Gomoelka eerste secretaris van vernieuwd Pools partijbestuur OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Vernietigend oordeel over het vroegere wanbeleid HET WEER: Droog maar bewolkt Jordanië maakt zich verder los van het Westen Zeven doden in het verkeer „Lente in oktober", juicht radio-Warschau Verkiezingsuitslag bevestigt: Egypte „demonstreerde" zijn bondgenootschap Hoog spel in Polen Gegoochel Verkiezingen T roepenbewegingen? Spaak en Van Acker naar de Sovjet-Unie vertrokken Nasution ontslaat twee opstandige commandanten Verzet in T.N.I. neemt toe Koningin Juliana te Taormina op Sicilië Roemeense delegatie negen dagen in Joegoslavië Tijdens weekeinde Het woord is aan 71e JAARGANG No 89 Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 (6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij kantoor Haarlem-N., Soendaplein, Tel. 12230. Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks MAANDAG 22 OKTOBER 1956 Haarlems Dagblad 301e JAARGANG No 242 Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V. Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen. Abonnement p. week 55 ct., p. kwartaal 7.15, fr. p.p. 7.65. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107 Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman LONDEN (Reuter/AFP) Vladyslav Gomoelka is weer tot eerste secretaris van de Poolse communistische partij benoemd. Hij werd vrijdag gekozen tot lid van het nieuwe politieke bureau van de (communistische) verenigde Poolse arbeiderspartij en zaterdag tot eerste secretaris van het centrale partijcomité. De minister van Defensie maarschalk Konstantin Rokossovski, de in Polen gebo ren Russische opperbevelhebber van het Poolse leger en twee anderen werden niet in het politieke bureau herkozen. Het voorstel om hen niet meer op te nemen was naar men gelooft een van de redenen, waarom de Russische partijsecretaris Kroesjtsjev en de vice-premiers Molotov, Mikojan en Kaganovitsj vrijdag naar Warschau kwamen voor besprekingen met de Poolse partijleiders. Premier Cyrankiewicz en Edvard Ochab, die tot nog toe eerste secretaris was, zijn her kozen in het politieke bureau, het hoogste partij-orgaan. In eerdere berichten was gezegd, dat de Russische delegatie zaterdag vertrokken was met de toezeg ging dat Rokossovski in het politieke bureau zou blijven en de drie anderen, die legen de democratisering gekant waren, er uit zouden verdwijnen. Dit drietal is vervangen door Marian Spychalski, Jerzy Loga-Sovinski en Zenon Kliszko. Spychalski werd indertijd beschouwd als cle eerste man na Gomoelka. Hij is thans plaatsvervangend minister van Defensie, belast met de politieke admini stratie van het leger. Radio-Warschau heeft zondagavond in een commentaar op de nieuwe toestand onder meer verklaard: „De krachten van het verleden hebben de wapens nog niet neergelegd. Er is veel waakzaamheid, disci pline en revolutionaire moed nodig, maar niets zal de grote verandering in de ge schiedenis van de ontwikkeling van Polen kunnen tegenhouden". Het is „lente in ok tober". „Het is een lente van het echte pro letarische internationalisme en de vastbe sloten wil om onze eigen Poolse weg naar het socialisme uit te stippelen. Het is een lente van de vernieuwing van het commu nisme. Deze lente gaat door het gehele land. Het grote eerherstel van de waar heid, het breken met leugens: dat zijn de eerste essentiële tekenen van de Poolse lente. Het eerherstel van het werkelijke gezag, de val van het valse gezag: dat is het tweede teken van de Poolse „lente", aldus radio-Warschau. Het Poolse ministerie van Defensie heeft in zijn blad „Zolnier Volnosci" be kendgemaakt, dat de besluiten van het centrale comité van de partij in alle eenhe den van het leger „met voldoening zijn ontvangen.. Deze besluiten hebben verzet ontmoet bij hen, die bij de ontwikkeling ten achter zijn gebleven en die de oude bu reaucratische methoden van regeren wil len handhaven". In de strijd tegen deze krachten is evenwel een eenheid gesmeed tussen de partijleiders en de „brede mas sa's". „Er waren wankelmoedige mensen, die niet in de arbeidende klasse geloofden en die vreesden dat de leidende rol van de partij door de strijd voor democrati sering zou worden verzwakt", aldus het blad. In Warschau stromen uit alle delen van Polen resoluties binnen, waarin aan de „democratisering" steun wordt toegezegd en de terugkeer van Gomoelka aan de top van de regering wordt toegejuicht. Gomoelka heeft zaterdag in een rede voor het centrale comité van de partij on der meer gezegd, dat Polen zich zal ver dedigen zodat het niet van de weg van democratisering kan worden afgedrongen. Gomoelka deed een vernietigende aanval op het industriële en landbouwkundige beleid en zei dat het geen zin had om zon debokken te zoeken voor de economische moeilijkheden. Na nieuwe hervormingen beloofd te hebben, gaf hij van zijn sympa thie blijk met de arbeiders die in juni te Poznan in opstand kwamen. Gomoelka verklaarde, dat de betogin gen in Poznan niet door buitenlandse agenten waren uitgelokt, maar het gevolg waren van „leugens", zoals het gegoochel van de regering met statistieken om aan te tonen dat de lonen van de arbeiders in de afgelopen zes jaar met 27 percent wa ren gestegen. Gomoelka zei dat er bepaalde constitu tionele verbeteringen moeten worden aan gebracht, zodat de Sejm (Tweede Kamer), na de verkiezingen van december, de „op perste wetgevende en uitvoerende macht kan uitoefenen". Hü zei ook dat de fabrie ken niet grondig door de staat geleid kun nen worden en dat de beschikbare ar beidskracht economisch moet worden aan gewend. Vele fabrieken zouden stilliggen uit gebrek aan grondstoffen. Hij zei verder, dat de individueel geleide boerderijen over het geheel genomen betere resultaten op leveren dan de collectieve en dat de toe stand op het gebied van de huisvesting „ontstellend" is. Slechts ongeveer twee vijfde van de bij plan vastgestelde 900.000 kamers waren gebouwd tijdens de uitvoe ring van het zesjarenplan. De politiek van de regering had geleid tot een teruggang in de produktie van steenkool. Professor Ian Vasikovski, van de uni versiteit van Warschau, is tot voorzitter benoemd van een staatscommissie, die de kamerverkiezingen moet voorbereiden. Jerzy Albrecht, secretaris van het centrale comité der verenigde arbeiderspartij, en Stefan Ignar, de herkozen voorzitter van het centrale comité der verenigde boeren partij, zijn tot vice-voorzitters benoemd. Het in 1949 genomen besluit om Francizek Kaminski, voormalig bevelhebber der „boerenibataljons", uit de boerenpartij te zetten, is teniet gedaan. Gomoe1' a heeft zaterdag het centrale co mité der communistische partij medege deeld dat op de ontmoeting tussen dele gaties der Poolse en Russische partijen is gesproken over de wederzijdse betrekkin gen tegen de achtergrond van hangende politieke vraagstukken. Hij voegde hieraan toe dat de Russen was medegedeeld dat het proces van democratisering, dat zich in Polen voltrekt, zal leiden tot verster king van het Pools-Russische bondgenoot schap. Het Joegoslavische dagblad „Politika" meldt uit Warschau dat zaterdag op de vergadering van het centrale comité der Poolse communistische partij de eis is ge- Pier personen werden gedood en vier gewond bij een botsing tussen twee goe derentreinen in Pineola in de Amerikaanse staat Florida. Vierentwintig wagons ontspoorden. Op een plaats waren de wrakstukken van de treinen tot achttien meter hoog op elkaar geschoven. COOOOCCOCOOCOC03COOCOOOCXXXXOCCOf»CCOCOOCOCCOCOI VERWACHTING, medegedeeld door het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van maandagavond tot dinsdagavond, op gemaakt om 11.15 uur: Droog weer met veel bewolking. In het zuiden van het land vannacht hier en daar mist. Matige tot vrij krach tige zuidwestelijke wind. Weinig ver andering in temperatuur. 23 oktober Zon op 7.21 uur. onder 17.31 uur. Maan op 20.00 uur. onder 11.37 uur Maanstanden 26 oktober 19.02 uur: laatste kwartier Hoog en laag water in IJmuidcn Maandag 22 oktober Hoog water: 4.57 en 17.14 uur. Laag water: 0.46 en 12.57 uur. Dinsdag 23 oktober Hoog water: 5.36 en 17.54 uur. Laag water: 1.22 en 13.33 uur. komt langzaam naderbij maar het ziet er naar uit, dat het morgen niet of eerst te gen' de avond ons land kan bereiken. In verband hiermede is de kans op regen nog betrekkelijk klein. In het temperatuurver- loop komt de eerstkomende dertig uur weinig verandering. WEERRAPPORTEN (van hedenmorgen 7 uur) Vier topfiguren uit de Poolse communistische partij op weg naar een vergadering van het centrale comité van de Poolse verenigde arbeiderspartij. V.l.n.r.: Josef Cyrankievicz (premier), Vladislav Gomoelka (eerste partijsecretaris), Stanislav Zawadski, minister van Arbeid en Edvard Ochab, voorganger van de in eer en functies herstelde Gomoelka. BRUSSEL (Reuter) De Belgische eerste minister, Achille van Acker, is vanochtend in gezelschap van zijn minister van Bui tenlandse Zaken, Paul Henri Spaak, ver trokken voor een bezoek van een week aan de Sovjet-Unie. steld dat een onderzoek zal worden inge steld naar troepenbewegingen, die zouden hebben plaats gehad, en die in het gebied van Szczeczin (Stettin) tot incidenten zouden hebben geleid, waarbij doden en gewonden zouden zijn gevallen. Volgens A.F.P. zou Rokossovski hebben geantwoord dat Poolse troepen, en met name de garni zoenen te Lodz en Poznan, opdracht had den gekregen zich te verplaatsen, doch dat het slechts een eenvoudige oefening gold. A.F.P. kon niets te weten komen over de Russische troepenbewegingen die volgens geruchten te Warschau plaats hebben ge had. Een correspondent van Reuter die van Poznan naar Warschau is gereden, heeft zondag meegedeeld, dat hij tijdens zijn reis weinig tekenen had gezien van troepenbewegingen. In Lowicz, ten westen van Warschau gelegen, zag hij een Rus sische konvooi van een twintigtal vracht auto's dat zich in de tegengestelde richting van Warschau bewoog. Het grootste deel van deze auto's vervoerde geen troepen. Tussen Lowicz en Warschau zag hij nog ongeveer tien Russische legerauto's, die geen soldaten vervoerden en niet naar Warschau op weg waren. United Press verneemt in West-Berlijn dat de Russen verboden hebben ten oosten van Berlijn naar de Pools-Duitse grens te reizen. Dit verbod zou speciaal gelden voor de militaiu missies der westelijke landen bij het Russische hoofdkwartier in Pots dam. De berichten over Russische troepencon centraties rondom Warschau waren afkom stig van de correspondenten in Warschau van het Parijse blad „Le Monde" (acht honderd tanks), van het Stockholmse blad „Expressen" (een divisie uit Oost-Duits- land) en van het Westberlijnse blad „Berli ner Zeitung" (vijf divisies uit de omgeving van Maagdenburg en ZössenWünsdorf Jüterborg. DJAKARTA (Un. Press) Twee regi mentscommandanten zijn ontslagen omdat zij tegen de regering „gecomplotteerd" hebben, zo is in Djakarta gemeld. Suluh Indonesia, officieel orgaan van de nationa listische partij, meldde dat luit.-kol. Ismal Idris en majoor Suwarto, beiden regiments commandanten van de derde territoriale Siliwangi-divisie, welke om de hoofdstad ligt, van hun commando ontheven zijn. In betrouwbare kringen verluidt dat het ontslag gegeven is omdat de twee officieren behoorden tot een groep in het leger, die de regering omver wilde werpen om een eind aan de corruptie te maken. Zaterdag is een vergadering van alle territoriale commandanten gehouden en de stafchef en het hoofdkwartier maakten bekend dat interne kwesties binnen het leger „geregeld" waren. Betrouwbare kringen spraken dit echter tegen. Zij wezen er op dat driekwart van de legerleiders nog altijd gekant is tegen de stafchef van het leger, gen.maj. Abdul Haris Nasution. Nasution staat aan het hoofd van de groep, die vóór de regering is, en de andere groep wordt in hoofdzaak gevormd door regiments- en bataljonscom mandanten, enige divisiecommandanten en een groep jonge officieren. WEINIG VERANDERING Nadat zaterdagmiddag een trog met re genbuien over Nederland was getrokken, is de barometer in onze omgeving snel gaan stijgen. Dit hing samen met de na dering van een in betekenis toenemend gebied van hoge druk, dat zich via de Golf G-enève van Biscaye naar het oosten verplaatste. Locarno Vanmorgen lag het centrum ervan met een druk van 1035 mb nabij Innsbruck. Een diepe depressie, welke zaterdag in Rome het zeegebied tussen IJsland en Groenland Ajaccio lag, verplaatste zich tamelijk snel naar het oosten en bereikte vanmorgen de Noordkaap. In het front van deze depres sie, dat via Schotland naar de Azoren loopt, kwamen enkele storingen tot ont wikkeling. Deze trokken met grote snel heid noordoostwaarts en waren oorzaak, dat op de Noordzee de drukverschillen ta melijk groot bleven. Het genoemde front DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF PAGINA'S w .5 G O t-4 ut VÊ Weerstoestand buitenland Só C. O w u UT. E zS Stockholm geheel bew. w 12 0,3 Oslo zwaar bew. zzw 16 0 Kopenhagen geheel bew. wzw 15 0 Aberdeen zwaar bew. zzw 16 0 Londen zwaar bew. wzw 15 0 Amsterdam geheel bew. zzw 14 0 Luxemburg mist windst. 15 0 Parijs mist windst. 16 0 Bordeaux mist nno 17 0 Grenoble nevel windst. 15 0 Nice zwaar bew. wnw 20 0 Berlijn geheel bew. zw 17 0 Frankfort mist windst. 17 0 München mist windst. 17 0 Zürich nevel windst. 16 0 Genève nevel windst. 17 0 Locarno mist windst. 15 3 Wenen mist windst. 20 0 Innsbruck mist windst. 17 0 Rome nevel windst. 22 0 Ajaccio half bew. O 22 0,3 Mallorca licht bew. nno 23 23 Weerstoestand binnenland (De temperatuur Is van hedenmorgen 7 uur, de neerslag van de laatste 24 uur.) Den Helder geheel bew. wzw 13 0 Ypenburg geheel bew. wzw 11 0 Vlissingen geheel bew. zw 11 0,1 Eelde geheel bew. zzw 11 0,1 De Bilt zwaar bew. zzw 10 0 Twente geheel bew. zzw 10 0 Eindhoven geheel bew. zzw 10 0 Vlv. Z.-Limb. dichte mist zzo 9 0 AMMAN (Reuter). De kandidaten, die bekend staan om hun sterke oppositie tegen het bondgenootschap met Engeland, zullen vermoedelijk meer dan de helft van de 4(1 zetels in het nieuwe Jordaanse parlement bezetten. Toen 31 van de 40 zetels bekend waren, hadden de anti-westerse kandidaten 19 zetels verworven en daar zullen er ver moedelijk nog drie bijkomen. De nationale socialistische partij, die voor opheffing van het bondgenootschap met En geland en een federatie met Syrië is, heeft de meeste winst gemaakt. Zij zal waar schijnlijk de op een na grootste fractie in het nieuwe parlement gaan vormen. Op de 400.000 stemgerechtigden, van wie, naar men verwachtte, de helft van zijn recht gebruik zou maken, was een beroep gedaan om géén wapens naar de stembus sen mee te nemen. De verkiezingen worden beschouwd als „de eerste vrije democratische verkiezingen in de geschiedenis van het land". In de hoofdstad Amman patrouilleerde de politie om de bewoners via luidsprekers aan te manen, de orde en rust te bewaren. In totaal hadden zich 143 personen kan didaat gesteld. Waarnemers zijn van mening dat de voor het westen ongunstige gang van za ken veroorzaakt is door de alles beheer sende kwestie Israel. Eén op de drie Jor- daniërs is een refugé uit het gedeelte ten westen van de Jordaan, dat nu in Israëli sche handen is. En net westen wordt alge meen beschouwd als sympathiserend met Israel. Aan de vooravond van de Jordaanse ver kiezingen heeft de Egyptische regering be sloten straalvliegtuigen en zware wapens naar Jordanië te zenden. Generaal-majoor Abdel Hakim Amer, de Egyptische mi nister van Oorlog en opperbevelhebber van de strijdkrachten, zou de volgende week Jordanië bezoeken. Aanslag AFP en Reuter melden uit Tel Aviv dat drie Israëlische soldaten om het leven zijn gekomen en 21 gewond, toen de militaire voertuigen, waarin zij zich bevonden, ten noordwesten van El Au ja op door Egypte- naren gelegde mijnen reden. De woordvoerder voegde hieraan toe dat de mijnen op geruime afstand van de grens op Israëlisch gebied waren gelegd, en wel nabij de kolonie Kzioth, in het gebied van Matzana, ten zuiden van de streek van Aza. De toestand van zes der gewonden is ernstig. Koningin Juliana is zondagavond in Catania op Sicilië aangekomen. Zij werd op het vliegveld van Fontana Rossa door de autoriteiten van de stad ontvangen en reed daarop naar Taormina. Zaterdagavond was zij te Rome gearriveerd. De Koningin reist strik incognito. In haar hotel te Rome tekende zij als gravin Van Buren. Zondagmorgen heeft de Koningin per auto een rit door Rome ge maakt. In het hotel gebruikte zij vervol gens de lunch, waarna zij naar het vlieg veld vertrok voor de reis naar Catania, w'aar zij met haar gezelschap in het San Domenico hotel vertoeft. Ten einde verslaggevers en fotografen te ontgaan, verliet de Koningin het vliegveld via het militaire emplacement. Motorpolitie begeleidde de auto van Catania naar Taor mina. PARIJS (Reuter-AFP) Een delegatie van de Roemeense regering en de arbei derspartij onder leiding van de eerste secretaris van de partij, Georghioe-De.i, is zaterdag uit Boekarest in Belgrado aange komen voor een officieel bezoek van negen dagen. De delegatie, die is uitgenodigd door president Tito en het Joegoslavische partij bestuur, zal besprekingen voeren met de Joegoslavische leiders en verscheidene fabrieken en wetenschappelijke instellin gen bezoeken. Tot de Roemeense delegatie behoren ook de Roemeense premier Stoica en verscheidene economische deskundigen. Roemeense en Joegoslavische ingenieurs werken reeds aan een groot project om het water van de Donau te gebruiken voor het opwekken van elektrische energie. Zaterdagmiddag is de 73-jarige wiel rijder F. van der Biessen te N u 1 a n d op de rijksweg door een auto aangereden. Hij werd ernstig gewond naar het Sint Caro- lusziekenhuis te 's Hertogenbosch overge bracht, waar hij kort daarop aan de ver wondingen overleed. Zondagochtend werd de 59-jarige wiel rijder H. Daamen uit 's Hertogenbosch op de Van der Weeghensingel te 's-Herto- genbosch door een auto aangereden Hij overleed tijdens het vervoer naar het groot ziekengasthuis. In de St. Jorisstraat te 's-Hertogen- b o s c h reed zondagmiddag een bestelauto, die onder toezicht door een dame zonder rijbewijs bestuurd werd. Ter hoogte van het paleis van Justitie raakte zij de macht over het stuur kwijt en reed aan de over zijde tegen een gevel op, juist toen daar twee kinderen passeerden. Het driejarig meisje W. Jansen uit 's-Hertogenbosch raakte zodanig tegen de muur bekneld, dat zij tijdens het vervoer naar het groot ziekengasthuis overleed. Haar zusje, de 14-jarige Th. Jansen liep inwendige kneu zingen op. De 23-jarige J. V. uit Maastricht is zon dagnacht met een te Geleen gestolen be stelauto op de rijksweg bij het vliegveld Z u i d-L imburg verongelukt. V. is met ernstige verwondingen en fracturen in een ziekenhuis te Maastricht opgenomen. Hij is gehuwd en vader van twee kinderen. Zaterdagmiddag stak de 72-jarige mevr. C. M. Wieling-De Jong plotseling het kruis punt BrediuswegRijksweg no. 1 te B u s- s u m over zonder op het verkeer te letten. Zij werd aangereden door de in de richting Amersfoort op de rijksweg rijdende auto, bestuurd door de heer W. F. uit Amster dam. Het slachtoffer, dat sedert kort in Naarden woonde overleed ter plaatse. Zaterdag is de 30-jarige A. de Koning uit Zevenbergen ter hoogte van Kalishoek nabij Zevenbergen met zijn bromfiets tegen een 50-jarige voetganger opgereden. Hierdoor kwam hij zelf te vallen. Met een schedelbasisfractuur werd hij naar het zie kenhuis te Breda overgebracht, waar hij in de loop van de middag is overleden. Plet slachtoffer was gehuwd. De 60-jarige bromfietser G. Flokstra uit Smilde, is zaterdagavond op de Hoofd- vaartweg te Assen door nog onopgehel derde oorzaak, vermoedelijk verblind door een tegenligger, tegen een op het fietspad staande fietser gereden. Na het ongeval werd de heer Flokstra met een schedel- basisfractuur opgenomen in het Asser zie kenhuis, waar hij zonder tot bewustzijn te zijn gekomen in de nacht van zaterdag op zondag aan zijn verwondingen is bezweken. Het slachtoffer was gehuwd. Op de Haaksbergerstraat te Enschedé is de 79-jarige landbouwer B. Baltink, toen hij per fiets een uitrit uitreed, aangereden door een personenauto, waarbij hij zoda nige verwondingen opliep, dat hij ter plaat se is overleden. Pythagoras Indien ge de vreugde wilt vermenig vuldigen, moet ge haar delen. De revolutionaire ontwikkeling in de communistische partij van Polen een ontwikkeling die van uur tot uur een krachtiger echo vindt in wijde kringen van het Poolse volk stelt de machtheb bers in Moskou voor een uiterst moeilijk dilemma. Moeten zij de anti-Russische omwenteling met wapengeweld ongedaan maken waardoor zij de haat van het Poolse volk nieuw voedsel zouden geven en dus zelf het zaad voor een latere en misschien nog grotere opstand zouden strooien? Of moeten zij toestaan dat Polen zich, ongeacht alle Russische protesten, politiek onafhankelijk van de Sovjet-Unie maakt, met het meer dan waarschijnlijke gevolg dat de Russische invloed ook in andere communistische landen snel zal afbrokkelen en heel Oost-Europa op den duur voor Rusland verloren zal gaan? Het is niet goed denkbaar, dat Moskou de laatste koers zal volgen, want de uit breiding van de Russische macht, in econo mische zowel als politieke zin, over Oost- Europa is door het Kremlin altijd van het allerhoogste belang geacht. Als de Europese invloedssfeer van het Kremlin zou worden teruggedrongen tot de grenzen van de Sovjet-Unie, zou dat niet alleen onher roepelijk tot de hereniging van Oost- en West-Duitsland en dus tot herstel van de door de Russen zo zeer (en niet ten on rechte) gevreesde Duitse macht leiden, maar bovendien binnen afzienbare tijd tot het herstel van de Duitse economische in vloed in Oost-Europa, een ontwikkeling die voor de Russen eveneens uitermate pijnlijk zou zijn. Het verlies van Polen zou voor de Sovjet regering dus een enorme nederlaag zijn, een nederlaag die ook haar binnenlandse positie wel geducht zou kunnen schaden. Ze zal die nederlaag dan ook stellig niet aanvaarden zonder zich tot het uiterste te verweren en zij zal dus elke denkbare poging ondernemen om Polen, in welke vorm dan ook, binnen de Russische in vloedssfeer te houden. Er is trouwens ook voor Polen wel iets aan gelegen, de Russische steun (van vriendschap heeft men nimmer kunnen spreken) niet te verliezen, al ware het al leen uit territoriaal zelfbehoud. De Oder- Neisse lijn, die sedert het einde van de tweede wereldoorlog de grens tussen Polen en (Oost-)Duitsland vormt, is noch door West-Duitsland, noch door de westelijke geallieerden ooit erkend en zeker wat Duitsland betreft behoeft men niet te ver wachten dat die grenslijn ooit erkend zal worden. Voor het behouden van het gebied tussen zijn voor-oorlogse westelijke grens en de Oder-Neisse lijn zal Polen op de lange duur dus uitsluitend zijn aangewezen op de steun van de Sovjet-Unie. Raakt het die steun kwijt, dan wordt de strijd om het behoud van het geannexeerde gebied binnen langere of kortere tijd onherroepe lijk een parallel van de strijd om de „Poolse corridor", met alle gevolgen van dienPolen, eeuwig in de verdrukking tussen Rusland en Duitsland, kan van die gedachte alleen maar huiveren. Het zou dus wel heel verwonderlijk zijn als de nieuwe Poolse communistische lei ders, bij wie de nationalistische gevoelens juist zo sterk blijken te leven, hun actie voor „Polen's onafhankelijkheid van Rus land" zo ver zouden laten komen dat zij daarmee alle kans op latere samenwerking met Moskou zouden verspelen. Weliswaar hebben zij het voorbeeld van Tito voor ogen het voorbeeld van een rebel bij wie de machthebbers uit het Kremlin ten slotte een voetval zijn komen maken maar het grote verschil daarbij is, dat Tito's rebellie altijd beperkt is gebleven tot een soort van één-mans-rebellie, dat wil zeggen tot een min of meer persoon lijke ideologische vete tussen hem en het Kremlin, waaraan het Joegoslavische volk weinig deel heeft gehad. In Polen daarentegen gaat het niet om een ideologisch dispuut op het niveau van regerings- of partijleiders. In Polen is het volk zelf in verzet gekomen; getuige de opstand in Poznan, getuige de vrijmoedig heid waarmee tijdens het proces tegen de mannen van Poznan in en buiten de rechts zaal is gesproken, getuige ook de krachtige taal waarin de Russische beweringen van „buitenlandse kapitalistische ophitserij" door Poolse dagbladen en Poolse sprekers in het openbaar voor nonsens worden uit gemaakt. Hierbij komt de vraag aan de orde, in hoeverre de Poolse communistische partij leiders in staat zullen zijn, de toestand in de hand te houden. Als hun dat lukt, zullen zij er misschien in slagen, Polen geleidelijk te democratiseren en langzaam-aan van de knellende Russische greep te bevrijden zonder het Kremlin een onaanvaardbaar verlies van prestige en economische in vloed te bezorgen. Maar loopt de zaak hun uit de hand, dan kan nauwelijks iets anders worden verwacht dan dat Kroesjtsjev en de zijnen al was het alleen om redenen van zelfbehoud met wapengeweld „orde op de zaken" gaan stellen en een bloedbad aanrichten om het ongelukkige Poolse volk opnieuw onder hun juk te brengen. Van de tact van Gomoelka en zijn vrien den en van de zelfbeheersing van minis ter Rokossovsky, die weliswaar uit het partijbestuur maar nog niet uit de Poolse regei'ing is verdwenen zal in de komende dagen dus heel veel afhangen. Simon Koster ADVERTENTIE PRAAG (AFP) Zondag is een dertien man sterke delegatie der Russische com munistische partij, onder leiding van de partijsecretaris Aristov, te Praag aange komen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1956 | | pagina 1