954 stemden 11
der Haarlemmers op deze lijst, bij de ge
meenteraadsverkiezingen li.22%, thans
11,5 of 10.673 stemmen. Mevrouw Schel -
tema-Conradi zou dan ook met haar drie
fractiegenoten weer van een plaats in de
Haarlemse raad vprzekerd kunnen zijn.
De C.P.N. daarentegen heeft sinds 1952,
toen 9.7 der Haarlemse kiezers de lijst
van Gerben Wagenaar verkozen, een veer
moeten laten. Haar percentage bedraagt
nu 7,4 hetgeen ook al weer minder is
dan bij de raadsverkiezingen van 1953,
toen dat 8,14 bedroeg.
Of de leden van de K.V.P., die gister
avond in gebouw St. Bavo bijeen waren, te
vreden of ontevreden waren met de plaat
selijke resultaten, weten we niet. Rekent
men de in 1952 en 1953 op de K.N.P. uitge
brachte stemmen niet mee, dan is de K.V.P.
van 22,7 geklommen naar 27,2 Maar
in 1952 (Kamerverkiezingen) behaalde de
K.N.P. vijf percent en bij de gemeente
raadsverkiezingen van een jaar later nog
1,84 Toen behaalde de K.V.P. 26,67
zodat beide katholieke groeperingen teza
men op 28,51 kwamen. In wezen bete
kent de uitslag in Haarlem voor de K.V.P.
een lichte teruggang, zelfs als men alle
stemmen van de Nationale Unie, waarin
zich immers een aantal „Oud-Welterianen"
hebben verenigd, nog bij de K.V.P. telt.
Maar voor de Haarlemse raad zou de
K.V.P. op elf zetels gebleven zijn en de
C.P.N. op drie.
De meest markante uitslagen van de 111
Haarlemse stemlokalen waren die van het
wijkgebouw aan de Zomerkade (480 P.v.d.
A. van de 732), Van Zeggelenschool II
(535 P.v.d.A. van de 946), mr. J. H. Thiel-
school (561 Pv.d.A. van de 987), mr. A.
Bruchschool (539 P.v.d.A. van de 871),
Aeneas Mackayschool (498 K.V.P. van de
854), Montessorischool Bakkerstraat (171
stemmen voor de C.P.N., één van de stem
lokalen waar de C.P.N. boven de honderd
kwam), Haarlemse Montessorischool Lou
ise de Colignylaan (464 stemmen voor de
V.V.D. op de 1001), Speeltuin Flora Jas
mijnstraat (434 P.v.d.A. van de 822), Te
huis voor bejaarden Schotersingel (K.V.P.
en P.v.d.A. beide 352 stemmen), Noorder-
school Velserstraat (V.V.D. 200 stemmen
ADVERTENTIE
bekledingstoffen en de
daarmee harmoniërende
wandbekleding,
gordijnstoffen en
vloerbedekking,
zult U met ons advies
ten zeerste gebaat zijn.
Nieuwe
Spiegelstraat
34-40
Amsterdam
Tel. 33641
van de 855, C.P.N. 10), Prinses Margriet-
school Junoplantsoen (P.v.d.A. 517, C.P.N.
140 van de 995), Jan Gijzenschool Ban-
doengstraat (P.v.d.A. 389 van de 670), J. P.
Coenschool (P.v.d.A. 577 van de 948), Mui-
derslotweg (K.V.P. 428 van de 968), Speel
tuin Weltevreden Spaarndamseweg (P.v.d.
A. 434 van de 853), Marnix van St. Alde-
gondelyceum (V.V.D. 150, C.P.N. 3 van de
732), Van Zeggelenschool I (P.v.d.A. 523,
C.P.N. 106 van de 1018), Gemeentereini
ging Oudeweg (C.P.N. 188 van de 910, V.V.
D. 26), Meisjes H.B.S. Tempeliersstraat
(V.V.D. 223, P.v.d.A. 223 van de 793), Chr.
Lvceum Emmakade (P.v.d.A. 208. A.R. 101,
C.H.U. 50. V.V.D. 251 van de 802), Jeugd
bibliotheek Schouwtjeslaan (A.R. 153, C.H.
U. 104, V.V.D. 173, C.P.N. 4), Beatrix-
school Tuindorp Overveen (A.R. 114, C.H.
U. 37 van de 1090), Dr. A. Kuyperschool
Rozenhagenstraat (A.R. 218, C.H.U. 82 van
de 864), St. Bonaventuraschool Wouwer-
manstraat (A.R. 103, C.H.U. 50, V.V.D. 132
van de 912), Dominicus Savioschool (157
A.R., 47 C.H.U. van de 943).
Uit deze opsomming van de grootste
overwichten of van de relatief beste re
sultaten blijkt wel, dat een aantal buurten
wel geprononceerd „links", een enkele
buurt uitgesproken liberaal is, maar-vrij
wel geen enkele wijk overwegend een der
confessionele partijen aanhangt. Wel is
hier en daar de invloed van een confessio
nele woningbouwvereniging duidelijk te
onderkennen. In dit overzicht hebben .wij
de dwergpartijen buiten beschouwing gela
ten en ons bepaald tot die groeperingen
die ook in de Haarlemse raad vertegen
woordigd zijn.
De verkiezingsuitslagen van de verschil
lende stembureaus zijn der gewoonte ge
trouw snel ter beschikking van de door
Trouw, Nieuwe Haarlemsche Courant en
ons blad georganiseerde verkiezingsdienst
gekomen. Het stemlokaal van de Linscho-
tenschool ging vooraan. Om 7.36 uur waren
daar alle stemmen geteld en vier minuten
later arriveerde een koerier-per-bromfiets
met de uitslag op ons redactiekantoor aan
de Grote Houtstraat. Toen eenmaal ook de
uitslagen van het laatste der 111 stemlo
kalen binnen waren was het uitgeven en
verspreiden van het speciaal bulletin nog
maar een kwestie van een kwartier. Om
vijf minuten voor tien verlieten deze bul
letins onze drukkerij aan de Heiliglanden.
De langere openstelling van de stembu
reaus heeft inderdaad in een behoefte
voorzien. Het aantal kiezers dat tussen
vijf en zeven uur kwam stemmen varieer
de van honderd tot driehonderd personen
per stembureau, genoeg om de zin van de
langere openstelling te demonstreren en
nog niet zoveel, dat de leden van de stem
bureaus de drukte niet meer aan zouden
kunnen. Vooral veel forensen hebben van
die mogelijkheid gebruik gemaakt.
Ook de resultaten van de gemeenten in
deze omgeving, kwamen snel binnen. Hil-
legom meldde zich het eerst, Bloemendaal
het laatst: het was toen al elf uur. Ten
aanzien van de Partij van de Arbeid heers
te in de Heemsteedse cafetaria al net zo'n
opgewekte stemming als in het Haarlemse
„Baken". Want men had bijna vijfhonderd
stemmen meer gekregen dan in 1953 bij de
gemeenteraadsverkiezingen en bijna ze
venhonderd stemmen meer dan bij de Ka
merverkiezingen in 1952. Dit zou geleid
hebben bij een nieuwe samenstelling van
de gemeenteraad tot een zetel winst voor
de Partij van de Arbeid ten koste van de
Protestants-Christelijke groeperingen en
daarmee tot meer kansen op een vertegen
woordiging in B. en W.
In Bloemendaal zou er door deze stem
busuitslag aan de gemeenteraadssamen
stelling niets yeranderen. Ook hier is de
stemmenwinst van de Partij van de Arbeid
aanzienlijk: bijna driehonderd stemmen
meer dan in 1952 en bijna vierhonderd
stemmen meer dan bij de gemeenteraads
verkiezingen. In vergelijking met de laat
ste is de V.V.D. niet onaanzienlijk gedaald:
toen 3519, nu 3256 stemmen, maar dat is
toch nog aanzienlijk meer dan in 1952 toen
de V.V.D. in Bloemendaal 2903 kiezers
aantrok. 'Gevoelig verlies ook hier bij de
A.R., een geringe stijging bij de C.H.U. en
vrijwel geen aantrekkingskracht van de
groepen van de politieke uitersten, waar
van de Nationale Unie er met 176 stem
men nog het beste afkwam.
KIESKRING HAARLEM
JERUZALEM (United Press) Het Is
raëlische schip „Tamar" neemt een zwaar,
plat blok van zwarte basalt uit het Meer
van Galilea mee naar Nederland, waar het
als opstaande grafsteen geplaatst zal wor
den op het graf van de grote Nederlandse
filosoof van joodse afkomst Benedictus
(Baruch) Spinoza.
Hoewel de Nederlands-Joodse gemeen
schap driehonderd jaar geleden de ban
vloek over Spinoza uitsprak, hejjben vele
vooraanstaande Israëli's, waaronder presi
dent Ben Goerion. aangedrongen op zijn
eerherstel. Zij willen zijn nagedachtenis
eren tezamen met die van andere belang
rijke Joodse filosofen.
De ouders van de negen leerlingen die de
kleinste school in Nederland in Gees
teren bezochten, hebben genoeg gekre
gen van het komen en gaan van onderwij
zers aan deze school. Zij hebben hun kin
deren naar een school elders gestuurd.
Reeds jarenlang kampt deze school in
West-Geesteren met onderwijzersmoeilijk
heden. De door de gemeente Tubbergen
aangestelde onderwijzers nemen gewoon
lijk weer de benen, zodra zij bij wijze van
spreken de leerlingen hebben geteld. De
kinderen hadden door deze gang van
zaken te dikwijls vakantie naar de zin der
ouders.
Tijdens graafwerkzaamheden in de bouw
put voor de nieuwe hoogoven op het ter
rein van Hoogovens te IJmuiden is woens
dagmorgen de eenenzestigjarige heer G.
Kremer uit IJmuiden door een zandauto
overreden en op slag gedood.
De heer Kremer, die als grondwerker
in dienst was van de uitvoerder van de
graafwerkzaamheden, de N.V. Kondor uit
Amsterdam, was 's morgens omstreeks elf
uur bij een dragline aan het werk, toen een
achteruit rijdende lege zandauto van de
firma Durge uit Wijk aan Zee hem over
reed. De getroffene was gehuwd.
ADVERTENTIE
Nu eens iets anders dan 'n das,
EEN CADEAU UIT DE OOST
komt ook altijd te pas
PA ARLAARSTEEG 8
Zie speciale etalage.
MET HET NEUSJE van de zalm in dit geval „Het neusje van de inktvis" (uitgave
van A. A. M. Stols) hebben Karei Jonckheere en Halbo C. Kool de zestigjarige
dichter Gaston Burssens een verjaarstraktatie bereid, die niet exquiser had kunnen
uitvallen. Deze keur uit zijn werk, deze dichterlijke hors-d'oeuvre, gegarneerd met de
pittige saus van Karei Jonckheere's delicieuze inleiding, is Burssens gehéél. Het is
Burssens in alle stadia van zijn poëtische evocatie: de Vlaamse en de kosmopolitische
Burssens, de snierende en de tedere Burssens, de op het leven verliefde en door het
leven gegriefde Burssens, de expressionist en de traditionalist en met dat al, vroe
ger of nu, aanvallend of aanvallig, die éne: de Gaston-van-het-hart, die zich een
dichterleven lang achter de Burssens-van-de-rede trachtte te verschuilen.
LYRISCH was het met de van 1918 da
terende „Verzen" begonnen. Maar onver
deelde liefdeslyriek had het niet willen,
niet kunnen worden, vanwege „dat ande
re". Altijd kwam het tussenbeide. Altijd
was er die spelbreker: de onvree met „de
wereld" die is zoals ze is, met oorlog, ziek
te en ontgoocheling, met misverstand,
kleinzieligheid en onwaarachtigheid. En
veel had Burssens bovendien te stellen met
zijn tweelingsbroeder en levensgezel: zijn
tweede, onwillige „ik". Het hart verlangt,
het verstand is waakzaam en weerbaar:
op die dubbeltoon is Burssens' poëzie ge
schreven. Weemoed vormt er de onder
stroom van, maar aan de oppervlakte
kruift en golft en schuimt het met een uit
dagende speelsheid.
(Van onze correspondent in Canada)
MONTREAL De St. Lawrence-waterweg, waarover honderd jaar lang is ge
praat en gedacht, wordt werkelijkheid. Langs en in de rivier, stroomopwaarts
van Montreal tot aan de Grote Meren, zijn karweien in uitvoering, die een
Nederlands hart goed doen. Er is bedrijvigheid met kranen, sleepboten en bag
germolens, het ruikt er naar verse klei en water: het is een vaderlands tafreel.
Men zegt hier dat dit een van de grootste bouwobjecten is van onze tijd. In dit
geval is dat niet veel overdreven. Het is een onderneming die tot
de verbeelding spreekt en die van continentale omvang is. Over twee jaar zullen
zeeschepen met een diepgang van acht meter de St. Lawrence opvaren tor
Toronto, Buffalo en Cleveland, en later ook naar Chicago en Detroit. Zeehavens
midden in een continent: 3500 kilometer lang wordt de zeeweg uiteindelijk, van
de Oceaan het binnenland in.
Namen dei-
Aantal stemmen
Percentages
Partijen
1952
1954
1956
1952
1954
1956
1. K.V.P.
73505
84847
93818
23.1
26.6
27.2
2. P.v.d.A.
92211
97305
115605
28.9
30.5
33.5
3. A.R.
39490
36031
36275
12.4
11.3
10.5
4. C.H.
25876
30300
27235
8.1
9.5
7.9
5. V.V.D.
38962
40700
45371
12.3
12.8
13.1
6. C.P.N.
22778
19301
18202
7.1
6.1
5.3
7. S.P.G.
3789
2241
3826
1.2
0.7
1.1
8. G.P.V.
994
1368
1172
0.3
0.4
0.3
9. N.U.
2657
0.8
10. N.O.U.
1141
0.3
Overige part.
21280
6658
6.6
2.1
318885 318751 100 100 100
(Wi; vestigen er de aandacht op, dat dit staatje de cijfers geeft voor de kies
kring Haarlem, welke in grote lijnen de gemeenten in Zuid-Kennemerland en
het Gooi omvat. Voor de stemcijfers van Haarlem-stad verwijzen we naar pag. 13
Het is niet zo, dat in 1958 voor het eerst
een zeeschip de grote meren kan bereiken.
In 1825 al werd het Erie-kanaal gegraven,
en in 1850 de St. Lawrence- en Welland
kanalen, die doorvaart verleenden aan
schepen van nog geen drie meter diepgang.
Men heeft de sluizen en kanalen voort
durend verbeterd en uitgediept, maar tus
sen Montreal en het Ontario-meer haalt de
diepgang toch niet veel meer dan vier
meter. Dat was te gering. Canada drong
aan op de bouw van de zeeweg. Het duurde
echter tot 1954 voordat de Verenigde Sta
ten erin toestemden het grote werk ge
zamenlijk uit te voeren. Daar is men nu
mee bezig.
Het wordt een karwei dat een kleine
miljard dollar zal kosten, althans volgens
voorlopige schattingen. Het bestaat eigen
lijk uit twee werken: de waterweg en de
hydro-elektrische krachtinstallaties. Van
de meren tot Atlantische Oceaan heeft de
St. Lawrence een verval van 180 meter.
De Niagara-watervallen zijn ieder bekend,
maar wat niet iedereen weet, is dat de
schepen die van het Erie- naar het Onta
rio-meer varen, een zelfde hoogte moeten
dalen door het sluizen-stelsel van het Wel
land-kanaal, dat een hoogteverschil van
bijna honderd meter, verwerkt. Om zoveel
mogelijk gebruik te maken van de kracht
in dat verval, zijn er in de loop der jaren
tal van centrales gebouwd. Er komen er nu
weer een paar bij die 2.200.000 paarde-
kracht zullen leveren voor de industrie in
Canada en de Verenigde Staten. Deze
bouwwerken kosten 600 miljoen dollar. De
rest komt op rekening van de eigenlijke
waterweg.
De omvang van het werk de afstan
den alleen al zijn bijzonder groot boe
zemt zelfs de Noordamerikaan ontzag in.
Het is het oude thema: de nietige mens die
worstelt met de natuurèn wint. Het
is het gevecht met het water, dat de Neder
lander befaamd heeft gemaakt. De Canadees
en de Amerikaan zijn hier met iets derge
lijks bezig en ze zijn er trots op. In de
laatste weken hebben radio en televisie
laten horen en zien wat er gaande is langs
die paar duizend kilometer rivier.
De industriëlen en handelaars kijken
gespannen naar de vorderingen van
de onderneming. De St. Lawrence-water
weg loopt dwars door het hart van indus
trieel Noord-Amerika. Langs zijn oevers
woont zestig percent van Canada's bevol
king in Ontario en Quebec in de acht
aangrenzende staten, 35 percent van de
Amerikanen. In die provincies bevindt
zich tachtig percent van de Canadese ver
werkende industrie en in die staten even
eens een aanzienlijk percentage van de
Amerikaanse.
dat diensten onderhoudt via de St. Law
rence, verdubbelde tussen 1952 en 1954 en
toen was men nog niet eens aan de uit
dieping van de waterweg begonnen. Geen
wonder dat men grote verwachtingen heeft
van de ontwikkeling van de vaart op de
Grote Meren. Voorzichtige schattingen
zeggen dat het vervoersvolume in de eerste
jaren na de gereedkoming van de water
weg zal verdriedubbelen. Er zijn weinig
mensen, die hier aan twijfelen.
Ook de Amerikanen zien het groeiende
belang van de waterweg in. Onlangs is de
St. Lawrence tot essentiële scheepvaart
route voor de Verenigde Staten verklaard,
hetgeen betekent dat maatschappijen die er
belangstelling voor hebben, subsidie kun
nen krijgen om te kunnen concurreren met
Europese landen. De Isbrandtsen en United
States Lines hebben te kennen gegeven dat
ze geïnteresseerd zijn. De Nederlanders en
Noren maken er zich weinig zorgen over.
„Tenslotte," zei de heer F. Zwarts van
de Oranje lijn, in Montreal, „hebben wij
VlILWAUKEE
CHICAGO
NIAGARA FALLS
Al die bedrijvigheid heeft gezorgd voor
een druk scheepvaartverkeer op de Meren
en de rivier. Tien miljoen ton gaat er jaar
lijks door de kanalen. Door de sluizen bij
Sault Ste Marie passeert jaarlijks meer
tonnage dan door de Suez- en Panama-
kanalen samen. Die tien miljoen ton zullen
na voltooiing van de waterweg, toenemen
tot 30 a 35 miljoen ton. Vijfentachtig per
cent daarvan zal waarschijnlijk binnen
lands vervoer zijn en bestaan uit versche
pingen van graan, ertsen, kolen, petroleum
en dergelijken. De rest is verkeer met over
zee, voornamelijk Europa en het Middel
landse Zeegebied. De Europese landen heb
ben door hun ligging de grootste voordelen
van de waterweg. Déze route is voor de
meeste havens aan de grote meren korter
dan die met 'de trein naar de oostkust van
het continent en dan verder per schip.
De pioniers van de vaart op de Grote
Meren waren de Noren. De Fjell Line be
gon in 1935 met geregelde diensten. In 1937
volgde de Oranje lijn uit Rotterdam. De
grote vlucht kwam echter na de oorlog. In
1954 omvatte het transport van en naar
overzee 780.000 ton. Het werd uitgevoerd
door veertien maatschappijen, met tezamen
120 schepen. Het aantal maatschappijen,
Ondergetekende:
Naam:
Straat:
Plaats:
wenst zich met ingang van
te abonneren op Haarlems Dagblad
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
a 6.50 per kwartaal// 0.50 per week
Handtekening:
Doorhalen wat niet verlangd wordt.
ZU die zich met ingang van 1 juli 1956 per kwartaal abonneren, ontvangen
de nummers tot en met 30 juni 1956 gratis. Dit geldt alleen voor nieuwe
kwartaalabonné's dus niet voor omzetting van week- in kwartaalabonnementen
CLEVELAND
de havens aan de Grote Meren tot zee
havens gemaakt. Wij hebben in Canada en
de Verenigde Staten een uitstekende naam
en een bijzonder goede staat van dienst.
Wij zien alleen maar vooruitgang."
De Oranje lijn had na de oorlog twee
schepen over. Ze heeft er nu dertien in de
vaart, plus drie van de Niagara Line, een
dochterbedrijf, dat op de Middellandse Zee
vaart, en dan nog enkele in bestelling.
Onlangs heeft zij een belangengemeenschap
aangegaan met de Fjell Line die nu elf
schepen heeft varen, waardoor beide maat
schappijen een betere verzorging kunnen
geven. Ze bieden bijvoorbeeld elke drie
tot vier dagen een afvaart uit Chicago.
Canada ziet de toekomst eveneens met
vertrouwen tegemoet. De St. Lawrence en
de Grote Meren, zo zegt men, worden de
Ruhr van Noord-Amerika. De industrie en
de uitbreiding ervan in het oevergebied
maken het zeker mogelijk. Nederland kan
er trots op zijn dat er onder de eersten,
die de mogelijkheden van dit Ruhr-gebied
van de nieuwe wereld hebben gezien,
Nederlanders zijn geweest.
3-3K- Nederl/47
3 Nedl. 1962/64
A. K. U
Calvé Delft
Van Gelder Zonen
K. N. Hoogovens
Nederl. Ford
N. Kabelfabriek
gew.Philips Gloeil.
->ref.Philips Gloeil.
Unilever
Wilton Fijenoord
Dordtsche Petrol.
Konkl. Petroleum
A'dam Rubber
Holl. Amer. Lijn.
N. Scheepv. Unie
Phs. van Ommeren
H. V. A
Verg. Deli Mijen
Amsterd. Bank
Ned. Handel Mij.
Rotterd. Bank.
Twentsche Bank.
Anaconda Copper
Bethlehem Steel.
U. S. Steel
General Motors
Shell Union
Tidewater
Slotkoers
gisteren
95%
273
340
245
335
440
303
300%
181%
415
312
814%
804%
98%
188%
197%
293
117%
133
231%
196%
210
211
75
146%
55Wi«
44
81%
45
Openings
koersen
91%
95%
268%
341
245
335
440
306
293
181%
411
312
810
800
97
186
197
293
116
133
231%
196%
210
211
75
14.9
57
44
81
45%
In „De Yadefluit" zijn tweede bundel
kon men het al horen: dat was geen
traditionele lyriek meer, geen woordenge-
streel en klankengespeel terwille van de
zoetvlne;p~'*heid. Hier begonnen vonken
over te seringen van het éne woord op het
andere, flitsen van beelden, van klanken,
van gevoelens, gedachten en waarnemin
gen, die zich dynamisch in het gedicht ont
laadden. Woorden kaatsten heen en weer,
wisselden van betekenis. ontbonden en ver
bonden zich. Ja, de bundel „Piano" was
onvervalst expressionisme, beeldspel en
klankassociatie met een zeer eigen ge
steldheid. Dat was en dat bleef Burssens,
door de jaren heen. In Paul van Ostaijen
had hij een geestverwant, een onvergete
lijke vriend gevonden, maar niet, zoals
het wel heette, een voorganger. Naast
elkaar stonden ze als „vernieuwers" al
mag.de jong overleden Van Ostaijen met
zijn explosieve produktiviteit lange tijd
voor Burssens meerdere zijn doorgegaan.
„French en andere cancan" van 1935 in
deze bloemlezing vertegenwoordigd met
een dert'"*»1 gedichten werd de triomf
van de associatieve poëzie, een curiosum
in een periode, waarin het expressionisme
als afgedaan werd beschouwd. Zes jaar la
ter ging deze dichtvorm een unieke ver
binding met de traditionele versvorm in
„De eeuw van Perikles" aan. Moet men
dat lyrisch expressionisme noemen? Ik
weet het niet, zou niet kunnen zeggen,
waar bijvoorbeeld een gedicht als „Van
een gigue, die als kantiek bedoeld werd",
volgens de geleerde litteratuur-historici
thuishoort. Maar poëzie is het, van het zui
verste water poëzie eer van morgen dan
van gisteren.
Was zijn expressionisme allengs tot een
last geworden? Was het een belemmering
geweest, zij het dan ook een onvermijdelij
ke? Jarenlang fungeerde het als een pant
ser, waarop de vijandige pijlen van „de
wereld" afketsten. Ervaring was het, geen
pose, een wijze van zien, van voelen en
denken, van zich verweren en van bezwe
ren, geen „-isme". En zeker zweeg elke
zucht naar woordacrobatiek, toen de nood
als dood aan de man kwam. In „Elegie"
de cyclus die ontstond na het sterven van
zijn vrouw baande de gevoelsstroom
zich voor het eerst onverlet een weg van
hart tot gedicht. Leed ontwapent. In
„Elegie" spreekt een dichtend mens zich
uit, die voor zijn smart geen beter soelaas
kan vinden dan in zijn poëzie. Wat in de
jaren 19411942 op papier kwam was „in-
memoriam-poëzie" zoals er in onze taal
niet veel staat geschreven:
„Ach maar hoe zal men ooit verklaren
Hoe schoon het is te sterven in de herfst
Ofschoon de herfst de dood is voor wie sterft
En voor wie sterven heeft gezien
Zo waarlijk dat hij zelf een weinig is gestorven..."
Het bleek hem, deze kwetsbare mens, te
veel aan ongewapende ontboezeming te
zijn geweest. Nog geen twee jaar later of
Burssens had in „Fabula rasa" zijn egel
stelling alweer betrokken en wat er aan
galgenhumor in de twaalf sonnetten zo
genaamde nadichtingen van de „Nig-
gersongs" op volgde had een vlijmende
spotlust: poëzie ook dit, puntige weerbar
stige poëzie, pijnlijk in haar bitsheid,
maar sterk in haar eerlijkheid en dichter
lijke onvervalstheid.
Het bleef daarbij niet. „Pegasos" trok
„Troja" en de weerstrevende Burssens het
hartsdomein van Gaston binnen. Men kan
tenslotte niet zijn leven lang expressionist
blijven. Maar wel kan men zijn expressio
nisme veredelen, zonder het te temmen.
Burssens bleek daartoe in staat. Ouderwor
dend verjongde hij zich. Zijn Pegasos stei
gert niet minder vurig dan vroeger en ook
in Ndèze bundel zal men op één regel
„hartsevocatie" er twee vinden, die de los
lippigheid ongedaan trachten te maken.
Maar ze staan er, die steelse ontboezemin
gen, geprangd tussen een „snier" en een
„hoon" en daardoor des te treffender, te
overtuigender, te menselijker. Ook hier
doet de associatie poëtische wonderen. Als
in een onweersnacht tekenen zich bij elke
bliksemflits van zijn woordverbinding de
coutouren af van zijn innerlijke wereld en
in zijn ritme rommelt een donder na.
Zeventig gedichten ontleend aan „Ode",
Burssens' jongste bundel, besluiten bij ver
rassing deze keur: een majeur, zoals dit
oeuvre enkel in fragmentarische geluks-
expressies heeft gekend. Surrealisme en
expressionisme hebben met de klassieke
versvorm een onverwacht verbond aange
gaan, evenals het hart van de dichter een
hernieuwd pact met het leven sloot, in
een jonge liefde. Op hoeveel verdriet en
ontgoocheling werd deze schalks-ironische
blijmoedigheid veroverd? En hoeveel ver
zen moesten ongeschreven blijven, om deze
rijpe dichtervruchten te kunnen oogsten?
Laten we daar niet naar vragen. Van het
neusje van de inktvis is deze Ode de fijn
ste delicatesse. En een onbetaalbare pri
meur in onze litteratuur bovendien.
C. J. E. DINAUX
Bij het neerleggen van stalen balken op
het laadbordes van de Staalfabriek van
Hoogovens te IJmuiden is de monteur J.
Put van de Belgische firma Nobels uit St.
Nicolaas (België) met het rechterbeen be
kneld geraakt tussen twee balken. Hij liep
een gebroken been en een kneuswond op
en moest in het Rode Kruisziekenhuis te
Beverwijk worden opgenomen. De heer P.
woont in de buurt van Antwerpen.
BINNENLAND
Luisteraars en kijkers. Het aantal aan
gegeven radio-ontvangtoestellen in Neder
land bedroeg per 1 juni 1956: 2.164.886 tegen
2.153.658 per 1 mei 1956. Op 1 juni 1956 wa
ren er 532.504 aangeslotenen op het draad-
omroepnet tegen 532.074 op 1 mei 1956. Het
aantal geregistreerde televisieontvangers
steeg van 55.364 op 1 mei tot 59.856 op 1 juni
'956.
Mozart. In samenwerking met de dienst
voor schone kunsten der gemeente 's-Gra-
venhage wordt in een der bovenzalen van
het Concertgebouw in Amsterdam geduren
de het Holland Festival 1956 een Mozart-
tentoonstelling gehouden.
Motor tegen boom. Een 42-jarige be-
drijfschef van een ijzergieterij te Asten is
te Someren met zijn motor in een bocht tegen
een boom gereden. Hij is kort na het ongeluk
overleden.
