HISTORIE
LAND
VAN
EN VOLK
GHANA
EEN GEVAARLIJK
WAAGSTUK?
Goudkust wordt onafhankelijk
onder de naam Ghana
HANDELSBETR EKKINGEN
MET EUROPA
Wel politiek onafhankelijk
maar niet economisch
Belangstelling van twee
Russische ministers
Onderwijs I
Witboek
BELACHELIJKZEI MALAN
Export
Om de sport
Verbindingen
ONDER DE naam Ghana zal van
6 maart af de Goudkust in West-
Afrika een onafhankelijke staat
van het Britse Gemenebest zijn.
De naamsverandering geschied
de op verzoek van de regering
van de Goudkust naar het mid-
WAT was het oude Ghana? Voor
zover men heeft kunnen nagaan een
groot keizerrijk in het westen van
de Soedan, waarvan de hoofdstad
van dezelfde naam enkele honderden
kilometers ten noordwesten van
Timboektoe moet hebben gelegen.
Ten zuiden van de rivier de Niger
lag een aantal negerstaatjes, die van
tijd tot tijd de macht van Ghana er
kenden. hoewel niet gebleken is, da't
delen van het jonge Ghana daartoe
hebben behoord. Tot ongeveer 800
regeerden er Berbervorsten, maar
toen werd bij een revolutie de vorst
gedood en er kwam een negerdinastie
aan het bewind. Deze regeerde tot
1076. In dat jaar kwam er een aan
val van Berbers uit het noordwesten
en de welvarende stad der heidenen
moest het onderspit delven tegen
deze fanatieke krijgers, die te vuur
en te zwaard hun godsdienstige (mo
hammedaanse) en economische over
heersing vestigden. Grote groepen
vluchtten zuidwaarts voor deze nieu
we heersers en er wordt veronder
steld, dat de huidige Akanstammen
in nieuw Ghana hun afstammelingen
zyn. Het is in ieder geval zeer waar
schijnlijk, dat de stammen, die nu in
Ghana wonen, daar al waren toen de
eerste Europeanen voet aan wal zet
ten in het einde van de vijftiende
eeuw. Tijdens het verblijf van de
Europeanen waren het vooral de
Asjanti, die hun gebied trachtten uit
te breiden. Noch de Portugezen, noch
hun opvolgers de Nederlanders, En
gelsen, Denen en Brandenburgers
waren uit op territoriale macht. Zij
beperkten hun bestuur tot de forten
op de kust en de naaste omgeving
om vandaar uit handel te kunnen
drijven. Het was voor de Europese
machten echter niet mogelijk zich
buiten het binnenlands bestuur te
houden. Oorlogen, vooral tussen de
Asjanti en kleinere inlandse stam
men, bemoeilijkten de handel en bo
vendien kwamen hele stammen in
heemsen om bescherming vragen. Na
1872 werd het voor Engeland, dat
enkele jaren daarvoor nog overwogen
had zich helemaal uit de Goudkust
terug te trekken, mogelijk de hele
kust te besturen en in 1874 werd het
een nieuwè kolonie. Het aan de for
ten grenzende gebied werd tot pro
tectoraat verklaard. Tot 1900 zijn er
campagnes gevoerd tegen de Asjanti,
die de kuststreken wilden veroveren.
In 1901 werd hun gebied verklaard
tot „kolonie door verovering".
De vloedgolf van nationalisme in
de koloniale gebieden tijdens en
vooral na de tweede wereldoorlog
liet ook de Goudkust niet onberoerd.
Er bestond reeds een kern van „ge
matigde" nationalisten van in Enge
land opgeleide Goudkustnegers, op
wie de Engelse levensstyl een stem
pel had gedrukt. De grote stroom uit
de oorlog terugkerende inheemse sol
daten, die de toestanden en levens
wijzen in andere landen hadden ge
zien, voelden zich in hun oude stam
verband vaak niet meer thuis. Er
begon ontevredenheid te heersen on
der meer door de hoge kosten van
het levensonderhoud, die resulteerde
ln een mars van gedemobiliseerden
in Accra naar de zetel van de gou
verneur, Christiansborg in februari
1948 en eindigde in een gevecht met
de politie en plundering van Levan-
tijnsc en Europese handelsgebouwen.
Groot was bij deze gebeurtenissen de
invloed van de Verenigde Goudkust
Conventie, een politieke partij van
inheemse intellectuelen, die streefde
naar zelfbestuur in het Gemenebest.
Deze partij kwam pas goed in actie
toen eind 1947 dr. Kwame Nkroemah
werd aangetrokken als secretaris. Hij
had gestudeerd in de Verenigde Sta
ten en Engeland en was een voor
stander van een Federatie van Socia
listische YVestafrikaanse staten. Hij
wist met zijn kennis van Marxisti
sche organisatiemethoden en zijn
oratorische gaven Afrikaanse massa's
te bezielen en werd langzamerhand
een soort nieuw stamhoofd. Vóór de
oorlog was de gouverneur vrijwel
alleenheerser in het algemene be
stuur van de Goudkust. Na de oor
log is dit geheel veranderd. Het was
vooral de activiteit van dr. Nkroe
mah, die er toe heeft geleid de
Goudkust zelfbestuur te geven.
deleeuwse keizerrijk van die
naam, waarvan, naar men aan
neemt, de volken der Goudkust
afstammen. Ghana heeft een op
pervlakte van 235.000 vierkante
kilometer en is dus zeveneneen
half keer zo groot als ons land.
Het is een echt tropisch land, ge
legen tussen 1 graad ooster
lengte en 3 graden westerlengte
en 5 en 11 graden noorderbreed
te. Het land wordt begrensd
door Frans-Westafrikaanse ge
bieden, de 534 kilometer lange
kuststrook uitgezonderd. Langs
de kust strekt zich een lange,
smalle vlakte uit begroeid met
struikgewas. Langs het strand
groeien kokos- en andere pal
men. Die vlakte waaiert naar het
noorden uit in de Accra Plains,
waar de grootste rivier, de Volta,
in zee uitmondt, omgeven door
vele lagunes. De grasvlakte is
erg droog. De zuidwest-moesson,
die bijna het hele jaar op de
westkust van Afrika waait, brengt
erg veel regen in het daarachter-
liggende heuvelland, dat derhal
ve is bedekt met zware wouden.
(Van onze correspondent in Londen)
DE GOUDKUST is de eerste Britse ko
lonie in Afrika, die volledige onafhanke
lijkheid zal krijgen. Op eigen verzoek zal
de onafhankelijk geworden Goudkust,
welke voortaan bekend zal zijn onder de
naam Ghana, de banden met Engeland
handhaven door zich bij het Britse Geme
nebest aan te sluiten. Het zal daarvan het
eerste Afrikaanse lid worden! Men men is
in Londen hoogst bezorgd over het uitbre
ken van mogelijke onlusten op het moment
van de soevereiniteitsovedracht. Want de
onderlinge politieke en sociale verschillen
tussen de samenstellende delen van de
nieuwe staat zullen door het wegvallen van
het Britse gezag sterker dan ooit op de
voorgrond treden. Het koloniale systeem
betekende immers ook bescherming van
thans bedreigde minderheden. De voorge-
gestelde federale constitutie is wegens het
ontbreken van waarborgen in dit opzicht
voor de Goudkust-oppositie onaanvaard
baar. Ghana bezit een parlement bestaan
de uit slechts één enkele kamer, die wordt
beheerst voor de partij van dr. Nkroema,
die over zeventig percent van de zetels be
schikt en de grondwet bij simpele meer
derheid zonder federale correcties kan wij
zigen. De voor het gemak destijds door de
Britten rechtlijnig ingedeelde gebieden
worden door vele tegenstellingen geken
merkt, welke zich na de verkrijging dei-
zelfstandigheid ten volle zullen doen gel
den en daarbij komt nog dat ingevolge het
besluit van de algemene vergadering der
UNO ook Togoland deel zal uitmaken van
Ghana. De laag ontwikkelde uitgestrekte
noordelijke binnenlanden, het oude trotse
voormalige koninkrijk der Asjanti's, als
mede Togoland, vrezen dat zij door het
kustgebied, dat de rest van het land ver
vooruit is op dictatoriale wijze door een
corrupte regeringspartij zullen worden be-
heersd. Gehekeld wordt ook, dat voldoen
de waarborgen ontbreken voor een onaf
hankelijke rechterlijke macht en ambte
narencorps. Het gevaar bestaat, dat de op
positie tegen de door de regeringspartij en
Engeland noodzakelijk geachte grondwet
Ghana onbestuurbaar zal maken. Vooral
omdat er weinig kans beslaat op een com
promis, terwijl de Goudkust-regering voor
bereidingen treft voor de feestelijke afkon
diging van Ghana's onafhankelijkheid,
ijvert de lokale oppositie voor splitsing van
het grondgebied van de nieuwe staat, welke
rampzalig zou zijn voor het land met zijn
slechts vier miljoen inwoners. Engeland
laat zich door al deze moeilijkheden niet
afbrengen van het onafhankelijkheidsplan.
De Britten hebben zich immers op de da
tum van de zelfstandigheidsverklaring
vastgelegd. Bovendien zijn reeds een aan
tal bevoegdheden aan de Goudkust over
gedragen.
De belangrijkste overweging om het plan
zonder vertraging uit te voeren is evenwel,
dat Engeland machteloos is om de politieke
vraagstukken van de Goudkust op te los
sen. Dit kan slechts door Ghana zelf gebeu
ren, nadat het zijn eigen lot in handen zal
hebben genomen. Onderlinge overeenstem
ming tussen de verschillende groepen vóór
dat tijdstip is onmogelijk gebleken. Het
beste, wat gehoopt mag worden is een tij
delijke politieke godsvrede tot de volgende
verkiezingen. Indien dit bereikt kan wor-
Als men de woudzóne verlaat
komt men in een parklandschap,
de bossen zijn daar minder uit
gestrekt en dunner. Dat is de sa
vanne, het gebied van de be
roemde Baobab, de apenboom,
die er uitziet alsof hij onderste
boven in de grond is gezet met
de wortels in de lucht. Er zijn
veel rivieren, maar de meeste
vallen na de regentijd droog. Tij
dens de regentijd overstromen
zij het omringende gebied. Er is
maar één werkelijk meer in
Ghana, het Bosumtwimeer. Het is
bijna zuiver rond en is waar
schijnlijk van vulkanische oor
sprong. Het wordt beheerst door
allerlei taboes. Zo duldt volgens
het volksgeloof zijn god geen
kano's, netten en roeispanen in
het water. Het klimaat van Ghana
is voor blanken in de zuidweste
lijke hoek het moeilijkst te ver
dragen door de hoge vochtig
heidsgraad. Vandaar de afschrik
wekkende naam, die tot voor en
kele tientallen jaren de westkust
van Afrika had: The White Man's
Grave (Het graf van de blanke).
Dit meisje geeft een goede indruk van het
vrouwentype, dut men in de Noordelijke
Gebieden aantreft. De foto's hieronder
geven respectievelijk een beeld van de
schilderachtige drukte tijdens het Rama
dan feest voor de Moslems in Takoradi en
van het heilige Bosumtwimeer, waarvan
het water alleen door boten als de hier
zichtbare mag worden aangeraakt. Het
volksgeloof bepaalt sinds onheuglijke tij
den, dat de vorm van deze vaartuigen
niet veranderd mag worden.
den, zal er reeds veel gewonnen zijn. Maar
wanneer zulks niet lukt, dan zullen de ge
volgen voor Ghana en de rest van de Britse
koloniën in Afrika onberekenbaar zijn. Dr.
Nkroema zal voorzichtigheid in acht moe
ten nemen bij het tegengaan van eventu-
le pogingen tót afscheiding door Asjanti en
het noorden. Hij is gerechtigd deze gebie
den souvereiniteit op te leggen, maar is
daarbij afhankelijk van hoofdzakelijk uit
het noorden gerecruteerde troepen en poli
tie, die bovendien door Britse officieren
worden aangevoerd, die bij een afschei
ding in een allerminst benijdenswaardige
positie zullen komen te verkeren.
Men doet goed de onafhankelijkheid van
de Goudkust, die zich voortaan Ghana gaat
noemen, niet te idealiseren. Het moge dan
waar zijn, dal de Britten zich uit de staats
functies terugtrekken, men verlieze niet
uit het oog, dat het land toch nog met
sterke economische banden aan Groot-Brit-
tannië blijft gebonden.
In Iran heeft men destijds gezien, dat
men met de genationaliseerde petroleum
niets kon aanvangen, aangezien men niet
over een ^tankvloot, noch over een ver
kooporganisatie beschikte.
Dat ook deze nieuwe staat een beroep
zal doen op .hulp van de zijde van de
Verenigde Staten, ligt voor de hand. Het
verlanglijstje kan worden ingeleverd bij
vice-president Nixon, die de plechtigheden
op 6 maart zal bijwonen.
De Russische ministers Iwan Benediktov en
Loginov, die zich in de Sovjet-Unie spe
ciaal bezighouden met de collectieve land
bouw en de energievoorziening, zullen op
6 maart in Accra de plechtigheden.ter be
vestiging van de onafhankelijkheid van de
gewezen Engelse Goudkustkolonie bijwo
nen. Zij hebben de reis naar de nieuwe
staat Ghana per vliegtuig, met een tussen
landing in Rome, ondernomen.
Een kleine bewoner van de Goudkust,
gefotografeerd vna een verkwikkend bad.
ONDANKS EEUWENLANG contact met
Europa is Ghana een Afrikaans land ge
bleven. Het klimaat werkte als een hinder
nis voor de permanente vestiging van
blanken, welke versterkt werd door de
grondenpolitiek der Britse overheid, die
namelijk vervreemding van landbouw
grond aan niet-inheemsen steeds verboden
heeft. De niet-Afrikaanse bevolking omvat
een groep van dertienduizend mensen
volgens een telling in 1954, dus ongeveer
drie per duizend Afrikanen. Ruim negen
duizend hiervan zijn Britten, ongeveer
vijftienhonderd Libanezcn en Syriërs, ver
der Zwitsers, Nederlanders, Fransen, In
diërs en velen van andere nationaliteiten.
Het meest uitgestrekte gebied wordt ge
vormd door de Northern Territories, de
noordelijke gebieden^ met een oppervlake
van 96.500 vierkante kilometer. Asjanti
met een oppervlakte van 62.400 vierkante
kilometer, het land der dichte wouden,
vormt een grote tegenstelling tot het wijde
savannegebied der noordelijke gebieden.
De bevolkingsdichtheid is hier vijftien per
vierkante kilometer. Hier en in de weste
lijke kuststreken wonen de Akan-slam-
men. De grootste stam is die der Asjanti
met bijna zeshonderdduizend zielen. De
stad Kumasi, die ongeveer tachtigduizend
inwoners telt, is sinds 1700 tevens de zetel
van de Santehene, de koning der Asjanti.
Van daaruit werd het uitstrekte rijk opge
bouwd. Het nationale symbool van de
Asjanti is de Golden Stool, een met goud
beslagen bankje in een vorm, die typisch
is voor Asjanti en die de ziel der Asjanti
zou bevatten. De Colony en Trans-Volta
(76.200 vierkante kilometer) zijn de dichtst
bevolkte gebieden van Ghana, met 33
mensen per vierkante kilometer. Hier
vindt men cacaoplantages, bosexploitatie,
mijnbouw, handel en havens. Ghana heeft
elf steden met meer dan tienduizend in
woners, waar ongeveer acht percent der
bevolking woont.
gesteund worden door de opheffing van
het analfabetisme, waardoor snellere en
massale voorlichting kan worden gegeven.
Jaarlijks worden grote campagnes gehou
den in het leren lezen en schrijven aan de
bevolking onder het motto: „Geef je ken
nis door aan je buurman".
Plet onderwijs is voornamelijk in han
den van de missies met financiële bijstand
van de regering. Er zijn nu ongeveer vier
duizend lagere scholen met ongeveer vijf
honderdduizend leerlingen. Het middel
baar onderwijs beschikt over een dertigtal
scholen met als oudste het Achimota Col
lege, dat reeds in de twintiger jaren werd
opgericht en ook hoger onderwijs geeft.
Het aantal leerlingen was in 1954 negen
duizend. Verder zijn er een klein aantal
ambachtsscholen en enkele kweekscholen.
Algemeen hoger onderwijs wordt gegeven
aan het Universiteits College van de Goud
kust (nu dus Ghana) in Achimota, waar
opgeleid wordt voor de graden van de
universiteit van Londen, totdat het zelf
diploma's zal kunnen verlenen. Het Ku
masi College geeft onder meer technisch
hoger onderwijs, farmacie en landbouw
mechanisatie. Tevens studeren enige hon
derden jongeren, particulier of met beur
zen in het buitenland, uiteraard voor
namelijk in Engeland.
IN 1956 IS in het parlement van de
Goudkust een witboek goedgekeurd, dat,
voorzien van enige wijzigingen door de
Britse regering, de basis zal vormen voor
het bestuur van Ghana. Het jonge land
De Zuidafrikaanse minister-president Malan heeft destijds in een toe
spraak de plannen tot toekenning van zelfbestuur aan de Goudkust „be~
lachclijk" genoemd. Hij vroeg hoe een volk van analfabeten op een zo
lage trap van beschaving zichzelf zou kunnen regeren. „Dat is onmogelijk:',
zei hij woordelijk. „Dat kan slechts tot chaos leiden. Tot een chaos, die
ofwel een dictatuur ofwel de terugkeer tot de barbaarsheid na zich zal
slepen. Als dit voorbeeld in andere ncgergebieden navolging vindt zal
de verdrijving van de blanke uit het hele gebied tussen Zuid-Afrika
en de Sahara het gevolg zijn". Dit ontlenen wij aan het bock „De
terugkeer van de mondo-mogo" van dr. Giselher Wirsing, dat wij na het
verschijnen in 19ö5 in ons blad hebben besproken.
vocgdheid heeft. De gewesten zijn ver
deeld in districten met districtsraden. En
k-de plaatsen hebben een gemeenteraad,
de meeste een dorpsraad. Bij beide wor
den de leden voor tweederde gekozen met
algemeen kiesrecht en slechts voor een
derde door de traditionele bestuurs
lichamen, hetgeen een verzwakking be
tekent van de positie, die deze onder het
Britse bestuur hadden. De rechtspraak
wordt in Engelse stijl uitgeoefend, waarbij
ook pruik en toga gehandhaafd blijven.
Deze laat zeer grote ruimte voor het in
heemse gewoonterecht.
IN DE LANDBOUW is tweederde deel
van de bevolking werkzaam. Op minieme
bedrijfjes verbouwt men zijn eigen voe
dingsgewassen, zoals mais, banaan, cas
save, yam in de Colony en Asjanti, grond-
noten en gierst in de noordelijke gebieden,
terwijl ieder dorp een aantal geiten en
schapen heeft. Deze gelden vooral als te
ken van welstand, worden daarnaast ge
bruikt voor offerbeesten en tenslotte voor
consumptie. Rundvee wordt weinig ge
houden tengevolge van de heersende
ziekten.
Het verreweg belangrijkste produkt voor
omvat twee gebieden, de vroegere Britse
kolonie Goudkust en Brits Togo. Als ver
tegenwoordiger van de koningin van
Groot-Brittannië treedt een gouverneur-
generaal op. De uitvoerende macht is in
handen van de ministerraad. De wet
gevende macht berust bij het parlement,
dat uit één kamer van honderdvier leden
bestaat, gekozen door de bevolking der
zes gewesten, en in zijn werkwijze ge-
de export is cacao. In de negentiende-
eeuw was dit produkt hier nog geheel on
bekend. De export van cacao schommelt
de laatste vijf jaren tussen tweehonderd
duizend en tweehonderdzestigduizend ton.
Nederland is naast Groot-Brittannië, de
Verenigde Staten en West-Duitsland, een
grote afnemer, met veertien percent van
de totale cacao-export. Naast cacao zijn
verder als handelsgewassen van belang
DE MEESTE grote steden liggen aan de
kust, in het binnenland leeft de bevolking
ln zeer kleine tot grotere dorpen, op de tot
de stam behorende gronden. Een kadaster
bestaat vrijwel niet, zodat disputen over
grond tussen stamhoofden en, vooral in
Asjanti, ook wel tussen individuele grond
bezitters, aan de orde van de dag zijn. Het
voeren van processen is een populaire
sport en een groot deel van de intellec
tuelen van Ghana bestaat dan ook uit ju
risten.
Accra, Winneba, Cape Coast, Sekondi en
Takoradi hebben alle hun oorsprong als
stad in de daar in de zeventiende eeuw
gevestigde Engelse, Zweedse en Neder
landse forten. Vooral Cape Coast is later
een plaats geworden, waar vele vooraan
staande inheemse figuren vandaan kwa
men. Daar is ook de oudste school te
vinden.
De plaatsen, die het meest „Europees"
aandoen, zijn Accra en Sekondi-Takuradi.
Waterleiding en riolering vindt men nog
slechts in een zeer beperkt aantal plaatsen
en er moet nog veel worden gedaan ter
verbetering van de volksgezondheid. Vaak
is het moeilijk de medewerking der be
volking te verkrijgen. Ziekenhuizen heb
ben vaak de naam de dood te betekenen
voor wie daar binnen gaat. Dit komt, om
dat men daar zijn toevlucht pas zoekt,
wanneer alle huismiddeltjes en de kost
bare hulp van medicijnmannen niet meer
mogen baten en de patiënt ten einde raad
en ten dode opgeschreven is.
Nederlandse artsen, die hier werken,
weten hoe moeilijk het soms is de stan
daard der hospitalen te verhogen, maar er
is vooruitgang. In 1956 is een zeer modern
hospitaal ln Kumasi gereedgekomen. De
O verbetering van de volksgezondheid kan
Zo zien politiemannen in Elmina Castle
eruit. De troepen bestaan voor tachtig
percent uit mannen, die in de Noordelijke
Gebieden zijn geboren.
baseerd op het Engelse systeem. De ge
westen hebben nu gewestelijke raden, met
verschillende samenstelling czi werkter
rein, al naar gewestelijke tradities en ont
wikkelingsgraad. Voorbereidingen worden
getroffen om in ieder gewest een ver
tegenwoordigend lichaam in te stellen met
regionale wetgevende macht, doch dat
voor zijn financiële middelen is aange
wezen op de landsregering. Ter bescher
ming van de belangen der traditionele be
stuurders van hét land, de stamhoofden,
zal in leder gewest een „House of Chiefs"
worden opgericht, dat adviserende be-
palmpilten, palmolie, „limes" (kleine ci
troenen), kolanoten, kopra, „shea", boter
en koffie.
Met als een der belangrijkste doelein
den, prijsslabilisatie voor de producent, is
in 1947 de Cocoa Marketing Board opge
richt, een overheidslichaam, dat de enige
koper en exporteur van cacao is. De over
heid zelf ontvangt grote baten uit de ex
port van cacao in de vorm van uitvoerbe-
lasting: achttien miljoen pond sterling in
1953-1954. Ook voor andere produkten be
staat een organisatie, namelijk de Agri
cultural Produce Marketing Board, die de
export verzorgt van palmpitten, kopra,
koffie en enige andere produkten.
Naast de landbouw zijn de tropische
regenwouden van Ghana een belangrijke
bron van grondstoffen voor de lokale en
buitenlandse markt. Slechts achttiendui
zend vierkante kilometer is tot reservaat
verklaard, tot instandhouding van het
bosbestand en om gronderosie tegen te
gaan. Veel bos is r~eeds gekapt voor houts
koolbereiding en om plaats te maken voor
cacaocultuur en voedingsgewassen. Tako
radi is de grote houtuitvoerhaven, waar
ook houtzagerijen en een fineerfabriek ge
vestigd zijn. Na de laatste wereldoorlog
heeft de houtexport een grote vlucht ge
nomen en is voor vijfenzeventig percent
in Europese en voor vijfentwintig percent
in Afrikaanse handen.
IN DE MIJNBOUW is goud nog steeds
het belangrijkste produkt. De Goudkust
had er in feite zijn naam aan te danken.
Men meent, dat reeds de Phoenieiërs in de
zesde eeuw voor Christus hier goud van
daan haalden. Aan het eind van de vijf
tiende eeuw begonnen de Portugezen een
handel in stofgoud, dat toen dus geheel
door Afrikanen gewonnen werd uit ri
vierbeddingen. Uit 1874 stamt de opkomst
van Europese mijnbouw, toen een Franse
handelaar terugkeerde uit gevang' -hap
in Asjanti en een maatschappij op jhtte
om goudlagen te onderzoeken in hel dis
trict Tarkwa. Er zijn thans ejf goudmijnen
in Ghana. Ghana is voorts' een van de
grootste leveranciers van mangaanerts
van het Britse Gemenebest. In het rijk
van belangrijke delfstoffen volgen ten
slotte diamanten en bauxiet. In Takoradi-
Sekondi is ook nog een sigarettenfabriek.
Accra heeft een brouwerij en verder zijn
er enige mineraalwaterfabriekjes. Ook is
bij Accra een conservenfabriek, in Tako
radi een palmolie-extractiebedrijf. De ver
vaardiging' van vele artikelen geschiedt
nog door het oude ambacht, zoals goud
smeden, meubelmaken, het weven van
stoffen en pottenbakken, maar het ge-
importeerde produkt verdringt dit meer
en meer.
EEN HINDERPAAL voor de ontwikke
ling van het land is het gebrek aan goede
verbindingen te land en te water, waar
door het transport langzaam en duur is.
Het wegennet is dertienduizend kilometer
lang, doch slechts eenentwintighonderd
kilometer is hiervan geasfalteerd, de rest
bestaat voornamelijk uit gewalste aarde.
Het aantal motorvoertuigen is ongeveer
vijfentwintigduizend. Ondanks de water
rijkdom is de binnenscheepvaart in Ghana
beperkt tot enige kleine riviertracé's, na
melijk de benedenstroom van de Volta
lot negentig kilometer uit de kust en
van twee andere rivieren. Ook wat de
verbindingen ter zee betreft is de toestand
niet gunstig. Er is geen enkele natuurlijke
haven. Voor de aan- en afvoer van goe
deren en passagiers moeten de schepen
het anker op de rede uitwerpen, tot een
kilometer buiten de kust. In 1955 deden
1582 zeeschepen de havens in Ghana aan,
waarvan 69 onder Nederlandse vlag. De
grootste in- en uitvoerhaven is Takoradi
met in 1955 een goederenomslag van
854.481 geloste en 1.272.275 geladen ton
nen. Accra heeft meer aanvoer dan af
voer: 511.608 ton gelost, 68.760 ton g< 'en.
De totale in alle havens geloste t< ge
was in 1955 1,43 miljoen ton, ingeladen
werd er 1,37 miljoen ton. Van het interne
luchtverkeer wordt, ook door de inheemse
bevolking een toenemend gebruik ge
maakt. Drie Britse, twee Franse en een
Amerikaanse luchtvaartmaatschappij vlie
gen op Accra, dat een modern internatio
naal vliegveld heeft. De handel met het
buitenland kenmerkt zich door de invoer
van fabrikaten en de uitvoer van grond
stoffen. Een tweede kenmerk is de af
wezigheid van preferentiële invoerrechten
voor goederen uit het Gemenebest. De im-
porthandel is voor een zeer groot deel ge
concentreerd in Accra en Takoradi. Een
tiental grote Europese handelshuizen,
waaronder Nederlandse, zijn hier en in
andere plaatsen gevestigd. De binnenland
se handel is merkwaardigerwijs vooral in
handen van vrouwen, de „travelling mam
mies", die soms voor duizenden guldens
krediet hebben bij de grote importeurs en
met hun aldus ingeslagen waren het bin
nenland intrekken. Daar worden dan ten
slotte via een of meer schakels sigaretten
per stuk, lucifers per bosje, biskwies per
vijf stuks enzovoort verkocht aan de uit-
(Zie verder pagina 6)
