Onveranderde dividenden bij Philips
Gloeilampen ondanks hogere winst
Verlaging van dekkingspercentage
heeft geldmarkt niet verruimd
Zacht maar regenachtig weer
ocli ió ket zo
Als U keelpijn hebt...
Winstmarge verminderd
Radio geeft donderdag
Wereldnieuws
Eiwitten
WOENSDAG 27 MAART 1957
2
Kort economisch nieuws uit
binnen- en buitenland
Nederlands plan voor
Argentijnse spoorwegen
O.*
Weekstaat Nederlandsche Bank
Subsidies voor twee
litteraire uitgaven
Zwanenberg-Organon te Oss Hoger dividend N.D.S.
geeft converteerbare
obligaties uit
Panda en het meesterwer
Vereenvoudiging in
nieuwe spelling
Onderwijspacificatie
De jam voor mannen
ZWAARDEMAKER
COMMISSARISSEN EN RAAD VAN BESTUUR van de n.v. Philips Gloeilampen
fabrieken delen mede, dat de winst van de vennootschap en de trusts vöör aftrek
van belastingen over 1956 bedraagt 313 miljoen gulden (v.j. 269 miljoen gulden) en
na aftrek van belastingen 158 miljoen (v.j. 148 miljoen gulden). Van deze winst
wordt 64 miljoen (v.j. 77 miljoen) in het bedrijf gehouden, terwijl aan de algemene
vergadering van aandeelhouders, te houden op 18 april, zal worden voorgesteld een
dividend uit te keren van 14 percent (onveranderd) op de gewone aandelen en van
7,6 percent (onveranderd) op de preferente aandelen. Daar per 8 januari 1957 over
het boekjaar 1936 reeds een interimdividend van 6 percent op de gewone en prefe
rente aandelen betaalbaar werd gesteld bedraagt het slotdividend 8 percent op de
gewone en 1,6 percent op de preferente aandelen.
In aansluiting op bovenstaande deelt de
raad van beheer van de n.v. Gemeen
schappelijk Bezit Aandelen Philips Gloei
lampenfabrieken mede dat. zal worden
voorgesteld een dividend uit te keren van
14 percent op de gewone aandelen (onver
anderd) en 7,6 percent (onveranderd) op de
preferente aandelen. Aangezien op de aan
delen gemeenschappelijk bezit er 8 januari
eveneens reeds een interimdividend van 6
percent, betaalbaar werd gesteld zal het
slotdividend op de aandelen gemeenschap
pelijk bezit eveneens respectievelijk 8 per
cent op de gewone en 1,6 percent op de
preferente aandelen bedragen.
Onze financiële medewerker tekent hier
bij aan: De thans door Philips over 1956
gepubliceerde cijfers vormen voor aan
deelhouders en beurs geen grote verrassing,
daar de resultaten over de eerste drie
kwartalen reeds enige tijd bekend zijn en
oók reeds was meegedeeld, dat het divi
dend op de gewone aandelen weer veer
tien percent zou bedragen. Het vierde
kwartaal is bij Philips doorgaans het beste
en ook in 1956 was dit het geval. Dit blijkt
duidelijk als men de kwartaalcijfers na
Oliclaag aangeboord
Een Amerikaanse waarnemer heeft gisterèh
bericht dat een olielaag is aangeboord in de
noordoostelijke hoek van Syrië. Deze waarne
mer. James W. Menhall, deelde United Press
mee dat de vooruitzichten daar op commeiciele
ontwikkeling zeer goed zijn.
Interunie
In de jaarlijkse algemene vergadering van
aandeelhouders der n.v. Internationale Beleg-
rings Unie „Interunie" werden de jaai stukken
goedgekeurd en besloten tot betaalbaarstelling
van een dividend van 20 percent, waarvan 10
percent in contanten en 10 percent In aandelen,
ten volle delende in de resultaten van 1 januari
1957 af. Van de 10 percent in aandelen komt
percent ten laste van de agio-reserve. Deze 3
percent zal voor aandeelhouders vrij 7.1311 van
inkomstenbelasting.
Maatschappij Scheveningen
De raad van beheer van de n.v. Exploitatie
maatschappij Scheveningen heeft besloten aan
de algemene vergadering van aandeelhoude s
voor te stellen het dividend over 1956 vast te
stellen op 8 (vorig jaar 9) percent. Het resultaat
van de n.v. Maatschappij Zeebad te Schevenin
gen laat een dividenduitkering toe van onver
anderd 8 percent. De oprichtersbewijzen dezer
vennootschappen zullen een uitkering ontvan
gen van resp. 34,60 en 31,40 gulden.
Maatschappij Stadhouderslaan
In de vergadering van commissarissen der n.v.
Stadhouderslaan is besloten om aan de algemene
vergadering van aandeelhouders, te houden op
18 april, voor te stellen over het boekjaar 1956
een dividend uit te keren van 14 percent, waar
van 4 percent in contanten en 10 percent in aan
delen. winstdelend over het boekjaar 19o7 cn
volgende (v.j. 8 pet. dividend in contanten).
Franse olievondsten
Op de Parijse effectenbeurs bereikten oliën
en chemicaliën nieuwe hoogten gisteren, f""6"
mier Guv Mollet's rede van dinsdag in Arras
waarin hij zei dat de in de Sahara gewonnen
olie het aanzien van de Franse economie zou
veranderen, waren de laatste stoot tot de
boom". Duizenden orders kwamen van over
het gehele land binnen en de meeste olie-aan
delen stegen sommige met 40 percent naar
een nieuwe hoogte. De plannen van het ogen
blik behelzen winning van 10.000.000 ton olie
binnen tien jaar uit de Saharabodem. om gelei
delijk een produktie van 20.000.000 ton te be
reiken binnen 20 jaar.
De Deutsche Bank
Aan het einde van deze maand zullen de drie
opvolgingsbanken van de Deutsche Bank, te we
ten de Norddeutsche Bank te Hamburg, de Sud-
deutsche Bank te München en de Deutsche Bank
West te Dusseldorp aandeelhoudersvergaderin
gen houden, waarin naar verwachting een voor
stel tot heroprichting van de Deutsche Bank
door samenvoeging van de drie opvolgingsban
ken zal worden goedgekeurd.
aftrek van belasting voor de laatste twee
jaren naast elkaar plaatst.
Nog sterker spreekt de invloed der sei
zoenen bij Philips als men de winstcijfers
van het eerste halfjaar voor 1956 (63 mil
joen) tegenover die van het tweede half
jaar stelt (95 miljoen). In vergelijking met
respectievelijk 60 en 88 miljoen voor die
perioden van 1955. Per saldo is de winst
na aftrek van belastingen in 1956 met niet
meer dan tien miljoen vooruitgegaan. Daar
Philips over een vergroot kapitaal divi
dend moet uitkeren en het pecentage op
veertien handhaaft, was er 23 miljoen meer
voor nodig, zodat 13 miljoen gulden minder
in het bedrijf blijft. Gelet op het conser
vatisme van de Philipsleiding behoeft men
hierin niets verontrustends te zien, al moet
er de conclusie uit worden getrokken dat
ook Philips aan een verminderde winst
marge en derhalve aan een verminderde
kapitaalrentabiliteit niet is ontkomen.
Overigens mag niet worden vergeten, dat
Philips in ruim anderhalf jaar tijd een
half miljard gulden nieuw kapitaal heeft
aangetrokken en nieuwe investeringen
eerst geleidelijk tot de winst bijdragen. Het
zal intussen belangwekkend zijn, welke
visie Philips onder de huidige omstandig
heden op zijn toekomst hëeft. Hiervoor
zullen we het jaarverslag moeten afwach
ten, dat de volgende week woensdag zal
verschijnen.
Een groep Nederlandse fabrikanten heb
ben aangeboden de verouderde nationale
spoorwegen van Argentinië te modernise
ren op een lange-termijn crediet-basis. De
heer D. A. T. van der Koogh, vertegen
woordiger van de Allan Maatschappij en
van andere firma's, heeft een plan aange
boden aan de voorlopige president Pedro
Aramburo tijdens een samenkomst, waar
bij ook de minister van Handel en Indu
strie Julio Cesar Queto Rua aanwezig was.
De hr. v. d. Koogh deelde later aan de jour
nalisten mede, dat de Nederlandse maat
schappijen voorgesteld hadden om Argen
tinië van materiaa en rijdend materieel te
voorzien teneinde de nationale spoorwegen
te moderniseren. Hij zei, dat zij al klaar
stonden om Argentinië te voorzien van
technici, om de efficiency en de diensten
te verbeteren. Het plan, voegde de heer
Van der Koogh daar aan toe, beoogt de
fondsen hiervoor op te laten brengen in
Nederland.
ADVERTENTIE
DE VULPEN
EN DE NATUURLIJKE HISTORIE
DE KOEKOEK
21
De Koekoek roept z'n eigen naam
en is „goed bij".
Het koekoeksvrouwtje is dit óók;
ze legt haar ei
Brutaalweg in een anders nest en denkt:
D4t ligt!
Zij is dus egoïstisch en mist gevoel voor
plicht.
Dus op zo'n gulzig koekoeksjong
is niemand fel
Maar op een pen van DANTUMA
is men dit wèl
1
Zijlstraat 90 Haarlem; Tel. 11161
Er is geen noemenswaardige verruiming 1 papieraflossingen tellen nauwelijks mee.
opgetreden op de geldmarkt na de veria- Het rijk heeft overigens per 1 april dit sal-
HILVERSUM I, 402 m
7.00 Nieuws. 7.10 Gym. 7.20 Platen. 7.o0
Dagopening. 8.00 Nieuws. 8.15 Platen. 9.00
Gvm; 9.10 V. d. vrouw. 9.15 Platen. 9.40 Mor
genwijding. 10.00 Platen. 10.50 V. d. kleuters.
11.00 Kookpraatje. 11.15 Orgel en zang. 11.45
Beroemde medici, caus. 12.00 Metropole-ork.
12.25 In 't spionnetje. 12.30 Land- en tuinb.-
msded. 12.33 Lichte muz. 12.50 Uit het be
drijfsleven. 13.00 Nieuws. 13.15 Meded. of
platen. 13.20 Amus. muz. 13.55 Beursber.
14.00 Platen. 14.15 De Gouden Vlinder, hoor
spel. 14.45 Tenor en piano. 15.15 V. d. zieken;
16.00 Platen. 16.15 Voordr. 16.30 Platen. 17.00
V. d. jeugd. 17.45 Regeringsuitz. 18.00
Nie-uws. 18.15 Sportproblemen. 18.25 Lichte
muz. 18.55 Gesproken brief uit Londen. 19.00
V. d. kind. 19.05 Cabaret. 19.25 Westindisch
ork. 19.45 V. d. jeugd. 20.00 Nieuws. 20.05
Concertgebouwork. I. d. pauze: Het interna
tionale geofysisch jaar, caus. 21.40 Logboek
1936. 22.10 Dansmuz. 22.40 Journ. 22.50 Sport-
act. 23.00 Nieuws. 23.15 Beursber. v. New
York. 23.16 Buitenl. overz. 23.25—23.55 Jazz
muziek.
HILVERSUM II, 298 m
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.45 Morgengebed
en lit.kal. 8.09 Nieuws en weerber. 8.15 Pla
ten. 8.50 V. d. vrouw. 9.40 Schoolradio. 10.00
Platen. 10.30 Morgendienst. 11.00 V. d. zie
ken. 11.45 Platen. 12.00 Middagklok - nood
klok. 12.03 Instr.octet. 12.20 Platen. 12.25 V.
d. boeren. 12.35 Land- en tuinb.meded. 12.33
Lichte muz. 12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nieuws
en kath.nieuws. 13.20 Alt en piano. 13.45
Platen. 14.00 Platen. 14.45 V. d. vrouw. 15.15
Harpduo. 15.45 Platen. 16.00 Bijbeloverden
king. 16.30 Sopr. en piano. 17.00 V. d. jeugd.
17.30 Platen. 17.40 Beursber. 17.45 Zigeuner
kwint. 18.05 Platen. 18.25 Idem. 18.40 Van
toverfluit tot alpenhoorn, klankb. 19.00
Nieuws en weerber. 19.10 Platen. 19.20
Sociaal perspectief, caus. 19.30 Platen. 20.00
Radiokrant. 20.20 Gevar. progr. 21.45 Platen.
22.00 Periodieken-parade. 22.10 Orgelconc.
22.45 Avondoverdenking. 23.00 Nieuws. 23.15
Zaalsportuitsl. 23.30—24.00 Nieuwe platen.
TELEVISIE (KRO)
20.00 Journ. en weerber. 20.15 Kath.nieuws.
Progr. voor en door jongeren, kookpraatje,
voordr., documentaire film, epiloog.
BRUSSEL, 324 m
12.00 Amus.muz. 12.30 Weerber. 12.34 Pla
ten. 13.00 Nieuws. 13.11 Orgelspel. 14.00 En
gelse les. 14.15 Platen. 14.30 Franse les. 14.45
Platen. 15.00 Schoolradio. 15.30 Jeugd en mu
ziek. 15.45 Duitse les. 16.00 Koersen. 16.02
Omr.ork. en solist. 17.00 Nieuws. 17.10 Pla
ten. 17.15 V. d. kind. 18.15 Jeugd en muziek.
18.30 V. d. sold. 19.00 Nieuws. 19.40 Platen.
19.45 Idrm. 19.50 Caus. 20.00 Mannenkoor.
20.10 Missiemcntage. 20.40 Platen. 20.45 V. d.
vrouw. 21.45 Platen. 22.00 Nieuws. 22.11 In
tern. Radio Universiteit. 22.30 Kamerkoor.
22.5523.00 Nieuws.
ging door de Nederlandsche Bank van het
verplichte dekkingspercentage van 7 tot 6
percent. De toestand op de geldmarkt blijft
krap en op 3'/> percent is het geld moeilijk
te verkrijgen. Zoals de Centrale Bank in
haar toelichting tot de verlaging heeft ge
zegd, is deze stap uitsluitend genomen ter
vergemakkelijking van de voorfinanciering
van de leningen door de institutionele be
leggers aan de Bank voor Nederlandse Ge
meenten, verstrekt ten behoeve van de wo
ningbouw.
De banken hebben er de voorkeur aan
gegevén de beschikbaar gekomen 15 mil
joen niet te gebruiken voor aflossing van
de dure voorschotten, maar hun saldo hoog
te houden in verband met de grote bedra
gen die straks nodig zijn.- Vandaar dat de
weekstaat per 25 maart enige op het eerste
gezicht verwonderlijke mutaties vertoont
zoals bijvoorbeeld de: slechts geringe ver
laging der voorschotten van f 126 tot 113
miljoen. Hoewel door de verlaging van het
percentage de verplichte renteloze kas-
reserve tot circa 300 miljoen is terugge
bracht, is het saldo van de banken aange
groeid van 355 miljoen tot 380 miljoen.
Deze toestand kost de banken dus geld,
wegens het grote bedrag aan voorschotten
dat nog wordt aangehouden.
Terwijl de goudvoorraad onveranderd
bleef, is de netto deviezenreserve met 5
miljoen verbeterd. De kwaliteit van de
deviezen blijft echter achteruitlopen, want
het convertibele bedrag is van 193 mil
joen gekomen op 187 miljoen. Wellicht
dat pas de volledige heropening van het
Suez-kanaal, als de olie uit het Nabij-Oos-
ten, die in sterling betaald wordt, weer
ruimer naar West-Europa vloeit, enige
verbetering in het convertibele deviezen-
bedrag kan brengen. Immers, het Ameri
kaanse olietransport blijft nog altijd dol
lars vergen. Goud en deviezen tezamen
maken nu een bedrag uit van 3882 mil
joen.
De vroege inzet van het ultimo blijkt uit
de stijging van de biljettcnomloop van
3831 miljoen tot 3868 miljoen. In de
geldmarktkringen verwacht men een vrij
zware ultimo, al is de overgang van maart
minder zwaar dan die van april. Men
vreest echter, dat de biljetten, die nu in
omloop komen (en volgende week zal on
getwijfeld de uitzetting nog veel groter
zijn), volgende maand slechts traag terug
zullen vloeien, uit hoofde van de uitgaven
voor en tijdens de Paasdagen. Zwelling
van de circulatie zou ten laste gaan van de
liquiditeit der banken.
Een gevoelige achteruitgang laat het sal
do schatkist zien, dat tot 48 miljoen is
gereduceerd. Salarisbetalingen zullen daar
aan deels schuldig zijn. Belastingen komen
thans vrijwel niet binnen en schatkist-
do wel nodig namelijk voor aflossing bui
tenlandse schuld ad circa 18 miljoen en
voor aflossing en rente op staatsschuld als
mede Indische schuld ad f 27 miljoen. Het
dekkingspercentage goud en deviezen is tot
67.85 gezakt.
De minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen denkt in 1957 subsidies te
verlenen voor de voorbereidende werk
zaamheden voor de uitgave van het verza
meld werk van P. C. Hooft en voor de uit
gave van het verzameld werk van Multatu-
li. Ten aanzien van verschillende andere
subsidieaanvragen voor litteraire publika-
ties heeft de minister nog geen beslissing
genomen. Hij wacht dfc terzake gevraagde
adviezen af.
ADVERTENTIE
In de vergadering van de raad van com
missarissen en de raad van bestuur der
n.v. Koninklijke Zwanenberg-Organon is
besloten aan de op 12 april te houden
algemene vergadering van aandeelhouders
voor te stellen over het boekjaar 1956 een
dividend van 13 percent uit te keren. (V.j.
10 percent plus 3 percent uit de agio).
Voorts zal worden voorgesteld uit de agio-
reserve een bijzondere uitkering te doen
van 5 percent in gewone aandelen der ven
nootschap, ten volle delend in de resultaten
van het boekjaar 1957 en volgende ja
ren.
De n.v. Koninklijke Zwanenberg-Orga
non te Oss gaat over tot de uitgifte van
nominaal 10 miljoen 5 percent 15-jarige
in gewone aandelen converteerbare obli
gaties, in stukken van 1.000 tegen 100
percent. Hiervan- zijn nominaal 151.000
obligaties onderhands geplaatst, zodat
wordt aangeboden een bedrag van
9.849.000.
De inschrijving (tot donderdag 4 april)
is uitsluitend voor houders van claims in
de verhouding van 1 obligatie op 2 ge
wone aandelen. De claimhandel ter beurze
vangt aan op donderdag 28 maart. Stor
tingsdatum is 3 mei. Officiële notering ter
beurze zal worden aangevraagd (inschrij
vingen bij de Amsterdamse Bank).
Aflossing is jaarlijks per 15 april, voor
het eerst 15 april 1963. De debitrice is be
voegd te allen tijde tot vervroegde gehele
of gedeeltelijke aflossing over te gaan. De
obligaties zijn tot en met 14. april 1963
verwisselbaar in gewone aandelen Zwanen
berg-Organon, waarbij j 2.000 obligaties,
onder bijbetaling van 850 in contanten,
recht geven op 1.000 gewone aandelen.
Indien het voorstel tot uitkering van 13
percent dividend over 1956 alsmede een
bijzondere uitkering uit de agioreserve van
5 percent in gewone aandelen wordt goed
gekeurd, zal de conversiekoers zich stel
len op 271 percent.
De gang van zaken in 1956 was voor
spoedig. De geconsolideerde omzet aan
derden is met 14 percent gestegen. Voor
al de Organon-groep en speciaal de ex
port heeft tot de omzetstijging bijgedragen.
Ondanks de sterk gestegen kosten zijn zo
wel bruto als netto winst gestegen, de
eerste van 17.2 miljoen tot 21.7 miljoen,
de tweede van 7.1 miljoen tot 9.4 mil
joen. Voor 1957 verwacht de directie een
verdere stijging van de omzetten en be
vredigende financiële resultaten.
(Voor de beursberichten zie pag. 11)
Het weer in West-Europa staat nog
steeds onder invloed van storingen, welke
van de oceaan over de Britse eilanden naar
van het jaar zachte lucht naar onze omge
ving. In de afgelopen nacht kwamen weer
hoge minimumtemperaturen voor. In De
Bilt werd 8 graden genoteerd, ongeveer 6
graden boven normaal. Boven de oceaan
warmere en zeer vochtige lucht aange-
lucht en wat minder warme en drogere
lucht welke boven het Noordzeegebied
aanwezig is blijven bevinden. Er zal dan
28 maart
Zon op 6.27 uur, onder 19.08 uur.
Maan op 5.01 uur, onder 16.25 uur.
Maanstanden
31 maart 10.19 uur nieuwe maan.
Hoog en laag water in IJmuiden
Woensdag 27 maart
Hoog water: 1.35 en 14.00 uur.
Laag water: 9.11 en 21.48 uur.
Donderdag 28 maart
Hoog water: 2.25 en 14.39 uur.
Laag water: 10.03 en 22.31 uur.
ook veel bewolking zijn en de kans op
enige
regen of motregen blijft bestaan.
VVEERRAPPORTEN
Temperaturen
buiten
hfi
M
land maxima
van giste-
-
ren. Binnenland: heden
6,
t- C
7 uur. Neerslag: laatste
.So
v -
24 uur.
ïu
O
c-S
Stockholm
nevel
O
3
0
Oslo
nevel
windst.
3
0,2
Kopenhagen
nevel
zo
5
0,2
Aberdeen
regen
w
11
21
Dublin
motregen
windst.
12
2
Londen
regen
zzw
14
5
Amsterdam
regen
zzw
13
Brussel
half bew.
z
12
3
Parijs
regen
z
15
0,5
Bordeaux
motregen
zw
15
2
Grenoble
licht bew.
windst.
19
0
Nice
half bew.
nw
18
0
Berlijn
half bew.
zzo
17
0
Frankfort
mist
windst.
18
0
München
zwaar bew.
0
14
0
Zürich
mist
windst.
18
0
Genève
licht bew.
windst.
18
0
Locarno
regen
nnw
15
3
Wenen
onbewolkt
zo
10
0
Innsbruck
nevel
windst.
20
0
Rome
zwaar bew.
windst.
19
0
Mallorca
onbewolkt
windst.
19
0
Dell Helder
lichte regen zw
8
2
Ypenburg
geheel bew.
zzw
10
4
Vlissingen
geheel bew.
zzw
9
1
Eelde
geheel bew.
z
8
0,6
De Bilt
geheel bew.
z
9
0,6
Twente
zwaar bew.
z
9
0,6
Eindhoven
zwaar bew.
zzw
8
2
Vlv. Z.-Limb. geheel bew.
z
10
0,3
Commissarissen en directie van de n.v.
Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij
en van de Nederlandsche Dok Maatschap
pij n.v. zullen aan de binnenkort te houden
jaarlijkse algemene vergaderingen van
aandeelhouders van beide vennootschap
pen voorstellen het dividend over het boek
jaar 1956 te bepalen op 12 percent (v.j. 11
percent).
De vaste commissies van advies inzake
de schrijfwijze van de Nederlandse taal
in België en Nederland bestuderen op het
ogenblik een advies over de schrijfwijze
van bastaardwoorden, dat de Belgisch-
Nederlandse commissie van onderwijsdes
kundigen heeft uitgebracht. De tussen
klanken in samenstellingen, zo deelt de
minister van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen in de memorie van antwoord
aan de Eerste Kamer over deze kwestie
mee, zoals die thans volgens de woorden
lijst moeten worden geschreven, zijn nu
aanmerkelijk vereenvoudigd. Suggesties
voor verdere wijzigingen acht de minister
niet voor verwezenlijking vatbaar, aange
zien zij tot onaanvaardbare woordbeelden
zouden leiden.
In zijn memorie van antwoord aan de
Eerste Kamer heeft de minister van On
derwijs, Kunsten en Wetenschappen mee
gedeeld, dat een ontwerp van een alge
mene maatregel van bestuur gereed is ge
komen, dat voorziet in vergoeding door
de overheid van de zogenaamde kapitaals
uitgaven van die bijzondere scholen voor
buitengewoon lager onderwijs, die niet on
der de reeds geldende bepalingen vallen.
Voor de subsidiëring van bijzondere uni
versiteiten en hogescholen meent de mi
nister geen nieuwe maatregelen te moeten
bevorderen voordat hij de voorstellen
daarover van de commissie 's Jacob heeft
ontvangen.
De minister deelt voorts de mening, dat
de pacificatie een verdere afbouw vraagt.
Hij overweegt de in te stellen commissie
voor de beheersvorm van de openbare
school een opdracht te geven, waarin de
historische zijde van het vraagstuk van
de „primaire rechten van de ouders" is
inbegrepen. Intussen blijft het streven van
de minister erop gericht zoveel mogelijk
gelijke voorwaarden te scheppen voor het
volgen van openbaar en bijzonder onder
wijs, zodat de ouders hun keuze in zo groot
mogelijke vrijheid kunnen doen en deze
keuze niet behoeft te worden beïnvloed
door factoren, die met de aard van het
onderwijs als zodanig niets hebben te
maken.
ADVERTENTIE
Zwaardemaker
Orange
Marmelade
Onmogelijk. De Tsjechoslowaakse premier,
Viliam Siroky, heeft te Peking ver
klaard dat zijn besprekingen met de
communistisch Chinese leiders in een
geest van algehele gelijkheid en eenheid
over alle vraagstukken worden gevoerd.
„Men kan zich een dergelijke eenheid
onmogelijk voorstellen in de imperia
listische wereld, waar een bepaalde per
soon een bevel geeft en de anderen
slechts kunnen gehoorzamen," aldus zei
Siroky volgens radio-Peking.
Versterking. De vrije democratische partij
van Thailand heeft zich aan de zijde
van de socialistische oppositie in de Na
tionale Vergadering geschaard. De op
positie beschikt nu over 19 van de löO
zeteis voor gekozen afgevaardigden. De
regeringspartij bezet 93 zetels. De oppo
sitie is tegen de pro-westelijke politiék
van de regering. Zij wil een neutralis-
tisch beleid.
Wantrouwen. Enrico de Nicola, oud-presi
dent van de Italiaanse republiek, is af
getreden als president van het hof voor
grondwetszaken, omdat hij naar zijn
mening niet meer het vertrouwen van
alle rechters genoot. President Gronchi
heeft alles in het werk gesteld om Dé
Nicola te bewegen, van zijn besluit te
rug te komen.
Onderzoek. De Zwitserse regering heeft
besloten een gerechtelijk onderzoek te
laten instellen naar alle aspecten van
de spionagezaak, welke geleid heeft tot
de zelfmoord van de procureur-gene
raal, René Dubois, en tot beschuldigin
gen aan het adres van de politie-inspec-
teur Max Ulrich, die verdacht wordt,
telefoongesprekken van de Egyptische
ambassade te hebben afgeluisterd ten
behoeve van de Franse ambassade te
Bern.
Geboren. In de dierentuin van Stockholm
is enige weken geleden een zeehondje
geboren. Het was, voorzover bekend, de
eerste maal dat een zeehond in gevan
genschap een jong ter wereld bracht.
Geschonden. Onbekenden hebben op de
Joodse begraafplaats te Liibeck 21 graf
zerken omgeworpen en gebroken. Vele
van deze stenen bevonden zich op het
deel van de begraafplaats waar tal van
slachtoffers van de concentratiekampen
begraven liggen. De Joodse gemeente
gelooft dat dit vandalisme een politieke
achtergrond heeft.
Sneeuwstorm. Als gevolg van de sneeuw
stormen die negen Amerikaanse staten
hebben geteisterd, zijn 32 personen om
het leven gekomen. De meesten van de
7.500 gestrande reizigers zijn bevrijd.
Afstand. In Noord-Transvaal en in Zoeloe-
land zullen twee universiteiten verrij-
zijn waar de niet-blanke Zuidafrikanen,
die van de universiteiten in Kaapstad en
"Witwatersrand worden geweerd, zullen
worden ondergebracht.-De bouw zal nog
dit jaar beginnen.
Verdacht. De kantoren van het nationale
comité van de Amerikaanse democra
tische partij zijn doorzocht en het ar
chief is „overhoop" gehaald. Volgens een
functionaris van de partij is er geen
sprake van vandalisme en wordt ver
moed, dat de daders iets zochten. Er zou
overigens niet veel vermist worden.
Kostbaar. De Westduitse diplomaten in het
buitenland zullen niet meer op staats
kosten tafelzilver kunnen aanschaffen
en dat bij hun terugkeer mogen behou
den. Op aanraden van de sociaal-demo
cratische oppositie heeft de financiële
commissie van de Bondsdag een besluit
van deze strekking genomen. De sociaal
democraten hadden er over geklaagd,
dat de staat 86.000 mark had betaald
voor de inrichting van ambassadeur
Von Eckhardt als Westduitse UNO-
waarnemer te New York en dat de over
plaatsing van ambassadeur Blankenhorn
naar de NAVO te Parijs 46.000 mark
had gekost.
Opvolger. Petar Stambolitsj is gekozen tot
voorzitter van de Joegoslavische Natio
nale Vergadering als opvolger van Mosje
Pijade, die 15 maart onverwacht in
Parijs overleed. De 44-jarige Stambolitsj
was voorzitter van de Servische Natio
nale Vergadering. Hij heeft in de oorlog
het verzet in Servië georganiseerd. In
1944 werd hij stafchef van het nationale
bevrijdingsleger en de partisaneneen-
heden van Servië.
Zichtbaar. In de sterrewacht te Hazels-
poort nabij Bloemfontein, de hoofdstad
van Oranje Vrijstaat, wordt een speciale
camera opgesteld, waarmede precisie-
foto's gemaakt zullen worden van de
eerste kunstmaan, die deze zomer in de
Verenigde Staten wordt gelanceerd. De
kunstmaan zal in Zuid-Afrika met het
blote oog zichtbaar zijn, als gevolg van
de afwezigheid van rook en stof en door
de heldere atmosfeer.
26. Nadat Joris Goedbloed had verkon
digd, dat hij een heel oud en waardevol
meesterwerk had ontdekt, werd hij dade
lijk bij de directeur van het museum toe
gelaten. „Laat maar eens gauw zien, wat
u hebt meegebracht", zei de directeur op
gewonden. „Is het een Rembrandt? Of een
Frans Hals? Of een Rubens? Vlug toch,
ik brand van nieuwsgierigheid". „Het is
een oude meester", antwoordde Joris, het
schilderij uitpakkend, „een stokoude mees
ter, mag ik wel zeggen. Vergeleken bij dit
meesterwerk zijn de doekjes van Rem
brandt ultramodern". Langzaam, om de
spanning nog wat te verhogen, haalde hij
het doek tevoorschijn en reikte het over
aan de popelende museum-directeur. Deze
was meteen vreemd stil. „Dat maakt u
sprakeloos, nietwaar?", hernam Joris. „Let
op de gevoelige lijnvoering en de vlakinde-
ling van heteh vlak. Welnu, terwille
van de kunst, ben ik genegen, dit onbe
taalbare meesterwerk voor slechts één
miljoentje aan u af te staan". „Een mil-
joentje??", herhaalde de directeur schor,
terwijl hij met purper gelaat uit zijn zetel
oprees. „Voor ditvoor deze ingelijste
kruiswoordpuzzel?" „Ehja, dat is te
zeggen, ik had uit betrouwbare bron ver
nomen, dat het doek een miljoentje waard
is", zei Joris, ongerust opkijkend. „En u,
als minnaar van de kunstenVerder
kwam hij niet, want meteen werd hij met
forse kracht naar de deur geduwd en bui
ten op het plaveisel gekwakt. „Ik ben een
minnaar van de kunsten!", gilde de stem
van de directeur hem na, „maar van dit
soort kunsten houd ik niet!"
ZOALS BEKEND, bestaat de inhoud van
levende cellen uit protoplasma, dat op
zichzelf weer uit vele andere stoffen is
samengesteld. Het belangrijkste bestand
deel van protoplasma zijn natuurlijk de
eiwitten, maar de vetsoorten die het bevat
mogen evenmin veronachtzaamd worden,
evenals de carotine.
Zodra we dus wat plantenmateriaal in
handen hebben, bevinden de
eiwitten, vetten en carotine
zich in onze onmiddellijke na
bijheid. We kunnen echter
moeilijk bij deze kostbare en
waardevolle stoffen komen,
omdat zij veilig besloten liggen
tussen de beschuttende cel-
wanden. En maken we deze
celwanden kapot, hetzij door mechanische,
hetzij door chemische middelen, dan is aan
de inhoud der cellen ook niet veel aardig
heid te beleven, want het protoplasma is,
öf tot een sappige brei van celinhoud en
celwanden geworden, ofwel het is door
chemische middelen zodanig aangetast dat
van de oorspronkelijke stoffen niet veel
meer te bekennen valt.
Sedert enige tientallen jaren is men er
gelukkig in geslaagd bacteriën te dresse
ren, zodat deze micro-organismen het vuile
werk voor ons kunnen opknappen. Door
gisting van bladeren met Clostridium ro-
seum is het bijvoorbeeld gelukt de celwan
den der bladeren te vernietigen, zodat de
celinhoud gemakkelijk van de rest geschei
den kon worden. Op zichzelf lijkt dit een
onbelangrijke aangelegenheid, maar in
werkelijkheid is dat toch niet het geval.
Van de 2 miljoen ton bladafvallen, die in
de Verenigde Staten gemakkelijk bij elkaar
geharkt kunnen worden, berekende men
kort na de oorlog, dat deze een opbrengst
van 50.000 ton eiwitten en 25.000 ton vetten
zouden kunnen leveren. Zo ver is het mo
menteel nog lang niet, maar in tijden waar
in de economie zo zuinig mogelijk moet
worden afgesteld, zijn de bladafvallen toch
in ieder geval reservebronnen, waarmee
rekening kan worden gehouden.
Bovendien zvil men het mes nog van
een paar andere kanten laten snijden (u
ziet, een mes met méér dan twee snijkan-
ten is voor ons niets óm
ophef over te maken). Met
eiwitten en vetten uit blad
afvallen niet tevreden, wordt
gepoogd nog andere micro
ben in het produktieproces in
te schakelen, microben die
y niet alleen door een gistings
proces de cellulose aantasten,
maar die tegelijkertijd ook hét zetmeel uit
de bladeren kunnen omzetten in aceton en
butylalcohol.
Een inventief man heeft in de dertiger
jaren al de nodigp proeven met bacteriën
genomen en kwam daarbij tot de ontdek
king, dat bepaalde afvallen weliswaar door
bacteriën niet volgens de voorgeschreven
regels werden behandeld, maar dat er in
ieder geval toch een beetje koolzuur en
erg veel methaan (moerasgas) vrij kwam.
Het bleek, dat 1 ton bladafval een produk
tie van 350 kubieke meter gas had, waar
door bij hem het idee rijpte, dat de boeren
van de afvalstoffen van hun land een eigen
gasbedrijf in werking konden stellen, dat
methaan voor verwarming en verlichting
kon leveren!
Er is natuurlijk niets van gekomen, maar
desondanks is het een leerzaam voorbeeld
van economische aanwending van afval
stoffen. En dit is nog maar het begin.
Daarover morgen.
(Nadruk verboden)
H. Pétillon
