Adenauer en Mollet worden het
volledig eens over de Saar
Nieuwe puzzel voor mr. Burger
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Nieuwe stoot aan allerlei
Europese activiteiten
INSTERd
HET WEER: Vrij warm
Britse officier zorgde voor een uur vertraging
De kabinetsformatie
De koers: Houen zo
c&'
I
Prinses geboren in België:
Maria-Esmeralda
Incident
Ampullen met vergif
op strand gevonden
Leider der Britse liberale
partij is afgetreden
HILVERSUM 2t
HAARLEMS
ïééSééÉ
V. V.D.-fractie laat haar leden vrij over invitatie
van informateur zelfstandig te beslissen
Verkeersongevallen
Drie doden, zes zwaar- en
vier lichtgewonden
Sukarno zondag in Peking
aangekomen
Derde Suezconferentie in de
Britse hoofdstad begonnen
I!
71e JAARGANG No 71
MAANDAG 1 OKTOBER 1956
301e JAARGANG No 224
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N., Soendaplein, Tel. 12230.
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Haarlems Dagblad
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 55 ct., p. kwartaal 7.15,
fr. p.p. 7.65. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
BONN (Reuter/AFP/DPA). Bondskanselier Adenauer van West-Duitsland
en premier Mollet van Frankrijk hebben zaterdag bij hun besprekingen in Bonn
volledige overeenstemming bereikt over de nog hangende kwesties inzake het
Saargebied. In een communiqué verklaren Mollet en Adenauer, dat de be
sprekingen in een zeer vriendschappelijke geest zijn gevoerd en dat gesproken
is over alle kwesties die voor Frankrijk en West-Duitsland van belang zijn. Bij
de bespreking van de internationale toestand is gebleken, dat Frankrijk en West-
Duitsland eenzelfde standpunt ten aanzien van de ontwikkeling van de wereld
politiek innemen. Inzake de Suezkwestie zijn beide landen het er over eens, dat
coördinatie van de politiek der Europese landen meer dan ooit nodig is. De beide
staatslieden verheugen zich erover, dat de Britse belangstelling voor de vereni
ging van Europa toeneemt. Mollet en Adenauer zijn bereid gemeenschappelijke
voorstellen te laten uitwerken voor ontwikkeling van de activiteit der Europese
organen. In het bijzonder willen zij de mogelijkheid van een werkelijke wapen
gemeenschap, volgens de Parijse akkoorden, laten bestuderen. Zij zullen ge
zamenlijk streven naar spoedige totstandkoming van een Europese atoomgemeen
schap (Euratom) en een gemeenschappelijke Europese markt.
Om de produktie van atoomenergie in
Europa te bespoedigen zullen zij op de vol
gende conferentie van ministers van Bui
tenlandse Zaken de benoeming van drie
onafhankelijke personen voorstellen, die
moeten bepalen hoeveel atoomenergie de
zes landen van de Europese kolen- en
staalgemeenschap zo spoedig mogelijk kun
nen produceren.
Als het werkelijk waar zal blijken dat
in alle opzichten volledige overeenstem
ming is bereikt over het Saarprobleem,
dan behoort deze kwestie, die de eeuwi
ge twistappel tussen Frankrijk en Duits
land is genoemd, voor goed tot het verle
den. Van Westduitse zijde wordt beweerd
dat er in het geheel geen punten van ge
schil tussen Frankrijk en Duitsland meer
bestaan, aldus meldt onze correspondent
uit Bonn. Over drie maanden op 1 ja
nuari 1957 wordt het Saargebied staat
kundig bij de Westduitse bondsrepubliek
gevoegd als tiende bondsland. In 1960 zal
de economische aaneensluiting tot stand
komen. Vandaag beginnen besprekingen
tussen Bonn en Saarbrücken, die hoofdza
kelijk ten doel hebben technische vraag
stukken op te lossen. Het nieuwe verdrag
tussen Frankrijk en West-Duitsland, dat
meer dan 300 bladzijden beslaat, zal vol
gende week door Adenauer en Mollet in
ADVERTENTIE
BARTEÜORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
FERD. B01STR. 48 A'DAM - TEL 717162
Dames sportpullovérs in kleuren
(Van onze correspondent in Brussel)
De grootmaarschalk van het Belgisch hof
heeft hedenochtend meegedeeld, dat de
prinses Lilian, de echtgenote van koning
Leopold, op zondagavond op het kasteel
van Laken het leven heeft geschonken aan
De prinses van Retie.
een prinses, die Maria-Esmaralda zal wor
den gedoopt. De prinses heet verder offi
cieel: Adelaide, Lilian Anne, Léopoldine.
Koning Leopold is thans vader van zes
kinderen: drie kinderen uit het eerste huwe
lijk met wijlen koningin Astrid, en drie
kinderen uit zijn tweede huwelijk met Li
lian, de dochter van de overleden gouver
neur van West-Vlaanderen en die de titel
draagt van prinses van België.
Zaterdag bevond de prinses de Retie
zich nog te Ciergnon, het koninklijk do
mein in de Ardennen, waar de koninklijke
familie van België het grootste deel van de
vakantie hééft doorgebracht.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF PAGINA'S
Parijs worden ondertekend. Men hoopt dat
de ratificatie in beide landen kan geschie
den voor 1 januari. Dan kunnen alle wa
ren tussen het Saargebied en West-Duits
land vrij van rechten worden uitgewisseld.
De kosten voor de aanleg van het Moe
zelkanaal worden gezamenlijk door Frank
rijk en West-Duitsland gedragen. Frank
rijk was niet van plan afstand van het
Saargebied te doen als de Moezel niet ge
kanaliseerd zou worden. De Rijnland-
Westfaalse elektriciteitsbedrijven hebben
zich bereid verklaard ongeveer 240 miljoen
mark voor het bouwen van krachtstations
beschikbaar te stellen.
Pas tegen 1960 zal de Westduitse mark
in het Saargebied als enige geldswaarde
worden ingevoerd. Franse francs zullen te
gen de normale koers tegen marken kun
nen worden ingewisseld.
Het eerste gedeelte van de besprekingen
tussen Adenauer en Mollet, waaraan ook
de ministers van Buitenlandse Zaken Von
Brentano en Pineau, en de staatssecretaris
sen Hallstein en Faure deelnamen, werd in
het paleis Schaumburg in Bonn gehouden.
Later ging het gezelschap naar het slot
Ernich in de buurt van Remagen aan de
Rijn, de residentie van de Franse ambassa
deur in West-Duitsland, waar de conferen
tie op „Frans territorium" werd voortge
zet.
's Morgens gebeurde op het vliegveld
van Wahn, waar de Franse premier zou
aankomen een onaangenaam incident. De
tachtigjarige bondskanselier en zijn gezel
schap moesten bijn» een uur in de regen
wachten, omdat een Brits officier, die voor
de regeling van het verkeer op deze vlieg-
haven aansprakelijk is, weigerde toestem
ming te geven aan de Franse vlieger om
te landen. Een aantal Britse straaljagers,
dat in de buurt van de Nederlandse grens
oefenvluchten maakte had namelijk bevel
gekregen op het vliegveld Wab landen.
Mollet en Pineau bleven rondcirkelen tot
alle jagers geland waren. Het conferentie
programma liep in de war tot grote er
gernis van dr. Adenauer. De besprekingen
duurden tot elf uur 's avonds en het was
bijna middernacht voordat Adenauer en
Mollet die er beiden zeer vermoeid uit
zagen de journalisten konden ontvan
gen.
Op een persconferentie in Bonn ver
klaarde Mollet zaterdag: „Vandaag kun
nen wij zeggen dat de kwestie van de Saai-
achter ons ligt. Wij kunnen verder g"-n
met de opbouw van Europa. Het Saarpro
bleem belemmerde deze opbouw. De laat
ste onopgeloste vraagstukken zijn nu tot
een oplossing gebracht". „De gebeurtenis
sen rond Suez hebben aangetoond, dat men
de ontwikkeling van andere h-onnen van
energie dan aardolie moet bevorderen. Wij
moeten ook de nood zake! ij khe:van een
gemeenschappelijke bewapening duidelijk
doen uit' '-men".
Adenauer, die hierna het woord voerde,
zei: „De besprekingen vormen de afslui
ting van de eerste fase van de Europese
integratie. Ik geloof dat het bewustzijn
van de Europese eenheid zo sterk F, dat
men h een oorlog tussen Europese vol
ken voortaan niet meer kan voorstellen".
Op. het strand te Bloemendaal zijn vier
ampullen gevonden, bevattende een geel
achtige substantie. Uit een onderzoek is
gebleken, dat de inhoud zwaar vergif is. De
hoofdinspecteur van politie te Bloemendaal
verzoekt hun, die ampullen hebben gevon
den of nog zullen vinden, zich tot de plaat
selijke politie te wenden en het gevondene
in te leveren.
De Haarlemse politie kreeg zondag
morgen bezoek van een Haarlemmer, die
mededeelde dat zijn dochters tijdens een
wandeling op het strand tussen Bloemen
daal en Zandvoort twee aangespoelde am
pullen hadden gevonden. De Haarlemmer
leverde he'; gevondene bjj de politie in. De
politiekorpsen van Zandvoort en Bloemen
daal zijn op de hoogte gesteld van de
vondst, waarna politie-beambten van beide
gemeenten op onderzoek gingen. De Bloe^
mendaalse politie vond op het strand nog
twee ampullen die aangespoeld waren en
de Zandvoortse politie niets.
De Bloemendaalse politie heeft contact
opgenomen met een deskundige, die ver
klaard heeft, dat de ampullen zwaar vergif
bevatten. Daarom luidt het verzoek: ge
vonden ampullen terstond bij de politie te
bezorgen.
LONDEN (AFP) De 72-jarige leider
der Britse liberale partij, Clement Davies,
is afgetreden en opgevolgd door het 46-
jarige Lagerhuislid Y. .Grimond.
Er zitten slechts zes liberalen in het La
gerhuis.
1 r U S P H 0 i '3
H7 34
S C H 1 P H
Het bericht, dat de informateur, mr.
Burger, zaterdagochtend naar Soestdijk was
geweest om de Koningin een tussentijds
rapport uit te brengen, wekte aanvankelijk
in politieke kringen in Den Haag enige ver
rassing. Enkelen meenden uit dit bezoek te
moeten afleiden, dat ook mr. Burger geen
uitweg zag uit de moeilijkheden, waarin hij
door de houding van de Anti-Revolutionai
ren was geraakt en daarvan het staatshoofd
in kennis wilde stellen. Er zou misschien
enige grond voor deze veronderstelling zijn
geweest, ware het niet, dat de V.V.D.-
fractie om elf uur die ochtend in vergade
ring bijeen zou komen. Het resultaat van
dit liberaal beraad was voor de informateur
van grote betekenis. Immerè, zou prof. Oud
aan de heer Burger na afloop van deze
vergadering hebben meegedeeld, dat de
V.V.D. zich afzijdig zou houden, dan waren
de moeilijkheden weliswaar niet opgelost,
maar toch wel aanzienlijk verminderd.
Vandaar dat zijn bezoek aan Soestdijk
nooit kon inhouden een verzoek tot intrek
king van de hem verstrekte opdracht. Dit
onderhoud met de Koningin hield dan ook
niets verontrustends in met betrekking tot
de pogingen om langs informatieve weg tot
de samenstelling van een kabinet te komen.
Reeds zaterdag schreven wij zulks op
De 15-jarige jongeman H. M. uit Leiden
is, toen hij op zijn bromfiets pal voor de
tram te Oegstgeest de weg overstak, door
de tramwagen van de NoordZuid-Holland-
sche Vervoermaatschappij aangereden.
Twee uur later is hij in het ziekenhuis te
Leiden overleden.
De 76-jarige voetganger G. B. is, toen hij
onvoorzichtig de Spaarndamnierstraat te
Amsterdam overstak, door een motor
rijwiel aangereden. De man werd met ern
stige verwondingen naar het Wilhelmina-
gasthuis overgebracht, waar hij korte tijd
later is overleden.
De 65-jarige bromfietser J. J. K. uit de
Wingerdstraat te Den Haag is in de
Hildebrandstraat met zijn linkerschouder
tegen een passerende vrachtauto gebotst
De bromfietser viel en werd gewond. Tij
dens het vervoer naar het ziekenhuis
Westeinde is hij overleden.
Op de weg tussen Oude Pekela en
Winschoten is een personenauto, bestuurd
door de heer J. B., in botsing gekomen met
een voor die auto, in dezekue richting rij
dende, met een paard bespannen wagen. De
heer B. werd zeer ernstig gewond. Hij is
opgenomen in het R.K. ziekenhuis te Yvin-
scnoten. evenals een van zijn twee mede
inzittenden, de 15-jarige K. N. uit Heiliger-
lee en de voerman van de wagen, J. B. uit
Winschoten
Op de rijksweg onder Oegstgeest is
een gecompliceerd aantal autobotsingen ge
beurd, waarbij acht auto's en een autobus
jetrokken waren. De autobus moest voor
twee op elkaar gereden auto's remmen,
maar slipte en kwam dwars op de weg te
staan. Op deze autobus is een auto gereden,
waarin het echtpaar Van D. uit Amster
dam en hun kindje zat. Dr. van D. moest
zwaar gewond en mevrouw Van D. met
een lichte hersenschudding in het Acade
misch Ziekenhuis te Leiden worden opge
nomen. Het kind is met een onbetekenende
verwonding in het ziekenhuis bij zijn ouders
gebleven. Buiten deze genoemde wagens
zijn nog vijf andere auto's bij de botsingen
betrokken geraakt, waardoor op deze druk
ke verkeersweg een enorm obstakel werd
gevormd.
Vlak voor de verkeersbrug over de Oude
Maas tussen Dordrecht en Zwijndrecht
is een verkeersongeval gebeurd, waarbij
vier personen ernstig en één persoon licht
gewond zijn geraakt.
Een uit Breda komende «auto, bestuurd
door de 22-jarige H. J G. uit Rijswijk, pas
seerde met grote snelheid een net in de
bocht rijdende auto, die met een snelheid
van tachtig kilometer reed. De auto, die
passeerde, slipte hierbij, draaide een slag
om en botste tegen een uit de richting
Rotterdam komende auto, bestuurd door
P. van E. uit Werkendam. Van de vijf in
zittenden van de auto uit Breda, die totaal
vernield werd, werden vier personen ge
wond. In het R.K. ziekenhuis te Dordrecht
moesten worden opgenomen de bestuurder,
de 29-jarige mej. J. J. M. Th. A. wonende
in België en de 20-jarige mej. M. van de M
uit Voorburg. De heer A. A. van G. u't
Vlissingen kon met een ziekenauto naai
huis worden vervoerd. Ook de heer P. van
E. moest in het R.K. ziekenhuis worden
opgenomen.
grond van een gesprek met een gezagheb
bende liberaal dat er van een dreigende
breuk in V.V.D.-kringen geen sprake was.
Wel bestond er verschil van inzicht.
Maar ook dat schijnt te zijn opgelost,
want prof. Oud heeft na afloop van de
fractievergadering van de V.V.D. meege
deeld, dat de fractie unaniem van oordeel is
gebleven, dat de beslissing, of een door een
formateur aangezochte V.V.D.'er in een
kabinet zitting zal nemen, in handen van
die aangezochte zelf moet blijven. Deze zal
zelf in overweging moeten nemen of hel
regeringsprogramma en de samenstelling
van het kabinet voor hem als liberaal geen
beletselen vormen om de invitatie te accep
teren.
Er kan uit deze summiere verklaring van
de V.V.D.-voorzitter wel veel worden afge
leid. Allereerst dit, dat de fractie als zoda
nig geen enkele invloed zal uitoefenen op
een figuur uit haar kring, die voor een
ministerpost wordt uitgenodigd.
Voorts kan men er de voorzichtige con
clusie uit trekken, dat de V.V.D. zoals in
een recent verleden meer dan eens werd
beweerd niet bij voorbaat in de oppositie
wil gaan.
Mr. Burger-, die nu dus weet, wat de hou
ding der liberalen is, zal er ongetwijfeld
naar blijven streven een, V.V.D.'er in het
kabinet op te nemen. Het overleg, dat hij
daarover met dr. Drees heeft gehad, was
voor hem een ruggesteun om zijn pogingen
in die richting te blijven voortzetten. Of hij
dan ook aan de eis van de Anti-Revolutio
nairen: twee volwaardige ministerporte
feuilles, zal kunnen voldoen? Bij het door
mr. Burger opgestelde verdelingsschema is
zulks een onmogelijkheid. Maar een niet
voldoen aan dit uitdrukkelijk gestelde ver
langen betekent niet alleen een weigering
van de A.R., maar ook een „neen" van,, de
K.V.P. Beide groeperingen heeft de infor
mateur echter voor zijn brede-basis kabinet
nodig.
Men wacht nu maar weer af of mr. Bur
ger een oplossing weet te vinden voor deze
nieuwe puzzel.
PEKING (Reuter/U.P.). President Sukar
no van Indonesië is zondag in Peking aan
gekomen. Hij woont vandaag de viering
van de Chinese nationale feestdag bij. Op
deze dag zal onder meer een reusachtige
parade, waaraan een half miljoen mensen
deelnemen, worden gehouden. Men ver
wacht, dat meer dan 3000 buitenlanders
deze parade zullen gadeslaan.
De A.N.W.B. zal haar wegwijzers langs
routes, die deel uitmaken van het
Europese wegennet, van een speciale
aanduiding voorzien, welke het vooral
buitenlanders gemakkelijker zal maken
de goede weg te vinden. Langs de
hoofdroute Amsterdam-Hamburg, via
Amersfoort, Zwolle en Groningen, zijn
hier en daar de bordjes E 35 reeds
aangebracht.
LONDEN, Reuter/A.F.P.) De interna
tionale conferentie voor de oprichting van
een organisatie van gebruikers van het
Suezkanaal is vanochtend om elf uur in het
Lancaster House te Londen begonnen. De
Britse minister van Buitenlandse Zaken,
Sehvyn Lloyd, opende de bijeenkomst.
Achttien landen, de V. S., Ethiopië,
Groot-Brittannië, Frankrijk, Australië,
Nieuw-Zeeland, Nederland, Italië, Turkije,
Portugal, Noorwegen, Denemarken, Zwe
den, West-Duitsland, Perzië, Pakistan,
Spanje en Japan, nemen deel aan het over
leg. Japan en Pakistan hebben medege
deeld zich het recht voor te behouden
nader te beslissen, of zij al dan niet tot de
voorgestelde vereniging zullen toetreden.
Prinses Beatrix heeft dit weekeinde
deel genomen aan zeilwedstrijden, die
op het Brasemermeer zijn gehouden.
„Rode duivels" heette de boot, waarmee
zij uitkwam in de Valkenklasse.
VERWACHTING, medegedeeld door
het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van
maandagavond tot dinsdagavond, op
gemaakt om 11.15 uur:
Veranderlijke bewolking met plaatse
lijk enkele buien, maar ook opklarin
gen. Vannacht hier en daar mist.
Zwakke tot matige zuidwestelijke
wind. Vrij warm voor de tijd van het
jaar.
2 oktober
Zon op 6.44 uur, onder 18.17 uur.
Maan op 4.32 uur, onder 17.08 uur.
Maanstanden
4 oktober 5.24 uur: nieuwe maan
11 oktober 19.44 uur: eerste kwartier
19 oktober 18.24 uur: volle maan
26 oktober 19 02 uur: laatste kwartier
Hoog en laag water in IJmuiden
Maandag 1 oktober
Hoog water: 0.49 en 13.24 uur.
Laag water: 8.53 en 21.15 uur.
Dinsdag 2 oktober
Hoog water: 1.49 en 14.15 uur.
Laag water: 9.54 en 22.14 uur.
morgen eveneens zal bevinden in het over
gangsgebied tussen deze zeer vochtige lucht
en iets drogere lucht, die boven de Noordzee
wordt aangetroffen. De kans op enige regen
blijft daarom bestaan. De temperatuur onder
gaat waarschijnlijk weinig verandering.
WEERRAPPORTEN
(van hedenmorgen 7 uur)
Weerstoestand Buitenland
ij.
si*
E2S
2c
el
O c
coccoooca oocx xxxx xjt x> jo; xxxx kx xj<
<x kxxocccocccc
WEINIG VERANDERING
Tijdens het weekeinde is er boven het
vasteland van Europa een krachtig gebied
van hoge luchtdruk ontstaan, dat zijn cen
trum thans in het zuidwesten van Rusland
heeft. Tegelijkertijd verplaatste een depres
sie zich langzaam van het zeegebied ten zui
den van IJsland naar de Noorse kust.
Nederland bevond zich dus in het over
gangsgebied tussen depressie en hoge druk,
een gebied, waarin zich enkele fronten op
hielden.
In het meest zuidelijke van deze fronten
kwam zondag een kleine storing tot ontwik
keling, die in de middag ons land naderde
en vooral in het zuiden op tal van plaatsen
regen en onweer bracht. In Volkel viel 25,
op het vliegveld Ypenburg 23 en op het vlieg
veld Zuid-Limburg 20 mm. Zeer vochtige
lucht stroomde daarbij het land binnen.
Het ziet er naar uit, dat Nederland zich
Stockholm
zwaar bew.
zw
17
0
Oslo
geheel bew.
wzw
16
0
Kopenhagen
zwaar bew.
z
18
0
Aberdeen
licht bew.
wzw
15
0,2
Londen
regen
zzo
19
Amsterdam
licht bew.
zw
18
0,4
Luxemburg
mist
zzo
21
0
Parijs
mist
nno
25
6
Bordeaux
mist
ozo
27
0
Grenoble
onbewolkt
windst.
25
0
Nice
onbewolkt
nw
24
0
Berlijn
regen
z
19
3
Frankfort
mist
windst.
23
0,3
München
half bew.
windst.
22
0
Zürich
mist
windst.
22
0,2
Genève
mist
windst.
22
0
Wenen
licht bew.
windst.
23
0
Locarno
nevel
windst.
25
0
Innsbruck
mist
nno
24
0
Rome
onbewolkt
ozo
28
0
Ajaccio
onbewolkt
ono
24
0
Mallorca
licht bew.
n
28
0
Weerstoestand binnenland
Den Helder
licht bew.
wzw
14
0
Ypenburg
licht bew.
wzw
13
23
Vlissingen
licht bew.
zzw
13
8
Eelde
dichte mist
zzw
10
1
De Bilt
licht bew.
zw
13
2
Twente
zwaar bew
zw
15
3
Eindhoven
onbewolkt
zw
13
9
Vlv. Z.-Limb
licht bew.
zzw
14
20
(De temperatuur ts van hedenmorgen 7 uur,
de neerslag van de laatste 24 uur.)
De mantel van wijlen Robert Peereboom
het hoofdredacteurschap van Haarlems
Dagblad-Oprechte Haarlemsche Courant
rust van heden af op andere schouders. Bij
het aanvaarden daarvan gaan de gedachten
onwillekeurig terug naar de geschiedenis
van deze dagblad-combinatie, waarvan de
twee leden elk voor zich zulk een belang
rijke rol hebben gespeeld in de ontwikke
ling van de Nederlandse journalistiek.
Toen Abraham Casteleyn in januari 1656
had besloten een „courante" te gaan uit
geven, voegde hij aan de bekendmaking
daarvan toe dat hij tot dit plan was ge
komen „om geen slaaf van een ander te
blijven". Voordien had Casteleyn namelijk
regelmatig nieuws verschaft aan de Am
sterdamse courantier Jan van Hilten, maar
toen deze was overleden kwam in Caste
leyn de wens naar een eigen bedrijf op. Het
was dus vóór alles de drang tot onafhan
kelijkheid, die geleid heeft tot de oprich
ting van dat eerste Haarlemse nieuwsblad.
Waarom Casteleyn zijn bedrijf in Haar
lem vestigde, en niet in de stad waar zijn
vroegere principaal had gewoond, kunnen
wij slechts gissen. Hij zal het vermoedelijk
hebben gedaan omdat Haarlem toen reeds
een belangrijk commercieel en kultureel
centrum was, waar bovendien de drukkunst
vanouds in hoog aanzien stond. Misschien
heeft Casteleyn ook wel overwogen dat
Haarlem nog datzelfde jaar door middel
van een voor die tijd hoogst moderne nieu
we verkeersweg - de Leidse trekvaart - zou
worden verbonden met de zuidelijker ge
legen steden en streken.
In elk geval is het zeker, dat hij niet de
bedoeling had, een „plaatselijk blaadje" te
stichten, want hij noemde zijn uitgave
in het begin de „Weeckelijcke Courante
van Europa". Het zou wat ver gezocht
zijn om daaruit te concluderen dat hij
„Europees georiënteerd" was in de zin
welke die uitdrukking thans heeft, maar
stellig had Casteleyn dus, behalve zijn ge
zonde onafhankelijkheidszin, een ruime
intellectuele horizon die niet beperkt bleef
tot de grenzen van het vaderland.
Tijdens een unieke courantenhistorie van
drie eeuwen zijn deze opvattingen van
Abraham Casteleyn bij zijn opvolgers blij
ven voortleven. Zijn schepping ook al
veranderde zij enige malen van naam en
ook al werd zij tenslotte met het gelijkge
zinde Haarlems Dagblad tot één uitgave
verenigd behield door alle metamorfoses
heen die méér dan plaatselijke en waar
nodig ook meer dan nationale oriëntering
en die fiere onafhankelijkheidszin, die de
17de-eeuwse courantier hadden bezield.
Toen Robert Peereboom in mei van dit
jaar overleed, was hij gedurende een
hoofdredacteurschap van dertig jaren de
verdediger van deze principes geweest.
Hoewel zijn hart aan Haarlem hing en hoe
wel hij de belangen van stad en streek
nooit uit het oog verloor, was zijn geeste
lijke horizon een veel wijdere. Hij bezag
de dingen tegen hun nationale of inter
nationale en, nog liever, tegen hun alge
meen menselijke achtergrond. Ook heeft
hij het blad, dat hij leidde, doordrenkt van
een waarlijk Europese geest, waardoor de
gebeurtenissen van de dag, waar dat even
mogelijk was, werden gezien in het brede
verband van de continentale geschiedenis
van onze tijd.
En niet alleen dit. Ook het beginsel
van onafhankelijkheid en onpartijdig
heid, in de allereerste plaats op poli
tiek gebied, heeft Robert Peereboom met
de grootst mogelijke nauwgezetheid ge
handhaafd. Dat de stelregel „geen slaaf
van een ander" ook wilde zeggen „geen
binding aan enige partij of groepering"
heeft hem voortdurend duidelijk voor ogen
gestaan; daardoor verkreeg het blad een
onaantastbare onafhankelijke positie te
midden van de politieke meningsstrijd.
De geestelijke erfenis, die deze journa
list van ongewoon formaat bij zijn veel te
vroeg heengaan heeft achtergelaten, is er
danook een van grote waarde en bij
zondere betekenis in en voor de Neder
landse dagbladwereld. Dat de taak van een
nieuwe hoofdredacteur, deze kostbare jour
nalistieke nalatenschap intact te houden
en verder vrucht te laten dragen, juist om
die traditie van hoge journalistieke be
ginselen een ernstige verantwoordelijkheid
jegens verleden, heden en toekomst mee
brengt, wordt hiermee grif erkend.
Die verantwoordelijkheid is des te groter
omdat de tijd, waarin wij leven, menigeen
voorkomt als louter een gruwelijke opeen
hoping van onoplosbare problemen. Het
gamma daarvan loopt van zulke levens-,
gevaarlijke internationale vraagstukken als
de machtsstrijd tussen de Westelijke en de
Communistische wereld en de onrust in
Afrika en het Nabije Oosten tot zulke meer
nabije en alledaagse maar daarom toch
ook niet te onderschatten vraagstukken
als dat van de woningnood in ons land en
dat van de politieke verdeeldheid die de
tegenwoordige kabinetscrisis ons zo schrij
nend doet voelen. Ten aanzien van geen
dezer problemen kan een dagblad, dat zich
bewust is van zijn meningvormende taak,
zich veroorloven géén positie te kiezen.
Onpartijdigheid mag nu eenmaal niet wor
den verward met of verwaterd tot
enghartige neutraliteit die vaak in wezen
niets anders dan houdingloosheid is. On
partijdigheid, die op waarachtige onaf
hankelijkheid is gebaseerd, behoeft zich
niet angstvallig te onthouden van critiek,
waar en wanneer kritiek van node is.
De traditionele onpartijdigheid van Haar
lems Dagblad Oprechte Haarlemsche
Courant en IJmuider Courant heeft dan
ook nooit iets te maken gehad met hou
dingloosheid en zal dat ook in de toekomst
niet hebben. Onder hun nieuwe hoofd
redactie zullen deze bladen standvastig de
koers voortzetten die zij in het verleden
steeds zijn gevaren, een koers die inhoudt:
strenge maatstaven van objectiviteit en be
trouwbaarheid in de berichtgeving, een
volstrekt onafhankelijk oordeel in de re
dactionele commentaren, en nooit ofte
nimmer „slaaf van een ander" op politiek,
economisch of welk ander gebied ook.
Vier maanden geleden heeft de voorzitter
van de Nederlandse Journalisten-Kring de
toen pas overleden Robert Peereboom her
dacht als „de man die in deze stad heeft
aangetoond tot welke hoogte men de taak
van de journalist in de samenleving kan
opvoeren" Met alle bescheidenheid die ons
past, maar ook met alle moed die ervoor
vereist wordt, zullen wij ernaar streven
dit lichtende voorbeeld te volgen.
SIMON KOSTER
