Gomoelka eerste secretaris van
vernieuwd Pools partijbestuur
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Vernietigend oordeel over
het vroegere wanbeleid
HET WEER: Droog maar bewolkt
Jordanië maakt zich verder
los van het Westen
Zeven doden in
het verkeer
„Lente in oktober", juicht radio-Warschau
Verkiezingsuitslag bevestigt:
Egypte „demonstreerde"
zijn bondgenootschap
Hoog spel in Polen
Gegoochel
Verkiezingen
T roepenbewegingen?
Spaak en Van Acker naar
de Sovjet-Unie vertrokken
Nasution ontslaat twee
opstandige commandanten
Verzet in T.N.I. neemt toe
Koningin Juliana te
Taormina op Sicilië
Roemeense delegatie negen
dagen in Joegoslavië
Tijdens weekeinde
Het woord is aan
71e JAARGANG No 89
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N., Soendaplein, Tel. 12230.
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
MAANDAG 22 OKTOBER 1956
Haarlems Dagblad
301e JAARGANG No 242
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 55 ct., p. kwartaal 7.15,
fr. p.p. 7.65. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
LONDEN (Reuter/AFP) Vladyslav Gomoelka is weer tot eerste secretaris
van de Poolse communistische partij benoemd. Hij werd vrijdag gekozen tot lid
van het nieuwe politieke bureau van de (communistische) verenigde Poolse
arbeiderspartij en zaterdag tot eerste secretaris van het centrale partijcomité.
De minister van Defensie maarschalk Konstantin Rokossovski, de in Polen gebo
ren Russische opperbevelhebber van het Poolse leger en twee anderen werden
niet in het politieke bureau herkozen. Het voorstel om hen niet meer op te nemen
was naar men gelooft een van de redenen, waarom de Russische partijsecretaris
Kroesjtsjev en de vice-premiers Molotov, Mikojan en Kaganovitsj vrijdag naar
Warschau kwamen voor besprekingen met de Poolse partijleiders. Premier
Cyrankiewicz en Edvard Ochab, die tot nog toe eerste secretaris was, zijn her
kozen in het politieke bureau, het hoogste partij-orgaan. In eerdere berichten
was gezegd, dat de Russische delegatie zaterdag vertrokken was met de toezeg
ging dat Rokossovski in het politieke bureau zou blijven en de drie anderen, die
legen de democratisering gekant waren, er uit zouden verdwijnen. Dit drietal
is vervangen door Marian Spychalski, Jerzy Loga-Sovinski en Zenon Kliszko.
Spychalski werd indertijd beschouwd als cle eerste man na Gomoelka. Hij is
thans plaatsvervangend minister van Defensie, belast met de politieke admini
stratie van het leger.
Radio-Warschau heeft zondagavond in
een commentaar op de nieuwe toestand
onder meer verklaard: „De krachten van
het verleden hebben de wapens nog niet
neergelegd. Er is veel waakzaamheid, disci
pline en revolutionaire moed nodig, maar
niets zal de grote verandering in de ge
schiedenis van de ontwikkeling van Polen
kunnen tegenhouden". Het is „lente in ok
tober". „Het is een lente van het echte pro
letarische internationalisme en de vastbe
sloten wil om onze eigen Poolse weg naar
het socialisme uit te stippelen. Het is een
lente van de vernieuwing van het commu
nisme. Deze lente gaat door het gehele
land. Het grote eerherstel van de waar
heid, het breken met leugens: dat zijn de
eerste essentiële tekenen van de Poolse
lente. Het eerherstel van het werkelijke
gezag, de val van het valse gezag: dat is
het tweede teken van de Poolse „lente",
aldus radio-Warschau.
Het Poolse ministerie van Defensie
heeft in zijn blad „Zolnier Volnosci" be
kendgemaakt, dat de besluiten van het
centrale comité van de partij in alle eenhe
den van het leger „met voldoening zijn
ontvangen.. Deze besluiten hebben verzet
ontmoet bij hen, die bij de ontwikkeling
ten achter zijn gebleven en die de oude bu
reaucratische methoden van regeren wil
len handhaven". In de strijd tegen deze
krachten is evenwel een eenheid gesmeed
tussen de partijleiders en de „brede mas
sa's". „Er waren wankelmoedige mensen,
die niet in de arbeidende klasse geloofden
en die vreesden dat de leidende rol van
de partij door de strijd voor democrati
sering zou worden verzwakt", aldus het
blad.
In Warschau stromen uit alle delen van
Polen resoluties binnen, waarin aan de
„democratisering" steun wordt toegezegd
en de terugkeer van Gomoelka aan de top
van de regering wordt toegejuicht.
Gomoelka heeft zaterdag in een rede
voor het centrale comité van de partij on
der meer gezegd, dat Polen zich zal ver
dedigen zodat het niet van de weg van
democratisering kan worden afgedrongen.
Gomoelka deed een vernietigende aanval
op het industriële en landbouwkundige
beleid en zei dat het geen zin had om zon
debokken te zoeken voor de economische
moeilijkheden. Na nieuwe hervormingen
beloofd te hebben, gaf hij van zijn sympa
thie blijk met de arbeiders die in juni te
Poznan in opstand kwamen.
Gomoelka verklaarde, dat de betogin
gen in Poznan niet door buitenlandse
agenten waren uitgelokt, maar het gevolg
waren van „leugens", zoals het gegoochel
van de regering met statistieken om aan
te tonen dat de lonen van de arbeiders in
de afgelopen zes jaar met 27 percent wa
ren gestegen.
Gomoelka zei dat er bepaalde constitu
tionele verbeteringen moeten worden aan
gebracht, zodat de Sejm (Tweede Kamer),
na de verkiezingen van december, de „op
perste wetgevende en uitvoerende macht
kan uitoefenen". Hü zei ook dat de fabrie
ken niet grondig door de staat geleid kun
nen worden en dat de beschikbare ar
beidskracht economisch moet worden aan
gewend. Vele fabrieken zouden stilliggen
uit gebrek aan grondstoffen. Hij zei verder,
dat de individueel geleide boerderijen over
het geheel genomen betere resultaten op
leveren dan de collectieve en dat de toe
stand op het gebied van de huisvesting
„ontstellend" is. Slechts ongeveer twee
vijfde van de bij plan vastgestelde 900.000
kamers waren gebouwd tijdens de uitvoe
ring van het zesjarenplan. De politiek van
de regering had geleid tot een teruggang
in de produktie van steenkool.
Professor Ian Vasikovski, van de uni
versiteit van Warschau, is tot voorzitter
benoemd van een staatscommissie, die de
kamerverkiezingen moet voorbereiden.
Jerzy Albrecht, secretaris van het centrale
comité der verenigde arbeiderspartij, en
Stefan Ignar, de herkozen voorzitter van
het centrale comité der verenigde boeren
partij, zijn tot vice-voorzitters benoemd.
Het in 1949 genomen besluit om Francizek
Kaminski, voormalig bevelhebber der
„boerenibataljons", uit de boerenpartij te
zetten, is teniet gedaan.
Gomoe1' a heeft zaterdag het centrale co
mité der communistische partij medege
deeld dat op de ontmoeting tussen dele
gaties der Poolse en Russische partijen is
gesproken over de wederzijdse betrekkin
gen tegen de achtergrond van hangende
politieke vraagstukken. Hij voegde hieraan
toe dat de Russen was medegedeeld dat
het proces van democratisering, dat zich
in Polen voltrekt, zal leiden tot verster
king van het Pools-Russische bondgenoot
schap.
Het Joegoslavische dagblad „Politika"
meldt uit Warschau dat zaterdag op de
vergadering van het centrale comité der
Poolse communistische partij de eis is ge-
Pier personen werden gedood en vier gewond bij een botsing tussen twee goe
derentreinen in Pineola in de Amerikaanse staat Florida. Vierentwintig wagons
ontspoorden. Op een plaats waren de wrakstukken van de treinen tot achttien
meter hoog op elkaar geschoven.
COOOOCCOCOOCOC03COOCOOOCXXXXOCCOf»CCOCOOCOCCOCOI
VERWACHTING, medegedeeld door
het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van
maandagavond tot dinsdagavond, op
gemaakt om 11.15 uur:
Droog weer met veel bewolking. In
het zuiden van het land vannacht hier
en daar mist. Matige tot vrij krach
tige zuidwestelijke wind. Weinig ver
andering in temperatuur.
23 oktober
Zon op 7.21 uur. onder 17.31 uur.
Maan op 20.00 uur. onder 11.37 uur
Maanstanden
26 oktober 19.02 uur: laatste kwartier
Hoog en laag water in IJmuidcn
Maandag 22 oktober
Hoog water: 4.57 en 17.14 uur.
Laag water: 0.46 en 12.57 uur.
Dinsdag 23 oktober
Hoog water: 5.36 en 17.54 uur.
Laag water: 1.22 en 13.33 uur.
komt langzaam naderbij maar het ziet er
naar uit, dat het morgen niet of eerst te
gen' de avond ons land kan bereiken. In
verband hiermede is de kans op regen nog
betrekkelijk klein. In het temperatuurver-
loop komt de eerstkomende dertig uur
weinig verandering.
WEERRAPPORTEN
(van hedenmorgen 7 uur)
Vier topfiguren uit de Poolse communistische partij op weg naar een vergadering
van het centrale comité van de Poolse verenigde arbeiderspartij. V.l.n.r.: Josef
Cyrankievicz (premier), Vladislav Gomoelka (eerste partijsecretaris), Stanislav
Zawadski, minister van Arbeid en Edvard Ochab, voorganger van de in eer en
functies herstelde Gomoelka.
BRUSSEL (Reuter) De Belgische eerste
minister, Achille van Acker, is vanochtend
in gezelschap van zijn minister van Bui
tenlandse Zaken, Paul Henri Spaak, ver
trokken voor een bezoek van een week
aan de Sovjet-Unie.
steld dat een onderzoek zal worden inge
steld naar troepenbewegingen, die zouden
hebben plaats gehad, en die in het gebied
van Szczeczin (Stettin) tot incidenten
zouden hebben geleid, waarbij doden en
gewonden zouden zijn gevallen. Volgens
A.F.P. zou Rokossovski hebben geantwoord
dat Poolse troepen, en met name de garni
zoenen te Lodz en Poznan, opdracht had
den gekregen zich te verplaatsen, doch dat
het slechts een eenvoudige oefening gold.
A.F.P. kon niets te weten komen over de
Russische troepenbewegingen die volgens
geruchten te Warschau plaats hebben ge
had. Een correspondent van Reuter die
van Poznan naar Warschau is gereden,
heeft zondag meegedeeld, dat hij tijdens
zijn reis weinig tekenen had gezien van
troepenbewegingen. In Lowicz, ten westen
van Warschau gelegen, zag hij een Rus
sische konvooi van een twintigtal vracht
auto's dat zich in de tegengestelde richting
van Warschau bewoog. Het grootste deel
van deze auto's vervoerde geen troepen.
Tussen Lowicz en Warschau zag hij nog
ongeveer tien Russische legerauto's, die
geen soldaten vervoerden en niet naar
Warschau op weg waren.
United Press verneemt in West-Berlijn
dat de Russen verboden hebben ten oosten
van Berlijn naar de Pools-Duitse grens te
reizen. Dit verbod zou speciaal gelden voor
de militaiu missies der westelijke landen
bij het Russische hoofdkwartier in Pots
dam.
De berichten over Russische troepencon
centraties rondom Warschau waren afkom
stig van de correspondenten in Warschau
van het Parijse blad „Le Monde" (acht
honderd tanks), van het Stockholmse blad
„Expressen" (een divisie uit Oost-Duits-
land) en van het Westberlijnse blad „Berli
ner Zeitung" (vijf divisies uit de omgeving
van Maagdenburg en ZössenWünsdorf
Jüterborg.
DJAKARTA (Un. Press) Twee regi
mentscommandanten zijn ontslagen omdat
zij tegen de regering „gecomplotteerd"
hebben, zo is in Djakarta gemeld. Suluh
Indonesia, officieel orgaan van de nationa
listische partij, meldde dat luit.-kol. Ismal
Idris en majoor Suwarto, beiden regiments
commandanten van de derde territoriale
Siliwangi-divisie, welke om de hoofdstad
ligt, van hun commando ontheven zijn.
In betrouwbare kringen verluidt dat het
ontslag gegeven is omdat de twee officieren
behoorden tot een groep in het leger, die
de regering omver wilde werpen om een
eind aan de corruptie te maken.
Zaterdag is een vergadering van alle
territoriale commandanten gehouden en de
stafchef en het hoofdkwartier maakten
bekend dat interne kwesties binnen het
leger „geregeld" waren.
Betrouwbare kringen spraken dit echter
tegen. Zij wezen er op dat driekwart van
de legerleiders nog altijd gekant is tegen
de stafchef van het leger, gen.maj. Abdul
Haris Nasution. Nasution staat aan het
hoofd van de groep, die vóór de regering is,
en de andere groep wordt in hoofdzaak
gevormd door regiments- en bataljonscom
mandanten, enige divisiecommandanten en
een groep jonge officieren.
WEINIG VERANDERING
Nadat zaterdagmiddag een trog met re
genbuien over Nederland was getrokken,
is de barometer in onze omgeving snel
gaan stijgen. Dit hing samen met de na
dering van een in betekenis toenemend
gebied van hoge druk, dat zich via de Golf G-enève
van Biscaye naar het oosten verplaatste. Locarno
Vanmorgen lag het centrum ervan met
een druk van 1035 mb nabij Innsbruck.
Een diepe depressie, welke zaterdag in Rome
het zeegebied tussen IJsland en Groenland Ajaccio
lag, verplaatste zich tamelijk snel naar
het oosten en bereikte vanmorgen de
Noordkaap. In het front van deze depres
sie, dat via Schotland naar de Azoren
loopt, kwamen enkele storingen tot ont
wikkeling. Deze trokken met grote snel
heid noordoostwaarts en waren oorzaak,
dat op de Noordzee de drukverschillen ta
melijk groot bleven. Het genoemde front
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF PAGINA'S
w
.5
G
O
t-4
ut
VÊ
Weerstoestand
buitenland
Só
C. O
w
u
UT. E
zS
Stockholm
geheel bew.
w
12
0,3
Oslo
zwaar bew.
zzw
16
0
Kopenhagen
geheel bew.
wzw
15
0
Aberdeen
zwaar bew.
zzw
16
0
Londen
zwaar bew.
wzw
15
0
Amsterdam
geheel bew.
zzw
14
0
Luxemburg
mist
windst.
15
0
Parijs
mist
windst.
16
0
Bordeaux
mist
nno
17
0
Grenoble
nevel
windst.
15
0
Nice
zwaar bew.
wnw
20
0
Berlijn
geheel bew.
zw
17
0
Frankfort
mist
windst.
17
0
München
mist
windst.
17
0
Zürich
nevel
windst.
16
0
Genève
nevel
windst.
17
0
Locarno
mist
windst.
15
3
Wenen
mist
windst.
20
0
Innsbruck
mist
windst.
17
0
Rome
nevel
windst.
22
0
Ajaccio
half bew.
O
22
0,3
Mallorca
licht bew.
nno
23
23
Weerstoestand binnenland
(De temperatuur Is van hedenmorgen 7 uur,
de neerslag van de laatste 24 uur.)
Den Helder
geheel bew.
wzw
13
0
Ypenburg
geheel bew.
wzw
11
0
Vlissingen
geheel bew.
zw
11
0,1
Eelde
geheel bew.
zzw
11
0,1
De Bilt
zwaar bew.
zzw
10
0
Twente
geheel bew.
zzw
10
0
Eindhoven
geheel bew. zzw
10
0
Vlv. Z.-Limb. dichte mist
zzo
9
0
AMMAN (Reuter). De kandidaten, die
bekend staan om hun sterke oppositie tegen
het bondgenootschap met Engeland, zullen
vermoedelijk meer dan de helft van de 4(1
zetels in het nieuwe Jordaanse parlement
bezetten. Toen 31 van de 40 zetels bekend
waren, hadden de anti-westerse kandidaten
19 zetels verworven en daar zullen er ver
moedelijk nog drie bijkomen.
De nationale socialistische partij, die voor
opheffing van het bondgenootschap met En
geland en een federatie met Syrië is, heeft
de meeste winst gemaakt. Zij zal waar
schijnlijk de op een na grootste fractie in
het nieuwe parlement gaan vormen.
Op de 400.000 stemgerechtigden, van wie,
naar men verwachtte, de helft van zijn
recht gebruik zou maken, was een beroep
gedaan om géén wapens naar de stembus
sen mee te nemen.
De verkiezingen worden beschouwd als
„de eerste vrije democratische verkiezingen
in de geschiedenis van het land". In de
hoofdstad Amman patrouilleerde de politie
om de bewoners via luidsprekers aan te
manen, de orde en rust te bewaren.
In totaal hadden zich 143 personen kan
didaat gesteld.
Waarnemers zijn van mening dat de
voor het westen ongunstige gang van za
ken veroorzaakt is door de alles beheer
sende kwestie Israel. Eén op de drie Jor-
daniërs is een refugé uit het gedeelte ten
westen van de Jordaan, dat nu in Israëli
sche handen is. En net westen wordt alge
meen beschouwd als sympathiserend met
Israel.
Aan de vooravond van de Jordaanse ver
kiezingen heeft de Egyptische regering be
sloten straalvliegtuigen en zware wapens
naar Jordanië te zenden. Generaal-majoor
Abdel Hakim Amer, de Egyptische mi
nister van Oorlog en opperbevelhebber van
de strijdkrachten, zou de volgende week
Jordanië bezoeken.
Aanslag
AFP en Reuter melden uit Tel Aviv dat
drie Israëlische soldaten om het leven zijn
gekomen en 21 gewond, toen de militaire
voertuigen, waarin zij zich bevonden, ten
noordwesten van El Au ja op door Egypte-
naren gelegde mijnen reden.
De woordvoerder voegde hieraan toe dat
de mijnen op geruime afstand van de grens
op Israëlisch gebied waren gelegd, en wel
nabij de kolonie Kzioth, in het gebied van
Matzana, ten zuiden van de streek van
Aza. De toestand van zes der gewonden is
ernstig.
Koningin Juliana is zondagavond in
Catania op Sicilië aangekomen. Zij werd
op het vliegveld van Fontana Rossa door
de autoriteiten van de stad ontvangen en
reed daarop naar Taormina. Zaterdagavond
was zij te Rome gearriveerd.
De Koningin reist strik incognito. In
haar hotel te Rome tekende zij als gravin
Van Buren. Zondagmorgen heeft de
Koningin per auto een rit door Rome ge
maakt. In het hotel gebruikte zij vervol
gens de lunch, waarna zij naar het vlieg
veld vertrok voor de reis naar Catania,
w'aar zij met haar gezelschap in het San
Domenico hotel vertoeft.
Ten einde verslaggevers en fotografen te
ontgaan, verliet de Koningin het vliegveld
via het militaire emplacement. Motorpolitie
begeleidde de auto van Catania naar Taor
mina.
PARIJS (Reuter-AFP) Een delegatie
van de Roemeense regering en de arbei
derspartij onder leiding van de eerste
secretaris van de partij, Georghioe-De.i, is
zaterdag uit Boekarest in Belgrado aange
komen voor een officieel bezoek van negen
dagen. De delegatie, die is uitgenodigd door
president Tito en het Joegoslavische partij
bestuur, zal besprekingen voeren met de
Joegoslavische leiders en verscheidene
fabrieken en wetenschappelijke instellin
gen bezoeken. Tot de Roemeense delegatie
behoren ook de Roemeense premier Stoica
en verscheidene economische deskundigen.
Roemeense en Joegoslavische ingenieurs
werken reeds aan een groot project om het
water van de Donau te gebruiken voor het
opwekken van elektrische energie.
Zaterdagmiddag is de 73-jarige wiel
rijder F. van der Biessen te N u 1 a n d op
de rijksweg door een auto aangereden. Hij
werd ernstig gewond naar het Sint Caro-
lusziekenhuis te 's Hertogenbosch overge
bracht, waar hij kort daarop aan de ver
wondingen overleed.
Zondagochtend werd de 59-jarige wiel
rijder H. Daamen uit 's Hertogenbosch op
de Van der Weeghensingel te 's-Herto-
genbosch door een auto aangereden
Hij overleed tijdens het vervoer naar het
groot ziekengasthuis.
In de St. Jorisstraat te 's-Hertogen-
b o s c h reed zondagmiddag een bestelauto,
die onder toezicht door een dame zonder
rijbewijs bestuurd werd. Ter hoogte van
het paleis van Justitie raakte zij de macht
over het stuur kwijt en reed aan de over
zijde tegen een gevel op, juist toen daar
twee kinderen passeerden. Het driejarig
meisje W. Jansen uit 's-Hertogenbosch
raakte zodanig tegen de muur bekneld,
dat zij tijdens het vervoer naar het groot
ziekengasthuis overleed. Haar zusje, de
14-jarige Th. Jansen liep inwendige kneu
zingen op.
De 23-jarige J. V. uit Maastricht is zon
dagnacht met een te Geleen gestolen be
stelauto op de rijksweg bij het vliegveld
Z u i d-L imburg verongelukt. V. is met
ernstige verwondingen en fracturen in een
ziekenhuis te Maastricht opgenomen. Hij is
gehuwd en vader van twee kinderen.
Zaterdagmiddag stak de 72-jarige mevr.
C. M. Wieling-De Jong plotseling het kruis
punt BrediuswegRijksweg no. 1 te B u s-
s u m over zonder op het verkeer te letten.
Zij werd aangereden door de in de richting
Amersfoort op de rijksweg rijdende auto,
bestuurd door de heer W. F. uit Amster
dam. Het slachtoffer, dat sedert kort in
Naarden woonde overleed ter plaatse.
Zaterdag is de 30-jarige A. de Koning
uit Zevenbergen ter hoogte van Kalishoek
nabij Zevenbergen met zijn bromfiets
tegen een 50-jarige voetganger opgereden.
Hierdoor kwam hij zelf te vallen. Met een
schedelbasisfractuur werd hij naar het zie
kenhuis te Breda overgebracht, waar hij
in de loop van de middag is overleden. Plet
slachtoffer was gehuwd.
De 60-jarige bromfietser G. Flokstra uit
Smilde, is zaterdagavond op de Hoofd-
vaartweg te Assen door nog onopgehel
derde oorzaak, vermoedelijk verblind door
een tegenligger, tegen een op het fietspad
staande fietser gereden. Na het ongeval
werd de heer Flokstra met een schedel-
basisfractuur opgenomen in het Asser zie
kenhuis, waar hij zonder tot bewustzijn te
zijn gekomen in de nacht van zaterdag op
zondag aan zijn verwondingen is bezweken.
Het slachtoffer was gehuwd.
Op de Haaksbergerstraat te Enschedé
is de 79-jarige landbouwer B. Baltink, toen
hij per fiets een uitrit uitreed, aangereden
door een personenauto, waarbij hij zoda
nige verwondingen opliep, dat hij ter plaat
se is overleden.
Pythagoras
Indien ge de vreugde wilt vermenig
vuldigen, moet ge haar delen.
De revolutionaire ontwikkeling in de
communistische partij van Polen een
ontwikkeling die van uur tot uur een
krachtiger echo vindt in wijde kringen
van het Poolse volk stelt de machtheb
bers in Moskou voor een uiterst moeilijk
dilemma. Moeten zij de anti-Russische
omwenteling met wapengeweld ongedaan
maken waardoor zij de haat van het
Poolse volk nieuw voedsel zouden geven
en dus zelf het zaad voor een latere en
misschien nog grotere opstand zouden
strooien? Of moeten zij toestaan dat Polen
zich, ongeacht alle Russische protesten,
politiek onafhankelijk van de Sovjet-Unie
maakt, met het meer dan waarschijnlijke
gevolg dat de Russische invloed ook in
andere communistische landen snel zal
afbrokkelen en heel Oost-Europa op den
duur voor Rusland verloren zal gaan?
Het is niet goed denkbaar, dat Moskou
de laatste koers zal volgen, want de uit
breiding van de Russische macht, in econo
mische zowel als politieke zin, over Oost-
Europa is door het Kremlin altijd van het
allerhoogste belang geacht. Als de Europese
invloedssfeer van het Kremlin zou worden
teruggedrongen tot de grenzen van de
Sovjet-Unie, zou dat niet alleen onher
roepelijk tot de hereniging van Oost- en
West-Duitsland en dus tot herstel van de
door de Russen zo zeer (en niet ten on
rechte) gevreesde Duitse macht leiden,
maar bovendien binnen afzienbare tijd tot
het herstel van de Duitse economische in
vloed in Oost-Europa, een ontwikkeling die
voor de Russen eveneens uitermate pijnlijk
zou zijn.
Het verlies van Polen zou voor de Sovjet
regering dus een enorme nederlaag zijn,
een nederlaag die ook haar binnenlandse
positie wel geducht zou kunnen schaden.
Ze zal die nederlaag dan ook stellig niet
aanvaarden zonder zich tot het uiterste te
verweren en zij zal dus elke denkbare
poging ondernemen om Polen, in welke
vorm dan ook, binnen de Russische in
vloedssfeer te houden.
Er is trouwens ook voor Polen wel iets
aan gelegen, de Russische steun (van
vriendschap heeft men nimmer kunnen
spreken) niet te verliezen, al ware het al
leen uit territoriaal zelfbehoud. De Oder-
Neisse lijn, die sedert het einde van de
tweede wereldoorlog de grens tussen Polen
en (Oost-)Duitsland vormt, is noch door
West-Duitsland, noch door de westelijke
geallieerden ooit erkend en zeker wat
Duitsland betreft behoeft men niet te ver
wachten dat die grenslijn ooit erkend zal
worden. Voor het behouden van het gebied
tussen zijn voor-oorlogse westelijke grens
en de Oder-Neisse lijn zal Polen op de
lange duur dus uitsluitend zijn aangewezen
op de steun van de Sovjet-Unie. Raakt het
die steun kwijt, dan wordt de strijd om
het behoud van het geannexeerde gebied
binnen langere of kortere tijd onherroepe
lijk een parallel van de strijd om de
„Poolse corridor", met alle gevolgen van
dienPolen, eeuwig in de verdrukking
tussen Rusland en Duitsland, kan van die
gedachte alleen maar huiveren.
Het zou dus wel heel verwonderlijk zijn
als de nieuwe Poolse communistische lei
ders, bij wie de nationalistische gevoelens
juist zo sterk blijken te leven, hun actie
voor „Polen's onafhankelijkheid van Rus
land" zo ver zouden laten komen dat zij
daarmee alle kans op latere samenwerking
met Moskou zouden verspelen. Weliswaar
hebben zij het voorbeeld van Tito voor
ogen het voorbeeld van een rebel bij
wie de machthebbers uit het Kremlin ten
slotte een voetval zijn komen maken
maar het grote verschil daarbij is, dat
Tito's rebellie altijd beperkt is gebleven
tot een soort van één-mans-rebellie, dat
wil zeggen tot een min of meer persoon
lijke ideologische vete tussen hem en het
Kremlin, waaraan het Joegoslavische volk
weinig deel heeft gehad.
In Polen daarentegen gaat het niet om
een ideologisch dispuut op het niveau van
regerings- of partijleiders. In Polen is het
volk zelf in verzet gekomen; getuige de
opstand in Poznan, getuige de vrijmoedig
heid waarmee tijdens het proces tegen de
mannen van Poznan in en buiten de rechts
zaal is gesproken, getuige ook de krachtige
taal waarin de Russische beweringen van
„buitenlandse kapitalistische ophitserij"
door Poolse dagbladen en Poolse sprekers
in het openbaar voor nonsens worden uit
gemaakt.
Hierbij komt de vraag aan de orde, in
hoeverre de Poolse communistische partij
leiders in staat zullen zijn, de toestand in
de hand te houden. Als hun dat lukt, zullen
zij er misschien in slagen, Polen geleidelijk
te democratiseren en langzaam-aan van de
knellende Russische greep te bevrijden
zonder het Kremlin een onaanvaardbaar
verlies van prestige en economische in
vloed te bezorgen. Maar loopt de zaak hun
uit de hand, dan kan nauwelijks iets anders
worden verwacht dan dat Kroesjtsjev en
de zijnen al was het alleen om redenen
van zelfbehoud met wapengeweld „orde
op de zaken" gaan stellen en een bloedbad
aanrichten om het ongelukkige Poolse volk
opnieuw onder hun juk te brengen.
Van de tact van Gomoelka en zijn vrien
den en van de zelfbeheersing van minis
ter Rokossovsky, die weliswaar uit het
partijbestuur maar nog niet uit de Poolse
regei'ing is verdwenen zal in de komende
dagen dus heel veel afhangen.
Simon Koster
ADVERTENTIE
PRAAG (AFP) Zondag is een dertien
man sterke delegatie der Russische com
munistische partij, onder leiding van de
partijsecretaris Aristov, te Praag aange
komen.