Suezkanaalmaatschappij door de Egyptische regering onteigend OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Baten zullen dienen om de Assoean-dam te bouwen •MORRISKm^ „Andrea Doria" gezonken; acht doden en vijfentwintig vermisten Verrassing in Londen, Parijs en Washington Het woord is aan Stuurman Cohen Exclusieve Ringen HET WEER: Plaatselijk regen Beraad Suezkanaal is nog geen eeuw oud Onderhond Wisseling Politie roept getuigen op Londen en Parijs plegen spoedberaad over Suez Egyptenaren overvallen kiboetz Sjelach Tweemaal Andrea Doria Na zinken van het schip kolkte het water een kwartier Raad van Commissarissen Italia-lijn in spoedzitting Premier Mollet zou spoedig naar Algerije gaan 71e JAARGANG No 15 Hoofdkantoor Grote Houtstraat 93, Haarlem. Telefoon 15295 (zes lijnen) Directie, Hoofd redactie, Redactie en Administratie. Bijkantoor in Haarlem-Noord, Soendaplein, Tel. 12230. Drukkerij Groot Heiligland 10, Tel. 15295. Wnd. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks VRIJDAG 27 JULI 1956 Haarlems Dagblad 301e JAARGANG No 168 Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V., Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen. Abonnement p. week 50 ct., p. kwartaal 6,50, franco p.p. ƒ7,- Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107 Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman CAIRO (Reuter) President Nasser van Egypte heeft donderdagavond in een rede te Alexandrië bekend gemaakt, dat de Egyptische regering Besloten heeft de Suezkanaalmaatschappij te nationaliseren. De aandeelhouders zullen scha deloos worden gesteld in overeenstemming met de laatste slotkoersen op de beurs te Parijs. Alle gelden van de Suezkanaalmaatschappij in Egypte zijn bevro ren. Nasser verklaarde, dat de stuwdam van Assoean zal worden gebouwd met de inkomsten, die het Suezkanaal oplevert. Plet bestuur der maatschappij is opge dragen aan een onafhankelijke raad, die onderworpen is aan het Egyptische ministerie van Plandel. Nasser verklaarde dat Egypte met de vijfhonderd mil joen dollar inkomsten uit hoofde van de exploitatie van het kanaal in de komende vijf jaar de schenking van zeventig miljoen dollar van de Verenigde Staten en Groot-Brittannië voor de bouw van de dam van Assoean niet nodig heeft. „Wij behoeven niet meer te gaan bedelen in Washington, Londen of Moskou, om do dam te kunnen bouwen". dansten en omhelsden en feliciteerden el kander op straat. In de speciale raad van twaalf Egypti sche leden voor het beheer van de gena tionaliseerde maatschappij zit ook een jonge jurist, dr. Moestafa Èl Hefnawy, die aan de Parijse Sorbonne is gepromoveerd op het proefschrift „Het Suezkanaal en zijn moderne problemen". De politie heeft de gebouwen van de Suezkanaalmaatschappij te Cairo bezet. Ambtenaren verzegelden de hoofdingang met rode lak. Graaf De Grailly, de hoofd vertegenwoordiger van de maatschappij te Cairo, werd door de politie in een der gebouwen vastgehouden. Hy deelde een correspondent van AFP mede, dat hjj nergens van wist en dat hjj geen contact met de andere functionarissen van de maatschappij had. De Grailly voegde hier aan toe: „Ik kan u niets meer zeggen. De politie geeft mij een teken, dat ik de ver binding moet verbreken." Toen radio-Cairo de mededeling van Nasser over de nationalisatie uitzond, juichten de Egyptenaren in Cairo. Zy OeCOOOCOOOOCOOCOCOCOOCCOOO<X)OCOCX»3COCCCCCCCCOC<rO-r PARIJS (Reuter/AFP). - Het Suezkanaal werd in 1869 geopend. Ferdinand de Lesseps, de bouwer van het kanaal, fi nancierde het werk door een uitgifte van aandelen, waarvan Frankrijk er 207.000 in bezit kreeg en de Khedive (de Turkse onderkoning van Egypte) 177.000. Deze deed in 1875 zijn aandelen over aan Groot-Brittannië dat in 1883 Egypte militair bezette. In 1888 werd in Konstantinopel de „Suezkanaal-conventie" gesloten tussen Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland, Turkije, Spanje, Nederland, Duitsland en Oostenrijk, waarbij aan alle zeeva rende landen doortocht door het kanaal werd gegarandeerd. Naar aanleiding van de opzegging van het Brits-Egyptische verdrag van 1936 door premier Nahas Pasja in 1951 onder koning Faroek, verlieten dit jaar de laatste Britse bezettingstroepen de ka naalzone, doch het concessieverdrag voor het kanaal heeft nog dertien jaar te lopen. In 1949 werd een verdrag gesloten waarbij de kanaalmaatschappij Egypte zeven percent van de bruto-opbrengst van het kanaal garandeerde en waarbij beloofd werd dat Egyptenaren een gro ter aandeel in de exploitatie en adminis tratie zouden krijgen.In 1955 werd een aanvullend verdrag gesloten, waarbij de maatschappij beloofde 21 miljoen pond sterling in Egypte te investeren. Tevens werd het jaarlijks winstaandeel van Egypte op iets meer dan een miljoen pond sterling gesteld. De maatschappij zou dit jaar zestien miljoen pond ster ling besteden aan verbeteringen aan het kanaal. Op handelsgebied is het kanaal vooral van groot belang als verbinding tussen de olievelden van het Midden-Oosten en de oliemarkten van Europa. Twee derde van het kanaalverkeer in de rich ting zuid-noord bestaat uit tankschepen. Deskundigen zeggen dat indien het ka naal voor tankboten zou worden ge sloten, vijf miljoen Britse arbeiders vrij wel ogenblikkelijk zonder werk zouden komen, terwijl de economie van West- Europa geheel verlamd zou worden. Vorig jaar, toen een tanker een brug in het kanaal raakte en het scheepvaart verkeer daardoor gedurende negentig uur werd gestremd, moesten 300 sche pen wachten. Het duurde acht dagen voor deze opeenhoping verholpen was. Nederland heeft geen aandeel in de maatschappij. Er zijn wel Nederlanders werkzaam bij de onderhouds- en loods- diensten van de kanaalmaatschappij. Nassers mededeling heeft grote verras sing gewekt in Londen, Parijs en Washing ton. Onmiddellijk werd besloten contact op te nemen om de kwestie te bespreken. Premier Eden wisselde donderdagavond laat met Amerikaanse en Franse diploma tieke vertegenwoordigers, leden van zijn kabinet en de stafchefs van de Britse strijdkrachten van gedachten over het Egyptische besluit. Aan de besprekingen in de ambtswoning van de premier in Downingstreet werd deelgenomen door de Franse ambassadeur Chauvel, de Amerikaanse ambassaderaad Foster, de chef van de Britse imperiale staf Sir Gerald Templer, de stafchef van de Marine Lord Mountbatten, de stafchef van de luchtmacht maarschalk Sir Dermot Boyle, de minister van Buitenlandse Zaken Selwyn Lloyd, de voorzitter van de Privv Council Lord Salisbury, de voorzitter van het Hogerhuis burggraaf Kilmuir en de staatssecretaris voor de betrekkingen met het Gemenebest Lord Home. De Franse ambassadeur was vergezeld door de direc teur-generaal van de Suezkanaalmaat schappij, Picot. Diplomatieke waarnemers te Londen ver wachten, dat Groot-Brittannië het Egyp tische besluit met kracht zal afwijzen als een flagrante schending van het interna tionaal recht. Ook te Washington en Parijs denkt men er in onofficiële kringen zo over. Men vraagt zich af, op welke wijze Nasser de aandeelhouders van de kanaal maatschappij denkt te kunnen uitkopen. Ook wordt het in twijfel getrokken, of het mogelijk zal zijn, de bouw van de dam bij Assoean uit de inkomsten van de maat schappij te bekostigen, aangezien het me rendeel van de som, die jaarlijks van de door het Suezkanaal passerende schepen wordt ontvangen honderd miljoen dol lar besteed wordt aan het onderhoud van het kanaal. De aanleg van de dam zal naar schatting meer dan 1300 miljoen dol lar kosten. Een andere kwestie is, dat de Suezkanaalmaatschappij ook grote bedra gen heeft belegd in ondernemingen in het buitenland, met name in de Verenigde Sta ten en Canada. Men acht het ondenkbaar, dat Nasser door zijn nationalisatie ook die beleggingen kan treffen. Velen zijn benieuwd, hoe de Sovjet-Unie op het besluit van Cairo zal reageren. Het Sovjet-persbureau Tass gaf vanochtend vroeg het bericht van de nationalisatie zonder enige commentaar. De Suezkanaalmaatschappij is een in Egvpte geregistreerde maatschappij, die haar zetel te Parijs heeft. De meeste aan delen zijn in handen van buitenlanders. De Britse regering is de grootste aandeelhoud ster. De concessie van de maatschappij voor de exploitatie van het Suezkanaal, die een looptijd van 99 jaar had, loopt in 1968 af. De Egyptische regering was reeds van plan het bestuur van de maatschappij over te nemen in 1968. De directie van de maatschappij Neder land, wier schepen regelmatig het Suez kanaal passeren op de route naar en van Indonesië wijst er op dat, indien het kanaal genationaliseerd wordt, dit voor de scheep vaart uiteindelijk slechts betekent, dat het van eigenaar verwisselt. Haar schepen blij ven het kanaal evenals voorheen bevaren. Of er moeilijkheden uit de nieuwe situatie zullen ontstaan, dient men af te wachten. Tn ieder geval ligt het niet op de weg van de maatschappij een bepaalde actie te on dernemen. Het gehele vraagstuk ligt op diplomatiek niveau. De Shell Tankers N.V., wier grote olie tankers door het Suezkanaal varen, is van mening, dat de nieuwe situatie nog niet kan worden beoordeeld. Men wenst nog niet vooruit te lopen op de vraag of bij een aanzienlijke verhoging van de kanaalgel- den een vaarroute om Afrika heen in over weging zou komen. Donderdagmiddag om tien minuten voor één is een 46-jarige voetgangster uit Haar lem op het Kennemerplein in botsing ge komen met een wielrijder. Zij viel en moest in bewusteloze toestand, waarschijn lijk met een hersenschudding naar de Mariastichting vervoerd worden. De verkeerspolitie verzoekt degenen die dit ongeluk zagen gebeuren, zich met haar bureau Lange "Wijngaardstraat, in verbin ding te stellen. LONDEN (Reuter-UP) Premier Eden heeft vanmorgen in het Britse Lagerhuis gezegd dat de Egyptische beslissing de Suezkanaalmaatschappij te nationaliseren, de rechten en belangen van vele landen schaadt. Eden zei dat de Britse regering de „ernstige situatie" met de andere betrok ken landen bespreekt. De leider van de Labour-oppositie, Gait- skell, vroeg de premier of het niet moge lijk was de sterling-tegoeden van de Egyp tische regering te blokkeren. Eden ant woordde dat hij hierop geen positief ant woord kon geven, maar dat de mogelijk heid overwogen was. „Ik verzoek het Huis er^ niet bij mij op aan te dringen op dit ogenblik meer te zeggen. Dit is een situatie, die met beslistheid en met zorgvuldigheid moet worden behandeld." De Franse premier Guy Mollet heeft een speciale kabinetszitting bijeengeroepen over de onteigening van het Suezkanaal. De minister van Buitenlandse Zaken Pineau heeft in een communiqué verklaard dat de Franse regering „alle maatregelen treft" om de belangen van Frankrijk en van de Fransen in Egypte te beschermen. Pineau noemde het besluit van Nasser een „uni laterale beslissing", die „een ernstige situa tie" heeft geschapen. Deskundigen wijzen erop dat de olie maatschappijen reeds enige tijd geleden begonnen zijn zich te dekken tegen deze eventualiteit door tankers te bouwen van zulke grote afmetingen dat zij de reis rond Kaap de Goede Hoop kunnen maken tegen dezelfde prijs als door het Suezkanaal. Egyptenaren hebben vanmorgen het standbeeld van Ferdinand de Lesseps in Port-Said bestormd met de bedoeling het te vernielen. De Egyptische politie her stelde de orde bijtijds. ADVERTENTIE BARJELJORISSlR. HAARLEM - TEL 13439 FERD. B0LSTR. 48 A'DAM TEL 717162 TWEKA LASTEX BADKLEDING JERUZALEM (Reuter/AFP) Egypti sche infiltranten hebben vrijdagmorgen de Israëlische kiboetz Sjelach aangevallen. Twee Israëlische wachtposten werden licht gewond. Dit is door een Israëlische militaire woordvoerder meegedeeld. Sjelach ligt ten oosten van de gedemilitariseerde zone van El Audja. Het Italiaanse passagiersschip Andrea Doria" dat voor de Amerikaanse Oost kust in aanvaring kwam met het Zweedse s.s. „Stockholm" en ten onder ging. (Foto boven) Nog drijft de Andrea Doria. Maar de zware slagzij maakt het beklemmend duidelijk: het schip is tot ondergang gedoemd, zoals deze telegrafisch overgebrachte foto toont. (Foto beneden) DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN PAGINA'S G. B. Shaw: De mier is het domste wezen der schepping. Zij werkt zonder dat iemand haar daartoe dwingt. De Italiaanse oceaanreus „Andrea Doria" is gezonken in de Oceaan, vijfenzeventig kilometer ten zuiden van Nantucket op een plaats waar het water zeventig meter diep is. De 58-jarige kapitein Pietro Calamai en negentien bemanningsleden waren een uur voor het prachtige schip onder de golven verdween, van boord gehaald. Kapitein Calamai werd door de Amerikaanse torpedobootjager „Edward H. Allen" naar New York gebracht, waar hij voor een grote menigte persmensen in het Engels een ver klaring aflegde met een af en toe stokkende stem: „Mijn schip is gezonken. Ik dank de te hulp gesnelde schepen voor de redding van mijn passagiers en bemanning". Hij prees de kalmte en discipline van de passagiers en het plichtsgevoel van de beman ning. Daarna haastte de kapitein zich weer aan boord van de torpedobootjager. Er zijn acht doden tengevolge van de aanvaring tussen de „Andrea Doria" en de „Stockholm". De slachtoffers zijn Camille Cianfarra, de correspondent van de „New York Times" te Madrid en zijn twee kinderen, twee Amerikaanse vrouwen, de 30- jarige Alf Johannson van de „Stockholm" en twee mannen, wier stoffelijke resten nog niet zijn geïdentificeerd, die vermoedelijk tot de bemanning van de „Andrea Doria" behoorden. De vrouw van Cianfarra heeft gebroken benen. De hutten, waarin het gezin aan boord van de „Andrea Doria" verbleef, werden geheel verwoest. Het duurde vier uur, voordat mevrouw Cianfarga uit de wrakstukken kon worden bevrijd. In de belendende hut kwam een vrouw om het leven. Volgens nog niet officieel bevestig de berichten worden vijfentwintig bemanningsleden van de „Andrea Doria" vermist. Tal van passagiers, die langs touwladders, netten en sleeptrossen van het zinkende schip waren geklommen, blijken een shock of kwetsuren te hebben gekregen. Bijna elf uren nadat de „Stockholm" bij dichte mist de Italiaanse luxe-oceaanreus „Andrea Doria", die naar thans blijkt, 1709 passagiers en bemanningsleden aan boord had, in de flank ramde, is het trotse Italiaanse schip, welks bouw bijna 115 mil joen gulden heeft gekost, gezonken. De Ita liaanse minister voor de Koopvaardij had, koi't voordat de resterende bemanningsle den en de gezagvoerder die tezamen de pompinstallaties van het schip in werking wisten te stellen in de hoop zo het zeer zware slagzij makende schip te redden van boord werden gehaald, kapitein Cala mai telegrafisch opdracht gegeven het schip te verlaten „indien het ernstig ge vaar opleverde om aan boord te blijven". Kort na hun vertrek helde het schip vrij wel horizontaal over, daarna spoelde voor het eerst water over de boeg. Vier minu ten later lag het volledig op zijn zij. De bemanningen van de in de buurt rondkrui- sende schepen stonden aan de railings naar de ondergang van het majestueuze vaar tuig te staren. Plotseling kwam er een hef tige beweging in het schip, trillend zwenk te de boeg naar voren. Toen de boeg in de zee verdween spoelde er een enorme golf water over het omhoogstekende kielstuk van de achtersteven. De reusachtige schroeven verhieven zich geheel uit het water. Daarna verdween de romp snel on der water. Terwijl het schip zonk sloegen de grote reddingboten, die nog in hun davits hingen, los. De zwembaden van het schip, die door de slagzij leeggelopen wa ren, liepen weer vol. Zestig seconden later golfde het water in de gigantische pijp van het schip. Even later was ook de schoor steen onder het zeeoppervlak verdwenen. Terwijl het water hevig kolkte verdween ook de achtersteven. Kisten en reddings gordels kwamen boven drijven. Grote olie vlekken verschenen. Een kwartier later kwam het later tot rust en slechts de drij vende voorwerpen en de olievlekken op de zacht kabbelende golven herinnerden nog aan de plaats waar de „Andrea Doria" was ondergegaan. Het 14.600 ton metende Zweedse schip „Stockholm" zal naar de Amerikaanse kustwacht meedeelde waarschijnlijk he denavond in New York arriveren. De „Stockholm", die meer dan vierhonderd geredde passagiers van de „Andrea Doria" aan boord heeft genomen, vordert lang zaam, maar op eigen kracht met een zwaar gehavende boeg in de richting van de New Yorkse haven. Het crèmekleurige Zweedse schip wordt geëscorteerd door de kotters „Owasco" en „Tamaroa" van de Amerikaanse kustwacht. De Italiaanse scheepvaartmaatschappij „Italia", welke eigendom van de staat is, heeft daar het haar onmogelijk is om een verklaring te geven over het zinken van haar vlaggeschip en daar het klachten van negentig passagiers ontvangen heeft over „onjuist gedrag der bemanning", haar raad van commissarissen opdracht gegeven van daag in spoedzitting bijeen te komen. Prof. Marino Algeri van de universiteit van Rome, heeft als zijn mening te kennen gegeven, dat „het meest waarschijnlijk is, dat de bewolking zo laag en zo dicht was, dat de werking van de radar sterk was be perktEen andere deskundige, Gianni Belli, schreef het ongeluk en dus het falen van de radar toe aan zonnevlekken, die „enorme electro-magnetische storingen kunnen veroorzaken. Vermoedelijk waren beide schepen in een gebied dat geregeld onderworpen is aan veranderingen in de magnetische intensiteit en konden zij el kaar daardoor niet waarnemen...." De Franse lijnboot „Ile de France" kwam gisteravond omstreeks tien uur in New York aan met 756 overlevenden van de ramp. Op de kade stonden achtentachtig dokters, verpleegsters en ambulances ge reed. Een voor een stapten de geredden aan wal, gekleed in de kleren die zij aan hadden ten tijde van de ramp of in kleren van de bemanning der „Ile de France". Allen hadden een verslagen uitdrukking op het gezicht, sommigen weenden. Volgens rapporten van de Amerikaanse kustwacht was het gat dat de „Stockholm" door de aanvaring in de „Andrea Doria" sloeg, zeker negen bij twaalf meter groot en ongeveer tien meter diep. De „Andrea Doria" had een waarde van negenentwintig miljoen dollar en was slechts voor twintig miljoen dollar ver zekerd, zo deelde Edward King, een Ameri kaanse verzekeringsautoriteit heden mee. PARIJS (AFP) In welingelichte krin gen te Parijs bevestigt men, dat de Franse premier Guy Mollet van plan is zich bin nenkort naar Algerije te begeven. Deze of ficiële reis zou tijdens het reces van het parlement kunnen worden gemaakt, dat is tussen 15 augustus en 15 september. Mr. STAR BUSMANN ONDERSCHEIDEN De Franse regering heeft de voormalige secretaris-generaal der Westelijke Unie, mr. E. Star Busmann, thans Hr. Ms. gezant te Wenen, verheven tot de waardigheid van grootofficier van het Legioen van Eer. ADVERTENTIE JUWELIERS - HORLOGERS HOUTPLEIN 15 - HAARLEM cccccorxrxrxroxrxrmcoccf*rx» <«-> ov< rrrr-r,,-, cmrrrfccr- VERWACHTING, medegedeeld door het K.N.M.I. in De Bilt. geldig van vrijdagavond tot zaterdagavond, op gemaakt om 11.15 uur: Half tot zwaar bewolkt met plaatselijk regen of onweer. Over het algemeen iets lagere temperaturen. Zwakke tot matige wind uit uiteenlopende rich tingen. 28 juli Zon op 4.57 uur. onder 20.38 uur. Maan op 22.12 uur. onder 11.11 uur. Maanstanden 30 juli 20.31 uur: laatste kwartier Hoog en laag water in IJmuiden Vrijdag 27 juli Hoog water: 6.09 en 18.31 uur. Laag water: 1.55 en 14.11 uur. Zaterdag 28 juli Hoog water: 6.41 en 19.04 uur. Laag water: 2.30 en 14.44 uur. ÓOOOCXXJOCOOCXXXJCOI)OC<XXJUC«XJ« XXXXXXXJt* XJLXJÜCOOOOOOCCOOC REGEN OF ONWEER De depressie, die gisteren voor de kust van Noorwegen was gelegen, trok naar de Finse Golf. Krachtige noordwestelijke win den aan de achterzijde van de storing voer den polaire lucht naar het Noordzeegebied. Deze koudere lucht nadert slechts langzaam ons land, omdat de wind in onze streken in is afgenomen door de voortgaande lucht drukdalingen boven West-Europa. In ver band daarmede is ook het hogedrukgebied waarvan het centrum enkele dagen ten zuidwesten van Engeland was gelegen, bij na geheel verdwenen. Op de Oceaan ten zuiden van de 50ste breedtegraad nam de depressieactiviteit toe. Een storing, die gisteren boven de Golf van Biscaye werd aangetroffen, naderde vanmorgen west-Frankrijk. Deze storing zal morgen ook het weer in ons land gaan beïnvloeden. Aangezien de overgangszone tussen de koudere lucht boven de Noord zee en de warme lucht boven he vaste land juist boven ons land zal zijn gelegen, ter wijl in deze overgangszone de storingsacti viteit toeneemt, moet morgen op plaatse lijke regen- of onweersbuien gerekend worden. WEERRAPPORTEN (van hedenmorgen 7 uur) m e c 2 Weerstoestand buitenland Zi 03 w =rc E£3 60 -è O G ës Stockholm zwaar bew. nw 21 7 Oslo half bew. nw 21 0 Kopenhagen regenbui w 22 0,2 Aberdeen zwaar bew. wnw 21 0 Londen onbewolkt windst. 29 0 Amsterdam onbewolkt w 22 0 Luxemburg onbewolkt no 26 0 Parijs nevel windst. 30 0 Bordeaux motregen zw 30 0,1 Grenoble onbewolkt windst. 29 0 Nice onbewolkt nw 27 0 Berlijn zwaar bew. w 24 0 Frankfort onbewolkt zw 28 0 München onbewolkt zzw 24 0 Zurich mist windst. 28 0 Genève onbewolkt windst. 27 0 Locarno zwaar bew. windst. 28 0 Wenen onbewolkt w 25 0 Innsbruck nevel wzw 29 0 Rome onbewolkt windst. 34 0 Ajaccio onbewolkt ono 30 0 Weerstoestand binnenland Den Helder half bew. wnw 16 0 Y pen burg Vlissingen Eelde De Bilt Twente Eindhoven half bew. w 17 onbewolkt zzw 16 onbewolkt wzw 15 onbewolkt w 16 zwaar bew. wzw 16 mist windst 13 Vlv. Z.-Limb. onbewolkt zzw 15 (De temperatuur ts van hedenmorgen 7 uur, de neerslag van de laatste 24 uur.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1956 | | pagina 1