Hongaren blijven vertrek eisen van de Russische troepen ct Utrecht is gereed voor de ontvangst van 1300 Hongaren Deportatie van jongelui naar Rusland gemeld Hammarskjoeld naar Boedapest Nieuwe wet zou driehonderd hunner brodeloos maken Derde D-concert van N.Ph.O. Leerling-machinist zverd directeur Voor onderhandelingen over humanitaire hulp FULL-FLAVORED Julianahal geheel ingericht Franse muziek Eisen Transporten Door lengte filtrerend Johan Schmitz na ongeluk in het ziekenhuis In plaats van Lucifer „Ivanov" voor G. en W Bejaarde Haarlemse gedood bij verkeersongeval TANDTECHNICI PROTESTEREN „Prothese-monopolie"der tandartsen onbillijk geacht Nieuw gebit voor zestig gulden? Na tien glazen bier voetganger doodgereden WOENSDAG 14 NOVEMBER 1956 BOEDAPEST (Reuter/A.F.P.) Vele Hongaarse arbeiders zijn gistermorgen naar de fabrieken gegaan, echter niet om te wer ken, maar om hun loon in ontvangst te ne men en resoluties te overhandigen waarin terugtrekking van de Russische troepen, de terugkeer van de afgezette premier Imre Nagy en vrije verkiezingen worden ge- eist. In Boedapest zwegen de kanonnen, maar het eiland Czepel, een belangrijk in dustrieel centrum in de Donau, 7.011 nog in handen van de verzetsstrijders zijn. Rus sische tanks en infanterie patrouilleerden door de drukke met puin bezaaide straten. Zij reden langs muren die beschadigd zijn door granaatsphërven en waarop gekalkt stond: „Staking" en „Russen, gaat naar huis". Volgens in Boedapest ontvangen be- Het derde dinsdagavond-concert van het Noordhollands Philharmonisch Orkest, on der leiding van Marinus Adam, bestond uit Franse wérken, die drie zeer te onderschei den cultuurperiodes vertegenwoordigden. De pompeuze Derde Symfonie (met orgel en piano a quatre mains) van Camille Saint-Saëns pleitte niet zonder succes met Lisztiaanse „grandezza" voor de klassieke romantiek. De symfonische suite „Prin- temps" van de jeugdige Debussy, hoewel omstreeks dezelfde tijd ontstaan als het werk van Saint-Saëns, toonde reeds heel wat vrijere opvattingen omtrent de klas sieke vormproblemen en hulde haar roman tische lyriek in geheel nieuwe tinten, die het in aantocht zijnde impressionisme aan kondigden. En tenslotte was er gisteren in de gemeentelijke Concertzaal te Haarlem het Pianoconcert in G van de rijpere Ravel, dat met heel wat ironie en zelfspot een reflex geeft van de losgeslagen geest, die tussen twee wereldoorlogen heerste en tot heel wat excessen aanleiding gaf. Wat een verandering in spiritualiteit heeft zich in die halve eeuw ontwikkeld! Bij Saint-Saëns is alles nog als ernst be doeld. Waar hij een banale passage neer schrijft, viel deze als een vlek op zijn werk. Maar wij aanvaarden de opzettelijk banale dingen die Ravel zich veroorlooft en wij genieten zelfs van de geraffineerde mid delen waarmee hij ze verwerkelijkt. Is het omdat wij weten dat hij op virtuoze wijze het wapen van de spot hanteert en zich slechts in een dolzinnige bui een hou ding tracht te geven, die hij nauwelijks vinden kon om ook eens diep-ernstig zijn ware wezen tot uitdrukking te brengen? Want in het platonisch adagio van zijn concert, dat hij zonder veruiterlijking, zonder hartstocht gespeeld wilde hebben, vinden we de echte Ravel die, stoïcijns in zichzelf gekeerd, zijn ernst belijdt en dan innerlijk heel wat dieper dan een Saint-Saëns peilt. Dit en de virtuoze wijze, waarmee hij in de hoekdelen spotlustig te keer gaat, geven hem het recht om uit de band te springen, het klassieke fatsoen ten spijt. Jeanne Marie Darré, een oud-leerlinge van Marguérite Long, die onder leiding van Ravel zijn Pianoconcert ten doop hield, was deze avond de soliste. Tezamen met Adams parate orkest gaf zij het weer in al zijn karakteristieke uitersten. Een temperamentrijk spel, tintelend van spi ritualiteit en aangrijpend van beheerste bezinning, openbaarde ons dit van uiter lijk en innerlijk leven trillende tijdsbeeld. „Printemps" van Debussy, dat, als „envoy de Rome" door de heren van het Institut de France, die het moesten be oordelen, voor onspeelbaar verklaard werd (omdat het zes kruisen aan de sleu tel heeft, een ongewone toonsoort voor die tijd) werd door het orkest geestdrif tig vertolkt en suggereerde ons de ont wakende lente in de tuinen van de villa der Medici in Rome. En tenslotte beleefden wij weer eens het effect van de Derde van Saint-Saëns, waaraan de organist Piet Kee en de pia nisten Betsy Nederkoorn en Ans Bouter medewerkten. De voortreffelijke aanpas sing van Piet Kee klonk als 'n doorslaand bewijs dat de componist de twee groot machten, orgel en orkest, in een treffend evenwicht wist samen te voegen waar in trouwens ook tal van andere componis ten van orgelsymfonieën en orgelconcer ten. wier werken het publiek van de N.Ph.O.-avonden nooit te horen kreeg, zeer gelukkig geslaagd zijn. Jos. de Klerk richten vechten kleine groepen gewapende verzetsstrijders in verschillende delen van Hongarije nog steeds met de Russen. Het verluidt dat de onderhandelingen tussen Kadar, de huidige premier, en Nagy voortduren. Bij de poging een regering te vormen, die kan rekenen op voldoende steun van het volk, zouden ook sociaal democraten en leiders van de boerenpar tijen zijn geraadpleegd. Een woordvoerder van het Russische mi nisterie van Buitenlandse Zaken noemde dinsdag het bericht dat partijsecretaris Kroesjtsjev en andere Russische leiders in Boedapest zijn, „een van de vele geruchten die de westelijke pers verspreidt". Op de vraag van verslaggevers of dit betekent, dat het bericht onwaar is, wilde de woord voerder echter niet ingaan. Volgens een van de vele geruchten, die te Belgrado de ronde doen, zou president Tito zijn uitge nodigd om vrijdag te Boedapest een ge- dachtenwisseling te hebben met Kroesj tsjev, Soeslov en Mikojan, waaraan mis schien ook de Poolse partijsecretaris Go- moelka zou deelnemen, die dan niet naar Moskou zou gaan, zoals het plan was. Volgens waarnemers wordt in een reso lutie, die de bond van Hongaarse schrij vers heeft gepubliceerd niet gesproken van vrije verkiezingen. Dit zou een aanwijzing kunnen zijn dat er een tussenvoorstel is gedaan, dat aanvaardbaar is voor de Rus sen. Volgens radio-Boedapest zijn verte genwoordigers van de regering en van ar beidersraden er niet in geslaagd overeen stemming te bereiken over de eisen van de raden. De besprekingen worden vandaag voortgezet. Men vermoedt, dat de raden terugtrekking van de Russische troepen, vrije verkiezingen met deelneming van alle partijen die de door het socialisme be reikte resultaten eerbiedigen, en inacht neming van de rechten van de mens in Hongarije willen. De aanplakbiljetten, die de regering de afgelopen dagen heeft laten aanplakken, zijn voor het merendeel afgescheurd en overgeplakt met andere, op schrijfmachines gelikte, mededelingen, afkomstig van het revolutionaire comité van studenten en van dat der jonge kunstenaars, waarin wordt geëist: 1. Eerbiediging van de UNO- resoluties; 2. 1-Iet benoemen van Anna Kethly, voorzitster van de Hongaarse so ciaal-democratische partij, tot UNO-verte genwoordigster van Hongarije en 3. Het in vrijheid stellen van de gevangen genomen leden der regering-Nagy en het herstel van Nagy en kolonel Maleter in hun vroegere functies. De politie heeft deze aanplak biljetten verwijderd. Van radio-Boedapest zijn nog slechts een microfoon en een draadopnameapparaat over, die zijn opgesteld in een vertrek van het parlementsgebouw. De radiowerkers hebben ermede ingestemd hier voorlopig en uiterlijk tot vanavond te werken, mits zij niets behoeven om te roepen, dat in strijd met de waarheid is. Na die datum willen zij zich strikt houden aan hun re soluties: vertrek der Russische troepen, vrije verkiezingen en vrijheid van spreken. Radio-Boedapest heeft een oproep uit gezonden van het nieuwe „verdedigings korps", opgericht ter vervanging van de oude veiligheidspolitie, voor „een onafhan kelijk, democratisch en socialistisch Hon garije". Volgens deze oproep is dit verdedi gingskorps hoofdzakelijk samengesteld uit soldaten van het voormalige leger, dat al tijd aan de kant van het volk heeft ge staan. In Boedapest stonden gisteren lange rijen voor de levensmiddelenwinkels. Enige cafés en cafetaria's en een aantal kantoren waren open. Vrachtauto's en bussen met voedsel reden door de stad. Meel lijkt in flinke hoeveelheden te worden aangevoerd, maar er is gebrek aan vlees. Ook lijkt er voldoende melk en groente te zijn. De voedselpositie is echter nog steeds hache lijk. Men mag op straat van 7 uur 's mor gens tot 7 uur 's avonds. De lagere en mid delbare scholen zijn nog steeds gesloten. Volgens berichten die in Wenen zijn ont vangen, hebben arbeiders in Noord-Oost- Hongarije maandag een trein tot stilstand gebracht door de rails op te blazen. Zij bevrijdden de gevangenen die met de trein naar Rusland werden gedeporteerd. De de portatie van jonge Hongaren, die de dienst plichtige leeftijd hebben, zou voortgaan. Duizenden zouden briefjes uit de treinen hebben gegooid met hun naam en adres en het verzoek hun familieleden mee te de len dat zij naar Rusland worden vervoerd. Tientallen van deze briefjes zijn naar ouders in Boedapest gezonden. De Russen lijken zich voor te bereiden op een lang durig verblijf in Hongarije. Vier vliegvel den in de omgeving van Boedapest moeten volledig in Russische handen zijn. Het gedrag der Russische troepen na de strijd is over het algemeen goed. Een ge deelte'' der tanks is uit Boedapest terugge trokken. In bepaalde stadsgedeelten, zoals in de omgeving van het museum, het parle mentsgebouw waar ook de kantoor gebouwen van de plaatselijke communis ten en de Russische ambassade zijn, en het hoofdkwartier der Russische strijd krachten zetelt, bevinden zich nog talrijke gevechtswagens. Vanmorgen heeft Radio-Boedapest weer een beroep gedaan op de arbeiders het werk te hervatten. De oproep gold speciaal de bouwvakarbeiders, met het oog op de grote ravage in de stad. Het ministerie van de strijdkrachten spoorde voorts de officie ren, die „om welke reden ook geen gèhoor gegeven hebben aan de ojbroep van 11 no vember", aan hun diensten vandaag te her vatten. Tenslotte zei radio-Boedapest in een oproep gericht tot employés werkzaam bij centrale verwarmingsinstallaties: „De ziekenhuizen en scholen zijn niet meer ver warmd. De bevolking van Boedapest lijdt koude...." NEW YORK (Reuter) De secretaris generaal van de UNO, Dag Hammarskjoeld, heeft gisteren zijn vertrek naar Egypte tot vandaag uitgesteld en zich bereid verklaard naar Boedapest te vliegen om met de Hon gaarse regering over de humanitaire hulp te onderhandelen. De waarnemende minis ter van Buitenlandse Zaken, Istvan Sebes, heeft telegrafisch laten weten dat de Hon gaarse regering bereid is besprekingen te voeren over hulpverlening aan Hongarije en deelneming van „vertegenwoordigers van de secretaris-generaal aan de organi satie van de hulpverlening ter plaatse. Sebes verklaarde, dat zijn regering „de ontvangst en verdeling van hulpgoederen zal verge makkelijken. Hongarije heeft vooral me dicamenten, voedsel en kleding nodig". Het is nog niet bekend of Hongarije waarnemers en inspecteurs van de UNO zal toelaten. Hammarskjoeld vertrekt vandaag naar Cairo voor besprekingen met president Nas ser over het UNO-politieleger, dat het be stand in Egypte en de terugtrekking van de Britse, Franse en Israëlische troepen moet verzekeren. Het uitstel behoeft niet te betekenen, dat ook de aankomst van de eerste UNO-troepen in Egypte vertraagd wordt. Op UNO-agenda Hammarskjoeld deed zijn aanbod tijdens een onderhoud met de Hongaarse minis ter van Buitenlandse Zaken, Horvath, die gisteren in New York is aangekomen voor de zitting van de UNO-Assemblée, die zon der discussie de opneming van het Midden- Oosten op de agenda goedkeurde. De aan beveling van de agendacommissie om ook Hongarije op de agenda te plaatsen, werd onmiddellijk door Horvath bestreden, maar met 62 tegen negen (communistische) stemmen, bij acht onthoudingen, werd toch besloten de kwestie-Hongarije op de agen da te plaatsen. De onthouders waren: Af ghanistan, Egypte, Marokko, Saoedi-Ara- bië, Soedan. Syrië, Jemen en Joegoslavië. Met 51 tegen negen stemmen, bij negentien onthoudingen, werd besloten Hongarije m de voltallige zitting en met voorrang te behandelen. ADVERTENTIE Dinsdagmiddag is de acteur Johan Schmitz in de Van Woustraat te Amster dam, zittende op zijn bromfiets, aangereden door een auto. Hij werd enkele meters mee gesleurd en is met een hersenschudding in het O.L. Gasthuis opgenomen. Zijn toestand is niet ernstig, maar wel zal de acteur ge ruime tijd rust moeten houden. Dientengevolge kan de voor vrijdag in Haarlem vastgestelde opvoering van „Lu cifer" van Vondel voor de vereniging „Ge loof en Wetenschap" niet doorgaan. In plaats daarvan vertoont de Nederlandse Comedie nu „Ivanov" van Anton P. Ts.ie- chov. door professor Pjotr Sjarov geregis seerd. met Han Bentz van den Berg in de titelrol. Deze voorstelling begint, wegens de lengte van het stuk, om half acht. De heer G. Doeksen vierde dinsdag zijn gouden jubileum bij de Koninklijke Hollandse Lloyd te Amsterdam. De jubilaris kwam als leerling-machinist bij deze rederij in dienst en is thans technisch directeur. Tijdens een receptie, waar zeer velen de jubilaris kwamen gelukwensen, deelde burgemeester d'Ailly van Amsterdam de heer Doeksen mee, dat de Koningin hem had benoemd tot officier in de Orde van Oranje Nassau. De burgemeester feliciteert de heer en mevrouw Doeksen met de onderscheiding. Bijna 1300 stalen bedden, tweehoog op getast, staan op het ogenblik in de vorig jaar gereed gekomen nieuwe Julianahal op de jaarbeursterreinen te Utrecht, waar vrachtwagens aan en af rijden met medi camenten, dekens, matrassen, keukengerei en alles wat nodig is om het verblijf voor honderden vluchtelingen in te richten. De Margriet- en Julianahal zijn ontdaan van alle luister, die de jaarbeurzen met zich mee brengen. Het ruikt er thans naar lysol en nieuwe lakens. Utrecht is gereed om de eerste stroom vluchtelingen uit Hongarije te ontvangen. Ruim 200 Rode Kruishelpsters en -hel pers werden dinsdagmiddag gesteld voor een zware taak: binnen 24 uur een op vangcentrum gereed te maken voor ruim 1300 vluchtelingen, een opdracht, die men kreeg van het Nederlandse Rode Kruis in Den Haag. Men kon beschikken over de materialen van zeventien rampendepots, die in alle delen van het land aanwezig zijn. Er werden stoelen en tafels voor ruim 1300 personen gehuurd. Toen de Rode Kruishelpers, geassisteerd door timmer lieden, de 1300 bedden volledig gemonteerd hadden, hoorde de Rode Kruisleiding van Utrecht van buitenstaanders, dat er geen 1300, maar 650 vluchtelingen zouden ko men, die later gevolgd zouden worden door nog 650. Vannacht hebben Rode Kruiszusters 1300 bedden opgemaakt, waren een groot aan tal aluminium kinderledikanten gereed, twee ziekenzalen ingericht in een eerste hulppost, waar twee medici met enkele verpleegsters kunnen werken. Ernstig zie ken zullen in gereedstaande ambulance auto's direct naar de Utrechtse zieken huizen worden overgebracht. Vanmorgen is begonnen met de ver warming van de grote hallen. De kosten hiervan, ongeveer f 160,per uur, zullen door de Jaarbeurs gedragen worden. In de bovenverdieping van de Julianahal zal een recreatieruimte worden ingericht, als mede een speelzaal voor de kinderen. In de Margriethal zullen de vluchtelingen vanavond worden ontvangen. De sociale dienst van de BB zal voor koffie en brood jes zorgdragen. Donderdagmorgen zullen de vluchte lingen geregistreerd en doorgelicht wor den. Tevens zal een medische keuring worden gehouden. Veldkeukens zullen op de terreinen van de Jaarbeurs worden opgesteld om de vluchtelingen van voed sel te voorzien. De trein met Hongaarse vluchtelingen wordt vanavond omstreeks zes uur in Utrecht verwacht. Het Rode Kruis houdt er evenwel rekening mee, dat de trein ook overmorgen zou kunnen binnenlopen. Het transport bestaat voornamelijk uit jonge mannen tussen 16 en 25 jaar. Het zijn boerenjongens, middelbare scholieren en industrie-arbeiders. Bij hen bevindt zich ook een vijftigtal studenten. Voorts zijn er kleine gezinnen van gemiddeld vier personen. Meer dan de helft van de vluchtelingen is katholiek. Er zijn ongeveer twintig babies bij het eerste konvooi. Reeds in Wenen zijn de politiek ver keerden uit de vluchtelingen gehaald. Het strafrechterlijk verleden van de vluchte lingen is niet nagegaan. Gistermiddag om half vijf had op de Herenweg te Noordwijk een ernstig auto ongeval plaats, waarbij de tachtigjarige mevrouw J. M. van LiemtDolmans, ge woond hebbend aan het Lorentzplein te Haarlem, het leven heeft verloren. Een kleine personen-auto, die werd be stuurd door de 72-jarige mevrouw Lamp uit Haarlem kwam met matige snelheid uit de.richting Katwijk en botste ter hoog te van de carrosserie werkplaats van de firma Verloop tegen een op de rechterberm van de weg staand betonnen huisje van de P.T.T. De auto werd aan de rechter zijde totaal vernield. De drie inzittenden wer den ernstig gewond naar het Academisch Ziekenhuis te Leiden vervoerd. Mevrouw Van LiemtDolmans is vannacht aan haar verwondingen overleden. (Van een redacteur) Het bestuur van de Algemene Bond van Zelfstandige Tandtechnici heeft in een uitvoerig adres aan de leden der Tweede Kamer geprotesteerd tegen het door de minister van Volksgezondheid ingediende wetsontwerp „Aanvullende bepalingen tot het verlenen van de bevoegdheid van tandheelkundige". In dit proces wordt gezegd dat driehonderd zelfstandige techtechnici brodeloos zullen worden als het ontwerp tot wet verheven wordt. Het behelst namelijk een verbod voor tandtechnici, om zelf bij een patiënt haakafdrukken te maken als basis voor een kunstgebit, de zogenaamde „beperkte prothese". Dit werk dient, blijkens het wetsontwerp, geheel aan de tandarts voorbehouden te blijven. Tot dusverre hebben de zelfstandige tandtechnici dergelijke haak afdrukken wel gemaakt, hoewel dit hun, volgens een arrest van de Hoge Raad, al sinds 1920 niet meer geoorloofd was. Wegens het ontbreken van een hechte wettelijke basis was de controle op de naleving van dit verbod namelijk slechts zeer gering. De zelfstandige tandtechnici beweren nu, kunstgebitten te kunnen leveren voor een derde tot een kwart van de prijs, die de tandarts ervoor rekent. Als motief voor hun protest voeren de tandtechnici aan, dat het maken van een kaakafdruk geen speciale medische of para-medische scholing vereist. Dat men hun deze bevoegdheid ontzeggen wil, is volgens hen louter op financiële over- wegingen terug te voeren. Aangezien er, aldus hun protest, in Nederland een acuut tekort aan tandartsen bestaat, strookt het niet met de belangen der volksgezondheid, om bonafide, gediplomeerde tandtechnici de „afdruk-bevoegdheid" te ontzeggen, te meer omdat de wachttijden voor een pro these bij de tandartsen op het ogenblik zeer lang zijn. De tandtechnici wensen geen verder gaande bevoegdheden op het gebied der tandheelkunde. Zij zijn ook felle tegen standers vafi de zogenaamde „tandrooikun- de", waarbij gezonde tanden en kiezen ge trokken worden om toch maar kunstgebit ten te kunnen leveren. Zij willen uitslui tend het recht, volledige prothesen te mo gen maken voor individuele patiënten, waarvoor zij, op grond van hun vakdiplo ma's, de vereiste kennis en vaardigheid menen te bezitten. Zij wijzen er daarbij op, dat een dergelijk recht ook aan orthopedis ten en opticiëns is toegestaan. De tandtechnici beweren voorts, dat de meeste tandartsen niet zelf kunstgebitten vervaardigen, doch deze uitbesteden aan van hen afhankelijke tandtechnische labo ratoria, die er in vele gevallen „massapro- duktie e'n fabriekswerk" van maken. Op een gisteren in Den Haag gehouden pers conferentie beweerden onze zegslieden, dat men zulke prothesen, indien zij voor reke ning van een ziekenfonds geleverd zijn, direct kan herkennen: „het zijn stuk voor stuk confectie-gebitten." In het protest wordt voorts aangevoerd, dat de tandarts normaliter niet meer dan een uur besteedt aan het maken van een kaakafdruk en het passen. Een particuliere patiënt moet hem voor een kunstgebit twee- tot driehonderd gulden betalen, een fondspatiënt 100, waarvan dan zestig gulden voor „rekening man" komt. Van deze bedragen ontvangen de laboratoria, die het gebit in opdracht van de tandarts vervaardigen, volgens de tandtechnici slechts ongeveer 28 maakloon plus 10 voor materialen. De zelfstandige tandtech nici zeggen, bereid en in staat te zijn „even goede of betere prothesen te leveren voor een totaalbedrag van zestig gulden." Op deze gronden concludeert de Bond van zelfstandige tandtechnici in zijn adres aan de Tweede Kamer, dat ongeveer drie honderd zijner leden nagenoeg brodeloos zullen worden, als hun de bevoegdheid tot het maken van afdrukken onthouden wordt. Het wetsontwerp in kwestie dat deze week in de Kamer aan de orde komt voorziet overigens wel in het verlenen van volledige tandheelkundige bevoegdheid aan een kleine groep van zelfstandigen, die al sinds jaar en dag de tandtechniek uitoefent en die daaraan een soort van gewoonte recht ontleent, hetgeen dus thans wettelijk bevestigd zou worden. Eis: zes maanden gevangenis, vijf jaar intrekking rijbewijs „Moordenaar" werd op de publieke tri bune van de rechtbank te Amsterdam geroepen tegen een verdachte, de gedeti neerde 31-jarige Amsterdamse monteur G. van E„ die op 27 augustus kort voor mid dernacht bij het Kwakersplein op de brug over de Bilderdijkgracht met zijn auto een voetganger omver reed en zonder zich ver der om zijn slachtoffer te bekommeren vol gas gaf en verdween. Enkele dagen later had hij zich bij de politie aangemeld. De aangereden voetganger was toen reeds overleden. De monteur erkende op de avond van het ongeluk tien glazen bier te hebben ge dronken. De auto had hij kort tevoren voor tweehonderd gulden gekocht. Hij was niet verzekerd, ook niet tegen schade aan derden, zodat de 24-jarige weduwe van het slachtoffer geen enkele vergoeding van hem kan verwachten. De monteur betuigde zijn spijt over het gebeurde en zei dat hij op de donkere brug de voetganger (die met een fiets aan de hand vermoedelijk op de rijweg had gelo pen) niet had gezien. Na de aanrijding was hij in een paniekstemming doorgereden. De officier van Justitie eiste zes maan den gevangenisstraf en vijf jaar intrek king van het rijbewijs. Op 27 november zal de rechtbank uitspraak doen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1956 | | pagina 9