DE SAMENZWEERDERS
Tandheelkundige kliniek te Groningen
door minister Cals geopend
Zondagsrijverbod
niet voldoende?
HOOGTEZON
MERLIJN EN DE WONDERBESSEN
„Gebrek aan eigen woonruimte is
inbreuk op geestelijke vrijheid"
Nell Herbert
Orthodontische afdeling grootste van Europa
H. J. Maertens n.v.
NAAIMACHINES
Alleenstaande vrouwen
foto-atelier
7
Geschiedenis
De vakken
Ook voor andere dagen
t: zuinig met benzine
geldt:
De „Helga Bolten" behouden
te Horta binnengebracht
Succes voor Nederlandse
zeeslepers
Ontheffing van het
zondagsrijverbod
Bromfiets met „buddyseat"
is een motorrijtuig
Pluimveetentoonstelling te
Barneveld geopend
Brandstichting vermoedelijk
oorzaak van hotelbrand
Soldaat weigerde zich te
laten inenten
Met weggenomen auto
verongelukt
Zes jaar geëist wegens
poging tot moord
Geestelijke vrijheid
'n tip,
OVERVEEN
rijdt VOLVO topkwaliteit
f UtutuqseH
Tol. K 2S00 - 18997 25453 - 11123
Weer grote stijging van
aantal eerstejaarsstudenten
Ambtenaar van Oorlog in
gevecht met agenten
V.
VERVOLGVERHAAL^!
door Friedrich Bruegel
85
Amsterdammers gingen in
Friesland inbreken
Ds. H. J. ten Brink
25 jaar predikant
Examens
EEN GOED PORTRET
Agenda voor Haarlem
DONDERDAG 22 NOVEMBER 1956
De minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen heeft woensdagmiddag de
nieuwe kliniek voor tandheelkunde van de
Rijksuniversiteit te Groningen, gebouwd
onder architectuur van ir. J. de Bruin-,
hoofdarchitect van die Rijksgebouwen
dienst, en verrezen aan de Ant. Deusing-
laan 1, geopend. In dit gebouw zijn twee
tandheelkundige poliklinieken onderge
bracht, van de prothetodontie (prof. dr. J.
G. van der Ven) en van de orthodontie
(prof. dr. K. G. Bijlstra). De sosiodontie
(prof. dr. J. G. de Boer) zal in de toekomst
in het nieuwe gebouw geplaatst worden,
want er bestaan plannen om het bouw
werk nog met twee étages te verhogen.
Reeds in 1932 bestonden er plannen om
een tandheelkundige opleiding in Gronin
gen te starten, maar deze plannen moesten
worden uitgesteld in verband met bezui
nigingen als gevolg van de crisis. De stu
die voor tandarts werd eerst ingesteld in
1947, toen. volgens een nieuwe wet de
tandheelkundige opleiding opgenomen
werd onder de hoger onderwijswet. Op 1
februari 1948 kon huize „Volonte" door
een vijftigtal uit Utrecht gekomen studen
ten in gebruik genomen worden.. Er werd
toen een polikliniek ingericht in de daar
toe verbouwde centrale werkplaatsen op
het ziekenhuisterrein. De afdeling materia
technica werd ondergebi-acht in het fysio
logisch laboratorium. De afdeling mond-
heelkunde werd eerst tijdelijk gehuisvest
in een deel van de oude tyfusbarak. doch
kon in 1952 worden ondergebracht in de
huidige afdeling aan de Oostersingel.
Direct aansluitend aan r"e sosiodontie
(conserveren van gebitten door vullingen
en dergelijke) is de prothetodontie, de ver
vanging van gebitsdelen. De orthodontie
houdt zich bezig met de groei en de ont
wikkeling van het gebit, de afwijkingen
die kunnen ontstaan door foutieve groei
en de therapie. De orthodontie wordt nog
al te zeer gezien als een specialisme, maar
aan de Groningse universiteit is men van
oordeel, dat het belangrijk is dat de tand
arts hiermede op de hoogte is en zelf een
voudige gevallen kan behandelen. Daarom
wordt verhoudingsgewijs een groot aantal
uren orthodontie gedoceerd en is de ortho
dontische kliniek de grootste van Europa.
Het kandidaatsexamen in de tandheel
kunde te Groningen is gelijk aan het kan
didaatsexamen geneeskunde 2a, waaraan
toegevoegd wordt algemene pathologie en
de beginselen der tandheelkunde, namelijk
gebitsmorfologie. De mogelijkheid bestaat
dus na het kandidaatsexamen- nog te kie
zen welke richting men wil, tandheelkunde
of geneeskunde.
In het nieuwe gebouw zijn collegezalen,
hoogleraren-kamers, laboratoria, zalen met
vele behandel-eenheden en laboratorium-
plaatsen, een goed ingericht tandtechnisch
laboratorium. Elke student heeft, behalve
een- behandel-eenheid een laboratorium
plaats. Het nieuwe gebouw, dat thans door
de minister is geopend is bedoeld voor
vijfendertig studenten per studiejaar. Er
zijn drie kliniek jaren zodat ongeveer hon
derd studenten ondergebracht kunnen
worden. Dit aantal is thans reeds bereikt.
Het totaal aantal studenten in. de tand
heelkunde bedraagt ruim tweehonderd.
De strijd om het behoud van de „Helga
Bolten" is niet tevergeefs geweest. Het Duit
se stoomschip, dat eind oktober 400 mijl van
New Foundland door vliegend stormweer
op de Atlantische Oceaan zodanig in moei
lijkheden geraakte, dat de bemanning van
drieëndertig koppen er geen heil meer in
zag omdat zij vreesde dat het schip elk ogen
blik kon zinken, is veilig door de sleepboten
..Zwarte Zee" en „Oceaan" van L. Smit en
Co's Internationale Sleepdienst de haven van
Horta op het eiland Fayal (Azoren) binnen
gesleept.
De sleepboot „Ebro" bereikte op 2 novem
ber het Duitse met kolen geladen schip. Men
constateerde toen een slagzij van ongeveer
twintig graden. De bemanning bevond zich
op een boot van de Amerikaanse kustwacht
en de kapitein, geassisteerd door enige offi
cieren. begaf zich wel weer aan boord, maar
toen de hulp van de „Ebro" niet voldoende
bleek te zijn, verliet men opnieuw het wrak-
geslagen schip. De gehele bemanning is later
naar Amerika gebracht.
In de nacht van 5 op 6 december arriveerde
de „Oceaan", die 400 mijl had moeten afleg
gen om de „Helga Bolten" te bereiken. De
„Oceaan" nam de taak van de „Ebro" over,
bracht acht mensen aan boord, zodat er met
de drie leden van de „Ebro" op dat ogenblik
elf man aanwezig waren om provisorisch
herstellingen te verrichten en de pompen te
bedienen en begon langzaam te trekken. Tot
tweemaal toe brak de tros en eenmaal brak
de ankerketting van de „Helga Bolten",
waaraan de tros was vastgemaakt.
Vrijdag bereikte de „Zwarte Zee" het
transport. Deze sleepboot bracht eveneens
bemanningsleden en materiaal over en met
vereende krachten ging het daarop in de
richting van de Azoren. waar het ruim 7000
ton metende Duitse schip met zijn lading
kolen thans veilig is aangekomen.
ADVERTENTIE
VERKOOP EN VERHUUR
Nassaustraat 5
Telefoon 15220
Deskundigen verwachten, dat het zon
dagsrijverbod het totale benzineverbruik in
Nederland met niet meer dan ongeveer
5 pet. zal doen verminderen. Dit betekent
dat de overige 10 pet. door vrijwillige be
perking van het benzineverbruik op andere
dagen zal moeten worden verkregen. De
leveringen van de benzine door de olie
maatschappijen aan de handel worden na
melijk met 15 pet. verminderd.
De invloed van het zondagsrijverbod op
het verbruik van benzine dient men niet te
overschatten, daar van alle benzine in Ne
derland 60 tot 70 pet. door vrachtauto's en
bussen wordt verbruikt. De personenauto's
spelen dus een betrekkelijk ondergeschik
te rol, al is het een feit, dat vele ervan
op zondagen veel meer kilometers rijden
dan op werkdagen.
In elk geval staat het wel vast dat het
succes van de thans genomen maatregelen
volledig afhankelijk is van de mate waarin
de automobilisten gevolg geven aan 't ver
zoek van minister Zijlstra, zo zuinig moge
lijk met de benzine om te gaan. Indien dit
beroep niet het gewenste effect heeft zal
tot rantsoenering met bonnen moeten wor
den overgegaan. Alles hiervoor is reeds
gereed en men zal van de ene dag op de
andere tot distributie kunnen overgaan.
Het aantal motorrijtuigen in Nederland
werd op 1 juli door de A.N.W.B. geschat op
1.177.000, hetgeen een vermeerdering in één
jaar tijds van ongeveer 15 pet. betekende.
Ruim de helft van dit totaal bestond uit
bromfietsen (ongeveer 600.000), die niet
vallen onder het zondagsverbod; voorts wa
ven er volgens deze schatting op 1 juli
310.000 personenauto's, 160.000 motorfiet
sen en 107.000 vracht- en bestelwagens op
de weg.
De prijzen van olieprodukten zullen wel
worden verhoogd, daar de route der tan
kers van de Perzische Golf naar West-
Europa ongeveer twee maal zo lang is om
Kaap de Goede Hoop dan door het thans
versperde Suezkanaal. Daar de Amerikaan
se olie duurder is dan die uit het Midden-
Oosten staat het wel vast dat een prijsver
hoging onvermijdelijk is. Besprekingen
hierover zijn gaande doch een beslissing
is nog niet genomen.
Het ministerie van Verkeer en Water
staat deelt mede, dat in het algemeen gun
stig zal worden beschikt op verzoeken om
ontheffing van het zondagsrijverbod voor
of ten behoeve van geestelijken in de uit
voering van hun ambt, zomede voor pers,
radio en televisie, chronische invaliden, ook
indien zij niet zelf het motorrijtuig bestu
ren en voor personen, die invaliden, zieken
ouden van dagen naar en van de kerk ver
voeren.
Bovendien kan in dringende gevallen
van andere aard ontheffing worden ver
leend. De genoemde categorieën kunnen
zich eventueel ook mondeling tot de pro
vinciale rijksverkeersinspectie in Amster
dam wenden.
De kantonrechter te Eindhoven heeft,
overeenkomstig de eis van de ambtenaar
van het. Openbaar Ministerie, een tachtig
tal personen ieder tot een geldboete van
f 1,veroordeeld, wegens het niet op
eerste vordering vertonen van een rij
bewijs. Het betrof hier in alle tachtig ge
vallen bestuurders van bromfietsen, waar
op een zogenaamde „buddyseat" was ge
monteerd.
De kantonrechter overwoog bij zijn von
nis, dat, ingevolge de wet, bij het monteren
van een „buddyseat" op een bromfiets, de
bromfiets dan beschouwd moet worden te
zijn een tweewielig motorrijtuig en voor
het besturen van een tweewielig motor
rijtuig moet de bestuurder in het bezit zijn
van een rijbewijs.
Woensdagavond heeft de burgemeester
van Barneveld mr. C. E. E. Kuntze de der
de naoorlogse nationale pluimveetentoon
stelling te Barneveld geopend. Er zijnllOO
inzendingen en vijftig stands van zaken
uit. het gehele land-
De expositie is tot en met zaterdag ge
opend. Zij beslaat een oppervlakte van
ruim 3000 vierkante meter. Donderdag en
vrijdag wordt te Barneveld tevens een na
tionaal pluimveecongres gehouden.
ADVERTENTIE
Alle merken, dus ruime keuze
ENGEL, Gr. Houtstr. 181, Tel. 14444
De justitie te Groningen heeft aanwij
zingen, dat de brand die vrijdag het voor
malige hotel Van der Woude te Haren
(Gr.) voor een groot deel heeft verwoest,
is aangestoken. Naar aanleiding hiervan
zijn ingesloten in het huis van bewaring
te Groningen de 21-jarige A. F. van H. uit
Haren en de ongeveer 40-jarige P. J- G. uit
Assen.
De verdachten hebben belangen bij een
stichting die in Haren en ook elders flats
wilde bouwen. In voorbereiding was een
project, dat zou verrijzen op het terrein,
waar het hotel stond. Het hotel was vrij
hoog verzekerd (een ton) en was eigendom
van een makelaarskantoor en een geld
schieter. Van H. woonde officieel in de bo
venverdieping van het voormalige hotel,
maar was weinig thuis. De avond voor de
brand is hij echter met enkele anderen in
de woning geweest. Het onderzoek duurt
voort-
„De krijgsraad te velde zuid heeft terecht
de 21-jarige soldaat P. H. van de P. uit Herpt
tot zeven maanden gevangenisstraf veroor
deeld, omdat hij heeft geweigerd zich te
laten inenten", zei de advocaat-fiscaal bij
het hoog militair gerechtshof te 's-Graven-
hage in zijn requisitoir. Tegen die soldaat:
het verheugt mij dat lieden die uit dwars
drijverij tegen de voorschriften ingaan hard
handig worden aangepakt. De soldaat heeft
nu eieren voor zijn geld gekozen. Daarom
moet hij nu weer zo snel mogelijk dienst
doen. Ik verzoek u hem een gevangenisstraf
op te leggen, die gelijk is aan het voorarrest",
aldus de advocaat-fiscaal.
Dienstplichtig soldaat Van de P. had ge
weigerd zich te laten inenten, ook nadat een
verzoek om vrijstelling van vaccinatie was
afgewezen. De soldaat had, naar hij reeds
eerder had verklaard, een keuze moeten
maken: of zijn ouders gehoorzamen, die be
zwaren tegen inenting koesterden en niet
toestonden dat hij een vaccinatie onderging,
of het militaire bevel opvolgen. Zijn geweten
had hem doen besluiten zijn ouders te ge
hoorzamen. Enige tijd geleden, toen de sol
daat meerderjarig was geworden en naar
zijn mening zelfstandig kon beslissen, had
hij zich laten inenten.
De verdediger, kapitein Tibben, zei in zijn
pleidooi dat de jongeman altijd bereid was
geweest zich te laten inenten. Zijn plicht
jegens zijn ouders had echter te zwaar ge
wogen. De soldaat had welbewust gehan
deld zoals hij meende te moeten handelen.
De verdediger verzocht het hof, de soldaat
Van de P. op vrije voeten te stellen. Dit ver
zoek willigde het hof in. Op 4 december zal
het hoog militair gerechtshof arrest wijzen.
Zes maanden gevangenisstraf waarvan
twee voorwaardelijk met een proeftijd van
drie jaar en intrekking van het rijbewijs
voor drie jaar heeft de officier van Justi
tie geëist tegen de 21-jarige opperman G.
van K. uit Diemen, omdat hij zich schuldig
had gemaakt aan „joy-ciding". Zijn vriend,
de 21-jarige schippersknecht J. J. S. ver
loor bij dit plezierritje het leven. Beide
jongelui hadden in de nacht van" 21 op 22
september, na veel te hebben gedronken,
een auto weggenomen uit Diemen, waar
mee zij met grote vaart de rijksweg naar
het Gooi opreden. Nabij een nog niet vol
tooide verkeerskruising in Naarden was de
auto tegen een stapel tegels gebotst en in
brand gevlogen. Passerende automobilisten
slaagden er op het laatste moment in Van
K. uit de brandende auto te trekken. S.
was uit de auto geslingerd en lag stervend
langs de weg.
De officier van Justitie hield bij zijn eis
rekening met het feit dat de verdachte
door het ongeval reeds ernstig was gestraft.
De rechtbank hield de zaak aan voor het
uitbrengen van een voorlichtingsrapport
over de verdachte.
Zes jaar gevangenisstraf heeft de offi
cier van justitie bij de Amsterdamse recht
bank geëist tegen de 33-jarige bankwer
ker M. C. V. uit Amsterdam wegens poging
tot moord op de 36-jarige hulpmon
teur P. W.
De verdachte was het vorig jaar bij de
monteur en diens vrouw als kostganger
op kamers komen wonen. Man en vrouw
hadden grote moeilijkheden en de vrouw
zocht bij haar kostganger bescherming
tegen haar man. Deze beraamde een plan
om de monteur uit de weg te ruimen.
In juli nodigde de verdachte de mon
teur uit voor een bespreking. Op zijn motor
bracht hij hem naar 't Gooi. Op een stille
plek tussen Bussum en Hilversum stopte
hij en sloeg de monteur met een speciaal
daarvoor meegenomen ijzeren staaf ver
scheidene malen op het hoofd. Dank zij
zijn bijzonder dikke schedel bracht de
monteur er het leven af. Hij heeft twee
weken in het ziekenhuis gelegen. Zijn
linkerarm, waarmee hij getracht had de
slagen af te weren, was gebroken. Hij ver
scheen thans als getuige voor de recht
bank met een nog steeds verbonden arm.
Op 5 december zal de rechtbank uit
spraak doen.
Morabix wachtte niet lang met zijn boze plannen. De volgende dag al stond hij
voor zijn fornuis, waarop verschillende potten en pannen stonden te pruttelen en
stomen. Met het boek in zijn hand roerde hij in de geheimzinnige mengsels, die hij
kookte en bij elkaar gooide.
Eindelijk was de drank, die hij brouwen wilde, klaar. Die goot hij in een fles en
hield die tegen het licht; de drank fonkelde donkerrood en Morabix grijnsde
tevreden.
„Ziezohiermee zal ik mijn doel bereiken", jubelde hij. 87-88
„Woontoestand en woonwensen van 3009
alleenstaande vrouwen in Amsterdam" is
de titel van een rapport, dat de commissie
„Bevordering Woongelegenheid Alleen
staanden" heeft samengesteld uit gegevens,
verkregen uit een onder alleenstaande
vrouwen in Amsterdam gehouden enquête.
Aan zevenhonderd bedrijven en instellin
gen, waar meer dan tien vrouwen boven
vijfentwintig .jaar werkzaam zijn, was een
enquêteformulier verzonden. Bovendien
werden nog aanvullende interviews ge
houden.
Onder meer is komen vast te staan dat
de alleenstaande vrouw de voorkeur geeft
aan een eigen keuken. Het zelf bereiden
van maaltijden wordt door achtentachtig
percent geprefereerd. Hieruit blijkt, dal
restaurantvoorziening bij nieuwe woonge
legenheid niet exploitabel zal zijn. De ge
dachte aan eigendom van een woning of
het verkrijgen van een woning via een
bouwonderneming blijkt weinig levend
Aan een afzonderlijke zit- en slaapkamer
wordt voorkeur gegeven boven een zit-
slaapkamer. Tweeëntwintig percent sprak
haar voorkeur uit voor het flatgebouw;
vierenvijftig percent voor de woning in
een bouwblok. Bracht men echter het ele
ment „centrale voorzieningen" in de vraag
stelling naar voren dan is de voorkeur voor
het flatgebouw groter (41 percent).
De wensen van de hand- en hoofdarbeid
sters lopen echter nogal uiteen. Za waar
deert de handarbeidltersgroep de voorde
len van een flatgebouw minder dan de
hoofdarbeidsters; zij is meer ingesteld op
de kleine woning in het bouwblok. Boven
dien verkeert de handarbeidster bij zelf
standige huisvesting financieel in moeilij
ker omstandigheden dan de hoofdarbeid
sters, zo is uit de antwoorden komen vast
te staan. De handarbeidster wil gezellig
heid, de hoofdarbeidster zoekt stilte. Alge
meen bestaat de wens naar vrijheid.
Het ontberen van een eigen ruimte en
de daaruit voortvloeiende afhankelijkheid
van anderen wordt door velen als een in
breuk op haar geestelijke vrijheid be
schouwd. De klacht van de alleenstaande
vrouw is voorts niet dat zij te duur woont-
Zij wil wel betalen als zij maar waar voor
haar geld krijgt.
De commissie, die er van overtuigd is,
dat de woningnood der alleenstaanden niet
binnen zeer afzienbare tijd kan worden
opgelost, dringt bij de Rijksoverheid
met klem aan op het realiseren van de
ADVERTENTIE
hoofd-agent
IJilfpLutÊCftg rayon Haarlem
volgende desiderata: het opnemen van de
woonvoorziening van alleenstaanden in de
bijdrageregeling; en bij de gemeentelijke
overheid: het geregeld aandacht besteden
aan de noodzaak van de bouw van een ze
ker percentage woningen voor alleenstaan
den (de commissie raamt dit op 4 tot 8
percent van het gehele bouwobject) en
voorts dient deze groep der bevolking ver
scheidenheid van woonvormen te worden
geboden.
Uit door het Centraal Bureau voor de
Statistiek gepubliceerde voorlopige cijfers
blijkt, dat het aantal eerstejaarsstudenten
der universiteiten en hogescholen in okto
ber 1956 4.850 bedroeg tegen 4.300 een jaar
tevoren (toeneming dertien percent). Bij
vrijwel alle faculteiten nam het aantal
eerstejaars toe, behalve bij godgeleerdheid
en geneeskunde, waar het enigszins terug
liep.
Tijdens relletjes op 5 november
De 31-jarige Jan R. is op 5 november,
tijdens de „Hongarije-relletjes" in Den
Haag gebleken een strijdlustig mens te zijn.
Zo strijdlustig dat zelfs het ministerie van
Oorlog, waar hij als ambtenaar werkte, het
niet meer kon waarderen en hem ontsloeg.
Had hij dat ontslag niet gekregen, dan zou
de officier van Justitie bij de Haagse recht
bank, waar hij als'eerste van de bij die
relletjes betrokkenen terechtstond, nog
meer tegen hem geëist hebben dan de zes
weken gevangenisstraf die hij nu vroeg.
R. was die maandagavond op weg naar
het ministerie. Toen hij zag wat er voor
het gebouw van „De Waarheid" op de
Prinsengracht te doen was, bleef hij daar
even staan kijken. De politie sommeerde
hem, zich te verwijderen. R. verwijderde
zich vijf meter en bleef weer staan. De po
litie sommeerde hem andermaal, zich te
verwijderen. R. bleef staan en beriep zich
op zijn vrije Nederlanderschap. Die status
was hij echter spoedig kwijt nadat hij ge
tracht had haar te verdedigen door het bij
ten, slaan en schoppen van twee agenten.
Ook zou hij nog getracht hebben met
geweld een agent te verwijderen uit de
jeep, die hem naar het politiebureau
bracht. Zelf herinnerde hij zich dat niet
meer. Wel gaf hij rondborstig toe dat hij
een erg driftig mens is.
De officier van Justitie had een indeling
in twee categorieën gemaakt: die van de
herrieschoppers en die van de lieden die het
wel leuk vinden toe te zien dat de politie
het leven zuur gemaakt wordt. R. werd bij
de tweede categorie ingedeeld. De officier
nam het hem bijzonder kwalijk dat hij als
ambtenaar zich zo had misdragen en vond
een gevoelige en voor anderen ten voor
beeld strekkende straf nodig. De rechtbank
doet uitspraak op 4 december.
Formanek voelde zich opgelucht, dat hij zich niet
meer behoefde te beheersen. Hij liep driftig zijn
kamer op en neer, de handen op de rug gevouwen. Hij
piekerde er over, wat hij nu moest doen. Van zijn triomf,
dat zijn psychologische ondervragingsmethode een suc
ces was geweest, bleef niets over. Hij mocht geen minuut
meer verliezen. Horak mocht geen gelegenheid hebben
om iemand van zijn bekentenis op de hoogte te stellen.
1-Iet onderhoud met de Fransman, waar de minister toe
stemming voor had verleend, mocht in geen geval door
gaan. Het zou geen zin hebben hierover eerst nog allerlei
informaties in te winnen. Hij moest op zijn eigen verant
woordelijkheid handelen. Als de minister tóch anders zou
beslissen, zou die Fransman wel weer terug kunnen ko
men. Hij ontbood Tuma bij zich en gaf hem opdracht om
Aubrey er van op de hoogte te brengen, dat het onder
houd met Jan uitgesteld was tot dinsdag, 9 uur.
Toen liet hij de directeur van de gevangenis bij zich
komen.
Bestaat er een mogelijkheid, dat de gevangene
Horak van buiten de gevangenis mededelingen kan heb
ben ontvangen?
De directeur ontkende dit ten stelligste. Het korps be
wakers bestond uit volkomen betrouwbare en zorgvuldig
geteste mensen.
Absoluut betrouwbaar, herhaalde hij. Is er soms
iets gebeurd, waaruit men zou kunnen opmaken, dat
Horak van buiten inlichtingen heeft gekregen?
Formanek vond het maar beter om niet op deze vraag
in te gaan. Wat een sufferd, dacht hij. Je zou zien, dat
hij nog eens extra de aandacht op zich zou vestigen door
een onderzoek in te gaan stellen. Hij dacht even na en
gaf toen de directeur opdracht er voor te zorgen, dat
Jan Horak nóch inlichtingen zou ontvangen, nóch mede
delingen zou versturen.
Ik weet hoe het gaat, zei Formanek. Zelfs men
sen, die al tien keer getest zijn, zien er soms geen kwaad
in om boodschappen over te brengen. U bent er persoon
lijk verantwoordelijk voor, dat Jan Horak volkomen in
communicado wordt gehouden.
De directeur van de gevangenis antwoordde, dat hij
er natuurlijk verantwoordelijk voor was, waarop hij
vertrok. Het was duid<-"jk van zijn gezicht af te lezen,
dat hij zich beledigd gevoelde.
Formanek stond nu voor zijn zwaarste taak. Hij moest
Svec opbellen, die bij ieder telefoontje nijdiger werd.
Nu zou hij echter wel helemaal in woede uitbarsten.
Via de geheime lijn belde hij Svec op.
Wat? Alwéér Organisatie no. 5?Nee, niet voor
het einde van de weekEen zaak van leven of dood?
Dat is niet mogelijkEen zaak van leven of dood
kan alleen maar op ons betrekking hebben. In deze zaak
staan alleen maar de levens van Horak en Jablonsky op
het spel, en wie trekt zich daar iets van aan?Nu
goed dan. Als je nu per se moet komen, kom dan maar.
Omdat het Pasen is. Ga niet met de auto. De chauffeur
mag het adres niet te weten komen. Wij hebben de vei
ligheidsmaatregelen verhoogd.... Denk er aan, maar
tein minuten.
Formanek gaf de chauffeur een adres op in de buurt
van het bureau van de Geheime Afdeling. Hij betrad het
voor de eerste keer, sedert hij Kubka opgevolgd was.
Enkele ogenblikken later zat hij tegenover Svec. Pre
cies zoals Horak tegenover hem gezeten had, dacht For
manek.
Hij haalde de bekentenis te voorschijn en overhandig
de haar aan Svec.
Dat is mooi. Tenslotte dus tóch nog resultaat ge
boekt, zei Svec, terwijl hij het papier openvouwde.
Formanek keek toe, terwijl Svec de bekentenis door
las. Hij was bleek geworden, vond Formanek, maar niet
ineens. Bij stukjes en beetjes was de kleur uit zijn gelaat
weggetrokken.... Hij heeft heel wat tijd nodig om die
paar regels te lezen
Dit noem je dus een zaak op leven en dood? vroeg
Svec. Het is helemaal niet zo ernstig. Maar u hebt
juist geoordeeld, dat dit een belangrijke kwestie is. Er
moet snel gehandeld worden.
Hij belde zijn secretaris.
Neem contact op met het secretariaat van Kladens-
ky, en vraag waar een belangrijke mededeling voor hem
heengestuurd moet worden. Ik moet daar vandaag nog
advies van hem over ontvangen.
Hij greep een vel papier, schreef er enkele woorden
op en stopte het met Jans bekentenis in een enveloppe,
die hij verzegelde.
De secretaris was inmiddels teruggekomen.
De boodschap kan rechtstreeks naar het Centrale
Comité gestuurd worden. Kladensky verwacht u van
avond om negen uur.
Prachtig, antwoordde Svec. Geef dit persoonlijk
aan Kladensky. Er is haast bij. Neem mijn auto maar.
Het is dringend. Vergeet niet, het zélf aan Kladensky te
geven.
Toen zij weer alleen waren, begon Svec te glimlachen.
Ik mag je er wel voor bedanken, dat je die beken
tenis direct gebracht hebt. Heeft nog iemand anders dan
jij haar gelezen?
Nee, niemand.
Wij kunnen momenteel maar één ding doen. Je
moet de aanslag op Semal uit de aanklacht tegen Orga
nisatie no. 5 lichten. Het onderzoek naar de moordzaak
zullen wij inzal ergens anders geschieden. Berg het
dossier over Horak achter slot en grendel op. Vanavond
tussen negen uur en middernacht komt een officier van
de Veiligheidsdienst Horak en het dossier halen. Daar
mede is de zaak dan voorlopig afgedaan. Jij gaat echter
verder met de zaak-Jablonsky, die met de moord op
Semal nu dus niets meer te maken heeft. De naam van
Horak mag in geen geval in verband met Jablonsky
worden gebracht.
Minder luid voegde hii er nog aan toe:
Dat is de procedure, die ik zo juist Kladensky in
het begeleidende briefje heb voorgesteld. Ik heb zijn
formele toestemming nodig, maar ik twijfel er niet aan,
of hij zal mij die geven. Je begrijpt, dat er geen andere
oplossing mogelijk is
Ik begrijp het, antwoordde Formanek, die zich bij
zonder belangrijk voelde, daar hij op de hoogte was ge
steld van een bijzonder geheime staatskwestie, waardoor
hij bijkans op dezelfde hoogte als Kladensky kwam te
staan.
Dat is alles, zei Svec, terwijl hij opstond. Ik be
hoef natuurlijk niet te vertellen
Ik begrijp het al, interrumpeerde Formanek. De
kwestie blijft natuurlijk een topgeheim
Svec liep samen met Formanek naar de uitgang.
Plotseling vielen hem de woorden in, die Kladensky
steeds zo graag gebruikte.
Je begrijpt wel, zei hij, terwijl hij Formanek op
de schouder klopte, dat je nu deel hebt aan een ge
heim. Zulke geheimen kunnen echter gevaarlijk zijn voor
een ieder, die er van op de hoogte is, zelfs voor jou
(Wordt vervolgd).
Voor de rechtbank te Leeuwarden heb
ben drie mannen terecht gestaan, die had
den ingebroken in het postkantoortje te
Twijzel in Friesland. Het waren de 48-
jarige handelaar in textiel J. M., de 54-
jarige koopman J. F. en de 29-jarige ma
gazijnbediende G. van B. allen uit Am
sterdam afkomstig.
Het drietal was in de avond van 17 sep
tember met een auto naar Zwaagwesteinde
gereden met het doel daar in te breken.
Toen de omstandigheden daar niet gunstig
bleken, reden zij naar het nabijgelegen
Twijzel, waar zij het postkantoortje bin
nendrongen. Met medeneming van een
kistje, dat slechts waardepapieren bevatte,
verdwenen de mannen. Op de afsluitdijk
werden zij door de rijkspolitie aangehou
den. Dit was mogelijk, doordat een inwo
ner van Twijzel het autonummer had ge
noteerd.
De officier van Justitie eiste tegen M.
drie jaar, tegen B. twee jaar en tegen Van
B. een jaar gevangenisstraf.
Op 5 december zal de rechtbank uit
spraak doen.
Ds. H. J. ten Brink te Vriezenveen viert
donderdag 22 november zijn zilveren
ambtsjubileum als predikant in de Gere
formeerde Kerken in Nederland.
Ds. Ten Brink werd op 2 januari 1898
te Enchedé geboren, bezocht de vijfjarige
h.b.s., was daarna twee jaar in militaire
dienst en studeerde vervolgens aan de ho
gere textielschool te Enschedé. Nadat de
heer Ten Brink drie jaar in de textielin
dustrie werkzaam was geweest, liet hij
zich na eerst staatsexamen B te hebben ge
daan aan de vrije universiteit te Amster
dam inschrijven als student in de medicij
nen en theologie.
Nadat kandidaat Ten Brink was beroep
baar gesteld in de Gereformeerde Kerkfn
in Nederland werd hij op 22 november
1931 in het ambt bevestigd. Op 16 februari
1941 verwisselde de jubilaris deze kerk
met die van Santpoort vanwaar hij op 15
februari 1946 naar 's Gravenhage-Loos-
duinen vertrok. Sinds 4 mei 1952 dient ds.
Ten Brink de Gereformeerde Kerk van
Vriezenveen. Tijdens de mobilisatie 1939-
1940 was ds. Ten Brink werkzaam als
veldprediker te Haarlem en te Santpoort.
Amsterdam. (Gem. Universiteit). Bevor
derd tol arts mej. C. B. M. Dalderup, Vr.
Stiggelbout, M. Th. Moolhuijzen en W. Th.
Daems, allen Amsterdam.
Leiden. Kandidaatsexamen A wis- en na
tuurkunde: A. Vis. Oegstgeest; P. Zandber
gen, Den Haag. Idem K: D. v. d. Tooren.
Leiden; A. M. Siebers. Leiden. Doctoraal
examen scheikunde: J. W. Steketee, Den
Haag.
ADVERTENTIE
maken, heeft TDD nodig
5 Dec. komt reeds in zicht
Lange Veerstraat 13 Tel. 11178
DONDERDAG 22 NOVEMBER
Minerva: „The River", alle leeft.. Film van
het bijzonder kerkewerk, 8.15 uur. Rem
brandt: „Alexander de Grote", 14 jaar, 6.30
en 9.15 uur. Luxor: „Alexander de Grote",
14 jaar, 6.30 en 9.15 uur. Frans Hals: „Jubal",
14 jaar, 8 uur. Roxy: „Lavastroom over
Java", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Lido: „De zesde
juni", 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Studio: „Invi
tation to the dance", alle leeft., 7 en 9.15
uur. Cinema Palace: „Charlie's tante", 18
jaar, 7 en 9.15 uur. Frans Halsmuseum: Si
mon de Waard spreekt voor de volks
universiteit over „Het groene eiland", 8 uur.
Zuiderkapel: „De noodkreet van de gelo
vige", 8 uur. Feestzaal-noord: Filmvertoning
met lezing van „Pro Juventute", 8 uur. De
Leeuwerik: Gezamenlijke Haarlemse
des-organisaties over „Verweer tegen
geweld", 8 uur. Nieuwe Kerk: Bijzondere
dienst interkerkelijk evangelisatie comité,
7.30 uur.
VRIJDAG 23 NOVEMBER
Minerva: „Drie matrozen in Parijs", a'.le
leeft., 8.15 uur. Luxor: „Vrouwen in de val",
18 jaar, 2, 7 en 9.15 uur. Rembrandt: „The
king and I", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Palace: „Charlie's tante", 18 jaar, 2, 4.15, 7
en 9.15 uur. Roxy: „Vrouw van de sultan",
14 jaar, 2.30. 7 en 9.15 uur. Lido: „Moby
Dick", 14 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Studio:
„Botsende jeugd", 18 jaar, 2.15, 7 en 9.15 uur.
Frans Hals: „Elke minuut telt", 14 jaar, 2.30,
7 en 9.15 uur. Concertgebouw: Concert N.
Ph. O. o. 1. v. Marinus Adam, m. m. v.
Yvonne Catterall, piano. Werken van Rach-
mahinoff en Beethoven, 8.15 uur. Grote
Kerk: Concert van koren m. m. v. Simon C.
Jansen, orgel en „Arit et Religioni". 8 uur.
Wilhclminastraat 22: Psychometrische avond
van de vereniging van spiritisten „Het
Licht". 8 uur.
