Russen ontvoeren Nagy na zijn
vertrek uit het gezantschap
Felle verontwaardiging in
Joegoslavië's hoofdstad
HET WEER
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Oostenrijkse grenswacht schoot
Russische soldaat dood
Kerstinzameling „Stille Armen"
Ontsteltenis in Hongarije en Oostenrijk
Twee andere Russen, die Hongaren
achtervolgden, gevangen genomen
Gesmeten
Canadese luchtmacht lost
„Swissair" af
Luchtbrug naar Egypte
Vorst loopt ten einde
1
U it gestorven
Wie Wat Waar 1957
ANTON HUNINK
Treinreizen volgend jaar
duurder
In de rij voor benzine
Derde groep Hongaren komt
zondag in Utrecht aan
1 DEZE WEEK IN ERBIJ
Ruimte geschapen bij
Suezkanaalmonding
Eden naar Jamaica
vertrokken
Het woord is aan.
Geen heksenjacht!"
71e JAARGANG No 118
ZATERDAG 2 4 NOVEMBER 1956
301e JAARGANG No 271
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N., Soendaplein, Tel. 12230.
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Haarlems Dagblad
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 55 ct., p. kwartaal 7.15,
fr. p.p. 7.65. Losse nrs. 12 ct Postgiro 273107
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
Van onze correspondent in Wenen)
Imre Nagy is tezamen met 45 andere personen - onder wie de vroegere staats
minister Losonczy, de communistische filosoof en letterkundige professor Lukacs,
de vroegere gezant te Belgrado Szanto, Zoltan Vas, die jarenlang dictator van de
staatseconomie is geweest, alsmede de weduwe van de postuum gerehabiliteerde
..titoist" Rajk - met een door het kabinet-Kadar ter beschikking gestelde autobus
van het Joegoslavische gezantschap afgehaald en daarna onder dwang van een
Russische kolonel naar het gebouw van de Russische commandant ontvoerd. De
twee Joegoslavische diplomaten, die tegen het optreden van de Russische officier
protesteerden, moesten uitstappen. Men weet niet waar Nagy zich met zijn land
genoten bevindt. Niemand in Boedapest schenkt geloof aan het bericht van radio-
Boedapest en radio-Moskou dat Nagy vrijwillig de wijk naar Roemenië heeft
genomen. Men wijst erop dat radio-Moskou Nagy nog gisteravond van „misdaden
tegen het volk" heeft beschuldigd. Ook vraagt men zich af, of Kadar zelf en zijn
kabinet mede schuldig zijn aan deze deportatie.
De opschudding in Hongarije is groot,
ook onder diegenen, die aanvankelijk niet
met Nagy sympathiseerden. In Joegoslavië
heerst grote verontwaardiging, omdat men
deze schending van een schriftelijke over
eenkomst tussen Hongarije en Joegoslavië
inzake de veiligheid van Nagy en van het
volkenrecht, als een bewuste provocatie
beschouwt. Het tweede artikel in de Prav-
da, waarin Tito's toespraak te Pocla gis
teren nogmaals gecritiseerd werd, be
schouwt men in Wenen als een duidelijke
aanval op Tito en zijn aanhangers, die
volgens de Pravda geloven dat „zonder hen
zelfs de zon niet kan opgaan".
Waarnemers in Wenen verwachten een
scherpe reactie van Joegoslavië en mogelijk
een nieuwe breuk met Moskou.
Neutrale waarnemers hebben de aan
wezigheid van Russische troepen bij de
Hongaars-Joegoslavische grens geconsta
teerd. Men is des te meer geneigd dit be
richt te vertrouwen, omdat het door het
Russische persbureau Tass is tegengespro
ken.
Ook in Oostenrijkse regeringskringen is
men verontrust, omdat dit optreden het
cynische karakter van de Russische politiek
onthult. Men wijst er op, dat er van Russi
sche zijde weer berichten worden verspreid
dat Hongaarse uitgewekenen in het Beierse
plaatsje Trauenstein zouden zijn opgeleid
en op 24, 25 en 26 oktober gewapend via
Oostenrijk naar Hongariie zouden zijn ge
gaan om te strijden. Men verwacht dat
de Oosten-ijkse regering ook tegen deze
valse bewering met kracht zal protesteren
(Reuter - U.P. - A.F.P.) Het officiële
Joegoslavische blad „Borba" meldt, dat
Nagy en elf van zijn aanhangers, samen
met vijftien vrouwen en zeventien kinde
ren, door de Russen gearresteerd zijn en
dat de twee Joegoslavische diplomaten, die
de bus begeleidden en die protesteerden
tegen het Russische optreden, „op straat
gesmeten" werden. Vervolgens vertrok de
bus, begeleid door twee Russische pantser
wagens, met onbekende bestemming, aldus
de correspondent van „Borba" in Boeda
pest.
Volgens radio-Moskou en radio- Boeda
pest heeft Nagy in Roemenië politiek asiel
gezocht. Woordvc :rders van de Roemeense
regering zeiden gisteravond echter, niet te
weten van een bezoek van Nagy, in ant
woord op een telefonische navraag uit
Belgrado.
Uit onverdachte bron heeft man te Lon
den vernomen dat de Russen de deportaties
NAPELS (AFP.j. Met ingang van maan
dag gaan twaalf „vliegende verhuiswagens''
van de Canadese luchtmacht de luchtbrug
tussen Italië en Egypte vormen. Het voor
lopige contract met de „Swiss Air" voor het
overbrengen van militairen en voorraden
van de internationale politiemacht in het
Midden-Oosten is dan afgelopen.
De Canadese vliegtuigen zullen op Kreta
een tussenlanding maken voor het innemen
van benzine, daar de Egyptenaren hebben
geweigerd brandstoffen te verschaffen voor
de retourvluchten.
OCX«XV5CC«JK»OOOCOOCOOOOOOCCCCOOCO
VERWACHTING medegedeeld door
het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van
zaterdagavond tot zondagavond, op
gemaakt om 11.15 uur:
Veel bewolking met morgen
tijdelijk enige regen. Tot matig
of krachtig en langs de kust
mogelijk tot hard toenemende
zuid-westelijke wind. Vannacht
aanvankelijk lichte vorst, later
stijging van de temperatuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
«xxxxxxx
uit Hongarije op nog grotere schaal laten
geschieden dan in het begin. Gisteren is
Georgioe Dej, secretaris van de Roemeense
communistische partij in Boedapest aan
gekomen aan het hoofd van een afvaardi
ging van de Roemc nse regering en com
munisten.
Gistermiddag van 2 tot 3 uur leek Boe
dapest een uitgestorven stad. Geen voor
bijganger of voertuig, afgezien van de
Sovjet-patrouillewagens, was in de straten
te zien. Deze zwijgende betoging was het
antwoord op het beroep op de burgerij van
haar afkeuring voor het regime blijk te
geven. De Hongaarse pers had verklaard
dat dit uur van stilte zou gelden voor de
Hongaarse „martelaren". Over de ware zin
van de betoging behoefde niemand in on
zekerheid te verkeren.
Radio-Moskou heeft een officiële ver
klaring van „Tass" omgeroepen waarin
berichten volgens welke twintig nieuwe
Sovjet-divisies naar Hongarije zouden zijn
gezonden, Sovjet-troepen naar Bulgarije
zouden zijn gegaan en bewegingen van
Sovjet-troepen naar de Joegoslavische
grens zouden hebben plaatsgevonden, wor
den tegengesproken.
Radio-Boedapest maakte vanmorgen be
kend, dat de arbeidersraad van Csepel, het
grote indi triecentrum in de Donau bij
Boedapest, een algemene staking heeft uit
geroepen. De radio zond oproepen uit aan
de arbeiders in de hoofdstad waarin her
vatting van het werk wordt gevraagd. Een
speciale oproep was gericht tot de mijn
werkers, waarin 'verklaard wordt dat de
overheid de arbeiders in de mijnen zal be
schermen. Voorts deelt de radio mede, dat
door de aanhoudende staking van de
spoorwegarbeiders de bevoorrading van de
hoofdstad en andere steden uiterst moeilijk
blijft. De autoriteiten geloven niet dat er
voor eind volgende week een verbetering
van de toestand bij de spi rwegen ver
wacht kan worden, aldus radio-Boedapest.
Er is nog een beperkt aantal jaar
boekjes voor de lezers van ons blad
voorradig. Laat de kans om voor
een zeer lage prijs in het bezit te
komen van deze bron van informa
ties en wetenswaardigheden niet
voorbijgaan.
Wie Wat Waar 1957: 288 bladzijden,
talrijke illustraties, in stevige band,
een sieraad voor uw Q_
boekenkastI.7D
Uitsluitend verkrijgbaar aan de kan
toren van dit blad.
WENEN (Reuter/AFP) Oostenrijkse
grenswachten hebben vrijdag op Oosten
rijks grondgebied nabij de Hongaarse
grens een Russische soldaat doodgeschoten
en twee Sovjet-militairen gearresteerd, zo
is te Wenen bekendgemaakt. De drie Rus
sische militairen waren bij het achtervol
gen van een groep Hongaarse vluchtelin
gen op Oostenrijks gebied gekomen. Toen
zij het bevel van Oostenrijkse grenswach
ten om te blijven staan, negeerden, open
den de Oostenrijkers het vuur. Een van de
Russen werd gedood en de andere twee
werden aangehouden. In de officiële ver
klaring werd niet gezegd, waar zich het
incident heeft voorgedaan.
Oostenrijkers, die bij de Hongaarse grens
wonen, zeggen, dat zij in de nacht van
donderdag of vrijdag hevig mitrailleurvuur
en ook kreten van mensen hebben ge
hoord. Helpers van het rode kruis, die
vluchtelingen opwachtten, moesten plat
gaan liggen om niet getroffen te wordeh.
Velen van de nieuw aangekomenen
woonden in Boedapest. Zij hadden tot op
28 km van de grens per trein gereisd. Zij
vertelden dat nog duizenden onderweg
naar de grens zijn „om de Russische ter
reur te ontvluchten". Het aantal vluchte-
ADV ERTENTIE
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN PAGINA'S
EN ACHT PAGINA'S ERBIJ
tijd voor uw éis! Uw eis om
de sappigste, knappendste en
smeuigste Gelderse worst: Anton
Hunink s worst: Mm... dié warme
geurige smulworst met 'n dam
pend hord boerenkool! Verwen
uzelf 's echt: EIS de worst met
de naam Anton Hunink op het
loodje
Hoe verser - boe lekkerder
HOFLEVERANCIER - DEVENTER
De tarieven van de Nederlandse Spoor
wegen zullen volgend jaar worden ver
hoogd. Dit zegt minister Algera in zijn Me
morie van antwoord aan de Tweede Kamer
over zijn begroting voor 1957. Wat de ex
ploitatieresultaten over het lopende en het
komende jaar betreft wordt meegedeeld,
dat over het lopende jaar ongeveer het
zelfde resultaat wordt verwacht als over
1955. Als gevolg echter van de kostenstij
gingen zal voor het bereiken van een re
delijk rendement over het komende jaar
een tariefverhoging nodig zijn.
In lange rijen wachten Franse automo
bilisten bij de tankstations op een paar
liter. De benzinevoorraad in Frankrijk
is zo klein, dat premier Mollet zich via
radio en televisie tot autorijdend
Frankrijk heeft gewend, met het ver
zoek zo weinig mogelijk te rijden, zon
der veel resultaat evenwel. Overigens
staan vele tankstations al „droog".
lingen nadert de 70.000.
Volgens vluchtelingen in het Oostenrijk
se stadje Eisenstadt zijn Russische en Hon
gaarse troepen bezig in de omgeving van
het Neusiedler Meer de grens af te sluiten.
Tenminste twintig vluchtelingen, die Oos
tenrijk trachtten te bereiken zouden neer
geschoten zijn. Anderen zouden gevangen
genomen zijn en naar een verzamelkamp in
Szombathely (Steinamanger) worden ge
bracht, van waar zij oostwaarts worden
weggevoerd.
Naar aanleiding van het gerucht, dat on
geveer 35 Hongaarse vluchtelingen in het
gebouw van de Hongaarse legatie te We
nen zouden zijn gelokt, heeft de Oosten
rijkse politie meegedeeld dat het onmo
gelijk is dit bericht te bevestigen. Men
hecht weinig geloof aan het bericht, aan
gezien de Oostenrijkse politiemannen, die
het gezantschapsgebouw bewaken, zeker
elk abnormaal voorval zouden hebben op
gemerkt.
Zweden zal nog 2000 Hongaarse vluchte
lingen opnemen. Het had reeds aangebo
den 1000 Hongaren toe te laten. Groot-
Brittannië heeft besloten, meer dan 2500
Hongaarse vluchtelingen op te nemen. Een
nieuw plafond is niet gesteld.
Kort voor het invallen der duisternis be
richtte de Oostenrijkse grenspolitie gister
avond. dat de bemanning van een der
snelle Russische politieboten, die in het ka
naal langs de Oostenrijks-Hongaarse grens
patrouilleerden, een houten brug ontdek
te, die de vluchtelingen gedurende de duis
ternis hadden gebouwd. De Russen over
goten de brug met benzine en staken hem
in brand. De meeste vluchtelingen bereik
ten Oostenrijks grondgebied na door het
ijskoude water gezwommen of gewaad te
zijn. Het kanaal ligt in een moerassig ge-
bied, waar Russische tanks niet kunnen
doordringen. Vele vluchtelingen waren
uitgeput door koude en vermoeidheid.
De derrie trein met Hongaarse vluchte
lingen uit Oostenrijk wordt in de loop van
aanstaande zondag in Utrecht verwacht.
In deze trein komen ruim zeshonderd
vluchtelingen naar ons land. Met dit trans
port is het contingent van 2000 vluchte
lingen tot toelating waarvan de regering
toestemming heeft gegeven, volgemaakt.
^CCOOCOOCCOCOOCCCOOCCCOCCCOCCCCCOCOOOCOOCOOCOCCCOOOOOO<X
blz.
5 Een reportage over de Shetland-
Eilanden door Stanley Cursiter 4
Willem Andriessen geeft zijn me
ning over elektronische muziek5
Bij fotoboeken van Emmy Andriesse
en Ed. van der Elsken 3
Het woeden van de Spaanse griep
in 1918 6
Verder in dit nummer onder meer de
rubrieken: Onze namen. Over oude lit
teratuur. In de caravan. Onze puzzel.
Voor de microfoon. Grote geesten in
hun gewone doen. Voor de jeugd.
LONDEN (Reuter). De Britse admirali
teit deelt mede, dat het dit weekeinde mo
gelijk moet zijn enkele van de 13 in de
Suezkanaal opgesloten schepen via Port
Said naar de Middellandse Zee te brengen.
De kwestie is opgenomen met de vertegen
woordigers van de UNO in Port Said.
De Britse marine is vrijdag begonnen het
eerste gezonken schip in het noordelijk deel
van het kanaal te lichten. Als alles gogd
gaat, zal men dit weekeinde ruimte ge
noeg hebben om 8.000 tons liberty-schepen
en mogelijk grote tankboten te laten pas
seren.
Het is moeilijk te schatten, zo wordt van
Britse zijde gezegd, wanneer het noorde
lijke stuk van het Suezkanaal geheel vrij
zal zijn. Het zal eerder een kwestie van
maanden dan van weken zijn, meent men.
United Press meldt dat het terugtrekken
van de eerste Britse troepen uit Egypte
(een bataljon) voor maandag is voorbereid.
Dit blijkt uit een verklaring van Sir High
Stockwell. de genei-aal te velde van de
troepen. De troepen zullen waarschijnlijk
door de RAF naar Cyprus worden over
gebracht.
(Van onze correspondent in Londen)
De Britse premier, Sir Anthony Eden. is
vergezeld van zijn echtgenote naar Ja
maica vertrokken, waar hij drie weken zal
uitrusten. Hij verklaarde voor het vertrek,
dat het hem speet, dat hij het land op dit
ogenblik moest verlaten.
Het regeringsbeleid in de komende kri
tieke weken was in grote lijn door Eden
vastgelegd. Hij blijft ondanks zijn afwe
zigheid de leiding in handen houden, een
feit. waarop ernstige kritiek is uitgeoefend,
gezien de ernst van de internationale toe
stand. Het betekent, dat meningsverschil
len binnen het kabinet voorlopig naar de
achtergrond zijn verschoven, hoewel zij
natuurlijk blijven bestaan. De gematigde
Butler, die tijdens Eden's afwezigheid de
kabinetszittingen zal leiden en in het
Lagerhuis als woordvoerder zal optreden,
is daarom slechts onofficieel plaatsvervan
gend minister-president, die zich altijd op
Eden zal kunnen beroepen en bij aanval
len op de regering zelf min of meer schot
vrij hoopt te blijven, voor zover dat met
de algemene kabinetsverantwoordelijkheid
te rijmen valt.
Eden is opgelucht, dat Butler en Mac-
Millan er ook al weer voorlopig in geslaagd
zijn de conservatieve rebellen gerust te
stellen, die zich verzetten tegen verdere
capitulatie tegenover Nasser via de UNO.
ADVERTENTIE
Dames Pantalons in kleuren 19.75
cocc-o-o-.>-y>-re<x>^co3Corcccccocccc
CW' -CCOCCCrCC<XXO<X«XXXOK>XOOOOOOOCC<:
cc*xmxoocococoa»ocx>ococcccco300ooc
„Bis clat, c/ui cito dat"
(Hij, die snel geeft, geeft dubbel)
Al weer een jaar voorbij!
Het is ontstellend, zo snel de tijd voortraast.
Weet u nog, wat er in het afgelopen jaar allemaal precies is gebeurd?
„O ja", zegt u. „Ik kijk er mijn agenda eens op na en verder oude kranten
en tijdschriften".
Goed, maar toch is er één feit, dat ieder jaar terugkeert en dat u niet be
hoeft te onthouden door het naslaan van boeken of kranten, omdat u het nooit
vergeet of vergeten mag!
De „Stille Armen"-actie te Haarlem.
Ieder jaar, speciaal tegen Kerstmis, trekken er mensen op uit, om aan hen,
die dit zo hard nodig hebben, een beetje levensgeluk en vertrouwen in hun
medemensen te brengen. Dit is mogelijk, dank zij uw medewerking. In deze
tijd van hoogconjunctuur kupt u toch wel iets missen. Voor velen, de zoge
naamde „vergeten groepen" zijn de levenskosten gestegen, maar hun inkom
sten dezelfde gebleven.
Staat u daarom iets af aan hen!
Juist met Kerstmis!
Wij weten, dat de ellende van de gevluchte Hongaren uw aller aandacht heeft.
Maar vergeet bij dit alles toch ook uw eigen medeburgers niet! Denkt aan
hen op uw feestelijke bijeenkomsten en uitvoeringen en opent uw beurs!
U kunt uw bijdrage storten op girorekening 273107 ten name van Haarlems
Dagblad of op gironummer 4000 van de Twentsche Bank n.v., Zijlstraat 76 te
Haarlem, in beide gevallen vermelden: voor Comité Stille Armen. Ook kunnen
bedragen bezorgd worden aan ons kantoor Grote Houtstraat 93 of het bijkan
toor Soendaplein.
Hoe groter de opbrengst, des te meer kunnen wij helper
Het Comité voor de Stille Armen
Erepresidente: mevrouw C. Cremers-De Bruijn. Voorzitter: mr. A. Beets.
Secretaris: mr. J. M. Wicherink.
Leden: A. J. M. Angenent. wethouder van Sociale Zaken; ds. J. A. van Ar-
kel, predikant Gereformeerde Kerk; mr. P. E. Barbas, oud-secretaris Sociale
Raad; D. Boer. directeur n.v. Focus; J. M. Bonfrer. voorzitter K.A.B.; R. N.
Busser. voorzitter Haarlemse Christelijke Besturenbond en voorzitter van de
Ned. Christelijke Bond van Overheidspersoneel, afdeling Haarlem; ds. S. M.
Daalder, predikant Doopsgezinde Gemeente: P. A. Dykema, voorzitter van de
diakenen der Doopsgezinde gemeente: mr. F. van der Goot.advocaat en procu
reur; W. F. Happé, wethouder van Openbare Werken; D. G. Hazekamp. be
stuurslid Sociale Raad; mej. dr. J. W. Herfst, predikante Remonstrants Gere
formeerde Gemeente: ds. L. Hoorweg, predikant Gereformeerde Kerk; P. J.
Kapteijn, directeur Chocoladefabriek Union: pastoor J. W. Keij, pastoor der
Oud-Katholieke gemeente; P. B. M. Muringer, vice-president St. Vincentius
Vereniging; mevrouw J. van Nispen-Van Wely, presidente U.V.V.; F. S. Noord-
hoff, voorzitter van „Humanitas"; A. J. M. van Os, voorzitter Conferentie Stille
Armen: S. Koster, hoofdredacteur Haarlems Dagblad/Oprechte Haarlemsche
Courant; mr. H. E. Phaff, gemeentesecretaris van Haarlem; J. Plaat, redacteur
Algemeen Handelsblad; mevrouw N. H. Pliester-De Vries, bestuurslid der Ver
eniging tot verbetering van het Lot der Blinden; A. Ph. Romeijn, diaken Her
vormde Kerk: drs. H. W. M. van Run, hoofdred. N. Haarl. Courant; mevrouw
mr. E. A. J. Scheltema-Conradi, advocaat en procureur; ds. W. Spliethoff, pre
dikant Evangelisch-Lutherse Gemeente; dr. C. Spoelder, voorzitter Vereniging
„Haerlem"; J. W. A. Stalpers, chef afdeling algemene zaken Stadhuis; mevrouw
C. A. Steenhuis-Polman, bestuurslid Centraal Genootschap voor Kinderuitzen
ding; D. H. Suerink, directeur Gemeentelijke Dienst voor Sociale Zaken; D.
Verbaan, voorzitter besturenbond Haarlem van het N.V.V.; Th. J. H. Verhoeven,
president St. Vincentius Vereniging; kapitein P. Vons, commandant Leger des
Heils, afdeling Haarlem; ds. G. Waarden-burg, Hervormd predikant; mr. Th. A.
Wesstra. oud-voorzitter Sociale Raad; W. van Willige, directeur Haarlems Bloei;
deken W. N. Zijlstra, deken van Haarlem der r.k. kerk; J. Vern-hout, bestuurs
lid Sociale Raad; H. Deinum. bestuurslid Sociale Raad; mr. P. Fuhri Sneth-
lage; Vereniging „Pro Juventute".
;oococcoooccoooooccoocccccoco2cecococooooa3ocoocoocooocoocococeoo^
Feuchtersleben:
Hoe paradoxaal het ook moge klinken,
heftige hartstochten zijn het gevolg
van zwakheid.
Iedere-dag opnieuw worden wij vervuld
van bewondering voor de heldenmoed
waarmee het Hongaarse volk zich tegen
zijn onderdrukkers verzet. Des te meer
spijt het ons, in 't geheel geen bewondering
te kunnen hebben voor een aantal van onze
eigen landgenoten wie dit Hongaarse drama
als aanleiding (in enkele gevallen misschien
zelfs wel als voorwendsel) heeft gediend
tot het voeren van een campagne van ver
denking en verdachtmaking tegen ieder,
die zij als communist menen te mogen
beschouwen.
Het conflict in het Nederlandse centrum
van de P.E.N.-club, waarmee deze cam
pagne begon, ging in wezen om de vraag
wie er geroyeerd zouden worden: alle
P.E.N.-leden die tevens tot de Communis
tische Partij Nederland behoorden, of al
leen die welke het Russische optreden in
Hongarije niet onvoorwaardelijk afkeurden.
Toen de groep, die de eerstgenoemde me
thode voorstond, het bij de stemming af
legde tegen de talrijkere aanhangers van
de andere methode, legde de minderheid
zich niet bij het meerderheidsbesluit neer,
zoals het democratische beginsel dat eist,
maar liep zij kwaad weg, uit de vergader
zaal en uit de P.E.N.-club.
Dit was haar goed recht. Uit een natie
kan men niet zo maar eenvoudig weglopen
als de meerderheidsregering iets doet
waarmee iemand, die tot de minderheid
behoort, het niet eens is; maar uit een club
wel, al is het ook in dat kader geen bijster
democratisch gebaar. En nog minder be
wonderenswaardig werd dat gebaar, toen
de verliezers achter de rug van het bestuur
de andere leden van de P.E.N. gingen be
werken met de bedoeling deze eveneens tot
uittreding te bewegen.
Trouwens, ons inziens getuigden de beide
voorstellen, waarover de strijd ging, meer
van hevige opwinding (waartoe de gebeur
tenissen in Hongarije dan ook alle reden
hadden gegeven) dan van rustig en onwan
kelbaar vertrouwen in de democratische
principes. In dat opzicht staken zij ongun
stig af tegen de bezonnen argumentatie van
minister Drees, dat men het communisme
in ons midden het best zijn eigen onaf
wendbare dood kan laten sterven. Commu
nisten uit een vereniging te stoten moge
dan een demonstratie van verknochtheid
aan ons staatsbestel schijnen, in werkelijk
heid druist het in tegen onze vaderlandse
beginselen, volgens welke niemand om zijn
politieke overtuiging mag worden vervolgd.
Ook uitstoting is een vorm van vervolging.
De P.E.N. was overigens wel allerminst
de geschikte plaats voor een demonstratie
van deze soort. Want volgens het Handvest
van de P.E.N. beloven a Ye leden plechtig
„zich te verzetten tegen enigerlei vorm van
onderdrukking van de vrijheid van
meningsuiting in het land en in de gemeen
schap waartoe zij behoren." De eis tot uit
stoting van communistische leden was vol
komen in tegenstelling tot deze belofte,
want hij verried gebrek aan respect voor
de vrijheid van meningsuiting, die ook - en
vooral - moet gelden voor een mening
waarmee men het in alle opzichten óneens
is
Wij menen dat het Oostenrijkse P.E.N.-
centrum een veel verstandiger koers heeft
gevolgd, toen het verleden week besloot
aan alle leden schriftelijk de .vraag te
stellen, of zij de artikelen 3 en 4 van het
Handvest (die de menselijke saamhorigheid,
de vrijheid van meningsuiting en de nood
zaak van eerlijke berichtgeving behande
len) ook voortaan zullen erkennen; zij,
wier antwoord hierop niet positief is, kun
nen dan met het volste recht worden uit
gesloten. Een andere oplossing, die gunstig
verschilt zowel van de in Nederland voor
gestelde als van de hier aanvaarde, is die
waarmee de P.E.N. vóór de oorlog het nazi-
vraagstuk aanpakte: het congres in Du-
brovnik verklaarde toen eenvoudig dat
opvattingen van dictatoriale aard onver
enigbaar waren met het lidmaatschap van
de P.E.N. - waarop een vrijwillige uittocht
van de Hitlerianen volgde.
Wij zouden het P.E.N.-conflict op deze
plaats niet zo uitvoerig bespreken als het
niet een symptoom was van een zorgwek
kende geestesgesteldheid, die ook in andere
kringen van het Nederlandse volk begint
door te dringen. Het is de mentaliteit die
in de Verenigde Staten kort geleden heeft
geleid tot het „MacCarthyisme" in al zijn
afschuwelijke vormen, tot de genadeloze
heksenjacht op iedereen die maar verdacht
werd - verdacht door wie of op welke
gronden dan ook - van communisme of van
sympathie met de communisten. Een ver
denking van deze aard kan tegen iedereen
worden geuit (en hier te lande, waar geen
openbare ledenregisters van de politieke
partijen bestaan en men zich dus nooit vol
strekte zekerheid kan verschaffen, nog ge
makkelijker dan in Amerika) en elke per
soonlijke wrok, elke vete, elke concurren-
tienijd kan dus, straffeloos in zulk een ver
dachtmaking worden omgezet. MacCarthy's
heksenjacht heeft hierdoor talloze onschul
dige slachtoffers gemaakt - en heeft vrij
wel geen effect gesorteerd in de werkelijke
strijd tegen de werkelijke communisten!
Ook in ons land wordt door sommigen al
van slinkse methodes en van oneerlijke
argumenten gebruik gemaakt om persoon
lijke vijanden als „communisten of commu-
nisanten" en verenigingen die men niet
mag als „mantel-organisaties" te dood
verven.
Langs deze weg komt men gauw, veel
gauwer dan menigeen denkt, tot MacCar
thy's leus van „Iedereen, die het niet met
mij eens is, is een communist." Dit gevaar
- van het onheil van onderlinge verdacht
making op nationale schaal - kan niet
krachtig genoeg worden bestreden. Zelfs
onze deernis met de slachtoffers van het
Russische verraad mag ons daar niet van
afhouden.
Simon Koster
OSLO (Reuter) Woensdag zijn twee
nieuwe Russische straaljagers van het
type „Mig" op het vliegveld Aboe Soeweir
in Egypte geland, zo meldt de correspon
dent van het Noorse persbureau in die
plaats. De toestellen werden gevlogen door
twee Russische officieren in uniform.