Algemene
overheids-
toeslag voorgesteld op
en spoorwegpensioenen
„Gezapige rust kan gebrek
aan veerkracht verbergen"
WESTCL0X
PANDA EN DE MEESTER-KNUTSELAAR
Dansschool KWEKKEBOOM - Parklaan 6A
Mr. W. H. Fockema Andreae:
De radio geeft zondag
De radio geeft maandag
Wetsontwerpen ingediend
NAAIMACHINES
altijd op tijd
d.%.9aritiitüa
Wereldnieuws
Teelt ió Uet
zo
J
ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1956
2
Speciaalzaak LABOR n.v.
„Creatieve pauze"
noodzakelijk
Zó boeiend is nu PANORAMA
's avonds van 7 tot 9 uur
zelfstartende
èiectrische
wekkers
Veel belangstelling voor
vlootdag in Den Helder
LEIDSE
SLEUTEL
DE WERELD HEEFT bezinning nodig. Dat -\vas het kernpunt van de toespraak
die rar. W. H. Fockema Andreae, voorzitter van de Raad van Beheer der Koninklijke
Nederlandse Jaarbeurs, vrijdagmiddag in een te Utrecht gehouden bijeenkomst ter
inleiding van de dinsdag te openen najaarsbeurs heeft gehouden.
Sedert de lente van dit jaar is er in ons land en daarbuiten heel wat voorgeval
len, aldus de heer Fockema Andreae, dat om bezinning vraagt, om wat de
Britse auteur Charles Morgan een „creative pause" genoemd heeft. In het begin
van dit jaar voltrok zich het maatschappelijk gebeuren, gesteund door een redelijke
welvaart, op vreedzame en goedmoedige wijze. Sindsdien is deze rust verstoord. Op
internationaal terrein was een aantal gebeurtenissen, dat Nederland, onvoorbereid
en levende in een zekere optimistische gezapigheid, overviel, waardoor de kans op
onvoldoend doordachte boze reacties ontstond, welke des te gevaarlijker kunnen zijn
naarmate prestige-overwegingen veelal uit zwakheid geboren stijfhoofdigheid
bevorderen, aldus de heer Fockema Andreae.
HILVERSUM I. 401 M.
8.00 Nieuws. 8.18 Voor het platteland. 8.30
Gevarieerd programma. 10.00 Geestelijk le
ven, causerie. 10.15 Meisjeskoor. 10.35 Met en
zonder omslag. 11.00 Platen. 12.00 Metropole
orkest en soliste. 12.30 Sportspiegel. 12.35
Even afrekenen, Heren! 12.45 Platen. 13.00
Nieuws. 13.05 Mededelingen of platen. 13.10
Gevarieerd programma voor de militairen.
14.00 Boekbespreking. 14.20 Kamerorkest,
koor en solist. 15.30 Voordracht. 15.45 Dans
muziek. 16.00 Jazzmuziek. 16.30 Sportrevue.
17.00 Platen. 17.30 Voor de jeugd. 17150
Nieuws en sportuitslagen. 18.05 Sportjour
naal. 18.30 Korte kerkdienst. 19.00 Voor de
kinderen. 19.30 Radiozondagsblad De Open
Deur. 20.00 Nieuws. 20.05 Lichte muziek.
21.00 Voordracht. 21.10 Gevarieerde muziek.
21.50 Actualiteiten. 22.00 Platen. 22.30 Idem.
23.00 Nieuws. 23.15 Actualiteiten of platen.
23.25-24.00 Platen.
HILVERSUM n, 298 M.
8.00 Nieuws. 8.15 Platen. 8.25 Hoogmis.
9.30 Nieuws en waterstanden. 9.45 Vocaal
kwartet. 10.00 Gereformeerde kerkdienst.
11.30 Platen. 11.45 Gewijde muziek. 12.15
Platen. 12.20 Apologie. 12.40 Instrumentaal
kwartet en solist. 12.55 Zonnewijzer. 13.00
Nieuws en katholiek nieuws. 13.10 Platen.
13.40 Boekbespreking. 13.55 Platen. 14.05 Or
gelconcert. 14.45 Bariton en piano.__15.20
Luchtvaartcauserie. 15.30 Platen. 15.55 In
strumentaal kwartet. 16.15 Sport. 16.30 Ves
pers. 17.00 Hervormde kerkdienst. 18.15
Voordracht van gedichten. 18.35 Nabeschou
wing over de oecumenische conferentie.
18.40 Schipperscatchisatie. 19.00 Nieuws uit
de kerken. 19.05 Boekbespreking. 19.15 Pla
ten. 19.30 Het Evangelie in een draaikolk,
causerie. 19.45 Nieuws. 20.00 De gewone man.
20.05 Lichte muziek. 20.25 Actualiteiten.
20.35 U bent toch ook van de partij?, cau
serie. 20.45 Platen. 21.00 Marcelino, brood en
wijn, hoorspel. 22.10 Promenade orkest en
sol. 22.45 Avondgebed en liturgische kalen
der. 23.00 Nieuws. 23.15-24.00 Platen.
TELEVISIE (IKOR, NTS).
17.00-18.00 Kerkdienst. 20.00-22.00 Gevari
eerd programma (relais van de Duitse TV-
tentoonstelling in Stuttgart).
BLOEMENDAAL, 245 M.
9 en 10.30 uur: Ds. G. Toornvliet te Bloe-
mendaal. 11.45 uur: (Belangstellenden), Ds.
G. van Duinen te Wassenaar. 2.30 uur: Radio-
Kinderkerk. 3.30 uur: Ds. G. Toornvliet.
BRUSSEL, 324 M.
12.00 Amusementsorkest. 12.30 Weerbe
richt. 12.34 Platen. 13.00 Nieuws. 13.15 Voor
de soldaten. 14.00 Opera- en belcantoconcert.
16,00 Voetbalreportage. 16.45 Platen. 16.55
Kamerorkest. 17.15 Sportuitslagen. 17.30 Pla
ten. 17.45 Sportuitslagen en nieuws. 18.05
Kamermuziek. 18.30 Godsdiensthalfuur. 19.00
Nieuws. 19.45, Platen. 20.00 Gevarieerd pro
gramma. 21.30 Lichte muziek. 22.00 Nieuws.
22.15 Platen. 23.00 Nieuws. 23.05 Platen. 23.40-
24.00 Platen.
ADVERTENTIE
SMYRNA- en SOEDANWERK
OVERHEMDEN en DASSEN
Haarlem - Rijksstraatweg 127 - Tel. 24642
HILVERSUM I, 401 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Gymnastiek. 7.20 Platen.
8.00 Nieuws. 8.18 Platen. 8.50 Voor de vrouw.
9.40 Platen. 10.00 Voor de oude dag. 10.05
Morgenwijding. 10.20 Platen. 10.50 Strijk
orkest. 11.20 Kamermuziek. 11.40 Voordracht.
12.00 Platen. 12.30 Land- en tuinbouwmede-
delingen. 1.33 Voor het platteland. 12.38
Lichte muziek. 13.00 Nieuws. 13.15 Voor de
Middenstand. 13.20 Metropole orkest. 14.00
Voor de vrouw. 14.15 Tenor, luit en gamba.
14.35 Platen. 15.10 Zestig minuten voor bo
ven de zestig. 16.10 Arbeiders zangvereni
ging. 17.15 Platen. 17.30 Instrumentaal trio.
17.50 Militair commentaar. 18.00 Nieuws en
commentaar. 18.20 Platen. 18.30 Actualitei
ten. 18.40 Orgel en zang. 19.00 Voor de kin
deren. 19.10 Platen. 19.20 Pianorecital. 19.45
Regeringsuitzending: Landbouwrubriek:
Kaasmaken op de boerderij. 20.00 Nieuws.
20.05 Lichte muziek. 20.45 Verzoekprogram
ma. 21.20 Lichte muziek. 21.45 De Neder
landse vrouw wordt handelingsbekwaam,
causerie. 22.00 Radio Filharmonisch-orkest.
23.00 Nieuws. 23.15 en 23.35-24.00 Platen.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws en SOS-berichten. 7.10 Ge
wijde muziek. 7.30 Platen. 7.45 Een woord
voor de dag. 8.00 Nieuws en weerbericht.
8.15 Sportuitslagen. 8.25 Platen. 9.00 Voor
de zieken. 9.30 Voor de huisvrouw. 9.35 Voor
dracht. 10.00 Platen. 10.30 Morgendienst.
11.00 Platen. 11.50 Metropole-orkest en solist.
12.25 Voor boer en tuinder. 12.30 Land- en
tuinbouwmededelingen. 12.35 Kerkorgel.
12.55 Platen of actualiteiten. 13.00 Nieuws.
13.15 Lichte muziek. 13.40 Platen. 14.05
Schoolradio. 14.30 Platen. 14.45 Voor de
vrouw. 15-15 Lichte muziek. 15.35 Platen.
16.00 Bijbeloverdenking. 16.30 Platen. 17.00
Voor de kleuters. 17.15 Lichte muziek. 17.40
Beursberichten. 17.45 Regeringsuitzending:
Rijksdelen overzee: Steelbandmuziek in de
Nederlandse Antillen, door mevr. W. van
Elten-Mooyman. 18.00 Zangver. 18.20 Sport-
praatje. 18.30 Platen. 19.00 Nieuws en weer
bericht. 19.10 Orgelconcert. 19.30 De beteke
nis van het onderwijs in Calvinistische wijs
begeerte aan onze openbare universiteiten
en hogescholen, causerie. 19.45 Platen. 20.00
Radiokrant. 20.20 Instrumentaal septet. 20.40
Romantiek, hoorspel. 21.10 Kamerorkest en
sol. 21.50 Platen. 22.10 Komgrondengebieden
in het land van de grote rivieren, causerie.
22.25 Vocaal ensemble. 22.45 Avondoverden
king. 23.00 Nieuws. 23.15-24.00 Platen.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Voor
de landbouw. 12.42 Platen. 13.00 Nieuws.
13.15, 14.00, 15.00 en 15.50 Platen. 16.00 Koer
sen. 16.02 Voor de zieken. 17.00 Nieuws. 17.10
Platen. 17.45 Idem. 18.00 Franse les. 18.15
Platen. 18.20 Godsdienstprogramma. 18.30
Voor de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Platen.
20.00 Orkestconcert. 21.00 Kunstkaleidoscoop.
21.15 Orkestconcert. 22.15 Platen. 22.55-23.00
Nieuws.
In deze omstandigheden moet een ach
terstand in wijsheid met bekwame spoed
worden ingehaald om ongelukken te voor
komen. Dan behoort, onder het dagelijkse
werk door, de geestelijke rust voor een
„creative pause" te worden gevonden.
Daaraan alleen kan de kracht voor het
hervinden van de juiste maat in de dingen,
van de harmonie in de keuze van argu
menten en van het begrip, voor synthese
bij het aanwijzen van oplossingen worden
ontleend.
Het beste bewijs, aldus de heer Fockema
Andreae, voor de noodzakelijkheid dat wij
aan een „creative pause" toe zijn is het
feit, dat wij bij het opkomen van nijpende
vraagstukken betreffende wezenlijke ele
menten van onze samenleving öf net doen
of deze ons (nog) niet raken, öf commissies
instellen, congressen organiseren en in elk
geval te pas en te onpas gaan vergaderen.
Wij maken onszelf dan wijs, dat een der
gelijke frenetieke bedrijvigheid zal voeren
tot het onderscheiden van het wezen der
dingen en dat daaruit het heil bepaaldelijk
zal ontspringen.
In ons land heerst momenteel een be
hoorlijke mate van rust en orde. De natio
nale huishouding wordt rustig bedreven,
van opgewondenheid is geen sprake. Maar
onder deze uiterlijke rust kan zich maar
al te gemakkelijk een gebrek aan stoot
kracht of veerkracht verbergen. Materiële
welvaart, zo zei de heer Fockema Andreae,
versluiert het inzicht in de vragen betref
fende onze welstand, omtrent de structuur
en de levenssappen van de Nederlandse
gemeenschap. De rustverstorende werking
van critische en waarschuwende geluiden
wordt als regel echter in de huidige om
standigheden niet bijzonder op prijs ge
steld. De betweterigheid van degenen, die
hun plaats en invloed ontlenen aan een
bestaande toestand, is in de geschiedenis
maar al te goed bekend. Belangrijk hierbij
is nauwkeurig waar te nemen, op welk
moment de zucht tot het behouden van
eertijds betrokken stellingen in denken en
in heersen gaat leiden tot zodanige kramp
verschijnselen, dat van een ziektebeeld ge
sproken moet worden. De meest schade
lijke werking daarvan is niét gelegen in
materiële effecten, maar in elementen van
oneerlijkheid, welke als zodanig niet vol
doende meer worden onderscheiden. Als
voorbeeld noemde de heer Fockema An
dreae het verschijnsel, dat er veel meer
opwinding heerst over het betaald voetbal
dan over de Nederlandse zeevaart. De toe
komst van onze zeevaart eist beslist be
zinning, de voetballerij nauwelijks.
De sterk gegroeide nijverheid, zo zei hij
verder, is tot een veel belangrijker bron
van bestaan uitgegroeid dan destijds voor
mogelijk werd gehouden. De stabiliteit van
deze bestaansbron is zo essentieel voor de
toekomst van ons land, dat onder geen
voorwaarde het risico gelopen zal mogen
worden dat ons industriële potentieel te
eniger tijd onvoldoende vuurvast zou blij
ken te zijn en de hitte van de internatio
nale concurrentie, de vonken van conjunc
turele spanningen of de gloed van de broe
derliefde der West-Europese integratie niet
zou kunnen weerstaan.
Ernstige waarschuwingen van deskun
digen over toekomstige gevaren worden
in brede kring echter niet al te tragisch
genomen. De volledige bezetting der onder
nemingen en de aangename dividenddecla
raties geven geen aanleiding, zich zorgen
te maken.
De groeiende omvang van onze nijver-
ADVERTENTIE
Bij de Tweede Kamer zijn twee wetsontwerpen betreffende pensioenen
ingediend, namelijk een wetsontwerp tot verhoging van pensioenen met een
algemene toeslag en een wetsontwerp tot wijziging van het stelsel van pensioen
berekening in de Pensioenwet 1922 en in de Pensioenwet voor de spoorweg
ambtenaren 1925, en tot wijziging in verband daarmede van enige andere
bepalingen in die wetten en in de kindertoelagewet voor gepensioneerden.
Het eerste wetsontwerp beoogt verdere aanpassing aan het geldende bezoldi-
gingspeil van de ten laste van het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds en het
Spoorwegpensioenfonds komende pensioenen. De beperking van overheids-
pensioenen bij gelijktijdige aanspraak op een pensioen krachtens de algemene
ouderdomswet maakt deze verdere aanpassing wenselijk, zo wordt in de toe
lichting medegedeeld.
In het wetsontwerp tot beperking van
een overheidspensioen bij gelijktijdige aan
spraak op een pensioen krachtens de Al
gemene Ouderdomswet is de bepaling op
genomen, dat de in te houden bedragen
ten bate komen van het fonds of lichaam,
dat het pensioen heeft toegekend. Daar
tussen de algemene toeslag en de vermin
dering van de lopende pensioenen met een
evenredig deel van het algemeen ouder
domspensioen een nauw verband bestaat,
acht de regering het gemotiveerd de baten
welke uit deze vermindering voortvloeien,
te verrekenen met de lasten van de alge
mene toeslag.
De kosten van de nieuwe toeslag, welke
de bestaande toeslagen, waarmede thans
een bedrag van 90 miljoen is gemoeid,
zal vervangen, worden geraamd op ruim
165 miljoen, gesplitst in 132 miljoen
voor de ambtenaren en 33 miljoen voor
de spoorwegambtenaren. De inhouding we
gens aanspraken op pensioen krachtens de
Algemene Ouderdomswet bedraagt 85
miljoen; de vergoeding aan gepensioneer
den wegens te betalen premie voor het al
gemeen ouderdomspensioen 6 miljoen,
totaal dus 79 miljoen. Ten laste van de
rijksbegroting komt dus 86 miljoen.
Het ontwerp wijkt in beginsel in zoverre
niet af van die, welke bij de Aanpassings-
toeslagwet voor Gepensioneerden zijn ge
volgd, dat voor de berekening van de ach
terstandspercentages zoveel mogelijk alleen
de conjuncturele factor in aanmerking is
genomen. Deze percentages worden collec--
tief gehanteerd.
ADVERTENTIE
Alle merken, dus ruime keuze
ENGEL, Gr.Houtstr.181, Tel. 14444
heid geeft het publiek ten onrechte het be
haaglijke gevoel, dat deze kwantitatieve
vermeerdering gelijk staat met een dien
overeenkomstige toeneming van welvaart.
Maar heel wat Nederlandse industriële
ondernemingen staan momenteel voor
grote en moeilijke vraagstukken betreffen
de financiering, modernisering, concen
tratie en organisatie, welke zeker niet met
optimisme alleen kunnen worden opgelost
en waarvan de behandeling vraagt om
ondersteuning door een „creative pause".
Het bedrijfsleven zal bij onze tegen
woordige inrichting der nationale gemeen
schap slechts kunnen gedijen, wanneer er
sprake zal zijn van een verstandig samen
spel van ondernemers en werknemers, con
sumenten en overheid en produktie, con
sumptie en investering in evenwicht ge
houden worden.
ADVERTENTIE
iïaHsies
Inschrijving voor de nieuwe
cursussen vanaf 10 september
Privéles op elk verlangd uur.
Vraagt ons gratis prospectus.
Tel. 13525 - Haarlem
Andere elementen in het bezoldigings
verloop, bijvoorbeeld herwaardering van
functies, is zoveel mogelijk vermeden. Bij
de vaststelling van de achterstandspercen
tages is uitgegaan van het salarisverloop
van een elftal rangen, die als representatief
kunnen worden aangemerkt. Voor elk van
deze representatief geachte rangen is na
gegaan, welk salaris gedurende een be
paald tijdvak heeft gegolden en met welk
percentage het gemiddelde van die salaris
sen verhoogd zou moeten worden om op
het huidige gemiddelde salarispeil van die
zelfde rangen te komen.
Ten aanzien van de ambtenaren in de zin
der pensioenwet 1922 is uitsluitend gebruik
gemaakt van het salarisverloop van het
rijkspersoneel. De regering is zich ervan
bewust, dat hierdoor voor een aantal groe
pen van gepensioneerden, die in dienst zijn
geweest van lagere publiekrechtelijke
lichamen, de achterstandspercentages de
gemiddelde achterstand in bepaalde tijd
vakken ten opzichte van het huidige sala
rispeil niet zuiver weergeven.
Daar het evenwel onmogelijk is, het sa
larisverloop bij alle lichamen die ambtena
ren in de zin der Pensioenwet 1922 in
dienst hebben, te reconstrueren, moest deze
onzuiverheid aanvaard worden.
Daar het spoorwegpersoneel een gesloten
groep vormt met een eigen salarisverloop
en een eigen pensioenregeling was het
noodzakelijk hiervoor een afzonderlijke
reeks van achterstandspercentages op te
stgllen.
'Ten aanzien van de pensioehen, welke
gebaseerd zijn op het salarispeil van vóór
1 jattüari 1920 (ambtenaren) en vóór 1 ja
nuari 1921 (spoorwegambtenaren) was het
vaststellen van achterstandspercentages
bijzonder moeilijk, omdat het vinden van
functies, welke overeenkomen met die,
welke tot basis voor de andere achter
standspercentages hebben gediend, steeds
bezwaarlijker wordt naarmate men verder
in het verleden moet teruggaan. Ander
zijds bevinden de nominale pensioenen uit
die periode zich verhoudingsgewijs op een
zo laag peil, dat een belangrijke optrek
king daarvan gerechtvaardigd is. Vele van
deze pensioenen mogen echter wegens de
betrekkelijk korte diensttijd waarmede zij
verband houden, niet als volledige pensioe
nen worden aangemerkt. Voor deze pen
sioenen bleek een meer gedifferentieerde
regeling noodzakelijk.
De regering is voorts tot de overtuiging
gekomen, dat het aanbeveling verdient
voor de berekening van het eigen pen
sioen in zover terug te keren tot het stel
sel, dat gegolden heeft vóór de wijziging
van de Pensioenwet 1922 bij de wet van
14 januari 1954, dat de berekening voor
alle pensioenen geschiedt naar 1,75 pet,
per dienstjaar.
De regering stelt voor geen maximaal
pensioenbedrag te noemen, maar aan het
bedrag van de pensioengrondslag een
maximum te stellen. Dit heeft de strekking
het reeds vóór de wijziging van de Pen
sioenwet 1922 bestaande bezwaar te onder
vangen, dat in geval van zeer hoge pen
sioengrondslagen het maximale pensioen
reeds na betrekkelijk korte diensttijd wordt
bereikt.
Het bedrag van het pensioen van de we
duwen en wezen wordt afhankelijk ge
steld van dat van het eigen pensioen. Het
instituut van de zogenaamde behoudsver-
zekering kan in het algemeen vervallen.
De regeling, welke de regering voorstaat
ten aanzien van de weduwe en wezen van
de op wachtgeld gestelde ambtenaar, komt
neer op een verzekering van het behoud
van uitzicht op gezinspensioen tot het be
drag, waarop hij uitzicht zou hebben ge
had, indien hij tot de leeftijd van 65 jaar
in dienst zou zijn gebleven.
De kosten van de bij dit wetsontwerp
voorgestelde voorzieningen worden ge
raamd op ongeveer 8.'25Ö.000 totaal per
jaar. namelijk 7.500.000 voor de ambte
naren en 750.000 voor de spoorwegambte
naren.
ADVERTENTIE
Een groot aantal bewoners van de kop van
Noordholland en zeer velen uit andere de
len van het land hebben donderdag de eer
ste vlootdag in Den Helder bijgewoond. In
de nieuwe haven konden zij een kruiser en
twee mijnenvegers bezichtigen. Ongeveer
15.000 personen maakten een rondvaart om
de havens en de schepen ook van de water
zijde te kunnen bekijken. Kikvorsmannen
van het marineduikerbedrijf gaven demon
straties, vliegtuigen van de Marinelucht
vaartdienst maakten striplandingen en de
mannen van het amfibie-oefenkamp op
Texel voerden in de havenkom met talrijke
rubbervlotten en landingsvaartuigen landin
gen uit.
In de voormiddag werden 64 adelborsten
van het Koninklijk Instituut voor de Marine
beëedigd. In de namiddag bestond voor en
kele uitverkorenen uit het publiek gelegen
heid met een duikerpak te duiken. De enige
vrouwelijke deelnemer, een kleuteronder
wijzeres van Texel, werd door het publiek
hartelijk toegejuicht.
In de avonduren waren tal van schepen,
bruggen en gebouwen verlicht. De vlootdag
werd besloten met een vuurwerk en een tap
toe van de Marinierskapel.
70. Nu Knutseleer eindelijk succes met
zijn rare knutselwerkjes had, kon Panda
rustig naar huis terugkeren. Hij kreeg een
medaille van de generaal en nam hartelijk
afscheid van de knutselaar. „Ziezo", mom
pelde hij, terwijl hij zich naar huize Hob
beldonk begaf, „dat is tenslotte nog goed
afgelopen. Alleen is het erg naar, dat ik
Jolliepop nu kwijt ben". Maar wie opende
de deur van Huize Hobbeldonk?Jol
liepop! „Ja, ik ben teruggekeerd, meneer
Panda", verklaarde de trouwe knecht. „De
gedachte, dat u voortaan door een robot
zou worden bediend, was ondragelijk voor
mij. Ik zal dadelijk een kopje thee voor
u zetten". Even later kwam hij met een
geurig kopje thee aandragen. „Automati
sering kan nuttig zijn", vervolgde hij,
„doch een automatische bediende is, mijns
inziens, de mechanisatie te ver door drij
ven". En Panda, die terugdacht aan het
ruwe dienstbetoon, dat hij van de robot
had moeten ondergaan, stemde hier vol
mondig mee in!
EINDE.
ADVERTENTIE
Wij hebben niet de vulpen,
die het nimmer doet,
En boven stand in kleurig kleed
gehuld is.
Een pen van DANTUMA
doet het altijd goed
Als u maar zorgt, dat ze
met inkt gevuld is
Zijlstraat 90 Haarlem Tel. 11161
Spektakel. De processen naar aanleiding
van de opstand van Poznan zullen open
baar zijn, maar de Poolse regering zal
niet toestaan dat zij een „internatio
naal spektakel" worden, zo heeft pre
mier Cyrankiewicz zijn parlement gis
teren meegedeeld. „Wij zijn niet van
plan waarnemers van tal van buiten
landse organisaties toe te laten, waar
door het prestige van onze hoven in ge
vaar zou kunnen komen".
Groei. Iets meer dan dan honderd jaar
geleden hadden de gletsjers in Zwitser
land hun grootste lengte. Maar sedert
dien hebben zij zich ieder jaar meer
teruggetrokken. Pas in 1947 is hierin
een zekere vertraging opgetreden. En
volgens recente onderzoekingen kan
thans weer in vele gevallen een, zij het
nog geringe, groei geconstateerd worden.
Moeder de Gans. Onder leiding van hun
leraar natuurlijke historie hebben vijf
Engelse studenten een reis van zes we
ken naar Groenland gemaakt om 1500
ganzen te ringen. Zij vonden echter
maar een moeder-gans met drie jongen.
Bananen. De Franse regering heeft nóg
honderd Amerikaanse hefschroefvlieg-
tuigen voor de strijd in Algerije, zoge
naamde „vliegende bananen", in Ame
rika besteld alsook ongeveer 160 Sikors-
ky-toestellen in de V.S. en Engeland.
Vijftig „Vliegende bananen" die eerder
dit jaar zijn besteld, zijn reeds in dienst.
Bevrijding. Een inbreker te Bremen heeft
donderdagavond de politie telefonisch
verzocht, hem uit het warenhuis te be
vrijden, waarin hij zijn slag had willen
slaan. Hij brak evenwel zijn enkel en
kon niet meer uit het dakvenster ont
snappen waardoor hij naar binnen was
gekomen.
Geduld werk. Een circus dat op het ogen
blik in Hamburg optreedt, is beroofd
van een driehonderd jaar oude schild
pad. De tralies van zijn kooi zijn vol
gens de politie met speciaal gereedschap
krom gebogen.
Aanmoediging. Columbia wil de immi
gratie aanmoedigen en heeft de consuls
in verscheidene landen, waaronder
Nederland, gemachtigd, zonder meer
visa te verstrekken aan hen, die op
eigen risico en rekening en zonder ga
rantie van de Columbiaanse regering
naar Columbia willen gaan.
Vloedstroom. De Franse regering heeft
340 miljoen gulden beschikbaar gesteld
voor de bouw van een dam in de rivier
de Rance, aan de kust van Bretagne.
In deze dam zal een waterkrachtcen
trale worden gebouwd, waarin de kracht
van de getijstromen wordt omgezet in
elektriciteit.
Televisie. Het opperbevel van de Ame
rikaanse troepen in West-Duitsland
voert met de Duitse regering onderhan
delingen over de oprichting van een
American Forces Television Network
met twee zenders, elk met een capaci
teit van ongeveer 15 kilometer.
Lening. Oberhausen, een stad van 200.000
zielen, heeft financiële hulp gevraagd
aan de vrouw die 700.000 mark in de
loterij gewonnen had. Het gemeentebe
stuur heeft formeel aan mevrouw Mar
tha Peters, vrouw van een politieman
van Oberhausen, gevraagd haar winst
aan Oberhausen uit te lenen.
Tankvliegtuig. Blijkens een mededeling
van de „General Dynamics Corpora
tion", de bouwers van een tank-water
vliegtuig, heeft dit toestel in minder dan
vijf minuten vier straaljagers tegelij
kertijd in de lucht van brandstof voor
zien.
Nadruk. In Moskou wordt bekend ge
maakt, dat het boek van de Amerikaan
se journalist John Reed „Tien dagen
die de wereld op zijn grondvesten deden
schudden" herdrukt zal worden. Reed
was getuige van de Oktober-revolutie in
1917. Reed legde in zijn boek dat
jarenlang onvindbaar was in de Sovjet-
Unie de nadruk op de rol die Lenin
en Trotzki speelden in de revolutie van
1917.
Vrouwen. Uit een Gallup-enquete, in
West-Duitsland gehouden, is gebleken
dat de uniform in West-Duitsland niet
erg populair meer is. Slechts 22 per
cent gaf de voorkeur aan de uniform.
Bij de vrouwen sprak echter 25 percent
zich uit voor de uniform.
Verlichting. Er zijn op het ogenblik naar
schatting tien tot twaalf miljoen me
laatsen in de wereld, aldus wordt ver
meld in een rapport van de Wereldge
zondheidsorganisatie. De nieuwe ge
neesmiddelen zijn betrekkelijk goedkoop
en gemakkelijk toe te dienen. De be
handeling geeft de lijder onmiddellijk
verlichting en meestal kan men in twee
of drie jaar het verdwijnen van de
ziekteverschijnselen constateren.
IN LEIDEN werden nog in 1512 het
stadszegel met de privileges bewaard onder
„den toorn", waaronder we uiteraard de
toren van de oude kerk, waarvan St. Pie-
ter schutspatroon was, dienen te verstaan.
Het oudste zegel van de stad Leiden is
waarschijnlijk dat met de heilige Petrus,
die een enkele sleutel rechtop in de lin
kerhand houdt, waarschijnlijk gebruikt
legen het einde van de 13de eeuw. Daar
naast zijn andere zegels be-
kend uit 1320 en 1357, met de
afbeelding van een zittende St.
Pieter op een bank en de op
geheven sleutel in de linker
hand, met het randschrift „S.
secretum opidi de Leyden",
waaruit blijkt, dat het een
geheimzegel is geweest.
Voorts toont het zegel aan een stuk van
1203 St. Pieter afgebeeld in de middelste
van 3 nissen, in de linkerhand een naar
rechts gewende sleutel houdend; in beide
andere nissen bevinden zich twee gekniel
de engelen, daaronder de biddende figu
ren van de acht schepenen, en daaronder
weer een biddende figuur, de schout voor
stellend. Bij de overgave van de stad aan
de hertog Jan van Beieren werd in 1420
dit, uit 1293 stammende, grootzegel nog
gebruikt, echter met dit verschil, dat de
engelen in de nissen ter weerszijde van
St.. Pieter vervangen zijn door gekruiste
sleutels. Een voorloper van deze gekruiste
sleutels vinden we op een groot zegel uit
1403, voorstellende St. Pieter met de opge
heven sleutel in de rechter, een kruis in
de linkerhand, waaronder het door twee
leeuwen vastgehouden schild met de ge
kruiste sleutels.
Deze gekruiste sleutels mogen gelden
voor het Leidse wapenteken in de 14de en
15de eeuw, als vervolg op de vroeger ge
bruikte enkele sleutel, waarvan S. van der
Pauw in een handschrift melding heeft ge
maakt en xoaarop klaarblijkelijk ook Wil
lem van Hildegaersberch doelt in zijn be
kende gedicht „Van den Sloetel' (gemaakt
naar aanleiding van het oproer in 1393).
Dat de Leidse sleutel ontleend is aan het
embleem van St. Pieter, de patroon van
Leiden's oxidste kerk, is duidelijk. Waarom
de enkele sleutel vervangen
is door beide gekruiste sleu
tels, is niet bekend. De 18de
eeuwse schilder en histori
cus Frans van Mieris (de
Jongedie zich bijzonder
verdienstelijk heeft gemaakt
door lal van historische
publicaties, waarvan verschei
dene nog steeds onontbeerlijk zijn voor de
tegenwoordige historicus, brengt de dub
bele sleutel in verband met de vereniging
van het stedelijk rechtsgebied met dat van
de burggraven. Dat was in 1651 het geval,
toen de burcht (door vererving in bezit
van het Belgische geslacht De Ligne be
land) met de daaraan verbonden rechten
door de stad Leiden werd gekocht. Aange
zien de dubbele sleutel reeds eeuwen te
voren werd gebruikt, klopt deze bewering
van Van Mieris dus zeer beslist niet. Simon
van Leeuwen bracht in de 17de eeuw de
twee sleutels van Leiden in verband met
de „Sleutelen van Rome", maar we kunnen
al dit gegis en gefantaseer beter achter
wege laten en verklaren, dat dit gedeelte
van de geschiedenis onbekend is.
Waarna ons alleen nog rest Leiden als
„de sleutelstad" te onttronen.
Daarover maandag.
(Nadruk verboden)
H. PéTILLON.
