Effecten- en Geldmarkt Kapitaalbehoeften slechts tegen hogere rente gedekt Landbouw zal geen bodemloze put mogen zijn Size Virginia Prof. Verrijn Stuart optimistisch over gemeenschappelijke markt en Euratom Overgangsperiode van twaalf jaar Twee gewonden Explosie op proefbedrijf Norduco te IJmuiden Winst Parijse verkiezings campagne ontaard in handgemeen Bloedige botsingen in twee zalen Rassenintegratie in bussen leidt tot incidenten Boete op te groot verbruik van schroot in de EGKS Minister Mansholt op P. v. d. A.-congres: Zij kozen MILLER BROS! Want, j Virginia-rokend Nederland zélf heeft aan MILLER BROS een garantie meegegeven. Een garan- J tie van smaak-zekerheid! Dui- zenden proefrokers hebben vooraf de mélange gekozen - voor deze King Size Virginia. Een massale smaaktest wees dit uit: 17 kansen op de 20, dat MILLER BROS ook Uw keuze wordt! HET WORDT meer en meer duidelijk dat de voorziening in de kapitaalbehoef ten, zowel bij de overheidslichamen, als bij de bedrijven, een probleem is gewor den, waarmee men in het jaar 1957 in de allereerste plaats zal te maken hebben om de Nederlandse economie op gang te hou den en zo mogelijk te stimuleren. Zonder olie kan de motor niet draaien en zonder geld loopt het beste bedrijf vast. Reeds het vorig jaar bleek dat de kapitaalmarkt schaars werd, zodat in augustus enkele gemeenten tot de uitgifte van 4>i pet. le ningen overgingen, waaraan echter spoe dig een eind kwam, omdat de belegger met dat percentage niet meer tevreden was. Daar de minister van Financiën tot dusver hardnekkig aan zijn rentegamma vasthoudt en het rentepercentage van ge meenteleningen dus niet meer dan 4/ pet. mag bedragen, zitten vele gemeenten reeds enige tijd in financiële moeilijkheden en zijn ze op kasgeldleningen bij de banken aangewezen, waarvoor ze 5 kt en 5% pet. rente moeten betalen. Het spreekt wel vanzelf dat door het ontbreken van de no dige geldmiddelen ook de woningbouw in het gedrang komt. Dit heeft er deze week toe geleid dat de minister van Financiën met het bestuur van de Nederlandse Vereniging tot Be vordering van het Levensverzekeringswe zen een geldlening heeft afgesloten van f 150 miljoen voor 1957 en f 250 miljoen voor 1958 formeel tegen een rente van 4!^ pet., maar met een zodanige „bereid- stellingsprovisie" dat het rendement voor de geldgever op 4XA pet. uitkomt. Het is hier natuurlijk een kwestie van loven en bieden geweest, waarbij aan beide kanten iets is toegegeven. De minister heeft in feite zijn rentegamma moeten verlooche nen en de geldgevers hebben zich met een rendement van 4li pet. tevreden willen stellen, hoewel er op de vrije obligatie- markt thans meer te maken is. Even nadat bovenbedoelde transactie tot stand was gekomen, kwam de publicatie van de Friesch-Groningsche Hypotheekbank, door die van enkele andere banken gevolgd, dat zij 5 pet. pandbrieven uitgeeft. De levensverzekeringsmaatschappijen hebben dus met de hier bedoelde transactie het nationaal belang van de woningbouw wil len dienen, hetgeen te waarderen is. Al valt het anderzijds te betreuren dat de steeds meer in zwang komende methode om ondershandse geldleningen te plaat sen aan een gezonde ontwikkeling van de obligatiemarkt afbreuk doet. We gaan steeds meer in de richting van de collec tivisering. Men spaart bij de spaarbanken, de levensverzekeringsmaatschappijen en de sociale fondsen en deze zetten op hun beurt hun geldmiddelen uit bij gemeen ten en bedrijven, zonder dat de beurs er aan te pas komt en zonder dat uit een zo ruim mogelijk spel van vraag en aanbod de natuurlijke rentestand voor de dag komt. OOK DE JONGSTE TRANSACTIE is weer een stap in die richting. Terwijl an ders de levensverzekeringsmaatschappijen via de beurs obligaties en pandbrieven kochten, waardoor uiteraard evengoed de woningbouw wordt bevorderd, ontvangt de Bank voor Nederlandsche Gemeenten thans op eenmaal f 150 miljoen en het vol gend jaar nog eens f 250 miljoen. Tegen over de bedragen, welke voor de woning bouw nodig zijn, is dit nog slechts eén ge- deeltelijke tegemoetkoming aan de geld behoeften der gemeenten, zodat ook met de sociale fondsen overleg wordt gepleegd om voor hetzelfde doel een zeker bedrag men spreekt van f 200-f 400 miljoen beschikbaar te stellen. Het ligt voor de hand dat bovenstaande transacties de vraag accentueren hoe de rentestand zich in de naaste toekomst zal ontwikkelen. Een feit is dat de obligatie- markt deze week een verdere stijging van de rentestand illustreerde door een her nieuwde koersdaling, met name voor staatsfondsen, waarvan het effectief ren dement nu reeds tot 4% pet. is gestegen. De Spoorwegen, die f 25 miljoen 25-jarige obligaties zullen plaatsen, doen dit dan ook tegen 98 pet., wat een rendement van 5 pet. betekent. En als gezegd, komen de hypotheekbanken reeds met 5 pet. pand brieven, wat wil zeggen dat voor hypo theken 5'A en 5 A pet. moet worden be taald. Philips heeft in verband met de alge mene kapitaalbehoefte deze week ook van zich laten spreken. Het was bekend dat de kapitaalbehoeften bij dit concern groot zijn. Nadat tegen het eind van 1955 het aandelenkapitaal met f 178 miljoen was uitgebreid, heeft men in de loop van 1956 contracten gesloten voor ondershandse le ningen tot een bedrag van rond f 170 mil joen, waarvan uit. november f 129 mil joen was opgenomen. Met het restant van f 40 miljoen komt men blijkbaar niet klaar, zodat thans f 200 miljoen 5 pet. con verteerbare obligaties worden aangeboden, waarvan f 66 miljoen in het buitenland wordt geplaatst, hetgeen bewijst dat men in deskundige kringen het opnemingsver mogen in ons land vrij beperkt acht. Het is intussen wel begrijpelijk dat Phi lips het in obligaties zoekt en niet tot ver dere uitbreiding van het aandelenkapitaal overgaat. Bij de minder gunstige beurs- stemming zou dit een verdere koersdaling van de aandelen hebben veroorzaakt, ge lijk trouwens de onderhavige obligatie- uitgifte reeds tot lagere koersen heeft ge leid. Het conversierecht is zodanig dat Twee arbeiders van de firma Cornelisse, die donderdagmorgen op het terrein van het proefbedrijf van de NORDUCO bij de Hoogovens bezig waren met het slopen van een leiding, zijn bij een explosie gewond. Een van hen, G. de R. uit Amsterdam, liep een wond aan het been op. De ander S. N. K., eveneens uit Amsterdam, kreeg ••wondingen aan het gelaat. Beiden zijn opgenomen in het Rode Kruisziekenhuis te Beverwijk. men met f 400 toebetaling twee obligaties van f 1000 tegen een aandeel van f 1000 kan verwisselen, zodat de conversiekoers dus 240 pet. is. Daar voor 1956 reeds over een groter kapitaal dividend moet worden betaald en de netto-winst ditmaal niet veel groter zal zijn dan die van 1955, zou een verdere vergroting van het eigen ka pitaal tot een niet onbelangrijke dividend verlaging nopen, omdat Philips zal willen vasthouden aan de stelregel een groot deel van de winst in het bedrijf te houden. Wil men het dividend over 1956 op 14 pet. handhaven, dan zal er toch reeds voor de bedrijfsfinanciering een kleiner bedrag overblijven dan in 1955 en een obligatie lening heeft bovendien het voordeel dat de rente als bedrijfslast fiscaal van de winst mag worden afgetrokken. Wordt na verloop van tijd tot conversie van obliga ties in aandelen overgegaan, dan ontvangt Philips nog eens f 40 miljoen en heeft zij bij een stijging van het kapitaal met f 100 miljoen in totaal een bedrag van f 240 miljoen in kas gekregen, waarvan dan f 140 miljoen als agio-reserve op de ba lans zal voorkomen. Voor aandeelhouders ligt dan allicht een belastingvrij dividend ten laste van die reserve in het verschiet. Het is nu maar de vraag in welke mate het nieuw verkregen kapitaal tot de winst van het concern zal bijdragen. Uit de re cente mededelingen is gebleken dat in 1956 de omzetten verder zijn gestegen, maar de winstmarge is teruggegaan, hetgeen veelal ook een vermindering van het kapitaal rendement meebrengt. Het spreekt wel vanzelf dat hsrt nieuwe kapitaal, benodigd voor de verdere expansie van het bedrijf, eerst geleidelijk tot de winst van het con cern kan bijdragen en men mag dus ver wachten dat, als opnieuw een daling van de winstmarge intreedt, het sinds oktober 1955 opgenomen nieuwe kapitaal tot een bedrag van rond f 550 miljoen in de loop van 1957 en 1958 aan de concernwinst zal ten goede komen. Uit het bovenstaande is intussen wel gebleken om welke grote bedragen het thans voor de noodzakelijk geachte nieuwe investeringen bij de Nederlandse onder nemingen gaat. Tot voor kort kon het grootste deel daarvan uit de winsten wor den gespaard. Jhr. Loudon van de Konink- lijke-Shell heeft juist dezer dagen mede gedeeld dat de kapitaalsuitgaven van 1946- 1955, groot S 4800 miljoen, voor niet min der dan 90 pet. uit gereserveerde winsten konden worden verkregen. De oliemaat schappijen hebben het voordeel dat zij de prijzen van olie en oliederivaten kunnen verhogen. De Compania Shell de Venezuela deed dit sinds de laatste zes weken reeds voor de derde maal, maar voor de meeste bedrijven is een prijsverhoging wegens de toenemende concurrentie, dan wel als ge volg van de stabilisatiepolitiek der rege ring, niet mogelijk, zodat nieuwe kapitaals behoeften voor een groter deel op de kapi taalmarkt moeten worden gedekt. HET IS DUIDELIJK dat de hierboven genoemde transacties voor ons land een drainering van de kapitaalmarkt beteke nen. De levensverzekeringsmaatschappijen zijn een van de voornaamste geldgeefsters. Het overschot van ontvangen premiën en koopsommen aan de ene kant en gedane uitkeringen aan de andere kant bedroeg in 1954 f392 miljoen, in 1955 f457 miljoen en zal in 1956 ca. f500 miljoen bedragen. Stelt men ook voor 1957 het overschot op dit bedrag, dan zal, na de tot stand geko men transacties, het aanbod van die zijde op de kapitaalmarkt vooreerst wel uiter mate klein zijn en als ook de pensioen fondsen voor de woningbouw worden in geschakeld, zal het niet gemakkelijk zijn de kapitaalbehoeften, welke er uit anderen hoofde zijn. te bevredigen. Vandaar dat de rentestand thans reeds tot ca. 5 pet. is ge stegen en ook de aandelenmarkt, welke, algemeen gesproken, op een laag niveau ligt, in een koersherstel wordt belemmerd. Blijkens de berekening van de Rotterdam- sche Bank is het gemiddeld rendement van. Nederlandse aandelen, dat in september 1955 nog 4.4 pet. bedroeg en in september 1956 5.4 pet., ultimo december verder tot 5.8 pet. gestegen, terwijl tal van aandelen, op basis van de uitkering over 1955, een rendement van 6 pet. en meer opleveren. De verhoogde rente zal allicht tot grotere besparingen en een vermindering van de bestedingen leiden, ongeacht de ten deze van hogerhand opgelegde dwang, zodat het getij op de kapitaalmarkt ook wel eens weer zal keren. Maar vooreerst lijkt het daar nog niet op. ADVERTENTIE (Van onze correspondent in Parijs) Zondag moet er wegens het overlijden van de radicale advocaat Moro-Giafferri in een der Parijse kiesdistricten worden gestemd en de campagne, die de verschil lende partijen voeren, wint bij de dag aan felheid en geweld. Gisteren waren tiendui zenden Parijzenaars naar het Sportpaleis Vel'd'Hiv gestroomd om oud-premier Pierre Mendès-France zijn kandidaat te horen aanprijzen. Die vergadering is in een veldslag ontaard. Het eerste half uur bleef het vrij rustig, maar toen een radicaal Ka merlid van Algerijnse afkomst critiek ging leveren op de regeringspolitiek in Algerije, barstte een tumult los. Er werden traangas- bommen en projectielen, gevuld met ben zine, met opmerkelijke vaardigheid naar het podium geworpen, waar de vlag, die over de tafel lag, in brand geraakte. Men zag de radicale partij leiders haasje repje over stoelen en tafels springen om het vege lijf te redden. In de zaal ontstond tegelij kertijd een onbeschrijfelijke chaos. Poli tieke tegenstanders sjouwden banken aan om zich in een hoek van de bijna onafzien bare ruimte voor te bereiden op een bar ricade-strijd. Banken werden in stukken getrapt; hout en stenen en andere projectie len vloog door het luchtruim. Onder oorverdovend gebrul van aanhan gers der elkaar bestrijdende partijen gin gen op verschillende plaatsen mannen en zelfs vi-ouwen elkaar te lijf. Verscheidene aanwezigen, onder wie ook enkele politie agenten, werden zwaar gewond weggedra gen. Ook de materiele schade is aanzien lijk. In een andere zaal te Parijs, waar rechtse extremisten een verkiezingsvergadering hadden belegd, kwam het eveneens tot ernstige wanordelijkheden. Daar werd de schrijver Klosterman, die de partij van Mendès-France in de Kamer vertegen woordigt, deerlijk mishandeld, toen hij in debat wilde treden. Na afloop van beide bijeenkomsten zei Mendès-France op het hoofdkwartier van zijn partij: „Zie, hoe de republiek ten gronde gaat wanneer de staat niet meer over het gezag beschikt zelf te regeren. ATLANTA (AFP/Reuter/UP) De po litie van Atlanta, in de Amerikaanse staat Georgia, heeft een bevel tot inhechtenis neming van zes van de twaalf negerpredi kanten gekregen, die een georganiseerde poging hebben gedaan om de rassqpschei- ding in de stadsbussen te beëindigen door plaats te nemen in het deel, dat voor blan ken is bestemd. De blanke passagiers ver lieten de bus. De autoriteiten hebben gelast alle auto busdiensten stop te zetten. Te Milwaukee in Wisconsin heerst onrust onder de negers, doordat de politie tal rijke jonge negers aanhoudt om hen te ondervragen in verband met vier gevallen van aanranding van blanke vrouwen, die zich de laatste maanden hebben voorge daan. Luxemburg (Belga/AFP) De ministerraad van de Europese gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) heeft te Luxemburg, on der voorzitterschap van minister Zijlstra een door de Hoge Autoriteit opgesteld ont werp tot reorganisatie van de gemeenschap pelijke schrootmarkt goedgekeurd, na er be langrijke wijzigingen in te hebben aange bracht. Het ontwerp stelt met ingang van 1 februari onder meer een boete op een groter verbruik van schroot in staalbedrij ven. Boeteverminderingen of vrijstelling zijn mogelijk voor ondernemingen, die er in slagen haar sehrootverbruik per ton geproduceerd staal te verminderen, of voor de bedrijven waarvan het sehrootverbruik reeds onder het gemiddelde verbruik ligt. Men hoopt dat het nieuwe stelsel belang rijke schrootbesparingen mogelijk zal ma ken. De ministerraad nam ook kennis van de werkzaamheden van een commissie, die tot taak had de kolenvoorzicning der verbrui kers te onderzoeken. Volgens de voorzitter van de ministerraad heeft die commissie vastgesteld, dat de organisatie en de recht vaardigheid bij de verdeling van de huis brand veel te wensen laten. De raad ver zocht de deskundigen hun werkzaamheden voort te zetten tot 7 februari, de datum waarop de raad opnieuw zal bijeenkomen om in het bijzonder de vraagstukken van de steenkoolmarkt te onderzoeken. Op 24 januari zullen de zes ministers van Arbeid te Luxemburg de laatste hand leggen aan een Europese ontwerpconven- tie voor sociale zekerheid van- migrerende arbeiders. Op 11 december zijn de ministers tot overeenstemming gekomen over de kin derbijslag en de werkloosheidsuitkeringen. De minister van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening, dr. S. L. Mansholt, heeft op het agrarisch congres van de Partij van de Arbeid in Tiel een rede ge houden, waarin hij vermeed te spreken over de eisen die thans door de landbouw zijn gesteld en die in het geheel van de nationale vraagstukken door de minister raad worden bestudeerd. „Een broedende kip kakelt niet", aldus de minister. „In Den Haag zitten dertien broedende kippen en ik hoop, dat het niet op allemaal kalk- eieren zal zijn". De landbouw staat voor de noodzaak een vergelijkbare economische prestatie met andere bedrijfstakken te leveren. De gemeenschap is bereid de juiste beloning voor de produktieve arbeid te geven. An derzijds wil de gemeenschap offers bren gen om dit te verwezenlijken door daar toe de opgesomde mogelijkheden te schep pen. Maar dan zal de landbouw geen bo demloze put mogen zijn en duidelijk moe ten verklaren bereid te zijn de struktuur- vraagstukken aan te pakken. De komende vier jaren zullen in dit opzicht beslissend zijn. Regering, parlement en landbouw-or- ganisaties zullen daartoe veel grondleggend werk moeten verrichten, aldus de minister. Ondanks het feit, dat wij een derde deel van de agrarische produktie uitvoeren, wordt de afzet mede beïnvloed door de bedrijfsstruktuur. Bepalend voor de posi tie van de landbouw is de verhouding met de landen, die wij op de wereldmarkt ont moeten, Denemarken, Australië, Nieuw- Zeeland en Canada. Ons knelpunt ligt niet in de inspanning en de capaciteiten van de boer, maar wel in de omstandigheden, waaronder hij individueel moet werken. Het beleid zal er op gericht moeten zijn het aantal boeren te verminderen en de be drijven door cultuurtechnische werken, krediet en arbeidsvoorzieningen gezond te maken. De minister noemde deze tijd van on derhandelingen over d^ douane-unie een spannende tijd. Alle inspanning, intelligen tie en moed zijn thans noodzakelijk om tot een goed resultaat te komen. Er is geen al ternatief, we moeten naar de gemeenschap pelijke markt en een gemeenschappelijk landbouwbeleid, dat op de welvaart ge richt zal zijn, zo zei hij. integratieplan niet kan doorgaan, hetgeen niet alleen om economische redenen (het consumentental van de gemeenschappelijke markt verschilt niet veel van dat in Ame rika), maar vooral ook om politieke uiter mate te betreuren zou zijn, zo verklaarde prof. Verrijn Stuart. De spreker behandelde ook de kwestie van het „verschuiven der handel". Het sluiten van een douane-unie leidt immers tot een grote uitbreiding van de onderlinge handel, maar hiervan kan niet gezegd wor den, dat het een „scheppen van handel" is. Een zeker deel van deze gegroeide handel is toch niets anders dan het verbreken van bestaande relaties met derde landen en he'" aanknopen van nieuwe of het verstevigen van oude relaties binnen het gebied der gemeenschappelijke markt. Rationeel is dit niet, doch wel inhaerent aan het systeem van douane-unies als zodanig. Alleen bij een algehele afbraak van de tarieven over de gehele wereld zou deze verschuiving ver meden kunnen worden, maar dat is niet een op redelijke termijn te verwezenlijken doel stelling. Hoe meer landen echter tot de ge meenschappelijke markt toetreden, hoe kleiner het gevaar van verschuivingen in de handel wordt; een gevaar, dat ook be zworen kan worden door het zo laag moge lijk stellen van het buitentarief. Een gemeenschappelijke markt en de Euratom kunnen vrij spoedig reeds geslo ten worden, verklaarde ook prof. Verrijn Stuart. Van vandaag op morgen is de nieuwe markt natuurlijk niet geschapen. In een ruime overgangsperiode (in beginsel twaalf jaar) is dan ook voorzien. Veehouderijconferentie C.B.T.B. De Nederlandse Chr. Boeren- en Tuin- dersbond zal op 1 en 2 februari in het conferentie-oord „Woudschoten" te Zeist een veehouderij-conferentie houden. Op de eerste dag zal drs. N. Slot van de afdeling economische zaken van het Land bouwschap een inleiding houden over „de prijspolitieke aspecten van 't veehouderii- beleid". Ir. S. Herweyer, directeur van de cultuur technische dienst te Utrecht, houdt op zaterdag een inleiding over „de structuele van het veehouderij beleid". Op de dezer dagen te Amsterdam gehouden transitodag van het Verbond van de Ne derlandse Groothandel, heeft prof. mr. dr. G. M. Verrijn Stuart, voorzitter van de ad viescommissie van de regering voor Euro pese Economische Integratie, een voor dracht gehouden over: de heroriëntering van de handel op de Europese gemeenschap. De spreker schetste allereerst de ontwik keling van het Westeuropese integratie- streven gedurende de laatste jaren en her innerde aan het rapport-Spaak over de eco nomische integratie van de zes K.S.G.-lan- den, waarna hij de voordelen noemde van een gemeenschappelijke markt: onder an dere vrij verkeer van goederen, diensten, personen en kapitaal, rationeler gebruik van alle beschikbare productiekrachten en vergroting van het nationale inkomen. In de moderne economie kan men bij het stichten van een gemeenschappelijke markt niet volstaan met het tot stand brengen van een douane-unie. Daarvoor vertoont het huidige economische leven te veel af wijkingen tegenover een vroegere periode, waarin veel minder overheidsinterventie plaats vond dan thans. Er zouden thans regelingen getroffen moeten worden inzake het concurrentieregime: bepaalde distorsies, voortvloeiende uit de fiscale of de sociale wetgeving, moeten worden opgeheven, al dus prof. Verrijn Stuart. Vrij intern ve- keer heeft ook zijn consequenties op de te voeren geldpolitiek en op de conjunctuur- politiek. Niet protectionistisch Het is niet de opzet, zo verklaarde prof. Verrijn Stuart in de loop van zijn betoog, dat de geïntegreerde zes landen straks een protectionistisch blok tegenover de rest van de wereld gaan vormen. Het G.A.T.T., waar alle betrokkenen overigens lid van zijn. verzet zich trouwens tegen zulk een ten dens. Wel worden douane-unies toelaat baar geacht, maar het douane-tarief van de gemeenschappelijke markt voor de niet- leden mag niet zwaarder zijn dan de druk van de tevoren afzonderlijk geldende ta rieven in totaal geweest is. Dit is volgens spreker wel een rationele, doch in de prak tijk niet zonder enige moeilijkheden te hanteren clausule, waarmede dan ook 111 het befaamde rapport-Spaak terdege re kening is gehouden. Dè samenstellers van dit zo belangrijke rapport hebben uiteindelijk, zo vervolgde do spreker, een buitentarief gekozen, geba seerd op het ongewogen rekenkundige ge middelde van de bestaande tarieven, maar niet dan nadat de zeer hoge posten (die dus dat gemiddelde zouden verhogen) aan een zekere „decapitatie" zullen zijn onderwor pen en onder voorbehoud, dat over de onbe vredigende resultaten van dit systeem met betrekking tot bepaalde tariefposten nog onderhandeld kan worden. Voor moeilijke gevallen is verder voorzien in een tijdelijke ontsnappingsclausule, echter alleen tot een omvang van niet meer dan vijf percent van de invoer van het betrokken land bui ten de nieuwe gemeenschap. Stijgend prijspeil Door het feit dat de Benelux over het al gemeen het laagste tarief heeft, leidt deze formule tot enige verhoging in het kader van de gemeenschappelijke markt. Hier door zal uiteraard het prijspeil stijgen, maar volgens prof. Verrijn Stuart echter vermoe delijk niet meer dan ten hoogste enkele pereenten. In bepaalde gevallen kan verder het systeem van het rekenkundig gemid delde hinderlijk zijn. vooral voor bedrijven, die aangewezen zijn op invoer uit derde landen van volgens het Benelux-tarief niet of slechts zeer laag belaste grondstoffen en lialffabrikaten. In de gegeven omstan- heden kan men echter, hoe gaarne men het ook zou willen, niet het onderste uit de kan verlangen en niet elke denkbare tariefs verhoging afwijzen. Zou men dat eisen, dan zou dat tevens betekenen, dat het gehele

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1957 | | pagina 9