Overslagbedrijf van Nederlandse
industrie in gewezen bunker
BOLERO
Ruim 50.000 ton zout naar IJmuiden
r.HlF.
TAXE 18000
Operette van Franz Lehar
voor Velser Kunstkring
^Brieven aan de redactie
Haarlemse artsen in het geweer
tegen lakse gemeenteraad
Kustvaarders tot 500 ton zullen de
vracht naar Scandinavië verzorgen
Schrijnende misstanden ten spijt
vierde formalisme hoogtij
OFFICIAL DEALER
Brommer tegen auto;
elektricien brak bovenbeen
Congres Vereniging voor
Gemeentebelangen
Burgerlijke Stand
van Haarlem
Herfstprogramma
Woodbrookers
Faillissementen
Programma orgelconcert
door Piet Kee
HONDERD JAAR GELEDEN
Raad reageerde niet
SHERRY
DRY PALE
PRIJS PER FLES F 4.90
Herhaaldelijk cholera
Formalisme
Gedupeerden in Velsen
dienen geholpen
WOENSDAG 12 SEPTEMBER 1956
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
(Van een verslaggever)
de MACHTIGE GRIJZE BETONNEN MASSA, die door
de bezettende macht in de oorlogsjaren bestemd was om
aan de Haringhaven te IJmuiden onderzeeboten een be
schermd onderkomen te verschaffen en die sinds enige jaren
voor de helft in gebruik is bij de n.v. Kalkzandfabriek,
zal binnenkort in zijn geheel dienstbaar worden gemaakt
aan het Nederlandse industrie- en bedrijfsleven. De n.v.
Koninklijke Nederlandse Zoutindustrie te Hengelo heeft, zo
vernemen wij, de andere helft van de bunker van het Staats-
vissershavenbedrijf gehuurd, hetgeen tevens inhoudt dat
IJmuiden overslag- en opslaghaven voor zout zal worden.
In de bunker, die voor de Zoutindustrie tot opslagplaats
moet worden verbouwd door de N.V. Van Hattum en Blan
kevoort te Beverwijk, zullen tienduizenden tonnen industrie-
zout worden opgeslagen, die bestemd zijn voor de export
naar de Scandinavische landen. Zeeschepen tot een grootte
van ongeveer vijfhonderd ton bruto zullen het in IJmuiden
door binnenvaartschepen aangevoerde zout aan boord krijgen
en naar de noordelijke landen transporteren. Op de kade
voor de onderzeebootbunker zullen enige kranen een plaats
krijgen, die het zout van de binnenschepen uit aan land zul
len tillen en van land weer in de ruimen van de kustvaarders.
ADVERTENTIE
Product van GeneralMotor»
't AUTOMOBIELBEDRIJF
HAARLEM
Tel. 1 3850:11578 - Verkóop 18463
Hedenmorgen omstreeks zeven uur is op
het kruispunt Cremerlaan-Kerkweg te
Santpoort de Haarlemmer J. H. v. H., elek-
triciën bij de Hoogovens, met zijn brom
fiets op een van rechts komende auto ge
reden.
De man liep door de botsing een boven
beenfractuur en een wond aan de wang
op en moest per ziekenauto naar de Joan
nes de Deo worden vervoerd.
De vestiging van het zout-overslagbedryf
te IJmuiden, waarvoor waarschynlyk nog
een aparte n.v. zal worden opgericht, is
voortgevloeid en ook gebaseerd op het feit,
dat de laatste jaren aanzienlijke moeilijk
heden zyn gerezen ten aanzien van het
vervoer van het zout in het binnenland
naar de Nederlandse zeehavens, waar het
produkt uit de provincie Overyssel door de
zeeschepen wordt ingenomen.
Het zout, dat voor export is bestemd,
wordt tot op heden in Overijssel in bin
nenvaartschepen geladen, waarna het via
de kanalen en rivieren in deze schepen
naar Amsterdam of Rotterdam wordt ge
transporteerd. In deze havens volgt dan
het overladen in zeeschepen, meestal coas
ters, die het zout naar vele landen brengen.
Vaak komt het echter voor, dat de bin
nenschepen bij aankomst in de zeehaven
moeten wachten, tot de kustvaarder bin
nenkomt of gelort is. Uiteraard kost dit de
zoutindustrie veel geld en is men op zoek
gegaan naar een andere oplossing.
Naar het zoeken van deze oplossing werd
men bovendien door een tweede punt ge
drongen. Een belangryk aantal Scandi
navische havens, waarheen het zout over
zee wordt verscheept, is in de wintermaan
den dicht door het bevriezen van de wa
terwegen. Hierdoor ontstond by de N.V.
Koninklyke Nederlandse Zoutindustrie te
Hengelo een bepaalde wryving op het be
drijf, daar de zoutvoorraad zich ophoopte.
De huur en inrichting van de IJmuidense
bunker schept nu de gelegenheid een
enorme buffervoorraad te vormen, die in
de 50.000 ton zout zal lopen.
Thans nog zeven donkere spelonken
aan IJmuidens Haringhaven, begin
1957 een modern overslagbedrijf voor
het zout van de n.v. Koninklijke
Nederlandse Zoutindustrie te Hengelo.
Het zout, voornamelijk industriezout, zal
door kranen worden gelost en geladen. Het
is nog niet bekend hoeveel kranen op de
kade een plaats zullen krijgen. Een al te
grote nieuwe werkmogelijkheid voor IJ
muiden dient men in de vestiging van het
zout- en overslagbedrijf niet te zien, aldus
deelde de directie der n.v. ons mee. Bij
het laden en lossen zullen niet veel werk
krachten betrokken zijn, terwijl in de op
slagplaats ook niet veel personeel werk
zaam behoeft te zijn.
Sterktef>roeven
De bunker tussen de Westerduinweg en
de Seinpostweg zal door de n.v. Van Hat
tum en Blankevoort geheel worden inge
richt als zoutopslagplaats. Vorige week is
men met het project begonnen en zijn de
pompen aangeslagen voor het leegzuigen
van de kelders onder de bunker. Thans is
men doende een gedeelte van de vloer met
pneumatische hamers open te leggen om
een indruk te krijgen van de sterkte der
vloeren. De zouttorens, die er op de vloer
zullen rusten, zullen een enorm gewicht
hebben en tien meter hoog reiken.
Voorlopig denkt de Zoutindustrie vijf
van de acht kokers in de bunker te be
stemmen voor de opslag van industriezout,
terwijl in de andere drie kokers andere
artikelen een plaats zullen krijgen. Hierbij
is onder meer verpakt zout. Voorts wordt
er een kantoor gevestigd.
Elke koker in de bunker is ruim zeven
tig meter lang, 8,5 meter breed en, wan
neer de zolder is weggebroken, 10 meter
hoog.
In totaal zal In de bunker aan de Haring-
haven ongeveer 45.000 kubieke meter zout
kunnen worden o'^eslagen. In kilogram
men uitgedrukt: 54 miljoen!
WM
4
De Nederlandse Vereniging voor Ge
meentebelangen houdt donderdag en vrij
dag in restaurant Brinkmann te Haarlem
haar congres. Op het programma staan on
der andere enige excursies en een officiële
ontvangst door het Gemeentebestuur van
Haarlem. De Nederlandse Vereniging voor
de Gemeentebelangen houdt zich onder
meer bezig met de vorming van ambtena
ren en het afnemen van examens in ge
meente-administratie.
Woensdagavond zullen de reeds aange
komen deelnemers zich in restaurant
Brinkmann verzamelen. Donderdagmiddag
houdt de heer J. van Os van den Abeelen,
lid van de raad der gemeente Velsen en
voorzitter van de Velser Gemeenschap, een
voordracht over het IJmondprobleem,
waarna de deelnemers ten stadhuize wor
den ontvangen.
Vrijdagochtend wordt een excursie naar
IJmuiden gehouden en 's middags zal een
bezoek aan de tunnelbouw in Velsen wor
den gebracht.
HAARLEM, 11 september 1956
ONDERTROUWD: 11 sept., B. C. Smits en
C. G. Baars.
GEHUWD: 11 sept., J. Pel en A. L. Sode-
kamp; A. Scholten en W. Kok.
BEVALLEN van een zoon: 8 sept., M. Th.
Mullensvan Dijk; 10 sept. J. H. Gregoire
Steenken; 11 sept., B. Marring—Douwsma;
P- L. VisserReijerse; P. J. MuldersBrou
wer; W. J. van Polenvan Beekum.
BEVALLEN van een dochter: 10 sept., A.
M- Houtakkers—Smal; A. Wessels—Eshuis;
H sept., J. A. M. van Leeuwen'Nederkoorn;
O. Th. Rolsma—Mak; C. H .JornaZuuren-
donk; E. H. II. M. Smit—Rogier.
OVERLEDEN: 7 sept., M. Unger. 62 j„
Alexanderstraat; 9 sctp., C. ArentzPostma,
'3 j., Kamperlaan: 10 sept., H. M. de Wolff,
2 J-, Duvenvoordestraat.
ADVERTENTIE
De Arbeidersgemeenschap der Woodbroo
kers te Bentveld heeft haar herfstprogramma
van cursussen gepubliceerd, die alle ten doel
hebben actuele problemen op geestelijk ge
bied door discussies te benad ren.
De eerste cursus handelt over „Nieuwe
vormen van religieus beleven en gemeen
schap" en heeft plaats in het weekeinde van
29 en 39 september. Zaterdag 29 september
is prof. dr. E. L. Smelik gevraagd een inlei
ding te houden over „Wat leeft er binnen en
buiten de kerk?", de zondag daaropvolgend
heeft men prof. ir. N. Zuidhof verzocht te
willen spreken over ..Wat raakt ons in dit
nieuwe beleven?". Hierna zullen gespreks
groepen met het onderwerp „Wat boeit ons
in deze gemeenschapsvormen?" behandelen.
Deze cursus zal onder leiding staan van dr.
A. van Biemen, mejuffrouw ds. W. H. Buijs
en drs. S. G. Lijftogt.
Het weekeinde van 6 en 7 oktober is ge
wijd aan de discussie van het onderwerp
„Is bedrijfsdemocratie mogelijk?". Hierbij
zullen de inleidingen gehouden worden door
dr. A. van Biemen, de heer M. 't Lam. een
werkgever en een werknemer. De leiding
van deze cursus berust bij dr. A. van Biemen.
Later in het seizoen zijn er weekeinden,
waarbij de volgende onder erpen behandeld
zullen worden: „De jonge leerkracht in de
oude school" op 3 en 4 november, „De arts
en de wereld van de zieke mens" op 10 en
11 november, „Problemen rond de woning
bouw" op 17 en 18 november, „Ervaringen
met ondernemingsraden" op 24 en 25 novem
ber en „Nieuwe vormen van levens- en
werkgemeenschappen" op 8 en 9 december.
Op 15 en 16 december heeft er een jongeren
weekeinde plaats, waar gesproken zal wor
den over „Wat willen wij met ons leven?"
en de Kerstbijeenkomst van 24 tot 27 decem
ber zal gewijd zijn aan „Verwachtingen voor
de wereld". Alle cursussen zullen onder lei
ding staan van dr. A. van Biemen en/of
mejuffrouw ds. W. H. Buijs.
Personeel van de n.v. Van Hattum en Blankevoort is in de bunker aan de
Haringhaven al begonnen met het voorbereidend werk voor de verbouwing
tot zoutopslagplaats. Een gedeelte van de vloer van de bunker is met pneumati
sche hamers gesloopt om te kunnen oordelen over de sterkte dezer vloeren, die
een enorm gewicht aan zout zullen moeten gaan dragen.
De Velser Kunstkring heeft dinsdag het
nieuwe seizoen al vroegtijdig ingezet met
een avond in het Rex-Theater, die door de
Hofstad-Operette werd verzorgd. Na het
grote succes, dat het gezelschap verleden
jaar met de opvoering van „Hör' mein Lied,
Violetta" heeft gehad, was het begrijpelijk
dat een nieuw optreden zou volgen. „Die
lustige Witwe" van Franz Lehar heeft de
Velsenaren, IJmuidenaren en andere be
woners van het drukbevolkte gebied rond
de monding van het Noordzeekanaal doen
genieten van een avond van opgewekte,
pretentieloze amusementskunst, die klonk
als een klok.
De voorzitter van de Kunstkring, de heer
A. H. Holtslag, sprak voor de opvoering
een openingswoord. Tot grote voldoening
van het bestuur, aldus spreker, is de abon
nementenserie voor dit seizoen geheel uit
verkocht. De belangstelling voor de avon
den van de kunstkring is zo groot, dat niet
alle liefhebbers tevreden gesteld konden
v/orden. Het bestuur zal er naar blijven
streven ook deze teleurgestelden te kunnen
helpen. Buiten de opvoering van „Die lus
tige Witwe" staan er nog twee toneelvoor
stellingen op het programma alsmede een
concert door het Noordhollands Philharmo-
nisch Orkest, waarschijnlijk met fragmen
ten uit opera's. De wijken Velsen-Noord en
Santpoort zullen worden bedacht met een
avond van voordrachtkunst, een vioolreci
tal en een cabaretavond. Na deze inleiding
van de voorzitter, welke getuigde van een
loffelijke activiteit van het bestuur, kreeg
de vrolijke weduwe Hanna Glawari voor
de zoveelste keer haar kans om haar onbe
twistbare charmes ten toon te spreiden en
en passant haar vaderland Pontevedrino
van een da-eigende financiële ondergang te
redden. Voor het eetrst deed zij dit in 1905
bij de première te Wenen en daarna nog
duizenden keren met een nimmer falende
jeugdige gratie en sprankelende levenslust.
De opvoering door de Hoofdstad-Operette
heeft opnieuw aangetoond, dat de vrolijke
weduwe nog lang niet afgedaan heeft, al
worden in de operette amoureuze sympa-
'hieën anders verwerkt dan in deze objec-
ief-gerichte tijd. En zeker kunnen wij nog
altijd beikoord worden door de warmklin-
ker.de melodieën van Lehar en door de
pakkende, pittige ritmen van zijn muziek.
De hoofdrol werd bij deze opvoering ver
vuld door Mizzi van der Lans, die zich
wederom een voortreffelijk zangeres en
De arrondissementsrechtbank te Haarlem
heeft dinsdag in staat van faillissement ver
klaard:
J. Hagen, schilder, Leeuwerikstraat 46, te
Haarlem. Rechter-commissaris: mr. N. Smits.
Curator: mr. P. J. Prinsen-Geerligs, advocaat
en procureur te Haarlem.
Wegens gebrek aan actief werd dinsdag
opgeheven het faillissement van R. de Goede,
eigenaar van het lasbedrijf „De Goede", te
Haarlem, Korte Poellaan 7. Rechter-commis
saris: mr. H. T. M. Cokart. Curator: mr. W.
Glastra, advocaat en procureur te Haarlem.
Wegens het verbindend worden van de
enige uitdelingslijst is op 7 september ge
ëindigd het faillissement van H. Tollenaar,
houder van een administratie en incasso
bureau, te Overveen, Joan Mauritsplein 8.
Rechter-commissaris: mr. C. E. Muller.
Curator: mr. S. Groen, advocaat en procu
reur te Haarlem.
Wegens het w-rbinden 1 worden van de
tweede, tevens slotuitdelingslijst is op 9
september geëindigd het faillissement van
A. C. M. Westenbroek, leraar, te Haarlem,
Koninginneweg 47. Rechter-commissaris: mr,
N. Reeling "rouwer. Curator: mr. K. Hugen-
holtz, te Haarlem.
Voorzitter Eerste Kamer. Bij K. B. is
mr. J. A. Jonkman voor de op 18 september
aanvangende zitting benoemd tot voorzitter
der Eerste Kamer.
een uitstekende actrice toonde met begrip
voor typering. Rosy Parrish verraste bij
haar uitbeelding van Valencienne eveneens
door fraaie zang en bleef door pittig spel
op een gewenst niveau. Jan Henderson
blonk als graaf Danilo uit door zang en door
natuurlijke actie. Leo Cordes Dermota,
die als gast meewerkte, leek mij soms wat
geremd, maar schonk, wanneer hij zich
helemaal kon geven, toch voldoening. De
baron Mirko, die Otto Aurich liei zien en
horen, moest men maar met enige korreltjes
zout nemen. Zijn waardigheid als Ponteve-
drijns gezant kwam danig in het gedrang
door de kluchtigheid in zijn spel. Met Fritz
Steiner, die als de bode Nechledil voor
ultradwaze intermezzi zorgde, vormde
Aurich een uitgezocht stel. waarom onbe
daarlijk gelachen werd. De meeste vertol
kers van kleinere rollen wisten zich goed
aan te passen bij de ontwikkeling van het
spel. De vocale en gedanste prestaties wa
ren goed voorbereid. Plet Hoofdstad-Orkest
begeleidde onder leiding van de dirigent
Willem Rettich slagvaardig. De kostuums
waren als gewoonlijk bijzonder fraai en de
decors sobei', maar doeltreffend. Kan er
niet iets gedaan worden om de kale, alle
fantasie fnuikende toneelvloer te camou
fleren? Dat zou aan de sfeer van menig
tafreel ten goede zijn gekomen.
P. ZWAANSWIJK
Het programma van het orgelconcert, dat
Piet Kee donderdagmiddag 13 september om
drie uur in de Grote Kerk te Haarlem zal
geven, luidt: 1. La, mi, re, een anoniem oud-
Engels werk; 2. Variaties over Psalm 140 van
J. P. Sweelinck; 3. Noël van L. Cl. Daquin;
4. Duo en Basse et Dessus de Trompette van
L. N. Clérambault; 5. Toccata en fuga in d
van J. S. Bach; 6. Twee koraalbewerkingen
vi i J. S. Bach; 7. Andante - Allegro - An
dante uit „Grande pièce symphonique" van
C. Franck; 8. a. Auf diesen Tag bedenken
wir van E. Pepping; b. O. Lamm Gottes un-
schuldig van J. N. David en c. Ick wil mi
gaen vertroosten van Fl. Peeters.
Op de Haarlemse gemeentebegroting voor 1957 wordt voor de zorg voor de volks
gezondheid bijna f 1.300.000 uitgetrokken, hetgeen neerkomt op f 7,58 per inwoner.
Het hoofdstuk is gespecifeerd in posten welke uiteenlopen van de kosten van de
bestrijding van besmettelijke veeziekten tot de subsidie aan de afdeling Haarlem
van de Algemene Nederlandse Invalidenbond ten behoeve van de leercursus
„Medisch zwemmen". Onder de gemeentelijke zorg voor de volksgezondheid vallen
de subsidiën voor de wijkverpleiging, voor de bestrijding van het drankmisbruik,
voor de uitzending van de kinderen, voor de volksdouche-badhuizen, het zieken-
vervoer, het jeugdpsychologisch bureau, de bestrijding van de tuberculose natuurlijk
en als grootste post uiteraard de compensatie van het nadelig exploitatiesaldo van
het St. Elisabeth's gasthuis en de bijdragen aan de kapitaalslasten daarvan, posten
die tezamen meer dan zes ton uitmaken.
Een vergelijking met de situatie van
honderd jaar geleden is daarom zo actueel
omdat juist in september 1856 de toestand
van de Haarlemse volksgezondheid de be
volking en speciaal de artsen zeer ver
ontrustte. Die verontrusting was al vier
jaar eerder tot uiting gekomen in een
adres van de afdeling Haarlem van de
Maatschappij tot bevoordering van de ge
neeskunst, toen evenals nu de vertegen
woordigster van de medische kringen. In
1852 drong de Maatschappij bij de ge
meenteraad krachtig aan op instelling van
een geneeskundige politie, een wens welke
twee jaar later werd herhaald en boven
dien uitgebreid tot een goed georganiseer
de gezondheidsregeling. De controle zou
moeten worden uitgeoefend door een ge
zondheidscommissie.
Noch in 1852, noch in 1854 had het ver
zoek van de Haarlemse dokters enig suc
ces: de raad reageerde niet. In de zomer
van 1856 tenslotte werd er wel een com
missie benoemd, die zou nagaan hoe het
met de volksgezondheid in Haarlem stond,
maar men moet zich omtrent de bereid
willigheid van het gemeentebestuur om
die commissie in te stellen geen illusies ma
ken. Zij werd namelijk uitsluitend ingesteld
omdat de minister van Binnenlandse Za
ken, Simons, daarop had aangedrongen,
waarbij hij Rotterdam en Utrecht kon noe
men als gemeenten die uit eigen beweging
tot het onderzoek waren overgegaan.
De raad benoemde daarop drie leden uit
zijn midden leken die reeds drie
weken later rapport uitbrachten. Een do
cument dat waarlijk ontstellend genoemd
kon worden door kortzichtigheid. De com
missie beweerde namelijk dat „al wat tot
de openbare gezondheidstoestand van
Haarlems ingezetenen betrekking had in
voldoende staat verkeerde, met uitzonde
ring van het water in de stadsgrachten".
De verregaande laksheid van de raad
bleek ook nog uit het feit dat de ver
eniging van geneesheren niet eens werd
geraadpleegd over deze kwestie, laat staan
dat men op de gedachte was gekomen ook
één van de doktoren in deze commissie te
benoemen.
Hoe de commissie tot de conclusie kwam
dat de gezondheidstoestand in voldoende
staat vis, is te meer onbegrijpelijk, omdat
uit het volgende wel blijkt, dat juist het
tegenovergestelde wel degelijk het geval
was.
De gezondheidstoestand in Haarlem kon
men niet eens onvoldoende noemen. Nee,
'ze was verregaand verwaarloosd. Aan de
armenzorg werd in het geheel geen aan
dacht besteed. De woningen in de binnen-
ADVERTENTIE
SHIPPED BY
PA LOM I NO VERGARA
JEREZ DE LA FRONTERA
SPAIN
Uitsluitend verkrijgbaar bij uw
wijnhandelaar slijter
IMP. WED. G.OUD PZN CO. HAARLEM
(Verkort weergegeven)
Merdéka. Diverse idealisten, of pseudo-
idealisten, schijnen aan dit (plotseling zo
in de mode gekomen) oud Sanskrit-woord
grote toverkracht toe te kennen! De bete
kenis ervan is „Vrij van slavernij, of dienst.
Onafhankelijk." Laten we de zaken even
nuchter hekijken. Vanouds kennen we in
Azië merdéka- (of onafhankelijke) landen.
En, daarnaast, van latere datum, door
Europese mogendheden bestuurde gebie
den, alias koloniën, waar het, daarna, heus
niet slechter toeging, dan tevoren!.... In
de, de laatste jaren ontketende campagne
tegen 't z.g. „kolonialisme" wordt de wer
kelijkheid wel wat uit 't oog verloren! Men
wil toch niet verklaren, dat het „merdéka-
schap" van slavernij of iels van die aard
zou vrijwaren? Of, dat de „vrij-gemaak-
ten", opeens gelukkiger of welvarender
zouden zijn?
De Arabische taal kent zes woorden voor
slaaf, en in Arabische landen kan de mees
ter zijn slaaf geselen, zelfs doden! Wat de
merdéka-propagandisten toch zeker minder
prettig zullen vinden, wanneer zij-zelven
't slachtoffer zouden wezen! Nederland
heeft in voormalig N.I. reeds in 1860 de
slavernij afgeschaft; eveneens het verbod
uitgevaardigd voor het brengen van men
senoffers (bij de dood van aanzienlijke In
landers), inclusief het z.g. weduwenoffer,
of de soetti (op de brandstapel van de echt
genoot). Nu kan men er toch niet het ko
loniale stelsel de schuld van geven, wan
neer in afgelegen streken, waar het gezag
nog onvoldoende was doorgedrongen, deze
verboden ontdoken werden?
Vermoedelijk zullen zulke wet-ontdui-
kers zich steeds vóór „merdéka" verkla
ren! Ook kan men moeilijk het koloniale
bestuur de schuld aanwrijven der armoede
van zorgeloze lieden, die in een kolonie niet
aan sparen, c.a. dachten, of denken! En:
het leven zo gemakkelijk mogelijk opne
men!Dezulken vindt men overigens
volop in achtergebleven gebieden!En
koppensnellers, of menseneters, konden
juist hun slag slaan op terrein, waar het
koloniale gezag zich nog onvoldoende kon
doen gelden! Het zou niet kwaad zijn, eens
onpartijdig te doen nagaan, „of na een z.g.
vrij-making verbetering in het gesigna-
neerde euvel is ingetreden?" Als Indisch
man, die 60 jaren in de kolonie heeft door
gebracht, twijfel ik er aan! INDISCHMAJM
Niet rooien Hoewel ik het betreur,
dat een auto het slachtoffer was van de
boom op de Zijlvest bij de brug, hoop ik
toch, dat dit geen aanleiding zal wezen,
die boom te rooien. Het is bij het over
steken van de voetgangers de laatste „stro
halm", waaraan zij zich kunnen vastklam
pen. Jammer dat de boom op de andere
hoek gesneuveld is. H. S.
stad bestonden uit vochtige donkere krot
ten, waarin licht noch lucht konden bin
nendringen. Deze „woningen" waren het
eigendom van huisjesmelkers, die hun
huurders niet bepaald op een redelijke
manier behandelden. De inrichting der zie
kenhuizen verkeerde in erbarmelijke staat.
Verlichting en ventilatie waren niet aan
wezig. Om van zijn kwalen te genezen,
behoefde men niet opgenomen te worden
in een van de stadsziekenhuizen, want dan
bestond er een redelijke kans, dat men er
nog een kwaal bij kreeg. Aan het weg
voeren van schadelijke stoffen, in de reeds
talrijke fabrieken, werd niets gedaan, wat
slechts in de verte beantwoordde aan het
geen bij een goede gezondheidsregeling
wordt gevorderd.
Herhaaldelijk heerste er cholera. De oor
zaken stonden voornamelijk in verband
met het slechte drinkwater, de onzinde
lijkheid en onvoldoende afwatering.
Oliebranderijen en vetsmelterijen waren
midden in de stad gevestigd. Abattoirs be
stonden nog niet. Het vee werd op straat
geslacht, hetgeen uiteraard een eldorado
voor vliegen vormde. Een warenwet be
stond niet. De kwaliteit en de verpakking
van de verschillende artikelen liét dan ook
heel veel te wensen over.
Teneinde raad, door zoveel tegenwer
king, werd door de artsen een adres ge
richt aan de kiesvereniging „De Eendragt".
Zij lieten zich in dit adres uit over het
misbruik dat van hun instelling werd ge
maakt. Zij klaagden namelijk, dat zelfs le
den van de kiesvereniging zich niet ont
zagen om zich van hun instelling te be
dienen om op deze manier kosteloos aan
medicijnen te komen, hoewel deze alleen
voor de armen bestemd waren. Zij waren
ook helemaal niet gesticht over het feit
dat geen enkel lid van hun vereniging zit
ting had in de gemeenteraad.
De raad verwierp desondanks met alge
mene stemmen het voorstel tot instelling
van een gezondheidscommissie. Men toon
de zich daarbij een meester in het toe
passen van formalistische redeneringen.
Immers, deze commissie zou in de be
voegdheid vallen van de rijkswetgever of
in die van het stadsbestuur, zo werd er
beweerd. De commissaris van de koning
werd hierover ingelicht. Uiteraard had
deze volkomen negatieve houding heel wat
protesten tot gevolg. Ook in de oprechte
Haarlemsche Courant verscheen een la
kend artikel. Nog lieten de doktoren de
moed niet zakken en richtten tenslotte aan
hem ook een adres. Helaas bleven ook deze
pogingen zonder resultaat. Het enige punt
waaraan de raad in 1856 wel aandacht be
steedde vormde de verontreiniging van het
grachtenwater door riolen, die veelal nog
door particulieren werden aangelegd en
niet onder toezicht van deskundigen ston
den, waardoor vaak verstoppingen ont
stonden. De grachten werden ook gebruikt
voor het lozen van de afvalprodukten van
de fabrieken. Er werd een speciale com
missie ingesteld, die zich heeft bezig ge
houden met de vraag of de fabrikanten
wel het recht hadden op de stadsgrachten
te lozen.
Wie het vierde hoofdstuk van de Haar
lemse gemeentebegroting van thans be
studeert, komt gemakkelijk tot de con
clusie, dat er in een eeuw wel wat ver
anderd is.
Stadsuitbreiding en verjaagden
Over die categorie inwoners van Velsen,
die door de ontwikkeling van de gemeente
worden gedupeerd, hebben enige leden van
de Velsense gemeenteraad zich gisteravond
in een geringe discussie laten betrekken
naar aanleiding van een aankoop van
grond door de gemeente te Velsen-Noord.
De heer Van Leusen (P.v.d.A.) heeft
daarbij na opmerkingen van de heren
Nijssen, Markerink en Tabernal
onder meer als zijn mening verkondigd,
dat men voorzichtig dient te zijn met uit
gifte van vervangende grond aan verjaag
de tuinders. Bij de ontwikkeling van de
gemeente Velsen vermindert het areaal
agrarisch grondgebied uiteraard steeds
meer en daarom gaf hij de gemeente in
overweging niet onmiddellijk jegens iedere
verjaagde tuinder klaar te staan met ver
vangende grond. Alle grond zal in de toe
komst ook niet vervangen kunnen worden
en er wachten de gemeente nog zoveel uit
breidingen. Voorts wees hij er op, dat niet
alleen agrariërs in Velsen in de verdruk
king komen, maar ook bijvoorbeeld mid
denstanders. In sommige buurten wordt
deze mensen door de stedelijke ontwikke
ling de bestaansmogelijkheid ontnomen en
de heer Van Leusen waarschuwde er
voor dat de nadruk te veel op de agrariërs
wordt gelegd. En de heer Van Leusen
meende daarbij dat bij de ontwikkeling
van een gemeente als Velsen velen on
recht wordt aangedaan. Waarop het de
wethouder van Openbare Werken, de heer
Verbeek (Arbeid) beter leek dit te ver
vangen door veel aangedaan leed, wat men
zal moeten dragen.
ADVERTENTIE
