VICTORIA-WATER
REQUIEM VAN HINDEMITH
Pauzeconcert
Orgelbespeling
Zingen op school
Kort en bondig
13
MUZIEKWERK HAARLEM
Biirgerlijke Stand
van Haarlem
Stichting Vakopleiding
Bouwbedrijf tien jaar
PROGRAMMA VOOR f
I NU EN MORGEN
t l
Vragen aan B. en W. over
Kennemerplein 3
A. van Moock sprak voor
districtsraad N.J.G.
Humanistisch Verbond
Nu eens iets anders dan
Turf in je ransel"
Venter aangereden en ter
plaatse overleden
Luchtvaartovereenkornst
NederlandDuitsland
A mateurtoneel
D.I.U. met klucht
„Politieke verhoudingen
op drift geraakt"
Nieuwe chef van C.S.
te Amsterdam
Scheepvaart
VRIJDAG 28 SEPTEMBER 1956
HAARLEMS DAGBLAD
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Het verlangen naar de dood om bevrijd
te zijn van de last van het aardse leven
is een psychisch verschijnsel, dat zich in
de loop der tijden in allerlei varianten
heeft geopenbaard. De tijdgeest der roman
tiek werd er voor een belangrijk deel door
getypeerd. Het was echter doorgaans een
in wezen negatieve geestesgesteldheid. Het
kwam neer op een vlucht naar het graf
als einddoel, op een afwijzing van het
leven en op het opgeven van elke poging
om moeilijkheden in te schakelen in een
persoonlijke levensgang. De romantische
poëzie en het proza der negentiende eeuw
zijn doortrokken van doodsverlangen en
van een verstikkend pessimisme. Men zou
echter verkeerd doen dit negativisme als
een exclusieve mentaliteitsfactor van de
mens uit de negentiende eeuw te zien.
Want ook in onze dagen treedt het aan
het licht, verrassend en ontstellend soms,
zoals in het „Reuqiem" genoemd werk van
Paul Hindemuth, dat tot titel draagt „Als
Flieder jüngst mir im Garten blüht."
Dit „Requiem" dat men beter een
hymne aan de Dood zou kunnen noemen
werd donderdag uitgevoerd op het con
cert, dat ter gelegenheid van de muziek-
week Haarlem 1956 in de gemeentelijke
Concertzaal werd gegeven. Hindemith
schreef het „Requiem" ter nagedachtenis
van de gevallenen in de tweede wereldoor
log. Tien jaar geleden werd het voor het
eerst te New York uitgevoerd. De Duitse
tekst van het werk is een vertaling, die
Hindemith zelf van een gedicht van Walt
Whitman: „Requiem for those we love"
maakte, welk vers geschreven werd naar
aanleiding van de Amerikaanse burger
oorlog en de dood van president Lincoln.
Een objectieve beschouwing van de mu
ziek als klankverschijnsel zoals die ge
geven wordt in de programmatoelichting
doet ons Plindemith meer zien als de
voortreffelijke beheerser van de contra
punttechniek en van een opvallend door
zichtige instrumentatie. En al Ls Hinde
mith dan de muzikant bij uitstek, de wer
king en de inhoud van de muziek gaan in
dit requiem toch ver uit boven het abso
luut muzikale element. Hindemith heeft
zich zo intensief vereenzelvigd met de
geest van de tekst, dat zijn muziek vrijwel
voortdurend een verbijsterende expressi
viteit heeft. De obsederende geladenheid
is nauwelijks te dragen. Zij wordt ontstel
lend bij de gedachte aan de verlammende,
uitzichtloze levensinstelling, die hier ver
heerlijkt wordt en die aanstuurt op een
schijnbevrijding. En daarom moet dit
„Requiem" afgewezen worden, ondanks de
overweldigend grote muzikale verdien
sten.
De uitvoering, die uitstekend geleid
werd door Marinus Voorberg, voldeed aan
belangrijke eisen. De zangeres Annie Her
mes slaagde er in haar voortreffelijke
zangkunst en een voor het werk nood
zakelijke gerichtheid dienstbaar te maken
aan de vertolking, wat eveneens gezegd
kan worden van de bas Herman Schey,
die met de geladen voordracht van zijn
aandeel in het werk een bewonderens
waardige prestatie leverde. Het versterkte
N.C.R.V.-vocaal ensemble, dat voor een
gunstige klankverhouding met het orkest
nog wel talrijker had kunnen zijn, ver
vulde zijn moeilijke taak uitstekend. En
het Noordhollands Philharmonisch Orkest,
gestimuleerd door een nieuwe muzikale
ervaring, liet weinig wensen onbevredigd.
Verder verleende de organist Albert de
Klerk medewerking.
In deze zin kwam er dan toch een ge
denkwaardig slot aan deze concertavond,
die een indrukwekkende aanhef had ge
kregen met de onvolprezen ouverture „Der
Freischütz" van C. M. von Weber, door
dirigent Toon Verhey met zorg voor een
fraaie melodische ontwikkeling en doel
treffende dynamiek tot uitvoering ge
bracht. In aansluiting op deze ouverture
volgde het monumentale Eerste Pianocon
cert van Johannes Brahms, een tot klank
geworden innerlijke worsteling, die soms
eindeloos lijkt, maar die toch ook afgewis
seld wordt door ogenblikken van rust-
brengende, aangrijpende schoonheid. Geor
ge van Renesse speelde de solopartij,
prachtig beheerst en geladen met onstui
mige en met tedere dichterlijke uitdruk
kingskracht. Zijn stuwend spel verraste
de begeleiding soms, maar overigens kon
gewaagd worden van een tot voldoening
stemmende eenheid van de solist met het
orkest.
Het 'weede pauzeconcert, dat tijdens de
Haarlemse muziekweek in de Vleeshal tot
stand kwam, werd gegeven door de vio
list Chris van der Glas, gesecondeerd door
zijn echtgenote, de pianiste Pie van der
Glas-Boosman.
Op het eerste pauzeconcert werd heel
oude muziek ten gehore gebracht. Nu wer
den de toehoorders, die in verheugend
grote getale aanwezig waren, geplaatst
voor muziek, die het produkt was van een
verdere evolutie. De middeleeuwse contra-
puntiek had haar hoogste ontplooiing in
de werken van Johann Sebastiaan Bach
beleefd. De monodische stijl (de éénstem
mige, begeleide melodie) streefde de con-
trapuntiek voorbij. Een nieuwe stijl vorm
de zich in het midden van de achttiende
eeuw. Deze zou leiden tot het ontstaan van
de meesterwerken de:~ klassieke periode.
Uit dit tijdperk speelden Chris en Pie van
der Glas de Sonate in C (K.V. 296) van
W. A. Mozart, levensblije muziek met
lichtgevoelige accenten, zonder de „Griibe-
lei" van zovele hevig romantische werken
uit later jaren. Die uitvoering werd een
mooi, verkwikkend begin van het concert.
Chris van der Glas speelde zijn partij
met fraaie, bezielde toon en met een voor
dracht, die de muziek meer deed zijn dan
alleen maar een uiterlijke, prettige genie
ting van het oor. Pie van der Glas gaf aan
haar pianosnel eenzelfde karakter.
Als tweede werk werd de Sonate in d
opus 108 van Johannes Brahms ten geho-
HAARLEM, 27 september 1956
ONDERTROUWD: 26 sept., G. Kalverdijk
m J. van der Wal; 27 sept., J. Burger en P.
3. Loogman.
GEHUWD: 27 sept., A. J. Behage en J. C.
•Tonk; J. Spoel e-< M. van Maanen; M. M. van
Dijke en G. J. C. Heiliegers; B. Vermeeren
on G. de Wolde; F. Dieleman en M. van der
Wiel; K. Walkeuter en J. N. Haak.
BEVALLEN van een zoon: 26 sept., M. J.
CroijmansJansen: A. J. PiersTeeuwen; E.
van der MijePeereboom.
BEVALLEN van een dochter: 26 sept., A.
de HeerTaconis; H. van Reenende Vries.
OVERLEDEN: 25 sept., E. Kohlschein—
Zweiphennig, 56 j., Gruttostraat.
re gebracht. Hiermede kwam de romantiek
in haar opperste vorm. Brahms uitte zijn
bewogen ziel in deze sonate zonder te
rughoudendheid. Een smeking om geluk,
een klagen over de onmogelijkheid van de
vervulling van zijn vurige verlangens
spreekt uit de muziek. Maar ook een kop
pig verzet tegen ondergang en een robuust
volhouden van het leven, ondanks de
rampzaligheden, die soms wel eens door
Brahms begeerd lijken. Chris en Pie van
der Glas waren zeer gelukkig in hun spel.
Vooral het eerste deel heeft mij getroffen.
Allereerst door de muzikale zegging en
verder door de hechte bouw die zij wisten
te verkrijgen. Het succes van het sympa
thieke echtpaar was groot. Warm applaus
en veel bloemen getuigden van een ver
diende waardering.
De gebruikelijke gemeentelijke orgelbe
speling in de Grote Kerk te Haarlem op
donderdagmiddag werd dit keer ingescha
keld in de reeks muzikale gebeurtenissen
die ter gelegenheid van de Haarlemse Mu
ziekweek plaats hebben. Piet Kee had een
uitnemend, in alle opzichten belangwek
kend programma daarvoor samengesteld
met werken uit de negentiende en twin
tigste eeuw. Echte orgelmuziek bewerkt
haar eigen stijl, die der polyfonie. En
daarom kan men voor deze orgelmuziek
vrijwel steeds een belangwekkend niveau
verwachten, althans wanneer niet een
dorre formalistische techniek de ware
muziekgeest op de vlucht gejaagd heeft.
Dit was met de werken, die Piet Kee
donderdagmiddag speelde zeker niet het
geval. Zelfs niet met de machtige Introduc
tie en Passacaglia in d van Max Reger, die
zich door onvergelijkelijk knappe contra-
puntische beheersing wel eens tot bedach
te gewrongenheden in zijn muziek liet ver
leiden. Maar dit werk bleek een indruk
wekkende schoonheid en structuur te heb
ben en de uitvoering gaf de verrukking
der innerlijke bevrijding. Een prachtig con
trast werd hierna het koraalvoorspel
„Schmiiche dich, o liebe Seele" van Joh.
Brahms, met milde klank en doorzichtig
geregistreerd. Hoewel het volgende „O
Gott, du frommer Gott" van Brahms uit
stekend werd gespeeld, kon de indruk van
het eerste koraalvoorspel niet geëvenaard
worden.
De verering voor Bach is een begrijpe
lijke houding van tal van componisten en
andere toonkunstenaars. Schumann bracht
zijn hulde door fuga's over de naam Bach
te componeren, waarvan Piet Kee er een
speelde, ingetogen en sober. Hendrik An-
driessens voortreffelijk geslaagde Sonata da
chiesa met haar schone thema en prach
tige variaties werd daarna zeer beheerst
in klank gezet met een rijke afwisseling
van timbres, die ik mij voor de laatste va
riaties wat minder agressief denk.
Een koraal voorspel van Piet Kee zelf
over „Hoe zal ik U ontvangen" klonk wat
stroef door een nadrukkelijke metrische
ontwikkeling. Maar door de polyfoon ont
stane harmonieën werd het werk intéres
sant, wat ook over de improvisatieachtige
Ciaconna van de organist gezegd kan wor
den. Het concert werd besloten met een
partita over het koraal „Nun komm' der
Heiden Heiland" van Hugo Distier, in welk
werk de persoonlijke inventie en de uit
stekende cantus-firmus-techniek een be
lang rijk element geworden zijn.
Het tweede muziekpedagogische uur in
de Haarlemse Muziekweek was gewijd aan
het onderwerp „Het zingen op de lagere
school". Het zingen in klassikaal verband
is een moeilijke aangelegenheid. De hete
rogene samenstelling van een schoolklas
en de daarmee samenhangende verschil
lende gerichtheden voor muziek, maken de
zaak zeker niet eenvoudiger. Van de leer
krachten wordt inzicht en tact vereist. Het
is op deze tweede pedagogische middag in
de aula van het Stedelijk Gymnasium wel
gebleken hoe de muzikale activiteit van
een klas schoolkinderen beïnvloed kan
worden door de persoonlijke geaardheid
van onderwijzeres of onderwijzer. Een
vaste richtlijn is hierbij niet te geven. Alles
hangt af van de wijze waarop de leer
krachten te werk gaan.
Mejuffrouw J. N. Pieterson, die was ge
komen met de tweede klas van de Rijks
leerschool, heeft wel bewezen, dat zij er
slag van heeft jongens en meisjes aan het
zingen te krijgen en en passant nog iets
aan muzikale vorming te doen bovendien.
Wim ter Burg, adjunct-directeur van het
Gehrelsinstituut te Amsterdam, werkte
met de voor hem vreemde zesde klas van
de Floraschool, waarvan de leerlingen zich
nochtans heel gewillig toonden om hem te
volgen op het gebied van de beginselen
van de Volksmuziekschool. Door talrijke
demonstraties zijn die in onze stad en haar
omgeving bekend geworden. Ik wil daarom
volstaan met de mededeling, dat de ver
richtingen met aandacht gevolgd werden
door een groot gezelschap belangstellenden.
P. ZWAANSWIJK
Wegens zijn grote verdiensten voor de
vakopleiding van bouwarbeiders in het al
gemeen is de 64-jarige heer C. Brilman,
de ir. J. J. v. d. Walprijs toegekend, de
gouden legpenning en een geldbedrag. Het
is de eerste maal dat deze prijs wordt uit
gereikt. Mevrouw v. d. Wal overhandigde
hem.
De prijs in ingesteld door de jubilerende
Stichting Vakopleiding Bouwbedrijf en de
stichting Fonds ten behoeve van de Oplei
ding in het Bouwbedrijf. De heer Brilman
heeft jarenlang reeds een leidende functie
in de opleiding. Hij is de man die een leer
plan voor het leerlingenstelsel heeft ont
worpen. Voordat de stichting door ir. v. d.
Wal werkelijkheid werd had hij al het idee
voor een perfectie van het vakonderwijs,
in een soort voortgezette opleiding.
Tijdens de bijeenkomst van de stichting
in Hilversum ter viering van het 10-jarig
bestaan hielden jhr. mr. W. Laman Trip,
voorzitter, en de heer J. Dura Dzn., voor
zitter van de raad van bestuur Bouwbedrijf,
een rede.
Vijf Ir. v. d. Wal-legpenningen werden
nog uitgereikt aan verschillende mede
werkers van de stichting. Ook de huidige
voorzitter kreeg deze onderscheiding.
WEEKABONNEMENTEN
dienen uiterlijk op Woensdag te worden
betaald, daar de bezorgers op Donder
dag moeten afrekenen.
DE ADMINISTRATIE
xxxxxxxxxooxxxxxcccocctxxxcxxxxxxxxxjcccocccccccccco:
xocoocmoccccaxxxxxxxxxjcccoocccccxiccccccccccocoocoooco
MUZIEKWEEK
8 o
■VRIJDAG
%12.30-13.15 uur: Pauzeconcert in de Z
iVleeshal door Sas Bunge. De pianist
pspeelt van Albeniz „Evocation", „El g
8Puerto" en „Triana" uit „Iberia", van 8
Z.Maurice Ravel „Jeux d'eau", „Le Gibet" Z.
§en „Alborado del gracioso" en van Béla g
QBartólc Vijftien Hongaarse boerendan- 8
Zsen. x
ZATERDAG
%19.15-20.15 u.: Het Kennemer Kopersex- 5
let geeft met medewerking van stads- 8
8beiaardier Arie Peters een concert op Z
8de Grote Markt van hedendaagse koper
den beiaardmuziek. Het programma ver-
Xmeldt xverken van Wp.genaar, Boedijn,
ZOtten, Van Hoof, Gitson, Van Marken,
8 Badings, Leen 't Hart, Arie Peters en
gbewerkingen van Sas Bunge.
Z20.15 uur: Het Haags Blaaskwintet
^speelt in de Vleeshal Nederlandse en
8 Franse werken voor blazers. Het pro-
- gramma bevat werken van Badings,
ZGeraedts, Pijper, Ibert, Milhaud en
pFrangaix.
xxo3ocooo3coooooorxx>occcoccocccocoo
Naar aanleiding van onze publicaties op
19 en 22 september heeft de heer De Land
meter (C.H.U.), lid van de gemeenteraad
van Haarlem de volgende schriftelijke vra
gen aan het college van B. en W. gesteld.
Kunnen B. en W. mededelen:
1. welke de redenen zijn, dat het bij
raadsbesluit van 16 juni 1954 aange
kochte perceel Kennemerplein no. 3
nog steeds geen bestemming heeft ge
kregen?
2. hoe groot het bedrag van de schade is
welke door vernieling aan dat pand is
toegebracht; b. hoe groot het rentever
lies is dat de gemeente sedert de aan
koop heeft geleden wegens het uitblij
ven van een bestemming?
3. of niet eerder beveiligingsmaatregelen
hadden kunnen worden genomen om
vernieling te voorkomen vooral toen
was aan te nemen dat op een spoedige
wederingebruikneming geen uitzicht
bestond?
4. welke bestemming zij zich voorstellen
aan dit gebouw (ruïne) te geven en of
daaromtrent binnenkort voorstellen
zijn te verwachten.
ADVERTENTIE
Dfc MEEST GEVRAAGDE
NATütRJLIJK BRONWATER
TAFELDRANK
De districtsraad Haarlem van de Neder
landse -Jeugd Gemeenschap hield donder
dagavond in „Het Stoofke" in de Stoofsteeg
te Haarlem een vergadering welke onder
leiding stond van de voorzitter van de
districtsraad, de heer W. Veenstra, die na
de opening een kort overzicht gaf van het
vele werk dat de raad sinds de oorlog als
overkoepelend lichaam heeft verzet.
Dr. G. de Vos besprak vervolgens de
moeilijkheden welke voor zes groepen uit
de jeugdbeweging zijn ontstaan omdat zij
hun gebouw op het Klein Heiligland kwijt
raakten en vervolgens gaf de ambtenaar
voor Jeugdzaken, verbonden aan de afde
ling voor Lichamelijke Opvoeding van de
gemeente Haarlem, de heer A. van Moock,
een situatieschouw van het Plaarlemse
jeugdwerk. De heer Van Moock, die voorts
adjunct-secretaris van de Haarlemse Raad
voor de Jeugd is. was van mening dat al
het jeugdwerk niet goed te verrichten is
zonder dat de overheid zich er mee be
moeit. Voorts besorak de heer Van Moock
het doel en streven 'van de Haarlemse
Raad voor de Jeugd, waarin drie secties
zijn opgenomen, de sectie vrije jeugdvor-
ming. de sectie speeltuinen en de sectie
sooïale jeugdzorg.
Daarbij stuit men uiteraard op diverse
problemen waarvan de huisvesting wel het
meet dringendp vraagstuk is. Voorts zal
er in de vergadering van de Haarlemse
Raad voor de Jeugd, die volgende week
gehouden wordt. Waarschijnlijk een voor
stel in behandeling komen om een com
missie te benoemen die zich bezig zal hou
den met de subsidiëring.' Ook de leiders
vorming N een niet te onderschatten vraag
stuk en bovendien zal men het volgend
iaar de vraag moeten bestuderen op welke
wiize men de kinderen in Haarlem in de
va Van tie kan bezighouden.
Tenslotte deelde de heer Van Moock
mee dat het in de bedoeling ligt van de
Haarlemse Raad voor de Jeugd om zich
in het komend voorjaar aan de burgerij te
oresenteren door middel van een goed
verzorgde en verantwoorde bijeenkomst.
Uit het vervolg van de vergadering bleek
overigens dat ook de districtsraad van de
N.TG niet stil zit. want er werd besloten
dat ook in het komend winterseizoen een
reeks filmvoorstellingen en een toneel-
vo^rstelüng gehouden zullen worden.
Bij de bestuursverkiezing werd het be
stuur van de districtsraad als volgt samen
gesteld: W. Veenstra. voorzitter; mej. A.
Augustinus. secretaresse: B. Schraa, pen
ningmeester en mr. J. N. Meyzing en dr.
G. de Vos, leden.
Inmiddels was het al pratend echter
reeds zo laat geworden dat men het beter
achtte het agendapunt ,.Het winterwerk"
op een anarte bijeenkomst op 19 oktober
te bespreken.
Dr. van Praag becritiseerde
subsidiëring bijbelonderzvijs
op openbare scholen
In ons verslag over het Humanistisch
Verbond deelden wij ten onrechte mede,
dat Dr. J. P. van Praag zou hebben be
weerd, dat door toedoen van protestan
ten godsdienstonderwijs op openbare scho
len als „verplicht" vak wordt gesteld. Wel
wees Dr. Var. Praag er op, dat in meer
dere plaatsen, waaronder ook Haarlem,
door protestanten geijverd wordt om met
overheidssubsidie te geraken tot „onder
wijs in bijbelkennis" als facultatief leer
vak. Spreker ziet daarin een poging, om
via de openbare school het buitenkerkelijk
volksdeel te kerstenen. Na de pauze werd
een muzikaal programma aangeboden, dat
op hoog peil stond. De bariton Hans van
der Leeuw zong met zijn fraaie stem een
serie minder bekende liederen van Schu
mann, Schubert en andere componisten,
daarbij op kunstzinnige wijze begeleid
door Miep van Luin, die men tevens kon
bewonderen in een tweetal piano-soli van
Haydn en Brahms.
Omdat men naast het bekende „Turf in
je ransel" de beschikking wil hebben over
een nieuwe defileermars is enige tijd ge
leden op initiatief van het regiment „Men-
no van Coehoorn" in Maastricht een be
sloten prijsvraag uitgeschreven, waarbij
aan een aantal componisten werd verzocht
een nieuwe mars te schrijven. Een rijks
commissie als jury heeft onlangs een door
de Hilversumse componist en dirigent van
de Nederlandse Radio Unie, Hugo de Groot,
geschreven mars met de prijs bekroond.
De nieuwe defileermars is inmiddels ge
orkestreerd voor harmonie en fanfare. Bin
nenkort zal de inspecteur voor de infante
rie, generaal-majoor Lentz, tijdens een
militaire plechtigheid de prijs officieel aan
de componist uitreiken.
Vanmorgen om half tien is op de Rijks
weg bij de Havelter Sluis te Havelte een
verkeersongeval gebeurd, dat het leven
kostte aan de 54-jarige gehuwde petro-
leumventer J. S. uit Havelte. S. was bezig
petroleum te tappen uit zijn venterswagen
waarvan het paard aan een boom langs
dp weg was vastgebonden.
Uit de richting Uffelte naderde een per
sonenauto, bestuurd door de heer O. uit
Assen, terwijl tegelijkertijd een venters-
auto, bestuurd door de bakkersbediende
Van V. tussen de bomen door de Rijksweg
opreed in de richting Uffelte. S. die aan
de verkeerszijde van de weg stond, werd
door de uitwijkende personenauto aange
reden en op slag gedood. De politie was
onmiddellijk ter plaatse en stelt naar de
schuldvraag een onderzoek in.
In het ministerie van Buitenlandse Zaken
in Den Haag is vanochtend de luchtvaart
overeenkomst tussen Nederland en de
Bondsrepubliek ondertekend. Voor Neder
land tekenden de ministers Beven en Luns
en voor Duitsland de Duitse ambassadeur
in Nederland, dr. H. Miihlenfeld.
De overeenkomst geeft Duitsland het
recht, van plaatsen in de Bondsrenbliek
uit via tussenlandingsplaatsen in Neder
land te vlieeen naar noor^west-Eurona en
noord.-ce.ntra.al Amerika. Nederland houdt
voor de burgerluchtvaart het recht, van
nlaatsën in Nederland uit via tusspnlan-
dingsDlaatsen in de B on der ppu bliek te vlie
gen naar midden-, zuid- en zuidoost-
Europa. het nabije- midden- en verre Oos
ten. centraal Amerika, Afrika en Scandi
navië.
De Haarlemse toneelvereniging „Door
Inspanning Uitspanning" is donderdag
avond van start gegaan met een onvervals
te klucht van Amerikaanse huize: „Voor
schrift van de dokter". Dat voorsclmft
stelt een wat verwaterde vrijster op nog
aangename leeftijd in staat haar rem
mingen te laten varen en alles te doen,
waarin zij zin heeft. Ze ontmaskert haar
neef, wanneer hij frauduleuze acties onder
neemt in de zaak, waarvan zij de grootste
aandeelhoudster is, ze is borg voor zijn
secretaresse, die vals beschuldigd van dief
stal, op instigatie van de neef werd ge-
aiTesteerd, ze verovert het hart van de be
drijfsleider der zaak, kortom ze zet de boel
danig op stelten. Dat de affaire een duide
lijk geforceerd karakter draagt en niet ver
afstaat van de Grand Guignol zal de lezers
uit deze opsomming wel duidelijk zijn.
Wanneer men het er met spelen evenwel
niet te dik oplegt is er nog een naar ver
houding redelijk resultaat mee te bereiken.
Ik geef Koos Toornend de eer na, dat
hij dat heeft begrepen. Hij hield de touwtjes
aardig strak. Maar lag het ook aan hem
dat D.I.U. een wat magerder effect boekte
dan men op grond van de regie-opvatting
mocht verwachten? Het tempo schoot na
melijk erbarmelijk tekort. De tekstvastheid
speelde de acteurs parten en er werd lelijk
getrokken. Zoiets is de dood aan de kunst,
zelfs al is de kunst mallotigheid. Te meer
valt dit te betreuren, omdat de typeringen
lang niet van verdiensten waren verstoken.
Na een wat gerekt begin kwam Gé Kip-
Ram aardig op dreef als de ongeremde
dame. Haar spelexpressie is beperkt en dat
maakte dat haar partner mevrouw Nel
Beukman-Blauw haar eigenlijk overtrof
met haar precieuse typering van een ge
maltraiteerde zenuwlijdster, waarin men
alleen te veel wit zag vallen. Een voortref
felijke portie humor diende Ali Mars-van
Westerhoven op met een huishoudster, die
er niet om liegt, een heerlijke vrouw zou
Bomans zeggen. Ad Antonis had wel het
aanschijn van de filmacteur Edward Robin
son, maar bleef tam in zijn uitbeelding van
de intrigerende neef. Zijn „dochter" werd
door Gerda Luttik zo onuitstaanbaar mo
gelijk op de been gehouden. De dames Jan-
sen-Meyer en v. Dam-Eldenbroek zorgden
dat er twee overdreven oude jongejuffrou
wen op de planken kwamen, To van Arum
en Piet Antonisse speelden een jong span,
Henk Kuypers en Leen Ruifrok twee dwaze
dienaren der wetenschap en politie. Het
meest onderscheidde zich Koos Toornend
als de bedrijfsleider. Hij deed het wel erg
kalm aan, maar zijn geestige verschijning
was onweerstaanbaar.
Een noot voor de regie: let eens op de
uitspraak. De Haarlemse accenten misstaan
een secretaresse en een advocaat. En let
ook op de vrijheid, die jonge mensen zich
gaan veroorloven als zij zich routinier voe
len. Een misplaatste vrijheid, wanneer zij
doen of het toneel van hen is en zich met
zelfoverschatting gaan bewegen in stede
van met beschaafde zwier.
P. W. Franse
BINNENLAND
J. Bakker overleden. Te Menaldum is
in de ouderdom van 83 jaar overleden de
heer J. Bakker, die van 1918 tot 1945 lid van
de Tweede Kamer voor de Christelijk His
torische Unie is geweest. Verscheidene bro
chures op politiek en sociaal-economisch
gebied zijn verschenen van zijn hand. Hij
was medewerker aan het Chr. Historische
blad „De Nederlander" en redacteur van het
maandblad van de Vereniging van Kerk
voogdijen in de Ned. Hervormde Kerk. De
heer Bakker was ridder in de Orde van de
Nederlandse Leeuw.
Overwegwachter sliep. De Zwolse poli
tierechter heeft de 27-jarige overwegwachter
J. B. uit Putten veroordeeld tot twee weken
gevangenisstraf voorwaardelijk en een boete
van f 75 omdat hij op 28 maart tijdens zijn
dienst in Ermelo in slaap was gevallen Hij
schrok wakker toen een trein voorbij den
derde. Een chauffeur van een bestelauto kon
door krachtig remmen een ongeluk voor
komen.
Ruim voltekend. De uitgifte van f 20
miljoen 2Vi percent premieobligaties 1956
van de gemeente Amsterdam (derde
lening) is ruim voltekend, zodat een
reductie op de inschrijvingen zal geschieden.
Ook in Utrecht. De Utrechtse gemeente
raad heeft besloten tot salarisverhoging van
het gemeentepersoneel met 6 pet., met terug
werkende kracht tot 1 juli.
Hoogleraren. Tot buitengewoon hoog
leraar in de faculteit der letteren en wijs
begeerte aan de rijksuniversiteit te Utrecht
is benoemd, om onderwijs te geven in de
Iraanse taal- en letterkunde, prof. dr. D. J.
Kohlbrugge, thans reeds met het geven van
dit onderwijs belast. Tot gewoon hoogleraar
in de faculteit der godgeleerdheid aan de
rijksuniversiteit te Utrecht is benoemd, om
onderwijs te geven in het Hebreeuws, de
Hebreeuwse oudheidkunde en het Babylo-
nisch-Assyrisch, dr. A. R. Hulst, reeds met
het geven van dit onderwijs belast.
HAARLEM EN OMGEVING
Feestavond VARA. Zondag 25 november
zal de afdeling Haarlem van de VARA een
feestavond houden in het Concertgebouw te
Haarlem. Het gezelschap Cees de Lange zal
een programma brengen getiteld: Hallóó-
Goej'ndaag. Kaartverkoop vanaf zaterdag 29
september op de navolgende adressen: G. van
Aemstelstraat 15, Oosterstraat 4, Marsstraat
20, Eikenstraat 28, Dr. Leydsstraat 101, Stu-
verstraat 16, J. van Zurenstraat 4, Kleine
Houtweg 47 rood, Graafschapstraat 67 en
Kruisstraat 17.
N.C.R.V.-zangavond. Op woensdag
oktober om acht uur wordt in de Grote Kerk
te Haarlem een N.C.R.V.-zangavond gehou
den als opname voor de „Zondagavondzang
die op 21 oktober wordt uitgezonden.
Geen spreekuur. De wethouder van
volkshuisvesting en volksgezondheid te Bloe-
mendaal, mr. J. C. C. W. Hijszeler, is dins
dagavond verhinderd spreekuur te houden.
De heer A. R. Kleyn zal op woensdag
drie oktober voor de afdeling Haarlem van
de Nederlandse genealogische vereniging een
lezing houden in restaurant Brinkmann te
Haarlem, over het onderwerp: ..Ontstaan, zin
en wezen van het Nederlands familiewapen
Ir. S'. A. Posthumus:
Inleiding voor twee Haarlemse
afdelingen van de P.v.d.A.
„De formatietragedie schijnt op een eind
te lopen, maar de ervaring heeft geleerd
dat we niet te optimistisch moeten zijn"
Dit 'zei ir. S. A. Tosthumus. lid van de.
Tweede Kamer der Staten-Generaal en
secretaris van de Kamerfractie van de
Partij van de Arbeid, op een gemeenschap
pelijke bijeenkomst van de afdelingen
Haarlem I en II van de P.v.d.A., die don
derdagavond in het Remonstrantenhuis aan
de Wilhelminastraat werd gehouden. Ir
Posthumus zei, dat de formatiecrisis voor
alles gezien moet worden als een symp
toom, dat de Nederlandse politieke struc
tuur op drift is geraakt. „We beleven mo
menteel een politieke ontwikkeling van
groter betekenis, dan we thans wellicht
kunnen vermoeden", aldus de inleider.
In een zeer gedetailleerde uiteenzetting
schetste ir. Posthumus de politieke gang
van zaken van het ogenblik af, dat de
Partij van de Arbeid als sterkste politieke
partij uit de verkiezingen te voorschijn was
getreden. De inleider bepaalde zich niet al
leen tot de feiten, maar tekende op bevat
telijke wijze de achtergronden daarvan.
Spreker noemde het een feit, dat het
schijnbaar vastgevroren vaderlandse poli
tieke systeem in beweging is gekomen. In
de topleiding van de P.v.d.A. had men ver
wacht, dat de KVP als de grootste partij uit
de strijd zou komen, gezien het opgaan van
de KNP in de katholieke volkspartij. Toen
de Partij van de Arbeid echter voor het
eerst in de parlementaire geschiedenis de
grootste partij werd, verwachtte men in de
leiding van deze partij wel, dat de forma
tie zeer moeilijk zou worden, omdat de
verliezende partijen het succes van de P.
v. d. A. zouden willen compenseren. Daar
komt bij, dat het in ons land een soort
kinderlijke politieke traditie is de eerste
formateur bij voorbaat alle kans van sla
gen te ontnemen.
Spreker schetste hoe dr. Drees bij zijn
formatie een vijfpartijen-parlement wilde
samenstellen. Na een lange voorbereiding
kwam de K.V.P. uiteindelijk met enige
principiële verlangens naar voren, waar
door dr. Drees' pogingen mislukten. Deze
formateur, aldus spreker, heeft zich van
het eerste begin van de formatie afzijdig
gehouden van politieke touwtrekkerij. Na
dr. Drees ontving professor Rommè een
formatieopdracht, maar deze kwam met
een „sinterklaasprogram", zoals de inleider
het noemde, te voorschijn, zuiver gebaseerd
op de KVP-wensen.
Als een deus ex machina trad professor
Lieftinck op het politieke strijdtoneel. Zijn
komst zou bij belastingbetalers enige schrik
hebben bezorgd, want spreker had iemand
horen zesgen: „Lieftinck is nog niet in het
land, of ik krijg meteen vier aanslagbiljet
ten". Ook deze formateur slaagde niet en
toen was het woord aan professor De
Gaay Fortman, uit de anti-revolutionaire
kringen. Ir. Posthumus noemde dit een
zeer goede keuze, temeer, omdat deze pro
fessor in kringen van de Partij van de Ar
beid stond aangeschreven als een vooruit
strevend mens.
Het mislukken van zijn pogingen zal
wel voor een groot gedeelte te wijten zijn
aan zijn onervarenheid in het praktische
politieke spel. Nu werkt mr. Burger, de
fractievoorzitter van de P.v.d.A., aan de
formatie van een kabinet en het is opmer
kelijk, zei ir. Posthumus tenslotte, dat
deze voorheen bij de andere partijen wel
als „bokkige" fractieleider werd uitge
maakt, doch thans een aanzienlijk gunsti
ger onthaal krijgt.
De hoofdstationschef van het Centraal
Station te Amsterdam, de heer E. C. J. de
Jongh, wordt met ingang van 1 oktober
overgeplaatst naar de staf van de inspectie
beheerder voor het vervoer der N.S. te
Amsterdam. Met ingang van dezelfde da
tum is tot hoofdstationschef van het C.S.
benoemd de heer J. de Leur, thans adjunct-
hoofdstationschef op dit station.
Angolakust, 26 v. Freetown n. Dakar
Alnati, 26 v. Rotterdam n. Hamburg.
Aldabi, 27 te Rio de Janeiro.
Alkaid, 27 te Buenos Aires.
Aludra. 27 v. Chittagong n. Rangoon.
Alwaki, 23 te Mtwara.
Amerskerk, 28 te Hongkong.
Amstelpark, 27 te Fremantle v. Bombay.
Amstelkade, 27 te Marseille v. New York.
Arendsdijk, 27 te Cristobal.
Aalsum, 27 nog op de rede van Basrah.
Amsteldijk, 27 te Bremen v. Londen.
Arkeldijk, 27 v. Charleston n. Norfolk.
Abbedijk, 26 750 m. n.o. Bermudas n. N. Orleans.
Amstelland, 26 120 m. z.z.w. Ouessant n. A'dam.
Amstelslot, 26 480 m. o. Belle Isle n. Montreal.
Astrid Naess, 26 320 m. n.o. Aden n. Gothenburg.
Ampenan. 26 340 m. z.o. Halifax n. Alexandrië
Abi, 27 te Rio de Janeiro v. Santos.
Algenib, pass. 26 Vlissingen n. Las Palmas.
Alphacca. 26 te Newport News.
Adonis, 27 v. Amsterdam n. West-Indië.
Amor, 28 te Dordrecht.
Annenkerk. 27 te Genua.
Averdijk, 28 te Brownsville.
Boskoop, 26 v. Manta n. Cristobal.
Bennekom, 26 v. Rotterdam n. San Juan.
Blijdendijk, 27 te Rotterdam.
Bintang, 27 v. Genua n. Port Said.
Blitar, 27 v. Tj. Priok n. Singapore.
Barumun, 28 te Sorong verw. v. Fakfak.
Borneo, 27 te Makassar.
Blommersdijk, 26 te New York verw.
Bali, 27 v. Napels n. Genua.
Bussum, 27 60 m. n. Kp. Finisterre n. Rotterdam.
Boissevain. 30 te Belawan verw.
Britsum, pass. 27 Wight n. Key West.
Banka, 28 v. Singapore n. Priok.
Cottica, 26 v. Madeira n. Pllymouth.
Callisto, 27 te Rotterdam.
Crania, 26 v. Pta. Cardon n. Stanlow.
Caltex Rotterdam. 27 v. Sidon n. Rotterdam.
Castor. 26 v. St. Vincent n. St. Lucia.
Cradle of Liberty, pass. 26 Aden n. Suez.
Camerounkust, 27 v. Lagos n. Freetown.
Camitia, 27 v. Balboa n. Brisbane.
Congokust. 23 te Amsterdam.
Ceronia, 27 te Buenos Aires.
Drente. 29 te Singapore verw.
Dorestad, 26 340 m. z. Sharksbaai n. Colombo.
Daphnis, 27 te Maracaibo.
Doris, pass. 26 Crooked eil. n. Philadelphia.
Duivedijk, 26 te Londen.
Enggano, 27 te Amsterdam.
Esso Rotterdam, 26 v. Suez n. Rastanura.
Eendracht, 27 te Stratoni v. Tel Aviv.
Elizabeth B, 27 1550 m. o.z.o. Osaka n. Osaka.
Ena, 27 v. Pta. Cardon n. Babia.
Eos, pass. 27 Finisterre n. Tunis.
Etrema, 28 v. Rotetrdam n. Gothenburg.
Esso Den Haag, pass. 28 Aden n. Antwerpen.
Friesland SSM, 26 v. Leith n. Gdansk.
Gabonkust, pass. 27 Vlissingen n. Antwerpen.
Gaasterland, pass. 27 Kaapverd. eil. n. Recife.
Ganymedes, 27 te Puerto Armuellas v. Balboa.
Graveland, 27 bij Kp. Finisterre n. Amsterdam.
Gaasterkerk, 28 te Amsterdam.
Guineekust, 27 te Rotterdam.
Hera, 27 v. Ciudad Trujillo n. Carupano.
Hydra. 26 v. Puerto Ordaz n. Morrisville.
Hilversum, 26 v. Teneriffe n. Mena.
Hoogkerk, 27 bij Kp. Guardafui verw.
Hermes, 27 te Hamburg v. Bremen.
Helicon, 28 te Rotterdam verw.
Hector, 28 te Rotterdam.
Hestia, 28 v. Rotterdam n. Bremen.
Iberia, 27 v. Rotterdam n. Onton.
Jagersfontein, 26 v. Las Palmas n. Kaapstad.
Japara KPM. pass. 26 Noordpunt Madagascar.
Java, pass. 27 Str. Banka n. Tj. Priok.
Joh. v. Oldenbarnev., 27 v. Kaapst. n. L. Palmas.
Katelysia, 27 te Piraeus.
Keizerswaard, 26 1100 m. z.w. Fayal n. R'dam.
Koratia. 26 160 m. z.o. Tristandacunha n. Perz. G.
Kota Baroe, pass. 26 Azoren n. Houston.
Kinderdijk, 27 te New York v. Bremen.
Kota Agoeng. 27 te Rotterdam verw.
Karimata, 27 te Penang v. Port Swettenham.
Kaimana, 27 te Benkulen.
Kalinga. 28 te Thameshaven. 30 te R'dam verw.
Kota Agoeng, 27 te Rotterdam.
Kara, 28 v. Sydney n. Balikpapan.
Krebsia, 28 te Le Havre.
Kylix. 27 v. Curasao n. Isle of Grain.
Leopoldskerk, 26 te Amsterdam.
Leto, 26 v. Rotterdam n. Montreal.
Liberty Bell. pass. 27 Lissabon n. Port Said.
Limburg. 28 te Penang.
Lutterkerk, pass. 27 Str. Messina n. Marseille.
Lissekerk, 28 te Hamburg v. Antwerpen.
Luna, 27 80 m. w. Kp. Matapan n. Piraeus.
Leuvekerk, pass. 27 Kp. Vincent n. Rotterdam.
Linge, 27 v. Delfzijl n. Toppila.
Maashaven, 26 v. Santos n. Las Palmas.
Marisa, 27 te Tripolis.
Maas, 27 te Bremen.
Malvina, 30 te Yokohama verw.
Metula, 27 te Abadan.
Moordrecht, 27 v. Abadan n. Kwinana.
Marpessa, 28 te Las Palmas verw.
Meres N. 26 v. Montevideo n. Asuncion.
Maetsuycker, 27 270 m. n.n.w. Fremantle naar
Singapore.
Meerkerk, 28 v. Port Said n. Rotterdam.
Mapia, 27 v. Norfolk n. Rotterdam.
Meliskerk, 28 te Genua.
Maasland, 27 v. Amsterdam n. Buenos Aires.
Nigerstroom, 27 te Amsterdam.
Nestor, 27 te La Guaira v. New Orleans.
Ondina, 26 v. Rotterdam n. Hamburg.
Osiris, 26 v. Trinidad n. Puerto Ordaz.
Oranjefontein, 27 te East-London v, Durban.
Oranjestad, 27 v. Amsterdam n. Dover.
Oranje, 28 te Southampton.
Pendrecht, 26 v. Port Said n. Nynashamn.
Poelau Laut. 26 v. Cowes n. Kopenhagen.
Prins Willem IV, 26 te Cleveland.
Prins Willem George Frederik, 26 te Antwerpen.
Purfina Nederland, 26 v. Port Said n. Portland.
Prins wlllem George Frederik. 27 te Antwerpen.
Peperkust, 27 270 m. n.n.o. Kp. Blanc n. Dakar.
P. G. Thulin, pass. 26 Str. Cabot n. Philadelphia.
Polyphemus, 27 v. Djibouti n. Suez.
Prins Maurits, 27 v. Cleveland n. Detroit.
Prins Casimir, 27 te Detroit v. Milwaukee.
Prins Willem II, 29 te Le Havre verw.
Parkhaven, 27 v. Santos n. Buenos Aires.
Rottl, 27 te Bahrein.
Rotula, 27 te Stanlow.
Rempang, 29 te Fremantle.
Reyniersz. 27 te Tj. Priok v. Surabaja.
Rijndam, 26 980 m. o.n.o. Kp. Race n. New York.
Riouw, 28 te Port Said.
Sibajak. 28 te Kaapstad verw.
Stad Arnhem, 26 v Melilla n. Rotterdam.
Schelpwijk. 26 te Rotterdam.
Soestdijk, 26 te Baltimore.
Stad Schiedam, 27 v. Bona n. Rotterdam.
Sinabang, 27 250 m. n n.o. Sydney n. Hollandia.
Stad Maassluis, 27 te Immingham.
Slamat, 26 480 m. n.w. Walvisbaai n. Durban.
St. Amsterdam, 26 540 m. o. Belle Isle n. Wabana
Sunetta, 27 t.h.v. Muscat Verw. n. Abadan.
Scherpendrecht, 27 te Aruba.
Statue of Liberty, pass. 26 eil. Masira n Suez.
Stad Dordrecht, 27 te Melilla.
Straat Cook, 27 v. Londen n. Port Said.
Siberoet. 27 te Surabaja v. Semarang.
Stanv. Talangakar, 27 te S'baja v. Sungeigerong.
Stentor, 27 in Waterweg n. Rotterdam.
Salatiga. 28 te Colombo.
Sarpedon. 27 te Rotterdam.
Samarinda. 27 v. Mombasa n. Kaapstad.
Sibajak, 28 te Kaapstd.
Stad Amsterdam, 28 te Wabana.
Stad Schiedam, 27 v. Bona n. Rotterdam.
Straat Soenda. 27 v. Kaapstad n. Port Elizabeth.
I'iba, 27 te Rotterdam.
Tomini, 26 v. Rotterdam n Houston.
Tarakan, 27 v Surabaja n Singapore.
Ternate, 28 te Bintang.
Thelidomus. 27 v. Aruba n. Le Havre.
Trajanus, 26 te Antwerpen v. Hamburg.
Themisto, 26 400 m. n.o. Kp. Race n. Rotterdam.
Tankhaven II, te Telokanson n. Pt. Swettenham.
Telamon, 26 v. Hamburg n. Bremen.
Tjibantjet. pass. 27 Kp. Varella n. Ti Priok.
Tjisadane, 28 v. Santos n. Kaapstad.
Teucer, pass. 28 Sabang n. Penang.
Theobaldius, 28 v. Rotterdam n. Fao.
Trajanus, 28 te Amsterdam.
Van Cloon, 27 te Priok v. Singapore.
Van Noort, 20 te Tientsin.
Waterman, 25 300 m. z. Halifax n. Rotterdam
Willem Barendsz, pass. 27 Malta n. Le Havre.
Woensdrecht, 28 te Fao.
Wonogiri, 28 te Basrah.
Will. Ruys, 28 te Colombo verw v. Diego Garcia
Westland, 27 bij Fern. Noronha verw. n. L. Palm.
Willemstad, 27 v. Porto Cabello n. La Guaira.
Waterland, 27 v. Amsterdam n. Buenos Aires.
W. Alton Jones. 28 te Mena A1 Ahmadi.
IJssel, 27 te Beirouth v. Alexandrië.
Zuiderzee. 25 600 m. o z.o. Socotra n. Aden
Zijpenberg, 27 te Melilla.
Zeeland KRL, 29 te Biak verw.
rr v. ,n„ SLEEPVAART
Humber. 26 120 m. n.w. Gibraltar n Tivat
Noordzee, 26 100 m. z. westp. Kreta n. Haiphong.
