Vijftig jaar geleden
„De kust hoeft niets te vrezen
van een kernreactor bij Petten"
Minder snelle uitbreiding van
bevolking dan in rest van land
Directeur van reactor-centrum gaf
uiteenzetting in Schagerbrug
NAAIMACHINES
Ook kleinere toeneming van de
economische activiteiten
In 1976 inwonertal van
197.000 verwacht
Filmprijzen 1957
3
Nederlandse delegatie
door Paus ontvangen
V oorwaar den
Zout. en zoet water
K.V.O.B. bespreekt mini
mumprijs van tulpen
Geen vooruitgang in de
luchtvaartbesprekingen
Uitspraken rechtbank
Federalisten bespreken
Europese verdragen
Bevolkingsprognose voor Haarlem
Hammarsk joeld zag laatste
berging uit Suezkanaal
Op d e
^Praatótoel
ABDIISIIiOOP/i
Uit Haarlems Dagblad
van 26 maart 1907
DINSDAG 26 MAART 1957
(Van een onzer redacteuren)
DE KERNREACTOR die in de gemeente Züpe nabij de plaats St. Maartenszee ter
hoogte van Petten zou komen is vanmorgen in de raad van die gemeente het onder
werp van gesprek geweest. Het was een ietwat eenzijdig gesprek want dr. ir. R.
Houwink, directeur van het reactor-centrum Nederland heeft een uiteenzetting ge
geven over de realisering van de plannen en de overdreven angst voor dit project
teruggewezen met kracht van argumenten: de vestiging heeft theoretische risico's
maar zal aan de andere kant ongetwijfeld een toeneming van het vreemdelingen-
bezoek met zich mee kunnen brengen. Burgemeester, mr. D. Breebaart, herinnerde
er in een inleiding aan hoe nog niet zo erg lang geleden de trekschuit door de Grote
Sloot door een stoomboot vervangen moest worden en hoe thans het atoom de stoom
verdringen gaat.
De vraagstelling of de reactor tot alle prijs moet worden voorkomen of dat men
het er mee eens moet zijn verbond hij aan één voorwaarde: namelijk dat de lande
lijke overheid t>ü het toestaan van het project in de nabije toekomst de ontsluiting
van de kop van Noordholland met grotere kracht ter hand zal nemen. Zo er gevaren
aan de kernreactor verbonden zouden zijn wilde hij het ding maar het liefst naar een
onbewoond eiland verbannen. Als er geen risico's aan verbonden zijn zou het een
onvergeeflijke fout zijn deze hoe dan ook te overdrijven. De vestiging van de kern
reactor in Zijpe is overigens al in een vergevorderd stadium want dezer dagen zul
len meetwagens het polderwater onderzoeken terwijl men bovendien van kotters af
onderzoekingen zal verrichten ten aanzien van het zeewater.
ADVERTENTIE
Minister Luns is dinsdagochtend door
Paus Pius de Twaalfde in het paleis van
het Vaticaan ontvangen. De minister was
vergezeld van de Nederlandse delegatie,
die maandagavond de ondertekening van
de verdragen voor de Europese Gemeen
schappelijke Markt en Euratoom bij
woonde, en van graaf De Marchant d'An-
sembourg, de Nederlandse vertegenwoor
diger bij de Heilige Stoel.
De Paus had eerder op de ochtend
bondskanselier Adenauer van West-Duits-
land in audiëntie ontvangen. Adenauer
was vergezeld van zijn dochter en West-
duitse functionarissen.
ADVERTENTIE
Alle merken, dus ruime keuze
ENGEL, Gr. Houtstr. 181, Tel. 14444
Als directeur van het reactor-centrum
Nederland heeft dr. ir. Houwink in een
genoeglijk babbeltje de voorbereidingen
tot de bouw van de reactor besproken en
vooral de gevolgen van een dergelijke in
stallatie belicht. Er van uitgaande dat zelfs
het normale leidingwater en de zonne
warmte een bepaalde radio-activiteit be
zitten, waaraan water en licht hun heil
zame werking ontlenen, dankzij de juiste
dosering, stelde de heer Houwink dat in
een atoomreactor uit het uranium radio
activiteit wordt ontwikkeld, die echter nog
niet gevaarlijk gehoeft te zijn. Op Schiphol
komt op de tentoonstelling „Het Atoom"
een reactor die deze onschadelijkheid dui
delijk zal bewijzen. Een grote reactor ech
ter, die een elektrische centrale moet voe
den, zoals er in de komende tien jaar ver
scheidene in ons land gebouwd zullen wor
den - aan fiet einde van dit jaar denkt men
er reeds een te bestellen - zal door allerlei
veiligheidsmaatregelen omgeven moeten
worden. De reactor van het reactor-cen
trum Nederland, die men het liefst in Zijpe
wil zetten en die veel kleiner is dan die
van een elektrische centrale, daar hij niet
dient om stroom op te wekken, maar zuiver
alleen voor onderzoekings-doeleinden en
dus een variabele capaciteit heeft, vergt
bijzondere voorzorgen.
De voorkeur voor Zijpe wordt mede be
paald door de gevaren welke een kern
reactor oplevert: er is dus geen enkele zorg
voor het strandleven rond Petten, mits er
aan goede voorwaarden voldaan wordt. Er
zyn namelijk kansen dat er iets ernstigs
gebeuren zal met de kernreactor: het ding
kan „uit de hand lopen", de watermantel
rond de uraanstaven zal daardoor verkoken
tot radio-actieve stoom, maar de kans
daarop is uitermate kein. De heer Houwink
schatte het op eens in de tienduizend jaar.
Dankzij een zeer uitgebreid veiligheids
systeem kan men ook dan nog de radio
actieve stoom binnenshuis houden, maar de
mogelijkheid is uiteraard theoretisch aan
wezig dat de mantel scheurt en een ge
deelte van deze stoom over de omgeving
wordt verspreid. Dit kan gevaarlijk zijn
zowel voor de werkers in het atoom-cen
trum als voor de omwonenden. In zo'n
geval moet niet alleen de reactor grondig
worden gereinigd, maar ook een nabij ge
legen plaats vermoedelijk worden ont
ruimd. Dit is dan ook de reden dat een
reactor zoveel mogelijk buiten de bevol
kingscentra gebouwd moet worden.
In de kansberekening is echter alles op
genomen, zodat de gevaren naar de smaak
van de heer Houwink volkomen theore
tisch genoemd kunnen worden. Veel erger
zou bijvoorbeeld een atoombom op het
westen van Engeland zjjn, waarvan de
radio-actieve wolk over Nederland zou
drijven.
Een tweede risicofactor is het spuien van
de radio-actieve afvalstoffen. De hoog-
actieve stoffen worden in loden kisten naar
de diepzee gebracht of ingebakken in klei.
zodat men dit wel in de hand heeft; de
laag-actieve resten kan men direct in zee
kwijt en daar zijn de visserij en de bad
gasten uiteraard bevreesd voor. De Ge
zondheidsraad heeft echter in de keuze van
de vestigingsplaats een zeer ernstig woord
meegesproken. Men heeft zich van de zijde
van het reactorcentrum al bij voorbaat ge
bonden aan de hoeveelheid te lozen stoffen
en uit het advies van de Gezondheidsraad
blijkt, dat er van die kant en van de zijde
van de plaatselijke autoriteiten een scherpe
controle moet worden uitgeoefend.
Uit het Engelse atoomcentrum Harwell,
dat veel groter is dan het Nederlandse
plaatsje Zi.ipe, worden alle afvalstoffen in
de Theems geloosd en geheel Londen drinkt
toch het Theems-water. Met al deze argu
menten wilde de heer Houwink stellen dat
de zaak beneden het gevarenniveau te hou
den is, wanneer men althans alle veilig
heidsvoorwaarden in acht neemt.
De reden waarom de gemeente Zijpe ge
kozen is als plaats van vestiging, is de
aanwezigheid van zout en zoet water, het
uitgesloten zijn van overstromingen, een
veilige afstand van bevolkingscentra en
diverse andere oorzaken.
Zelfs de Amerikaanse veiligheidscom
missie heeft er een stem in: indien name
lijk in Zijpe geen veilige opstelling ge
waarborgd is, dan levert Amerika dood
eenvoudig de onmisbare uranium niet.
Rond de reactor zullen wetenschappe
lijke laboratoria verrijzen voor ongeveer
driehonderd werknemers, waarvan zestig
academici, zodat er een vrij hoog beste
dingsniveau in de gemeente zal komen. De
heer Houwink zag voorts geen enkele
reden waarom de vreemdelingen weg zou
den blijven. Men merkt de aanwezigheid
van dit nieuwe laboratorium nauwelijks en
alles zal zijn gewone gang kunnen gaan.
Het is zelfs mogelijk dat de badgasten op
een regenachtige dag in de voordrachts
zaal van het centrum naar een film komen
kijken of een lezing over het atoomwerk
komen beluisteren.
De groep tulpenkwekers van de Katho
lieke vereniging voor ondernemers in het
bloembollenbedrijf heeft maandagmiddag
in „De Leeuwerik" te Haarlem vergaderd
ter bespreking van de adviezen, die onder
meer met betrekking tot de afschaffing van
het twee-prijzenklassenstelsel en de mini
mumprijs aan het Produktschap voor Sier
gewassen zullen worden uitgebracht. De be
sprekingen verliepen in een verwarde stem
ming, waarbij het de vergadering moeilijk
viel te bepalen wat statutair al dan niet was
toegestaan.
De waarnemend voorzitter, de heer C.
Meskers, zei in zijn openingswoord, dat de
bloemenprijzen door het zachte voorjaars
weer sterk dalen. Hij memoreerde de goede
export van vorig jaar. Ten slotte zei hij, dat
belangstellend wordt uitgezien naar het
nieuwe L.E.I.-rapport over de kostprijzen
van de bloembollen.
Met overgrote meerderheid stelde de ver
gadering zich achter het bestuursvoorstel
om tot afschaffing van het twee-prijzep-
klassenstelsel bij tulpen over te gaan. Een
minderheid bepleitte handhaving van dit
stelsel, omdat „men er altijd voordelen van
had ondervonden". Het bestuur betoogde
echter, dat het thans geen zin meer heeft
de minder snel groeiende variëteiten te be
schermen door een speciale hoge prijs, daar
de buitenlandse handel in vergelijking met
de eerste na-oorlogse jaren aanzienlijk is
verbeterd.
Uitvoerig werd gesproken over het be
stuursvoorstel om de minimumprijs voor
tulpen te stellen op tachtig percent van de
door het L.E.I. voor het gebied met de laag
ste produktiekosten te berekenen kostprijs.
Vanuit de vergadering werd erop aange
drongen de vereniging „De tulp" te volgen
en te adviseren de minimumprijs op negen
tig percent van de laagste kostprijs vast
te stellen. Met 202 stemmen tegen 73 en
vijf blanco werd hiertoe besloten.
De heer Rood uit Grootebroek uitte zich
in scherpe bewoordingen over de gang van
zaken ter vergadering. Verbolgen was hij
over het feit, dat de afdelingen van de K.V.
O.B. niet waren gehoord. De voorzitter was
echter van mening, dat voor een vergade
ring van een der groepen van de K.V.O.B.
de afdelingen niet gehoord behoefden te
worden.
De vergadering besloot voorts te advise
ren de uit.betalingsprjjs van de tweede kwa
liteit leverbare tulpen te doen stellen op
85 percent van de netto uitbetalingsprijs
der goede surplusbollen. Ten slotte ging
men akkoord met vaststelling van de sur-
plus-overnameprijs voor zogenaamde ab-
normale-leverbare bollen op 0,75 per kilo
gram.
WASHINGTON (UP) Op de zitting
oidagmiddag tussen de Amerikaanse en
Iclandse delegaties bij de luchtvaart-
vlerhandelingen in Washington werd
"?n vooruitgang geboekt.
Deze bespreking duurde slechts dertig
minuten en zal vandaag worden voortge
zet. De Nederlandse delegatie heeft ook
nu er reeds een week verlopen is geen
idee wanneer de Amerikanen met hun
voorwaarden ter tafel zullen komen, zo
verlyidt in welingelichte kringen.
Loodgieter veroordeeld wegens
bedreiging
De Haarlemse rechtbank heeft vanmor
gen een vierentwintigjarige loodgieter
wegens bedreiging meermalen gepleegd
veroordeeld tot een gevangenisstraf van
zes maanden, waarvan twee voorwaarde
lijk. De jongeman was onder invloed van
drank naar zijn ouderlijke woning in de
Leidsebuurt te Haarlem gegaan en had zijn
broer, die bezig was een aquarium schoon
te maken, met een mes gedreigd. Later
waren de buren in de omgeving van de
woning gekomen en ook toen heeft hij met
een mes gedreigd. Veertien dagen geleden
had de officier van Justitie een straf van
acht maanden geëist, waarvan drie voor
waardelijk.
Diefstal van geld
Wegens diefstal van elf gulden, een
fototoestel en een armbandhorloge uit een
woning aan de Witte Herenstraat te Haar
lem, waarbij hij zich door middel van een
sleutel toegang had verschaft tot het huis,
is een zesentwintigjarige fabrieksarbeider
veroordeeld tot een gevangenisstraf van
zes maanden.
Verduistering
Een achtenveertigjarge vertegenwoordi
ger uit Amsterdam, wie verduistering van
negentienhonderd gulden ten nadele van
een vleeswarenfabrikant uit Lisse ten laste
was gelegd, is veroordeeld tot een gevan
genisstraf van zes maanden, waarvan twee
voorwaardelijk.
Belasting ontdoken
De rechtbank legde een negenenvijftig-
jarige timmerman uit Haarlem een on
voorwaardelijke gevangenisstraf van een
maand en een boete van vijfhonderd gul
den, subsidiair twee maanden hechtenis
op wegens het doen van onjuiste aangifte
der inkomsten voor de belastingen, twee
maal gepleegd. Hij zou ongeveer f 6500 te
weinig op zijn belastingformulieren hebben
ingevuld, waardoor hij duizend gulden te
weinig aan belasting had betaald. De eis
iuidde veertien dagen geleden een boete
van duizend gulden, subsidiair twee maan
den hechtenis en een voorwaardelijke straf
van twee maanden.
Vrijgesproken
Een negenenvijftigjarige veehouder uit
Bennebroek, wie heling van radiateuren
ten laste was gelegd, werd vrijgesproken,
daar het tenjastegelegde niet bewezen werd
geacht.
Nader onderzoek
De rechtbank besliste, dat in twee zaken,
namelijk tegen een vijfentwintigjarige
huisschilder, verdacht van diefstal van va
kantiezegels en verduistering van enige
voorwerpen, die hij in huurkoop had ge
kocht, en tegen een zevenentwintigjarige
los werkman, verdacht van verduistering
van een in huurkoop gekochte bromfiets,
een nader onderzoek naar de geestvermo
gens zal worden ingesteld.
In een bijzondere bijeenkomst van de
Beweging van Europese Federalisten,
welke op 13 april in het Kurhaus te Sche-
veningen wordt gehouden zullen de te
Rome ondertekende verdragen betreffen
de de Europese gemeenschappelijke markt
en de Europese gemeenschap voor de
kernenergie worden toegelicht door de
voorzitter van de Nederlandse delegatie
bij de onderhandelingen te Brussel, dr. J.
Linthorst Homan, door de heer A. Borst
lap, die het werknemersstandpunt zal be
lichten, en door mr. dr. B. J. M. van Spaen-
donck, die zal spreken over het werk
geversstandpunt. Ir. H. Vredeling zal de
agrarische aspecten behandelen en prof.
mr. L. G. A. Schlichting de politieke.
Maandag hield de Koninklijke Marine
in Den Helder de grootste parade uit
haar geschiedenis. Dit gebeurde ter
gelegenheid van de De Ruyterherden-
king. De foto geeft een overzichtsbeeld
van de parade. In de haven ligt Hr. Ms.
kruiser „De Ruyter".
Het Nederlands Economisch Instituut heeft een bevolkingsprognose voor de stad
Haarlem samengesteld voor de komende twintig jaar. Een dergelijke prognose is van
belang met het oog op de toekomstige ontwikkeling van de stad ten aanzien van wo
ningbouw, bouw van winkels, scholen, verzorgende bedrijven, de instelling van
openbare nutsbedrijven, de aanleg van sportvelden, het treffen van verkeersvoor-
zieningen en de oprichting van culturele instellingen. De prognose zoals die door
het Nederlands Economisch Instituut is samengesteld schat de totale bevolking van
Haarlem in 1976 op 197.000. Over de omvang en samenstelling van de bevolking, die
behalve van de natuurlijke groei ook afhankeiyk is van de omvang en samenstel
ling van de migratie geeft het rapport uitvoerig cijfermateriaal.
De uitgevoerde analyse heeft aangetoond,
dat het peil van de werkloosheid in Haar
lem ten opzichte van dat in Nederland in
het verleden grote invloed op de schom
melingen in de migratie in Haarlem heeft
uitgeoefend. Voorts kwam vast te staan,
dat voor de jaren 19471955 het achter
blijven van Haarlem bij Nederland wat be
treft het inhalen van het woningtekort de
vestiging in Haarlem heeft tegengegaan en
het vertrek uit Haarlem heeft bevorderd.
Tenslotte is uit de gemaakte studie ge
bleken, dat in het migratiesaldo van Haar
lem onafhankelijk van de invloed van de
hierboven genoemde factoren een regel
matig dalende beweging valt op te merken.
Een verklaring van dit verschijnsel zou ge
vonden kunnen worden in een ten opzichte
van Nederland geringere groei van de eco
nomische activiteit.
Wat betreft het achterblijven van Haar
lem bij het inhalen van het woningtekort
is verondersteld, dat de invloed van deze
factor een progressief dalend verloop zal
hebben e.n,,4n 19<55. .geheel z^l.zijn .verdwe
nen.
Wat betreft de geringere toeneming van
de economische activiteit in Haarlem ten
opzichte van Nederland als verklarende
factor van de daling in hel migratiesaldo,
wordt verondersteld, dat deze ontwikke
ling zich, gezien de te verwachten relatief
grotere industriële ontplooiing in Neder
land voorlopig zal voortzetten.
Aangezien met betrekking tot de groei
van de bevolking in Haarlem, geen cijfers
over een reeks van jaren bekend zijn,
heeft het N.E.I. een vergelijking samenge
steld tussen de geboorten in de rest van
Nederland met die in Haarlem. De grafiek
over de periode van 1922 tot 1956 toont
aan, dat het geboortecijfer in Haarlem
aanzienlijk beneden dat van Nederland
ligt, maar dat de cijfers de neiging hebben
elkaar te naderen. Met behulp van een
correlatie in de tabellen is er nagegaan
welk verband er bestaat tussen het aan
tal geboorten per 1000 vrouwen in Haar
lem en Nederland. Voor het jaar 1956 is
dit aantal vervolgens verdeeld in jongens
en meisjes in de verhouding 106 100. Met
behulp van sterftetafels werd uit dit aan
tal levendgeborenen het aantal overleven
den bepaald. Hieruit is berekend dat Haar
lem uitsluitend op grond van de natuur
lijke groeifactoren in 1976 circa 190.000
inwoners zal hebben, verdeeld over 94.000
mannen en 96.000 vrouwen.
Migratie
Een apart hoofdstuk vormt de migratie.
De schommelingen in de migratie te Haar
lem wordt voor een deel verklaard uit de
schommelingen in de werkgelegenheid.
Het aantal aanbiedingen van mannelijke
werkzoekenden is sinds 1921 in Haarlem
steeds groter dan dat van de rest van
Nederland, met uitzondering van de jaren
1931, 1934, 1953, 1954 en 1955.
Een andere factor wordt gevormd door
de woningvoorziening in Haarlem. Op
30 juni 1956 was het woningtekort in
Haarlem 15,8 percent van de woningvoor
raad, in de rest van Nederland bedroeg dit
percentage 10,2. De overeenkomstige per
centages op 31 mei 1947 bedroegen voor
Haarlem en Nederland 14,5 en 14,3. De
ongunstige ontwikkeling van deze percen
tages voor Haarlem heeft grote invloed
gehad op de migratie, waaruit blijkt, dat
de ongunstige woningbouw een stimulans
tot vertrek of een geringere neiging tot
vestiging in Haarlem tengevolge heeft ge
had.
Een daling van de economische activiteit
in Haarlem blijkt uit de cijfers van bezet
ting van een aantal bedrijfstakken in Haar
lem. die, behalve in de grafische bedrijven,
kleding en reiniging, kunstnijverheid,
kleiner is dan in de rest van Nederland,
waarbij ten aanzien van vele bedrijfstak
ken sinds 1930 een dalende lijn wordt ge
constateerd. De concentratie index ten op
zichte van de rest van Nederland 100)
is gedaald van 110 in 1930 tot 95 in 1950.
Óp grond 'van prognoses van het Centraal
Planbureau berekent het N.E.I.dat in
Haarlem in 1970 een volledige werkgele
genheid realiseerbaar zal zijn.
Met betrekking tot de woningvoorziening
in Haarlem, acht het N.E.I. het op grond
van de woningbouwnota van B. en W. aan
de raad op 27 september 1956 waarschijn
lijk, dat de woningtekortpercentages in
Haarlem, die van overig Nederland in de
komende jaren steeds meer zullen naderen.
Aan de hand van deze prognoses stelt het
N.E.I de bevolkingsgroei van Haarlem al
dus samen: 171.000 in 1961. 180.000 in 1966,
189 000 in 1971 en 197.000 in 1976.
Ten aanzien van de structuur van de
toekomstige Haarlemse bevolking verwacht
het rapport geen grote veranderingen ten
gevolge van de migratie. Vergeleken met
1956 zal 1976 een iets verouderde bevolking
te zien geven. Dit komt tot uitdrukking in
de toeneming van het aandeel in de bevol
king van de leeftijdsgroepen van 65 jaar
en ouder van 10.2 tot 13 percent. Daaren
tegen valt in dezelfde periode een afneming
te verwachten van het aandeel in de be
volking van de leeftijdsgroepen beneden
de 15 jaar van 33.7 tot 30.1 percent.
In percentages uitgedrukt is de bevol
king van Haarlem ten opzichte van die
van de provincie Nnordholland verminderd
van 8.85 tot 8.44. Het N.E.I. verwacht, dat
dit percentage op 1 januari 1970: 8,1 zal
bedragen.
ISMAILIA (Reuter/UP) Het wrak
van de sleepboot „Edgar Bonnet" is maan
dag door de Nederlandse bergingsvaartui
gen Condor en Arend gelicht. De secreta
ris-generaal van de UNO Dag Hammar-
skjoeld sloeg de operatie gade. Het Suez
kanaal is nu vrij voor schepen tot 20.000
ton en een diepgang van negen meter, zo
verklaarde generaal Wheeler, die namens
de UNO het toezicht op de bergingswerk
zaamheden heeft. De „Edgar Bonnet", het
laatste grote obstakel in het kanaal, is naar
het Timsah-meer gesleept. Wheeler zei,
dat het kanaal „binnen tien minuten" voor
de scheepvaart zou kunnen worden ge
opend.
Hij leverde hiermee commentaar op een
verklaring van de Egyptische kanaalmaat
schappij, dat de scheepvaartmaatschap
pijen vijftien dagen tevoren van de her
opening van de waterweg in kennis zullen
worden gesteld. De Egyptische kanaal
maatschappij deelde later mee. dat sche
pen van 4000 ton tot woensdag door het
kanaal kunnen varen. Woensdag worden
buitenlandse schepen tot 7000 ton toegela
ten. De Egyptische autoriteiten van het
Suezkanaal heben volgens het persbureau
voor het Nabije Oosten, dat door de Egyp
tische regering wordt gesteund, meege
deeld, dat het 7000 ton metende Egyptische
schip „Loeksor" vandaag door het kanaal
zal varen, aldus meldt radio-Caïro.
Generaal Wheeler zei nog, dat het wrak
van het fregat „Aboekir", dat bij Suez ligt,
tegen het einde van de week zal worden
verwijderd.
Profijt
(ANP) Sinds de Suezcrisis hebben
negentienhonderd schepen, die anders de
kanaalroute volgden, Zuidafrikaanse ha
vens aangedaan. Het leeuwendeel kreeg
de haven van Kaapstad te verwerken,
waar duizendvijftig schepen binnenliepen.
Durban kreeg zevenhonderdvijfenzestig
schepen extra te verwerken en Port Eliza
beth achtentwintig.
Estafette
In menig huis holt het gezin nu voort
in een voorjaars hoest-estafette: met feil
loze zekerheid geeft de een, zodra hij uit
gelopen is, de staf over aan de ander en
die rent dan dag-en-nacht blaffend voort.
Tot ook hij vermoeid raakt en overwijld
overgeeft aan nommer drie. Zo gaan wij
gans het voorjaar en meestal ook een deel
van de winter al voort.
„Als ik warm word", zegt bij ons een
der huisgenoten altijd, „dan krijg is eerst
een bloedrood koppetje. En dan ineens
beginnen er gewoon beesten, torren, zeg
maar, in mijn keelgat te marcheren. Ik ga
er soms gewoon 'srnachts uit om te kijken
of er écht geen beesten in m'n keel lopen".
„Bij mij is het meer een harmonikaatje,
zeg maar", verklaart een ander, „dat zit
mij in de luchtpijp. Gewoon een mondhar-
monikaatje en dat wordt daar zacht be
speeld, zeg maar. Ik ben wel eens opgestaan
omdat ik dacht dat er beest in de kamer
zat. Of iets engs. Dan ben ik vol vanbin
nen, begrijp je. En dan zit er een muziekje
van binnen. Maar als ik nou flink hoest,
nou dan is het zo afgelopen".
Dat is zo: als deze huisgenote flink uit
hoest gedurende veertig minu
ten, ja. dan is het ook over. Maar gedu
rende die periode is het voor alle verdere
huisgenoten niet mogelijk één oog dicht
te doen: zij liggen met wijdopen kijkers in
het duister en zien ballen voor hun ogen
uiteenspatten.
Otje, het kind, kan ook heel mooi hoes
ten. Er zit al iets van de sterke toon van
zijn moeder (Ali) in, die wij als tweede in
de estafette-race van alle zijden hebben
kunnen bewonderen. Otje heeft bovendien
een heel apart systeem. Hij begint niet,
lezer, als hij warm wordt en hij is daar
mede een grote uitzondering. Hij is daar
mee wellicht zelfs een object voor weten
schappelijke studie.
Otje begint in de na-nacht. Het kind
valt, bij het naar-bed-gaan in de vroege
avond, als een steen in slaap en piept dan
door tot éven nadat de laatste volwassen
estafetterenner de dagrace heeft gestaakt.
Dat is dan dus het ogenblik, dat wij ein
delijk inslapen. Even heeft men nog ge
luisterd naar de na-kreten van Wiesje, het
toe-blaf je van Lot, de laatste staccato's van
Ruupje en naar de bonken van Leen, die
altijd ritmisch met de vuisten op de muur
meeslaat als zij het zwaat heeft, en dan
draaien wij ons om en menen eindelijk
rust te kunnen vinden.
En juist dan, lezer, vangt het prille lied
van deze Otje aan. Heel helder en be
gaafd-bijkans roept hij met zijn kleine
blaforgaantje in de vroege uurtjes. Tot
moeder (Ali) naderbijsnelt en hem stil
krijgt. Het zal de lezer niet verbazen, dat
zij daarna, tengevolge van de koude voe
ten en, opnieuw warm wordend, eerst een
bloedrood koppetje krijgt en vervolgens die
optocht van torren door de keel. „Ahoe,
ahoe!", doen die torren haar roepen.
Weken kan het duren. Maanden ook.
Dan op een nacht is het stil. Doodstil. Men
staat op uit bed en kijkt verontrust de
hele straat af. Men drinkt water. Men is
klaarwakker. Langzaam trekt de koude
omhoog. En danWat horen wij daar?
Een kuchje? Begint de eerste ronde van
een nieuwe estafette? Wie is het? Stil! Het
is Buurman. „Ahoe, Ahoe!", is het enige
dat Buurman eenvoiidig door de muren
schrééuwt. Gij stapt in bed. Alles is goed:
het Lied van de Hoest klinkt. En weken
achtereen zal het bij de buren blijven
klinken: de estafettestaf zal druk doorge
geven worden. Eerst aan de vrouw, dan
aan de kinderen. Wij kunnen rustig gaan
slapen. Alles is goed. Ahoe, ahoe, ahoe.
Duif
Bij beschikking van de minister van
Onderwijs. Kunsten en Wetenschappen zijn
twee prijzen van duizend gulden uitgeloofd
voor de beste korte films, die in Nederland
door beroepscineasten zijn vervaardigd in de
periode 20 juni 195531 mei 1957. Er is een
prijs voor vrije films en door derden ge
financierde films en een voor in opdracht
vervaardigde films. Teken- en poppenfilms
kunnen ook meedingen. De jury, die de in
zendingen zal beoordelen, is samengesteld
uit de heren P. J. van Mullem (voorzitter),
Charles Boost, Bert Haanstra. H. van der
Horst en J. Nijland jr. Secretaris van de
jury is de heer J. C. Schuller in Den Haag.
ADVERTENTIE
neem ik altijd
ABDIJSIROOP; dan
ben ik er het vlugst
van af, want die ver-
zacht en geneest.
'AKKER
SIROOP
AMSTERDAM. Een mevrouw, die
op de Nieuwe Keizersgracht woont, is
door den Kantonrechter tot een boete van
75.veroordeeld wegens ernstige
plichtsverzaking. Op don zolder van haar
huis heeft zij een sigarenfabriekje, waar
acht meisjes sigaretten vervaardigen.
Toen nu op een der bitter koude dagen
van Februari de Arbeidsinspectie eens
kwam kijken, konden de meisjes bijna
niet meer voort van de koude, hoewel zij
hare mantels en bontjes hadden aange
daan De temperatuur op dien zolder was
4 graden Celcius. De sigarettenmaaksters
verklaarden dat dit de normale toestand
was. De kachel op den zolder mocht
slechts van half tien tot eenen branden.
De meisjes, die per stuk betaald werden,
konden het met hare van koude verstijf
de vingers per week tot slechts vijfhon
derd sigaretten brengen, hoewel zij er bij
een normale temperatuur wel tweedui
zend konden draaien. Voor den Kanton
rechter getuigden de meisjes, dat zij vaak
klaagden, maar dat mevrouw dan op
merkte: „Laat die meiden maar verr
van de kou". Toen de Arbeidsinspectie
vertrokken was, had zij de kachel heel
hard opgestookt en tegen de meisjes ge
zegd: „Nou zullen jullie verbranden, nou
zullen jullie geen kou meer hebben!"
