[L1MI1§II1°®1MQ PHIll7rj
r
Panda en de Meesteivmagiër
G M. OORD
Door stom geluk kreeg Terschelling
een culture zeldzame veenbessen
Bittere woorden van voorzitter
Christelijke Middenstandsbond
verstopping
faJ.H.Schous
De radio geeft zaterdag
Strandjutter gooide vat
met kostbare bessen weg
Wereldnieuws
Zoek ió het zo
2
Kardinaal Feltin opende
expositie in Amsterdam
Geschenk van voormalig
Korea-detachement
Vijf jaar geëist voor moord
op pasgeboren baby
GRUNDIG
Bond voor Staatspen-
sionering wijzigt statuten
Uitbreiding van activiteiten
Cranberries in duinpan
DE KLOMPENCENTRALE
Geef de strijd niet op tegen
Monteur hing negen meter
boven de grond aan kabel
Bekroningen „Qrnitophilia"
NAAIMACHINES
Litteraire expositie in
Haags Gemeentemuseum
Etnografisch museum te
Breda overgedragen
LEVER
V.J
VRIJDAG 26 OKTOBER 1956
„Beperking: van de consumptie heeft voor
de middenstand een gevaarlijke kant. Er
moet bovendien aan gedacht worden dat bij
verhoging van de kosten niet alles uit de
winst kan worden gevonden. Er wordt door
de middenstander nog verdiend, omdat hij
niet 48, maar 80 tot 90 uur per week
werkt. Van het principe dat de werkgever
het hoogste loon van de werknemers moet
ontvangen komt niets meer terecht. Wan
neer de middenstander straks ook nog de
huurverhoging en de premie voor het
ouderdomspensioen moet opbrengen zal hij
tot diep in de nacht moeten doorwerken".
Dit alles zei de voorzitter van de Chris
telijke Middenstandsbond, de heer H. de
Mooij uit Rijnsburg, in een rede tijdens de
in Utrecht gehouden bondsvergadering van
deze organisatie. De middenstand heeft .een
strijd te strijden over het zijn of niet zijn,
zei hij. Hij noemde het een belangrijk
vraagstuk, dat de doorbraakgedachte nog
geruislozer geschiedt in de maatschappe
lijke organisatie dan in het politieke vlak.
Vele niet-socialistisch georiënteerde mid
denstanders, zo zei de heer De Mooij, zijn
lid van het sterk rood getinte Nederlands
Verbond van Middenstandsverenigingen.
De Christelijke Middenstandsbond zal vast
houden aan de belijdenis en deze niet be
schouwen als een etiket op de organisatie.
De norm van het beleid moet kunnen wor
den afgepast aan de norm van het belijden.
De heer De Mooij kondigde een reorgani
satie van de bond aan, die ook een statu
tenwijziging zal inhouden. Door de groei
van de organisatie in de laatste acht of tien
jaar van 12.000 tot ruim 24.000 leden is er
een hoofdbestuur van 30 personen, hetgeen
een onhoudbare situatie is geworden. Even
als bij werknemers- en bij werkgeversbon
den treedt bij de Christelijke Middenstands
bond een algemene vervreemding van de
problemen op.
ADVERTENTIE
de
NIEUW!
„STARLIGHT" serie
1957
is zojuist gearriveerd en overtreft
alles wat tot op heden werd gebracht.
Een geheel Engels principe kinder
wagen, ook te gebruiken als wandel
wagen en reiswieg.
Deze creatie vormt met onze topklasse
„v. DELFT" kinderwagens een sorte
ring, welke een succes genoemd mag
worden.
Oude Groenmarkt 16-14
Haarlem-Tel. 11266 (K2500)
De heer De Mooij sprak voorts over, zoals
hij het noemde, het onrecht in de brand-
stoffenhandel, daar de overheid de handel
in de mijn winkels bevoordeelt. Er is in de
mijnwinkels, die ook het publiek bevoor
raden, steeds voorraad. De brandstoffen-
handel heeft reeksen bestellingen, die niet
kunnen worden uitgevoerd. Misschien ver
langen de brandstoffenhandelaren wel naar
de distributie terug, meende hij. Verder zei
hij dat in 1957 de tarieven van gas, electri-
citeit, posterijen en spoorwegen worden
verhoogd. Met prijsstabilisatie heeft dit
niets meer te maken, aldus de heer De
Mooij, die voorts opmerkte dat volgens de
regeringsverklaring de overheid het geor
ganiseerde bedrijfsleven zo krachtig moge
lijk zal gaan bevorderen. „Betekent dat,
dat de overheid nu organisaties gaat op
richten?" zo vroeg hij. „We moeten weten,
waar de grens ligt. Als ons beleid niet een
beleden beleid is en we niets meer beteke
nen voor de toekomst, gaan we mensen
overleveren aan de Rijksmiddenstandsvoor-
lichtingsdienst".
Aan het slot van de vergadering werd
afscheid genomen van de bondssecretaris,
dr. J. P. van der Wilde, die is benoemd tot
bijzonder secretaris van het Hoofdbedrijf
schap Detailhandel en tot bijzonder secre
taris van het Hoofdbedrijfschap Ambach
ten, met de opdracht de Raad voor het
Midden- en Kleinbedrijf zo spoedig moge
lijk te formeren.
Kardinaal Feltin, aartsbisschop van Pa
rijs, het grootste diocees ter wereld wat
het aantal gedoopte katholieken aangaat,
heeft een bezoek aan Amsterdam gebracht.
In het Trippenhuis aan de Kloveniers
burgwal, waar de Koninklijke Nederlandse
Academie van Wetenschappen gevestigd is,
opende de kardinaal een door het Amster
damse comité van de Amitiés catholiques
Frangaises georganiseerde tentoonstelling
gewijd aan het Franse katholieke boek. De
kardinaal werd begroet door de bisschop
van Haarlem, mgr. J. P. Huibers.
De commandant van het Regiment Van
Heutsz, kolonel F. E. Chattelin, heeft in de
legerplaats Oirschot namens het voorma
lige Nederlandse UNO-detachement, dat
aan de strijd in Korea heeft deelgenomen,
een aandenken aangeboden aan het 38ste
infanterie-regiment van de Verenigde Sta
ten. Het geschenk bestaat uit een officiers
sabel met schede in een cassette alsmede de
wapenschilden in zilver van het 38ste in
fanterie-regiment, van het Regiment Van
Heutsz en van het Nederlandse detache
ment.
De Amerikaanse militaire attaché, kolo
nel B. MacAfee, die het geschenk namens
het 38ste infanterieregiment der V. S. aan
vaardde, roemde in zijn dankwoord het Ne
derlandse detachement, waarvan vele strij
ders de Bronzen Ster der Verenigde Staten
ontvingen.
De officier van Justitie bij de arrondis
sementsrechtbank te Groningen heeft vtff
jaar gevangenisstraf geëist tegen de 32-
jarige D. N. uit Vriescheloo wegens moord
op een pasgeboren kind.
De verdachte zou in juli 1954, nadat zijn
vrouw een meisje ter wereld had gebracht,
het kind met het hoofd in een emmer wa
ter gehouden hebben tot de dood intrad.
Daarna begroef hij het lijkje in de asput
achter het huis.
Voor de buitenwereld was tevoren ver
zwegen dat er een kind op komst was. De
zaak kwam in juli van dit jaar aan het
licht, toen de vrouw opnieuw een baby ter
wereld had gebracht. De man zou het voor
nemen hebben gehad ook dit kind te ver
moorden, maar hij ontkende dit. Zijn
vrouw raakte overstuur, stak haar woning
in brand en moest in een inrichting worden
opgenomen, waar zij de gebeurtenissen van
twee jaar geleden vertelde.
Het rapport, dat over het echtpaar was
uitgebracht, sprak van verminderde toe
rekeningsvatbaarheid en adviseerde tot on
voorwaardelijke terbeschikking stelling
van de regering. De officier van Justitie
achtte moord bewezen. De verdachte heeft
in kalm overleg gehandeld, zei hij en hij
eiste vijf jaar gevangenisstraf en onvoor
waardelijke terbeschikkingstelling van de
regering. De rechtbank doet uitspraak over
veertien dagen.
ADVERTENTIE
Grote Houtstraat 108 - Tel. 13046
RADIO - TELEVISIE - GRAMOFOONSPECIALISTEN
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Gemengd koor. 7.15 Ge
wijde muziek. 7.45 Morgengebed en liturgi
sche kalender. 8.00 Nieuws en weerbericht.
8.15 Platen. 8.50 Voor de vrouw. 10.00 Voor
de kleuters. 10.15 Platen. 10.30 Ben je zes
tig? 11.00 Voor de zieken. 11.45 Platen. 12.00
Angelus. 12.C3 Amusementsmuziek. 12.30
Land- en tuinbouwmededelingen. 12.33 Pla
ten. 12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nieuws en ka
tholiek nieuws. 13.20 Metropole-orkest. 13.50
Lichte muziek. 14.00 Voor de jeugd. 14.20
Engelse les. 14.40 Boekbespreking. 14.50
Amateursprogramma. 15.30 Voordracht. 16.00
De schoonheid van het Gregoriaans. 16.30
Voor de jeugd. 17.10 Platen. 17.35 Lichte mu
ziek. 17.55 Amusementsmuziek. 18.15 Journa
listiek weekoverzicht. 18.25 Platen. 18.30
Parlementair overzicht. 18.40 Platen. 18.45
Regeringsuitzending: Atlantisch allerlei: Een
en ander over de 15 landen, aangesloten bij
het Atlantisch Pact. 19.00 Nieuws. 19.10
Radio Filharmonisch orkest en solist. 20.10
Lichtbaken, causerie. 20.30 Actualiteiten.
20.45 Platen. 20.50 Gevarieerd programma.
22.10 Cabaret. 22.35 Wij luiden de zondag in!
Aansluitend: Avondgebed en liturgische ka
lender. 23.00 Nieuws. 23.15 Nieuws in Espe
ranto. 23.2524.00 Platen.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Gymnastiek. 7.20 Platen.
8.00 Nieuws. 8.18 De Ontbijtclub. 9.00 Voor
de vrouw. 10.00 Tijdelijk uitgeschakeld, cau
serie. 10.05 Morgenwijding. 10.30 De familie
Doorsnee. 10.50 Platen. 11.00 Uitreiking prijs
der Nederlandse letteeen door Z. E. de Mi
nister van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen. 11.35 Pianovoordracht. 12.00 Pla
ten. 12.30 Land- en tuinbouwmededelingen.
12.33 Platen. 13.00 Nieuws. 13.20 Fanfare
orkest. 13.45 Sportpraatje. 14.00 Voor de
jeugd. 14.35 Koorzang. 14.50 Boekbespreking.
15.05 Platen. 15.30 Van de wieg tot het graf.
15.45 Kamerorkest. 16.30 Is de maat vol?, cau
serie. 16.45 Lichte muziek. 17.10 Weekjour-
naal. 17.40 Hammondorgel. 18.00 Nieuws en
commentaar. 18.20 Dansmuziek. 18.45 Platen.
19.00 Artistieke staalkaart. 19.30 Passepar
tout, causerie. 19.40 Het Nieuwe Testament:
Een levend boek, causerie. 19.55 Deze week,
causerie. 20.00 Nieuws. 20.05 Gevarieerd
programma. 22.00 Socialistisch commentaar.
22.15 Amateurprogramma. 22.40 Samen uit,
samne thuis, hoorspel. 23.00 Nieuws. 23.15
24.00 Platen.
TELEVISIE (K.R.O., N.T.S., A.V.R.O.)
17.0017.30 Voor de kinderen. 20.00 Jour
naal en weeroverzicht. 20.15 Weekend Ren-
dez-vous. 20.50 Weekendshow.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Pla
ten. 13.00 Nieuws. 13.10 Radio-Almanak. 14.30
Radiojournaal. 15.00 Platen. 15.15 Accordeon-
muziek. 15.30 Voordracht. 16.00 Accordeon-
muziek. 16.15 Omroep-orkest. 16.45 Engelse
les. 17.00 Nieuws. 17.10 Liturgische gezangen.
17.20 De vuurdoop. 17.50 Zang en piano. 18.20
Platen. 18.30 Voor de soldaten. 19.00 Nieuws.
19.40 Platen. 20.00 Cabaret. 21.00 Platen. 21.30
Amusementsorkest. 22.00 Nieuws. 22.10 Ver
zoekprogramma. 23.00 Nieuws. 23.0524.00
Platen.
De Nederlandse Bond voor Staatspen-
sionering, in wiens vaandel staat geschre
ven „Ik ga op voor hen wier levenszon on
dergaat" en die zich sedert jaren beijvert
voor een verzorgde oudedag, heeft zich in
een buitengewone algemene vergadering
te Amsterdam beraden over een wijziging
van de statuten in verband met de wet op
algemene ouderdomsvoorziening, die op 1
januari van kracht wordt.
De afgevaardigden gingen met algemene
stemmen akkoord met een door het hoofd
bestuur vooi-gestelde wijziging, waardoor
artikel 2 van de statuten zal luiden „De
Bond voor Staatspensionering strijdt voor
het tot stand komen van een wet waarbij
aan alle Nederlandse mannen en vrouwen
op een nader bij de wet aan te geven leef
tijd recht wordt toegekend op een gelijk
staatspensioen dat zo hoog dient te zijn
dat de bejaarden daarvan op bescheiden
voet onbezorgd moeten kunnen leven". Ar
tikel 3 luidt thans: „Dit staatspensioen
dient premievrij te zijn. De kosten moeten
worden gevonden uit een belasting naar
draagkracht".
De oude redactie' hfidcle dat de bond
strijdt voor het recht op gelijk staatspen
sioen zonder premiebetaling. De kosten
moeten worden gevonden uit de opbrengst
der belastingen naar draagkracht. Zolanrr
dit doel niet kan worden bereikt, aanvaardt
de bond als overgangsmaatregel pensione
ring van staatswege zonder premiebetaling
van hen, die het nodig hebben".
De bond zal blijkens een aanvulling van
artikel 4 nu ook in zijn activiteiten gaan
betrekken de huisvesting, de vrije tijdsbe
steding en de recreatie der bejaarden als
mede de voorlichting van en de morele
steun aan bejaarden.
In een inleiding van de algemene secre
taris, de heer S. Sytema, concludeerde deze
dat de uitkeringen van de nieuwe wet on
voldoende zijn voor de bejaarden om daar
van naar behoren te leven. Hij zei, dat bij
de strijd ter verlichting van de financiële
zorgen der bejaarden de bond ook zal
streven naar verbetering van andere ma
teriële en geestelijke levensomstandighe
den.
De vergadering besloot een telegram te
zenden aan minister Suurhoff, waarin
wordt aangedrongen op spoedige uitbeta
ling van de aangekondigde extra-uitkering
aan bejaarden, die een uitkering ontvangen
krachtens de Noodwet-Ouderdomsvoorzie
ning.
De cranberry is een veenbes, die voor
namelijk in Amerika groeit en d'ie veelal
als hoofdbestanddeel voor compote wordt
gebruikt. Nederland kende tot vóór 1900
het bestaan ervan nauwelijks. In 1844 ver
ging voor het eiland Terschelling een schip.
Een vat met cranberries spoelde op het
strand aan en werd gevonden door de
strandjutter Jan Sipkes Cupido, die dacht
een vat boter gevonden te hebben. Toen
hij in een duinpan het vat openmaakte,
was er echter geen boter in maar een massa
harde donkerblauwe bessen, waarvan de
strandjutter het bestaan niet kende. Hij
heeft het vat in de duinpan leeggegooid en
er verder geen aandacht aanbesteed. De
bessen bleven daar liggen en verspreidden
zich, toen de duinpan in de winter onder
water kwam te staan.
Zij groeiden weelderig en vonden op
Terschelling- een goede .voedingsbodem. De
ADVERTENTIE
BREEK JE NEK
niet op een slechte trap
Alle soorten en maten goede trappen
in voorraad vanaf 1.60 per trede.
Bij aankoop van een oliekachel, 3 kop
en schotels gratis. Kolenkitten v.a. 1.98
Dr. Leüdsstr. 10 - Haarlem - Tel. 11784
ADVERTENTIE
DIT IS de manier om verstopping te overwinnen:
Drink 's morgens vroeg en 's avonds voor het
naar bed gaan een glas water en ga op een vast
uur van de dag naar het toilet. Neem eerst een
week elke avond twee Carters pillétjes - 2e week:
elke avond één - 3e week: om de andere avond
één. Daarna niets meer.
Want Carters Leverpilletjes zorgen voor de gal-
toevoer die nodig is om het voedsel beter te
verteren en de darmen te ontlasten; ze maken
bovendien dat de Ingewanden daarna op eigen
kracht regelmatig blijven werken. Zó helpen
Carters Leverpilletjes u helemaal van hardlijvig
heid af, u ls een ander mens. En mocht u later
door zorgen, te veel eten, oververmoeidheid of
gebrek aan beweging toch nog eens verstopt
raken, dan zijn een paarCarters pilletjes voldoen
de om u weer op gang te helpen. Vraag naar
CARTERS LEVERPILLETJES-f 1.20 per flacon.
De 34-jarige monteur G. J. van Zadel be
leefde te Rotterdam een benauwend avon
tuur toen de uitschuifbare ladder, waarop
hij stond, plotseling naar beneden zakte
en hij op negen meter hoogte opeens de
„grond" onder zich voelde wegzinken. Hij
had zoveel tegenwoordigheid van geest, dat
hij zich vastgreep aan een draad van de
verlichting en zo hing hij opeens negen
meter boven de straat, waar tal van voor
bijgangers het ongewone schouwspel gade
sloegen.
Als een volleerd acrobaat begon de mon
teur zijn handen te verplaatsen tot hij de
naar rechts omgedraaide ladder weer kon
bereiken. Een zucht van verlichting werd
geslaakt, toen het publiek de monteur
langs de ladder naar beneden zag klimmen.
eilanders kenden de bessen niet en lieten
ze groeien. Een student ontdekte tijdens
een botanische excursie naar Terschelling
dat deze bes niet tot de inlandse bessen be
hoorde, doch geïmporteerd moest zijn. Later
heeft hij een dissertatie over deze botani
sche vondst geschreven. Een koopvaardij
kapitein, die op Terschelling woonde, her
kende de bes als een delicatesse die op de
Londense fruitmarkt werd verkocht. Hij
nam enige bessen mee naar Londen en ver
geleek ze met daar uit Amerika geïmpor
teerde cranberries. Toen bleek inderdaad
dat op Terschelling de cranberries groei
den. De groei-eisen voor de cranberry, een
hoge zuur- en vochtigheidsgraad, waren in
de grond van dit Waddeneiland aanwezig.
De kapitein zag er goede handel in en liet
de eilanders voor twee cent per kilo cran
berries plukken.
Later is het cranberry-complex door het
Staatsbosbeheer gepacht en hebben zich
daar twee firma's..gevestigd, die de bessen
zijn gaan kweken. De helft van de oogst
wordt voornamelijk naar Engeland, Zwit
serland en België geëxporteerd, terwijl het
binnenland de andere helft afneemt. Proe
ven hebben uitgewezen, dat de cranberry
elders in ons land niet wil gedijen. Wel
heeft men omstreeks 1900 geruime tijd een
culture in het plaatsje Smilde bij Assen
gehad maar de resultaten waren hier te
pover, om de velden verder lonend te kun
nen explo'teren.
Voor de pluimveetentoonstelling van
„Ornitophilia", die tot en met zaterdag in
de Margriethal te Utrecht wordt gehouden,
zijn de keuringen verricht en de volgende
bekroningen gedaan. Medaille van Ko
ningin Juliana: J. J. van Ey kelenburg te
Den Haag, voor de fraaiste Hollandse
kriel. Medaille van Prins Berahard: pluim-
veebedrijf „Labor Vincit" te Loosdrepht,
voor het beste toom New Hampshires. Me
daille van het ministerie van Landbouw,
Visserij en Voedselvoorziening: J. van
Schijndel te Empel, voor het fraaiste We
ner konijn. Medaille van de burgemeester
van Utrecht: F. Kok te Den Haag, voor de
fraaiste Hollandse kropper. Medaille van
de gemeente Utrecht: H. Hoogeveen te Zut-
phen, voor de beste stam konijnen (Alas
ka's) Medaille van de directeur-generaal
van de Landbouw: J. Meenderman te En
schedé, voor de fraaiste schoonheidspost
duif. Medaille van de.commissaris der Ko
ningin: pluimveebedrijf „Labor Vincit",
voor het beste koppel fokhanen. „Labor
Vincit" won eveneens de hoofd-ereprijs
voor het beste toom.
ADVERTENTIE
Alle merken, dus ruime keuze
ENGEL, Gr. Houtstr. 181, Tel. 14444
41. Joris borstelde zijn hoed af en schreed
naar Plutanus, die omgekeerd tussen de
bladeren hing. „Kom, magische heer",
sprak hij, „dit park blijkt veel te rumoerig
te zijn voor innerlijke vrede. Als uw gids
door de wereld der uiterlingen en als hoe
der van uw innerlijke rust, wil ik daarom
voorstellen, dat wij ons naar een zeer stille
plek begeven: namelijk naar de kluizen
van de Staatsbank". „Naar de kluizen van
de Bank?!" herhaalde Panda verschrikt,
„Nee! Daar mogen we niet komen, want
daar wordt geld bewaard!" „Ik begrijp dat
uiterlijk gepraat over geld niet", merkte
Plutanus op, „wat IS geld eigenlijk?" „Geld
is de wortel van alle kwaad", verklaarde
Joris, „daarom wordt het meestal in de
kluizen gestopt en bewaakt". „De wortel
van all kwaad?" herhaalde Plutanus, op
gewonden uit de boom springend, „maar
dan moet het uitgerukt worden!" „Zeer
wijs en innerlijk opgemerkt", murmelde
Joris, „het moet uit de kluizen gerukt wor
den. Dus aangepakt. Spreid uw magische
mantel en tover ons naar de kelders van
de Bank!" „Het zij zo", sprak Plutanus
zijn mantel om hen heen slaand, „naar de
kelders van de Bank!"
Ter gelegenheid van de Conferentie der
Nederlandse Letteren gehouden ter her
denking van het tienjarig bestaan van het
Belgisch-Nederlands Cultureel Akkoord
heeft de minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen, mr. J. M. L. Th. Cals,
donderdagavond in het Haags Gemeente
museum een expositie geopend, die de
naam draagt: „Van jaar tot jaar: van boek
tot boek". Deze tentoonstelling is georgani
seerd door het Nederlands Letterkundig
Museum en Documentatiecentrum, in sa
menwerking met de Dienst voor Schone
Kunsten van de gemeente 's-Gravenhage.
Voor de keus van schrijvers en boeken en
voor de inrichting der expositie werd een
werkcomité in het leven geroepen, be
staande uit de heren Bert Bakker, G. Bor-
gers, dr. L. Brummel, prof. dr. N. A. Don
kersloot, dr. J. Hulsker, G. Kamphuis en
prof. dr. G. Stuiveling. Het ontwerp en de
opbouw der tentoonstelling werden ver
zorgd door J. H. Kuiper en R. D. E. Oxe-
naar. Belangrijke medewerking voor de
inrichting werd ontvangen van het archief
en museum voor het Vlaamse Cultuur
leven in Antwerpen en van andere instel
lingen en particulieren, die bruiklenen af
stonden. De tentoonstelling sluit aan bij
,De Nederlandse Letterkunde in Honderd
Schrijvers", een expositie, die einde 1952
in het Haags Gemeentemuseum werd ge
opend. De laatstgenoemde was naar ver
schillende perioden ingedeeld, zoals de
middeleeuwen, de renaissance, de gouden
eeuw, de romantiek en het tijdperk van De
Gids. Daar dit met een expositie, die op de
afgelopen vijftig jaar betrekking heeft,
niet mogelijk was, hebben de organisatoren
naar een vorm gezocht, die een beeld zou
geven van het grillige verloop der letter
kunde van de laatste halve eeuw. De boe
ken, die bij hun publikatie „een gebeurte
nis" vormden of na enige tijd als zodanig
werden erkend, zijn telkens als centrum
genomen van een kleine collectie portret
ten, handschriften en dergelijke, die men
van een bepaald auteur en zijn omgeving
wilde laten zien. Er zijn bijna tachtig
schrijvers vertegenwoordigd, ieder met een
fragment uit hun werk, hetzij proza of
poëzie, een portret, het titelblad van een
eerste druk en een kernachtige uitspraak
van een vooraanstaand criticus. De organi
satoren hebben grote aandacht aan het
visuele element geschonken: zij hebben de
nadruk gelegd op typische manuscripten
en vooral de achtergrond van de schrijver
en diens werk zo goed mogelijk belicht.
Ter gelegenheid van deze expositie heb
ben dr. J. Hulsker en prof. dr. G. Stuive
ling onder de titel „Van jaar tot jaar: van
boek tot boek" een bloemlezing samen
gesteld, mede ten behoeve van het littera-
tuuronderricht op de middelbare scholen.
De daarin genoemde letterkundigen zijn
allen op de expositie vertegenwoordigd. De
tentoonstelling duurt tot 9 december, daar
na gaat zij naar Arnhem, waar zij op 22
december zal worden geopend.
Eerste rijksmuseum in zuidelijke
provincies
In een der zalen van het Kasteel van
Breda heeft de gouverneur der Koninklijke
Militaire Academie, de kolonel der cava
lerie W. Kloppenburg, als vertegenwoor
diger van het ministerie van Oorlog het
etnografisch museum overgedragen aan
het ministerie van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, dat vertegenwoordigd
werd door dr. mr. F. J. Duparc.
Kolonel Kloppenburg heeft in zijn toe
spraak de geschiedenis van het museum,
dat tot nu toe tot de K.M.A. behoorde, ge
releveerd. Mr. dr. Duparc legde er in een
rede de nadruk op, dat Breda door deze
overdracht het eerste rijksmuseum in de
zuidelijke provincies krijgt. Hij zegde toe,
dat dit museum een volwaardige dochter
van dat van Leiden zal worden.
ADVERTENTIE
Terug. Prinses Margaret is donderdag
per vliegtuig uit Kenya vertrokken. Zij
keert na haar reis door Oost-Afrika naar
Londen terug. Verscheidene duizenden
Afrikanen deden haar op het vliegveld
van Nairobi uitgeleide.
Diepte-atoombom. Vice-admiraal W. V.
Davis, waarnemend hoofd van de afde
ling lucht-operaties van de Amerikaan
se marine, heeJt onthuld dat de vloot
een diepte-atoombom heeft ontwikkeld,
die onderzeeboten kan vernietigen op
vele kilometers van het ontploffings
centrum.
Vluchtelingen. Elf vluchtelingen uit Joe
goslavië zijn in twee kleine zeilboten in
het Italiaanse plaatsje Bari aangekomen.
Zes waren afkomstig van Ragusa, de
andere van het eiland Curzola. Onder
de refugié's bevond zich de 24-jarige
Domingo Markovina, geboren in Buenos
Aires, Argentinië, die een paspoort bij
zich droeg, uitgegeven door de Argen
tijnse consul in Belgrado.
Ontwikkeling. De Wereldbank heeft een
lening van 25'A miljoen dollar in ver
schillende valuta verstrekt voor de
ontwikkeling van de elektriciteitsvoor
ziening in Uruguay. De lening zal die
nen voor de financiering van de bouw
van een hydro-elektrische centrale te
Rincon de Baygorria aan de Rio Negro
en voor nieuwe stroomoverbrengings-
en distributieleidingen.
Gevaar voor vrede. Stanislaw Mikolajc-
zyk, de vroegere Poolse premier, heeft
er bij de U.N.O. op aangedrongen, de
Sovjet-Unie voor de U.N.O. te dagen
wegens het in gevaar brengen van de
wereldvrede door gewelddadige inter-,
ventie in Polen. Mikolajczyk, die in bal
lingschap in de V. S. leeft, verklaarde
dat de Russen sinds de opstand van
Poznan drie divisies naar Polen hebben
gestuurd.
Terugkeer. Amerikaanse militairen en hun
gezinnen, met elkaar bijna 100 perso
nen, onder wie zeventien babies, sliepen
donderdagmorgen vroeg rustig door
toen er een motor uitviel van de Super-
Constellation, die hen naar de Ver
enigde Staten zou brengen. De beman
ning vertelde de passagiers niets: de
piloot keerde het toestel en bracht dit
veilig op Shannon, het punt van uit
gang, aan de grond.
Protest. Driehonderd personen hebben
voor de kantoren van de Sovjetdelega
tie bij de U.N.O. te New York betoogd
uit protest tegen het gebruik van Rus
sische troepen in Hongarije.
Foto's. Biologen, die met het koninklijk
onderzoekingsvaartuig „Discovery II"
in Plymouth zijn teruggekeerd, hebben
foto's meegebracht van vissen en inkt
vissen, die nog nooit eerder in hun na
tuurlijke omgeving zijn waargenomen.
Officieel. Een rechtbank in Berchtesgaden
heeft officieel uitgemaakt, dat Hitier op
30 april 1945 in de kanselarijbunker te
Berlijn zelfmoord heeft gepleegd. Het
onderzoek is verricht op verzoek van de
curator van Hitiers bezit in Oostenrijk,
dat slechts uit één schilderij bestaat,
„Het schildersatelier" van Vermeer.
Incasseren. De Romeinse politie heeft een
49-jarige ex-bankbediende gearresteerd,
die ervan wordt verdacht dat hij zich
heeft uitgegeven voor kassier van de
bank van Italië. Hij zou zich daarmee
150 miljoen lire, dat is ruim 1 miljoen
gulden, eigen hebben gemaakt.
President. Risto Ryti, Finlands president
van 1940 tot 1944, is donderdagmorgen
in de ouderdom van 67 jaar te Helsinki
na een langdurige ziekte overleden.
Spiegelgevecht. Russische geleerden zullen
in Armenië de eerste zonnekrachtcen
trale bouwen. In het midden van het
terrein komt een grote metalen kabel
met een speciaal scherm, terwijl auto
matische spoorwagens, die van 1293
spiegels (3 bij 5 meter elk) zijn voor
zien, de beweging van de zon volgen
langs een baan om het terrein heen. De
spiegels kaatsen de zonnestralen op de
centrale ketel terug, die door verhitting
van stoom turbines aandrijft met een
gezamenlijk vermogen van 2.500.000
KwU.
Eis. Woordvoerders van de drie miljoen
leden tellende Engelse vakbond van
mecaniciens en monteurs, en de daar
aan verwante beroepen, hebben een
loonsverhoging van 10 percent geëist,
die een totaalbedrag van 10 miljoen
pond sterling (meer dan 100 miljoen
gulden) zou vergen, en de grootste ge
noemd wordt die tot nog toe in Enge
land geuit is.
HET IS hoogst merkwaardig, dat bij de
betrekkelijk grote verscheidenheid van
voedsel die we tot ons nemen en vele on
gezonde samenstellingen van lucht die we
inademen, de samenstelling van het bloed
en voornamelijk die van het bloedplasma,
vrijwel onveranderlijk blijft. Of om kort
te zijn: wat men ook eet, het bloed blijft
gelijk. Er moeten dus regelen-
de mechanismen zijn, die
voor een vaste samenstelling
van het bloed zorgen. En
iedereen weet, dat de lever
hierbij een belangrijke rol
speelt, want niet voor niets
wordt dit orgaan in iedere
populaire beschouwing een
chemische fabriek op zichzelf genoemd. We
vinden dat natuurlijk een prachtige aan
duiding, maar ze geeft toch weinig inzicht
in de bijkans onbegrensde ingewikkeld
heid van de vele functies, die de lever op
zich heeft genomen. Ook wij zullen daar
over op deze plaats voorlopig zwijgen,
want de regeling van bloedsuiker en hel
opslaan van glycoceen, de vernietiging van
rode bloedlichaampjes en de bereiding van
galkleur stoffen, de afbraak van amino
groepen en de vorming van ureum, de op
slag van ijzer, de ontgiftiging van het bloed
en de samenkoppeling van twee gevaar
lijke stoffen tot één onschadelijke verbin
ding die uit het lichaam verwijderd kan
worden, al deze onderwerpen vereisen
ieder voor zich al een grotere inleiding dan
voor alle tezamen is toegestaan.
Daarom blijven we aan de oppervlakte,
en verklaren alleen, dat de lever nog meer
doet dan we hierboven hebben aangestipt
Maar we komen dan toch wel waar we
wezen willen. Want de bij een volwassene
ongeveer 1,5 kg wegende lever, die 24 uur
aan één stuk deze grenzeloos gecompli
ceerde taken vervult, bestaat uit enige mil
jarden cellen, die er alle precies eender
uitzien. Het zijn vrij regelmatige twintig-
vlakken, waarvan ettelijke duizenden in
één milligram geteld kunnen worden. Elke
levercel weegt dus minder dan één mil
joenste gram. een mededeling die op het
eerste gezicht alleen voor sla
gers van belang schijnt. Toch
is dat niet juist. Want al die
levercellen, blijken alle de
zelfde bouw te hebben, zodat
van een verdeling der func
ties in de lever moeilijk kan
worden gesproken. We mogen
dus niet veronderstellen, dat
een bepaald deel van de lever zich bezig
houdt met de omvorming van glucose in
glycoceen, dat een ander deel bestemd is
voor de opslag van dit glycoceen, dat een
derde afdeling, al naar behoefte, dit glyco
ceen weer tot glycose maakt en dat de glu
cose weer bij afgepaste hoeveelheden in
het bloed komt. Hetzelfde kan van de vele
andere taken worden gezegd. Ook deze
vinden niet plaats in aparte afdelingen van
de lever, maar in de lever als totaliteit.
Dat betekent dus, dat elk van deze een
vormige levercellen in staat is alle inge
wikkelde scheikundige functies van het
hele organisme te verrichten. Of in andere
woorden, de levercel van nog geen mil
joenste gram is het kleinste, maar vol-
maakste scheikundige laboratorium ter
wereld.
Waarna we ook eens moeten zien naar
het werk der nieren.
Daarover morgen.
(Nadruk verboden).
H. Pétillon
