Aanvoer uit Amerika blijft
onder toegezegd quantum
r
Panda en de olae^maöinaat
HOE WERKT DE BEURS?
Het zachte weer houdt aan
TocU ió het
zo
r
J
Onderminister Wormser pleit voor
vermindering olieverbruik in V.S.
ABDIJSIROOP
Radio geeft woensdag
Aandelen, obligaties
en dividend
Wereldnieuws
2
De olievoorziening van West-Europa
Positie van Amerikaanse
regering zeer moeilijk
Jordanië niet uit het
Sterlingblok
P.T.T. gaat de girodienst
automatiseren
Handelsbesprekingen
Nederland-Duitsland
De Nederlands-Indische
conversielening 1937
De loongrens voor de
sociale verzekering
Kas-Associatie 6l/z percent
De Caltex in 1956
Soldaat omgekomen onder
kantelend kanon
GERMAANS
RECHT
DINSDAG 29 JANUARI 1957
WASHINGTON (Reuter) De democratische senator Joseph O'Mahoney heeft
aangekondigd, dat het openbaar gehoor over het feit, dat de noodcommissie voor
het Midden-Oosten West-Europa niet voldoende olie heeft geleverd om in zyn be
hoeften te voorzien, op 5 februari te Washington zal plaatsvinden. Uit de jongste
statistieken van het Amerikaanse ministerie van Binnenlandse Zaken is gebleken,
dat de export van olie en olieprodukten naar West-Europa, niet het gestelde doel van
500.000 vaten (barrels) per dag heeft bereikt en slechts gemiddeld 275.000 vaten
per dag heeft belopen. De onder leiding van O'Mahoney staande commissie zal een
onderzoek instellen naar de jongste verhogingen van de prijs van Amerikaanse olie
(met inbegrip van benzine) afkomstig van de meerderheid der Amerikaanse olie
maatschappijen. Ook het Huis van Afgevaardigden heeft plannen tot het instellen
van een onderzoek en voor een openbaar gehoor.
De „Financial Times" te Londen schrijft,
dat het waarschijnlijk lijkt, dat er aan Ita
lië, Zweden en Denemarken in de komen
de weken speciale toewijzingen van stook
olie gedaan zullen moeten worden, wan
neer een rampspoedige vermindering van
produktie en werkgelegenheid voorkomen
wil worden. Volgens het blad is de stook
oliepositie kritiek voor Europa. Een ver
mindering van het verbruik van stookolie
in geheel Europa is niet te vermijden, zo
schrijft het blad. Volgens een toewijzin
genstelsel van de Organisatie voor Europe
se Economische Samenwerking, zal elk
land eenzelfde percentage van het aanbod
ontvangen, dat het normaal zou hebben
gekregen. Het is bekend, dat de stookolie-
voorraden in Engeland aanzienlijk groter
zijn dan het gemiddelde voor geheel Euro
pa, aldus de „Financial Times".
Binnenlands gebruik
WASHINGTON (U.P.) De Amerikaan
se onderminister voor Binnenlandse Za
ken, Felix E. Wormser, heeft in een ver
klaring, welke hij tot de olie-industrie en
de ermee verwante openbare diensten
richtte, om meer olie voor Europa ge
vraagd. Hij vroeg in dit verband om ver
hoging van de export naar Europa, en
vermindering van de produktie voor bin
nenlands gebruik. Zijn verzoek was een
gevolg van een rapport waarin vrijdag
verklaard werd dat de Amerikaanse olie
leveranties aan Europa ver onder de toege
zegde quota vallen. De enige wijze waarop
de leveranties van ruwe olie aan Europa
kunnen worden vergroot, aldus Wormser,
is een verhoging van de Amerikaanse pro
duktie. Ook het verminderen van de pro
duktie van benzine voor binnenlands ge
bruik achtte hij een wenselijke maatre
gel, in verband met het feit dat vooral aan
ruwe olie stookolie, gasolie in Europa
een grote behoefte bestaat.
Olie-vete
WASHINGTON (AFP) De moeilijk
heden bij de uitvoering van het Ameri
kaanse plan voor de olievoorziening van
West-Eüropa lijken vooral te zijn ont
staan door de stille strijd tussen de grote
internationale oliemaatschappij en de on
afhankelijke Amerikaanse producenten.
Deze laatsten hebben de laatste jaren zon
der ophouden getracht een beperking van
de olie-invoer in de Verenigde Staten door
de grote maatschappijen te bewerken. Zij
weigeren op het ogenblik haar produktie
te vergroten, Texas, de voornaamste
producent, heeft sedert november zijn olie
winning met slechts 5 percent vermeer
derd omdat naar zij zeggen de grote
ADVERTENTIE
fïfo Een beginnende hoest
is voor mij al het sein
om keel en luchtwegen
te zuiveren met
AKKER
SIROOP
HILVERSUM I, 402 m.
7.00 Nieuws. 7.10 Gym. 7.23 De Ontbijt-
club. 8.00 Nieuws. 8.18 De Ontbijtclub. 8.50
V. d. vrouw. 10.00 S.-hoolradio. 10.20 Platen.
11.30 Gevar.progr. 12.30 Land- en tuinb.-
meded. 12.38 Pianotrio. 13.00 Nieuws. 13.15
Tentoonstellingsagenda. 13.18 Hawaiianmuz.
en solist. 13.50 Medische kron. 14.00 Platen.
14.30 V. d. jeugd. 16.00 V. d. zieken. 16.30
Platen. 17.15 Lichte muz. 17.40 Pianospel.
17.50 Regeringsuitzending. 18.00 Nieuws en
comm. 18.20 Act. 18.30 R.V.U. 19.00 Liedjes
v. d. jeugd. 19.10 Toespraak. 19.25 VARA-
Varia. 19.30 V. d. jeugd. 20.00 Nieuws. 20.05
Tussen de regels door. 20.15 „De Muiterij
op de Caine", hoorsp. 22.20 Ritm.muz. 22.45
Tussen mens en nevelvlek, causerie. 23.00
Nieuws. 23.15 Platen. 23.5024.00 Socialis
tisch nieuws in Esperanto.
HILVERSUM II, 298 m.
7.00 Nieuws en S.O.S.-ber. 7.10 Gewijde
muz. 7.45 Een woord voor de dag. 8.00
Nieuws en weerber. 8.15 Platen. 9.00 V. d.
zieken. 9.25 Waar voor uw geld. 9.30 Platen.
9.35 Kamermuz. 10.00 Platen. 10.30 Morgen
dienst. 11.00 Platen. 11.10 Gompie neemt de
leiding, hoorsp. 12.10 Zang. 12.30 Land- en
tuinb.meded. 12.33 Platen. 12.37 Middag-
pauzedienst. 13.00 Nieuws. 13.15 Met Pit op
pad. 13.20 Promenade-ork. en solist. 14.00
Platen. 15.00 Jeugdconc. 15.45 Platen. 16.00
V. d. jeugd. 17.20. Platen. 17.40 Beursber.
17.45 Platen. 18.00 Koorzang. 18.20 Kamer
muz. 18.45 Spectrum van het Chr. Organisa
tie- en Verenigingsleven, caus. 19.00 Nieuws
en weerber. 19.10 Orgelconc. 19.30 Buiten 1.
overz. 19.50 Platen. 20.00 Radiokrant. 20.20
Mil.ork. 20.50 Weg en werk der kerkhervor
mers, caus. 21.10 Strijkkwart. 21.35 Lichte
muz. 22.05 Filmbeschouwing. 22.15 Bariton
en piano. 22.45 Avondoverdenking. 23.00
Nieuws. 23.15 Zaalsportuitslagen. 23.2024.00
Nieuwe nlaten.
"ELEVIPTE (VPRO en AVRO)
17.00 V. d. kind. 20.00—22.00 Als 't kindje
innenkomt, blijspel.
'.RUSSEL, 324 m.
12.00 Platen. 12.30 Weerber. 12.34 Platen.
'3.00 Nieuws. 13.11 Kamermuz. 14.00 School-
-dio. 16.00 Koersen. 16.02 Platen. 17.00
Nieuws. 17.10 Kamermuz. 17.50 Boekbespr.
18.00 Caus. 18.30 V. d. sold. 19.00 Nieuws.
19.40 Volkszang. 20.00 Hoorsp. 21.00 Platen.
21.15 Omr.ork. 22.00 Nieuws. 22.11 Clavecim-
belrecital. 22.5523.00 Nieuws.
maatschappijen in dc Verenigde Staten
olie uit het gebied van de Caraïbische Zee
blijven invoeren. Volgens enkele waarne
mers zou deze houding ook de wens van de
onafhankelijken weerspiegelen, om de ver
hoging van 12 percent van de olieprijzen,
die sedert drie maanden in de Verenigde
Staten ontstond, te consolideren.
De grote maatschappijen merken van
haar kant op, dat zij verplicht zijn voort
te gaan olie in de Verenigde Staten in te
voeren, zolang de onaf hankelij ken hun
produktie niet hebben vergroot, daar an
ders volgens haar schaarste in de Ver
enigde Staten zou ontstaan. De positie van
de Amerikaanse regering ten opzichte van
de olievraagstukken is moeilijk. Zij is niet
in staat aan de oliemaatschappijen en de
onafhankelijken de wet voor te schrijven,
want het plan voor de olievoorziening van
Europa berust op een vrijwillige basis.
Het is echter niet uitgesloten, dat de Ame
rikaanse regering over enige tijd zal be
schikken over een wettig middel om druk
op de olie-industrie uit te oefenen; dit zal
afhangen van het resultaat van het on
derzoek, dat de regering begon vast te
stellen, of de stijging van de prijzen van
olieprodukten. die sedert november in de
Verenigde Staten plaatsvond, niet het ge
volg is van een in strijd met de antikartel-
wetgeving zijnde afspraak tussen bepaalde
olieproducenten.
AMMAN (Reuter). De Jordaanse re
gering heeft verklaard, dat Jordanië zich
niet van het sterling-gebied zal afschei
den. De hulp, die Jordanië van Egypte,
Saoedi-Arabië en Syrië zal krijgen ter
vervanging van de Britse financiële steun,
zal in niet-Jordaanse valuta geschieden,
die gebruikt zal kunnen worden voor de
invoer.
Na de automatisering van de telefoon
en sinds kort ook van de telegraaf wordt
bij de P.T.T. thans gewerkt aan de auto
matisering van de girodienst. Dit heeft
prof. dr. ir. R. M. M. Oberman, buitenge
woon hoogleraar aan de Technische Hoge
school te Delft, medegedeeld in een te
Delft gehouden bijeenkomst van het Ne
derlands Instituut voor Efficiency.
Door de automatisering van de telefoon
zijn geen telefonisten werkloos geworden.
Integendeel, er ontstond een zodanige toe
neming van het telefonisch verkeer, dat
het aantal telefonisten nog moest worden
uitgebreid. Prof. Oberman zei dat tijdens
de oorlog in Amerika en Engeland
rekenmachines werden geconsumeerd,
die in 48 uren het werk konden doen
waar honderd rekenaars een jaar voor no
dig zouden hebben. Voor de wetenschap
van de kernfysica zijn thans rekenmachi
nes nodig, die duizendmaal sneller wer
ken. Er wordt ook hard gewerkt aan auto
maten. die de ene taal in een andere kun
nen overzetten. De technische problemen,
die daarbij aan de orde komen, zijn al op
gelost en met de toepassing van de vertaal
automaten is men thans in het vertalen
van het Engels in het Russisch en omge-
1 eerd het verst gevorderd. Ook op het ge
bied van de automatisering van het opspo
ren van jurisprudentie is men al ver. Zelfs
verwacht men dat een automaat in be
paalde gevallen een keus kan maken uit
twee jurisprudenties en daaruit de beste
zal kiezen.
In Amerika heeft men al een automati
sche piloot geconstrueerd, die een ge
vechtsvliegtuig niet alleen kan starten en
besturen, doch ook op het juiste moment
het vuur opent op vijandelijke vliegtuigen.
Prof. Oberman zei tenslotte, dat hij van
de automatisering geen werkloosheid ver
wacht, doch eerder een kortere werkweek
en verhoging van de welvaart. Omscho
ling van vaklieden zal echter niet kunnen
uitblijven.
BONN (D.P.A.) Maandag zijn te Bonn
Nederlands-Duitse regeringsbesprekingen
over het handels- en betalingsverkeer tus-
s:n de beide landen begonnen. De eigen
lijke beraadslagingen zullen pas over eni
ge dagen aanvangen daar de leiders der
beide delegaties nog door de onderhande
lingen over de gemeenschappelijke markt
te Brussel worden vastgehouden. De on
derhandelingen hebben hoofdzakelijk ten
doel de goederenlijsten, die voor de handel
tussen de beide landen gelden, aan te pas
sen aan de huidige omstandigheden.
Het ministerie van Financiën deelt mede
dat de Nederlandse Staat in verband met
zijn garantieverplichting en voor zolang
Indonesië zelf niet fondsen heeft bezorgd
bij de betaalkantoren aanbiedt, de coupons,
vervallende per 1 februari 1957 van de 3°/o
Nederlandsch-Indische conversielening
1937, bij de voor deze lening aangewezen
Nederlandse betaalkantoren voor zijn re
kening over te nemen. Het aanbod is van
kracht met ingang van 1 februari 1957. In
de Nederlandse Staatscourant van 20 de
cember 1956 werd reeds een bekendma
king geplaatst ter zake van de betaalbaar
stelling per 1 februari 1957 van de per die
datum aflosbaar gestelde schuldbewijzen.
De staatssecretaris van Sociale Zaken
heeft geantwoord op de opmerkingen die
de Tweede Kamer heeft gemaakt over het
wetsontwerp tot verhoging van de loon
grens voor de sociale verzekering tot
f 6900,Hij merkt op, niet van mening
te zijn. dat een eenmaal verzekerde groep
nimmer zou mogen worden ingeperkt.
De bewindsman herinnert er aan dat de
Ionen zich in de jaren 1938/1939 bewogen
rond f 1500 per jaar en dat toen een loon
grens gold van f 3000 per jaar. Thans ligt
het gemiddelde loonpeil rond de f 4000
per jaar. Als loongrens wordt nu f 6900
per jaar voorgesteld. Zou men de mate
van welvaart willen vergelijken van
iemand, die destijds f 6900 per jaar ver
diende met die van iemand, die thans
f 6900 per jaar verdient, dan zou men een
veelheid van factoren in zijn beschouwing
moeten betrekken. Men zou in elk geval
rekening moeten houden met de grote ver
anderingen in de behoeften, maar boven
al zou moeten worden vergeleken tegen
welke bedragen iemand destijds in staat
was het ziekterisico van zich en de zijnen
te dekken en welke bedragen daarmede
thans gemoeid zijn. De kosten van de me
dische behandeling ten gevolge van het
toepassen van kostbaarder hulpmiddelen
zijn zeer sterk gestegen.
De staatssecretaris merkt op, dat tot
dusverre steeds de ontwikkeling van het
loonpeil is gevolgd, ook na 1 januari 1955,
toen de loonsverhoging ten dele verband
hield met de gestegen welvaart. Bezwaar
lijk kan thans op een betrekkelijk wille
keurig ogenblik het prijspeil tot uitgangs
punt voor de bepaling van de hoogte der
loongrenzen worden genomen.
Tenslotte deelt hij mede, dat de Sociale
Verzekeringsraad als zijn oordeel heeft
uitgesproken, dat vervanging van de loon
grens voor de verplichte verzekering door
een inkomengrens bij de huidige wijze van
premie-inning niet mogelijk is.
In een vorig artikeltje schreven wij over
het aandeel als kapitaaldeelneming in de
naamloze vennootschap. Aandeelhouders
zijn tezamen de eigenaren van de vennoot
schap en zij hebben dus recht op de baten
van de activiteiten van het bedrijf, waarin
zij deelhebber zijn. Resulteren deze in een
verlies, dan zij hét vanzelfsprekend ook de
aandeelhouders, die dit gezamenlijk moeten
dragen. Dit verlies kan voor aandeelhou
ders echter niet verder gaan dan het bedrag
dat hun aandeel nominaal groot is. Met an
dere woorden, de aandelen kunnen even
tueel waardeloos worden, maar meer ook
niet. Op zich zelf genomen is dit natuurlijk
al erg genoeg, maar wij bedoelen te zeggen
dat aandeelhouders met hun verdere ver
mogen niet aansprakelijk zijn voor verlie
zen, welke boven het geplaatst aandelen
kapitaal uitgaan. Moet een vennootschap
meer kapitaal gebruiken dan zij tot haar
beschikking heeft en wenst (of kan) zij om
diverse redenen niet tot kapitaalsuitbrei
ding over te gaan, dan kan zij geld opne
men bij derden tegen een vaste rente. Dit
kan geschieden in grote bedragen ineens,
b.v. bij een levensverzekeringmaat
schappij, een pensioenfonds of een andere
grote vergaarbak van kapitalen, maar ook
in de vorm van een obligatielening, onder-
nauwste samen met de grootte van de winst
en voorts met de bepalingen, die daarover
in de'statuten zijn vastgelegd (winstverde
ling). De meeste statuten speken van een
primair dividend en van een dividend uit
de overwinst, superdividend geheten. Zij
komen bijna altijd op één tijdstip tot uit
kering. Het betekent, dat uit de winst, na
aftrek van afschrijvingen en belastingen,
allereerst een vastgesteld percentage van
het geplaatst kapitaal voor aandeelhouders
terzijde wordt gesteld. Dit percentage be
draagt veelal 4 percent en beduidt een
soort rentevergoeding te zijn op het ter
beschikking gestelde kapitaal, hoewel het
met rente zoals bij obligaties, natuurlijk
niets te maken heeft.
Vervolgens wordt de resterende winst,
de overwinst, verder volgens de statuten
verdeeld, waarbij reservering en uitkerin
gen een directie en commissarissen (ten-
tièmes) aan de orde komen. Uit hetgeen
daarna ter beschikking van aandeelhouders
komt, stellen deze een aanvullende uitke
ring vast, het superdividend. De som van
primair en superdividend vormt dan de uit
kering, zoals zij in de zakken van aandeel
houders terecht komt. Het kan voorkomen
dat men om de een of andere reden minder
dividend uitkeert of ook mag uitkeren dan
de winst toelaat; er kan dan een dividend
reserve gevormd worden, waaruit men
eventueel in minder gunstige jaren kan
putten om het dividend niet aan te veel
schommelingen onderhevig te maken. Men
deeld in stukken van v.v. 1000, 500 of j kan aan de dividendreserve evenwel onge-
100, of in coupures tot andere bedragen.
Deze stukken, obligaties geheten, genieten
m het algemeen een vaste rente, die op
vaste tijdstippen wordt betaald, en zijn ge
bonden aan vaste vooraf overeengekomen
aflossingsvoorwaarden, zodat men als obli
gatiehouder steeds weet waar men aan toe
is.
Obligaties zijn dus schuldbrieven, die de
gezamenlijke aandeelhouders (de vennoot
schap) hebben uitgegeven en waar zij met
hun vennootschappelijk kapitaal aanspra
kelijk voor zijn. Als vennootschap, en niet
als personen. Kan de venootschap wegens
slechte zaken of door ovennacht geen rente
of aflossing, of geen van beide betalen, dan
kan men de aandeelhouders afzonderlijk
hiervoor niet aanspreken. In zoverre
schuilt in schuldbrieven van vennootschap
pen dus wel degelijk risico. Obligaties of
schuldbrieven kunnen ook worden uitge
geven door andere lichamen als staten, pro
vincies, gemeenten, kerken, scholen, con
gregaties e.d. Ook daarmede heeft men wel
slechte ervaringen opgedaan, voornamelijk
rnet buitenlandse obligaties (Rusland,
Duitsland, Zuid-Amerika etc.). Het is dan
ook niet mogelijk bij geldbelleging in
welke voim ook, risico's uit te sluiten.
Trouwens, men kan dit van het leven in
al zijn geledingeji wel zeggen.
Eens per jaar brengt naar wettelijke
plicht het bestuur der vennootschap di
rectie en commissarissen verslag uit over
de gang van zaken en publiceert het de
balans- en verlies- en winstrekening. Deze
worden aan de vergadering van aandeel
houders ter goedkeuring voorgelegd en
deze vergadering stelt ook het dividend
vast. Zijn er geen bijzonderheden dan ver
loopt dit alles glad en volgens de voorstel
len van het bestuur. Is er echter wel iets
aan de hand, dan kan het op de aandeel-
houdersvei-gaderingen geducht spoken.
Meestal geldt ook hier het spreekwoord:
Lege kisten maken twisten.
Het. dividend, dat men de beloning voor
het beschikbaar stellen van het kapitaal
zou kunnen noemen, hangt natuurlijk ten
WEERRAPPORTEN
(Dc temperatuur is van
hedenmorgen 7 uur, dc
neerslag van de laatste
24 uur.)
regen
.3
"O
3
O
Ons land bevond zich de afgelopen 24
uur aan de rand van een hogedrukgebied,
waarvan het centrum zich van Spanje naai
de Alpen verplaatste. Boven Engeland ar
riveerde het front van een diepe depressie
ten noorden van IJsland. Dit front werd
echter belangrijk vertraagd door een sto- Stockholm
ring die achter het front voorkwam. Gis- Oslo geheel bew
teravond drong wel vochtige lucht met wat Kopenhagen re<mn zzw
motregen tot het westen, midden en noor- JSerdeen ?efln
den van het land door, maar in de loop Dublin
van de nacht werd deze door een draaiing Londen
van de wind naar het zuiden weer groten- Brussel
deels verdreven. Daardoor kwamen van- parjVs
morgen weer opklaringen voor tijdens Bordeaux
welke de temperatuur hier en daar tot pirp 'u,,
dicht bij het vriespunt daalde. Het eerder Nico
genoemde front komt over Engeland nog Berlijn
langzaam dichter bij, zodat de kans op wat Frankfort
lichte regen morgen aanwezig blijft. Het München
zachte weer zal daarbij aanhouden.
30 januari
Zon op 8.26 uur, onder 17.26 uur.
Maan op 7.44 uur, onder 17.29 uur.
30 jan.
Maanstanden
22.24 uur nieuwe maan.
Hoog en laag water in IJmuiden
Dinsdag 29 januari
Hoog water: 3.06 en 15.17 uur.
Laag water: 11.02 en 23.18 uur.
Woensdag 30 januari
Hoog water: 3.44 en 15.54 uur.
Laag water: 11.41 en 23.57 uur.
Zürich
Genève
Locarno
Wenen
Innsbruck
Rome
Mallorca
Amsterdam
Den Helder
Ypenburg
Vlissingen
Eelde
De Bilt
Twente
Eindhoven
zzw
geheel bew. wnw
geheel bew. zzw
onbewolkt zzw
nevel
mist
onbewolkt
onbewolkt
regen
mist
onbewolkt
mist
nevel
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
windst.
zo
windst.
nnw
zzw
windst.
z
windst.
windst.
windst.
wnw
w
nno
windst.
1
5
2
4
6
7
2
-1
2
-4
5
2
-2
-2
-8
-6
-2
-1
-10
2
-2g
tfi
O
0,1
4
0,1
9
1
0,1
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0,1
0,2
0
0
onbewolkt z
geheel bew. zzw
onbewolkt zzw
onbewolkt
licht bew.
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
Vlv. Z.-Limb. onbewolkt
z
zzw
z
zzw
z
z
33. De honderdduizend ducaten (in bank
biljetten) van de heer Goudkraker werden
door Joris op behendige wijze in zijn ver
schillende binnenzakken gestopt, waarbij
Panda vol belangstelling toekeek. De heer
Goudkraker scheen intussen bijzonder in
genomen te zijn met de zaak, die hij zojuist
had afgesloten en hij riep op vrolijke toon:
„Ziezo, mijn beste! Dat is dan afgesproken!
Vanaf dit ogenblik ben ik de eigenaar van
dit olieveld en niemand anders! Mooi zo!
Ik ga binnenkort met de boringen begin
nen! Goeden dag!" „Het genoegen is geheel
aan mijn kant!", sprak Joris bescheiden,
terwijl hij de zakenman hartelijk de hand
schudde. „Ik wens u veel succes met uw
boringen, waarde heer! U zult maar zelden
zoiets interessants kopen!" Hij floot zacht
en beschaafd een klein wijsje, terwijl hij
de zich verwijderende petroleumkoning
na-oogde - maar nu werd Panda de op
winding te machtig. „Zeg, Joris!", riep hij.
„Nu zit je helemaal vol met geld! Wij zijn
ineens rijk!! En nu hoef ik fijn geen olie
meer in die vervelende pijpleiding te
gooien„Tut, tut..spreek geen over
ijlde woorden, baasje!", vermaande Joris
hierop. „Non erat demonstrandum, spreken
reeds onze klassieke leermeesters wanneer
zij ons tegen voorbarige gevolgtrekkingen
willen waarschuwen! Uw belangrijke ar
beid aan de pijpleiding zal zich nog enige
tijd voortzettenwant zien wij daar niet
opnieuw een belangstellend bezoeker na
deren? Wij mogen toch deze heer niet de
boeiende aanblik van een olieveld in vol
bedrijf onthouden, nietwaar?" En inder
daad - daar vaderde met grote stappen
een woest-gekleed heer, die op rauwe toon
uitriep: „I-Iee - daar! Ik kom zaken doen!"
straft een andere bestemming geven.
Behalve primair- en superdividend, kent
men ook de benamingen interimdividend
en slotdividend. Een interimdividend is een
tussentijdse uitkering, in afwachting van
het later vast te stellen totale dividend. Het
aanvullend dividend noemt men dan het
slotdividend.
Een stockdividend is een uitkering niet
in contanten, maar in aandelen. De ven
nootschap die het geld in het bedrijf wenst
te houden, stelt b.v. een stockdividend van
10 percent vast (een combinatie van con
tant en stockdividend is ook mogelijk) en
geeft aandeelhouders gelegenheid tegen in
levering van een bêpaald dividendbewijs,
dat zich aan de stukken bevindt, een on
deraandeel van 100 in ontvangst .te ne
men, dan wel door samenvoeging van tien
dividendbewijzen, zonodig door bijkoop ter
beurze (want stockdividenden worden ver
handeld), een heel aandeel van 1000 te
verkrijgen.
De consequentie van deze uitkering is,
dat het geplaatste aandelenkapitaal met het
percentage van het stockdividend wordt
uitgebreid. Over de vraag of een
stockdividend wel of niet een echt di
vidend is, zijn de meningen verschillend en
wij zullen dit onderwerp daarom hier maar
verder laten rusten., Wel even dit: de fiscus
belast het stockdividend naar zijn nomi
nale waarde, dus in het bovenstaand voor
beeld naar 100, ongeacht de verkoop
waarde van het stockdividend, welke uiter
aard verband houdt met de beurskoers van
de aandelen. Daarover later meer.
Er zijn in de loop der tijden in aandelen
en obligaties tal van variaties ontstaan,
die wij in een volgend artikel zullen be
spreken.
Naar. het A.N.P.. verneemt, zal aan.de al
gemene vergadering der aandeelhouders
van de Kas-Associatie ri.v., te houden op 7
maart, worden voorgesteld het dividend
over het boekjaar 1956 vast te stellen op
6'/2 percent. Vorig jaar werd 7 percent
uitgekeerd.
De omzetten van de Caltex Groep in
1956 bedroegen in totaal het equivalent
van 218.000.000 barrels ruwe aardolie. Dit
was tien percent meer dan de omzet over
het voorafgaande jaar. De maatschappij
bouwde voorts twee nieuwe raffinaderijen
in Australië en Japan en bracht belang
rijke verbeteringen aan de installaties in
Nederland (Pernis) en Frankrijk aan.
Men besteedde een bedrag van 80 mil
joen voor aankoop van nieuw materiaal,
waarvan 75 percent ten goede kwam aan
de economie der 67 landen van het ooste
lijk halfrond, waar Caltex is vertegen
woordigd.
(Voor de koersen van gisteren en vandaag
verwijzen wij naar pag. 9)
Uitnodiging. De Finse premier Karl-
August Fagerholm wordt vandaag in
Moskou verwacht voor een bezoek van
acht dagen op uitnodiging van de
Sovjet-regering.
Weigering. Burgemeester Wagner van New
York heeft geweigerd koning Saoed van
Saoedi-Arabië officieel te ontvangen.
Bezoek. De Turkse premier Adnan Men-
deres is voor een officieel bezoek in
Libië aangekomen. Hij werd begroet
door zijn Libische ambtsgenoot Ben
Halim en het Libische kabinet.
Vondst. Op het jachtreservaat Capocotta,
aan de Italiaanse kust, dat we
gens de zaak Wilma Montesi in
het middelpunt van de belangstelling
staat, hebben arbeiders bij grondwerk
zaamheden drie skeletten ontdekt. Het
zijn overblijfselen van lijken die daar
tientallen jaren geleden begraven moe
ten zijn.
Wedstrijd. In Oosl-Berlijn zijn twee con
ducteurs veroordeeld tot anderhalf jaar
gevangenisstraf wegens opzettelijke
vernieling van ruiten van gebouwen
waar zij met hun trein langs reden.
Volgens getuigen hadden zij een wed
strijd gehouden om te zien wie de
meeste ruiten kon laten springen.
Versterkend. Onder de geschenken voor
prinses Gracia in Monaco is ook een
krat bier van een Nederlandse brou
werij aangekomen. De prinses moet vol
gens haar artsen bier drinken om aan
te sterken. Prinses Caroline zal op 3 mei
worden gedoopt.
Ongewenst. Een studentenvereniging van
de Florida State University heeft een
student die regelmatig naar integratie
bijeenkomsten gaat en op een kerstfuif
drie negers meebracht, verzocht uit de
vereniging te treden.
Geschonden. Het Amerikaanse hoge ge
rechtshof in Washington heeft de ver
oordeling van de vroegere vakvereni
gingsleider Gold, die in 1954 drie jaar
gevangenisstraf kreeg omdat hij valse
lijk verklaard zou hebben dat hij geen
verbindingen met communisten onder
hield, ongedaan'gemaakt en een nieuw
proces gelast, omdat „van officiële zijde
onopzettelijk de afzondering der jury"
geschonden was.
Meningsverschillen. De rector van de uni
versiteit van Moskou, Petrovski, heeft
in een radiorede buitenlandse persbe
richten tegengesproken waarin sprake
was van ongeregeldheden, schorsing en
arrestaties van studenten der Moskouse
universiteit. Ook de studenten van
Moskou kunnen wel eens meningsver
schillen hebben, aldus de rector.
Daling. Het aantal doden tengevolge van
verkeersongelukken in Groot-Brittannië
is in januari, de eerste gehele maand
van de benzinerantsoenering, vergeleken
met december 1956, gedaald met bijna
een derde. In januari verloren 492 men
sen het leven bij verkeersongelukken,
238 minder dan in december.
Wereldcentra. Dr. J. Wallace Joyce, hoofd
van de Amerikaanse wetenschappelijke
organisatie voor het geofysische jaar
heeft plannen bekend gemaakt voor de
oprichting van drie „wereld-gegevens-
centra". Een in de Verenigde Staten, een
in de Sovjet-Unie en het derde zou wor
den verdeeld tussen West-Europa en
Japan voor het verstrekken van inlich
tingen aan geleerden gedurende het in
ternationale geofysische jaar.
Uitgewezen. Naar verluidt is een secretaris
van de Sovjet-ambassade te Washing
ton, Vaili Molev, uitgewezen uit de
Verenigde Staten naar aanleiding van
de arrestatie van drie personen, die van
spionage ten behoeve van de Sovjet-
Unie zijn beschuldigd. Een militaire
attaché, majoor Krylov, is reeds per
sona non grata vex-klaard vanwege zijn
aandeel in het spionagekomplot.
Op de hoek van Alkemadelaan-Oude
Waalsdorperweg bij de nieuwe Alexander-
kazerae in Den Haag is de twintigjarige,
uit Alkemade afkomstige dienstplichtige
soldaat E. P. van Klink onder een omslaand
kanon geraakt en orn het leven gekomen.
Van Klink, die diende bij de 939 afdeling
lichte luchtdoelartillerie territoriaal, zat
op het door een autotrekker voortgetrok
ken kanon, waarop hij de functie van rich
ter moest vervullen. In de bocht sloeg het
kanon om. De omgekomene was ongehuwd.
IN VELE landen is het gebruikelijk de
terechtstellingen van veroordeelden bij
zonsopgang te doen plaats vinden. Een
strenge regel is dit zeer zeker niet, want
talloze uitzonderingen kunnen zonder veel
moeite worden aangewezen in de kranten
berichten waarin na de oorlog van execu
ties xverden melding gemaakt. Aan de vrij
algemene verspreiding van het gebruik dat
de executies bij zonsopgang worden vol
trokken doen deze afwijkingen echter
niets af.
Ter beantwoording van de vraag, waar
aan dit gebruik zijn oorsprong
in onze streken ontleent, zullen
we ver in de geschiedenis te
rug moeten, t.w. naar de tijden
toen hier het germaanse recht
gold, dus een ruwe 2000 jaar
geleden. Toen was men minder
kleingeestig met allerlei over
tredingen dan tegenwoordig.
Kan men thans voor allerlei wissewasjes
met de rechter in aanraking komen, de
Germanen hadden een bredere kijk op de
samenleving en trokken er zich weinig
van aan wanneer iemand zonder vesti
gingsvergunning een nering op touw had
gezet of zich in kennelijke staat op de
openbare weg vertoonde. Bovendien deden
zij allerlei zaken, waarvoor wij 't hele rech
telijke apparaat benevens een politiemacht
in het geweer roepen, ondershands af.
Manslag werd dus eenvoudig met manslag
beantwoord en belediging werd eveneens
door de beledigde partij gewroken. Dat
waren zulke gewone en dagelijkse zaken,
dat niemand het nodig achtte de gemeen
schap daarmee lastig te vallen.
Maar voor strijders die het gevechtster
rein ontijdig hadden verlaten, naar de
vijand waren overgelopen, verraad hadden
gepleegd, kortom., daden hadden begaan
die niet de afzonderlijke families aangin
gen, maar op de gehele stam betrekking
hadden, stond een aparte rechtspleging
open die van de gemeenschap uitging. Het
ging er dafi niet alleen om, de dader te
bestraffen door een zekere wraak op hem
te jilegen, maar er werd van de gedachte
uitgegaan dat de goden met de begane
wandaad verzoend zouden kunnen worden
indien hun het leven van de dader geof
ferd werd. De doodstraf had bij de Ger
manen dus niet alleen een vergeldend,
maar tevens een sakraal karakter. Een
voorbeeld hiervan is te vinden in de Lex
Frisionum, ivaarin uitdrukkelijk gesproken
wordt van de dader die aan de goden moet
worden geofferd (in dit geval de goden,
wier tempel hij geschonden mocht hebben).
Voor dit sakrale karakter van de dood
straf pleit ook het feit, dat de priester in
een dergelijk rechtsgeding het
hoogste woord voerde. Volgens
Tacitus lag de strafrechtsple
ging in het germaanse leger in
handen van de priester, niet
van de aanvoerder. De priester
had voorts de bevoegdheid stil
te in de volksvergadering te
eisen en hij had de bevoegd
heid de rustverstoorders te bestraffen.
Houden we dus het sakrale karakter van
de doodstraf in het oog, evenals het feit,
dat het leven van de veroordeelde moest
dienen om de betrokken god te verzoenen,
dan is ook het gebruik vele executies bij
zonsopgang te voltrekken verklaarbaar.
Immers, verraders en overlopers werden
aan bomen opgehangen en werden aan
Wodan of Odin gewijd, dus aan de god in
wiens handen het lot van de kosmos rustte,
de god die het leven der mensen bestierde,
maar tevens heerser over de onderwereld
icas. Wat is in dit verband begrijpelijker,
dan dat het offer in zijn rijk moest zijn
binnengegaan vóór de nieuwe dag was
aangebroken, dus vóór de zon geheel bo
ven de kim was verschenen, zodat de nieu
we dag met een gedelgde schuld Icon wor
den aangevangen?
Na deze straffen, die in wezen tot de
mensenoffers moeten worden gerekend,
zullen we toch ook eens spreken over en
kele milde straffen die in het verleden
werden uitgesproken.
Daarover morgen.
II. Pótillon
(Nadruk verboden)
