Nederlandse nota aan de U.N.O.
over de schuldenkwestie
Als mr. Burger niet zou slagen
ontstaat een politiek vacuum
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
HET WEER: Enkele buien
Verdragsverplichting genegeerd
Adenauer wenst herziening van
verdrag Westeuropese Unie
„Kwade trouw bij Djakarta
Het woord is aan
Bijna vergeten E.V.G.
wordt weer bekeken
Frans-Duits akkoord
Onjuiste cijfers
Nog 650 miljoen schuld
In 3 uur van Londens
centrum naar Rotterdams
stadhuis
Kan de KVP de eisen van de
AR-partij blijven dekken?
Dodelijk ongeluk
w -
Ministers-Kamerleden geven
Kamerlidmaatschap op
Darul Islam heeft
Schmidt nooit gekend
Frans-Duitse maatschappij
kanaliseert Moezel
71e JAARGANG No 72 kif
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N., Soendaplein, Tel. 12230.
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
DINSDAG 2 OKTOBER 1956
Haarlems Dagblad
3 0 1 e JAARGANG No 2 o
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 55 ct., p. kwartaal 7.15,
fr. p.p. 7.65. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
De permanente vertegenwoordiger van Nederland bij de UNO, mr. C. W. A.
Schürmann, heeft de secretaris-generaal van de UNO, Hammarskjöld, een brief
overhandigd over de weigering van Indonesië, de schulden aan Nederland te
erkennen. In de brief verklaart de Nederlandse regering dat Indonesië zich, met
veronachtzaming der beginselen van het volkenrecht, aan de verplichtingen
onttrekt, die het zonder voorbehoud heeft aanvaard. Deze verplichtingen werden
bovendien vastgesteld met medewerking van de UNO-commissie voor Indonesië.
De Nederlandse regering is van mening dat de handelwijze van de Indonesische
regering in strijd is met de goede trouw, welke door leden van de UNO in acht
dient te worden genomen, en met de eerbied voor de uit verdragen voortvloeien
de verplichtingen. Met het oog op de belangrijke rol welke de Veiligheidsraad
en de UNO-commissie voor Indonesië destijds hebben vervuld bij bet stichten
van Indonesië als een onafhankelijke staat en bij het vaststellen van haar ver
houding tot Nederland, verzoekt de Nederlandse regering de secretaris-generaal
de brief ter kennis te brengen van de leden van de UNO.
In de brief wordt eraan herinnerd dat
op 31 juli het Internationale Monetaire
Fonds aan Indonesië een lening van 55 mil
joen dollar verstrekte, nadat de Indonesi
sche vertegenwoordiger in het bestuur had
verklaard dat zijn regering de volle aan
dacht besteedde aan de schulden van In
donesië aan Nederland.
Op 4 augustus verscheen echter in de
Indonesische pers een verklaring van de
Indonesische regering, dat zij had besloten
om de schulden aan Nederland, waarvoor
Indonesië bij de Ronde Tafel-conferentie
de verantwoordelijkheid had aanvaard, niet
langer te erkennen en niet meer tp betalen.
Toen op een Nederlands verzoek om op
heldering het antwoord uitbleef heeft de
Nederlandse regering in een nota aan de
Indonesische regering tegen deze handel
wijze geprotesteerd.
De Nederlandse regering constateert
voorts in haar brief aan Hammarskjöld,
dat van Indonesische zijde onjuiste cijfers
over de schuld aan Nederland zijn ver
strekt. Het is niet juist dat Indonesië de
kosten moet betalen van de Nederlandse
militaire acties, die van 1946 tot 1950 tegen
Indonesië zijn gevoerd. Op de Ronde Tafel
conferentie heeft Nederland zijn vordering
met deze kosten (twee miljard gulden)
verminderd.
De schuld van Indonesië aan Nederland
bedraagt thans niet zoals in de Indone
sische regeringsverklaring van 4 augustus
is beweerd 3.661 miljoen gulden, doch
slechts 650 miljoen gulden. Dit bedrag be
staat uit een door de Nederlandse staat ge
garandeerde schuld van 552 miljoen gul
den aan particuliere obligatiehouders, en
van 98 miljoen aan de Nederlandse staat
en de Nederlandsche Bank.
Tenslotte verklaart de Nederlandse rege
ring dat Indonesië de op de Ronde Tafel
conferentie getroffen schuldenregeling zon
der voorbehoud heeft aanvaard. Zes jaar
lang heeft Indonesië de rente en aflossing
van deze schulden betaald. Bovendien ver
nam de Nederlandse regering in haar veel
vuldige contacten met de Indonesische re
gering na de souvereiniteitsoverdracht
nooit enige wens tot wijziging der schul
denregeling. Een dergelijke wens werd
evenmin geuit bij de onderhandelingen,
welke hebben geleid tot het door de rege
ringen van Nederland en Indonesië geslo
ten protocol van 10 augustus 1954, waarbij
de Nederlands-Indonesische unie werd op
geheven. Dit protocol is nooit bekrachtigd.
De auto van Albert Milhado wordt uit
geladen op de maandag in gebruik
genomen luchthaven Rotterdam.
Albert Mihado heeft de weddenschap,
die hij met de heer Schreurs had aange
gaan, gewonnen. De heer Milhado, de Lon-
dense cörrespondent van de A.V.R.O., had
de heer Schreurs, hoofd van de reportage-
dienst van de A.V.R.O., gezegd dat hij kans
zag binnen drie uur van het hartje van
Londen naar het stadhuis te Rotterdam te
komen. Hij wilde daarbij gebruik maken
van de maandag tussen Southend en Rot
terdam geopende vliegdienst. Maandag om
zes minuten over half tien startte de heer
Milhado met zijn auto in Londen, nadat hij
een boodschap van de Lord Mayor van die
stad in ontvangst had genomen voor de
burgemeester van Rotterdam. In Southend
stapte hij in het vliegtuig, dat ook voor
het vervoer van auto's is ingericht. Dus ook
zijn auto ging mee. Precies om kwart over
twaalf verscheen het toestel boven de
luchthaven Rotterdam en om halfeen pre
cies stond het op de startbaan. Daar werd
meteen de auto uitgeladen. De heer Mil
hado reed direct weg, voorafgegaan door
de Rotterdamse verkeerspolitie, die vrij
baan voor hem maakte. Buiten de stad
werd met een snelheid van 110 km per uur,
in de stad 87 km per uur gereden. Op de
trappen van het Rotterdamse stadhuis zat
A.V.R.O.'s reportagedienst hem op te wach
ten. Om drie minuten over half een stapte
Albert Milhado uit zijn auto, zodat hij de
weddenschap had gewonnen. Hij had nog
irie minuten speling.
Charles Haddon Spurgeon:
Iedere dwaas kan geld verdienen, maar
voor het uitgeven moet men verstand
hebben.
Zou men ergens ter wereld een natuur
lijker standbeeld dan in Spaarndam
kunnen vinden? Indien men van plan
is ernaar te gaan kijken, moet men er
rekening mee houden, dat wij geen
aansprakelijkheid aanvaarden wanneer
het beeld blijkt te zijn weggelopen om
een verse hap gras te halen.
DE ZONDAG EN MAANDAG heeft mr. Burger vrijwel geheel en al besteed aan
het plegen van intern beraad. Hij had daarbij contact met dr. Drees, de heer Evert
Vermeer en enkele andere vooraanstaande figuren uit de P.v.d.A. Deze gesprekken
hadden uiteraard in hoofdzaak betrekking op de houding van de A.R. en de V.V.D.
Men kan aannemen vooral na de weliswaar voorzichtige, maar toch veelzeggende
uitspraak van prof. Oud dat de informateur geen verdelingsschema zal opstellen,
waarbij met de liberalen geen rekening wordt gehouden. Men bedenke, dat informa
teur Burger ook de wensen van de demissionaire premier Drees in aanmerking heeft
te nemen; deze wil geen kabinet zonder een V.V.D.-minister. En dr. Drees zal uit
eindelijk de man zijn, indien zijn wegbereider althans niet op onoverkomelijke
moeilijkheden stuit, die het kabinet zal moeten formeren. Hij was het ook, die in
eerste instantie met prof. Oud overleg pleegde in de dagen, dat men nog bereid was
over enkele bezwaren, welke men tegen het programma Drees had, heen te stappen.
Dat er toen toch herhaaldelijk roet in het eten werd gegooid, berustte meer op „het
onderste uit de kan te willen hebben", of met andere woorden, het niet gunnen
van succes aan de grotere broer.
De K.V.P. is daarna gekomen met het
punt bezitsvorming, dat ook bij haar ver
kiezingspropaganda op de voorgrond had
gestaan. Ook over dit probleem is men het
eens geworden, maar het touwtrekken bleef
om de grote prijzen, met als gevolg de on
mogelijkheid om een regering te kunnen
vormen.
Tegenwerking op essentiële punten heb
ben de formateurs en informateurs van de
kant van de V.V.D. nooit gehad. De libe
ralen hebben steeds het standpunt inge
nomen, dat een uitgenodigde minister zelf
maar moest beslissen wat hij moest doen.
Dr. Drees heeft die houding van de zijde
der V.V.D. steeds geapprecieerd. Dat is een
van de redenen, dat hij het wenselijk acht
dat er ook een ministersportefeuille voor
een liberaal gereserveerd wordt.
Alles zag er naar uit, dat dit voornemen
door mr. Burger gerealiseerd kon worden.
Maar plotseling kwamen de Anti-Revolu
tionairen met hun eis van twee volwaardige
zetels. Zij konden dit verlangen vooral
Falcon Harris-tweedjassen
Te Oldebroek zijn twee 14-jarige jon
gens. die met hun fietsen midden op straat
ten val waren gekomen, door een vracht
auto overreden. Een van de jongens. D.
Doornewaart, overleed ter plaatse en de
andere, R. Sprank, moest ernstig gewond
naar een ziekenhuis in Zwolle vervoerd
worden, waar hij 's avonds is overleden.
XUWVWXY» xvxxxxxxxxxxxxxxxricooooorKro-'xxxxyxxxvx-oryYv
VERWACHTING, medegedeeld door
het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van
dinsdagavond tot woensdagavond, op
gemaakt om 11.15 uur:
Veranderlijke bewolking met enkele
verspreid optredende buien. Overwe
gend matige wind in hoofdzaak tussen
zuidwest en noordwest. Lagere tem
peraturen.
3 oktober
Zon op 6.46 uur, onder 18.15 uur.
Maan op 5.53 uur. onder 17.31 uur.
Maanstanden
4 oktober 5.24 uur: nieuwe maan
11 oktober 19.44 uur: eerste kwartier
19 oktober 18.24 uur: volle maan
26 oktober 19.02 uur: laatste kwartier
Hoog en laag water in IJmuiden
Dinsdag 2 oktober
Hoog water: 1.49 en 14.15 uur.
Laag water: 9.54 en 22.14 uur.
Woensdag 3 oktober
Hoog water: 2.36 en 15.01 uur.
Laag water: 10.44 en 23.01 uur.
CCCOOSCCXXXSCOOOCOOOCOOOOOOOOOOCXXXXXXXXXXXOOOSCOOCXXJOOKX
LAGERE TEMPERATUREN
Een Stormgebied dat maandagmiddag
langs zuidwest-Engeland trok verplaatste
zich gedurende de nacht over ons land
naar het noordoosten. Dit ging vergezeld
van regen en onweer waarbij plaatselijk
grote hoeveelheden regen vielen. Den Hel
der meldde met 31 mm. de grootste hoe
veelheid. Inmiddels heeft de algemene
luchtverdeling op de Atlantische Oceaan
zich in zodanige richting gewijzigd, dat
aan de aanvoer van vochtige en voor de
tijd van het jaar tamelijk warme lucht uit
het zuiden tot zuidwesten naar West-Euro
pa een einde komt.
Koudere luchtmassa's van polaire oor-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF PAGINA'S
sprong, welke de Britse eilanden reeds
overstroomden, zulen verder naar het oos
ten opdringen. Een nieuwe depressie bij
IJsland, welke daar belangrijk in diepte
toenam, trok in de richting van de Noorse
kust. Rond deze depressie stromen nieuwe
hoeveelheden tamelijk koude polaire lucht
in de richting van de Britse eilanden.
WEERRAPPORTEN
(van hedenmorgen 7 uur)
Weerstoestand
buitenland
CA
rs~i
sj
X
a C vi
QO
!i
ST
ZS
Stockholm
zwaar bew.
wzw
15
1
Oslo
licht bew.
nno
17
0
Kopenhagen
regen
zw
17
5
Aberdeen
zwaar bew.
w
17
0
Londen
geheel bew.
wnw
15
62
Amsterdam
zwaar bew.
zw
18
13
Luxemburg
half bew.
zzw
22
13
Parijs
nevel
z
24
13
Bordeaux
zwaar bew.
zw
27
0
Grenoble
mist
windst. 25
0
Nice
onbewolkt
nw
25
0
Berlijn
zwaar bew.
zzw
21
14
Frankfort
zwaar bew.
zw
24
11
München
onbewolkt
zzw
24
11
Zürich
nevel
zo
24
0
Genève
mist
windst. 22
0
Locarno
mist
windst. 22
0
Wenen
licht bew.
windst. 26
0
Innsbruck
nevel
ozo
24
0
Rome
nevel
O
28
0
Ajaccio
onbewolkt
on o
25
0
Mallorca
half bew.
nno
27
0
Weerstoestand binnenland
Den Helder
geheel bew. zw
16
31
Ypenburg
zwaar bew. wzw
16
10
Vlissingen
zwaar bew. zw
15
6
Eelde
zwaar bew. zw
16
17
De Bilt
geheel bew. zw
16
5
Twente
geheel bew. zw
16
6
Eindhoven
licht bew. zw
15
5
Vlv. Z.-Limb. half bew. zzw
15
27
(De temperatuur is van hedenmorgen 7 uur,
de neerslag van de laatste 24 uur.)
HAMBURG (Reuter). Dr. Konrad
Adenauer, de Westduitsche bondskanse
lier, heeft zich maandag op een persconfe
rentie te Hamburg uitgesproken voor een
herziening van het verdrag inzake de
Westeuropse unie, waardoor een gecoördi
neerd militaire en buitenlandse politiek
van de Westeuropese landen zou worden
tot stand gebracht. Hij zei voorstander te
zijn van een „activering" van de Westeuro
pese unie waardoor Uuropa tot „iets tussen
een bondsstaat en een statenbond" wordt
gemaakt.
Door de herziening zou het onmogelijk
moeten worden, dat een enkele staat welk
plan ook door zijn oppositie kan torpede
ren. Inplaats daarvan zou voor het ver-
Beide ambten zijn slechts gedurende
drie maanden verenigbaar
Toen het kabinet op 13 juni, de dag der
Tweede Kamerverkiezingen, bij de Ko
ningin zijn ontslag had ingediend, heeft de
Koningin dit verzoek in overweging ge
nomen en de ministers en staatssecretaris
sen uitgenodigd inmiddels al datgene te
blijven verrichten, dat zij in het belang
van het koninkrijk noodzakelijk achten.
Heden loopt de termijn van drie maan
den af, gedurende welke een minister, die
bij een verkiezing tot lid der Staten-Gene-
raal is gekozen, het ambt van minister en
het lidmaatschap der Staten-Generaal kan
verenigen.
De tot Kamerlid gekozen ministers heb
ben besloten in verband met bovengenoemd
verzoek van de Koningin minister te blij
ven, hetgeen dus medebrengt, dat zij het
lidmaatschap der Tweede Kamer zullen
neerleggen.
Het betreft de ministers Algera, Cals,
Drees, Luns, Mansholt, Staf, Suurhoff, Van
Thiel en Zijlstra en staatssecretaris Van
Rhijn.
werpen van een plan een „minderheid van
tamelijke omvang" nodig moeten zijn.
Adenauer zei, dat zijn voorstel eveneens
coördinatie van de Westeuropese bewape
ning behelst. Hij gaf toe, dat dit voorstel
reeds deel had uitgemaakt van het door
Frankrijk verworpen verdrag inzake een
Europese verdedigingsgemeenschap, maar
het zou thans „in een andere vorm" wor
den geformuleerd.
Engeland zou lid moeten zijn van een
geïntegreerd Europa. Hij meende, dat dit
land thans meer belangstelling daarvoor
heeft dan te voren. Hij had bij zijn jongste
besprekingen met Belgische en Franse lei
ders volledige instemming met zijn stand
punt gevonden.
In antwoord op een vraag deelde hij
mee, dat er binnenkort een nieuw initia
tief in de Europese kwestie te verwachten
is.
De Westeuropese staten, met inbegrip
van Engeland, zouden niet langer afzon
derlijk kunnen bestaan tussen de gewel
dige macht van de Verenigde Staten en de
Sovjet-Unie.
Volgens kringen, die in nauwe verbin
ding staan met het Franse ministerie van
Buitenlandse Zaken, is de Franse regering
het geheel met bondskanselier Adenauer
eens, dat de Westeuropese unie „meer tot
leven" moet worden gebracht.
DJAKARTA (ANP) De „Darul Is
lam" ontkent, dat er tussen haar en de Ne
derlander Schmidt, in wiens proces weldra
door het Iandgerecht te Djakarta uitspraak
zal worden gedaan, ooit enige band heeft
bestaan. Deze Islamietische subversieve or
ganisatie deelt dit mede in een verklaring,
die zij gezonden heeft aan de dagbladen in
Djakarta. In de tenlastelegging in de zaak-
Schmidt wordt deze er onder meer van be
schuldigd steun te hebben verleend aan de
Darul Islam.
Twintig organisaties van jongeren en
studenten hebben maandag aangekondigd,
dat zij een massa-vergadering op het Mer-
deka-plein in Djakarta zullen houden om
de doodstraf tegen Schmidt te eisen. De
bijeenkomst zal op 12 oktober worden ge
houden, drie dagen voordat de rechter in
deze zaak uitspraak zal doen.
kracht bijzetten door het standpunt van de
K.V.P.„Wij willen meedoen, indien aan de
A.R.-eisen wordt voldaan".
Of de Rooms-Katholieken onder alle om
standigheden dit standpunt zullen blijven
innemen, is een vraag, die zeer actueel is,
want er zouden al enkele K.V.P.'ers zijn,
die het niet helemaal eens zijn met hun
politieke vrienden in dit opzicht. Bij hen
wint de mening aan sterkte, dat de politiek
van eisen blijven stellen alleen maar funest
kan werken. Men beseft dat, wanneer ook
mr. Burger niet zal slagen door een al te
halsstarrige houding, het geen zin heeft
een ander met een opdracht, hetzij tot for
meren, hetzij tot informeren, te belasten.
Daarvoor is het terrein der mogelijkheden
door diverse figuren al uit en te na be
proefd.
Daar komt nog bij, dat velen in parle
mentaire kringen de eisen van de A.R. niet
geheel en al billijk vinden.
De heer Romme heeft zich echter uitge
sproken. Van hem zou nu een politieke
ommezwaai moeten worden verwacht. Maar
misschien vindt de geroutineerde politicus
Romme toch nog een eleganter manier om
het op drift geraakte schip van Staat onder
controle te krijgen. Er zou bijvoorbeeld een
„nadere toelichting" op de uitspraak van
de K.V.P.-fractie kunnen komen.
Misschien hoopt mr. Burger hierop.
Want voor een splitsing van departemen
ten. het creëren van een nieuwe minister
post, of het instandhouden van een minis
terie, dat heel weinig te betekenen heeft,
voelt de heer P rger niet veel.
Het verluidde dat hij een gesprek met de
heren Romme en Zijlstra zou hebben. Als
dat zou gebeuren, dan zal hij de heren wel
heel duidelijk maken dat, als zij niet van
standpunt veranderen, het voor hem een
v/el uitermate, zo niet onmogelijke, taak zal
worden om de kabinetscrisis op te lossen.
Wie het dan wel zal kunnen, weet na al
het „verkennen" niemand meer. De heer
Vermeer heeft eens de driftige uitspraak
gedaan dat, indien er geen oplossing komt,
er nog maar één mogelijkheid blijft:
Kamerontbinding en nieuwe verkiezingen.
Maar welke politieke groepering durft
dat onder de gegeven omstandigheden aan?
BONN (AFP). De Westduitse staats
secretaris voor Buitenlandse Zaken, dr.
Walter Hallstein, heeft medegedeeld, dat
de toekomstige maatschappij voor de ka
nalisatie van de Moezel een paritaire al
gemene directie zal hebben, waarvan de
Franse directeur meer in het bijzonder be
last zal zijn met de commerciële vraagstuk
ken en de Duitse directeur met de tech
nische.
illusie (wat van deze sluwe staatsman
nauwelijks is aan te nemen) door te menen
dat hij Engeland hiertoe kan overhalen, óf
hij overvraagt om de Engelsen althans
weer een paar kleine stapjes nader tot het
Europese doel te brengen.
Wij weten niet wat Eden precies heeft
bedoeld, toen hij Mollet onlangs verzeker
de van „grotere Britse belangstelling voor
de Europese eenmaking." Maar wel zijn wij
ervan overtuigd, dat die grotere Britse
belangstelling alleen kan worden verkre
gen en in actieve medewerking kan worden
omgezet door een zó krachtige demonstra
tie van continentale solidariteit en een zó
energiek aanpakken van de eenmaking, dat
Engeland zich eenvoudig niet langer kan
veroorloven zich er buiten te houden.
Als de jongste verklaringen van Mollet
en Adenauer zouden betekenen dat de twee
grootste staten van het West-Europese
sextet nu inderdaad de handen ineen zullen
slaan om tot die aanpak te komen, zouden
we daarmee al veel verder zijn dan met
een herziening van het verdrag der W.E.U.
de eerste jaren kan worden bereikt.
Simon Koster
Dat er volgens het officiële communiqué,
uitgegeven na de Frans-Duitse besprekin
gen van j.l. zaterdag, „volledige overeen
stemming" tussen premier Mollet en bonds
kanselier Adenauer is bereikt, wil op zich
zelf niet zo heel veel zeggen. In al te veel
communiqués hebben we reeds al te veel
gelezen over „volledige overeenstemming"
die achteraf hoogst onvolledig en derhalve
zeer kortstondig bleek te zijn.
Maar het is wèl veelzeggend, dat zowel
Mollet als Adenauer later, elk in zijn eigen
woorden, tegenover de pers heeft verklaard
dat de laatste onopgeloste vraagstukken,
die een goede verstandhouding tussen de
twee landen hadden belemmerd, uit de weg
waren geruimd en dat er nu dus met volle
kracht verder kon worden gewerkt aan de
opbouw van een verenigd Europa.
Mollet en Adenauer staan beiden bekend
als goede Europeanen. Mollet heeft de zaak
van de Europese eenheid vele malen op
recht en vurig verdedigd in de periode van
zijn voorzitterschap van de Raad van
Europa. Adenauer heeft meer dan eens
blijk gegeven van zijn bereidwilligheid om
de bondsrepubliek deel te laten uitmaken
van een op supra-nationale basis geïnte
greerd Europa, welke bereidwilligheid toen
echter afstuitte op Franse onwil of on
macht om de grote sprong te wagen.
Dat de overige landen van West-Europa de
Duitse medewerking thans niet meer op zo
voordelige voorwaarden kunnen krijgen als
enkele jaren geleden mogelijk zou zijn
geweest, kan men een zo realistisch politi
cus als Adenauer dan ook moeilijk per
soonlijk verwijten. Voor de misrekeningen
van Mendès-France en de weifelingen van
diens voorgangers en bovenal voor de
obstructie van het Franse parlement
heeft Frankrijk nu moeten betalen met
het Saargebied. Nu Duitsland deze prijs
heeft geïncasseerd, kan Adenauer, daar
door enorm versterkt tegenover zijn bin
nenlandse oppositie, zich opnieuw en van
harte uitspreken ten gunste van de Euro
pese eenheid.
Maar daarbij komt natuurlijk ook weer
de vraag naar voren, welke houding het
Franse parlement zal aannemen ten op
zichte van het nieuwe Frans-Duitse ver
drag dat, als het over enige dagen door
Mollet en Adenauer zal zijn ondertekend,
toch ook parlementaire ratificatie behoeft.
Zal de Franse volksvertegenwoordiging
tonen dat zij van het jongste verleden iets
heeft geleerd? Of zal zij, nu door haar
eigen treuzelen West-Duitsland opnieuw
sterker is geworden en nu het door de
weder-invoeging van het Saargebied nóg
weer sterker wordt minder dan ooit
geneigd zijn om een positieve bijdrage tot
de eenmaking van Europa te leveren? We
zullen het spoedig merken.
In elk geval heeft de overeenstemming
tussen de twee regeringsleiders althans
voorlopig de weg vrij gemaakt voor
de zo dringend nodige versnelling van het
werken aan die eenmaking. Mollet en
Adenauer hebben reeds aangegeven hoe zij
zich de volgende stappen op dit gebied
voorstellen: naast een gezamenlijk streven
naar spoedige totstandkoming van de ge
meenschappelijke markt en de gemeen
schap voor kernenergie zullen gemeen
schappelijke voorstellen komen voor ver
dere ontwikkeling van „bestaande Euro
pese organen", in de eerste plaats van de
West-Europese Unie. Deze zou, althans
volgens Adenauer's gisteren in Hamburg
gemaakte opmerkingen, moeten worden
„ge-activeerd" en binnen haar kader zou
den de bewapening en de buitenlandse
politiek der West-Europese landen moeten
worden gecoördineerd. Langs deze weg zou
West-Europa dan uiteindelijk moeten wor
den ge-organiseerd in een vorm, die het
midden zou houden „tussen die van een
bondsstaat en die van een statenbond".
Dat Adenauer voor de uitwerking van
deze op zichzelf zeer lofwaardige gedach
ten heeft teruggegrepen naar de W.E.U.
komt ongetwijfeld voort uit zijn opvatting,
dat Brits deelgenootschap in een verenigd
Europa onmisbaar is. De W.E.U., als het
totnogtoe enige Europese lichaam dat
bevoegdheden op bewapeningsgebied heeft
èn waarvan Engeland lid is, lijkt dus op
het eerste gezicht inderdaad de aange
wezen instantie voor het verwerkelijken
van de ideeën van de bondskanselier. Maar
ongelukkigerwijs is de W.E.U. tevens
door haar inter-gouvernementele opzet en
haar beperkte bevoegdheden het meest
machteloze en invloedloze van alle Euro
pese organen op integratie-gebied. Dat
Adenauer dit volledig beseft, blijkt duide
lijk uit zijn verklaring dat herziening van
het Unie-verdrag (waardoor besluiten bij
gekwalificeerde meerderheid zouden kun
nen worden genomen en ook bindend zou
den zijn voor de tegenstemmers) noodzake
lijk is.
Wij vragen ons af of dit de goede metho
de is. Het kan toch niet anders of datgene,
wat Adenauer voor ogen staat, moet een
volop levend organisme zijn, in staat uit
eigen kracht en tegen de verdrukking in
tot bloei en ontwikkeling te komen. Dat
zal nooit kunnen worden bereikt door re
organisatie van die compromis-schepping
bij uitstek, de West-Europese Unie, die in
de verbeelding van de Europese massa
reeds lang de plaats heeft gekregen van
„een dood kindje met een lam handje" (om
een beeld van een onzer meest Europees-
denkende parlementariërs te gebruiken).
Dat Engeland lid van de W.E.U. is, zou
men eerder als een nadeel dan als een
voordeel kunnen beschouwen, hoe waarde
vol de medewerking van Engeland bij de
Europese eenmaking in beginsel ook zou
kunnen zijn. Die waarde gaat namelijk
volkomen verloren als ze slechts kan wor
den verkregen door concessies als die
welke in 1954 moesten worden gedaan om
actieve Britse (en toen ook Franse!) deel
name aan de W.E.U. mogelijk te maken.
Het is natuurlijk, best te begrijpen, dat
Adenauer graag een enigszins federaal ge
organiseerd Europa tot stand zou willen
zien komen met volledige deelname van
Engeland; ieder, die de Europese zaak een
goed hart toedraagt, zal dat graag willen.
Maar óf de bondskanselier maakt zich een
(Zie verder kolom hiernaast)
f