Goklust heeft Australiërs te pakken
SCHNITGERORGEL IN ZWOLLE
LUISTERRIJK GERESTAUREERD
MILJONAIR IN TASMANIë REGEERT VROUWE FORTUNA
Washingtons houding tegenover
apartheidsdwepers verslapt
ÉMfll MF
TELEFUNKEN
Nasser overlegt met scheutige
„oliemonarchen" in Damman
Eisenhower acht het éénzijdig
staken van kernproeven onwijs
„MENSEN VAN MENKO
Parlementair onderzoek monopolie
van zuidelijke afgevaardigden
Hij zal echter tevens
Nehroe ontmoeten
Ook de suggestie de dienstplicht
af te schaffen veroordeelt hij
Speciaal weerbericht voor
de bouwnijverheid
Een rechter voor de rechter
Kort nieuws
Twee directeuren naar
Rembrandtcongres
in Leningrad
Zondag gaat de winterdienst
in bij de Spoorwegen
ZAT Ex. DAG 2 2 SEPTEMBER 1956
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
(Van onze correspondent in Australië)
Australië is snel op weg een loterij-eiland te worden,
waar de toch al op wedden gestelde Australiërs steeds meer
gelegenheid krijgen hun lusten op dit gebied bot te vieren.
Het is voor Nederlanders, die hier nog niet zo lang ver
toeven, verbijsterend te zien hoe het juist de overheid is,
die er een grote rol bij speelt. Kapitalen worden door iedereen
binnengebracht op de kantoren, waar ontelbare meisjes en
vrouwen de hele dag niet anders doen dan loten uit
schrijven.. De gokkoorts heeft zich als een epidemie over
het land uitgestort. Elke dag worden er elke seconde veer
tien loten verkocht in een ontelbaar aantal loterijen, die
met enorme bedragen als hoofdprijs en honderden kleinere
De Australiërs staan bekend als de
grootste gokkers ter wereld. Nooit is dit
duidelijker tot uiting gekomen dan nadat
een achtenzestig-jarige Tasmaniër, de mil
jonair James Arthur Drysdale, korte tijd
geleden de wereld kond deed van een
„olympische loterij" met vijfhonderddui
zend Australische ponden (meer dan
4.250.000 gulden) als hoofdprijs, uit te be
talen waar ook ter wereld en in welke
valuta ook. Het totale bedrag aan prijzen
in deze „olympische loterij" die men
zonder tegenspraak de grootste ter wereld
kan noemen beloopt meer dan twaalf
miljoen gulden. Het enige verband tussen
deze loterij en de in november in Mel
bourne te houden olympische spelen is dat
Drysdale beloofd heeft een „zeker" (nader
door hem te bepalen) percentage van de
winst aan de Australische olympische fede
ratie af te dragen.
Een lot kost 1000 gulden
De „olympische loterij" is kolossaal, be
halve de hoofdprijs van vier en een kwart
miljoen gulden, zijn er vijf prijzen van elk
honderdzeventigduizend gulden, twintig
van elk veertigduizend gulden en meer dan
achthonderd van elk tienduizend gulden.
De prijs van een lot bedraagt vijfentwintig
pond, ruim tweehonderd gulden. Dit is een
peuleschilletje vergeleken met de duizend
gulden, die meer dan drieduizend mensen
al hebben neergeteld voor een lot in een
andere „olympische loterij", waarvan de
hoofdprijs „slechts" twee en een kwart
miljoen gulden bedraagt. In deze laatste
loterij zijn slechts vijfduizend loten. Zij
trekt vóór de komende kerstmis.
Drysdale heeft Australië al gelukkig ge
maakt met drie loterijen met 1.200.000 gul
den als hoofdprijs en drie met een hoofd
prijs van elk 2.125.000 gulden.
Nederlanders hebben daarin nog niet ge
deeld. In de' staatsloterijen zijn zij geluk
kiger geweest. Herhaaldelijk valt een for
tuin uit de hemel in de schoot van arme
mensen, arbeiders, kantoorbedienden en
ouden van dagen, die tot dan toe op een
klein pensioentje leefden. Even herhaalde
lijk komt het voor, dat een fortuin in de
schoot van schatrijke mensen valt, die dan
ronduit verklaren, dat zij niet weten wat
ze met het geld moeten doen, omdat ze
„het niet nodig hebben". Dat zij toch tot
de geregelde kopers van loten behoren, be
wijst wel, dat het gokken de Australiërs
in het bloed zit.
Olympisch ongenoegen
Nooit tevoren is er echter zo'n orkaan
van goklust losgebroken sinds Drysdale
met zijn monster-loterijen begon. Drysdale
maakt in zijn advertenties, die een hele
pagina in de dag- en weekbladen beslaan,
gebruik van de vijf olympische ringen. Dit
embleem is misbruikt, zei een lid van de
Australische olympische federatie. Hij
diende een protest bij de federatie in en
De Studiecommissie Weersinvloeden die
in februari door de minister van Wederop
bouw en Volkshuisvesting werd geïnstal
leerd, heeft als eerste resultaat van haar
werkzaamheden voorlopige richtlijnen voor
het doorwerken bij minder gunstige weers
omstandigheden opgesteld. Zij zijn bedoeld
als leidraad voor het bedrijfsleven bij het
treffen van voorzieningen voor het door
werken op de bouwplaatsen in het komende
winterseizoen tot temperaturen van om
streeks vijf graden vorst.
De studiecommissie acht het mogelijk dat
bij de toepassing van de richtlijnen kan
worden doorgewerkt gedurende 80 percent
van de werkuren tussen half november en
half maart. De daarvoor nodige maatrege
len zullen slechts weinig kostenverhogend
werken.
Het weerbericht speelt bij de oplossing
van de problemen die zich bij het doorwer
ken onder minder gun'stige weersomstan-
heden voordoen een grote rol, daar aan de
hand van een ten behoeve van de bouwnij
verheid opgestelde weersverwachting op de
bouwplaats vastgesteld kunnen worden, of
bepaalde voorbereide maatregelen tot uit
voering moeten komen of niet. Daarom zijn
bij het ministerie van Wederopbouw en
Volkshuisvesting twee bouwkundigen aan
gesteld, die voor de opstelling van bouw-
weerberichten bij het K.N.M.I. worden ge
detacheerd. Waarschijnlijk zal het reeds in
November voor belanghebbenden mogelijk
zijn deze berichten te ontvangen door het
draaien van een bepaald telefoonnummer.
In Delft is woensdag een rechter-plaats-
vervanger uit Rotterdam als verdachte
voor de kantonrechter verschenen. Het
was mr. N. J. B., die op een kruispunt in
de Maasstad als automobilist geen voor
rang had verleend aan een vrachtauto, die
van rechts kwam.
De verdachte zei, dat de voorrangsregel
slechts kan gelden als twee partijen ge
lijktijdig een kruispunt naderen, doch dit
was, volgens hem, hier niet het geval ge
weest. „De vrachtauto was nog zo ver weg,
dat ik er niets mee te maken had", be
toogde hij.
De ambtenaar van het O.M. merkte, na
dat de vrachtautobestuurder als getuige
was gehoord, op, dat deze terecht mocht
veronderstellen, dat de verdachte hem
voorrang zou geven. Hij eiste tegen mr. B.
f 15 subs. 7 dagen.
Deze bracht in het midden, dat hij de
zaak „irreëel en onaanvaardbaar" vond. Hij
haalde enige arresten van de Hoge Raad
aan en merkte daarbij op, dat deze vaak
door de ambtenaren van het O.M. onjuist
worden geïnterpreteerd, waardoor de ver
keersveiligheid in de steden wordt ge
schaad. De kantonrechter zal over veer
tien dagen vonnis wijzen.
Geld, geld, geld
toen dit niet werd aanvaard, vroeg hij
ontslag.
De zege van Drysdale strekt zich tot
veel hogere regionen, tot in regeringskrin
gen uit. Drysdales invloed op de politiek
van minstens drie staten is onweerlegbaar.
Daar is in de eerste piaats de kleine staat
Tasmanië (twee keer zo groot als Neder
land maar met nauwelijks een half mil
joen inwoners), die evenzeer van de winst
uit de miljoenen van Drysdale profiteert
als Drysdale zelf. Dan is er de regering
van Nieuw Zuid-Wales, die met lede ogen
aanziet hoe het geld het land uitstroomt
naar Drysdale en daarom de concurrentie
strijd heeft aanvaard: zij heeft haar eigen
staatsloterij met tweehonderdvijftigduizend
gulden als hoofdprijs verhoogd met een
extra prijs van honderdzestigduizend gul
den, in de hoop dat de gokkende bewoners
van Nieuw Zuid-Wales de goedkopere loten
de voorkeur geven. Het enige gevolg is ge
weest, dat er nog meer loterijen per week
in Nieuw Zuid-Wales trekken, omdat de
loten vlotter van de hand gaan, en de
stroom gelds naar het Tasmanië van Drys
dale nog sneller vloeit. In Victoria heeft
prijzen elke week verscheidene miljoenen kopers trekken.
In Sydney alleen al trekt elke dag minstens één loterij met
een hoofdprijs van vijftigduizend gulden.
Voor elk dier loterijen worden honderdduizend loten
verkocht, variërende in prijs van een rijksdaalder tot een
gulden of negen. Het komt herhaaldelijk voor, dat er in
Nieuw Zuid-Wales in vijf achtereenvolgende dagen negen
tot tiéh loterijen trekken, dat wil zeggen dat er in zo'n
werkweek elke dag een miljoen mensen hun geluk beproeven
in het grote gokspel der staatsloterijen, om niet te spreken
van lien, die het ook nog eens proberen in de particuliere
loterijen (met twee huizen en een auto als hoofdprijs), op
de paarden, op de honden en op de pokermachines.
de regering enige tijd geleden de toen nog
beroemde Tattersall-loterij uit Tasmanië
weggelokt, maar sinds Drysdale daarna
Tasmanië verrijkte met zijn monster-lote
rijen, heeft de regering van Victoria ge
pareerd met verhoging van de hoofdprijs
in haar eigen loterij. Queensland, waar de
staatsloterij geld uit andere staten lokt
door inschrijfformulieren te verspreiden in
Nieuw Zuid-Wales, hoewel de verkoop van
loten uit andere staten verboden is (kopen
van zulke loten is niet strafbaar), heeft zo
juist de hoofdprijs van honderddertigdui
zend gulden verhoogd tot achthonderd vijf
tigduizend gulden.
De staten tegen elkaar
Men ziet hier het weinig verheffende
schouwspel, dat de verschillende staten
elkaar de kaas van het brood trachten te
eten door tegen elkaar op te bieden, wie
de hoogste en de meeste prijzen uitlooft.
Nieuw Zuid-Wales heeft zelfs een troost
prijs van tienduizend gulden ingesteld voor
degene, die nèt naast de hoofdprijs gokte.
Elke Australiër ouder dan negentien jaar
besteedt elke week tien gulden aan loten,
maar dit statistisch vastgestelde cijfer zal
sinds Drysdale, de koning der loterijen,
zijn monster-gokspel is begonnen wel al
veel hoger liggen. Deze miljonair lacht in
zijn vuistje: zestig percent van de op
brengst wordt uitbetaald aan prijzen, der
tig percent gaat naar de Tasmaanse staats
kas en tien percent steekt Drysdale zelf in
zijn zak.
De stem van dominees en bisschoppen,
die vermanende woorden laten horen en
de regeringen waarschuwen, dat de lote
rijen een leger van parasieten scheppen,
worden niet gehoord.. „Houdt er mee op
voor het te laat is", schreef een der groot
ste dagbladen van Australië. „Het zou
beter zijn terug te keren tot de oude ge
woonte om te wedden op paarden." Met
zulke kritiek is het geen wonder, dat er
niet de minste kans is, dat de regeringen
der staten de hun welgevallige inkomsten
uit de loterijen en daarmee de loterijen
zelf, ooit zullen afschaffen. De weg, die
naar het grote gokhuis leidt, is een hele
brede weg, waar elke dag weer honderd
duizenden met grage hand tol betalen in
de hoop, dat vrouwe fortuna hun met
schaterende lach zal begroeten. Alle prij
zen worden belastingvrij uitgekeerd!
ADVERTENTIE
WASHINGTON (United Press) Een
onderzoek, door een subcommissie uit het
Amerikaanse Huis van Afgevaardigden in
te stellen naar de stand van zaken bij de
integratie van kleurlingen in openbare
scholen te Washington, is uitsluitend een
zaak van zuiderlingen geworden, omdat de
twee uit het noorden afkomstige leden van
de commissie verstek lieten gaan. Een
autoriteit van de Nationale vereniging
voor de belangen van kleurlingen zei, dat
dit gebaar de democratische partij in het
noorden vele negerstemmen kan kosten bij
de verkiezingen in november. „Dit onder
zoek is nu in handen van blinde ijveraars",
zei hij.
„Kiezers in Ohio en New York zullen
vast en zeker nogeens nadenken voordat zij
een partij aan de macht helpen die zulke
uitslovers in verantwoordelijke functies
wil", zei een ander lid van de vereniging.
Toen de zitting van de commissie begon,
waren aanwezig een afgevaardigde uit
Georgia, een uit Virginia en een uit Mis
sissippi, allen mede-ondertekenaars van het
in maart van dit jaar door Congresleden
uit de zuidelijke staten gepubliceerd mani
fest tegen de rassen-integratie. De ee<rste
die door de commissie gehoord werd, was
C. Meivin Sharpe, voorzitter van de on
derwijsraad voor het district Columbia.
„Als dit verhoor niet wordt afgebro
ken", zo werd van de zijde van de kleur
lingenvereniging verklaard, „zullen de
democraten de verantwoordelijkheid moe
ten dragen voor alle ongewenste dingen
die uit dit onderzoek voortkomen, want de
commissie bestaat nu uit afgevaardigden
van staten waar een neger vermoord wordt
als hij alléén maar durft stemmen."
„De inwoners van Washington zullen er
geen aandacht aan besteden, maar dit on
derzoek zal grote gevolgen hebben voor de
rest van Amerika, en door anti-negergroe
pen gebruikt worden om massale geweld
dadigheid aan te wakkeren."
Twee weken van door militaire macht
gegarandeerde integratie werden woensdag
in Sturgis tot een einde gebracht toen het
hoofd van de middelbare school acht
negerleerlingen, die tot voor kort voort
durend met een gewapend escorte naar
school waren gekomen, de deur wees. Hij
handelde in opdracht van de schoolraad
van Union County. Deze raad had, naar
voorbeeld van de onderwijsraad in Clay,
namelijk besloten dat het toelaten van
negers tot de middelbare school in Sturgis
onwettig is.
Toen de school-directeur de beslissing
van de onderwijsraad had voorgelezen op
de stoep van de school, en de acht voor
hem staande negerleerlingen zich van hem
afwendden, applaudisseerden de ruim 200
belangstellenden die zich in de koude regen
voor de school verzameld hadden. Terwijl
de auto's, waarin de negers zaten, weg
reden, rende een vrouw van middelbare
leeftijd er een achterna en bonsde met
haar vuisten op de koffer.
Een andere vrouw riep uit de menigte
naar de negers: „Probeer dat nóóit
weer.
stijl en perfectie sinds 1 903
Menselijke verhoudingen. Het produk-
tiviteitscentrum voor het bouwbedrijf heeft
een commissie ingesteld die het vraagstuk
van de menselijke verhoudingen zal gaan
bestuderen. De commissie wordt vandaag
geïnstalleerd.
CAIRO (United Press en Reuter) Pre
sident Nasser zal zich per vliegtuig naar
Saoedi-Arabië begeven om te confereren
met zijn Arabische bondgenoten en moge
lijk ook voor een ontmoeting met premier
Nehroe van India. Men verwacht dat Nas
ser dit weekeind zal vertrekken. De an
dere staatslieden die aan de bespreking
zullen deelnemen zijn de Syrische presi
dent Sjoekri El Kocwatli en koning Saoed
van Saoedi-Arabië, zo meldt het persagent
schap voor het Midden-Oosten.
Bij het overleg der Arabische staatslie
den zal ongetwijfeld ook Israel aan de orde
Kostbaar bezit vraagt aanhoudend aandacht, liefdevolle en deskundige zorg en
daarby bereidheid tot het brengen van geldelijke offers. Een luisterrijk voorbeeld
van herstel van vroegere schoonheid is de restauratie van het magnifieke grote Ba-
rokorgel in de Grote of St. Michaelskerk te Zwolle, tussen 1718 en 1721 door Arp
Schnitger en diens zoon gebouwd. Wanneer de kerkvoogden van de Nederlands her
vormde gemeente van Zwolle, die zich gedurende vele jaren hebben beraden over de
bijzonder moeilyke restauratie van het tot verval geraakte grote orgel van Arp
Schnitger, zich niet bewust waren geweest van hun culturele verantwoordelijkheid,
zou het prachtige Barokorgel nog lang niet zyn vroegere luister hebben herwonnen.
Maar onlangs werd de restauratie voltooid.
Zonder overschatting kunnen we het or
gel een uniek bezit noemen, want sinds de
verwoesting van het orgel in de St. Lau-
rentiuskerk te Rotterdam is het Zwolse
orgel het grootste vierklaviersorgel van
Nederland en behoort het tot de vijf groot
ste Barokorgels van heel West-Europa.
In de stijlvolle consistoriekamer van de
Grote Kerk werd gisteren een persconfe
rentie gehouden, die tegelijk kan worden
beschouwd als een inleiding op het eerste
officiële concert, dat zal worden gegeven
op het volgens het oorspronkelijke bestek
gerestaureerde Schnitger-orgel.
Het is een lange weg geweest zo werd
gezegd door een deskundige voor men
na de verkregen Rijksgoedkeuring nu over
kan gaan tot het officieel in gebruik nemen
van het orgel. Zwolle heeft in zijn geschie
denis vele belangrijke orgelbouwers en
organisten gekend. Tussen 1500 en 1670,
toen de Nederlandse orgelbouwers aan de
spits stonden, bouwden Nederlanders vele
prachtige orgels in de Noordelijke en Zui
delijke Nederlanden, ook in Spanje en in
Duitsland en Italië. In Zwolle en Kampen
werkten leden van de befaamde familie
Sleger. Later verplaatste zich de orgel-
bouwkunst naar Duitsland, vooral naar de
Noordduitse steden. Overijssel, dat sinds
de veertiende eeuw al orgels van waarde
gehad moet hebben, zoals we weten uit de
geschriften van Joan Cele, zag langzamer
hand vele orgelbouwers wegtrekken. De
St. Michaelkerk in Zwolle heeft verschei
dene orgels gehad. Over de orgels uit de
zestiende eeuw is niet veel met zekerheid
bekend, maar wel staat vast, dat tussen
1641 en 1644 het grote orgel in de St.
Michaelkerk werd gerestaureerd. Met de
instorting van de grote toren ging ook het
orgel verloren en het zou na 1668 bijna
dertig jaar duren eer er nieuwe plannen
voor een groot orgel kwamen. Dank zij een
gift van de gebroeders Huten, burgemees
ters van Zwolle, kon men omstreeks 1710
weer aan de voorbereiding van de bouw
van een groot kerkorgel beginnen. In ons
land waren toen geen belangrijke orgel
bouwers meer en daarom ontbood men uit
de Noordduitse Hanzestad Hamburg de
wijd befaamde orgelbouwer Arp Schnitger.
Deze grote bouwer uit de bloeitijd van het
Barokorgel heeft meer dantachtig grote
orgels gebouwd. Meer dan de helft is ver
dwenen en van de overgebleven meester
werken werden nog zo veel orgels ver
knoeid, dat op het ogenblik niet meer dan
zestien Schnitger-orgels zich nog in be
hoorlijke staat bevinden.
Het Arp Schnitgerorgel bleef langer dan
een eeuw intact, maar toen de orgelkunst
in vei'val raakte, omdat het orkest en de
zangkunst tijdens de Romantiek zich sterk
lieten gelden ging men langzamerhand ook
het Barokorgel van zijn luister beroven.
De orgelmakers, die belast waren met het
onderhoud van het orgel, wijzigden meer
malen de typische dispositie. De voor het
Barokorgel belangrijke vulstemmen wer
den vervangen door romantisch-klinkende
strijkregisters en door timbre-verandering
van de tongwerken werd de oorspronke
lijke sprankelende Barokklank tot een
week-romantisch orgeltimbre. Ingrijpende
restauraties in de negentiende eeuw be
roofden het Schnitgerorgel van zijn oor
spronkelijke luister. De orgelklank was on
doorzichtig geworden, dof en brutaal. De
bespeelbaarheid was door de langere ver
bindingen zwaarder geworden en door de
diepgang van het klavier was het hoofd
manuaal nauwelijks meer bespeelbaar en
bij koppeling van klavieren moest de or
ganist slaan als een smid.
Vage restauratieplannen konden pas na
de tweede wereldoorlog vaste vorm krij
gen. De moeilijkheden waren vele, want
de opdracht van de huidige beheerders van
het orgel luidde, dat het orgel in zijn oude
zuivere stijl gerestaureerd moest worden.
Na vele, vaak eindeloos schijnende bespre
kingen en onderhandelingen werd een de
finitieve orgelcommissie benoemd dit
was eind 1948 waarin Adriaan Schuur-
man en George Stam zitting namen, later
op verzoek van de commissie zelf aange
vuld met dr. Anthon van der Horst. De
orgeldeskundigen van de firma Flentrop
uit Zaandam werd om advies gevraagd en
begin 1950 kon het restauratiebestek wor
den goedgekeurd. Met de meeste zorg heeft
de orgelcommissie haar taak voorbereid en
tot uitvoering gebracht. Er werd contact
opgenomen met allerlei deskundigen, spe
ciaal voor elk detail. Barokorgels van Arp
Schnitger in Duitsland werden bezocht.
Een bijzonder lastig en teer punt was de
intonatie, namelijk behoud van de huidige
normale toonhoogte of terug naar de oor
spronkelijke Schnitger-intonatie, waardoor
het orgel een volle toon hoger zou komen
te staan. Bij alle discussies bleef dit ideaal
bewaard: het ontluisterde orgel moest op
nieuw een zuiver edel Barokorgel worden.
En dit ideaal gaf tenslotte ook het zeker
moedige besluit om.de vroegere intonatie
te kiezen, al hebben uiteraard ook vele
technische en praktische overwegingen een
grote rol gespeeld.
Nu beschikt het grote kerkorgel, dat
vanzelfsprekend mechanisch is gebleven,
over vierenzestig sprekende stemmen, over
vier klavieren en pedaal. Elk klavier is zo
toegerust met stemmen, dat elk van de
vier klavieren als een zelfstandig orgel is
te gebruiken. De resultaten van deze grote
en uiterst belangrijke restauratie zijn
prachtig gebleken. Beroemde organisten,
uit het buitenland naar Zwolle gekomen,
hebben hun bewondering geuit voor de mag
nifieke klank. Met dit cultuurwerk van de
eerste orde was meer dan honderdduizend
gulden gemoeid, een bedrag waarvan het
Rijk dertig percent voor zijn rekening
neemt, terwijl provincie, gemeente en kerk
voogdij de rest ten laste hebben. Maar zel
den zal een ton zo goed besteed zijn als
voor dit cultuurbezit.
komen. De conferentie zal de tweede be
langrijke ontmoeting van Arabische leiders
deze week zijn. Koning Sacr:! en koning
Feisal van Irak hebben een ontmoeting
gehad in Dammam en hebben bekend ge
maakt dat zij het volkome" eens zijn in
zaken die de Arabische wereld betreffen.
Het zal de tweede samenkomst zijn dit
jaar van de Arabische „Grote Drie". Op
1 maart hebben zij in Cairo vergaderd om
hun nauwe alliantie op te richten, welke
een geünificeerd militair commando om
vat. De drie landen besloten elke zes
maanden sam<-.. te komen en het tijdstip
is ditmaal zo gekozen dat het samenvalt
met het einde van de Suez-conferentie.
Menon naar Londen
Inmiddels heeft de Indiase bassadeur
in Cairo bekend gemaakt dat de Indiase
reizend ambassadeur Menon, morgenavond
per vliegtuig naar Londen reist. Volgens
onofficiële berichten zal Menon trachten
onderhandelingen op gang te krijgen tus
sen Egypte en het Westen.
Hij zal naar men verwacht de Britse re
gering een uiteenzet ling geven van het
Egyptische vm-stel voor de vorming van
een onderhandelingsorgaan, bestaande uit
ongeveer acht landen, die de Kar.aalcon-
venitie van 1888 zou moeten herzien. Me-
nons die volgens Indiase kringen in het
begin van de week „zeer bezorgd" over
de toesfamd was, zou nu „veel opgewekter"
zijn.
JEDDA (United Press) De twee
grootste „oliemonarchen" van de Arabische
landen hebben vrijdag „volledige eenstem
migheid over de Arabische wereldpolitiek"
bereik* In het communiqué over hun be
sprekingen werd niet gerept over de Suez-
kwestie of enig ander specifiek probleem,
zoals Israel. Saoedi-Arabië b--" Egypte 25
miljoen dollar beschikbaar gesteld om het
in de Suez-crisis te helpen. Mogelijk zal
ook Irak nu finan^le hulp aan Nasser
aanbieden, hoewel hierover officieel niets
bekendgemaakt is.
Russische hoon
Radio-Moskou verklaarde vrijdagavond
dat de „resultaten der tweede Londense
Suezconferenfie hebben aangetoond dat de
„Westerse grote drie" niet in staat waren
hun oorspronkc'ljke plan aan de deelne
mende landen op te leggen".
De Sovjet-radio-omroep voegde hieraan
toe: „Het verloop der besprekingen heeft
aangetoond dat slechts Engeland, Frank
rijk, de Verenigde Staten en enkele an
dere landen hun onvoorwaardelijke steun
hebben gegeven aan het plan om :ich, ach
ter het scherm ener gebruikersorganisa
tie, in te laten met de Egyptische binnen
landse aangelegenheden. De vertegenwoor
digers der andere landen hebben uiteenlo
pende beschouwingen gehouden en om na
dere toelichting ver cht.
De staten, die als de initiatiefnemers tot
de Londense besprekingen kunnen worden
beschouwd, zijn er, ondanks de door hen
uitgeoefende druk, niet in geslaagd hun
oorspronkelijke voorstel aanvaard te krij
gen", aldus radio-Moskou.
Op uitnodiging van het ministerie voor
Cultuur in Moskou en door bemiddeling
van het Nederlands Instituut voor interna
tionale culturele betrekkingen, zijn de heren
dr. H. K. Gerson, directeur van het Rijks
bureau voor kunsthistorische documentatie
in Den Haag en J. C. Ebbinge Wubbens,
directeur van het museum Boymans te
Rotterdam gisteren naar de Sovjet-Unie
vertrokken. Zij zullen onder meer deelne
men aan het Rembrandtcongres in Lenin
grad, dat daar ter gelegenheid van de
Rembrandttentoonstelling wordt gehouden.
In Moskou zullen zij een aantal schilde-
ï-ijr dlecties bezichtigen. Tijdens hun
verblijf in de Sovjet-Unie zijn zij de gasten
van de Russische regering.
WASHINGTON (Reuter). „Niemand
weet nog, of het geschil om het Suezkanaal
op een voor alle betrokkenen rechtvaardige
wijze kan worden opgelost, doch het staat
vast, dat de Verenigde Staten geen moeite
hebben gespaard om de vrede te redden",
aldus heeft president Eisenhower verklaard
in een door radio en televisie uitgezonden
toespraak tot het Amerikaanse volk, waar
mede hij zijn verkiezingscampagne opende.
Volgens Eisenhower zijn er vier ernstige
De wintel-dienstregeling van de Neder
landse Spoorwegen, die op zondag 30 sep
tember ingaat en die tot en met 1 juni 1957
van kracht is, brengt in de treinenloop
slechts wijzigingen van regionaal belang.
De vertrektijd van de eerste boot van
Staveren naar Enkhuizen wordt 26 minuten
later gesteld en die van de tweede 1 uur en
55 minuten later. De dienstregeling van de
treinen Leeuwarden-Staveren wordt hierbij
aangepast.
Een aantal expressetreinen zal gedurende
de winterdienstregeling niet op zon- en
feestdagen rijden.
In het internationale verkeer vervalt een
aantal seizoentreinen. De Holland-Scandi-
navië-expresse zal, evenals de vorige win
ter, in de richting Scandinavië weer over
Padborg-Fredericia rijden. Het aankomst
uur te Kopenhagen wordt daardoor 0.15
uur (thans 23.20 uur).
De Nord-West-Express verliest in de win
ter deze naam en rijdt als trein D 171/172
slechts tot en van Hamburg. Er is daar aan
sluiting op een dieseltrein naar en van Ki
penhagen, waar aansluiting bestaat in de
richtingen Stockholm en Oslo.
99
HET „zoveel"-jarig bestaan van een bedrijf, wat op zichzelf
een verheugend en gedenkwaardig feit is, krijgt vaak door een
al te conventionele viering niet het accent dat het verdient.
Feest vieren is ook een kunst. En dat het inderdaad kunstzinnig
kan gebeuren bewijst de textielindustrie N. J. Menko n.v. te
Enschedé, die heer eeuwfeest accentueerde met in een fraai uit
gevoerd boekwerk aandacht te schenken aan de menselijke ver
houdingen in haar bedrijf. In woord en beeld hebben Martie
Verdenius en Nico Jesse het resultaat neergelegd van hun ob
servaties in de fabriek, van hun blik op de werkende mensen
van allerlei slag en leeftijd, die bij arbeid en ontspanning te
zamen een patroon weven van interessante menselijke aspecten.
Met keurig verzorgde boek is een voorbeeld van moderne zake
lijke gezondheid, die de menselijke waardigheid als een der
jelangrijkste factoren in de werkende maatschappij ziet.
Nico Jesse de bekende „fotograferende arts" heeft in
.-en groot aantal foto's zijn visie gegeven op de mensengemeen
schap in het bedrijf, de directie, de technische staf en de arbei
ders en arbeidsters bij het werk en in hun gezinnnen, bij sport,
spel en verpozing, in lief en leed. Het geheel is een fotografisch
document humain, dat weliswaar duidelijk op het voorbeeld
van de tentoonstelling „Wij mensen" geïnspireerd is, maar dat
toch een frisse geest ademt. De eenvoudige, prettig leesbare
tekst van Martie Verdenius sluit zich hier goed bij aan. Een
voorbeeld ter navolging.
Proeve van illustratie uit het.Menko-gedenkboek. Nico Jesse
fotografeerde het gezin van een textielarbeider bij het gebed
voor de maaltijd.
vraagstukken voor de Verenigde Staten: 1.
De worsteling voor vrijheid van de Noord-
afrikaanse woestijnen tot eilanden der Stil
le Oceaan, „waar de communisten allen po
gen op te zetten tot haat tegen het Westen".
2. De bedreiging der kernwapens, „waar
door een nieuw en dodelijk aspect aan het
oude schrikbeeld van een oorlog is toege
voegd". 3. De poging van de communisten
om via het stembiljet datgene te verwer
ven, dat zij op de punt van de bajonet niet
konden veroveren. 4. Het opkomen van de
Sovjet-Unie als industriële mogendheid,
een uitdaging voor het Westen, waartegen
over „de vrije volken de nauwst mogelijke
economische samenwerking moeten stel
len".
Zonder de naam van zijn Democratische
tegenstander te noemen, zinspeelde Eisen
hower op een oproep van Stevenson om de
proefnemingen met kernwapens te beëindi
gen en zo spoedig' mogelijk een einde te
maken aan de militaire dienstplicht. De
president zei: „Wij kunnen ons niet ver
standig en krachtig tonen door, eenvoudig
weg en op eigen gelegenheid, op te houden
met het beproeven van onze kernwapens,
onze kennis omtrent de kernsplitsing en
haar gevolgen en de macht, die wij daar
door konden ontwikkelen, hebben het
schild der vrije volken gesmeed.
Wij kunnen ons evenmin wijs en sterk
voordoen door te kennen te geven, dat de
militaire dienstplicht in de Verenigde Sta
ten mogelijk spoedig zal worden afgeschaft.
Ik verklaar nadrukkelijk, dat dit bij de hui'
dige wereldtoestand onmogelijk is.
Wij zouden onze strijdkrachten verzwak
ken en wij zouden overal ter wereld de
voorstanders van neutraliteit aanmoedigen.
Tenslotte zou een dergelijke maatregel een
onaangename verrassing zijn voor de rege
ringen onzer bondgenoten, die op hun vol
ken een beroep doen zich, voor onze ge
meenschappelijke zaak, gewapend schouder
aan schouder met ons te scharen".
Over zijn gezondheid zei Eisenhower: „Ik
vertrouw erop lichamelijk in staat te zijn
alle verantwoordelijkheden van het presi
dentschap te dragen, zowel nu, als in de
toekomst. Ik hoop, dat deze overtuiging
ook anderen rust zal schenken".
