Kroesjtsjev en zijn „Soratniki" vormen een zeer zelfverzekerd regime Er verandert iets in Rusland: de middelen, niet het doel Schikking geopperd in Bonn: „diensttijd naar keuze" Mac Millan waarschuwt Britse vakbeweging tegen looneisen Regering zou niet star vasthouden aan 18 maanden voor elke recruut Produktietoeneming is achtergebleven bij de loonsverhogingen 5 DICHTER BIJ HET VOLK Realpolitik Zege zonder krijg Concessies uit kracht Ver verwijderd doel Mild oordeel over stakers in Poznan in Pools weekblad Impertinente vragen aan Australische kinderen Auto-verhuursysteem van Standard Motor Company Bevelhebber van Russische luchtmacht naar Londen? Katholiekendag in Keulen Meningsverschillen tussen Algerijnse rebellen Brief van Sovjet-Unie over de ontwapening DONDERDAG 3 0 AUGUSTUS 1956 ADVERTENTIE (Van onze reisredacteur) MOSKOU. De wit-gouden St. Joriszaal van het Kremlin waar vroeger soldaten uit handen van de tsaar Ruslands hoogste militaire onderscheiding kregen, die hun het recht gaf door generaals gegroet te worden was vol mensen. Fan fares van de balkons kondigden steeds nieuwe hoge bezoekers aan. De lange tafels bogen door onder het eten: schotels zwarte en rode kaviaar, amberkleurige steuren, oranje zalmen, rose hammen, blanke kippen, kleurige salades, romige taarten en hoog opgetaste fruitschalen met ananas, perziken, meloenen en druiven. Er stonden honderden flessen in het gelid: wodka, cognac, bier en wijn, rode cham pagne van de Krim. Aan het einde van de zaal, waarin honderden mensen stonden te praten, te drinken en te eten, was een podium, waar een vermaarde pianist met een Beethoven-sonate het geroezemoes probeerde te overstemmen, waar solisten van het Bolsjoi-ballet een pas-de-deux dansten, waar acrobaten en zangers en kozakkendansers elkaar afwisselden. Het beste was niet goed genoeg voor deze receptie. Het werd met achteloze vrijgevigheid geboden. Het was de haast spilzieke grandeur van het eeuwige Rusland. Het licht van de grote luchters scheen evenwel niet over blanke schouders en goudbestikte dolmans, het probeerde slechts zijn best te doen op de brede epauletten van vierkant gesneden uniformen, het gleed hautain langs wat slobberige confectiepakken en preutse, hoog-gesloten zwarte jurken. De tijd van de keizerlijke aristocratie is voorbij. Op deze Sovjet-receptie voor een Oostduitse regeringsdelegatie verdrong zich de nieuwe élite aan de tafels en de hoge balustrade, waarachter de Sovjet-leiders met hun gasten zaten: Boelganin, grijs en hoffelijk, Zjoekov, zwaar en joviaal in zijn leverkleurige maarschalkstuniek, Molotove, zeer oud geworden en gelig in het gezicht, Malenkov, fors maar beter geproportioneerd dan zijn foto's doen vermoeden, Sjepilov, een krachtige veertiger, haast iets te zeker van zichzelf, en tenslotte, een glas rode champagne in de hand, een kleine ronde Oekrainer, de „primus inter pares": Nikita Kroesjtsjev. Wat noch de grote pianist Feinberg met Beethovens heer lijke twintigste sonate, noch de Oostduitser Ulbricht met een proletig-snorkende redevoering, had kunnen bewerkstelligen, lukte Kroesjtsjev onmiddelijk. Het geroezemoes verstomde toen hij het woord nam, het getik van messen en vorken verstomde, de gasten aten haastig hun mond leeg en luisterden. Wij ook. Leuk is zo'n rede van Kroesjtsjev bepaald niet! Hij gaf de Oostduitsers enkele kleinerende klopjes op de schouder en keerde zich toen tegen het Westen. De kleine man, die ik op de Franse ambassade een ongemak kelijke, haast schuchtere, entree zag maken, was hier dadelijk thuis. Hij smaalde. Uit een ontzaglijke zelfverzekerdheid en naar ik geloof uit een tikje rancune. Geen prettige combinatie. Nochtans, de lieverkoekjcs-periode is voor het Westen in de internationale politiek definitief voorby. Kroesjtsjev, aan het hoofd van de groep „soratniki" (medewerkers) van Stalin, die de Sovjet-Unie erfden, is de man met wie het Westen tot zaken zal moeten komen. Is dat mogelyk? Waar leidt de nieuwe politiek heen? Staat het nieuwe regime sterk? Zijn de doelstellingen gewijzigd? Ik kan op die vragen geen definitieve antwoorden geven, ten hoogste een serie feiten en indrukken, die er meer licht op kunnen werpen. Punt één is: de methoden mogen gewijzigd zijn, het doel is dat niet. Dat is en blijft onverminderd een communistische wereld en het wordt niet onder stoelen of banken gestoken. De marxistische leerstellingen omtrent de historische onver mijdelijkheid der ineenstorting van de kapitalistische econo mie en de onafwendbaarheid van het communisme worden onverkort beleden. Men heeft echter nieuwe wegen naar dat doel ingeslagen. Het is niet noodzakelijk hier in den brede de nieuwe buitenlandse politiek van de Sovjet-Unie te ontleden, om dit te zien. Men heeft Stalins methode om door agitatie in „rijpe" landen communistische regimes aan de macht te helpen (Tsjechoslowakije) en verder een koude, onverzoenlijke, maar ook onvruchtbare status quo te handhaven, laten varen en voert thans een praktische, in methodiek on-ideologische „realpolitik". Al stopt Nasser alle communisten van Egypte in de gevangenis, hij kan rekenen op Sjepilovs steun, wanneer zulks met de belangen van de Sovjet-Unie strookt. Dat is zuur voor de Egyptische commu nisten, zo zegt men in Moskou, maar het communisme zal uiteindelijk in Egypte langs eigen weg en zonder Sovjet-interventie toch tot stand komen. Punt twee: Het Sovjet-regime wenst geen oorlog. Ondanks alle zelfverzekerde verklaringen, dat de Sovjet-Unie de oorlog zou winnen, weet iedere Rus dat al het ten koste van grenzeloze inspanning bereikte in een nieuwe oorlog weg gevaagd zou worden. Maar er is meer. De Sovjet-leiders zijn er van overtuigd, dat zij de „vreedzame wedijver tussen de twee in co-existentie levende stelsels" zullen winnen. Zij zijn dat zowel uit dogmatisch-marxistische overwegingen als door een aantal aanwijsbare successen in de strijd om de politieke klandizie der neutrale landen. Zij weten wel, dat het potentieel voor technische bijstand van het Westen veel groter is dan het hunne, maar menen, niet zonder reden, dat de uitwerking van die hulp goeddeels teniet gedaan wordt door allerlei ressentimenten van koloniale oorsprong en dat één, relatief geringe maar opzienbarende gift-zonder-voorwaar- den van hun kant, mécr uitwerking heeft dan de steun-in-ruil-voor-een-politiek-pact van Washington. Zij weten ook dat zij maar op een fluitje behoeven te blazen om het communistisch blok nieuwe diplo matieke initiatieven te laten nemen, ter wijl het Westen, moeizaam en verdeeld, eindeloos moet delibereren. in zijn propaganda Punt drie: Het nieuwe regime staat sterk. In de concessies, die het op binnen- en buitenlands terrein heeft gedaan, moet men geen zwakte zien, maar een aanpas sing aan de werkelijkheid, die onder Sta lins despotisme nogal eens uit het oog verloren werd. De tegemoetkomingen aan de wensen van het eigen volk zijn inderdaad aanzienlijk en worden gewaardeerd, hoewel de man- in-de-straat merkwaardig genoeg de nieuwe leiders niet in de plotselinge ver loochening van Stalin gevolgd heeft. Men hoort nog steeds een zekere vergoelijking van Stalin's harde methoden in de trant van: „Misschien was het wel nodig" en na de eerste schok-behandeling heeft het regime zich gedwongen gezien, de de-Sta- linisatie bijzonder voorzichtig en geleide lijk te laten verlopen. Maar die man-in de-straat heeft óók het gevoel dat de nieuwe leiders zich meer om zijn wensen bekommeren. De voorbeelden liggen trouwens voor het grijpen: meer, goedkopere en gevari eerdere goederen in de winkels, sluiting van de conce. tratiekampen en de Lubjan- ka (de beruchte MVD-gevangenis in Mos kou), Boelganin's aankondiging, dat men streeft naar afschaffing van vrouwen arbeid in de zware industrie, zakelijker be leid. aanzienlijke wijzigingen in het straf recht en maatregelen tegen politiële wille keur. Misschien bovenal de gedeeltelijke opheffing van de strikte afzondering, waar in dit warmhartige en belangstellende volk onder Stalin heeft moeten leven. Er komen langzaam-aan meer buitenlandse films, boeken en kunstenaars, contacten op veler lei gebied breiden zich uit, men mag met buitenlandse bezoekers praten, verbazing wekkendst van al: er gaan Russische toe risten naar het buitenland. Ik heb maar een greep gedaan uit de symptomen, die op een begin van liberali satie van het regime duiden, er zijn er meer. Wederom: men moet er vooral geen zwakte van de nieuwe leiders uit willen afleiden, er zijn teveel teg-moetkomingen bij, die alleen een zelfverzekerd regime zou durven doen. De vraag: „Is er iets aan het veranderen in de Sovjet-Unie?" kan in ieder geval bevestigend worden beant woord, met het eerder gestelde voorbehoud dan dat het doel van de communistische leiders onveranderd blijft. Moet dat de aanleiding ::ijn tot een argwanende terug houdendheid door dik en dun? Nee, dat ver verwijderde doel kan ons voorlopig be trekkelijk koud laten. Wat wij ons hebben af te vragen is of de veranderde middelen van het Sovjet-regime het Westen nieuwe kansen bieden. In het volgend en laatste artikel van deze reeks over de Sovjet-Unie hoop ik uiteen te zetten, waarom op die vraag maar één antwoord past: „Ja!" Demonstratie tegen negerjongens De politie van Clinton in de Ameri kaanse staat Tennessee heeft in het belang van hun veiligheid twaalf negerjongens van school gehaald en naar huis gebracht, nadat een grote groep blanken had ge demonstreerd tegen de toelating van negerjongens tot de middelbare school van Clinton. De demonstraties volgden op een vechtpartij tussen een blanke leerling en een negerleerling, die een mes trok. in deze soldaten op bezoek in het Kremlin, het hart van het eeuwige Rusland. (Van onze correspondent in Wenen) Om de nog altijd ontevreden arbeiders van Poznan (Posen) niet nog meer te prikkelen en de algemene publieke opinie in Polen zoveel mogelijk gerust te stellen, zal het oordeel naar aanleiding van de op stand in Posen mild uitvallen. Het Poolse weekblad „Novi Kultura" schrijft dat het „deelnemen aan stakingen en demonstra ties op grond van het bestaande recht geen strafbare handeling is". Er bevinden zich een goede driehonderd personen in hech tenis. Bovendien is gebleken dat er in Posen geen samenzwering was, wel echter pro vocatie, welke begrippen men volgens het blad moet scheiden. De verdachten zullen zich uitsluitend moeten verantwoorden wegens zware misdrijven, zoals moord, lynchen, het vernielen van gebouwen, roof en het ophitsen tot misdaden, tijdens de opstand. De oorspronkelijke verklaring dat de on lusten te wijten zouden zijn geweest aan westerse provocateurs, komt slechts in een bijzin ter sprake. Daartegenover wordt vol mondig toegegeven dat de lonen in Posen te laag waren en dat men zonder voldoende reden belangrijke bedragen van de arbeids lonen had afgetrokken. Hierin ligt de eigenlijke verklaring. De eisen van de arbeiders waren gerechtvaardigd, zodat zich daaruit „in de loop van veel maanden en misschien zelfs van jaren een grote on tevredenheid heeft kunnen onwikkelen". maken. De zekerheid van het regime weer spiegeld in zijn architectuur (Van onze correspondent in Bonn) Een „dienstplicht naar keuze" van twaalf of achttien maanden heeft de voorzitter van de commissie voor militaire zaken van de Westduitse Bondsdag, dr. Jager, voor gesteld als compromis tussen de plannen der regering tot invoering van een dienst plicht van achttien maanden en de overtui ging der oppositie, dat een eerste oefening van twaalf maanden wel genoeg is. Dr. Jager zou de rekruten de keuze willen la ten tussen een technische opleiding gedu rende anderhalf jaar of een gewone dienst plicht gedurende een jaar. Hij schat dat een kwart der rekruten een dienstplicht van achtien maanden zal verkiezen. Het voorstel van dr. Jager is gebaseerd op de ervaringen, die men heeft opgedaan bij het rekruteren van de manschappen voor het Oostenrijkse leger. Daar koos der tig percent van de rekruten vrijwillig een opleiding van vijftien maanden, bij tech nische eenheden. De eerste oefening voor alle andere wapens bedraagt in Oostenrijk negen maanden. De bondsregering acht voor een gron dige militaire opleiding een eerste oefe- (Van onze correspondent in Londen) Harold MacMillan, de Britse minister van Financiën, heeft een ernstige waar schuwing gericht tot de Britse vakbewe ging, die maandag in Brighton haar jaar lijkse congres begint. „De concurrentie op de wereldmarkten wordt scherper", ze zei hij, „en nieuwe loonronden zonder daarmee gepaarde gaande produktieverhoging zou den onze positie zeer verzwakken". In West-Duitsland zijn sinds 1953 zowel lonen als produktie met vijftien percent gestegen, in de Verenigde Staten met 10 percent, doch in Groot-Brittannië zijn de lonen met twintig percent toegenomen en de produk tie slechts met tien percent. MacMillan deed een beroep op de vak beweging „bij elke actie zorgvuldig de nationale consequenties te overwegen". Hij noemde de economische crisis die Groot- Brittannië op de lange duur bedreigt niet minder ernstig dan die van het Suezkanaal. „Wij lopen gevaar ons te beroven van de middelen die noodzakelijk zijn voor de welvaart". De vakbeweging is blijkens de uitlating van sommige vakbondsleiders weinig ge negen de inzichten der regering te aan vaarden. Het gemiddelde loon dat aan de Britse arbeider wordt uitgekeerd, is 110 gulden per week, doch sommige vak verenigingen zijn nog niet tevreden. Franc Cousins, de pas gekozen leider van de cocooccccoccccccccaxccocccocccoccccccoccccccccoococooa S 8 MELBOURNE (Reuter). - In de Austra- lische staat Victoria hebben leerlingen b die op het punt staan de school te ver- X 3 laten een formulier gekregen waarop p h 42 vragen over hun gezinsleven inge- <2 8 vuld kunnen worden. Voorbeelden van b 3 deze openhartige nieuwsgierigheid: Wo- p nen uw ouders samen; hoe verdienen zij 3 8 hun geld; is uw vader vrijmetselaar; 8 8 wat is het merk en het jaartal van de 8 8 auto en is er thuis een ijskast? 8 8 De vragenlijst rverd opgesteld door een 8 Amerikaanse hoogleraar, namens de 8 3 raad van onderwijskundig onderzoek. 3 Het doel ervan is uit te vinden waarom 0 zo weinig kinderen met goede aanleg 8 3 na hun middelbare opleiding de studie 8 voortzetten. 0 De kritiek van de zijde der ouders is j5 8 hevig, doch het schijnt dat de kinderen x 8 de vragen met groot genoegen beant- i x woorden. XXXXXXX>COOD30COCCCCCOOCCCCOOOOCOaX>OCCOOOD3COMOOCODC>00 COVENTRY (Reuter) De Standard Motor Company heeft een verhuursysteem ontworpen om haar afzet, die sedert enige tijd te wensen over laat, te stimuleren. De regering heeft enige tijd geleden bepaald, dat bij huurkopen vijftig percent van de koopsom ineens moet worden betaald en dit voorschrift is een der voornaamste oor zaken van de stagnatie, die zich in de afzet der Britse auto-industrie voordoet. Het systeem van de Standard Motor Company omzeilt deze moeilijkheid door de huur koopbetalingen te vervangen door een huurregeling. In het eerste jaar moet als huur 57 percent van de koopsom met inbe grip van de omzetbelasting worden betaald. De huur wordt vervolgens geleidelijk lager tot zij in het zesde jaar en de daarop vol gende jaren twee percent van de koopsom bedraagt. Wenst de gebruiker van de auto de overeenkomst te beëindigen, dan wordt de auto getaxeerd. Alles wat de auto meer opbrengt dan de taxatiewaarde, ontvangt de gebruiker. De gebruiker moet een contract tekenen, waarbij hij zich verbindt voor het onder houd en de algemene toestand van de auto te zorgen als ware het zijn eigen auto. De betaling van de huur geschiedt per maand. De eerste drie termijnen moeten vooruit en tegelijk worden betaald. Alleen zakenlieden kunnen van deze huurregeling gebruik transportarbeidersbond, heeft reeds te ken nen gegeven „niet bijster onder de indruk te zijn van MacMillan's oproep tot zelf beheersing". De Transportcommissie heeft een eis van de bond van spoorwegmachi nisten tot vijftien percent loonsverhoging afgewezen, „daar zij niet gewettigd wordt door de omstandigheden". Het ziet er dus naar uit, dat zowel regering als werkgevers vast besloten zijn het been strak te houden. Tot voor kort werd vrijwel elke looneis, hetzij onmiddellijk, hetzij nadat er een staking was uitgebroken, toegestaan. De op drift geraakte Britse economie kan slechts tot rust komen, indien, zoals Mac Millan zei, het volk zich bewust wordt van de twee gevaren die het land bedrei gen: gedachteloosheid en zelfzucht. Overeenstemming tussen de scheeps bouwers uit het Clyde district (Clyde Ship builders Association) en de werknemers in het huidige loonconflict, dat in een staking dreigt uit te lopen, lijkt niet waarschijn lijk. De partijen blijven onverzoenlijk over de kwestie van een garantieloon.. De mo gelijkheid bestaat, dat de werkgevers de bemiddeling van het ministerie van Arbeid zullen inroepen, maar intussen dreigt een staking van 5.500 man vrijdag te beginnen. A patie Prof. Cole, hoogleraar in de sociale wetenschappen te Oxford heeft in een boekje: „Wat is er fout met de vakbe weging?" de vakbonden beschuldigd van bureaucratie en vergaande zucht naar cen tralisatie, welke volgens hem de voor naamste oorzaak zijn van de apatie, die zich in vakbondszaken heeft meester ge maakt van de Britse arbeider. Hij acht het gewenst meer macht te geven aan de plaatse]:jke afdelingen. Ook wil hij het aantal vakbonden (674) beperken en zo beter hanteerbaar maken. MOSKOU (Reuter) Volgens diploma tieke kringen te Moskou zal de bevelheb ber van de Russische luchtmacht, lucht- maarschalk Pavel Zjigarev, in september met een aantal hoofdofficieren Groot-Brit tannië bezoeken ter gelegenheid van de luchtvaartschouw te Farnborough. In juni heeft de Britse minister van Luchtvaart Nigel Birch, de Russische luchtvaart- schouw in Moskou bijgewoond. Het zal de eerste maal zijn, dat de leiders van de Russische luchtmacht Groot-Brittannië be zoeken. Dit is dr. M. Johann von Leers, de 54-jarige voormalige hoofdinstructeur van de nazi-studenten-vereniging on der Hitler, die een van de hoofdfiguren is van de door president Nasser van Egypte geleide anti-lsrael campagne. ning van achttien maanden noodzakelijk. De bondsraad, als vertegenwoordiging der negen Lander was het daarmede niet eens. Ook verschillende partijen in de Bondsdag de tweede kamer vinden de eerste oefening van achttien maanden te lang. De sociaal-democraten geven de voorkeur aan een beroepsleger van 200.000 man boven een dienstplicht-leger van 500.000 man. Nu de dienstplichtwet evenwel kort voor het zomerreces van het parlement is aan genomen, vindt ook de S.P.D. dat de eer ste oefening in ieder geval zo kort moge lijk moet zijn. Nu einde volgend jaar West-Duitsland een nieuw parlement moet kiezen, begin nen vele parlementsleden uit de regerings partijen voor hun zetels te vrezen. Met het voorstel van dr. Jager, dat be doeld is om de critici van het militaire be leid van de bondsregering de wind uit de zeilen te nemen, is hoewel het parle ment pas over enkele weken bijeenkomt het debat weer begonnen over de duur van de dienstplicht, die in een wet op de organisatie van de strijdkrachten moet worden geregeld. Aangezien het compro mis-voorstel stamt van dr. Jager die lid van de Christelijke Sociale Unie en een der vice-presidenten van de Bondsdag is mag men aannemen, dat men ook in re geringskringen bereid is de duur van de dienstplicht te beperken. Oorlogstuig Een woordvoerder van het Amerikaanse departement van Buitenlandse Zaken heeft meegedeeld, dat de Verenigde Staten de onderhandelingen met West-Duitsland over de verkoop van wapens, waaronder tanks, geschut en vliegtuigen, voltooien. Enige tijd geleden is reeds overeengekomen dat de Verenigde Staten een extra hoeveelheid wapens, ter waarde van een miljard dol lar, uit in West-Duitsland aanwezige voor raden zullen leveren. Behalve 558 straal jagers en verkenningsvliegtuigen met straalmotoren die de „Weser Flugzeugbau GMBH" te Bremen zal monteren, worden binnenkort de onderdelen van 26 Ameri kaanse hefschroefvliegtuigen van het type H-21 in Bremen verwacht. De Verenigde Staten zullen West-Duitsland vandaag nog twee mijnenvegers teruggeven in Bremer haven. Daarmee wordt hgt aantal terugge geven vaartuigen op achttien gebracht. (Van onze correspondent in Bonn) In de grote hal van het Jaarbeursterrein te Keulen is gisteren de 77ste Duitse Ka tholiekendag geopend, waartoe tienduizen den rooms-katholieken uit binnen- en bui tenland (onder wie tot dusverre rond 18.000 uit Oost-Duitsland) naar de Dom stad zijn gekomen. De bijeenkomst wordt bijgewoond door bondskanselier Adenauer, die daartoe zijn zomervakantie in het Zwarte Woud had onderbroken. De katho liekendag eindigt zondag met een massa bijeenkomst in het Keulense Nordfeld- stadion, waaraan bijna 800.000 mensen zul len deelnemen. Dr. Adenauer werd gisteren, toen hij het spreekgestoelte betrad voor een kort ope ningswoord, stormachtig toegejuicht. De Katholiekendag staat onder het motto „De kerk, het teken Gods onder de volken". Werkgroepen bespreken de volgende on derwerpen: huwelijk en het gezin, de kerk in het dorp, sociaal werk, pers, film, radio en televisie, geloof en moedertaal, interna tionale samenwerking, wereldmissie, poli tiek werk van de staat, school en opvoe ding. Een groot aantal kerkelijke hoogwaar digheidsbekleders, onder wie de speciale afgezant van Paus Pius XII, kardinaal Piazza, is naar Keulen gekomen. De ope ningsplechtigheid werd bijgewoond door vele leden van het kabinet, alsmede door de premiers van enkele Lander. De pro testantse kerk was vertegenwoordigd door de president van de Evangelisohe Kirchen- tag. In de gerestaureerde Dom wordt van avond een bidstonde voor de vrede gehou den. ALGIERS (Reuter/AFP) In de loop van juli heeft men in Algerije veldarchie- ven van twee aanvoerders der opstande lingen, Krim Belkacem en Ouamrane ont dekt. Deze archieven waren geborgen in twee grote tassen, gedragen door een muil ezel, die na een gevecht door de opstande lingen was achtergelaten. Uit deze archie ven zou gebleken zijn, dat er grote me ningsverschillen bestaan tussen de opstan dige Berbers en Arabieren. In de stad Bougie in oostelijk Algerije heeft een Algerijn een Europese voorman bouwvakarbeider door pistoolschoten ge dood. De politie verklaarde dat de man daarna op een andere Europeaan schoot, maar miste. In Algiers hebben Franse functionarissen meegedeeld dat de politie vijf mohammedaanse politiemannen heeft aangehouden onder verdenking inlichtin gen aan het nationale bevrijdingsfront te hebben verstrekt. Dit front is een van de twee voornaamste nationalistische organi saties in Algerije. De minister van Buitenlandse Zaken heeft aan de voorzitter van de Tweede Kamer een op 21 augustus van de Rus sische ambassade in Den Haag ontvangen schrijven over ontwapening doen toe komen, dat op 21 juli door de voorzitters van de raad der Sovjet-Unie werd ver zonden aan de parlementen van alle lan den. Een door voornoemde ambassade ver vaardigde niet-officiële vertaling is er bij gevoegd.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1956 | | pagina 9