Automatisering: spookbeeld
of reddende engel?
Symposium over problemen der
„druk-op-de-knop"-fabrieken
Lubis van „Indonesia
Raya" moet terechtstaan
11
mmm
Plaats van de mens
moeilijkste vraagstuk
Als een schaakpartij
Zeven jaar niets doen
Nieuwe leden der
Tweede Kamer
Jüngschlagercomités bijeen
Inbraken over ijs te
Amsterdam berecht
Koninklijke subsidie voor
vrije schilderkunst
Tekenwedstrijd voor jonge
kunstenaars
Bijzondere lof voor
Nederlands Ballet
Generaal Hasselman uit
Amerika teruggekeerd
Nederlands Kamerorkest in
Amsterdams Concert
gebouw
Mr. H. Lips brengt zaak-
Schmidt voor het hof
Saarakkoord zal zaterdag
getekend worden
Prins Bernhard in Amerika
Soldaat wist niet dat zijn
geweer herladen was
Het ongeval te A rnhem
Internationale spoorlijn
bestond honderd jaar
Vijf veroordeelden ontsnapt
uit jeugdgevangenis
Vier hunner reeds gepakt
Decreet voor politieke
partijen in Argentinië
Pools blad richt verwijten
tot Eisenhower en Adenauer
Volgens Dulles plegen de
Russen geen aggressie
Corruptie-nieuws
Hij heeft echter zeer
veel medestanders
MAANDAG 22 OKTOBER 1956
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
WW''
•r/W
iV/^fsS
:-i' v:::
PT &|1 jmmmmm
la#1?-
V «MM
N -■v^:
Deze ttoee foto's, gemaakt door een koelbloedig amateur-fotograaf op de kotter „Pontchartrain" van de Ameri
kaanse kustwacht, geven eèn beeld van het verongelukken van een viermotorige „Stratocruiser" van de Pan
American World Airways, die ter hoogte van San Francisco, ver uit de kust, na een motorstoring in de Stille
Oceaan stortte. De bovenste foto is genomen op het ogenblik, waarop de machine het water raakt en de staart af
breekt. De onderste opname toont het vliegtuigwrak op het water. Op de voorgrond een van de reddingboten van
de kotter, waarmee alle 31 inzittenden werden gered, met geredden op weg naar het schip.
(Van een redacteur)
Automatisering is een toverwoord geworden, waarover sinds enkele jaren
iedereen schrijft, spreekt en congresseert. Sommigen zien haar als een tweede
industriële revolutie, die leiden zal tot grote werkloosheid; anderen verwachten
er integendeel een steeds toenemende welvaart van, ook voor de gewone man.
Welke van deze beide zienswijzen is de juiste? Vrijdag heeft het Verbond van
protestants-christelijke werkgevers dit probleem onder ogen gezien, waarbij prof.
dr. ir. K. M. M. Oberman en drs. J. G. Bavinck hun visies op de automatisering
ten beste gaven, waarbij zoals men in ons blad heeft kunnen lezen, vooral de
laatstgenoemde een optimistische theorie ontwikkelde. Drs. Bavinck gelooft met
name, dat de „automatie", zoals hij deze materie noemt, de reddende engel van
onze welvaart kan worden en dat Nederland eigenlijk al veel te laat is met de
voorbereiding van de invoering daarvan.
Zaterdag, op een „automatiserings-sym-
posion", dat door Keesings Historisch Ar
chief uitgeschreven was, heeft dezelfde
spreker die theorie verder uitgewerkt.
„Slechts een klein gedeelte van de verschil
lende industrietakken leent zich voor auto
matisering, zo betoogde hij, „en ook daar
zal zij niet schoksgewijze, maar slechts zeer
geleidelijk verwezenlijkt kunnen worden.
Voor totale overproduktie behoeft bij het
huidige behoeftepeil geen vrees te bestaan;
wèl voor een niet-aangepaste produktie in
bepaalde sectoren. Daar zou zich dan ook,
tengevolge van automatisering, wellicht
tijdelijke structurele werkloosheid kunnen
voordoen. Wij hebben echter tijd en mid
delen genoeg in reserve, om dit gevaar
tijdig te ondervangen, bijvoorbeeld door
afleiding van de overtollige arbeidskrach
ten naar andere sectoren en vooral naar de
„diensten-verlenende" bedrijven zoals de
toeristen-industrie, het hotel en restaurant
bedrijf, de recreatie- en vermaakscentra
e.d. „Alleen wanneer automatie samen zou
vallen met een dalende economische activi
teit, zijn er pijnlijke incidenten te vrezen",
aldus drs. Bavinck, „maar wie de automa
tisering a priori tot de zondebok uitroept,
zoals sommige vakbondorganen dat doen,
die maakt zich schuldig aan demagogie
Want ook hier geldt, dat het enige wat wij
te vrezen hebben, de angst zelf is".
Ir. IC. H. van Ginneken, docent aan de
r.k. Economische Hogeschool in Tilburg,
besprak op het Amsterdamse symposion de
mogelijke invloeden van de automatisering
op de taak en de plaats van de mens in de
onderneming. De topleiding van een bedrijf
zal zich steeds meer de mentaliteit van de
schaker eigen moeten maken," zo zei hij,
..omdat hij steeds meer zetten en situaties
vooruit moet kunnen denken. De materiële
„stand" op het schaakbord de vorm
geving en de werkelijke produktie wui-
den daarbij gereduceerd tot de minst be
langrijke fasen van de „schaakpartij" De
gewichtigste factor in het spel is het inge
wikkelde proces van vóór-denken, vóór
stellen en vóór-bereiden geworden. Omdat
de termijn van voordenken en voorberei
den langer wordt, naarmate de automati
sering in een bedrijf verder voortschrijdt,
heeft de „druk-op-de-knop-fabriek" van de
toekomst behoefte aan een leidinggevende
topgroep, wier voornaamste taak het is,
besluiten te nemen op lange termijn. Het
eigenlijke beheer van de onderneming be
hoort tot de zorgen van het tweede plan.
In laatste consequentie zullen ook deze
voorbereidings- en vóórdenk-processen
voor een groot deel door machines moeten
worden overgenomen, maar de mens-als-
zodanig zal toch aan dit alles leiding en
ichting moeten blijven geven.
Datzelfde geldt voor de mechanisatie op
het niveau van de arbeider, die door de
•.automation" een andere taak toebedeeld
krijgt: die van super-controleur der machi
nale produktie. Hij wordt dus meer „be
heerder" en minder „uitvoerder" in het
produktieproces,waarbij spierkracht, hand
vaardigheid e.d. veel minder gewicht in de
schaal gaan leggen dan oplettendheid en
andere geestelijke eigenschappen. De
tegenwoordige lopende handarbeid doet al
een zeer eenzijdig beroep op het gehele
arsenaal aan menselijke gaven en caoaci-
teiten van de arbeider, maar diens geest
blijft daarbij tenminste onaangetast. Komt
zo'n arbeider nu in een geautomatiseerde
fabriek als controleur in een opgelegd
denkproces terecht, dan wordt de geeste
lijke aantasting stellig veel erger. Het zal
dus nodig zijn, dat deze arbeid meer „aan
spreekt" en verlangt, dan alleen maar het
overhalen van een hefboom of het in de
gaten houden van een aantal meters en
instrumenten. Want het nemen-van-beslis-
singen alleen is nog geen garantie voor
volwaardige arbeid.
Hoe er aan dit probleem misschien een
mouw te passen ware, belichtte prof. dr.
B. C. Lievegoed, die als voorbeeld van de
arbeider in een geautomatiseerd bedrijf
noemde de man, die niets anders te doen
heeft dan het uitkijken naar machine-
storingen. „Zo'n man staat bijvoorbeeld
zeven jaar lang te wachten op een ongeluk,
dat hem in actie zal doen komen b.v. door
het indrukken van een alarmsignaal. Zal
men voor dit summum aan geestdodend
werk mensen kunnen vinden, die met ar
beidsvreugde en toewijding hun taak ver
richten? Die toewijding is alleen te ver
wachten, als de persoonlijke rolopvatting
van zo'n arbeider gedekt wordt door zijn
sociale status: dat wil zeggen als het werk
redelijk beloond wordt en de arbeider in
kwestie zijn taak leert begrijpen als een
belangrijk en onmisbaar onderdeel in het
gehele produktieproces.
Een ander gevaar is dat van de vereen
zaming van het individu in de geautomati
seerde fabriek: het Schrikbeeld van de
man, die acht uur per dag moederziel alleen
in een enorme machinehal staat en er zich
niet eens „moe" kan werken. „Breng die
man af en toe eens een kopje koffie en geef
hem wat muziek in zijn kluizenaarschap",
was de enige remedie die prof. Lievegoed
kon aanbevelen.
Vereenzaming-als-groep bedreigt wel
licht die werkers, wier beroepen niet-
geautomatiseerd kunnen worden, zoals
mijn-, transport en havenarbeiders. Hun
lonen en arbeidsvoorwaarden zullen wel
licht achter moeten blijven bij die van de
geautomatiseerde beroepen, hetgeen op
ernstige sociale spanningen kan uitlopen;
die des te ernstiger zijn, omdat deze arbei
ders op economische sleutelposities staan.
Het zal dan ook voor alles nodig zijn, zo
meent prof. Lievegoed, dat de ontelbare
sociale en economische haken en ogen die
aan het automatiseringsvraagstuk vast
zitten, vooraf grondig overwogen en bestu
deerd worden. Dit is nog veel belangrijker
dan het afwegen van de technische en fi
nanciële mogelijkheden, want ook in een
robot-onderneming blijft het menselijke
element het moeilijkste, het kwetsbaarste
en het onberekenbaarste.
Na deze inleidingen volgde een uitvoerige
discussie, waaraan door vele aanwezigen
werd deelgenomen. Het symposion was ge
opend door minister J. G. Suurhoff, die er
eveneens op wees, dat een verantwoor
de doordenking van de risico's en de kan
sen der automatisering nog zeer veel vor-
singswerk zal vergen.
In de plaats van de heren J. G. Suurhoff,
mr. J. M. A. H. Luns en prof. dT. J. Zijlstra,
die doordat zij ook in het nieuwe kabinet
zitting hebben, hun benoeming tot leden
der Tweede Kamer niet konden aannemen,
zijn benoemd verklaard tot leden der Ka
nier de heren J. H. Lamberts te Rotterdam
(P.v.d.A.), C. F. Kleisterlee te Rotterdam
(KVP) en prof. L. W. G. Scholten te
Utrecht (AR). In de plaats van de heren
J. de Wilde en J. W. van der Linden, die
eveneens hun benoeming niet hebben aan
genomen, zijn benoemd verklaard tot lid
der Tweede Kamer mej. J. Th. ten Broecke
Hoekstra te 's-Gravenhage (WD) en prof.
I. N. Th. Diepenhorst te Epe (CHU).
In Utrecht is zaterdagavond een ver
gadering gehouden van het Nationale Con
tactcomité Jungschlager en de plaatselijke
Jüngschlagercomités in Nederland, waar
van het contactcomité het overkoepelend
orgaan is. De afgevaardigden der plaase-
lijke comités constateerden met genoegen,
dat tussen de beide grote organisaties, die
zich thans voor de zaken van de heer
Schmidt en de andere gevangen Nederlan
ders inspannen, het Nationaal Contact-
comité en het Jungschlagerfonds (de com
missie Gerbrandy) een nauwe samenwer
king tot stand is gekomen. Eenstemmig
werd er door de vergadering op aange
drongen, dat deze samenwerking op korte
termijn nog inniger zal worden. De ver
gadering besloot haar volle steun te geven
aan de openbare vergadering ten behoeve
van Schmidt, welke op 28 oktober in het
Concertgebouw te Amsterdam wordt ge
houden, en aan de nationale betoging voor
Schmidt die men op 10 november in Den
Haag hoopt te houden.
Het Amsterdamse gex-echtshof heeft uit
spraak gedaan in een zaak tegen vier ver
dachten, die betrokken zijn geweest bij in
braken in winkels aan de Weteringschans.
De daders wisten zich toegang te verschaf
fen door over het ijs van de dichtgevroren
Lijnbaansgracht de achterzijde dezer per
celen te bereiken.
Voor deze in februari gepleegde inbra
ken zijn thans vier vex-dachten veroor
deeld, die twee aan twee over en weer el
kaar van de inbraak beschuldigen en zei
den, alleen schuldig te zijn aan heling. Het
hof heeft thans wegens heling de 33-jarige
vertegenwoordiger I. A. S. anderhalf jaar
gevangenisstraf met aftrek en de 29-jarige
G. M. een jaar met aftrek opgelegd, tot
welke straf zij ook door de rechtbank wa
ren veroordeeld. Wegens diefstad werden
de 38-jai-ige A. M. en diens zwager, de 36-
jarige H. W. M., een kellner, ieder tot an
derhalf jaar met aftrek verooi'deeld. De
laatste twee was in eerste aanleg door de
rechtbank twee jaar met aftrek opgelegd.
Op voordracht van de jury voor de Ko
ninklijke Subsidie heeft Koningin Juliana
een studiebeurs, groot twaalfhonderd gul
den, toegekend aan de volgende jonge
schilders en schildei-essen: mevrouw H. M.
de Jong, Den Haag; mevrouw N. Schul-
tiens-Thunnissen, Maastricht, en de heren
J. A. C. Franken, Vught; L. Molin, Berg-
Terblijt (Limburg); J. A. Sierhuis, Amster
dam en A. J. Veldhoen, Amsterdam.
Het bestuur der Therese van Duyl
Schwartze Stichting nodigt jonge Neder
landse kunstenaars, die de leeftijd van vijf
endertig jaar nog niet ovex-schreden heb
ben, uit, tot het deelnemen aan een wed
strijd. Er worden getekende portretten in
zwart en wit verlangd. De wedstrijd wordt
gehouden in januari 1957. De jury zal be
staan uit: Bart Peizel, Theo Swagemakers,
prof. Willem van den Berg, prof. Kuno
Brinks, prof. dr. N. Vroom en prof. J. Wie-
gers.
B. en IV. van Den IJaag geven met
subsidie blijk van bewondering
„Het Nederlands Ballet heeft in de af
gelopen twee seizoenen zijn artistieke be
tekenis voor de gemeente 's-Gravenhage
duidelijk bewezen. De groep heeft onder
leiding van mevrouw Sonia Gaskell met
groot enthousiasme gewerkt, hetgeen blijkt
uit de nog steeds groeiende publieke be
langstelling en de lovende wijze, waarop
de pers zich in het algemeen uitlaat over
de veelzijdige prestaties van de groep, zo
wel op het gebied van het klassieke, als
van het moderne ballet". Deze woorden
van lof worden het Nederlands Ballet toe
gezwaaid door het college van B. en W.
van Den Haag, die de gemeenteraad voor
stellen het ballet met ingang van het sei
zoen 1956-1957 een jaarlijkse subsidie van
negentigduizend gulden te verlenen en de
huursom voor de studioruimte voor het
speelseizoen 1955-1956 kwijt te schelden.
De subsidie wordt echter alleen verleend
als het rijk het ballet een even groot be
drag toekent. Het college is voorts van me
ning dat het Nederlands Ballet, vooropge
steld dat het op een verantwoorde wijze
verder zal kunnen werken, in een nabije
toekomst balletkunst zal kunnen geven, die
vergelijking met vooraanstaande buiten
landse groepen zal kunnen doorstaan.
Evenals het Nederlands Ballet, vervolgen
B. en W., is het Ballet der Lage Landen te
Amsterdam een hardwerkend ensemble,
dat in de laatste jaren duidelijk aanwijs
bare vorderingen heeft gemaakt, en zij
stellen voor. dit ballet, eveneens met in
gang van het speelseizoen 1956-1957, een
jaarlijkse subsidie te verlenen van vijfen
twintigduizend gulden.
De chef van de Generale Staf, generaal
B. R. P. F. Hasselman, die in Washington
de vergadering van het militaire comité
van de NAVO-landen heeft bijgewoond,
dat daar de drie laatste dagen van de vo
rige week werd gehouden, is vanmorgen
met het KLM-lijntoestel uit New York op
Schiphol teruggekeerd. De generaal zei bij
zijn aankomst dat hij over 't resultaat van
de uiteraard geheime besprekingen
van het comité zeer tevreden is. Het co
mité is het hoogste militaire lichaam van
de NAVO, gevormd door de chefs van de
generale staven. Het komt meestal te Parijs
bijeen.
Onder leiding van Szymon Goldberg zal
het Nederlands Kamerorkest zondagmiddag
28 oktober in de grote zaal van het Con
certgebouw in Amsterdam een uitvoering
geven van het Concert voor twee violen
van Vivaldi, het Vioolconcert in c van
Haydn, het Vijfde Brandenburgsconcert
van Bach en Eine Kleine Nachtmusik van
Mozart. Solistische medewerking zal wor
den verleend door Maria Curcio, piano,
Szymon Goldberg, viool, Willem Noske,
viool, Piet Nijland, viool en Frans Vester,
fluit. Het concert begint om half drie.
De Nederlandse advocaat H. Lips zal op
treden als verdediger van Schmidt. Hij
heeft een advocatenpraktijk in Bandung en
had reeds vóór de oorlog een praktijk in
Indonesië.
De heer H. Schmidt is op 15 oktober
door rechter Rochjani in het landgerecht
te Djakarta veroordeeld tot levenslange
gevangenisstraf, daar hij schuldig bevon
den werd aan subversieve acties. Na het
xu'tspreken van het vonnis heeft Schmidt
hoger beroep aangetekend.
Mr. Lips is thans voorbereidingen aan
het treffen om de zaak-Schmidt op zijn
laatst binnen 14 dagen voor het hof te
brengen.
PARIJS (Reuter/AFP) De ministers
van Buitenlandse Zaken van Frankrijk en
West-Duitsland, Pineau en Von Brentano,
zullen het Frans-Duitse akkoord over de
Saar zaterdag in Luxemburg tekenen.
Tijdens de besprekingen over de kanali
satie van de Moezel te Parijs tussen de
minister-president van Luxemburg J.
Bech en de Franse staatssecretaris van
Buitenlandse Zaken M. Faure is in begin
sel overeenstemming bereikt. Deze week
zal het Luxemburgse parlement geraad
pleegd worden.
Dit is de 52-jarige dr. Werner Forss-
mann uit Bad Kreuznach in West-
Duitsland, de chirurg, uroloog en
cardioloog, die de Nobelprijs voor
geneeskunde heeft moeten delen met
twee Amerikaanse professoren, André
F. Cournand en Dickinson W. Richards.
Dr. Forssmann kreeg de prijs voor zijn
uitvinding van de hart-katheter,
waarmee hij in 1929 experimenteerde.
Het is een slang, die in een ader van
de linkerarm wordt gebracht en
ivordt opgeduwd tot in de linkerhart
kamer, waardoor het onderzoek van
het hart wordt vergemakkelijkt. Dr.
Forssmann nam de eerste proef op
zichzelf. De Amerikanen ontwikkelden
de uitvinding verder.
Prins Bernhard is zaterdagmiddag in
New York aangekomen, vanwaar hij met
een militair vliegtuig naar Washington
dooiwloog. De Nederlandse ambassadeur te
Washington, dr. J. H. van Royen, heette de
Prins welkom.
Zondag is Prins Bernhard door zijn gast
heer, admiraal Jerauld Wright, bevelheb
ber van de Atlantische vloot, en tevens
opperbevelhebber van de geallieerde zee
strijdkrachten in de Atlantische Oceaan, in
de „Alibi-club" een informele lunch aan
geboden. Dezelfde dag nog is de Prins van
Washington naar de luchtbasis van de
Amerikaanse marine in Norfolk, Virginia,
gevlogen. De Prins kwam om vier uur
's middags op de luchtbasis aan, vergezeld
van de admiraal en diens echtgenote. De
Prins vloog in het vliegtuig van de admi
raal.
Vandaag zal de Prins naar de marine
luchtbasis in Jacksonville, Florida, vliegen
en vandaar naar het supervliegdekschip,
„Forrestal", waarop hij de nacht zal door
brengen.
Omtrent het ongeval in Arnhem, waarbij
eexr kind door een schildwacht werd dood
geschoten, versti-ekt de legervoorlichtings-
dienst de volgende lezing van de toedracht:
„de dienstplichtige soldaat C. P. van V., die
bij de zij-ingang van de Menno van Coe-
hoornkazerne met een collega op planton-
wacht stond, werd door enige kinderen met
steentjes, gegooid. Hij waarschuwde ze
door schertsenderwijs op te merken: „op
passen, anders ga ik schieten". Toen de
kinderen voortgingen met plagen liep de be
trokkene naar het plantonhuisje en pakte
het geweer van zijn collega, dat hij 's mid
dags ontladen had, waarbij hij de houder
met patronen in het plantonhuisje op tafel
had gelegd.
Toen hij naar buiten kwam, grendelde
hij dat geweer-, richtte van de heup op de
kinderen en haalde de trekker over. Tot
zijn grote ontsteltenis ging een schot af,
waardoor de 8-jarige Michiel Vermeer in de
hartstreek werd getroffen. Het jongetje is
tijdens transport naar het ziekenhuis over
leden.
Uit het door de Koninklijke Marechaus
see ingestelde onderzoek is gebleken, dat de
collega van soldaat Van V. later op de
middag het geweer wederom had herladen,
zodat Van V., die er van overtuigd was,
dat hij een ongeladen geweer met zich
meedroeg, in feite een geladen geweer af
vuurde. Soldaat Van V. is volkomen over
stuur ter observatie in de ziekenbarak op
gexxomen".
Ter gelegenheid van het honderdjarig
bestaan van de oudste internationale ver
binding van ons land met Duitsland, de
lijn ArnhemObex-hausen, heeft vrijdag
een feesttrein met een groot aantal ge
nodigden tussen de beide steden gereden.
Achter de grote hypermoderne locomo
tief van de „Bundesbahn" was een drietal
platte wagens gekoppeld, waarop een ko
pie was geplaatst van de eerste trein op
de lijn NeurenbergFurth. In een der
houten wagentjes zaten zes in Biedermeier
kostuum geklede meisjes uit Oberhausen.
De conducteur kondigde met een bel de
aankomst en het vertrek van de trein aan.
In Oberhausen werd de trein met over
weldigend enthousiasme begroet. De ont
vangst ging gepaard met het loslaten van
vijfduizend postduiven en een vuurwerk
met verscheidene grote stukken die voor
namelijk treinen voorstelden.
Zondagavond omstreeks acht uur hebben
vijf verpleegden kans gezien uit de jeugd
gevangenis te Zutfen te ontsnappen. Het
zijn jongelui van omstreeks 22 jaar. Twee
hunner zijn weer gepakt.
Een kwartier nadat de vijf uitbrekers
vertrokken waren, werd hun verdwijning
bemerkt. Zij waren over verschillende
zalen verspreid, zodat verondersteld wordt,
dat zij een afspraak voor hun ontsnapping
hebben gemaakt. Deze ontsnapping is mo
gelijk geweest doordat een der zalen we
gens schildex'werkzaamheden, welke daar
werden verricht, buiten gebruik was. Via
een toilet hebben de knapen de vlucht kun
nen nemen. Boven dit toilet bevindt zich
een luchtkoker, welke voorzien is van
tralies. Een ervan bleek te zijn doorge
zaagd.
Aanstonds na de ontdekking der ontsnap
ping is de politie gealarmeerd. Ook het
eigen personeel stelde een onderzoek naar
de vluchtelingen in. Vannacht om half een
zijn twee van hen door twéé man van het
gevangenispersoneel in de buurt van
Voorst gegrepen.
Vanmorgen zijn nog twee ontvluchte
gevangenen gepakt. Eén uitbreker bevindt
zich nu nog op vrije voeten.
BUENOS AIRES (AFP). De Argen
tijnse regering heeft een decreet uitgevaar-
digd waarin de functionering van politieke
partijen in Argentinië wordt geregeld. Het
decreet gax-andeert de vrije ontwikkeling
van alle politieke partijen, doch eist van
alle partijen die na de revolutie van 16
september 1955 zijn gesticht, een democra
tische beginselverklaring, om het ontstaan
van totalitaire partijen te verhinderen.
Voorts mogen de politieke partijën niet
naar een persoon genoemd worden. Dit
slaat kennelijk op de reeds eerder ontbon
den Peronistische partij.
Aangezien de Argentijnse communisti
sche partij in september 1955 reeds be
stond, wordt van haar dus geen democra
tische beginselverklaring geëist.
Politieke waarnemers geloven, dat dit
decreet de overwinning van de linkse ra
dicale partij bij de presidentsverkiezingen,
die volgend jaar gehouden zullen worden,
mogelijk maakt.
SCHENKING AAN GEMEENTEMUSEUM.
Aan de gemeente 's-Gravenhage is een
schilderij van de onlangs overleden kunst
schilder Fernand Léger ten geschenke aan
geboden. Het college van B. en W. heeft
de gemeenteraad voorgesteld het schilderij,
,.La roue bleue", met bijzondere dank aan
de schenker, de heer R. Rosengart te Lu-
zem, te aanvaarden en bij de collectie
moderne kunst van het Gemteentemuseum
te voegen.
WARSCHAU (UP/Reuter) Tryboenoe
Loedoe, het Poolse partijorgaan, verwijt
president Eisenhower vandaag dat de
„nieuwe vrijheid" van Polen de Verenigde
Staten niet het recht geeft zich te mengen
in de binnenlandse zaken van Polen. De
Westduitse bondskanselier Adenauer werd
voorgehouden dat hij zich niet in de „ont
wikkeling van onzv vrijheid" mag mengen.
Tryboenoe Loedoe schrijft: „President
Eisenhower heeft een verklaring afgelegd
welke er op neerkomt dat hij zou helpen
in de strijd die de Polen voeren. Wij be
grijpen de Amerikaanse geesteshouding
vóór de verkiezingen heel goed, maar in
dien iemand zo naief is te denken dat de
veranderingen in Polen een teken van een
nieuwe oriëntering in onze buitenlandse
poltiek zün, dan maakt hij een grote fout.
De basis van onze politiek was en is
vriendschap met de Sovjet-Unie".
Waarnemers merken op dat Tryboenoe
Loedoe gisteren openhartig toegaf dat er
„anti-Russische elementen" in Polen zijn.
„De grondslag van onze politiek is vriend
schap met de Sovjet-Unie en de arbeiden
de massa steunt die over het algemeen".
Eisenhower heeft bij monde van zijn
perssecretaris verklaard, dat „alle vrien
den van het Poolse volk sympathiseren
met zijn traditioneel verlangen naar vrij
heid en onafhankelijkheid".
Geen ingrijpen
De Amerikaanse minister van Buiten
lands Zaken, Dulles, heeft in een vraag
gesprek voor de televisie verklaard dat de
Kremlin-leiders voor een „ernstig dilem
ma" staan nu hun liberalere politiek krach
ten oproept die niet tegengehouden kunnen
worden. Gevraagd of de Amerikaanse re
gering de ontwikkeling van „nationaal
communisme" gunstig acht, antwoordde
Dulles: „Het belangrijkste is het verbrok
kelen van de zuilenstructuur van het Sov
jetrijk". Het binnenrukken van Russische
troepen in Polen beschouwt Dulles niet als
agressie. Hy wees erop „dat Polen deel uit
maakt van het pact van Warschau en dat
de Sovjet-Unie daaraan het recht ontleent
troepen in Polen te houden."
„Ik geloof niet dat we onder welke om
standigheden ook onze gewapende macht
naar Polen of Oost-Duitsland kunnen zen
den. Dat zou een volledige wereldoorlog
verhaasten."
Dulles zei dat het „indiscreet" zou zijn
andere speciale maatregelen te noemen,
die de Verenigde Staten zouden kunnen
nemen. Hij verwees slechts naar „De stem
van Amerika" en Radio vrij Europa. Dulles
zei tenslotte dat zijn regering over de
Poolse toestand nauw voeling houdt met
de regeringen van Groot-Brittannië en
Frankrijk.
Geen antivoord
Spasovski, de Poolse ambassadeur in de
Verenigde Staten, heeft zaterdag te Wash
ington een bezoek gebracht aan de Ameri
kaanse plaatsvervangende onderminister
van Buitenlandse Zaken, Robert Murphy.
Murphy zou inlichtingen gevraagd hebben
over de berichten volgens welke Kroesjts-
jev bij zijn bliksembezoek aan Warschau
aan de Poolse communistische leiders een-
ultimatum heeft gesteld. Kroesjtsjev zou.
hun de keus hebben gelaten „te gehoor-''
zamen of vernietigd te worden". De ambas
sadeur zou gezegd hebben dat hij niets
wist van een dergelijk bericht en niet in
staat was er commentaar op te leveren.
Geen overgave
„Een akkoord tussen het Duitse volk en
een vrij Polen is mogelijk, zelfs waar
schijnlijk", zo zei Adenauer zondag in een
rede over de Westduitse buitenlandse poli
tiek te Dortmund. „De ontwikkeling in
Polen versterkt mijn hoop, dat het eens in
Europa weer tot vrede en vrijheid voor
alle volken zal komen". Naar zijn mening
kunnen dan alle bestaande geschillen wor
den geruimd. Het Duitse volk zou echter
nooit zijn rechten op het voormalige Duitse
gebied achter de Oder en Neisse prijs
geven, aldus Adenauer.
DJAKARTA (A.N.P.) Mochtar Lubis,
de hoofdredacteur van liet te Djakarta ver
schijnende onafhankelijke blad „Indonesia
Raya" zal binnenkort voor het gerecht wor
den gedaagd om zich te verantwoorden over
een verslag, dat op 14 augustus in zijn krant
heeft gestaan, en dat de kop droeg: „Minis
ter van Buitenlandse Zaken, Ruslan Abdul-
gani, betrokken in een corruptieschandaal
van 1.500.000 rupiahs". „Indonesia Raya"
was het eerste blad, dat het nieuws bracht
van het bijna aanhouden van de minister
van Buitenlandse Zaken op de vooravond
van diens vertrek naar de Londense con
ferentie over het Suezkanaal op 13 augus
tus.
Inmiddels hebben de vereniging van uit
gevers van Indonesische kranten en de
vereniging van Indonesische journalisten
heden de oprichting aangekondigd van een
gezamenlijk actiecomité om de verdere
stappen te coördineren, die genomen moe
ten worden in de pogingen om te bereiken,
dat de militaire verordening, waarbij
„destructieve en px-ovocatieve berichtgeving
wordt verboden", wordt ingetrokken. Deze
militaire verordening heeft in de Indonesi
sche perswereld grote opschudding gewekt
en ook de buitenlandse pers heeft grote
belangstelling voor deze kwestie. Bijna alle
Indonesische kranten hebben het verbod
veroordeeld en het bestempeld als een be
perking van de persvrijheid.
De uitvoerende raad van de Indonesische
journalistenvereniging heeft heden weer
een verklaring uitgegeven. Hierin wordt
betreurd, dat er nog geen oplossing is ge
vonden voor de verordening van 14 sep
tember. De verklaring zegt, dat reeds een
maand is verstx-eken sinds de eerste ver
klaring van de journalistenvereniging,
waarin de verordening werd veroordeeld
als een blijvend gevaar voor de persvrij
heid en waarin opheffing van het besluit
werd geëist. De verklaring van heden zegt.
dat de volgende stappen van de vex-eniging
zullen worden genomen, afhankelijk van
de tijd en de toestand, en op basis van de
oorspronkelijke eis van de journalisten
vereniging.
