STAD DES LEVENS
Herinneringen van Jan Greshoff
De leerling van Doctor Marciolo
„De Machinist" eerlijke en
ontroerende film
J
Een boek om van te genieten
Litteraire
Kanttekeningen
Broedergemeente gaat
jubileren
Kort en bondig
ÊL
PHILIPS,Infraphil'
KERKELIJK LEVEN
Opdat zij één zijn
Voor goede en
duurzame vloeren
EDELHOUT
vloerfin
Fabrieksarbeider schiet
op vrouwelijke collega
Dader slaat de hand
aan zichzelf
Heringa Wuthrich
ONS VERVOLGVERHAAL
DOOR JOSEPH L. E1NANDER
Speciaalzaak LABOR n.v.
Ambonezen weigeren
aangeboden brood
Agenda voor Haarlem
ZATERDAG 9 FEBRUARI 1957
IN GEEN TIJDEN heb ik van een boek zo hartgrondig genoten, heeft een lectuur
mij zo volkomen geboeid, veroverd en verkwikt als „de verzameling van losse en
luchtige persoonlijke herinneringen", die Greshoff dezer dagen onder de titel
„Volière" bij Stols heeft doen verschijnen. Wie, hetzij vriend of vijand, Greshoff
zoekt, kan hem, voor zover hij hem al niet in zijn vroegere werk in zijn critieken,
essays, gedichten, aforismen en al wat verder uit zijn bezige pen vloeide, ontmoette
hier vinden. Maar wie hem nu eindelijk gevangen meent te zien, als siervogel of
als haantjepik, in de litteraire kooi, komt gelukkig bedrogen uit. Niet dat hij in deze
briljante „mémoires" niet volstrekt aanwezig zou zijn. Integendeel. Juist omdat hij,
hier als elders, zo ten volle „Greshoff" is, ontglipt hij opnieuw als groot wild aan
de omsingeling van de handboekjesschrijvende drijvers, aan wie het, al hun nijver
gespeur ten spijt, nog steeds niet is gelukt Greshoff waar dan ook litterair „onder
dak" te brengen.
I
Waar Greshoff is, is beweging, geest,
onbevangenheid, onvervaardheid, beschei
denheid, stelligheid, voorbehoud, strijd
baarheid, beschouwelijkheid, bewondering,
afkeuring, redelijkheid, onredelijkheid,
gulheid, distantie en in al deze kwali
teiten (en nog vele, vele andere) een ver
rukkelijke eenvoud en een onvoorwaarde
lijke eerlijkheid. Hij was en bleef de non
conformist, die er zijn leven lang voor ge
past heeft de dupe te zijn van een stand
punt, een dogma, een credo ofvan
zichzelf. Elk voorschrift is voor hem een
grafschrift. En aangezien doodbidders zeer
bepaald niét tot zijn vrienden behoren,
heeft hij zich de vrijheid veroorloofd een
vrij man te zijn een „honnête Romme"
(zoals Ter Braak het noemde) die is die hij
is en daarvoor met alle plezier de volle
verantwoordelijkheid aanvaardt.
Met alle plezier, ja: als men onder „ple
zier" de onvervangbare genoegdoening wil
verstaan, die het „spel der spelen" hem
verschaft. Greshoff en er is geen blad
zijde in deze „Volière" of hij pinkelt en
twinkelt ervan is één van de zeer zeld-
zamen, die nog de heerlijke kunst van het
spelen verstaat, met de ernst als inzet.
Voor geen goud van de roem heeft" hij
willen behoren tot de helden der letteren.
De Shakespeariaanse narrenrol was hem
genoeg. Bij de gratie van de vrijheid, die
de zotskap hem veroorloofde, met. de vrij
heid van de gratie, die zijn onbevangen
geest siert, heeft hij waarheden aan de
man gebracht, schoonheden onidekt, essen
tialia van domme bijkomstigheden weten
te onderscheiden, waarvoor onze littera
tuur en onze cultuur hem niet dankbaar
genoeg kan zijn. Heilige huisjes heeft hij
nooit gekend, pluimstrijkerijen altijd ver
acht, de gewichtigdoenerijen van de „recht-
lijnigen" en hemelbestormers zijn lange
schrijversleven door als een potsierlijk
schouwspel gadegeslagen en van het hoog
nodige commentaar voorzien. Nooit heeft
hij, zoals de zelfverzekerden, zo precies
geweten waar Abraham de mosterd haalt.
Wie bij hem met „het" standpunt aan
boord kwam, kon er donder op zeggen
door hem gekielhaald te zullen worden.
Nooit was voor Greshoff de teerling ge
worpen. Elke dag stelde hem voor een
Een, in ons land slechts bescheiden aan
tal leden tellende kerkgemeenschap bestaat
binnenkort niet minder dan vijfhonderd
jaar. Begin maart gaat de Evangelische
Broedergemeente dit voor een protestantse
kerk wel zeldzame jubileum gedenken.
In ons land geschiedt dit op zondag 3
maart in twee bijzondere diensten, waartoe
mede zullen worden uitgenodigd vertegen
woordigers van verschillende andere ker
ken en van een aantal verenigingen. Aan
het eind van de dag zal het Heiligavond-
maal worden gevierd. Een groep jongeren,
die omstreeks het jaar 1455 dwars door
Bohemen trok zou men kunnen beschou
wen als de voorlopers van de Broederge
meente. Zij hadden tegen de rooms-katho-
lieke kerk verschillende bezwaren en wil
den hiervan dan ook geen deel meer uit
maken. Het was hen echter wel heel dui
delijk, dat het goed en zelfs noodzakelijk
is, dat christenen gemeenschap met elkaar
onderhouden. Hun streven was er op ge
richt een levend christendom te beleven,
waarin de broederschap op de voorgrond
zou treden. Deze „zoekers" hadden wel wat
voor hun geloof over, hetgeen vooral dui
delijk wordt wanneer men weet dat zij zich
voornamen het armoedige leven van Chris
tus te gaan lêiaèn. In allerlei opzichten
hadden ze het verre van gemakkelijk. En
kele jaren nadat ze met hun. zwerftocht
waren begonnen het was toen maart
1457 kwam men tot de stichting van de
Broedergemeente, de zogenaamde Unitas
Fratrum. Dit had in stilte plaats in het
Oostboheemse dorpje Kunwald. De leden
van de nieuwe gemeenschap, die elkaar aan
gingen spreken als „zuster" of „broeder"
toonden zich zeer actief. Twee aan twee
trokken de ongetrouwde broeders het land
door om er hun prediking te brengen. Deze
hield in wat Christus naar hun overtuiging
aan zijn volgelingen leerde: boete en na
volging, armoede en weerloosheid. Ook de
zusters zaten niet stil. Zij gingen in haar
omgeving zieken bezoeken en verzorgen,
waardoor men kan stellen, dat hierdoor de
eerste protestantse diaconia ontstond.
Opdat zij één zijn
Inmiddels ging men er toe over liederen
te dichten, die dan gezamenlijk werden ge
zongen. Zonder overdrijving kan hiervan
worden gezegd, dat de koralen van de Bo
heemse broeders een nieuwe vorm van
godsdienstoefening schiepen. Zo werden
gemeenten overtuigd gevormd in een een
heid van geloof, gekenmerkt door broeder
liefde en van de uiteindelijke verwachting
van het bijbelwoord: „Opdat zij allen één
zijn"
Men had het wel verre van gemakkelijk.
Lange tijd was de Boheemse Broederge
meenschap een kerk waarin men maar al
te goed ondervond wat vervolging bete
kende. Maar desondanks bleef de geloofs-
blijheid een der kenmerken van de geloofs
gemeenschap. Door dit alles bleef groei niet
uit. In het begin van de zestiende eeuw j
telde men in Bohemen en Moravië reeds i
70.000 leden, die in 300 kerken bijeen kwa-
men om daarin te kunnen luisteren naar j
prediking uit een in de Boheemse taal uit- j <>Te duur<te oneconomisch.belemmert de
gegeven catechismus. Reeds zeer spoedig 10 snelheid, enzovoort. Trouwens, denkt u dat zoiets
nadat de hervormers waren opgestaan i dejpen kan? gjj de tegenwoordige snelheden
werden met hep betrekkingen aangeknoopt. j>Ik weet het niet-.( zei dokter Malloway peinzend.
PncLerr. teerlingen van Maarten Luther >;D0ch ik weet wèl een ding: tenzij men inderdaad revo-
in Wurttemberg waren ook enkele broe- jutionaire middelen toepast, wordt het verkeer mensen-
nieuwe worp: de waarheid van gisteren
kon immers de leugen van vandaag en de
mogelijkheid van morgen zijn! Dat lijkt
misschien bedenkelijk veel op wispelturig
heid, maar wie Greshoff gelézen heeft,
weet hoeveel consequentheid er achter die
zogenaamde grilligheid steekt, hoeveel
gaafheid van levenshouding, hoeveel gees
telijke zindelijkheid. Wie daarvoor geen
oog heeft, is niet alleen de charme ont
gaan van zijn werk en zijn persoon, hij
heeft, eerlijk gezegd, geen notie van de
onvervangbare plaats, die Greshoff in onze
moderne letteren inneemt en zal altijd
verstrikt raken in de tegenspraak, waarin
Greshoff zich met de volle ernst van het
spel en een waar epicuristisch genot be
geeft. Maar wiè er eenmaal de smaak van
te pakken heeft, wie mèt hem kan be-
-wonderen, liefhebben, verwerpen, fulmi
neren en schoon schip maken, ondergaat
zijn werk en dit rijpe, rijke, pittige boek
der herinneringen niet het minst als
een geestelijk bad, ook dan en daar, waar
hij het niet met hem eens is. Geen schrij
ver trouwens, met wie ik het liever eens
oneens zou zijn dan met. hem, was het niet
dat onze sympathieën, onze voorliefdes en
voorwaardelijke standpunten vrijwel steeds
samenvallen.
Greshoff heeft in deze „gedenkschriften"
een hulde gebracht aan Malraux, zijn lief
de betuigd voor de zojuist gestorven Va-
lery Larbaud., zijn vriendschap betoond
mèt en zijn waardering uitgesproken vóór
de figuren en het wakkere werk van Du
Perron en Ter Braak (aan wie meer dan
de helft van dit boek is gewijd). Hij heeft
dat gedaan met een menselijke warmte,
een gedifferentieerd onderscheidingsver
mogen, een onafhankelijkheid en spits
vondigheid van geest, die mèt elkaar dit
geschrift tot een der waardigste, zo niet
dè waardigste bijdrage stempelen tot onze
„Kennis" van de voormannen van de Fo-
ADVERTENTIE
HAARLEM
ZIJLSTRAAT 96
TEIÏL: 20340
rumgroep, waaraan onze moderne letter
kunde oneindig meer is verschuldigd dan
de epigonen kunnen waarmaken. Blad
zijden zijn gewijd aan Van Schendel, Mars
man en Slauerhoff en aan hun „biografen"
's-Gravensande, Terborgh en Lehning
sprankelende bladzijden, onthullende blad
zijden, waarvan ik de lectuur voor geen
goud had willen missen, evenmin als van
de kernachtige beschouwing over Jacques
Bloem, die hem na aan het hart ligt. Ook
ten aanzien van een voor onze litteratuur
zo beslissende periode als de Forumtijd,
waarbij Greshoff ten nauwste betrokken
was, is er voor hem in de botte vereen
voudiging tot. enkel-zwart en enkel-wit een
uiterst gevarieerde schakering van „tus
senkleuren". Nooit heeft Greshoff en
daarom behoort hij zonder twijfel tot de
lievelingsauteur van menigeen en is hij
tevens zoveler vijand het er voor ge
houden, dat twee maal twee per se vier
moet zijn, in zijn litteraire waardering niet,
in zijn vriendschappen niet, in zijn leven
niet. Zelf heeft hij zich eens alweer niet
zonder een zich in de narrenwijsheid ver
kneukelende uitdagendheid een Jantje
Contrarie genoemd, die menigeen (in de
eerste plaats de zijne) voor voortreffelijke
aanknopingspunten houdt van hun tegen
deel. De paradox is hem dierbaar, de ver
starring het verfoeilijkste verraad aan de
geest dat men zich denken kan: men leze
en geniete zijn uitnemende passage over
de zogenaamde „littérature engagée" (die
de schrijver met alle macht een „stand
punt" wil opdringen in de maatschappe
lijke controversen). Men leze wat hij te
berde brengt over de „staat" en de dag
bladpers, over de „steekneuzen" en de
raakschrijvers. Ik heb van die hors-d'
oeuvres gesmuld, omdat het Greshoff en
alleen Greshoff is, die ze zo gepeperd en
fris kan opdienen. Wie schrijft er nog zo
puntig, zo simpel en met zoveel stijl als
hij? Wie is er nog, die zo met hart en ziel
een „lettré" is daarbij zo door en door een
„honnête homme"? Greshoff was uniek en
blèèf uniek. Lang zal men nog aan zijn
huid trekken, terwijl tyij goed en wel in
een andere is gekropen tot heil van een
gezonde kunst der letteren.
De 30-jarige G. S. uit Putten, die werk
zaam was in een kofferfabriek te Harder
wijk, heeft tijdens de middagpauze, na een
woordenwisseling, op de 28-jarige plakster
mcj. A. H. uit Harderwijk geschoten. S.
heeft zich daarna met een schot van het
leven beroofd.
Tijdens het schaftuur in de fabriek had
het meisje het misnoegen van S. opgewekt
en hem, naar hij zei, beledigd. Hij richtte
een pistool op haar en schoot haar in de
borst. Zij liep naar buiten en werd in een
naburig huis opgenomen. Zij is daarna
naar het Piusgesticht te Harderwijk ver
voerd en later, omdat bleek dat het schot
een long had geraakt, naar het sanatorium
„Sonnevanck". Haar toestand is na opera
tief ingrijpen zodanig, dat zij wel zal her
stellen.
S„ die eveneens naar buiten was ge
lopen, overleed voordat er een dokter was
gearriveerd.
Lodo besloot, nog maar eens goed in de boeken van de doctor te gaan studeren
misschien lukte 't hem dan, een goed recept te vinden. Want doctor Marciolo kon
toch niet voor altijd daar als 'n doodgewone tulp blijven staan!
Maar vóór hij aan 't studeren ging moest hij toch eerst nog voor het eten van de
doctor zorgen. Dat toil zeggen: hij haalde water en begoot zorgvuldig de aarde,
waarin de tulp stond.
„Alstublieft, doctor!", zei hij bedeesd... 71-72
WIE ER TOT NU TOE niet van over- konsekwenties wilde ontlopen, ofschoon hij
ADVERTENTIE
Haarlem
CENTRALE VERWARMING
JOHNSON OLIEBRANDERS
Pietro Germi, regisseur en titelrol
speler van „De machinist"
tuigd mocht zijn dat een film werkelijk
kan ontroeren, zou deze week het Haar
lemse Cinema-Palace theater moeten be
zoeken om zichzelf gelogenstraft te zien.
Hij maakt daar kennis met een film van
de Italiaanse regisseur Pietro Germi „De
machinist". Piètro Germi, een voor de
meesten onzer onbekende naam. Maar een
naam om te onthouden. Want niet alleen
dat Pietro Germi een prachtige film heeft
gerealiseerd, hij speelt er zelf ook nog de
titelrol in en hij doet dat in de stijl van
Vittorio de Sica: voortreffelijk. Hij heeft
meer met zijn grote leermeester gemeen.
Zijn aandacht is gericht op de gewone
mensen, hun lief, hun leed, hun zorgen
vooral en hun kommer. Liefderijk bejegent
hij hen en brengt hun lotgevallen in beeld.
Met een haast ver.fijnd waarnemingsver
mogen laat hij ons de subtiele gemoeds
schakeringen op het gezicht van zijn spe
lers zien. Hij kiest juist die momenten, die
uitdrukkingen en dat standpunt van de
camera, waardoor zij direct duidelijk ma
ken wat er moet omgaan in de mensen,
wier levensverhaal hij vertelt. Niet alleen
dus, dat hij zijn spelers zo doet opgaan in
hun rol, dat zij de gewenste gemoeds
ervaringen kunnen uitbeelden, nee, hij
zorgt ook dat die uitbeelding ons voor
ogen komt met onweerstaanbare ontroe
ringskracht. Neem nu het jochie dat in de
film de lieveling van zijn vader is. Hoe
bespeelt Germi het expressieve gezichtje
van deze knaap en vangt hij de meest uit
eenlopende uitdrukkingen op, aangepast
aan de situaties, waarin het ventje komt te
verkeren. Natuurlijk, zo'n jochie is goud
voor een filmer. Vind maar zo'n acteer
talent! Maarslaag er ook maar in alle
intenties met zo'n talentje te verwezen
lijken en het geduldig te observeren tot het
precies laat zien wat het moet._ Uit hon
derden meters' celluloid worden' die mo
menten uitgeknipt en later in de film in
gevoegd. Èen bezigheid, die men niet ver
moedt, wanneer men met het resultaat
wordt geconfronteerd.
WAT FILMEN is blijkt al uit het begin,
waarin de beelden van een langs de rails
voortijlende trein worden afgewisseld met
die van dat kereltje, hollend om op tijd
zijn vader af te halen. En dan leren we de
machinist kennen en de verhoudingen in
zijn gezin. Zorg genoeg! Een zoon, die nu
niet bepaald goed wil, een dochter, die
vóór haar huwelijk een baby verwachtte
en de jongeman, met wie zij noodgedwon
gen trouwt, niet liefheeft, omdat hij de
dat later beter leert zien. De machinist
verdrinkt zijn zorgen dan maar liever en
moeder moet met wijsheid en tact onenig
heden smoren, catastrofes voorkomen en
allen op het rechte pad houden. De ruzies
komen toch, de scènes en verbanning van
dochter en zoon uit het ouderlijk huis. De
machinist raakt dan wel diep in de put.
Geschokt door de zelfmoord van een man
die zich voor zijn trein wierp, rijdt hij door
een onveilig sein, wordt gedegradeerd en
raakt ook in de figuurlijke zin het spoor
bijster. Het is zijn zoontje dat hem terug
brengt van de dwalingen zijns weegs naar
zijn oude vrienden en zijn vrouw, die haar
zorgen nu wel heel zichtbaar aan hem
gaat besteden, want hij wordt ziek. Een
tikje onbegrijpelijk is het dat op kerst
avond zijn huis volloopt met vrienden en
bekenden, die hem komen opzoeken. Maar
hij voelt zich al wat beter en viert het
feest graag mee, verzoent zich met de naar
haar man teruggekeerde dochter en zijn
oudste zoon. Om, als iedereen naar de
Nachtmis is en hij met zijn vrouw achter
blijft, vermoeid maar gelukkig zijn bed op
te zoeken, waar de dood hem verrast.
Dat is het verhaal van „De machinist"
zoals de film het vertelt. Een fictie dus,
maar hoe gelijkend op wat men dagelijks
om zich heen gebeuren ziet. En hoe prach
tig aan ons voorgehouden zonder al te
veel sentimentaliteit. Hoogstens wordt
de dochter wat sterk aangezet in haar
wanhoop, maar dat dit opvalt pleit eigen
lijk alleen maar voor de beheersing, die
Germi voor het overige aan de dag legt.
De scènes tussen de machinist en zijn zoon
tje zijn wel de mooiste van de film, met
veel humor - het bezoek aan het politie
bureau - onmiddellijk gevolgd door de uit-
b'ffrétïYig viaiTiëweló thuis tegen zijn doch
ter - wëlk een dynamiek en een „vey-
'dèlmg" 'vahrder:il?hóud in alle vormen' van
bewogenheid - en dan in het bijzonder de
laatste samenspraak „van man tot man"
tussen de machinist en het haast te wijze
kind. En dan moet ik ook nog even wijzen
op de toepassing van het geluid: het lopen
de kraantje in het café, dat de dorst op
wekt en tastbaar maakt, het guitaar-
muziekje dat de komst van het knaapje
tussen de grote mensen telkens vertederend
begeleidt. Ja, als men een werkelijke mooie
film wil zien, hier is er een. Theorieën over
wat; filmkunst is laat men er graag bij
achterwege, hoezeer ze in „De machinist"
worden bevestigd.
ADVERTENTIE
Spit
Philips „Infraphil"
weg pijn!
PHILIPS „Infraphil" zo gemakkelijk in uw gezin
met dieptewerking
Dit infrarood bestra
lingsapparaat kan ook
met succes worden ge
bruikt bij spierreuma-
tiek, verstuikingen, ver
wondingen, steenpuis
ten, verkoudheid, win
terhanden en -voeten.
ders uit Bohemen. Onder hen waren het
Michael Weisse, Johann Horn en Johan
Augusta, die later zelfs leiders en bisschop
pen van de gemeenschap werden. Mede
hierdoor kwamen de leden van de gemeen
schap tot de overtuiging, dat niet alleen
het woordelijk navolgen van de Bergrede
de gelovigen rechtvaardigt, dat het niet
uitsluitend gaat om het woordelijk navol
gen van de wet van cristus, maar dat het
in het evangelie uiteindelijk vooral om ge
nade en vergeving gaat. Dat het contact dat
men heeft gehad met mannen als Luther,
Zwingli en Calvijn hiertoe heeft bijgedra
gen is wel duidelijk. Tegenover de vervol
gingen, die men had te verduren van de
Boheemse koningen stond de steun van de
hoge adel. Het zou ons te ver voeren hierop
uitvoerig in te gaan. Zij nog slechts ver
meld, dat in 1619 dé adel vrijwel werd ver
nietigd en dat als gevolg hiervan velen uit
Bohemen en Moravië vluchtten. De mees
ten hiervan sloten zich aan bij de Evan
gelische Kerk in Duitsland.
vijand nummer één." Hij vouwde de brief open, die hij
aldoor in de hand had gehad. „Luister eens wat Galotti
schrijft. Het is een merkwaardige brief. De eerste regels
zal ik overslaan; die gaan over Susan. Maar daarna:
.Mischien interesseert het u, waarde dokter, te ver
nemen, dat ik in Europa bezig ben te studeren. Niet aan
een universiteit, doch op straat. Sommige mensen zou
den zeggen dat ik bezeten ben. Wel, het zij zo. Ik heb
een idee, dat me niet meer loslaat. Doch ik ga stelsel
matig te werk. Ik studéer en ik heb grote plannen voor
de tijd, dat ik weer in de States terug zal zijn. Misschien
zult u mij dan willen heipen. U zult mij reusachtige dien
sten kunnen bewijzen. U, en allen die bezeten zijn."
Dokter Malloway glimlachte.
„Hier staal niets meer of minder dan dat ik ook be
zeten ben," zei hij langzaam. „Misschien is het ook wel
zo." Hij zuchtte. „De grens tussen een roeping en een
bezetenheid is smal, wist u dat, meneer Richardson?"
Hij stond op.
„Het allerbeste met Susan," zei hij. ..Ik houd haar
onder strenge controle, zoals we hebben afgesproken."
George drukte de hand, die hem werd toegestoken. „Ik
dank u," zei hij met warmte. „En. hij aarzelde zoe-
kend naar woorden. „Kijk eens, dokter Malloway, ik
Herrnhutters 1 kan het allemaal niet zo goed onder woorden brengen
Bijna een eeuw later bevindt zich onder als u, maar ik voel dat.... ik weet dat uw denkbeelden
hen, die in het geheim vertrekken, de le- j juist zijn. Wat dat verkeer betreft, bedoel ik. Dit onge-
ken prediker Christiaan David. Als verblijf- iuk heeft ook mij een soort van inzicht gebracht. Ik
plaats kiest hij met een aantal volgelingen 1 bedoel.och, misschien komt het nooit zover. Maar als
de emigrantenkolonie Hermhut bij Graaf u en die Galotti iets willen doen, iets van plan zijn
dan zou ik u beiden graag helpen. Als ik kan, tenminste."
„Wie weet," zei dokter Malloway. „Ik vraag me ai wat
Galotti zal doen als hij terug is."
Wat Galotti deed toen hij terug was, betekende niets
meer en niets minder dan een sensatie voor de New
Yorkse zakenwereld. En hoe hij erin slaagde de zaak op
poten te krijgen, was voor veie doorgewinterde zaken
mensen in de States een van de grootste raadselen hun
ner praktijk.
von Zinsendorf. Hier krijgt de Broederge
meente een nieuwe opdracht, namelijk
die van de zending onder de heidenen De
Broederkerk, die ook in ons land een plaats
heeft gevonden is geen kerk met ontelbare
leden geworden. Maar zij, die door de
Herrnhutters op de zendingsterreinen zijn
bereikt vormen ongetwijfeld „een schare
die niemand tellen kan".
Galotti bewaarde zijn geheim zorgvuldig, doch enkele
mensen kregen het niettemin van hem te horen en onder
hen was dokter Malloway een der eersten. De dokter
vernam het op een winderige herfstavond, nadat hij ge
volg gegeven had aan een dringende uitnodiging van de
Zuid-Amerikaan om met hem te dineren. Zij zaten na
dien in Galotti's New Yorkse flat.
Dokter Malloway kon niet nalaten, nu en dan met
grote verwondering naar zijn gastheer te kijken. Galotti
was veranderd. Zijn bruine gezicht had een zachtere,
mildere uitdrukking gekregen en zijn bewegingen waren
beheerster dan voox-heen. Het was, zo stelde de dokter
vast, alsof de Zuid-Amerikaan menselijker, begrijpender
en nadenkender was geworden en dokter Malloway vroeg
zich af, of dit wel uitsluitend het gevolg kon zijn van
Galotti's bezoek aan zijn vaderland en zijn ouderlijk huis.
Hij vermoedde dat de schok van het ongeluk met Susan
bij deze xnan eigenschappen naar voren had geroepen,
die totdantoe in zijn binnenste gesluimerd hadden....
of wellicht door de harde praktijk van het Amerikaanse
zakenleven waren onderdrukt. De dokter interesseerde
zich zeer voor dit probleem, enerzijds doordat hij zich als
gedegen medicus altijd verdiepte in de psychologische
verschijnselen bij zijn patiënten en bij degenen, met wie
hij in aanraking kwam, doch anderzijds vooral omdat
zijn nieuwsgierigheid gewekt werd in verband met de
ophanden zijnde onthullingen van Galotti. Want dat deze
man hem deze avond onthullingen zou doen, stond vast.
Dat was i-eeds gebleken uit de manier, waarop Galotti
hem had ontvangen.
„Dokter Malloway," had de Zuid-Amerikaan gezegd
in de hal van het Mayfair-restaurant, „u beseft niet hoe
belangrijk deze avond zou kunnen worden voor mij....
voor ons beiden. Ik heb eens een beroep op uw hulp ge
daanen ik herhaal thans dit beroep. Kom, aan tafel
zal ik u mijn avonturen in Europa vertellen."
Het werd een vreemde avond voor dokter Malloway.
Hij maakte kennis met een man, die hij nooit had kun
nen vermoeden in de huid van de donkere, beweeglijke
en potsierlijk geklede Zuid-Amerikaan. Een man die op
een onwaarschijnlijke, doch niettemin onmiskenbare ma
nier geïnspireerd was tot grote initiatieven, die zich met
ootmoed had overgegeven aan een roepstem uit het
raadselachtige niemandsland en zijn zieleleven en ten-
volle bereid was zijn ganse energie en kracht te geven
aan datgene, wat hem als taak geopenbaard was.
Hij hoorde het enigszins onsamenhangende doch daar
door niet minder boeiende relaas van een dolzinnig lij
kende kruistocht door Europa, een dwaze reis in een
krankzinnig tempo, ondernomen met één enkel fascine
rend doel; namelijk om een antwoord te vinden op de
vraag, die Galotti als een obsessie vergezelde: Waar ligt
de oplossing van het conflict tussen mens en verkeer?
Galotti had de drukste steden van het oude Europa
bezocht: Parijs, Berlijn, Marseille, Rome, Milaan, Londen,
Amsterdam, Kopenhagen, Oslo, Brussel en tientallen
andere. Hij had gesproken met burgemeesters en politie
commissarissen, ingenieurs en directeuren van vervoers
maatschappijen. Hij had statistieken verzameld en foto's
gekocht, tekeningen en plattegronden opgevraagd en lit
teratuur achterhaald. 1-Iij had vele nachten niet geslapen,
doch de eenzartxe uren in hotels doorgebracht met het
schrijven van aantekeningen en het uitwerken van
ideeën. 1-Iij had op drukke kruispunten gestaan en zie
kenhuizen bezocht, waar gewonden en doden van ver
keersongelukken \Varen binnengebracht. Hij had met po-
litie-agenten en verkeersbrigades gediscussieerd en was
meermalen in wanhopige strijdvragen verwikkeld geraakt,
waaraan hij zich met zijn bruisende voortvarendheid
bleken te zijn.
„Het is veel erger dan iemand van ons beseft," zei
Galotti, terwijl hij zijn slanke, bx-uine handen op het
sneeuwwitte tafellaken aan weerskanten van zijn bord
legde. „Europa krioelt. Europa kookt over, dokter Mal
loway, en niemand weet hoe het probleem moet worden
aangevat. Niemand heeft een vooruitziende blik en geen
mens komt met radicale verbeteringsplannen. Men pompt
steeds maar door nieuwe stromen vervoermiddelen op de
al overbelaste wegenmen legt in snel tempo nieuwe
wegen aan, die precies dezelfde nadelen hebben als de
oude. Bent u ooit in Holland geweest?"
Dokter Malloway schudde het hoofd. Hij had even het
visioen van een smal strookje land aan het Engelse
Kanaal, waar de mensen heerlijke boter konden maken
en meestal op klompen tussen bloemenvelden liepen.
(Wordt vervolgd).
Radio's voor bejaarden. Onder leiding
van de voorzitter van de Nederlandse Bond
voor Ouden van Dagen is een comité ge
vormd, dat radiotoestellen wil inzamelen
voor bejaarden die zich de aanschaffing van
een radio niet kunnen veroorloven en geen
geld hebben voor radio-distributie. Voorts
wil men in deze actie invalide bepaarden
betrekken, die geen contact hebben met de
buitenwereld. Het comité is gevestigd: Ellen
horst 1, Zuidwijk, Rotterdam.
Hij kan het niet laten. In Sittard heeft
de politie een Duitser uit Aken aangehou
den, die pas veertien dagen op vrije voelen
was, nadat hij vier jaar gevangenisstraf ach
ter de rug had wegens autodiefstallen. De
man had in Geilenkirchen een auto gestolen,
waarmee hij via de grensovergang te Schin-
veld naar'Nedcrland was gekomen. Hij is ter
beschikking van de Duitse politie gesteld.
Naar Australië. De „Johan van Olden-
barnevelt" zal dinsdag met 1450 emigranten
naar Australië vertrekken. Hierbij bevinden
zich 170 Hongaren.
Uitgewezen. De rijkspolitie heeft in
Terschuur twee Duitse jongens van 16 en 17
jaar aangehouden, die allebei een pistool bij
zich hadden. Zij zeiden uit ontevredenheid
over hun werk in de mijnen in het Ruhr-
gebied van huis weggelopen te zijn. De
knapen, die uit Gelsenkirchen afkomstig
waren, zijn aan de Duitse grenspolitie over
geleverd.
Industrialisatie. De minister van Eco
nomische Zaken, prof. Zijlstra, heeft op het
industrieterrein te Nieuwe Pekela de ma
chinefabriek „Oost-Groningen", een doch
teronderneming van een machinefabriek te
Arnhem, officieel geopend. Voor Oost-Gro
ningen in het algemeen en Nieuwe Pekela
in het bijzonder is deze vestiging als onder
deel van de industrialisatie van betekenis.
Hogere boeten. Bij de Tweede Kamer
is ingediend een wetsontwerp tot verhoging
van de boetenmaxima ingevolge de Rijtij-
denwet. De maxima worden in dit ontwerp
verdubbeld, zodat zij weer in overeenstem
ming zijn met de waarde, die de geldseen-
heid van thans hp.eft..
S.E.R. De Sociaal-Economische Raad
heeft tot plaatsvervangend voorziter, als op
volger Vande "héér H, Oosterhuis, benoemd
de heer C. W. van Wingerden, voorzitter
van het N.V.V. en lid van het dagelijks be
stuur van de raad. Tot lid van het dagelijks
bestuur is benoemd de heer J. Lageveen,
secretaris van het N.V.V.
ADVERTENTIE
SMYRNA- en SOEDANWERK
OVERHEMDEN en DASSEN
Haarlem - Rijksstraatweg 127 - Tel. 24642
Een aantal Ambonezen uit het woonoord
te Westkapelle heeft het brood geweigerd,
dat hun werd verstrekt door het Interker
kelijk Comité tot Hulpverlening. Een reden
werd niet opgegeven. Het schijnt, dat zij
thans over genoeg geld beschikken om zelf
voedsel te kopen, zodat het hun eer te na
komt het voedsel als gift te aanvaarden.
ZATERDAG 9 FEBRUARI
Minerva: „Serenade", 14 jaar, 7 en 9.15 u.
Frans Hals: „Buiten loert de dood", 14 jaar,
7 en 9.15 uur.Studio: Kaiser Waltzer", alle
leeft., 'l en 9.15 uur. Lid«: „Don't knock the
rock", 14 jaar, 7 en 9.15 uur; „De helden zijn
vermoeid", 18 jaar, 23.30 uur. Luxor: „Tra
peze'. alle leeft., 7 en 9.15 uur. Rembrandt:
„Cgrnaval in Wien", 14 jaar, 7 en 9.15 uur.
Cinema Palace: „De machine", 14 jaar, 7 en
9.15 uur. Roxy: „Pioniers van het westen",
14 jaax*, 7 en 9.15 uur. Stadsschouwburg: Wim
Ibo's Triangel-cabaret m.m.v. Wim lbo,
Hetty Blok, Sophie Stein e.a., 8 uur.
ZONDAG 10 FEBRUARI
Minerva: „Serenade", 14 jaar, 2, 4.15, 7 en
9.15 uur. Frans Hals: „Buiten liert de dood",
2, 4.30. 7 en 9.15 uur. Roxy: „Pioniers van het
westen", 14 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Studio: „Das Land des Lachelns", alle leef
tijden, 10 uur; „Keiser Waltzer", alle leeft.,
2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Lido: „Hongaarse Rhap-
sodie", 18 jaar, 11 uur; „Don't knock the
Rock", 14 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Luxor:
„Trapeze", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Cinema Palace: „De machinist" 14 jaar, 2,
4.15. 7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Het ver
loren continent", alle leeft.. 11 uur; „Carna
val in Wien". 14 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Stadsschouwburg: Hoofdstad-Operette met
„Die lustige Witwe", 2 en 8 uur. Concertge
bouw: Dik Trom en z'n aap, 2.30 uur. O.R.G.-
Centrum: A. R. de .Tong draagt voor uit
D. 10, „Een spel van vuur tegen vuur", 10.30
uur. Bakenessergracht 63: Wijdingsdienst
van het Rozekruizersgenoolschap, 10.30 uur.
Kerk Willielminaplein: Dr. F. Boerwinkel
uit Driebergen over het protestantse kloos
ter in Taizé, 7 uur. Zuidcrkapel: F. Nic-
meyer, 10 uur; Ds. J. Visser, 5 uur; Jeugd
dienst, 8 uur.
MAANDAG 11 FEBRUARI
Minerva: „Als de dauw hangt, komt er
regen", 18 jaar, 8.15 uur. Frans Hals: „Bui
ten loert de dood", 14 jaar, 2.30 en 8 uur.
Lido: „Don't knock the rock", 14 jaar, 2, 4.15,
7 en 9.15 uur. Luxor: „Trapeze", alle leeft..
2, 7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Carnaval in
Wien". 14 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Cinema
Palace: „De machinist", 14 jaar, 2, 4.15, 7 en
9.15 uur. Roxy: „Rassenhaat", 14 jaar, 2.30.
7 e_n 9.15 uur. Studio: „Het woord", 18 jaar.
2.15, 7 en 9.15 uur. Stadsschouwburg: Nieuw
Nederlands Toneelgezelschap met „De vrouw
met het rode haar", 8.15 uur. Frans Hals
museum: Prof. dr. H. Oldewelt spreekt voor
Volksuniversiteit over „Instinct en gewoonte
in het leven van de menr", 8 uur. Zang en
Vriendschap: Vragenavond van de grotere
wereld, 8 uur.
