GROOT CARNAVAL
NEUROTONIC
Na diepgaand overleg handhaven
B. en W. hun beslissing
Onderwijs in vliegtuigbouw
komt in nieuwe banen
Chr. Bond van overheidspersoneel
viert tienjarig bestaan
Bijna één miljoen gevraagd
voor straatvernieuwing
Heemstede wil godsdienstonderwijs
op openbare scholen subsidiëren
Kermis op Parklaan
Twee solisten bij
het N. Ph. O.
SLEUTEL WEG?
Badings over zijn
opera „Orestes"
Radio Moors
Geen fietsers op deel
van de Vondelweg
Tweede lening verwacht
Nederlandse Spoorwegen
STRAALJAGER VOOR HAARLEMSE M.T.S.
Gemalen
slakjes
ii-f^ri^fpzzzr'
POTTER'S LINIA
Geloof en Wetenschap
„Die lustige Witwe"
Koningin beschermvrouwe
van het De Ruyter-comité
Burgerlijke Stand
van Haarlem
Eén maand AOW gevraagd
voor de vluchtelingen
uw ZENUWEN
niet verdovend
maar genezend
Financiering van stilleven
voor Frans Halsmuseum
Examens
Heemsteeds burgemeester
reikt prijzen uit
UIT STAD EN STREEK
DE SLEUTELSPECIALIST
Alles te weten is niet
altijd goed
VIJFHUIZEN
ZATERDAG 9 FEBRUARI 195 7
HAARLEMS DAGBLAD -
OPRECHTE HAARLEMSCHÈ COURANT
Vanmorgen heeft op het Haarlemse stad
huis een belangrijke bespreking plaats ge
had over de plaats van de kermis naar
aanleiding van de door de bewoners van
de Parklaan gevoerde actie. Behalve het
volledige college van Burgemeester en
Wethouders en een aantal ambtenaren van
gemeentesecretarie en politie waren ook
afgevaardigden van het centrumcomité
„Koninginnedag", het comité voor Natio
nale Feesten en de directeur van Haarlems
Bloei aanwezig.
Inzonderheid heeft men de mogelijkheid
onder oog gezien de kermis elders te hou
den met name op de Grote Markt en op de
Dreef.
Tegen beide plaatsen bleken ook grote
bezwaren te bestaan. In de onmiddellijke
nabijheid van de Dreef bevinden zich zie
kenhuizen en kraaminrichtingen, terwijl
het velen tegen de borst zal stuiten, dat
een kermis in de onmiddellijke nabijheid
van het verzetsmonument zal worden ge-
ADVERTENTIE
houden. Bovendien is er op het Schelpen
pad geen ruimte voor de grote vermake
lijkheden. Deze zouden op het Vlooienveld
geplaatst moeten worden, waartegen ook
grote bezwaren bestaan. Het terrein is te
drassig, terwijl ook onnoemelijke schade
zou worden aangericht aan de plantsoen-
aanleg ter plaatse.
Het schijnt, dat met name van de zijde
van Haarlems Bloei praktische bezwaren
zijn gerezen tegen de Grote Markt. Trou
wens ook het centrumcomité Koninginne
dag zou dan voor een aantal evenementen,
zoals aubade en zeepkistenrace, een andere
plaats moeten zoeken.
Omtrent het belang van de kermis waren
de meningen verdeeld, maar men kan aan
nemen, dat men er begrip voor heeft ge
toond, dat de kermis niet alleen beschouwd
moet worden als een bron van inkomsten
ter financiering van andere feestelijkheden,
maar ook als een volksvermaak voor dui
zenden.
Bij het ter perse gaan van ons blad ver
namen wjj, dat B. en W. aan de organise
rende comité's hebben meegedeeld, dat het
college zijn beslissing om dit .jaar de kermis
bij wijze van proef op de Parklaan te hou
den, handhaaft
ADVERTENTIE
B. cn W. van Haarlem hebben besloten,
dat het gedeelte van de hoofdrijbaan van
de Vondelweg, tussen Vondelweg 74 en de
Jan Luykenstraat, in beide richtingen ge
sloten te verklaren voor rijwielen, bespan
nen wagens, handwagons, alsmede rij- en
trekdieren. Het college heeft daarbij over
wogen, dat het verkeer op de Vondelweg
de laatste tijd in sterke mate is toegeno
men. Wegens de breedte van de hoofdrij
baan van de weg is het gewenst een ge
deelte van de baan uitsluitend te bestem
men voor motorrijtuigen. Het overige ver
keer kan zonder bezwaar gebruik maken
van de langs de westzijde van de Vondel
weg aanwezige ventweg.
Naar het ANP verneemt is binnenkort
de uitgifte te verwachten van een tweede
4 3/4 percent 25-jarige obligatielening
groot f 25 miljoen, ten laste van de N.V.
Nederlandse Spoorwegen. De uitgiftekoers
zal wederom 98 percent bedragen. De af-
lossingsvoorwaarden der lening zijn gelijk
aan die welke gelden voor de lening welke
in januari werd uitgegeven.
Willem van Duinrijck i674
stortte des ochtends steeds wat
gemalen slakjes In zyn halsboord.
Voorbehoedmiddel tegen verkoud
heid en keelpijn zonder weerga
placht hij op te merken...
wy in de 20e eeuw zorgen liever
dat we een doosje Potter's Linia
by ons hebben. Een Pottertje op
de tong verzacht al dadelijk de
pynlyke keel en geeft U een frisse
adem.
POTTER'S LINIA in handige
platte doos.
jes by alle
Apoth. en
Drogisten
55 cent.
Catarrh PastilZl dan Potter1
-'IrZnl.PaSlUleS'
met de snelle
Imp. Fa. H. ten HERKEL HILVERSUM
De Hoofdstad-operette heeft vrijdag
avond de leden van „Geloof en Weten
schap", die in de Stadsschouwburg geen
plaats onbezet hadden gelaten, een paar
uren van opgewekte pretentieloze amu
sementskunst geschonken met de opvoe
ring van de welbekende operette „Die
lustige Witwe" van Franz Lehar. Deze
weduwe, die met haar miljoenen sinds het
begin van deze eeuw de imaginaire staat
Pontevedrino reeds ontelbare keren van
de financiële ondergang heeft gered, blijkt
van haar veelzijdige charmes nog geen en
kele verloren te hebben, zeker niet als zij,
zoals gisteravond, gepersonifieerd wordt
door de charmante Mizzi van der Lans,
wier voortreffelijke vocale kwaliteiten
Lehar's bekoorlijke melodieën alle recht
deden wedervaren. Dat kan ook gezegd
worden van de overige zangsolisten Rosy
Parrish, Jan Handerson en Leo Cordes
Dermota, die ook als acteurs uitstekende
typeringen gaven. Er is weer uitbundig
gelachen om de flinke dosis kluchtigheid
in woord en gebaar, die door Otto Aurich
en vooral door Fritz Stciner door dit zang
spel heen gestrooid wordt.
De decors waren eenvoudig, maar daar
door viel des te meer in decoratief opzicht
het accent op de fraaie kostuums. Zo kre
gen oog cn oor het volle pond, ook door de
pittige begeleiding van het orkest, gedi
rigeerd door Willem Rettich. Men kan zich
daarvan morgen in de Stadsschouwburg
alsnog gaan overtuigen.
De Koningin heeft het beschermvrouw
schap aanvaard van het nationaal comité
De Ruyter-Herdenking 1957. Prins Bern-
hard is bereid gevonden het voorzitter
schap van het ere-comité op zich te nemen.
Zeer vele autoriteiten hebben op uitnodi
ging van het nationaal comité zitting geno
men in het ere-comité; onder andere de
ministers dr. W. Drees, mr. J. M. L. Th.
Cals, ir. C. Staf en mr. J. Algera.
ADV F.RT F.NT IF
DE EERSTE COOP, ASSOCIATIE
VOOR UITVAARTVERZORGING u*.
ZIJLWEG 63-TELEFOON 15J41 <2 LIJNEN)
Aantal leden 23000
Contributie f 1.per jaar voor het
gehele gezin, met restitutie bij
overlijden van het lid
Haarlem. 8 februari 1957
GEHUWD, 8 februari: M. Schoenmaker en
W. G. Dam.
BEVALLEN van een zoon. 5 februari: J.
Th. HorstmanHoenderdos; 8 februari: J. E.
M. L. M. Hoog—Leempoels.
BEVALLEN vat) een docht sir. 7 februari:
R. Janzweert—Korsman; C. W. La Grouw
Tromp; A. M. OuwerkerkWestrus; 8
februari: J. Hofstra—Groenewoud; Chr. A.
G. ZwartDijkzeul.
OVERLEDEN, 6 februari: P. de Gooijer,
84 jaar, Jacobslraat; A. DorlandtSikkink,
85 jaar, Schalkwijkcrweg; 7 februari: P. A.
van der Meer, 59 jaar, Lombokstraat; S. A.
Hoes, 74 jaar, Ölieslagerslaan; L. A. M.
Schoorl, 10 d„ Karei Doormanlaan: A. M.
van de Reep—Hofstó, 89 jaar, Zuidpolder
straat; E. van de WerkenSchouten, 86 j.,
Floresstraat.
Een truck met oplegger heeft, na heel
wat gemanoeuvreer, vrijdagmiddag een
straaljager van het type Thunderjet het
terrein van de Middelbaar Technische
School in het Haarlemse Kleverpark op
gereden. Er moest een kraanwagen aan te
pas komen om de diverse onderdelen van
het vliegtuig op te takelen, waarna deze
elementen op speciaal voor dit doel ver
vaardigde opleggers door een schare be
drijvige lechnici-in-spe het gebouw wer
den binnengereden. In de klasselokalen
zal deze door de Koninklijke Luchtmacht
voor onbepaalde tijd in bruikleen afge
stane straaljager een inspirerend studie
object voor de aanstaande vliegtuigdes
kundigen vormen.
Deze kleine gebeurtenis was een uiter
lijk teken van de toenemende belangstel
ling welke de overheid aan de dag legt
voor de luchtvaart en de basisopleiding
van deskundigen. De laatste jaren is die
interesse echter voornamelijk getoond in
een uitbreiding van installaties en mate
rialen ten koste van vele miljoenen
voor het hoger vliegtuigbouwkundige on
derwijs in Delft, terwijl het middelbaar
onderwijs, en met name de MTS in Haar
lem, waar de enige middelbare opleiding
tot dit vak is gevestigd, er maar bekaaid
is afgekomen.
Intussen duidt niet alleen de aankomst
van de Thunderjet op een verandering ten
goede.
Comniissie
Op verzoek immers van de inspecteur
van het Nijverheidsonderwijs, ir. A. G.
van der Hoek, heeft de directeur van de
Haarlemse MTS een commissie in het leven
geroepen, waarin behalve vele leraren, af
gevaardigden van de KLM, deskundigen
van de Koninklijke Luchtmacht en de in
dustrie zitting hebben. Deze commissie, die
een dezer dagen is samengesteld en van
daag voor het eerst vergadert, stelt zich
ten doel, een onderzoek in te stellen naar
de mogelijke verbeteringen in het vlieg
tuigbouwkundig onderwijs. Daarover zal
rapport aan de regering worden uitge
bracht. Het bestuur van de MTS ziet dit
rapport, dat omstreeks april of mei zal
verschijnen, met grote belangstelling tege
moet, daar dit rapport tevens verhelderend
kan werken met betrekking lot de bouw
plannen voor een nieuwe MTS, waarin een
op de hoogte van haar tijd staande vlieg
tuigbouwkundige afdeling haar eigen
plaats zal innemen. In het tegenwoordige
gebouw heeft men met een nijpend ruimte
gebrek te kampen. De vraag naar afge
studeerde technici wordt groter, naarmate
de luchtvaart en de daarmee samenhan
gende industrie in betekenis toenemen.
Reeds heeft men overwogen aan de Schip-
holweg een noodgebouw te plaatsen, waai
de vliegtuigbouwkundige afdeling zou kun
nen worden gevestigd.
De Koninklijke Nederlandse Luchtmacht
heeft dus met het oog op het belang van
een goed vliegtuigbouwkundig onderwijs
de Haarlemse MTS een tot dusverre steeds
door haar gebruikt type straaljager, een
Thunderjet, in bruikleen afgestaan. Dit
kostbare geschenk dat, afgezien van de
motoren en kanonnen, volledig is uitge
rust. met haar pneumatisch, hydraulisch
en elektrisch systeem, zal zeker lange tijd
een aanschouwelijk en begerenswaardig
studieobject voor de jeugdige vliegtuig
bouwkundigen vormen. Het toestel zal die
nen voor de demonstratie van de vernuf
tige en uiterst compact samengedrongen
constructie. Voorts zal men de gecompli
ceerde berekening van de uitwendige bouw
en gewichtsverdeling met betrekking tot
prestaties, stabiliteit, wendbaarheid en be
sturing, bestuderen.
De Thunderjet heeft in 1946 voor het
eerst als prototype in Amerika gevlogen.
Als bij elk militair vliegtuig zijn steeds
nieuwere typen geconstrueerd. Omstreeks
1951 werd het (ype E. aan de Nederlandse
luchtmacht overgedragen. Hier te lande
geraakte men al heel'gauw met dit toestel
vertrouwd, niet alleen door de gerucht
makende vluchten, maar ook helaas door
de vele ongelukken.
Vooral dank zij het intensieve onder
zoek, dat de in 1950 opgerichte weten
schappelijke afdeling van de luchtmacht
in nauwe samenwerking met het Nationaal
Luchtvaartlaboratorium heeft ingesteld,
konden vele gebreken van het toestel wor
den aangewezen. De ernst van deze ge
breken werd in Amerika echter onvol
doende onderkend en beseft. Dit bleek uit
een verklaring, die het toenmalige hoofd
van die afdeling aflegde, nadat hij een
bezoek aan Amerika had gebracht.
Deze straaljager, die bijna anderhalf
miljoen gulden kost, werd weldra vervan
gen door de nog kostbaardere en meer ge
perfectioneerde Thunderstreak, welke werd
ontworpen met het oog op de defensie van
West-Europa.
ADVERTENTIE
23 FEBRUARI
in „TRESLONG" - Hillegom
Vraagt inlicht. Tel. 02520 - 5347
De voorzitter van de afdeling Haai-lem
van de Nederlandse Christelijke Bond van
Overheidspersoneel, de heer R. N. Buser,
opende de feestelijke bijeenkomst die vrij
dagavond in gebouw „St. Bavo" gegeven
werd, met het lezen van dezelfde teksten,
waarmee respectievelijk vijfentwintig en
tien jaar geleden de Christelijke Bond van
Belastingambtenaren en de Chr. Bond van
Overheidspersoneel waren opgericht: na
melijk Exodus 14; de verzen 1015 en
Exodus 33; de verzen 1117.
Na het uitspreken van een kort gebed en
het gezamenlijk zingen van Psalm 103 1,
begroette de heer Buser de leden van het
hoofdbestuur en de vertegenwoordigers
van zusterorganisaties. Hierna richtte hij
zich tot de heer K. Henstra, die sedert de
oprichting van de afdeling onafgebx-oken
de functie van secretaris heeft vervuld.
Ook tijdens de bezetting is de jubilaris
actief ondergronds werkzaam geweest om
de afdeling in stand te houden, waarvoor
spreker hem dank en hulde bracht. De
voorzitter bood de jubilaris namens de af
deling een fraai reiswekkertje aan, welk'
geschenk door een bloemenhulde voor
mevrouw Henstx-a werd vergezeld Later
voegde de bondsvoorzitter hier nog een
boekwerk aan toe.
De heer Henstra sprak hierna een kort
dankwoord voor deze sympathieke gestie.
De bondsvoorzitter, de heer P. Kapinga,
zei, dat er alle aanleiding bestond dit ju
bileum op een feestelijke wijze te vieren.
Want vijfentwintig jaar geleden hebben de
christelijke belastingambtenaren als pio
niers de strijd aangebonden tegen socialis
me en neutraliteit, waarbij zij werden ge
steund door de kracht van het geloof.
Spreker zette hierna de overwegingen
nog eens uiteen, die destijds tot de fusie
van de vier kleine ox-ganisaties hebben ge
leid, om vervolgens te concluderen dat
deze fusie in alle opzichten geslaagd mag
worden genoemd. Er is geen sprake van
enige tegenstelling tussen ambtenaren en
werklieden, zodat zij eendrachtig kunnen
samenwerken aan de sociale positieverbe
tering van het overheidspersoneel.
Tenslotte wekte spreker allen, die het
Evangelie belijden, op, trouw te blijven
aan de beginselen. Hij sprak de verwach
ting uit, dat de bond straks in mei bij de
grote vex-gadering in Rotterdam, het veer
tigduizendste lid zal hebben ingeschreven.
Na de pauze werd nog een korte geluk
wens uitgesproken door de heer P. Spek
uit Hilvei-sum, die vijfentwintig jaar gele
den de afdeling Haarlem van de Chr. Bond
van Belastingambtenaren heeft opgericht.
Aan het einde werd deze feestelijke bijeen
komst op de gebruikelijke wijze door de
heer Buser gesloten en zong men nog geza
menlijk de verzen 1 en 4 van gezang 93.
Het was een avond van ambtenaren on
der elkaar, want het feestprogramma werd
verzorgd door het cabaretgezelschap „De
Pompadours" uit Bloemendaal, dat is sa
mengesteld uit employé's van het P.W.N.
Onder de titel „Muggen ziften" brachten
zij een origineel programma van schetsjes,
muziek en zang ten tonele.
Het nationaal comité HulpvexTening
Hongaarse Volk doet een beroep op de
genen, die krachtens de Algemene Ouder
domswet per 1 januari een pensioen krij
gen, maar dit door hun financiële positie
niet van node hebben. Hun wordt ge
vraagd één maand van dit pensioen pf te
staan voor de Hongaarse vluchtelingen.
Met het oog op de aanleg van nieuwe
rioleringen in de Verspronckweg, het
Santpoorterplein, de Santpoorterstraat,
Molenstraat, Engelszstraat, Kleverlaan
en Amslerdaxnstraat en het asfalteren van
de Amsterdamstraat vragen B. en W. van
Haarlem de gemeenteraad een krediet van
f 974.200.
Behalve de Amsterdamstraat zullen ook
de andere genoemde straten geasfalteerd
worden. Hiervoor is op het ogenblik nog
geen bedrag uitgetrokken.
Behalve een bedrag van f 208.200 voor
het vernieuwen en vei'leggen van buizen,
leidingen en kabels, zal het totaalbedrag
aldus verdeeld worden: f 308.400 voor het
aanleggen van nieuwe rioleringen in Kle-
veiiaan, Molijnsti-aat en Engelszstraat,
f 97.700 voor dezelfde werkzaamheden in
Kleverparkweg en hel Santpoorterplein en
f 191.000 voor de Verspronckweg en de
Santpooi-tex-stx-aat.
De riolering in de Amstei'damstraat zal
f 104.700 gaan kosten cn de kosten van het
asfalteren en het bijkomende straatwerk
in dezelfde sti-aat komen op f 64.200.
In de toelichting, die aan het betreffen
de i'aadsvoorstel is toegevoegd, woi'dt ge
zegd, dat het wegdek in de Amsterdam
straat in zeer slechte staat verkeert en
dringend vernieuwing vereist. Met het oog
op het karakter van deze drukke winkel
straat achten B. en W. asfaltering gewenst.
Alvorens daartoeechter kan woi-den
overgegaan, is het noodzakelijk dat de rio-
Burgemeester en Wethouders van Heem
stede willen het godsdienstonderwijs op
de openbare scholen in hun gemeente gaan
subsidiëren. Hiervoor vragen zij de raad
een krediet van in totaal 4160, hetgecix
neerkomt op een vergoeding van vijf gul
den per werkelyk gegeven les voor de
lagere scholen en de Bronsteesc.hool voor
u.l.o. Hieraan willen B. en W. de
voorwaarde verbinden, dat een les be
zocht wordt door tenminste vijftien leer
lingen. De tijdsduur van de lessen is vast
gesteld op 45 minuten, dezelfde tijd, die
voor een lesuur in de andere vakken is
uitgetrokken, waarbij in aanmerking ge
nomen wordt, dat het rooster in enkele
gevallen veertig minuten aangeeft.
In Heemstede wordt godsdienstonder
wijs gegeven door de Nederlands Hei--
vormde gemeente in de vierde, vijfde en
zesde klassen van de Crayenester- en
Voox-wegschool en in de eerste en tweede
klassen der Bronsteeschool, waarbij res
pectievelijk vijf, vier en vier lesuren per
week worden gegeven, die door respectie
velijk 94. 75 cn 20 percent der leerlingen
worden gevolgd.
In de vierde, vijfde en zesde klasse van
de Dreefschool wordt het godsdienst
onderwijs verzorgd door do Nederlandse
Protestantenbond, waarbij de lessen door
159 van de 160 leerlingen worden gevolgd
B. en W. menen uit de voorgaande cij
fers te moeten concluderen, dat het gods-
dienstondex-wijs, zoals het aan de open
bare scholen wordt gegeven, in een we
zenlijke behoefte voorziet, waarbij tevens
wordt overwogen, dat het voor de geeste
lijke vorming van de schooljeugd van
groot belang is. Op grond hiervan is het
college van mening, dat aan het verlenen
van financiële steun voor dit doel een al
gemeen belang ten grondslag ligt.
Het raadsvoorstel voor subsidie van het
godsdienstondex'wijs is gedaan naar aan
leiding van schi-iftelijke verzoeken om
financiële steun van de centx-ale kerke-
x-aad der Hervormde gemeente en van het
bestuur van de afdeling HeemstedeBen-
nebroek van de Nedex-landse Protestan
tenbond, die tevens verwezen naar soort
gelijke getroffen regelingen in de gemeen
ten Zandvoort en Rheden.
lering wordt vernieuwd, aangezien de hui
dige riolering oud is en niet in het centi-ale
rioleringsstelsel past. Bovendien ligt de
huidige riolering zo hoog, dat de aan te
brengen wegfundering daarop zou komen
te rusten, hetgeen ontoelaatbaar is. De
zelfde argumentering geldt ten aanzien
van de riolering van de andere straten,
waax-bij vooropgesteld is, dat deze riole
ring geschiedt met het oog op voorgeno-
ADVERTENTIE
wordt U volledig de baas met
het zenuwpreparaat dezer tijden
In vex-band met de aankoop van een
stilleven van de zeventiende-eeuwse Haar
lemse schilder Willem Claesz Heda door de
gemeente Haarleirx ter plaatsing in het
Frans Halsmuseum van het stilleven
publiceerden wij in ons blad van vrijdag
een afbeelding schrijven B. en W. aan de
raad onder meer het volgende: „Gelet op
de noodzaak de investei'ingen zoveel moge
lijk te beperken hebben wij ons gewend
tot de Vereniging Rembrandt met het ver-
zoek de gemeente bij de financiering van
deze aankoop behulpzaam te willen zijn.
Daar het bezit van dit schilderij niet
slechts een zaak van plaatselijk doch ook
van nationaal belang genoemd mag worden
is het bestuur van deze vereniging bereid
gevonden de gemeente een renteloze geld
lening van 25.000 te verstrekken, welke
lening in driejaaiTijkse termijnen, te be
ginnen in 1958, moet worden afgelost. Aan
deze vereniging dient op deze plaats stel
lig een woox-d van bijzondere dank voor
deze geste te worden gebracht". Het schil
derij kost 35 mille.
AMSTERDAM (Gemeente Universiteit).
Bevorderd met lof tot doctor in de politieke
en sociale wetenschappen op pi-oefschrift
getiteld: „Der Geburtenrückgang in Wien",
de heer H. M. Jolles, geboren te Arnhem.
Kandidaatsexamen economie: mejuffrouw
A. H. Oudt, Wassenaar; mejuffrouw H. M.
Wolvetang en de heren F. Hofmeistor. J.
Dekker en J. J. A. Bakker (allen te Am
sterdam).
Het programma bestond uit ongeveer
vijfentwintig nummers, die uiteraard niet
alle geslaagd mogen worden genoemd,
maar waarvan sommige tafereeltjes toch
op een verrassend goede tekst waren ge
baseerd. Zoals de originele beui-tzang in
„De lichte en de zware muze" en de grap
pige spot op de boogie-woogie-jeugd.
In de vocale nummers waren de leden
op hun best en doordat deze een belang
rijk onderdeel van het programma vorm
den kon deze „muggenzifterij" met genoe
gen bekeken en beluisterd worden. Het
publiek bleek het progi-amma op hoge
prijs te stellen; men amuseerde zich uit
stekend en was gul met bijval en applaus.
Keuring van voortuinen
De burgemeester van Heemstede, mr. A.
G. A. ridder van Rappard, zal donderdag
21 febi-uari in een zaal van het verversings
huis in Groenendaal de prijzen uitreiken,
die werden toegekend in verband met de
keuring van de voortuinen in Heemstede
tijdens de zomer van 1956.
De uitreiking zal plaats hebben na een
openingswoord van de voorzitter van de
afdeling Haarlem en omstreken van de
Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor
Tuinbouw en Plantkunde.De hoofdassistent
van de Tuinbouwvoorlichtingsdienst te
Apeldoorn, de heer H. Stein, zal een in
leiding houden over aanleg en onderhoud
van voortuinen. Tot slot zullen enige kleu
rendia's van bekroonde voortuinen in
Heemstede worden vertoond.
Zesde vrijdagavondconcert
Het zesde vx-ijdagavondconcert van het
Noordhollands Philharmonisch Orkest, ge
geven in de Haax-lemse Concertzaal, stond
onder leiding van Marinus Adam en ge
noot de medewerking van twee Haarlem
se solisten: de violist Jan Hesmex'g, con
certmeester van het orkest en de organist
Albert de Klerk. De Militaire Symfonie
van Haydn diende als aanhef. Dit werk
werd in 1794 gecomponeerd, in een tijd
dus vol politieke spanningen, revolutie-
geweld en militaire activiteit.
Vergeleken bij hetgeen Beethoven later
met zijn rumoerig successtuk „De slag bij
Vittoria", en wat epigonen van mindere
kwaliteit met hun muzikale veldslagen
aan militair geweld met fusillades, kanon-
nades en ander krijgsgeweld te pas
brachten, lijkt Haydn's Militaire Symfonie
een nauwelijks verstoorde idylle, waarin
alles nog spel en aardigheid was, waardoor
de wetten van het artistieke fatsoen niet
te zeer mochten worden geremd. Een kor
te episode daargelaten, die als doorwer
king enige oorlogsstemming suggereert,
bepaalt het „militaii-e" in het ovei'igens
muzikaal geestige werk zich tot een on
gewone aanvulling met slagwerk, dat een
zekere populariteit dankte aan de Jani-
zarenmuziek (de jazz van toen) waarmee
Grébry en Mozart ook al eens gekoketteerd
hadden. Wanneer Haydn enige jaren later
werkelijk de kruitdamp rook, toen Napo
leon zijn geliefd Wenen bezette, reageerde
hij op die werkelijkheid naar zijn aange
boren aard, met de innige melodie, die
een gebed was voor het behoud van zijn
keizer Franz, en die in het „Keizei'kwar-
tet" verrukkelijk gevax-ieerd de diepte van
.zijn trouwhartig gemoed laat peilen.
Voor vele bezoekers van de N.Ph.O.-
concerten zal het een veri-assing geweest
zijn een concert voor ox-gel en klein orkest
van Haydn te horen en deze prachtige
concertante muziek te ervaren als een ar
tistieke ontdekking. Trouwens op het ter
rein van oi-gelmuziek met orkest is ons
concertpubliek helaas niet vei'wend, on
danks de zeldzame gelegenheid, die ons
beroemde Cavaille Coll-orgel daartoe biedt.
Zelfs de modex-ne ox-gelconcerten die voor
Haarlem geschreven zijn en die in Am
sterdam en elders in het land, ja zelfs in
Wenen opgang maakten, kwamen hier,
buiten de Haarlemse oi'geldagen niet aan
bod, zodat zij vrijwel vreemd bleven aan
de gei'egelde bezoekers van de N.Ph.O.-
concerten. Het éclatante succes, dat Albert
de Klerk met zijn vertolking van Haydn's
ranke muziek verwierf en het fijnzinnig
genot, dat een dei'gelijk profaan gebruik
van de middelen die orgel en oi'kest te
bieden hebben, moge in de toekomst ge
wicht in de schaal leggen bij het vaststel
len van de wintei-programma's. Voor vele
muziekminnaars is het orgel uitsluitend
het instrument, dat ernst, religieuze be
zinning en machtige, verheven gevoelens
vertolkt. Dat het ook de geschiktheid be
zit tot een intiem musicex-en,dat tot de
sfeer van kamermuziek kan verinnigen en
zulks met een enorme rijkdom aan tinten,
heeft men deze avond blijkbaar als ver
blijdende ontdekking waargenomen, ge
zien de spontane reactie die er op volgde.
Het kleine orkest begeleidde onder Adams
waakzame leiding accuraat. Toch zouden
de strijkei's zich nog nauwgezetter dienen
aan te passen bij de gelijkzwevende stem
ming van het orgel. Men moet niet ver
geten, dat de stemming van het orgel,
evenals die van de piano, op een compro
mis berust, waai'aan men moet toegeven
teneinde de kleinste conflicten te ver-
mijden, die bij de gedx-agen toon van het
orgel al heel gauw dreigen te ontstaan. Na
de pauze trad Jan Hesmex-g op met het
Derde Vioolconcex-t van Saint-Saëns. Het
deed ons goed deze elegante en warmbe-
zielde muziek weer eens te horen en te
kunnen genieten van een gezonde virtuo
siteit, die artistiek vex-antwooi'd is in een
delicaat geconcipieerde partituur, welke
op haar tijd harmonische vex-rassingen en
orchestrate vondsten biedt.
Jan Hesmerg bleek uitstekend gedispo-
neei-d voor het werk. Zijn plastische inter
pretatie van het aanvangsthema, dat hij
sonoor liet klinken, was direct al zeer
frappant. De rustige pastorale sfeer van
de Siciliano, met de prachtige coda in
flageoletten, werd volkomen bereikt. En
in de finale liet de solist horen wat hij aan
virtuositeit en zuiver muzikaal sentiment
in de max-s heeft. Een ovationeel applaus
loonde deze zeer beheerste vertolking.
Tenslotte tracteerde Adam ons met het
orkest op het geniale Scherzo van Dukas,
„l'Apprenti sorcier". Hij gaf het, bij een
schei-pe tekening, de gloed mee van het
fantastisch verhaal waarop de componist
het ontwierp. Geen wonder dan ook, dat
het publiek gulhartig reageerde op deze
briljante prestatie.
ros. de Klerk
Nieutüs in het kort
Verbetering. Bij de vermelding van
het jubileumconcert van „Die Haerlemsche
Musyckcamer" schreven wij abusievelijk
vx-ijdag 16 inplaats van zatex-dag 16 februax-i.
Incident op Corsica. De heer Henk du
Mée jr. zal woensdag 13 febi-uari in het
wijkgebouw aan de Kamerling Ormesstraat
te Haarlem voor de vereniging ter beharti
ging van de belangen van de bewoners van
Haarlem-zuid-west een lezing houden over
„Incident op Corsica". De lezing zal met
muzieK en geluidsefffecten worden ge
ïllustreerd.
Balmasqué en toneel. De toneelver
eniging „De Kennemer Kunstkring" geeft
zaterdag 23 februari een groot balmasqué in
het gebouw van de Haarlemse Kegelbond.
„The Broadway Players" zal de dansmuziek
verzorgen. Dinsdag 26 maart geeft de toneel
vereniging een opvoex-ing in de Stadsschouw
burg van „De kleine apostel".
ADVERTENTIE
rt
LANGE VEERSTRAAT 10
tt
TEL. 11493
De componist, die de schepping van zijn
geest, die men compositie noemt, in wer
kelijke klank wil openbaren, is aangewe
zen op een instrument of een ensemble
van instrumenten. De menselijke stem
behoort eveneens tot deze herscheppings
middelen. Het lijkt, dat de kunstenaar vrij
is de timbres voor zijn muziek te kiezen.
Dit is slechts betrekkelijk het geval, want
in wezen is hij gebonden aan de beperkt
heid van de soorten instrumenten. Tal van
componisten hebben zich gelukkig gevoeld
in die gebondenheid. Bach, Handel, Vival
di schreven hun meesterwerken voor een
uiterst sobere bezetting. De romantische
tijd vroeg om meer uitdrukkingsmogelijk
heden en de orkesten breidden zich uit tot
monsterachtig grote afmetingen. Daar was
men vooi'lopig tevreden mee tot de ver
bijsterende vooruitgang van de geluids
techniek van de laatste dertig jaar de tal
loze klankvariëteiten mogelijk maakte,
die de moderne componisten bijna letterlijk
de oren deed spitsen. Men ging zich af
vragen of deze totnogtoe „ongehoorde"
klanken toepassing konden vinden voor
composities met waarlijk kunstzinnige in
houd. Konden die radiofonische klanken
een zelfde functie en een zelfde betekenis
krijgen als de beproefde muziekinstru
menten?
De Nederlandse componist Henk Badings
heeft met het schrijven van de radiofoni
sche opera „Orestes" de mogelijkheid aan
getoond van het inschakelen van de ver-
worven elektronische klankenverscheiden
heid in de beproefde klankprodukties door
orkest, solo-vocalisten en koor. Het werk,
dat bekroond werd met de Prijs van Italië,
beleefde reeds een radio-uitvoering, die
zeer de aandacht getrokken heeft. Voor de
Heemsteedse Kunstkring heeft Henk Ba
dings vrijdagavond in het Minerva-theater
een uiteenzetting gegeven over het schep
pingsproces, dat de opera deed ontstaan
en na deze verhandeling het werk door
middel van de geluidsband ten gehore ge-
bx-acht. De tali-ijke aanwezigen werd een
indruk gegeven hoe het in het laborato
rium van de moderne geluids-alchemie was
toegegaan om de klankeffecten te verkrij
gen, die Badings voor de werking van
„Orestes" nodig achtte.
Wat de componist daarbij mededeelde,
klonk als de vertelling van een heden
daags techniek-sprookje, waarin de ene
wonderbaarlijke gebeurtenis na de andere
de toehoorders tot verbazing bracht. Henk
Badings liet horen hoe een instrumentale
klank voor ons oor de afstammingsrelatie
met het klinkende insti-ument verliest,
door de „inzet" weg te nemen. Slaginstru
menten klinken wel, maar lieten zich niet
hei-kennen. Hooi-ns en klarinetten werden
uit hun toongebied gehaald door de klank
een octaaf lager te brengen. De klank van
de tam-tam werd in zijn verloop omge
keerd met een zeldzaam verrassend effect.
Een braaf zingende liedertafel werd in de
klank getransfox-meerd tot een troep af
grijselijk kwetterende Griekse wraakgo
dinnen als een symbool van Orestes kwel
lende psychische gestoordheid. Dat kwam
tot stand door de combinatie van twee
toonbandopnamen op een derde over te
nemen. Huiveringwekkende geluiden in de
opera waren opgewekt door de sinus- en
de zaagtand-generatoren, twee namen ont
leend aan de grafische voorstelling van
het trillingsverloop. Nog veel meer bijzon
derheden vertelde Henk Badings over al
deze geluidsmengingen, over de montage
van de bijzondere effecten in de „gewone"
klank. En dit bracht ons in grote bewon
dering voor hetgeen Badings na talloze
experimenten had bereikt.
Toch was het voor de indruk van de na
de pauze ten gehore gebrachte opera jam
mer, dat we met de geluidsmysteriën op
de hoogte waren gebracht. Ik zag bijvoor
beeld bij het benauwende „zingen" van de
wraakgodinnen voortdurend het argeloze
mannenkoor op de achtergrond en voor
menig klankeffect vroeg ik mij af, hoe dat
ook weer bereikt was. Dat ontnam uiter
aard veel aan de werking van de opera
en waarschijnlijk ook aan de indruk van
eventuele toekomstige scheppingen in deze
geest. Alles te weten is niet altijd goed.
Maar afgescheiden hiervan kon men
toch ook vaststellen, dat Badings met
deze bijzondere geluidseffecten zijn opera
een extx-a romantische inslag gegeven
heeft. En bovendien heeft men in de mu
ziek van „Orestes" ook de gx-ote componist
kunnen herkennen, die het effect niet be
hoeft om waarlijk verheven kunst te
schenken.
P. Zwaanswijk
ADVERTENTIE
van ouds bekend - Tel. 14609
Officieel Phiiips-reparateur
KRUISSTRAAT 38 - HAARLEM
Jaarvergadering „Witte Kruis"
Maandagavond houdt de afdeling Vijf
huizen van de Noordhollandse vereniging
„Het Witte Kruis" haar jaarvergadering in
het wijkgebouw aan de Spieringweg. In
vex-band met het bedanken van de heer
Joh. C. Ghex-els zal een nieuw bestuux-slid
worden gekozen.
