Het Frans Halsmuseum neemt
in betekenis toe
Ideale voorbeelden van
muzikale uiting
Haarlems Humanistisch Verbond
vierde tienjarig bestaan
De Plankeniers met „Uitvaart"
Padvinders achter
het fornuis
11
Jaarverslag Haarlemse musea
RIJPM AASSBUCDR»;,E"
Registratiespecialist
in Haarlem benoemd
De verdwenen plooischotel
„De Haarlemse Heilig
landen" verzenbundel
verschenen
Overleg met Duitsland
over geeonfiskeerde
landerijen
Onbehuisd gezin weer
onder dak
Honderden kinderen
genoten van speelgoedshow
HEKSTER-KWARTET IN RIDDERZAAL
Dr. van Praag uit bezwaren tegen verplicht
godsdienstonderwijs op openbare school
Vier kwartetten
Motorrijder omgekomen bij
gecompliceerde botsing
Remmen van militaire
tankauto weigerden
In het voorjaar twee
R.A.I.-tentoonstellingen
PROGRAMMA VOOR
NU EN MORGEN
NVV-jubilarissen gehuldigd
Wethouder W. C. Bakker
erevoorzitter
AMA TE UR TONEEL
Schilder veroordeeld tot
twee jaar gevangenisstraf
Voetbal
Nederlandse won hoofdprijs
in Zweedse pool
Wielrennen
Frans Mahn op tweede
plaats in Berlijn
Handbal
Dochters versloegen haar
moeders met handbal
DONDERDAG 27 SEPTEMBER 1956
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Het totale bezoekersaantal van een mu
seum bepaalt of een jaarverslag in mineur
dan wel in majeur kan worden geschreven,
aldus de samensteller van het verslag van
de gemeentelijke musea te Haarlem over
1955, de heer H. P. Baard. Het jaarverslag
omtrent het Frans Halsmuseum in Haar
lem staat in majeur. De cijfers laten name
lijk uitkomen dat het totaal aantal van
57.521 bezoekers weliswaar achter staat bij
een totaal van 58.572 in 1954, doch dit be
trekkelijk geringe verschil duidt slechts op
invloeden van coïncidentele aard zoals het
wegvallen van het bezoek der Amerikaanse
verlofgangers uit West-Duitsland. Belang
rijker dan deze kleine daling van het be
zoekersaantal is het feit dat het bezoek aan
het Frans Halsmuseum in het kader van
het collectief bezoek aan vier musea in
Amsterdam, Den Haag, Haarlem en Rotter
dam een stijgende tendens vertoont.
De groeiende belangstelling voor het
museum bleek voorts uit de vele bewijzen
van waardering die de directie mondeling
zowel als schriftelijk ontving, vooral ten
aanzien van de bijzondere avondopenstel
ling die met 9299 bezoekers verhoogde aan
trekkingskracht bleek te bezitten in ver
gelijking tot 1954, toen 6630 bezoekers wer
den geregistreerd.
Het grootste gedeelte van de individuele
bezoekers aan het Frans Halsmuseum werd
overigens gevormd door de buitenlanders
hetgeen mag blijken uit het volgende
staatje: 1953: 72 1954: 75 en 1955:
77 Een indicatie voor de herkomst van
deze bezoekers zou men kunnen zien in
de procentuele verdeling van het aantal
verkochte gidsen en catalogi in vreemde
talen: Frans: 28 Engels: 45 en Duits:
26%.
Het jaarverslag laat uitkomen, dat het
diepgaand archivarisch onderzoek door de
wetenschappelijke assistente mejuffrouw
C. A. van Hees nog steeds voortduurt. In
augustus verscheen een catalogus in vier
talen met 96 reproducties en de oplage
hiervan was 30.000 exemplaren.
ADVERTENTIE
Rio Grandelaan 55, Overveen, Tel. 24588
ZIEKTEVERZEKERING
B. en W. van Haarlem hebben een nieuwe
hoofdambtenaar, in de rang van referen
daris, op de gemeentesecretarie benoemd.
Het is de heer L. Lieuwis, die thans nog
werkzaam is bij de Provinciale Electrici-
teitsmaatschappij van Noord-Brabant te
's-Hertogenboscli.
De heer Lieuwis wordt belast met de
leiding van de algemene registratuur en
documentatie alsmede het archiefbeheer
van de secretarie. Weliswaar blijft de regi
stratie der ingekomen en uitgaande stuk
ken op elke afdeling gehandhaafd, maar er
bestaat reeds jarenlang grote behoefte aan
een centraal overzicht daarvan, waardoor
ook de voortgang en de afdoening der
correspondentie en notawisselingen beter
gecontroleerd kan worden.
Uiteraard zal de nieuwe functionaris,
die een uitgebreide kennis van dit onder
werp machtig is en als een van de erkende
specialisten op dit terrein geldt, zich ook
bezig houden met het archiefbeheer en de
reprografie in de ruimste zin van het
woord. Het is de bedoeling, dat hij daartoe
een nauwe samenwerking met de afdelin
gen zal onderhouden.
Het mag als bekend worden veronder
steld, dat het padvindersspel de jongens
opleidt lot scherpzinnige spoorzoekers en
geharde woudlopers. Nil zijn er oiierigens
in het westen van ons land weinig wouden
meer voorhanden, zodat de term „woud
lopers" hoognodig veranderd dient te wor
den in: „stadsparklopers" of iets dergelijks.
Maar dit terzijde.
Een minder bekend aspect van het pad
vinden is, dat de jongens ook getraind
worden in koken. Als de padvinders erop
uittrekken, moeten zij uiteraard een goede
maaltijd kunnen bereiden, zodat zij in de
vrije natuur niet van honger omkomen.
Aan alle eerste-klas padvinders wordt de
eis gesteld, dat zij hun potje kunnen koken,
maar voor meer culinair ingestelde jongens
is er dan nog de mogelijkheid zich speciaal
in het koken te bekwamen en het insigne
„kok" te verwerven.
Van de padvindersgroep „Vliegende pij
len" en de Elswout-groep uit Bloemendaal
zijn het zeventien jongens, die zich thans
op het specialiseren in de kookkunst heb
ben geworpen. De padvinders krijgen hier
bij de volledige medewerking van de Pro
testants-christelijke hiLishoudschool aan de
Tetterodestraat. Als 's ivoensdagsmiddags
aan het einde van de lessen de meisjes de
huishoudschool komen xiitstormen, staan
de padvinders klaar om plaats te nemen
achter de fornuizen in de grote leskeukens.
Een van de leraressen, mejuffrouw W. G.
Knottnerus, houdt dan voor haar manne
lijk publiek een praatje over koken. Een
vreemd gezicht: die jongens achter de for
nuizen. maar voor de lerares vormen deze
niet-alledaagse leerlingen een welkome af
wisseling. Zij spreekt met cle jongens over
aardappels opzetten, vlees braden, fruiten
en sudderen en over andere methoden,
waarmee men het hoogste culinaire genot
kan bereiken. De jongens volgen in totaal
twaalf lessen van twee en half uur. In die
tijd hebben zij hun maaltijd ook verorberd,
de pannen afgeioassen en de vloer geboend.
En na die twaalf lessen moet dan blijken,
of zij ivaardig zijn het insigne „kok" te
dragen.
Wij hebben zo'n idee, dat de moeders de
kooklessen van hun zoons sterk stimuleren.
Want als zij eens onmogelijk de maaltijd
voor het gezin kunnen klaarmaken, hebben
-ij in ieder geval een mannelijke kok in
huis, die weet dat de aardappelen slechts
»net een paar centimeter water moeten
worden opgezet, dat de uitjes heel fijn
moeten xvorden gesnipperd en dat blik-
groenten gemakkelijk in het gebruik zijn.
Voor verspreiding in binnen- en buiten
land werden 45.000 folders gedrukt, terwijl
nog 35.000 inlegvellen voor de folder van
Haarlems Bloei werden aangemaakt. De
opbrengst van de entreegelden bedroeg in
het verslagjaar f 12.205.90 en de verkoop
van catalogi, gidsen, boeken, foto's en
prentbriefkaarten bracht f 7.487,06 op.
Op 11 december werd ontdekt, dat de
zilveren plooischotel van de Haarlemse
zilversmid Ebbekin, alsmede het anonieme
portretje van Catrijn Gerritsdr. anno 1526
(bruikleen van het St. Elisabethsgasthuis)
waren ontvreemd. Het vermoeden, dat de
beide objecten mogelijk in het museum
waren verborgen bij wijze van misplaatste
grap, werd na grondig onderzoek helaas
niet bewaarheid. Toch menen zowel de
directeur van het museum als de politie
en de paragnost, die eveneens bij het on
derzoek. werd ingeschakeld, dat er tekenen
zijn die erop wijzen, dat het hier geen
echte diefstal betreft en dat - hoe duister
de drijfveer tot deze daad ook moge blij
ven - de ontvreemde stukken te zijner tijd
toch weer terecht zullen komen.
Het jaarverslag laat tenslotte uitkomen,
dat in het „Huis Van Looy" elf tentoon
stellingen werden gehouden, die 9.432 per
sonen trokken.
Feestelijke avond in Teisterbant
Het verzenbundeltje „De Haarlemse
Heiliglanden", waarin zestien gedichten
van deelnemers aan de poëzieprijsvraag
die de Sociëteit Teisterbant in het najaar
1955 uitschreef over dit onderwerp, is
woensdagavond met feestelijk vertoon „ter
markt" gekomen in de sociëteit. Het bun
deltje is thans by de boekhandel verkrijg
baar.
Ter gelegenheid van 't verschijnen lazen
woensdagavond dichteressen en dichters,
leden van de sociëteit, uit eigen werk voor.
Mej. S. Koot en Sas Bunge gaven elk een
kort piano-recital.
Er waren zeer veel belangstellenden,
onder wie de niet-Haarlemse litteratoren
Anton van Duinkerken, Gabriël Smit en
Michel van der Plas, welke laatste sinds
kort te Aerdenhout woont.
In Den Haag zijn Nederlands-Duitse be
sprekingen begonnen over de kwestie van
het na de oorlog door de Nederlandse rege
ring geeonfiskeerde Duitse grondbezit. De
bespreking is een vervolg van de bespre
kingen', die indertijd tijdens het bezoek van
de Duitse minister van Buitenlandse Za
ken, Von Brentano, aan Den Haag over
deze kwestie zijn gevoerd. Men probeert
een regeling te vinden voor die vroegere
Duitse landerijen, die nog niet in handen
van een nieuwe Nederlandse eigenaar zijn
overgegaan. De omvang van deze landerijen
wordt op ruim 150 hectare geschat. Voorts-
wordt van Duitse zijde ook gestreefd naar
een teruggave van enige honderden hecta
ren, die nu in het bezit van openbare licha
men zijn.
De besprekingen hebben niets met de
kwestie der grenscorrecties van doen.
Het gezin, dat sinds het midden van de
vorige week bij gebrek aan woonruimte
op het politiebureau in de Smedestraat te
Haarlem nachtverblijf heeft gekregen, en
van welk schrijnend woningnoodgeval wy
in ons blad van woensdag melding maak
ten, heeft door bemiddeling van enige ge
meentelijke instanties een woning toege
wezen gekregen. Het betreft hier een wo
ning, die reeds tweemaal door voormalige
bewoners van een krotwoning niet was ge
accepteerd. Dank zij deze toewijzing heeft
het gezin dus binnenkort weer een dak
boven het hoofd.
Treintje spelen in de Vleeshal
Wie woensdagmiddag omstreeks half drie
een kijkje op de Grote Markt had kunnen
nemen, had een menigte van honderden
kinderen gezien, die popelend van ongeduld
stonden te wachten op de opening van de
grootscheepse speelgoedshow, die een Haar
lemse speelgoedhandel jaarlijks houdt. Ein
delijk was het zover! Joelend, met een blos
op de wangen en glinsterende ogen storm
den de kideren, zich met schouders en elle
bogen een weg banend, door de tollende
draaideur naar binnen. Maar niet alleen
kinderen kwamen een kijkje nemen op de
show. Vele, de kinderschoenen reeds lang
ontgroeide, „papa's" en „mamma's" hadden
ook een ogenblikje vrij genomen om het
prachtige speelgoed te bewonderen. Velen
zullen ongetwijfeld met weemoed aan hun
eigen kindertijd teruggedacht hebben, toen
er nog geen elektrische treinen bestonden,
geen „echte" bootjes met buitenboordmo
toren en speelgoedvliegtuigjes, die wezen
lijk konden vliegen.
Op deze speelgoedshow bleek duidelijk
hoeveel moeite de fabrikanten doen om
elkaar in technisch kunnen en originaliteit
te overbluffen. Het tegenwoordige speel
goed krijgt ook meer en meer een didac
tische strekking. Uit bouwplaten van plastic
en met behulp van verkeersborden en mi
nuscule autootjes kan de jeugd een stad
bouwen, waarin het moderne verkeer tot
in finesses kan worden nagebootst. Belang
rijk is ook het speelgoed, waarbij het kind
zelf iets moet doen. De meccanodozen dra
gen daarom ook in hoge mate bij tot de
ontwikkeling van het eigen initiatief van
het kind en verlevendigen de fantasie. Men
trof dan ook op deze show een uitgebreide
sortering bouwplaten, meccanodozen en
onderdelen voor zelf te bouwen auto's aan.
Om de prijzen van het speelgoed zo laag
mogelijk te houden wordt steeds meer ge
bruik gemaakt van plasticmaterialen.
Op de vele maquettes raakte men niet
uitgekeken. Men zag er treinen rijden,
dwars door een stad met auto's, trams en
trolleybussen. Er waren echt spuitende
fonteinen, automatisch stoppende auto's en
nog veel meer kleine technische wonder
tjes.
Kleine dieselmotoren zijn de laatste tien
jaar sterk op de voorgrond getreden en zijn
voor de modelbouwers de meest met de
werkelijkheid overeenkomende krachtbron
voor modelvliegtuigen, -boten en -auto's.
Men kon er ook een uitgebreide verzame
ling cultuurhistorische poppetjes bewonde
ren, onder andere figuren uit de Muider-
kring en nauwkeurig nagebootste Nacht
wachtfiguurtjes. Op betrekkelijk kleine
schaal kreeg men toch een vrij goed over
zicht van hetgeen er tegenwoordig op
speelgoedgebied te koop is. Het is alleen
jammer, dat het technische speelgoed nog
zo duur is.
8 WEEKABONNEMENTEN
ij dienen uiterlijk op Woensdag te worden
0 betaald, daar de bezorgers op Donder-
dag moeten afrekenen.
DE ADMINISTRATIE
txoocxxx>mjoxcccc<xxxxxxxkxxxj,
ADVERTENTIE
N.V. Thabur, Den Haag
Woensdagavond heeft de gemeenschap
Haarlem van het „Humanistisch Verbond"
in de kroonzaal van restaurant Brinkmann
te Haarlem met een feestelijke bijeenkomst
haar tienjarig bestaan gevierd. De voor
zitter van de gemeenschap, de heer M. J.
F. Ehrbecker, opende de avond met een
korte toespraak, waarin hij zich ondermeer
verheugd toonde dat de gemeenschap in
1946 begonnen met veertig leden, v as uit
gegroeid tot een vereniging van vierhon
derd „mensen" in de humanistische be
tekenis van het woord. Hij was ook zeer
te spreken over het feit, dat velen uit
Zandvoort, Beverwijk en Velsen aanwe
zig waren. Vervolgens namen de heren F.
S. Noordhoff namens de zustervereniging
„Humanitas", S. P. Doek namens de hu
manistische werkgemeenschap van de Par
tij van de Arbeid, J A. Jacobs namens
„Ödd Fellows" en L. van Putten namens
„De Dageraad" het woord. In grote lij
nen waren de sprekers het er over eens,
dat men gezamenlijk moest optrekken naar
betere tijden en niet op verschillen letten,
maar op hetzelfde doel. De heer S. P. Doek
zei „Voor onze partij is het zeer belangrijk
dat wij een humanistisch geluid kunnen la
ten horen naast de christelijke groeperin
gen". Dr. J. P. van Praag, voorzitter van
het Humanistisch Verbond hield hierna
een boeiende lezing over „Onruststokers
met een gerust geweten".
„De humanistische beweging in Neder
land is ontstaan als een uiting van ver
ontrusting en vertrouwen: verontrusting
over de chaotische wereld waarin wij le
ven en vertrouwen in de mogelijkheden
die de mens niettemin ter beschikking
staan. Er is, ook in ons land, een tendens,
die het geestelijke goed bedreigt. Deze ten
dens bedreigt de krachten voor een vrije
geestelijke ontplooiing in de buitenkerke
lijke wereld. De katholieke kerk isoleert
zich en vormt een eigen samenleving in de
samenleving", aldus spreker.
Dr. Van Praag haalde als bewijs van
deze redenering het geval Anneke Beek
man aan en wees ook op het incident bij
een bijeenkomst van Jehova's getuigen, die
door baldadigheid van katholieke zijde
werd verhinderd. „In protestantse kringen
is een opleggen van de eigen inzichten aan
anderen niet in dergelijke mate aanwezig
als in katholieke kringen. Toch is het te
laken, dat door toedoen van protestanten
godsdienstonderwijs op „openbare" scho
len als „verplicht" vak wordt gesteld. Dit
is geheel in strijd met artikel tweeënveer
tig van de Onderwijswet en toch gebeurt
het. Daarom kunnen wij, met een gerust
geweten, onrust stoken in deze aangele
genheden, want het humanisme is geen
leer voor hen. die zich onledig houden met
theoretische bespiegelingen, maar een bron
van bezieling voor praktische werkzaam
heid, ook ten aanzien van de samenleving.
Het doet geen keuze tussen de politieke
machten, maar stelt aan „alle politiek" zijn
eisen van vrijheid en gerechtigheid".
Volgens dr. Van Praag moet er ook on
rust gestookt worden bij de buitenkerkelij
ken zonder enige overtuiging, mensen die
in de sleur van het dagelijks leven zijn op
genomen en een kleurloos bestaan leiden.
„In alle kringen is ons wefrk nodig omdat
er nog zoveel mensen eenzaam zijn. Men
sen zonder overtuiging. Mensen zonder
een eigen ik. Laten wij onze overtuiging
nooit prijsgeven want prijsgeven van wat
je bent, is erger dan sterven", zo besloot
dr. Van Praag.
Het woensdagavondprogramma van de
Muziekweek Haarlem werd ingeluid door
stadsbeiaardier Arie Peters, die op het
klokkenspel van de Grote Kerk een reeks
eigen volksliedbewerkingen en verder
composities uit de Mechelse school ver
tolkte. Dank zij de goede windrichting en
een vochtige lucht kon ik op een eenzaam
plekje in Haarlems oudste stadsgedeelte
rustig genieten van zijn vaardig beiaard
spel, dat begon met een vlotte en expres
sieve improvisatie. Ook het verdere ver
loop van het torenconcert maakte de moei
te waard het stadsrumoer te ontvluchten
om in een verlaten buurt de klokken te
horen zingen als een onderbreking van de
stilte. En 't viel mij op hij een „Impromptu
op een jachtmotief" (compositie van A. J.
de Groot, klokkenist van Bergen op
Zoom) hoe zuiver de harmonie van een
oude beiaard in middentoonstemming kan
zijn, wanneer de gespeelde muziek geheel
aangepast is aan haar natuurlijke eisen,
wat in hoofdzaak neerkomt op de zuiver
heid van de kwinten. Belangstellend heb
ik geluisterd naar een aardig Intermezzo
van Arie Peters en genoten van een op
gewekt en kwiek stukje van Leen 't Hart,
alsook van menig ander nummer dat tij
dens dit uur beiaardspel over de Haar
lemse daken dartelde.
In de ridderzaal van het stadhuis con
certeerde het Hekster-Kwartet, bestaande
uit Jo Hekster, eerste viool, Frits Water
man, tweede viool, Karei Schouten, alt en
Johan de Nobel, violoncel. De interpretatie
van Mozarts vijftiende Strijkkwartet, K.V.
421 in d, was door delicaat klankevenwicht
en zijn treffende dynamiek overtuigend
voor de kwaliteit van het ensemble. Toen
wij dit verrukkelijke stuk aristocratische
muziek gehoord hadden, wisten wij dat wij
een confrontatie piet het absolute beleefd
hadden.
Men kon zich afvragen of het Kwartet
no. 5 van Pijper (diens onvoltooide zwane-
zang) dat op het werk van Mozart zou
volgen, de gewekte sfeer niet te zeer zou
benadelen. Geen nood echter, want in de
twee delen, waaruit deze ultieme compo
sitie bestaat, heerst een voor Pijper onge
mene mildheid en stille melancholie, die
een vriendelijke glimlach niet versmaadt.
De felheid van de Hollandse componist
heeft in het aanschijn van de dood plaats
gemaakt voor bezonken wijsheid en rustige
bespiegeling. De vertolkers zorgden boven
dien voor een geraffineerde verklanking,
die de bovengenoemde karakteristiek mede
bepaalde en de compositorische finesses
duidelijk tot hun recht lieten komen.
Het Strijkkwartet dat Janatsjek in 1923
componeerde met de bedoeling dat het een
muzikale reflex van Tolstoi's novelle
„Kreutzersonate" zou geven, vormde het
derde nummer waarop het Hekster-Kwar
tet het publiek vergastte. Hij gaf hiermee
op zuiver instrumentaal gebied gevolg aan
zijn bekende tendens een muziektaal te
scheppen, die het ritme en de stuwing van
het gesproken woord als voornaamste bron
zou hebben. Men ervaart dan ook geregeld,
dat de componist in dit Kwartet aan het
vertellen en betogen is en een vrije con-
trapuntiek bedrijft met „sprekende" the
ma's. Met dat al verwijdert Janatsjek zich
bedenkelijk ver van de absolute muziek
die in de kwartetkunst, op weinige uit
zonderingen na. steeds als norm gegolden
heeft. Daar staat tegenover, dat het geval
door de titel „naar de Kreutzersonate"
verantwoord is.
By een botsing tussen een militaire
watertankauto, een personenauto en een
motor, woensdagmiddag omstreeks vijf uur
op de ryksweg tussen Bergum en Suameer
(Fr.), is de 31-jarige motorrijder H. Postu-
ma uit Appelscha, werkzaam bij de Heide
maatschappij, om het leven gekomen.
De inzittenden van de personenauto, de
54-jarige heer D. de Boer, directeur van
de zuivelfabriek te Marssum en zijn echt
genote, werden licht gewond. Zij zijn ter
observatie in een ziekenhuis te Leeuwar
den opgenomen.
De watertankwagen, die op de vliegbasis
Leeuwarden thuishoorde en pas gerevi
deerd was, werd door de 25-jarige op deze
basis gelegerde wachtmeester J. van der P.
naar Leeuwarden teruggebracht. De wacht
meester, die uit de richting Suameer
kwam, wilde even voor het kruispunt met
de weg naar Garijp, de voor hem rijdende
personenauto passeren.
Doordat zijn remmen weigerden raakte
hij echter de achterkant van de personen
auto, deze sloeg over de kop en werd
zwaar beschadigd. De militaire chauffeur
probeerde nog naar links uit te halen,
maar reed daarbij de uit tegenovergestelde
richting komende motorrijder Postuma aan.
Diens motor vloog in brand en werd geheel
vernield. Vermoedelijk was Postuma op
slag dood.
De militaire wagen raakte in een sloot.
Een begin van brand aan deze wagen werd
door de Bergumse brandweer geblust. De
chauffeur bleef ongedeerd.
In het voorjaar van 1957 zullen in Am
sterdam twee tentoonstellingen respec
tievelijk van bedrijfsautomobielen en van
motorrijwielen, bromfietsen en rijwielen
worden gehouden. Zoals gebruikelijk is
wisselt iedere twee jaar de personenauto
tentoonstelling af met deze twee exposities.
Thans is de beurt aan de 37ste RAI-
tentoonstelling van bedrijfsautomobielen,
autobussen, speciale voertuigen en auto
onderdelen, welke van 7 tot en met 16
februari in het RAI-gebouw zal worden
gehouden, gevolgd door de 38ste RAI-ten-
toonstelling van motorrijwielen, scooters,
bromfietsen, rijwielen en onderdelen, die
plaats heeft van 28 februari tot en met
10 maart. Ten aanzien van de nieuwe drie-
en vierwielige „autoscooters" is thans be
paald, dat deze tot de motorrijwieltentoon
stelling zullen worden toegelaten, mits het
eigen gewicht de 400 kg niet overschrijdt.
xocoocxxxooccooocoo
MUZIEKWEEK
DONDERDAG
20.15 uur: Het Noordhollands Philhar-
monisch Orkest, versterkt met het N. C.
R. V. Vocaal Ensemble, dirigent Marinus
Voorberg, geeft onder leiding van Toon j
Verhey een uitvoering van de ouver
ture „Der Freischiitz" van Weber, het
Eerste Pianoconcert van Brahms en het
Requiem, door Hindemith in 1946 ge
componeerd. Aan deze laatste uitvoering i
wordt solistische medewerking verleend
door de alt Annie Hermes, de bas Her
man Schey en de pianist George van
Renesse (Concertgebouw).
VRIJDAG
12.30-13.15 uur: Pauzeconcert in de
Vleeshal door Sas Bunge. De pianist
speelt van Albeniz „Evocation", „El
Puerto" en „Triana" uit „Iberia", van
Maurice Ravel „Jeux d'eau", „Le Gibet"
en „Alborado del gracioso" en van Béla
Bartók Vijftien Hongaarse boerendan-
sen.
XX>OODOOOCOOCOOGCOC<XOCOOCOOC>^COCOOCOC<XXXXXXXXXXX>CCOCOO
Tenslotte hoorden we het Rosamunde-
Kwartet van Schubert - ook naar een
litterair gegeven? Och, het zou wat! Schu
bert lichtte uit zijn toneelmuziek voor
„Rosamunde" een melodie, die hem ge
schikt leek in variatievorm ontwikkeld te
worden. En het resultaat is pure muziek.
Het dankbare stuk werd een klankschoon
besluit van deze kwartetavond, die weer
eens aantoonde, dat de viereenheid van de
strijkersfamilie de onbestreden ideale vorm
van muzikale uiting is en dat het edele
kwartetspel eervol door Jo Hekster „cum
suis" beoefend wordt.
JOS. DE KLERK.
Tijdens een feestelijke bijeenkomst van
de afdeling Haarlem van de Algemene Be-
drijfsbond voor de meubilerings- en hout
bedrijven, woensdagavond in hotel „De
Leeuwerik" aan de Kruisstraat gehouden,
zijn een aantal leden gehuldigd in verband
met hun 40- en 25-jarig lidmaatschap van
deze vakorganisatie.
Het lid van het hoofdbestuur van de
A.B.M.H. de heer J. H. Spruijt sprak de
aanwezigen toe en wees op de ten opzichte
van de jaren na de eerste wereldoorlog be
langrijke vooruitgang in de levensomstan
digheden van de tegenwoordige werkne
mer. Dank zij het werk van de vak'organi-
saties werd in plaats van armoede de wel
vaart verdeeld.
De heer Spruijt zegde de jubilarissen
namens het bondsbestuur hartelijk dank
voor hun langdurig lidmaatschap. In zijn
gelukwens wilde hij ook de echtgenoten
van de jubilarissen betrekken voor hun
„morele en financiële steun". Als blijk van
waardering en erkentelijkheid overhandig
de de heer Spruijt het gouden NVV-insig-
ne wegens 40-jarig lidmaatschap aan de
heren S. J. Kedde, H. J. Vermeer, A. G.
Scheerder, W. C. Wijkhuizen en J. Struij-
kenkamp. Het zilveren insigne wegens 25-
jarig lidmaatschap ontving de heer H.
Mica.
Het programma werd verder gevuld door
Herman Theunissen die met bekende me
lodieën op zijn pijploze orgel en accordeon
voor een goede stemming zorg droeg, ter
wijl de toneelgroep „De Verenigde Spelers"
met de opvoering van het aardige blijspel
„Bakersprookje" van Ronald Jeans een
welverdiend succes oogstte.
Dr. J. J. Wallien, erevoorzitter van het
christelijke fanfarekorps „Arti et religio-
ni", heeft om redenen van persoonlijke
aard, bedankt voor deze functie. De heer
W. C. Bakker, wethouder van Financiën
te Haarlem, heeft zich bereid verklaard de
functie te vervullen.
Ten bate van het Sterhuis van de Union
werd woensdagavond in de stadsschouw
burg de jaarlijkse toneelavond gegeven,
geheel volgens traditie verzorgd door het
Naardense gezelschap „De Plankeniers".
Ditmaal stond een goede oude bekende op
het programma, waarvan ik het toch be
twijfel of het epiteton „goede" wel op zijn
plaats is. In de opvoering van „De Plan
keniers" tenminste kwamen de zwakhe
den van Sutton Vanes „Uitvaart" zo bloot
te liggen, dat men vele bedenkingen kan
laten horen tegen de wijdlopigheid van de
tekst, die wel heel goed getoonzet moet
worden om er nog de dramatische spannin
gen mee op te roepen, welke er kennelijk
in worden geacht aanwezig te zijn. Om het
ii ronde woorden te zeggen: er wordt ont
stellend veel gepraat in „Uitvaart". De
auteur heeft niet kunnen nalaten geestige
en snedige interrupties te plaatsen op mo
menten waarin de humor alleen maar een
bedreiging vormt voor de sfeer. Hij heeft
een aantal types gecreëerd waar karakters
moesten staan en de mogelijkheid om er
karakters van te maken door zijn speels
heid tot een minimum beperkt. Vanes stuk
had nodig gecoupeerd moeten worden wilde
men er het effect mee bereiken, dat hij
zich er van heeft voorgesteld. Dat klemt
vooral wanneer het wordt vertolkt door
een bezetting, die klaarblijkelijk toneel
routine mist en er zich vooral met enthou
siaste toewijding doorheen moet slaan.
Men kent misschien de inhoud. In de
lounge van een schip treft men een aantal
zeer uiteenlopende passagiers bijeen, die
zich niet bewust zijn van het einddoel
hunner reis, uitgezonderd een mysterieus
jong paar, dat zich afzijdig houdt en zeer
goed schijnt te weten wat zijn bestemming
is, al twijfelt het er aan of het wel goed
heeft gedaan de reis aan te vangen. Een
jonge aan drank verslaafde man komt het
eerst achter de waarheid: alle passagiers
op het schip zijn dood. Zij varen naar hun
rechter in de eeuwigheid. De reacties op
deze ontdekking, voorbereid door de span
ning over het ongewisse van de tocht, vor
men het uitgangspunt van Vanes spel, dat
ons de mens wil laten zien in zijn goed
heid en verdorvenheid. De auteur ontkomt
niet aan een zwart-wit schildering, al pro
beert hij de marqué te vermijden. Maar
door zich aan de oppervlakte te houden
zijn het voornamelijk typeringen, welke uit
zijn pen vloeien. Wij treffen dan ook een
gewiekste zakenman aan, die zelfs met
zijn Beoordelaar nog probeert te marchan
deren, wij stuiten op een gevoelloze „da
me", wier verleden niet bepaald brand
schoon is, er komt een dominee aan te pas,
jong en sympathiek en een echte volks
vrouw als het symbool van de moeder.
Tenslotte spelen dan nog de dronkaard en
het jonge paar een rol. Men komt van al
len net genoeg aan de weet om zich een
voorstelling te kunnen vormen van hun
streven, maar scherp afgewogen tegenover
zichzelf staan zij niet. Vane ver
liest zich zo vaak in oppervlakkige con
versaties en gepassioneerde monologen,
dat de figuren een kleinere inhoud krijgen
dan zij nodig hebben. Alleen de steward-
en de grote Oordelaar als vertegenwoordi
gers van het hiernamaals passen in de we
reld, die hij oproept. Zij zijn voldoende
uitgerust met gaven, welke bevruchtend
op de verbeelding werken.
Om een stuk als dit te spelen komt het
IIoogse „sigaréttenaffaire"
De rechtbank te 's Gravenhage heeft van
morgen de 54-jarige schilder J. P. uit
's Gravenhage, conform de eis van de offi
cier van Justitie veroordeeld tot een ge
vangenisstraf van twee jaren met aftrek
van voorarrest, omdat hij schuldig wordt
geacht aan diefstal van sigaretten voor een
waarde van 21.000,
P. zou tezamen met enige vrienden in
juni hebben ingebroken bij een groothandel
aan de Koninginnegracht te 's Gravenhage.
Enige helers werden vanmorgen door de
rechtbank veroordeeld tot zes maanden
gevangenisstraf. Een 52-jarige koopman
werd wegens heling veroordeeld tot drie
maanden gevangenisstraf voorwaardelijk
en 250,boete.
55
er op aan dat men het op juiste toonhoog
te speelt. "Wanneer men zich al spoedig
verliest in geschreeuw duidt dit op een te
kort aan beheersing van die toon. Het
duidt ook op het feit, dat men vergeet te
spelen met de stilte. Ik verwijt regisseur
H. Harms dan ook, dat hij niet heeft ge
streefd naar een consequente doorvoering
van dit beginsel en niet is uitgegaan van
de stilte, die bepalend is voor de sfeer van
„Uitvaart" als de belichaming van het
mysterie der eeuwigheid. Zoals de voor
stelling nu was bleef zij beneden de maat,
werd ze de vertoning van een praatstuk
en stonden de spelers machteloos tegenover
de uit te beelden figuren. Gunstige uitzon
deringen waren rnrs. Midget (Lies Ma-
joewsky), de steward van Carlos Schelte-
ma en de rev. Frank Thomson van Carel
Holman. Van binnen uit, eerlijk van gevoel
was de dominee, die Jan van Dolder op de
planken zette; onbeheerst, al kon men de
nobele bedoelingen respecteren, de dronk
aard van L. Jules van Ogtrop. Het jonge
paar was zeer zwak, zat er, in toneeljargon,
steeds tegen aan. De zakenman vond ik be
paald slecht, vooral van plastiek, de praat
grage en verblinde mrs. Cliveden-Banks
had niet zo overwegend komisch mogen
zijn als nu het geval was, al komt dat
voornamelijk op rekening van de regie.
-- P. W. FRANSE
Een Nederlandse mej. Josina Prins, heeft
zondag 18.700 Zweedse kronen in de Zweed
se voetbalpool gewonnen. Voor het eerst
van haar leven voetbaluitslagen voorspel
lend, slaagde mej. Prins tijdens een kort be
zoek aan haar broer Theo, die op een fabriek
in Norrköping werkt, er in correcte voor
spellingen te doen voor alle 12 wedstrijden
van de pool. Zo won zij de hoofdprijs die
18.700 kronen bedroeg. Voor haar formulier
had zij 1.05 kroon betaald.
Mej. Prins was van plan deze week naar
Nederland terug te keren, na de vakantie ten
huize van haar broer te hebben doorgebracht,
maar zij kan het geld pas over drie weken
innen. Zij heeft nog niet besloten of zij zo
lang bij haar broer zal blijven of thans
naar Nederland zal vertrekken en later naar
Norrköping zal terugkeren om het geld in
ontvangst te nemen.
Het is nog niet bekend of aan mej. Prins
zal worden toegestaan het geld mee naar
Nederland te nemen. Normaal zijn speciale
vergunningen nodig voor buitenlanders die
geld willen meenemen uit Zweden.
Op een 1.3 kra. lang circuit werd dnsdag-
avond in Berlijn een wegwedstrijd voor
amateurs gehouden over 78 km. Aan de start
verschenen, behalve de wereldkampioen
Frans Mahn, renners uit Finland, Denemar
ken, Zweden en Oost-Duitsland. Winnaar
werd de Zweed Goeransson in 1 uur 52 min.
38 sec. en 25 punten. Frans Mahn werd twee
de met 12 punten. Het verdere resultaat
luidde 3. Stolze (Oost-Duitsland) 12 punten,
4 Tiiller (Oost-Duitsland) 11 pnt., 5. Hen-
ning (Oost-Duitsland) 10 pnt., 6. Wahl (Oost-
Duitsland) 9 pnt., 7. Christensen (Denemar
ken) 8 pnt.
Niet minder dan 30.000 toeschouwers
woonden de wedstrijd bij.
Onder grote bijval is woensdag als af
sluiting van het districtkampioenschap in
Stuttgart een handbalwedstrijd gespeeld
tussen de meisjes van T.G. Stuttgart en de
moeders van deze speelsters. De meisjes
hadden „de ouderen" uitgedaagd. Het werd
een 64 overwinning voor de jeugd, die
over een betere lichaamsconditie beschikte.
De moeders, die niet meer zo snel ter been
waren, bleken deze handicap te kunnen
compenseren door de bal het werk te laten
doen en beter met het „hoofd" te spelen.
Tegen het einde van de wedstrijd hadden
zij echter bijna geen „adem" meer. De
toejuichingen van de ruim 800 toeschou
wers golden in de eerste plaats a.
